- 繁体
- 简体
- 拼音
-
理齊小狎隱,道勝寧外物。
“理齊小狎隱,道勝寧外物。”詩句出處:《留別山中溫古上人兄並示舍弟縉》;是唐朝詩人王維的作品。
宿昔同遊止,致身雲霞末。開軒臨潁陽,臥視飛鳥沒。
好依盤石飯,屢對瀑泉渴。理齊小狎隱,道勝寧外物。
舍弟官崇高,宗兄此削發。荊扉但灑掃,乘閑當過歇。
【註釋】:
理:
①雕琢;加工玉石。《韓非子·和氏》:“使玉人理其璞而得寶焉。”②治理;整治。《漢書·食貨志》:“理民之道,地著為本。”③整理;修整。古樂府《木蘭詩》:“阿姊聞妹來,當戶理紅妝。”歸子慕《壬寅正月西村築室成》:“農人理耰(yōu)鋤,念此歲供早。”(耰:弄碎土塊平整土地的農具。)④練習;溫習。王維《洛陽女兒行》:“戲罷曾無理曲時,妝成隻是薰香坐。”⑤紋理;條理。劉禹錫《砥石賦》:“圭形石質,蒼色膩理。”⑥規律;道理。《荀子· 解蔽》:“以可以知人之性,求可以知物之理。”《莊子·養生主》:“依乎天理。”⑦古代的法官。《禮記·月令》:“命理瞻傷,察創,視折。”《左傳·昭公十四年》:“叔魚攝理。”⑧申辯,辯白。《抱樸子·譏惑》:“雖見恥笑,餘亦不理也。”⑨順。賈誼《新書·胎教》:“正其本而萬物理。”⑩使者。《左傳·昭公十三年》:“行理之命,無月不至。”齊:
①[形]整齊,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齊。《晉書·謝安傳》:“若二賊假延,來年水生,東西~舉。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“勢~則不壹,眾~則不使。”④[動]整治。《史記·酷吏列傳序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君書·弱民》:“~疾而均,速若飄風。”⑥[名]肚臍。《左傳·莊公六年》:“若不早圖,後君噬~。”小:
①微小;細小。與“大”相對。《莊子·逍遙遊》:“此小大之辯也。”②低;低微。古樂府《陌上桑》:“十五府小史,二十朝大夫。”(府:太守官府。小史:小吏。朝:朝廷。)③狹小;狹隘。④輕視。《左傳·桓公四年》:“秦師侵芮,敗焉,小之也。”⑤年幼。《晉書·郗鑒傳》:“時兄子(郗)邁、外甥周翼並小,常攜之就食。”也指年幼的人。李白《長幹行》:“同居長幹裡,兩小無嫌猜。”(嫌猜:嫌疑。)又指排行最末的。古樂府《木蘭詩》:“小弟聞姊來,磨刀霍霍向豬羊。”(霍霍:磨刀聲。)⑥稍微;略微。《孟子·公孫醜上》:“今病小愈。”⑦舊時特指妾。⑧謙詞。1. 指與自己有關的事物。2. 自稱。《左傳·隱公元年》:“小小有母,皆嘗小小之食矣。”⑨表示時間短暫。楊萬裡《夏夜追涼》:“開門小立月明中。”⑩副詞。表示程度淺。相當於“稍微”。《後漢書 ·應劭傳》:“制禦小緩,則陸掠殘害。”(制禦:統治。陸掠:擄掠。)[小人]1. 平民。《論語·顏淵》:“君子之德風,小人之德草。”2. 指沒有道德修養的人。《尚書·大禹謨》:“君子在野,小人在位。”3.自稱的謙詞。狎:
①親近;接近。《禮記·曲禮上》:“賢者狎而敬之,畏而愛之。”嚴復《甲辰出都呈同裡諸公》:“長向江湖狎鷗鳥。”②輕忽;輕慢。《史記·高祖本紀》:“高祖因狎侮諸客。”③狎侮;戲弄。柳宗元《三戒·黔之驢》:“稍近,益狎,蕩倚沖冒。”(蕩:遊蕩。倚:靠攏。)④習慣;熟悉。《論衡·程材》:“齊都世刺繡,恒女無不能;襄邑俗織錦,鈍婦無不巧。日見之,日為之,手狎也。”⑤更迭;交替。《左傳·襄公二十七年》:“且晉、楚狎主諸侯之盟也久矣。”⑥擁擠;密集。傅毅《舞賦》:“車騎並狎。”⑦接連。《潛夫論·救邊》:“軍書交馳,羽檄狎至。”隱:
(一)①短墻。《左傳·襄公二十三年》:“逾隱而待之。”②隱蔽;隱藏。《周易·乾卦》:“隱而未見,行而未成。”陳子昂《春夜別友人》:“明月隱高樹,長河沒曉天。”③隱諱;隱瞞。《史記·高祖本紀》:“列侯諸將無敢隱朕。”④隱居;不出來作官。孟浩然《秋登萬山寄張五》:“北山白雲裡,隱者自怡悅。”⑤隱約不清。杜甫《客從》:“珠中有隱字,欲辨不成書。”⑥精微深奧。《周易·系辭上》:“探賾(zé)索隱,鉤深致遠。”(賾:深奧。)⑦憂傷;疾苦。《國語·周語上》:“是先王非務武也,勤恤民隱,而除其害也。”(務:致力。勤:盡力。)⑧憐憫;同情。劉向《九嘆·惜賢》:“心隱惻而不置。”⑨琴上的裝飾。《新論·琴道》:“琴隱長四十五分,隱以前長八分。”⑩威重貌。《後漢書·吳漢傳》:“吳公差強人意,隱若一敵國矣。” (二)yìn 憑依;倚靠。《孟子·公孫醜下》:“(孟子)不應,隱幾而臥。”(幾:矮桌子。)道:
(一)①道路。《史記·陳涉世傢》:“會天大雨,道不通。”②水流通行的途徑。《左傳·昭公十三年》:“秋,晉侯會吳子於良,水道不可,吳子辭,乃還。”(會:約會。良:地名。)③取道。文天祥《指南錄後序》:“道海安、如皋,凡三百裡。”④方法;途徑。《論語·裡仁》:“富與貴,是人之所欲也;不以其道得之,不處也。”⑤技藝。《論語·子張》:“雖小道,必有可觀者焉。”⑥宇宙萬物的本原。《周易·系辭上》:“一陰一陽之謂道。”⑦規律;道理。《荀子·天論》:“循道而不貳,則天不能禍。”(循:遵照。貳:不專一。)⑧政治主張或思想學說。《論語·裡仁》:“吾道一以貫之哉。”⑨好的政治局面。《論語·季氏》:“天下有道,則禮樂征伐自天子出。”⑩道德;道義。徐階《送司封仲芳楊子赴留都》:“古道日淪替,群諛紛追隨。”(淪:淪亡。替:衰落。諛:阿諛,奉承。)(11)道傢。上古思想流派之一。(12)指道術。孫光憲《北夢瑣言》卷十二:“子若學道,即有仙分。”(13)行政區劃名。1. 唐初分天下為十道,開元二十一年增至十五道。2. 清代和民國初年曾在省以下設若幹分守道。(14)說;講述。《鹽鐵論·遵道》:“飾虛言以亂實,道古以害今。”(15)量詞。用於命令、題目等。《新唐書·選舉志》:“進士試詩、賦及時務策五道。”(二)dǎo ①同“導”。1.疏通。《左傳·襄公三十一年》:“大決所犯,傷人必多,吾不克救也。不如小決使道。”(決:河流決口。克:能。)2. 引導。《漢書·張騫傳》:“唯王使人道送我。”②治理。《論語·為政》:“道之以政,齊之以刑,民免而無恥。”(政:政令。齊:整頓。免:免於犯罪。)③介詞。從;由。《漢書·淮南王安傳》:“諸使者道長安來,為妄妖言。”勝:
①(舊讀shēng)能承擔;經得起。《韓非子·揚權》:“枝大本小,將不勝春風。”(本:莖幹。)②(舊讀shēng)盡;完。《孟子·梁惠王上》:“不違農時,谷不可勝食也。”③戰勝。跟“負”、“敗”相對。《詩經·周頌·武》:“嗣武受之,勝殷遏劉。”(嗣武:指周武王。遏劉:制止屠殺。)④勝過;超過。《論語·雍也》:“質勝文則野。”⑤克制:制服。《鹽鐵論·周秦》:“臧文仲治魯,勝其盜而自矜。”(矜:誇耀。)⑥優美的;美好的。范仲淹《嶽陽樓記》:“予觀夫巴陵勝狀,在洞庭一湖。”⑦勝地或勝景。柳宗元《永州崔中丞萬石亭記》:“見怪石特出,度其下必有殊勝。”⑧優良。王勃《滕王閣序》:“勝友如雲。”寧:
(一)①安定;安寧。《尚書·大禹謨》:“萬邦咸寧。”②探望,省視父母。《詩經·周南·葛覃》:“歸寧父母。”③為父母守喪。《漢書·哀帝紀》:“博士弟子父母死,予寧三年。”[歸寧]出嫁的女子回娘傢看望父母。(二)nìng ①副詞。相當於“豈”、“難道”。《史記·陳涉世傢》:“王侯將相寧有種乎?”②連詞。表示選擇。寧可;寧願。《莊子·秋水》:“此龜者,寧其死為留骨而貴乎?”外:
①疏遠。《周易·泰》:“內君子而外小人,君子道長(zhǎng),小人道消也。”(內:親近。長:增長。消:減少。)《韓非子·愛臣》:“此君人者所外也。”(君人者:國君。)②外邊;外部。與“內”相對。《孟子·告子下》:“入則無法傢拂士,出則無敵國外患者,國恒亡。”《史記·屈原賈生列傳》:“懷王以不知忠臣之分,故內惑於鄭袖,外欺於張儀。”③外表。《法言·修身》:“其為外也肅括。”④其他的。《孟子·滕文公下》:“外人稱夫子好辯,敢問何也?”⑤不正規的;非正式的。《論衡·案書》:“《國語》、《左氏》之外傳也。”⑥排除;除去。《淮南子·精神》:“外此,其餘無足利矣。”⑦稱父系之外的親屬。《爾雅·釋親》:“母之考為外王父。”物:
①雜毛牛。《詩經·小雅·無羊》:“三十維物,爾牲則具。”②客觀存在的物體。《莊子·天地》:“天地雖大,其化均也;萬物雖多,其治一也。”③特指物產。《晉書·顧榮傳》:“故國安物阜,以義成俗。”(阜:豐富。)④與“我”相對的物和人;眾人。《水經註·洛水》:“既神遊自得,不與物之”。江淹《雜體詩·雜述》:“物我俱忘懷。”⑤指外界環境。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨識,察看。《周禮·地官·艸人》:“則物其地,圖而授之。”[物議]眾人的議論,多指非議。《南史·謝靈運傳附謝幾卿》:“二人意相得……不屑物議。” -
理齐小狎隐,道胜宁外物。
“理齐小狎隐,道胜宁外物。”诗句出处:《留别山中温古上人兄并示舍弟缙》;是唐朝诗人王维的作品。
宿昔同游止,致身云霞末。开轩临颍阳,卧视飞鸟没。
好依盘石饭,屡对瀑泉渴。理齐小狎隐,道胜宁外物。
舍弟官崇高,宗兄此削发。荆扉但洒扫,乘闲当过歇。
【注释】:
理:
①雕琢;加工玉石。《韩非子·和氏》:“使玉人理其璞而得宝焉。”②治理;整治。《汉书·食货志》:“理民之道,地著为本。”③整理;修整。古乐府《木兰诗》:“阿姊闻妹来,当户理红妆。”归子慕《壬寅正月西村筑室成》:“农人理耰(yōu)锄,念此岁供早。”(耰:弄碎土块平整土地的农具。)④练习;温习。王维《洛阳女儿行》:“戏罢曾无理曲时,妆成只是薰香坐。”⑤纹理;条理。刘禹锡《砥石赋》:“圭形石质,苍色腻理。”⑥规律;道理。《荀子· 解蔽》:“以可以知人之性,求可以知物之理。”《庄子·养生主》:“依乎天理。”⑦古代的法官。《礼记·月令》:“命理瞻伤,察创,视折。”《左传·昭公十四年》:“叔鱼摄理。”⑧申辩,辩白。《抱朴子·讥惑》:“虽见耻笑,余亦不理也。”⑨顺。贾谊《新书·胎教》:“正其本而万物理。”⑩使者。《左传·昭公十三年》:“行理之命,无月不至。”齐:
①[形]整齐,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齐。《晋书·谢安传》:“若二贼假延,来年水生,东西~举。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“势~则不壹,众~则不使。”④[动]整治。《史记·酷吏列传序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君书·弱民》:“~疾而均,速若飘风。”⑥[名]肚脐。《左传·庄公六年》:“若不早图,后君噬~。”小:
①微小;细小。与“大”相对。《庄子·逍遥游》:“此小大之辩也。”②低;低微。古乐府《陌上桑》:“十五府小史,二十朝大夫。”(府:太守官府。小史:小吏。朝:朝廷。)③狭小;狭隘。④轻视。《左传·桓公四年》:“秦师侵芮,败焉,小之也。”⑤年幼。《晋书·郗鉴传》:“时兄子(郗)迈、外甥周翼并小,常携之就食。”也指年幼的人。李白《长干行》:“同居长干里,两小无嫌猜。”(嫌猜:嫌疑。)又指排行最末的。古乐府《木兰诗》:“小弟闻姊来,磨刀霍霍向猪羊。”(霍霍:磨刀声。)⑥稍微;略微。《孟子·公孙丑上》:“今病小愈。”⑦旧时特指妾。⑧谦词。1. 指与自己有关的事物。2. 自称。《左传·隐公元年》:“小小有母,皆尝小小之食矣。”⑨表示时间短暂。杨万里《夏夜追凉》:“开门小立月明中。”⑩副词。表示程度浅。相当于“稍微”。《后汉书 ·应劭传》:“制御小缓,则陆掠残害。”(制御:统治。陆掠:掳掠。)[小人]1. 平民。《论语·颜渊》:“君子之德风,小人之德草。”2. 指没有道德修养的人。《尚书·大禹谟》:“君子在野,小人在位。”3.自称的谦词。狎:
①亲近;接近。《礼记·曲礼上》:“贤者狎而敬之,畏而爱之。”严复《甲辰出都呈同里诸公》:“长向江湖狎鸥鸟。”②轻忽;轻慢。《史记·高祖本纪》:“高祖因狎侮诸客。”③狎侮;戏弄。柳宗元《三戒·黔之驴》:“稍近,益狎,荡倚冲冒。”(荡:游荡。倚:靠拢。)④习惯;熟悉。《论衡·程材》:“齐都世刺绣,恒女无不能;襄邑俗织锦,钝妇无不巧。日见之,日为之,手狎也。”⑤更迭;交替。《左传·襄公二十七年》:“且晋、楚狎主诸侯之盟也久矣。”⑥拥挤;密集。傅毅《舞赋》:“车骑并狎。”⑦接连。《潜夫论·救边》:“军书交驰,羽檄狎至。”隐:
(一)①短墙。《左传·襄公二十三年》:“逾隐而待之。”②隐蔽;隐藏。《周易·乾卦》:“隐而未见,行而未成。”陈子昂《春夜别友人》:“明月隐高树,长河没晓天。”③隐讳;隐瞒。《史记·高祖本纪》:“列侯诸将无敢隐朕。”④隐居;不出来作官。孟浩然《秋登万山寄张五》:“北山白云里,隐者自怡悦。”⑤隐约不清。杜甫《客从》:“珠中有隐字,欲辨不成书。”⑥精微深奥。《周易·系辞上》:“探赜(zé)索隐,钩深致远。”(赜:深奥。)⑦忧伤;疾苦。《国语·周语上》:“是先王非务武也,勤恤民隐,而除其害也。”(务:致力。勤:尽力。)⑧怜悯;同情。刘向《九叹·惜贤》:“心隐恻而不置。”⑨琴上的装饰。《新论·琴道》:“琴隐长四十五分,隐以前长八分。”⑩威重貌。《后汉书·吴汉传》:“吴公差强人意,隐若一敌国矣。” (二)yìn 凭依;倚靠。《孟子·公孙丑下》:“(孟子)不应,隐几而卧。”(几:矮桌子。)道:
(一)①道路。《史记·陈涉世家》:“会天大雨,道不通。”②水流通行的途径。《左传·昭公十三年》:“秋,晋侯会吴子于良,水道不可,吴子辞,乃还。”(会:约会。良:地名。)③取道。文天祥《指南录后序》:“道海安、如皋,凡三百里。”④方法;途径。《论语·里仁》:“富与贵,是人之所欲也;不以其道得之,不处也。”⑤技艺。《论语·子张》:“虽小道,必有可观者焉。”⑥宇宙万物的本原。《周易·系辞上》:“一阴一阳之谓道。”⑦规律;道理。《荀子·天论》:“循道而不贰,则天不能祸。”(循:遵照。贰:不专一。)⑧政治主张或思想学说。《论语·里仁》:“吾道一以贯之哉。”⑨好的政治局面。《论语·季氏》:“天下有道,则礼乐征伐自天子出。”⑩道德;道义。徐阶《送司封仲芳杨子赴留都》:“古道日沦替,群谀纷追随。”(沦:沦亡。替:衰落。谀:阿谀,奉承。)(11)道家。上古思想流派之一。(12)指道术。孙光宪《北梦琐言》卷十二:“子若学道,即有仙分。”(13)行政区划名。1. 唐初分天下为十道,开元二十一年增至十五道。2. 清代和民国初年曾在省以下设若干分守道。(14)说;讲述。《盐铁论·遵道》:“饰虚言以乱实,道古以害今。”(15)量词。用于命令、题目等。《新唐书·选举志》:“进士试诗、赋及时务策五道。”(二)dǎo ①同“導”。1.疏通。《左传·襄公三十一年》:“大决所犯,伤人必多,吾不克救也。不如小决使道。”(决:河流决口。克:能。)2. 引导。《汉书·张骞传》:“唯王使人道送我。”②治理。《论语·为政》:“道之以政,齐之以刑,民免而无耻。”(政:政令。齐:整顿。免:免于犯罪。)③介词。从;由。《汉书·淮南王安传》:“诸使者道长安来,为妄妖言。”胜:
①(旧读shēng)能承担;经得起。《韩非子·扬权》:“枝大本小,将不胜春风。”(本:茎干。)②(旧读shēng)尽;完。《孟子·梁惠王上》:“不违农时,谷不可胜食也。”③战胜。跟“负”、“败”相对。《诗经·周颂·武》:“嗣武受之,胜殷遏刘。”(嗣武:指周武王。遏刘:制止屠杀。)④胜过;超过。《论语·雍也》:“质胜文则野。”⑤克制:制服。《盐铁论·周秦》:“臧文仲治鲁,胜其盗而自矜。”(矜:夸耀。)⑥优美的;美好的。范仲淹《岳阳楼记》:“予观夫巴陵胜状,在洞庭一湖。”⑦胜地或胜景。柳宗元《永州崔中丞万石亭记》:“见怪石特出,度其下必有殊胜。”⑧优良。王勃《滕王阁序》:“胜友如云。”宁:
(一)①安定;安宁。《尚书·大禹谟》:“万邦咸宁。”②探望,省视父母。《诗经·周南·葛覃》:“归宁父母。”③为父母守丧。《汉书·哀帝纪》:“博士弟子父母死,予宁三年。”[归宁]出嫁的女子回娘家看望父母。(二)nìng ①副词。相当于“岂”、“难道”。《史记·陈涉世家》:“王侯将相宁有种乎?”②连词。表示选择。宁可;宁愿。《庄子·秋水》:“此龟者,宁其死为留骨而贵乎?”外:
①疏远。《周易·泰》:“内君子而外小人,君子道长(zhǎng),小人道消也。”(内:亲近。长:增长。消:减少。)《韩非子·爱臣》:“此君人者所外也。”(君人者:国君。)②外边;外部。与“内”相对。《孟子·告子下》:“入则无法家拂士,出则无敌国外患者,国恒亡。”《史记·屈原贾生列传》:“怀王以不知忠臣之分,故内惑于郑袖,外欺于张仪。”③外表。《法言·修身》:“其为外也肃括。”④其他的。《孟子·滕文公下》:“外人称夫子好辩,敢问何也?”⑤不正规的;非正式的。《论衡·案书》:“《国语》、《左氏》之外传也。”⑥排除;除去。《淮南子·精神》:“外此,其余无足利矣。”⑦称父系之外的亲属。《尔雅·释亲》:“母之考为外王父。”物:
①杂毛牛。《诗经·小雅·无羊》:“三十维物,尔牲则具。”②客观存在的物体。《庄子·天地》:“天地虽大,其化均也;万物虽多,其治一也。”③特指物产。《晋书·顾荣传》:“故国安物阜,以义成俗。”(阜:丰富。)④与“我”相对的物和人;众人。《水经注·洛水》:“既神游自得,不与物之”。江淹《杂体诗·杂述》:“物我俱忘怀。”⑤指外界环境。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨识,察看。《周礼·地官·艸人》:“则物其地,图而授之。”[物议]众人的议论,多指非议。《南史·谢灵运传附谢几卿》:“二人意相得……不屑物议。” -
li ji xiao xia yin ,dao sheng ning wai wu 。
“li ji xiao xia yin ,dao sheng ning wai wu 。”shi gou chu chu :《liu bie shan zhong wen gu shang ren xiong bing shi she di jin 》;shi tang chao shi ren wang wei de zuo pin 。
su xi tong you zhi ,zhi shen yun xia mo 。kai xuan lin ying yang ,wo shi fei diao mei 。
hao yi pan dan fan ,lv dui bao quan ke 。li ji xiao xia yin ,dao sheng ning wai wu 。
she di guan chong gao ,zong xiong ci xiao fa 。jing fei dan sa sao ,cheng xian dang guo xie 。
【zhu shi 】:
li :
①diao zhuo ;jia gong yu dan 。《han fei zi ·he shi 》:“shi yu ren li ji pu er de bao yan 。”②zhi li ;zheng zhi 。《han shu ·shi huo zhi 》:“li min zhi dao ,de zhe wei ben 。”③zheng li ;xiu zheng 。gu le fu 《mu lan shi 》:“a zi wen mei lai ,dang hu li gong zhuang 。”gui zi mu 《ren yin zheng yue xi cun zhu shi cheng 》:“nong ren li you (yōu)chu ,nian ci sui gong zao 。”(you :long sui tu kuai ping zheng tu de de nong ju 。)④lian xi ;wen xi 。wang wei 《luo yang nv er hang 》:“hu ba ceng mo li qu shi ,zhuang cheng zhi shi xun xiang zuo 。”⑤wen li ;tiao li 。liu yu xi 《di dan fu 》:“gui xing dan zhi ,cang se ni li 。”⑥gui lv ;dao li 。《xun zi · jie bi 》:“yi ke yi zhi ren zhi xing ,qiu ke yi zhi wu zhi li 。”《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li 。”⑦gu dai de fa guan 。《li ji ·yue ling 》:“ming li zhan shang ,cha chuang ,shi she 。”《zuo chuan ·zhao gong shi si nian 》:“shu yu she li 。”⑧shen bian ,bian bai 。《bao piao zi ·ji huo 》:“sui jian chi xiao ,yu yi bu li ye 。”⑨shun 。gu yi 《xin shu ·tai jiao 》:“zheng ji ben er mo wu li 。”⑩shi zhe 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“hang li zhi ming ,mo yue bu zhi 。”ji :
①[xing ]zheng ji ,yi zhi 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“fu wu zhi bu ~,wu zhi qing ye 。”②[fu ]yi tong ,yi ji 。《jin shu ·xie an chuan 》:“re er zei jia yan ,lai nian shui sheng ,dong xi ~ju 。”③[xing ]ping deng ,xiang deng 。《xun zi ·wang zhi 》:“shi ~ze bu yi ,zhong ~ze bu shi 。”④[dong ]zheng zhi 。《shi ji ·ku li lie chuan xu 》:“dao zhi yi zheng ,~zhi yi xing 。”⑤[xing ]min jie 。《shang jun shu ·ruo min 》:“~ji er jun ,su re piao feng 。”⑥[ming ]du qi 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“re bu zao tu ,hou jun shi ~。”xiao :
①wei xiao ;xi xiao 。yu “da ”xiang dui 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ci xiao da zhi bian ye 。”②di ;di wei 。gu le fu 《mo shang sang 》:“shi wu fu xiao shi ,er shi chao da fu 。”(fu :tai shou guan fu 。xiao shi :xiao li 。chao :chao ting 。)③xia xiao ;xia ai 。④qing shi 。《zuo chuan ·huan gong si nian 》:“qin shi qin rui ,bai yan ,xiao zhi ye 。”⑤nian you 。《jin shu ·chi jian chuan 》:“shi xiong zi (chi )mai 、wai sheng zhou yi bing xiao ,chang xie zhi jiu shi 。”ye zhi nian you de ren 。li bai 《chang gan hang 》:“tong ju chang gan li ,liang xiao mo xian cai 。”(xian cai :xian yi 。)you zhi pai hang zui mo de 。gu le fu 《mu lan shi 》:“xiao di wen zi lai ,mo dao huo huo xiang zhu yang 。”(huo huo :mo dao sheng 。)⑥shao wei ;lve wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“jin bing xiao yu 。”⑦jiu shi te zhi qie 。⑧qian ci 。1. zhi yu zi ji you guan de shi wu 。2. zi chen 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“xiao xiao you mu ,jie chang xiao xiao zhi shi yi 。”⑨biao shi shi jian duan zan 。yang mo li 《xia ye zhui liang 》:“kai men xiao li yue ming zhong 。”⑩fu ci 。biao shi cheng du jian 。xiang dang yu “shao wei ”。《hou han shu ·ying shao chuan 》:“zhi yu xiao huan ,ze liu lve can hai 。”(zhi yu :tong zhi 。liu lve :lu lve 。)[xiao ren ]1. ping min 。《lun yu ·yan yuan 》:“jun zi zhi de feng ,xiao ren zhi de cao 。”2. zhi mei you dao de xiu yang de ren 。《shang shu ·da yu mo 》:“jun zi zai ye ,xiao ren zai wei 。”3.zi chen de qian ci 。xia :
①qin jin ;jie jin 。《li ji ·qu li shang 》:“xian zhe xia er jing zhi ,wei er ai zhi 。”yan fu 《jia chen chu dou cheng tong li zhu gong 》:“chang xiang jiang hu xia ou diao 。”②qing hu ;qing man 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“gao zu yin xia wu zhu ke 。”③xia wu ;hu long 。liu zong yuan 《san jie ·qian zhi lv 》:“shao jin ,yi xia ,dang yi chong mao 。”(dang :you dang 。yi :kao long 。)④xi guan ;shou xi 。《lun heng ·cheng cai 》:“ji dou shi ci xiu ,heng nv mo bu neng ;xiang yi su zhi jin ,dun fu mo bu qiao 。ri jian zhi ,ri wei zhi ,shou xia ye 。”⑤geng die ;jiao ti 。《zuo chuan ·xiang gong er shi qi nian 》:“ju jin 、chu xia zhu zhu hou zhi meng ye jiu yi 。”⑥yong ji ;mi ji 。fu yi 《wu fu 》:“che ji bing xia 。”⑦jie lian 。《qian fu lun ·jiu bian 》:“jun shu jiao chi ,yu xi xia zhi 。”yin :
(yi )①duan qiang 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“yu yin er dai zhi 。”②yin bi ;yin cang 。《zhou yi ·gan gua 》:“yin er wei jian ,hang er wei cheng 。”chen zi ang 《chun ye bie you ren 》:“ming yue yin gao shu ,chang he mei xiao tian 。”③yin hui ;yin man 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“lie hou zhu jiang mo gan yin zhen 。”④yin ju ;bu chu lai zuo guan 。meng hao ran 《qiu deng mo shan ji zhang wu 》:“bei shan bai yun li ,yin zhe zi yi yue 。”⑤yin yao bu qing 。du fu 《ke cong 》:“zhu zhong you yin zi ,yu bian bu cheng shu 。”⑥jing wei shen ao 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“tan ze (zé)suo yin ,gou shen zhi yuan 。”(ze :shen ao 。)⑦you shang ;ji ku 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“shi xian wang fei wu wu ye ,qin xu min yin ,er chu ji hai ye 。”(wu :zhi li 。qin :jin li 。)⑧lian min ;tong qing 。liu xiang 《jiu tan ·xi xian 》:“xin yin ce er bu zhi 。”⑨qin shang de zhuang shi 。《xin lun ·qin dao 》:“qin yin chang si shi wu fen ,yin yi qian chang ba fen 。”⑩wei chong mao 。《hou han shu ·wu han chuan 》:“wu gong cha jiang ren yi ,yin re yi di guo yi 。” (er )yìn ping yi ;yi kao 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“(meng zi )bu ying ,yin ji er wo 。”(ji :ai zhuo zi 。)dao :
(yi )①dao lu 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“hui tian da yu ,dao bu tong 。”②shui liu tong hang de tu jing 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“qiu ,jin hou hui wu zi yu liang ,shui dao bu ke ,wu zi ci ,nai hai 。”(hui :yao hui 。liang :de ming 。)③qu dao 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“dao hai an 、ru gao ,fan san bai li 。”④fang fa ;tu jing 。《lun yu ·li ren 》:“fu yu gui ,shi ren zhi suo yu ye ;bu yi ji dao de zhi ,bu chu ye 。”⑤ji yi 。《lun yu ·zi zhang 》:“sui xiao dao ,bi you ke guan zhe yan 。”⑥yu zhou mo wu de ben yuan 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“yi yin yi yang zhi wei dao 。”⑦gui lv ;dao li 。《xun zi ·tian lun 》:“xun dao er bu er ,ze tian bu neng huo 。”(xun :zun zhao 。er :bu zhuan yi 。)⑧zheng zhi zhu zhang huo sai xiang xue shui 。《lun yu ·li ren 》:“wu dao yi yi guan zhi zai 。”⑨hao de zheng zhi ju mian 。《lun yu ·ji shi 》:“tian xia you dao ,ze li le zheng fa zi tian zi chu 。”⑩dao de ;dao yi 。xu jie 《song si feng zhong fang yang zi fu liu dou 》:“gu dao ri lun ti ,qun yu fen zhui sui 。”(lun :lun wang 。ti :cui la 。yu :a yu ,feng cheng 。)(11)dao jia 。shang gu sai xiang liu pa zhi yi 。(12)zhi dao shu 。sun guang xian 《bei meng suo yan 》juan shi er :“zi re xue dao ,ji you xian fen 。”(13)hang zheng ou hua ming 。1. tang chu fen tian xia wei shi dao ,kai yuan er shi yi nian zeng zhi shi wu dao 。2. qing dai he min guo chu nian ceng zai sheng yi xia she re gan fen shou dao 。(14)shui ;jiang shu 。《yan tie lun ·zun dao 》:“shi xu yan yi luan shi ,dao gu yi hai jin 。”(15)liang ci 。yong yu ming ling 、ti mu deng 。《xin tang shu ·shua ju zhi 》:“jin shi shi shi 、fu ji shi wu ce wu dao 。”(er )dǎo ①tong “導”。1.shu tong 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“da jue suo fan ,shang ren bi duo ,wu bu ke jiu ye 。bu ru xiao jue shi dao 。”(jue :he liu jue kou 。ke :neng 。)2. yin dao 。《han shu ·zhang jian chuan 》:“wei wang shi ren dao song wo 。”②zhi li 。《lun yu ·wei zheng 》:“dao zhi yi zheng ,ji zhi yi xing ,min mian er mo chi 。”(zheng :zheng ling 。ji :zheng du 。mian :mian yu fan zui 。)③jie ci 。cong ;you 。《han shu ·huai na wang an chuan 》:“zhu shi zhe dao chang an lai ,wei wang yao yan 。”sheng :
①(jiu dou shēng)neng cheng dan ;jing de qi 。《han fei zi ·yang quan 》:“zhi da ben xiao ,jiang bu sheng chun feng 。”(ben :jing gan 。)②(jiu dou shēng)jin ;wan 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bu wei nong shi ,gu bu ke sheng shi ye 。”③zhan sheng 。gen “fu ”、“bai ”xiang dui 。《shi jing ·zhou song ·wu 》:“si wu shou zhi ,sheng yan e liu 。”(si wu :zhi zhou wu wang 。e liu :zhi zhi tu sha 。)④sheng guo ;chao guo 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi sheng wen ze ye 。”⑤ke zhi :zhi fu 。《yan tie lun ·zhou qin 》:“zang wen zhong zhi lu ,sheng ji dao er zi jin 。”(jin :kua yao 。)⑥you mei de ;mei hao de 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu guan fu ba ling sheng zhuang ,zai dong ting yi hu 。”⑦sheng de huo sheng jing 。liu zong yuan 《yong zhou cui zhong cheng mo dan ting ji 》:“jian guai dan te chu ,du ji xia bi you shu sheng 。”⑧you liang 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“sheng you ru yun 。”ning :
(yi )①an ding ;an ning 。《shang shu ·da yu mo 》:“mo bang xian ning 。”②tan wang ,sheng shi fu mu 。《shi jing ·zhou na ·ge qin 》:“gui ning fu mu 。”③wei fu mu shou sang 。《han shu ·ai di ji 》:“bo shi di zi fu mu si ,yu ning san nian 。”[gui ning ]chu jia de nv zi hui niang jia kan wang fu mu 。(er )nìng ①fu ci 。xiang dang yu “qi ”、“nan dao ”。《shi ji ·chen she shi jia 》:“wang hou jiang xiang ning you chong hu ?”②lian ci 。biao shi shua ze 。ning ke ;ning yuan 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“ci gui zhe ,ning ji si wei liu gu er gui hu ?”wai :
①shu yuan 。《zhou yi ·tai 》:“nei jun zi er wai xiao ren ,jun zi dao chang (zhǎng),xiao ren dao xiao ye 。”(nei :qin jin 。chang :zeng chang 。xiao :jian shao 。)《han fei zi ·ai chen 》:“ci jun ren zhe suo wai ye 。”(jun ren zhe :guo jun 。)②wai bian ;wai bu 。yu “nei ”xiang dui 。《meng zi ·gao zi xia 》:“ru ze mo fa jia bi shi ,chu ze mo di guo wai huan zhe ,guo heng wang 。”《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“huai wang yi bu zhi zhong chen zhi fen ,gu nei huo yu zheng xiu ,wai qi yu zhang yi 。”③wai biao 。《fa yan ·xiu shen 》:“ji wei wai ye su gua 。”④ji ta de 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wai ren chen fu zi hao bian ,gan wen he ye ?”⑤bu zheng gui de ;fei zheng shi de 。《lun heng ·an shu 》:“《guo yu 》、《zuo shi 》zhi wai chuan ye 。”⑥pai chu ;chu qu 。《huai na zi ·jing shen 》:“wai ci ,ji yu mo zu li yi 。”⑦chen fu ji zhi wai de qin shu 。《er ya ·shi qin 》:“mu zhi kao wei wai wang fu 。”wu :
①za mao niu 。《shi jing ·xiao ya ·mo yang 》:“san shi wei wu ,er sheng ze ju 。”②ke guan cun zai de wu ti 。《zhuang zi ·tian de 》:“tian de sui da ,ji hua jun ye ;mo wu sui duo ,ji zhi yi ye 。”③te zhi wu chan 。《jin shu ·gu rong chuan 》:“gu guo an wu fu ,yi yi cheng su 。”(fu :feng fu 。)④yu “wo ”xiang dui de wu he ren ;zhong ren 。《shui jing zhu ·luo shui 》:“ji shen you zi de ,bu yu wu zhi ”。jiang yan 《za ti shi ·za shu 》:“wu wo ju wang huai 。”⑤zhi wai jie huan jing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”⑥bian shi ,cha kan 。《zhou li ·de guan ·艸ren 》:“ze wu ji de ,tu er shou zhi 。”[wu yi ]zhong ren de yi lun ,duo zhi fei yi 。《na shi ·xie ling yun chuan fu xie ji qing 》:“er ren yi xiang de ……bu xie wu yi 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]