• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 煙未及黔,焰不假碧。

    “煙未及黔,焰不假碧。”詩句出處:《四言詩》;是唐朝詩人孫思邈的作品。

    取金之精,合石之液。列為夫婦,結為魂魄。一體混沌,
    兩精感激。河車覆載,鼎候無忒。洪爐烈火,烘焰翕赫。
    煙未及黔,焰不假碧。如畜扶桑,若藏霹靂。姹女氣索,
    嬰兒聲寂。透出兩儀,麗於四極。壁立幾多,馬馳一驛。
    宛其死矣,適然從革。惡黜善遷,情回性易。紫色內達,
    赤芒外射。熠若火生,乍疑血滴。號曰中環,退藏於密。
    霧散五內,川流百脈。骨變金植,顏駐玉澤。陽德乃敷,
    陰功□積。南宮度名,北鬥落籍。

    【註釋】:

    煙:

    (一)①物質燃燒時產生的氣狀物。《國語 · 魯語上》:“既其葬也,焚,煙徹於上。”王維《輞川閑居贈裴秀才迪》:“墟裡上孤煙。”②泛指雲氣、霧靄等煙狀之物。陳子昂《春日登金華觀》:“山川亂雲日,樓榭入煙霄。”杜牧《泊秦淮》:“煙籠寒水月籠沙。”③煙熏所積的灰。可制墨。簡文帝《與湘東王書》:“煙墨不言,受其驅染。”晁貫之《墨經·松》:“墨取廬山松煙。”代指墨。庾肩吾《謝賚銅硯筆格啟》:“煙磨青石。” (二)yīn [煙煴]1.古人指天地未分時的混沌之氣。班固《東都賦》:“降煙煴,調元氣。”2. 為陰陽二氣和合的樣子。張衡《思玄賦》:“天地煙煴,百卉含葩。”3.雲煙彌漫的樣子。江淹《別賦》:“襲青氣之煙煴。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    及:

    ①趕上;追上。《左傳·成公二年》:“故不能推車而及。”《呂氏春秋·聽言》:“往者不可及,來者不可待。”②至;到達。《左傳·宜公十五年》:“雖鞭之長,不及馬腹。”③如;比得上。《戰國策·齊策一》:“君美甚,徐公何能及也。”④趁著。《左傳·僖公二十二年》:“彼眾我寡,及其未既濟也,請擊之。”(濟:渡河。)《戰國策·趙策四》:“雖少,願及未填溝壑而托之。”⑤介詞。和;與。《詩經·豳風·七月》:“女心傷悲,殆及公子同歸。”(殆:隻怕。公子:指貴族之子。)《詩經·衛風·氓》:“及父偕老,老使我怨。”

    黔:

    ①[形]黑色。馬融《廣成頌》:“若夫鷙獸毅蟲,倨牙~口。”②[名][黔首]戰國及秦代對人民的稱謂。李斯《諫逐客書》:“今乃棄~~以資敵國。”③[名]貴州省的代稱。柳宗元《黔之驢》:“~無驢,有好事者船載以入。”

    焰:

    ①火苗。庾信《對燭賦》:“光清寒入,焰暗風過。”②火花。葛洪《抱樸子·內篇·勤求》:“鑿石有餘焰,年命已凋頹矣。”③照耀。《宣室志》卷六:“其光自土而出,若焰薪火。”④比喻灼人的氣勢。《新唐書·丘和傳贊》:“帝王之將興,其威靈氣焰有以動物悟人者。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    假:

    (一)①借;貸。《左傳·僖公五年》:“晉侯復假道於虞以伐虢。”《孟子·梁惠王上》:“久假而不歸。”(歸:歸還。)《後漢書·張禹傳》:“假於種(zhǒng)糧。”(種:種子。)②憑借;依靠。《呂氏春秋·用眾》:“故假人者遂有天下。”《荀子·勸學》:“假輿(yū)馬者,非利足也,而致千裡;假舟楫(jí)者,非能水也,而絕江河。君子生非異也,善假於物也。”③虛假;不真實。與“真”相對。《顏氏傢訓·勉學》:“假言而奸露。”④給予。《逸周書·史記》:“任之以國,假之以權。”⑤寬縱;寬容。《後漢書·和熹鄧皇後紀》:“自是親屬犯罪,無所假貸。”(是:此。貸:寬恕。)《北史·魏世祖紀》:“大臣犯法,無所寬假。”⑥暫時代理。《漢書·項籍傳》:“會稽假守(殷)通素賢(項)梁,乃召與計事。”《史記·淮陰侯列傳》:“不為假王以鎮之,其勢不定。”⑦連詞。如果。《列子·楊朱》:“楊子曰:‘世固非一毛之所濟。’禽子曰:‘假濟,為之乎?’”(固:本來。濟:救助。為:做。)《新序·雜事四》:“假有賢於子方者,君又何以加之?” (二)jià 假期。《隋書·禮儀志四》:“學生每十日給假。”《三國志·吳書·諸葛融傳》:“休吏假卒,或不遠千裡而造焉。”

    碧:

    ①青綠色的玉石。《莊子·外物》:“萇弘死於蜀,藏其血三年而化為碧。”②青綠色。宋·范仲淹《嶽陽樓記》:“上下天光,一碧萬頃。”


  • 烟未及黔,焰不假碧。

    “烟未及黔,焰不假碧。”诗句出处:《四言诗》;是唐朝诗人孙思邈的作品。

    取金之精,合石之液。列为夫妇,结为魂魄。一体混沌,
    两精感激。河车覆载,鼎候无忒。洪炉烈火,烘焰翕赫。
    烟未及黔,焰不假碧。如畜扶桑,若藏霹雳。姹女气索,
    婴儿声寂。透出两仪,丽于四极。壁立几多,马驰一驿。
    宛其死矣,适然从革。恶黜善迁,情回性易。紫色内达,
    赤芒外射。熠若火生,乍疑血滴。号曰中环,退藏于密。
    雾散五内,川流百脉。骨变金植,颜驻玉泽。阳德乃敷,
    阴功□积。南宫度名,北斗落籍。

    【注释】:

    烟:

    (一)①物质燃烧时产生的气状物。《国语 · 鲁语上》:“既其葬也,焚,烟彻于上。”王维《辋川闲居赠裴秀才迪》:“墟里上孤烟。”②泛指云气、雾霭等烟状之物。陈子昂《春日登金华观》:“山川乱云日,楼榭入烟霄。”杜牧《泊秦淮》:“烟笼寒水月笼沙。”③烟熏所积的灰。可制墨。简文帝《与湘东王书》:“烟墨不言,受其驱染。”晁贯之《墨经·松》:“墨取庐山松烟。”代指墨。庾肩吾《谢赉铜砚笔格启》:“烟磨青石。” (二)yīn [烟煴]1.古人指天地未分时的混沌之气。班固《东都赋》:“降烟煴,调元气。”2. 为阴阳二气和合的样子。张衡《思玄赋》:“天地烟煴,百卉含葩。”3.云烟弥漫的样子。江淹《别赋》:“袭青气之烟煴。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    及:

    ①赶上;追上。《左传·成公二年》:“故不能推车而及。”《吕氏春秋·听言》:“往者不可及,来者不可待。”②至;到达。《左传·宜公十五年》:“虽鞭之长,不及马腹。”③如;比得上。《战国策·齐策一》:“君美甚,徐公何能及也。”④趁着。《左传·僖公二十二年》:“彼众我寡,及其未既济也,请击之。”(济:渡河。)《战国策·赵策四》:“虽少,愿及未填沟壑而托之。”⑤介词。和;与。《诗经·豳风·七月》:“女心伤悲,殆及公子同归。”(殆:只怕。公子:指贵族之子。)《诗经·卫风·氓》:“及父偕老,老使我怨。”

    黔:

    ①[形]黑色。马融《广成颂》:“若夫鸷兽毅虫,倨牙~口。”②[名][黔首]战国及秦代对人民的称谓。李斯《谏逐客书》:“今乃弃~~以资敌国。”③[名]贵州省的代称。柳宗元《黔之驴》:“~无驴,有好事者船载以入。”

    焰:

    ①火苗。庾信《对烛赋》:“光清寒入,焰暗风过。”②火花。葛洪《抱朴子·内篇·勤求》:“凿石有余焰,年命已凋颓矣。”③照耀。《宣室志》卷六:“其光自土而出,若焰薪火。”④比喻灼人的气势。《新唐书·丘和传赞》:“帝王之将兴,其威灵气焰有以动物悟人者。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    假:

    (一)①借;贷。《左传·僖公五年》:“晋侯复假道于虞以伐虢。”《孟子·梁惠王上》:“久假而不归。”(归:归还。)《后汉书·张禹传》:“假于种(zhǒng)粮。”(种:种子。)②凭借;依靠。《吕氏春秋·用众》:“故假人者遂有天下。”《荀子·劝学》:“假舆(yū)马者,非利足也,而致千里;假舟楫(jí)者,非能水也,而绝江河。君子生非异也,善假于物也。”③虚假;不真实。与“真”相对。《颜氏家训·勉学》:“假言而奸露。”④给予。《逸周书·史记》:“任之以国,假之以权。”⑤宽纵;宽容。《后汉书·和熹邓皇后纪》:“自是亲属犯罪,无所假贷。”(是:此。贷:宽恕。)《北史·魏世祖纪》:“大臣犯法,无所宽假。”⑥暂时代理。《汉书·项籍传》:“会稽假守(殷)通素贤(项)梁,乃召与计事。”《史记·淮阴侯列传》:“不为假王以镇之,其势不定。”⑦连词。如果。《列子·杨朱》:“杨子曰:‘世固非一毛之所济。’禽子曰:‘假济,为之乎?’”(固:本来。济:救助。为:做。)《新序·杂事四》:“假有贤于子方者,君又何以加之?” (二)jià 假期。《隋书·礼仪志四》:“学生每十日给假。”《三国志·吴书·诸葛融传》:“休吏假卒,或不远千里而造焉。”

    碧:

    ①青绿色的玉石。《庄子·外物》:“苌弘死于蜀,藏其血三年而化为碧。”②青绿色。宋·范仲淹《岳阳楼记》:“上下天光,一碧万顷。”


  • yan wei ji qian ,yan bu jia bi 。

    “yan wei ji qian ,yan bu jia bi 。”shi gou chu chu :《si yan shi 》;shi tang chao shi ren sun sai miao de zuo pin 。

    qu jin zhi jing ,ge dan zhi ye 。lie wei fu fu ,jie wei hun bo 。yi ti hun dun ,
    liang jing gan ji 。he che fu zai ,ding hou mo te 。hong lu lie huo ,hong yan xi he 。
    yan wei ji qian ,yan bu jia bi 。ru chu fu sang ,re cang pi li 。cha nv qi suo ,
    ying er sheng ji 。tou chu liang yi ,li yu si ji 。bi li ji duo ,ma chi yi yi 。
    wan ji si yi ,kuo ran cong ge 。e chu shan qian ,qing hui xing yi 。zi se nei da ,
    chi mang wai she 。yi re huo sheng ,zha yi xie di 。hao yue zhong huan ,tui cang yu mi 。
    wu san wu nei ,chuan liu bai mai 。gu bian jin zhi ,yan zhu yu ze 。yang de nai fu ,
    yin gong □ji 。na gong du ming ,bei dou la ji 。

    【zhu shi 】:

    yan :

    (yi )①wu zhi ran shao shi chan sheng de qi zhuang wu 。《guo yu · lu yu shang 》:“ji ji zang ye ,fen ,yan che yu shang 。”wang wei 《wang chuan xian ju zeng pei xiu cai di 》:“xu li shang gu yan 。”②fan zhi yun qi 、wu ai deng yan zhuang zhi wu 。chen zi ang 《chun ri deng jin hua guan 》:“shan chuan luan yun ri ,lou xie ru yan xiao 。”du mu 《bo qin huai 》:“yan long han shui yue long sha 。”③yan xun suo ji de hui 。ke zhi mo 。jian wen di 《yu xiang dong wang shu 》:“yan mo bu yan ,shou ji qu ran 。”chao guan zhi 《mo jing ·song 》:“mo qu lu shan song yan 。”dai zhi mo 。yu jian wu 《xie lai tong yan bi ge qi 》:“yan mo qing dan 。” (er )yīn [yan yun ]1.gu ren zhi tian de wei fen shi de hun dun zhi qi 。ban gu 《dong dou fu 》:“jiang yan yun ,diao yuan qi 。”2. wei yin yang er qi he ge de yang zi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“tian de yan yun ,bai hui han pa 。”3.yun yan mi man de yang zi 。jiang yan 《bie fu 》:“xi qing qi zhi yan yun 。”

    wei :

    ①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”

    ji :

    ①gan shang ;zhui shang 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“gu bu neng tui che er ji 。”《lv shi chun qiu ·ting yan 》:“wang zhe bu ke ji ,lai zhe bu ke dai 。”②zhi ;dao da 。《zuo chuan ·yi gong shi wu nian 》:“sui bian zhi chang ,bu ji ma fu 。”③ru ;bi de shang 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun mei shen ,xu gong he neng ji ye 。”④chen zhao 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“bi zhong wo gua ,ji ji wei ji ji ye ,qing ji zhi 。”(ji :du he 。)《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“sui shao ,yuan ji wei tian gou he er tuo zhi 。”⑤jie ci 。he ;yu 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“nv xin shang bei ,dai ji gong zi tong gui 。”(dai :zhi pa 。gong zi :zhi gui zu zhi zi 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“ji fu xie lao ,lao shi wo yuan 。”

    qian :

    ①[xing ]hei se 。ma rong 《an cheng song 》:“re fu zhi shou yi chong ,ju ya ~kou 。”②[ming ][qian shou ]zhan guo ji qin dai dui ren min de chen wei 。li si 《jian zhu ke shu 》:“jin nai qi ~~yi zi di guo 。”③[ming ]gui zhou sheng de dai chen 。liu zong yuan 《qian zhi lv 》:“~mo lv ,you hao shi zhe chuan zai yi ru 。”

    yan :

    ①huo miao 。yu xin 《dui zhu fu 》:“guang qing han ru ,yan an feng guo 。”②huo hua 。ge hong 《bao piao zi ·nei pian ·qin qiu 》:“zao dan you yu yan ,nian ming yi diao tui yi 。”③zhao yao 。《xuan shi zhi 》juan liu :“ji guang zi tu er chu ,re yan xin huo 。”④bi yu zhuo ren de qi shi 。《xin tang shu ·qiu he chuan zan 》:“di wang zhi jiang xing ,ji wei ling qi yan you yi dong wu wu ren zhe 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    jia :

    (yi )①jie ;dai 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin hou fu jia dao yu yu yi fa guo 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“jiu jia er bu gui 。”(gui :gui hai 。)《hou han shu ·zhang yu chuan 》:“jia yu chong (zhǒng)liang 。”(chong :chong zi 。)②ping jie ;yi kao 。《lv shi chun qiu ·yong zhong 》:“gu jia ren zhe sui you tian xia 。”《xun zi ·quan xue 》:“jia yu (yū)ma zhe ,fei li zu ye ,er zhi qian li ;jia zhou ji (jí)zhe ,fei neng shui ye ,er jue jiang he 。jun zi sheng fei yi ye ,shan jia yu wu ye 。”③xu jia ;bu zhen shi 。yu “zhen ”xiang dui 。《yan shi jia xun ·mian xue 》:“jia yan er jian lou 。”④gei yu 。《yi zhou shu ·shi ji 》:“ren zhi yi guo ,jia zhi yi quan 。”⑤kuan zong ;kuan rong 。《hou han shu ·he xi deng huang hou ji 》:“zi shi qin shu fan zui ,mo suo jia dai 。”(shi :ci 。dai :kuan shu 。)《bei shi ·wei shi zu ji 》:“da chen fan fa ,mo suo kuan jia 。”⑥zan shi dai li 。《han shu ·xiang ji chuan 》:“hui ji jia shou (yan )tong su xian (xiang )liang ,nai shao yu ji shi 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“bu wei jia wang yi zhen zhi ,ji shi bu ding 。”⑦lian ci 。ru guo 。《lie zi ·yang zhu 》:“yang zi yue :‘shi gu fei yi mao zhi suo ji 。’qin zi yue :‘jia ji ,wei zhi hu ?’”(gu :ben lai 。ji :jiu zhu 。wei :zuo 。)《xin xu ·za shi si 》:“jia you xian yu zi fang zhe ,jun you he yi jia zhi ?” (er )jià jia ji 。《sui shu ·li yi zhi si 》:“xue sheng mei shi ri gei jia 。”《san guo zhi ·wu shu ·zhu ge rong chuan 》:“xiu li jia cu ,huo bu yuan qian li er zao yan 。”

    bi :

    ①qing lu se de yu dan 。《zhuang zi ·wai wu 》:“chang hong si yu shu ,cang ji xie san nian er hua wei bi 。”②qing lu se 。song ·fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“shang xia tian guang ,yi bi mo qing 。”