• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 晚歲倦為學,閑心易到禪。

    “晚歲倦為學,閑心易到禪。”詩句出處:《悟禪三首寄胡果》;是唐朝詩人元稹的作品。

    近聞胡隱士,潛認得心王。不恨百年促,翻悲萬劫長。
    有修終有限,無事亦無殃。慎莫通方便,應機不頓忘。
    百年都幾日,何事苦囂然。晚歲倦為學,閑心易到禪。
    病宜多宴坐,貧似少攀緣。自笑無名字,因名自在天。
    近見新章句,因知見在心。春遊晉祠水,晴上霍山岑。
    問法僧當偈,還丹客贈金。莫驚頭欲白,禪觀老彌深。

    【註釋】:

    晚:

    ①日暮;傍晚。《楚辭·九辯》:“白日晼(wǎn)晚其將入兮。”(晼:日落。)《漢書·天文志》:“伏見蚤晚。”②時間靠後。沈括《夢溪筆談·藥議》:“一丘之禾,則後種者晚實。”③接近終瞭,特指老年。杜甫《羌村三首》之二:“晚歲迫偷生,還傢少歡趣。”(偷生:茍且生活。)④後來的。《後漢書·蔡邕傳》:“邕乃自書丹於碑……於是後儒晚學咸取正焉。”(書丹:指用朱筆書寫。取正:用作典范。)

    歲:

    ①星名。即木星。《左傳·襄公二十八年》:“歲在星紀。”②年。《尚書·堯典》:“期,三百有六旬有六日,以閏月定四時成年。”③光陰;時間;時光。元稹《遣春十首》之七:“莫倚顏似花,君看歲如水。”④年齡。崔顥《江畔老人愁》:“少年欲知老人歲,豈知今年一百五。”⑤年景;年成;收成。《鹽鐵論·力耕》:“豐年歲登,則儲積以備乏絕。”(登:莊稼豐收。)

    倦:

    ①疲勞;疲倦。《史記·屈原賈生列傳》:“故勞苦倦極,未嘗不呼天地。”《呂氏春秋·下賢》:“魏文侯見段幹木,立倦而不敢息。”(息:休息。)②厭煩;懈怠。不倦。《論語·述而》:“學而不厭,誨人不倦。”③蹲踞。《淮南子·道應》:“盧敖就而視之,方倦龜殼,而食蛤梨。”

    為:

    (一)①做。《詩經·周頌·豐年》:“為酒為醴,烝畀祖妣。”(烝:進獻。畀:給予。)《論語·學而》:“其為人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友愛。)②制作;創作。《禮記·曲禮下》:“為宮室,不斬於丘木。”(丘木:墓地的樹。)《漢書·枚乘傳》:“司馬相如善為文而遲。”(遲:慢。)③治理。《商君書·農戰》:“善為國者,倉廩雖滿,不偷於農。”(偷:怠惰;忽視。)《論語·為政》:“為政以德。”④行為。范仲淹《嶽陽樓記》:“予嘗求古仁人之心,或異二者之為。”(嘗:曾經。)⑤充當。《論語·為政》:“溫故而知新,可以為師矣。”(溫:溫習。故:舊的知識。)⑥當作。李白《夢遊天姥吟留別》:“霓為衣兮風為馬。”⑦變為;成為。屈原《離騷》:“蘭芷變而不芳兮,荃蕙化而為茅。”(蘭、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧認為。《孟子·公孫醜上》:“而子為我願之乎?”(子:你。)⑨是。《左傳·宣公三年》:“餘為伯儵,餘而祖也。”⑩介詞。1. 表被動。被。《三國志 · 吳書· 呂蒙傳》:“為張遼等所襲。”2.表對象。對;向。《戰國策·韓策二》:“(嚴仲子)因為聶政語曰:‘臣有仇。’”(11)連詞。如果。《戰國策·秦策四》:“秦為知之,必不救也。”(12)語氣詞。1. 與“何”相配,表疑問語氣。《論語·季氏》:“何以伐為?”(伐:進攻。)2. 多用於句未,表示反問語氣。《漢書·外戚傳下·趙皇後》:“今故告之,反怒為!”(故:故意。) (二)wèi ①幫助。《詩經·大雅·鳧鷖》:“公屍燕飲,福祿來為。”②介詞。1. 表對象。替。《論語·學而》:“為人謀而不忠乎?”2. 表原因。因為。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”3. 表目的。為瞭。《孔雀東南飛》:“慎勿為婦死。”③通“偽”。假裝。《禮記·檀弓下》:“夫子為弗聞也者而過之。”

    學:

    (一)①學習。《論語·季氏》:“不學,無以言。”②仿效。③學校。《孟子·滕文公上》:“夏曰校,殷曰序,周曰庠,學則三代共之。”④學問;學識。《韓非子·外儲說左上》:“其學甚博。”⑤學說;學派。《韓非子·顯學》:“世之顯學,儒墨也。” (二)jiào 教導。後作“教”。《墨子·魯問》:“魯人有因子墨子而學其子者。”

    閑:

    ① 養馬的圈。《周禮· 夏官·校人》:“天子十有二閑,馬六種。”(有:又。)②一定的范圍。《論語·子張》:“大德不逾閑,小德出入可也。”③防止。《周易·文言》:“閑邪有其誠。”④清閑;空閑。李紳《惘農》之一:“四海無閑田,農夫猶餓死。”⑤安靜。孟浩然《夏日南亭懷辛大》:“散發乘夕涼,開軒臥閑敞。”(軒:窗。)⑥通“嫻。”1. 熟練;熟習。李白《豫章行》:“斬虜素不閑。”(虜:指敵人。)2. 文雅;閑靜。曹植《美女篇》:“美女妖且閑。”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    易:

    ①改變;更改。《呂氏春秋·察今》:“世易時移,變法宜矣。”②交換;交易。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦昭王聞之,使人遺(wèi)趙王書,願以十五城請易璧。”(遺:送給。)③容易。與“難”相對。《孟子·公孫醜上》:“饑者易為食,渴者易為飲。”④簡易。《禮記·檀弓下》:“諸侯之來辱敝邑者,易則易,於則於。”(於:隆重。)⑤道路平坦。《淮南子·兵略》:“易則用車,險則用騎。”⑥輕視。柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“(寄)為兒恒狀,賊易之。”(恒:常。)⑦和悅。《詩經·小雅·何人斯》:“我心易也。”⑧整治田畝。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”(以:而;而且。)⑨《周易》的簡稱。《論語·述而》:“加我數年,五十以學《周易》,可以無大過矣。”⑩通“埸”。疆界。《荀子·富國》:“至於疆易而端已見矣。”

    到:

    ①達到;到達。《三國志·吳書·吳主傳》:“蒙到,二郡皆服。”《史記·平準書》:“於是天子北至朔方,東到太山。”(太:同“泰”。)②通“倒”。顛倒。《墨子·經下》:“臨鑒而立,景到。”(鑒:鏡。景:同“影”。)

    禪:

    (一)①佛教用語。梵文“禪那”的省稱。靜思之意,為佛教的一種修行方法。引申為禪學、禪理。杜甫《飲中八仙歌》:“蘇晉長齋繡佛前,醉中往往愛逃禪。”②指與佛教有關的事物。劉基《春谷詩為竹西和尚賦》:“過橋禪杖落,坐石袈裟袒。” (二)shàn ①古代帝王祭祀土地的典禮。《史記·秦始皇本紀》:“與魯諸儒生議,刻石頌秦德,議封禪望祭山川之事。”(封:帝王祭天的典禮。望祭:祭山川的典禮。)②禪讓。帝王讓位於賢者。《漢書·董賢傳》:“(哀帝)從容視賢笑,曰:‘吾欲法堯禪舜,何如?’”③替代。《莊子·寓言》:“萬物皆種也,以不同形相禪,始卒若環,莫得其倫。”(始卒若環:始終像繞圓圈一樣循環。倫:理。這裡指循環往復的規律。)


  • 晚岁倦为学,闲心易到禅。

    “晚岁倦为学,闲心易到禅。”诗句出处:《悟禅三首寄胡果》;是唐朝诗人元稹的作品。

    近闻胡隐士,潜认得心王。不恨百年促,翻悲万劫长。
    有修终有限,无事亦无殃。慎莫通方便,应机不顿忘。
    百年都几日,何事苦嚣然。晚岁倦为学,闲心易到禅。
    病宜多宴坐,贫似少攀缘。自笑无名字,因名自在天。
    近见新章句,因知见在心。春游晋祠水,晴上霍山岑。
    问法僧当偈,还丹客赠金。莫惊头欲白,禅观老弥深。

    【注释】:

    晚:

    ①日暮;傍晚。《楚辞·九辩》:“白日晼(wǎn)晚其将入兮。”(晼:日落。)《汉书·天文志》:“伏见蚤晚。”②时间靠后。沈括《梦溪笔谈·药议》:“一丘之禾,则后种者晚实。”③接近终了,特指老年。杜甫《羌村三首》之二:“晚岁迫偷生,还家少欢趣。”(偷生:苟且生活。)④后来的。《后汉书·蔡邕传》:“邕乃自书丹于碑……于是后儒晚学咸取正焉。”(书丹:指用朱笔书写。取正:用作典范。)

    岁:

    ①星名。即木星。《左传·襄公二十八年》:“岁在星纪。”②年。《尚书·尧典》:“期,三百有六旬有六日,以闰月定四时成年。”③光阴;时间;时光。元稹《遣春十首》之七:“莫倚颜似花,君看岁如水。”④年龄。崔颢《江畔老人愁》:“少年欲知老人岁,岂知今年一百五。”⑤年景;年成;收成。《盐铁论·力耕》:“丰年岁登,则储积以备乏绝。”(登:庄稼丰收。)

    倦:

    ①疲劳;疲倦。《史记·屈原贾生列传》:“故劳苦倦极,未尝不呼天地。”《吕氏春秋·下贤》:“魏文侯见段干木,立倦而不敢息。”(息:休息。)②厌烦;懈怠。不倦。《论语·述而》:“学而不厌,诲人不倦。”③蹲踞。《淮南子·道应》:“卢敖就而视之,方倦龟壳,而食蛤梨。”

    为:

    (一)①做。《诗经·周颂·丰年》:“为酒为醴,烝畀祖妣。”(烝:进献。畀:给予。)《论语·学而》:“其为人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友爱。)②制作;创作。《礼记·曲礼下》:“为宫室,不斩于丘木。”(丘木:墓地的树。)《汉书·枚乘传》:“司马相如善为文而迟。”(迟:慢。)③治理。《商君书·农战》:“善为国者,仓廪虽满,不偷于农。”(偷:怠惰;忽视。)《论语·为政》:“为政以德。”④行为。范仲淹《岳阳楼记》:“予尝求古仁人之心,或异二者之为。”(尝:曾经。)⑤充当。《论语·为政》:“温故而知新,可以为师矣。”(温:温习。故:旧的知识。)⑥当作。李白《梦游天姥吟留别》:“霓为衣兮风为马。”⑦变为;成为。屈原《离骚》:“兰芷变而不芳兮,荃蕙化而为茅。”(兰、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧认为。《孟子·公孙丑上》:“而子为我愿之乎?”(子:你。)⑨是。《左传·宣公三年》:“余为伯儵,余而祖也。”⑩介词。1. 表被动。被。《三国志 · 吴书· 吕蒙传》:“为张辽等所袭。”2.表对象。对;向。《战国策·韩策二》:“(严仲子)因为聂政语曰:‘臣有仇。’”(11)连词。如果。《战国策·秦策四》:“秦为知之,必不救也。”(12)语气词。1. 与“何”相配,表疑问语气。《论语·季氏》:“何以伐为?”(伐:进攻。)2. 多用于句未,表示反问语气。《汉书·外戚传下·赵皇后》:“今故告之,反怒为!”(故:故意。) (二)wèi ①帮助。《诗经·大雅·凫鹥》:“公尸燕饮,福禄来为。”②介词。1. 表对象。替。《论语·学而》:“为人谋而不忠乎?”2. 表原因。因为。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”3. 表目的。为了。《孔雀东南飞》:“慎勿为妇死。”③通“伪”。假装。《礼记·檀弓下》:“夫子为弗闻也者而过之。”

    学:

    (一)①学习。《论语·季氏》:“不学,无以言。”②仿效。③学校。《孟子·滕文公上》:“夏曰校,殷曰序,周曰庠,学则三代共之。”④学问;学识。《韩非子·外储说左上》:“其学甚博。”⑤学说;学派。《韩非子·显学》:“世之显学,儒墨也。” (二)jiào 教导。后作“教”。《墨子·鲁问》:“鲁人有因子墨子而学其子者。”

    闲:

    ① 养马的圈。《周礼· 夏官·校人》:“天子十有二闲,马六种。”(有:又。)②一定的范围。《论语·子张》:“大德不逾闲,小德出入可也。”③防止。《周易·文言》:“闲邪有其诚。”④清闲;空闲。李绅《惘农》之一:“四海无闲田,农夫犹饿死。”⑤安静。孟浩然《夏日南亭怀辛大》:“散发乘夕凉,开轩卧闲敞。”(轩:窗。)⑥通“娴。”1. 熟练;熟习。李白《豫章行》:“斩虏素不闲。”(虏:指敌人。)2. 文雅;闲静。曹植《美女篇》:“美女妖且闲。”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    易:

    ①改变;更改。《吕氏春秋·察今》:“世易时移,变法宜矣。”②交换;交易。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦昭王闻之,使人遗(wèi)赵王书,愿以十五城请易璧。”(遗:送给。)③容易。与“难”相对。《孟子·公孙丑上》:“饥者易为食,渴者易为饮。”④简易。《礼记·檀弓下》:“诸侯之来辱敝邑者,易则易,于则于。”(于:隆重。)⑤道路平坦。《淮南子·兵略》:“易则用车,险则用骑。”⑥轻视。柳宗元《童区(ōu)寄传》:“(寄)为儿恒状,贼易之。”(恒:常。)⑦和悦。《诗经·小雅·何人斯》:“我心易也。”⑧整治田亩。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”(以:而;而且。)⑨《周易》的简称。《论语·述而》:“加我数年,五十以学《周易》,可以无大过矣。”⑩通“埸”。疆界。《荀子·富国》:“至于疆易而端已见矣。”

    到:

    ①达到;到达。《三国志·吴书·吴主传》:“蒙到,二郡皆服。”《史记·平准书》:“于是天子北至朔方,东到太山。”(太:同“泰”。)②通“倒”。颠倒。《墨子·经下》:“临鉴而立,景到。”(鉴:镜。景:同“影”。)

    禅:

    (一)①佛教用语。梵文“禅那”的省称。静思之意,为佛教的一种修行方法。引申为禅学、禅理。杜甫《饮中八仙歌》:“苏晋长斋绣佛前,醉中往往爱逃禅。”②指与佛教有关的事物。刘基《春谷诗为竹西和尚赋》:“过桥禅杖落,坐石袈裟袒。” (二)shàn ①古代帝王祭祀土地的典礼。《史记·秦始皇本纪》:“与鲁诸儒生议,刻石颂秦德,议封禅望祭山川之事。”(封:帝王祭天的典礼。望祭:祭山川的典礼。)②禅让。帝王让位于贤者。《汉书·董贤传》:“(哀帝)从容视贤笑,曰:‘吾欲法尧禅舜,何如?’”③替代。《庄子·寓言》:“万物皆种也,以不同形相禅,始卒若环,莫得其伦。”(始卒若环:始终像绕圆圈一样循环。伦:理。这里指循环往复的规律。)


  • wan sui juan wei xue ,xian xin yi dao chan 。

    “wan sui juan wei xue ,xian xin yi dao chan 。”shi gou chu chu :《wu chan san shou ji hu guo 》;shi tang chao shi ren yuan zhen de zuo pin 。

    jin wen hu yin shi ,qian ren de xin wang 。bu hen bai nian cu ,fan bei mo jie chang 。
    you xiu zhong you xian ,mo shi yi mo yang 。shen mo tong fang bian ,ying ji bu du wang 。
    bai nian dou ji ri ,he shi ku ao ran 。wan sui juan wei xue ,xian xin yi dao chan 。
    bing yi duo yan zuo ,pin shi shao pan yuan 。zi xiao mo ming zi ,yin ming zi zai tian 。
    jin jian xin zhang gou ,yin zhi jian zai xin 。chun you jin ci shui ,qing shang huo shan cen 。
    wen fa seng dang ji ,hai dan ke zeng jin 。mo jing tou yu bai ,chan guan lao mi shen 。

    【zhu shi 】:

    wan :

    ①ri mu ;bang wan 。《chu ci ·jiu bian 》:“bai ri wan (wǎn)wan ji jiang ru xi 。”(wan :ri la 。)《han shu ·tian wen zhi 》:“fu jian zao wan 。”②shi jian kao hou 。shen gua 《meng xi bi tan ·yao yi 》:“yi qiu zhi he ,ze hou chong zhe wan shi 。”③jie jin zhong le ,te zhi lao nian 。du fu 《qiang cun san shou 》zhi er :“wan sui pai tou sheng ,hai jia shao huan qu 。”(tou sheng :gou ju sheng huo 。)④hou lai de 。《hou han shu ·cai yong chuan 》:“yong nai zi shu dan yu bei ……yu shi hou ru wan xue xian qu zheng yan 。”(shu dan :zhi yong zhu bi shu xie 。qu zheng :yong zuo dian fan 。)

    sui :

    ①xing ming 。ji mu xing 。《zuo chuan ·xiang gong er shi ba nian 》:“sui zai xing ji 。”②nian 。《shang shu ·yao dian 》:“ji ,san bai you liu xun you liu ri ,yi run yue ding si shi cheng nian 。”③guang yin ;shi jian ;shi guang 。yuan zhen 《qian chun shi shou 》zhi qi :“mo yi yan shi hua ,jun kan sui ru shui 。”④nian ling 。cui hao 《jiang pan lao ren chou 》:“shao nian yu zhi lao ren sui ,qi zhi jin nian yi bai wu 。”⑤nian jing ;nian cheng ;shou cheng 。《yan tie lun ·li geng 》:“feng nian sui deng ,ze chu ji yi bei fa jue 。”(deng :zhuang jia feng shou 。)

    juan :

    ①pi lao ;pi juan 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“gu lao ku juan ji ,wei chang bu hu tian de 。”《lv shi chun qiu ·xia xian 》:“wei wen hou jian duan gan mu ,li juan er bu gan xi 。”(xi :xiu xi 。)②ya fan ;xie dai 。bu juan 。《lun yu ·shu er 》:“xue er bu ya ,hui ren bu juan 。”③cun ju 。《huai na zi ·dao ying 》:“lu ao jiu er shi zhi ,fang juan gui ke ,er shi ge li 。”

    wei :

    (yi )①zuo 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“wei jiu wei li ,zheng bi zu bi 。”(zheng :jin suo 。bi :gei yu 。)《lun yu ·xue er 》:“ji wei ren ye xiao di (tì)。”(di :tong “ti ”。you ai 。)②zhi zuo ;chuang zuo 。《li ji ·qu li xia 》:“wei gong shi ,bu zhan yu qiu mu 。”(qiu mu :mu de de shu 。)《han shu ·mei cheng chuan 》:“si ma xiang ru shan wei wen er chi 。”(chi :man 。)③zhi li 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“shan wei guo zhe ,cang lin sui man ,bu tou yu nong 。”(tou :dai duo ;hu shi 。)《lun yu ·wei zheng 》:“wei zheng yi de 。”④hang wei 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu chang qiu gu ren ren zhi xin ,huo yi er zhe zhi wei 。”(chang :ceng jing 。)⑤chong dang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wen gu er zhi xin ,ke yi wei shi yi 。”(wen :wen xi 。gu :jiu de zhi shi 。)⑥dang zuo 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“ni wei yi xi feng wei ma 。”⑦bian wei ;cheng wei 。qu yuan 《li sao 》:“lan zhi bian er bu fang xi ,quan hui hua er wei mao 。”(lan 、zhi 、quan 、hui :jie xiang cao ming 。)⑧ren wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“er zi wei wo yuan zhi hu ?”(zi :ni 。)⑨shi 。《zuo chuan ·xuan gong san nian 》:“yu wei bai shu ,yu er zu ye 。”⑩jie ci 。1. biao bei dong 。bei 。《san guo zhi · wu shu · lv meng chuan 》:“wei zhang liao deng suo xi 。”2.biao dui xiang 。dui ;xiang 。《zhan guo ce ·han ce er 》:“(yan zhong zi )yin wei nie zheng yu yue :‘chen you chou 。’”(11)lian ci 。ru guo 。《zhan guo ce ·qin ce si 》:“qin wei zhi zhi ,bi bu jiu ye 。”(12)yu qi ci 。1. yu “he ”xiang pei ,biao yi wen yu qi 。《lun yu ·ji shi 》:“he yi fa wei ?”(fa :jin gong 。)2. duo yong yu gou wei ,biao shi fan wen yu qi 。《han shu ·wai qi chuan xia ·zhao huang hou 》:“jin gu gao zhi ,fan nu wei !”(gu :gu yi 。) (er )wèi ①bang zhu 。《shi jing ·da ya ·fu yi 》:“gong shi yan yin ,fu lu lai wei 。”②jie ci 。1. biao dui xiang 。ti 。《lun yu ·xue er 》:“wei ren mou er bu zhong hu ?”2. biao yuan yin 。yin wei 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”3. biao mu de 。wei le 。《kong qiao dong na fei 》:“shen wu wei fu si 。”③tong “wei ”。jia zhuang 。《li ji ·tan gong xia 》:“fu zi wei fu wen ye zhe er guo zhi 。”

    xue :

    (yi )①xue xi 。《lun yu ·ji shi 》:“bu xue ,mo yi yan 。”②fang xiao 。③xue jiao 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“xia yue jiao ,yan yue xu ,zhou yue xiang ,xue ze san dai gong zhi 。”④xue wen ;xue shi 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“ji xue shen bo 。”⑤xue shui ;xue pa 。《han fei zi ·xian xue 》:“shi zhi xian xue ,ru mo ye 。” (er )jiào jiao dao 。hou zuo “jiao ”。《mo zi ·lu wen 》:“lu ren you yin zi mo zi er xue ji zi zhe 。”

    xian :

    ① yang ma de juan 。《zhou li · xia guan ·jiao ren 》:“tian zi shi you er xian ,ma liu chong 。”(you :you 。)②yi ding de fan wei 。《lun yu ·zi zhang 》:“da de bu yu xian ,xiao de chu ru ke ye 。”③fang zhi 。《zhou yi ·wen yan 》:“xian xie you ji cheng 。”④qing xian ;kong xian 。li shen 《wang nong 》zhi yi :“si hai mo xian tian ,nong fu you e si 。”⑤an jing 。meng hao ran 《xia ri na ting huai xin da 》:“san fa cheng xi liang ,kai xuan wo xian chang 。”(xuan :chuang 。)⑥tong “xian 。”1. shou lian ;shou xi 。li bai 《yu zhang hang 》:“zhan lu su bu xian 。”(lu :zhi di ren 。)2. wen ya ;xian jing 。cao zhi 《mei nv pian 》:“mei nv yao ju xian 。”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    yi :

    ①gai bian ;geng gai 。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”②jiao huan ;jiao yi 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin zhao wang wen zhi ,shi ren wei (wèi)zhao wang shu ,yuan yi shi wu cheng qing yi bi 。”(wei :song gei 。)③rong yi 。yu “nan ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“ji zhe yi wei shi ,ke zhe yi wei yin 。”④jian yi 。《li ji ·tan gong xia 》:“zhu hou zhi lai ru bi yi zhe ,yi ze yi ,yu ze yu 。”(yu :long chong 。)⑤dao lu ping tan 。《huai na zi ·bing lve 》:“yi ze yong che ,xian ze yong ji 。”⑥qing shi 。liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“(ji )wei er heng zhuang ,zei yi zhi 。”(heng :chang 。)⑦he yue 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo xin yi ye 。”⑧zheng zhi tian mu 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”(yi :er ;er ju 。)⑨《zhou yi 》de jian chen 。《lun yu ·shu er 》:“jia wo shu nian ,wu shi yi xue 《zhou yi 》,ke yi mo da guo yi 。”⑩tong “yi ”。jiang jie 。《xun zi ·fu guo 》:“zhi yu jiang yi er duan yi jian yi 。”

    dao :

    ①da dao ;dao da 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“meng dao ,er jun jie fu 。”《shi ji ·ping zhun shu 》:“yu shi tian zi bei zhi shuo fang ,dong dao tai shan 。”(tai :tong “tai ”。)②tong “dao ”。dian dao 。《mo zi ·jing xia 》:“lin jian er li ,jing dao 。”(jian :jing 。jing :tong “ying ”。)

    chan :

    (yi )①fo jiao yong yu 。fan wen “chan na ”de sheng chen 。jing sai zhi yi ,wei fo jiao de yi chong xiu hang fang fa 。yin shen wei chan xue 、chan li 。du fu 《yin zhong ba xian ge 》:“su jin chang zhai xiu fo qian ,zui zhong wang wang ai tao chan 。”②zhi yu fo jiao you guan de shi wu 。liu ji 《chun gu shi wei zhu xi he shang fu 》:“guo qiao chan zhang la ,zuo dan jia sha tan 。” (er )shàn ①gu dai di wang ji si tu de de dian li 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yu lu zhu ru sheng yi ,ke dan song qin de ,yi feng chan wang ji shan chuan zhi shi 。”(feng :di wang ji tian de dian li 。wang ji :ji shan chuan de dian li 。)②chan rang 。di wang rang wei yu xian zhe 。《han shu ·dong xian chuan 》:“(ai di )cong rong shi xian xiao ,yue :‘wu yu fa yao chan shun ,he ru ?’”③ti dai 。《zhuang zi ·yu yan 》:“mo wu jie chong ye ,yi bu tong xing xiang chan ,shi cu re huan ,mo de ji lun 。”(shi cu re huan :shi zhong xiang rao yuan juan yi yang xun huan 。lun :li 。zhe li zhi xun huan wang fu de gui lv 。)