- 繁体
- 简体
- 拼音
-
俯首愧僮仆,蹇步羞親賓。
“俯首愧僮仆,蹇步羞親賓。”詩句出處:《寓興》;是唐朝詩人權德輿的作品。
風煙隔嵩丘,羸疾滯漳濱。昭代未通籍,豐年猶食貧。
敢求庖有魚,但慮甑生塵。俯首愧僮仆,蹇步羞親賓。
豈伊當途者,一一由中人。已矣勿復言,吾將問秋旻。
【註釋】:
俯:
①屈身;低頭。《韓詩外傳》卷十:“俯而泣沾襟。”《禮記·曲禮上》:“俯而納屨(jù)。”(納屨:穿鞋。)②蟄伏;臥伏。賈思勰《齊民要術·耕田》:“季秋之月,蟄蟲咸俯。”③尊稱對方的行為的敬辭。《風俗通·愆禮》:“賢者俯就,不肖跂及。”④不整齊。《禮記· 月令》:“今夫新樂,進俯退俯。”首:
①頭;腦袋。《楚辭 · 九歌·國殤》:“帶長劍兮挾秦弓,首身離兮心不懲。”(挾:夾在腋下。秦弓:秦地出產良弓。懲:戒止;警戒。)《左傳·襄公十四年》:“唯餘馬首是瞻。”②首領;統帥者。《周易·乾卦》:“見群龍無首,吉。”③開始;首先。《老子》第二十八章:“夫禮者,忠信之薄而亂之首。”《史記·陳涉世傢》:“陳勝雖已死,其所置遣侯王將相竟亡秦,由涉首事也。”(竟:終於。事:起義。)④第一。《漢書·匡衡傳》:“孔子著之《孝經》首章,蓋至德之本也。”⑤要領。《韓非子·心度》:“刑勝而民靜,賞繁而奸生。故治民者,刑勝,治之首也;賞繁,亂之本也。”(勝:盡。)⑥伏首認罪或揭發。《漢書· 文三王傳》:“置辭驕嫚,不首主令。”⑦向;朝著。司馬遷《報任安書》:“然陵一呼勞軍……北首爭死敵。”(死敵:殺敵。)⑧量詞。用於詩、文、歌曲等。《宋書·謝莊傳》:“所著文章四百餘首,行於世。”愧:
羞慚。《詩經·小雅·何人斯》:“不愧於人,不畏於天。”《史記·項羽本紀》:“縱江東父兄憐而王我,我何面目見之?縱彼不言,籍獨不愧於心乎?”僮:
①未成年的男子;泛指兒童。《左傳·哀公十一年》:“公為與其嬖僮汪錡乘,皆死,皆殯。”(公為、汪錡:人名。嬖bì:寵愛。)《論衡·偶會》:“僮謠之語當驗。”②無知。《太玄·童》:“陽氣始窺,物僮然,咸未有知。”③奴婢;奴仆。《史記·呂不韋列傳》:“不韋傢僮萬人。”柳宗元《童區寄傳》:“我區氏兒也,不當為僮。”[僮僮]盛美的樣子。《詩經·召南·采蘩》:“被之僮僮,夙夜在公。”(被:通“髲bì”,古代婦女的發飾。)仆:
①向前傾跌;倒伏。王安石《遊褒禪山記》:“有碑仆道。”②撲滅。《漢書·鄒陽傳》:“卒仆濟北。”(卒:終於。濟北:濟北王興居,以謀反被誅。)蹇:
①跛腳。《戰國策·秦策三》:“以秦卒之勇,車騎之多,以當諸侯,譬若馳韓盧而逐蹇兔也。”(韓盧:古良犬名。)②困苦;不順利。庾信《擬詠懷》:“大道忽雲乖,生民隨事蹇。”③劣馬或跛驢。齊己《答無願上人》:“鄭生驅蹇峴山回,傳得安公好信來。”④言語不流利。庾信《謝滕王集序啟》:“言辭蹇吃,更甚揚雄。”(揚雄:人名。)⑤傲慢;不順服。《漢書· 淮南厲王劉長傳》:“自以為最親,驕蹇,數不奉法。”⑥助詞。用於句首。《楚辭· 九辯》:“時亹(wěi)亹而過中兮,蹇淹留而無成。”(亹亹:行進貌。淹留:停滯。)步:
①行走。《戰國策·趙策》:“乃自強步,日三四裡。”②踩;踏。陸遊《道室雜詠》之一:“豈但煙霄隨步武,故應冰雪換形容。”(武:足跡。)③步子;步伐。張衡《東京賦》:“駕不亂步。”④舉足二次。《荀子·勸學》:“不積跬(kuǐ)步,無以至千裡。”(跬步:半步,即跨出一腳。)⑤階段。《三國演義》第七十一回:“可激勵士卒,拔寨前進,步步為營。”⑥步兵。《三國志·吳書·呂蒙傳》:“後孟德因獲劉琮之勢,張言方率數十萬眾,水步俱下。”⑦長度單位。歷代定制不一,周代以八尺為步,秦代以六尺為步。柳宗元《永州八記·小石潭記》:“從小丘西行百二十步,隔篁竹,聞水聲。”⑧同“埠”。水濱泊船處。韓愈《柳州羅池廟碑》:“宅有新屋,步有新船。”羞:
①進獻(食物)。張衡《思玄賦》:“羞玉芝以療饑。”②美味食物。後作“饈”。《陳書·高祖本紀下》:“肴核庶羞,裁令充足而已。”③羞慚;恥辱。曹操《整齊風俗令》:“四者不除,吾以為羞。”親:
①愛;親愛;親密。《韓非子·愛臣》:“愛臣太親,必危其身。”杜甫《奉簡高三十五使君》:“交情老更親。”②父母。《莊子·養生主》:“可以全生,可以養親。”③指血緣關系最接近的。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“我有親父兄,性行暴如雷。”④泛指有血緣關系或婚姻關系的親屬。杜甫《登嶽陽樓》:“親朋無一字,老病有孤舟。”⑤親自。《史記·秦始皇本紀》:“親巡天下,周覽遠方。”賓:
(一)①客人。《荀子·禮論》:“賓出,主人拜送。”②服從;歸順。《禮記·樂記》:“暴民不作,諸侯賓服。”《國語·周語上》:“侯衛賓服。” (二)bìn 通“擯”。拋棄。《莊子·徐無鬼》:“先生居山林……以賓寡人也久矣。” -
俯首愧僮仆,蹇步羞亲宾。
“俯首愧僮仆,蹇步羞亲宾。”诗句出处:《寓兴》;是唐朝诗人权德舆的作品。
风烟隔嵩丘,羸疾滞漳滨。昭代未通籍,丰年犹食贫。
敢求庖有鱼,但虑甑生尘。俯首愧僮仆,蹇步羞亲宾。
岂伊当途者,一一由中人。已矣勿复言,吾将问秋旻。
【注释】:
俯:
①屈身;低头。《韩诗外传》卷十:“俯而泣沾襟。”《礼记·曲礼上》:“俯而纳屦(jù)。”(纳屦:穿鞋。)②蛰伏;卧伏。贾思勰《齐民要术·耕田》:“季秋之月,蛰虫咸俯。”③尊称对方的行为的敬辞。《风俗通·愆礼》:“贤者俯就,不肖跂及。”④不整齐。《礼记· 月令》:“今夫新乐,进俯退俯。”首:
①头;脑袋。《楚辞 · 九歌·国殇》:“带长剑兮挟秦弓,首身离兮心不惩。”(挟:夹在腋下。秦弓:秦地出产良弓。惩:戒止;警戒。)《左传·襄公十四年》:“唯余马首是瞻。”②首领;统帅者。《周易·乾卦》:“见群龙无首,吉。”③开始;首先。《老子》第二十八章:“夫礼者,忠信之薄而乱之首。”《史记·陈涉世家》:“陈胜虽已死,其所置遣侯王将相竟亡秦,由涉首事也。”(竟:终于。事:起义。)④第一。《汉书·匡衡传》:“孔子著之《孝经》首章,盖至德之本也。”⑤要领。《韩非子·心度》:“刑胜而民静,赏繁而奸生。故治民者,刑胜,治之首也;赏繁,乱之本也。”(胜:尽。)⑥伏首认罪或揭发。《汉书· 文三王传》:“置辞骄嫚,不首主令。”⑦向;朝着。司马迁《报任安书》:“然陵一呼劳军……北首争死敌。”(死敌:杀敌。)⑧量词。用于诗、文、歌曲等。《宋书·谢庄传》:“所著文章四百余首,行于世。”愧:
羞惭。《诗经·小雅·何人斯》:“不愧于人,不畏于天。”《史记·项羽本纪》:“纵江东父兄怜而王我,我何面目见之?纵彼不言,籍独不愧于心乎?”僮:
①未成年的男子;泛指儿童。《左传·哀公十一年》:“公为与其嬖僮汪錡乘,皆死,皆殡。”(公为、汪錡:人名。嬖bì:宠爱。)《论衡·偶会》:“僮谣之语当验。”②无知。《太玄·童》:“阳气始窥,物僮然,咸未有知。”③奴婢;奴仆。《史记·吕不韦列传》:“不韦家僮万人。”柳宗元《童区寄传》:“我区氏儿也,不当为僮。”[僮僮]盛美的样子。《诗经·召南·采蘩》:“被之僮僮,夙夜在公。”(被:通“髲bì”,古代妇女的发饰。)仆:
①向前倾跌;倒伏。王安石《游褒禅山记》:“有碑仆道。”②扑灭。《汉书·邹阳传》:“卒仆济北。”(卒:终于。济北:济北王兴居,以谋反被诛。)蹇:
①跛脚。《战国策·秦策三》:“以秦卒之勇,车骑之多,以当诸侯,譬若驰韩卢而逐蹇兔也。”(韩卢:古良犬名。)②困苦;不顺利。庾信《拟咏怀》:“大道忽云乖,生民随事蹇。”③劣马或跛驴。齐己《答无愿上人》:“郑生驱蹇岘山回,传得安公好信来。”④言语不流利。庾信《谢滕王集序启》:“言辞蹇吃,更甚扬雄。”(扬雄:人名。)⑤傲慢;不顺服。《汉书· 淮南厉王刘长传》:“自以为最亲,骄蹇,数不奉法。”⑥助词。用于句首。《楚辞· 九辩》:“时亹(wěi)亹而过中兮,蹇淹留而无成。”(亹亹:行进貌。淹留:停滞。)步:
①行走。《战国策·赵策》:“乃自强步,日三四里。”②踩;踏。陆游《道室杂咏》之一:“岂但烟霄随步武,故应冰雪换形容。”(武:足迹。)③步子;步伐。张衡《东京赋》:“驾不乱步。”④举足二次。《荀子·劝学》:“不积跬(kuǐ)步,无以至千里。”(跬步:半步,即跨出一脚。)⑤阶段。《三国演义》第七十一回:“可激励士卒,拔寨前进,步步为营。”⑥步兵。《三国志·吴书·吕蒙传》:“后孟德因获刘琮之势,张言方率数十万众,水步俱下。”⑦长度单位。历代定制不一,周代以八尺为步,秦代以六尺为步。柳宗元《永州八记·小石潭记》:“从小丘西行百二十步,隔篁竹,闻水声。”⑧同“埠”。水滨泊船处。韩愈《柳州罗池庙碑》:“宅有新屋,步有新船。”羞:
①进献(食物)。张衡《思玄赋》:“羞玉芝以疗饥。”②美味食物。后作“馐”。《陈书·高祖本纪下》:“肴核庶羞,裁令充足而已。”③羞惭;耻辱。曹操《整齐风俗令》:“四者不除,吾以为羞。”亲:
①爱;亲爱;亲密。《韩非子·爱臣》:“爱臣太亲,必危其身。”杜甫《奉简高三十五使君》:“交情老更亲。”②父母。《庄子·养生主》:“可以全生,可以养亲。”③指血缘关系最接近的。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“我有亲父兄,性行暴如雷。”④泛指有血缘关系或婚姻关系的亲属。杜甫《登岳阳楼》:“亲朋无一字,老病有孤舟。”⑤亲自。《史记·秦始皇本纪》:“亲巡天下,周览远方。”宾:
(一)①客人。《荀子·礼论》:“宾出,主人拜送。”②服从;归顺。《礼记·乐记》:“暴民不作,诸侯宾服。”《国语·周语上》:“侯卫宾服。” (二)bìn 通“摈”。抛弃。《庄子·徐无鬼》:“先生居山林……以宾寡人也久矣。” -
fu shou kui tong pu ,jian bu xiu qin bin 。
“fu shou kui tong pu ,jian bu xiu qin bin 。”shi gou chu chu :《yu xing 》;shi tang chao shi ren quan de yu de zuo pin 。
feng yan ge song qiu ,lei ji zhi zhang bin 。zhao dai wei tong ji ,feng nian you shi pin 。
gan qiu pao you yu ,dan lv zeng sheng chen 。fu shou kui tong pu ,jian bu xiu qin bin 。
qi yi dang tu zhe ,yi yi you zhong ren 。yi yi wu fu yan ,wu jiang wen qiu min 。
【zhu shi 】:
fu :
①qu shen ;di tou 。《han shi wai chuan 》juan shi :“fu er qi zhan jin 。”《li ji ·qu li shang 》:“fu er na ju (jù)。”(na ju :chuan xie 。)②zhe fu ;wo fu 。gu sai xie 《ji min yao shu ·geng tian 》:“ji qiu zhi yue ,zhe chong xian fu 。”③zun chen dui fang de hang wei de jing ci 。《feng su tong ·qian li 》:“xian zhe fu jiu ,bu xiao qi ji 。”④bu zheng ji 。《li ji · yue ling 》:“jin fu xin le ,jin fu tui fu 。”shou :
①tou ;nao dai 。《chu ci · jiu ge ·guo shang 》:“dai chang jian xi jia qin gong ,shou shen li xi xin bu cheng 。”(jia :ga zai ye xia 。qin gong :qin de chu chan liang gong 。cheng :jie zhi ;jing jie 。)《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“wei yu ma shou shi zhan 。”②shou ling ;tong shuai zhe 。《zhou yi ·gan gua 》:“jian qun long mo shou ,ji 。”③kai shi ;shou xian 。《lao zi 》di er shi ba zhang :“fu li zhe ,zhong xin zhi bao er luan zhi shou 。”《shi ji ·chen she shi jia 》:“chen sheng sui yi si ,ji suo zhi qian hou wang jiang xiang jing wang qin ,you she shou shi ye 。”(jing :zhong yu 。shi :qi yi 。)④di yi 。《han shu ·kuang heng chuan 》:“kong zi zhe zhi 《xiao jing 》shou zhang ,gai zhi de zhi ben ye 。”⑤yao ling 。《han fei zi ·xin du 》:“xing sheng er min jing ,shang fan er jian sheng 。gu zhi min zhe ,xing sheng ,zhi zhi shou ye ;shang fan ,luan zhi ben ye 。”(sheng :jin 。)⑥fu shou ren zui huo jie fa 。《han shu · wen san wang chuan 》:“zhi ci jiao man ,bu shou zhu ling 。”⑦xiang ;chao zhao 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ran ling yi hu lao jun ……bei shou zheng si di 。”(si di :sha di 。)⑧liang ci 。yong yu shi 、wen 、ge qu deng 。《song shu ·xie zhuang chuan 》:“suo zhe wen zhang si bai yu shou ,hang yu shi 。”kui :
xiu can 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“bu kui yu ren ,bu wei yu tian 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“zong jiang dong fu xiong lian er wang wo ,wo he mian mu jian zhi ?zong bi bu yan ,ji du bu kui yu xin hu ?”tong :
①wei cheng nian de nan zi ;fan zhi er tong 。《zuo chuan ·ai gong shi yi nian 》:“gong wei yu ji bi tong wang qi cheng ,jie si ,jie bin 。”(gong wei 、wang qi :ren ming 。bi bì:chong ai 。)《lun heng ·ou hui 》:“tong yao zhi yu dang yan 。”②mo zhi 。《tai xuan ·tong 》:“yang qi shi kui ,wu tong ran ,xian wei you zhi 。”③nu bi ;nu pu 。《shi ji ·lv bu wei lie chuan 》:“bu wei jia tong mo ren 。”liu zong yuan 《tong ou ji chuan 》:“wo ou shi er ye ,bu dang wei tong 。”[tong tong ]cheng mei de yang zi 。《shi jing ·shao na ·cai fan 》:“bei zhi tong tong ,su ye zai gong 。”(bei :tong “bi bì”,gu dai fu nv de fa shi 。)pu :
①xiang qian qing die ;dao fu 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“you bei pu dao 。”②pu mie 。《han shu ·ju yang chuan 》:“cu pu ji bei 。”(cu :zhong yu 。ji bei :ji bei wang xing ju ,yi mou fan bei zhu 。)jian :
①bo jiao 。《zhan guo ce ·qin ce san 》:“yi qin cu zhi yong ,che ji zhi duo ,yi dang zhu hou ,pi re chi han lu er zhu jian tu ye 。”(han lu :gu liang quan ming 。)②kun ku ;bu shun li 。yu xin 《ni yong huai 》:“da dao hu yun guai ,sheng min sui shi jian 。”③lie ma huo bo lv 。ji ji 《da mo yuan shang ren 》:“zheng sheng qu jian xian shan hui ,chuan de an gong hao xin lai 。”④yan yu bu liu li 。yu xin 《xie teng wang ji xu qi 》:“yan ci jian chi ,geng shen yang xiong 。”(yang xiong :ren ming 。)⑤ao man ;bu shun fu 。《han shu · huai na li wang liu chang chuan 》:“zi yi wei zui qin ,jiao jian ,shu bu feng fa 。”⑥zhu ci 。yong yu gou shou 。《chu ci · jiu bian 》:“shi men (wěi)men er guo zhong xi ,jian yan liu er mo cheng 。”(men men :hang jin mao 。yan liu :ting zhi 。)bu :
①hang zou 。《zhan guo ce ·zhao ce 》:“nai zi jiang bu ,ri san si li 。”②cai ;ta 。liu you 《dao shi za yong 》zhi yi :“qi dan yan xiao sui bu wu ,gu ying bing xue huan xing rong 。”(wu :zu ji 。)③bu zi ;bu fa 。zhang heng 《dong jing fu 》:“jia bu luan bu 。”④ju zu er ci 。《xun zi ·quan xue 》:“bu ji kui (kuǐ)bu ,mo yi zhi qian li 。”(kui bu :ban bu ,ji kua chu yi jiao 。)⑤jie duan 。《san guo yan yi 》di qi shi yi hui :“ke ji li shi cu ,ba zhai qian jin ,bu bu wei ying 。”⑥bu bing 。《san guo zhi ·wu shu ·lv meng chuan 》:“hou meng de yin huo liu cong zhi shi ,zhang yan fang lv shu shi mo zhong ,shui bu ju xia 。”⑦chang du chan wei 。li dai ding zhi bu yi ,zhou dai yi ba che wei bu ,qin dai yi liu che wei bu 。liu zong yuan 《yong zhou ba ji ·xiao dan tan ji 》:“cong xiao qiu xi hang bai er shi bu ,ge huang zhu ,wen shui sheng 。”⑧tong “bu ”。shui bin bo chuan chu 。han yu 《liu zhou luo chi miao bei 》:“zhai you xin wu ,bu you xin chuan 。”xiu :
①jin suo (shi wu )。zhang heng 《sai xuan fu 》:“xiu yu zhi yi liao ji 。”②mei wei shi wu 。hou zuo “xiu ”。《chen shu ·gao zu ben ji xia 》:“yao he shu xiu ,cai ling chong zu er yi 。”③xiu can ;chi ru 。cao cao 《zheng ji feng su ling 》:“si zhe bu chu ,wu yi wei xiu 。”qin :
①ai ;qin ai ;qin mi 。《han fei zi ·ai chen 》:“ai chen tai qin ,bi wei ji shen 。”du fu 《feng jian gao san shi wu shi jun 》:“jiao qing lao geng qin 。”②fu mu 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“ke yi quan sheng ,ke yi yang qin 。”③zhi xie yuan guan ji zui jie jin de 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“wo you qin fu xiong ,xing hang bao ru lei 。”④fan zhi you xie yuan guan ji huo hun yin guan ji de qin shu 。du fu 《deng yue yang lou 》:“qin peng mo yi zi ,lao bing you gu zhou 。”⑤qin zi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qin xun tian xia ,zhou lan yuan fang 。”bin :
(yi )①ke ren 。《xun zi ·li lun 》:“bin chu ,zhu ren bai song 。”②fu cong ;gui shun 。《li ji ·le ji 》:“bao min bu zuo ,zhu hou bin fu 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“hou wei bin fu 。” (er )bìn tong “bin ”。pao qi 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“xian sheng ju shan lin ……yi bin gua ren ye jiu yi 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]