• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 予因謬忝出,君為沉疾嬰。

    “予因謬忝出,君為沉疾嬰。”詩句出處:《寄職方劉郎中》;是唐朝詩人韋應物的作品。

    相聞二十載,不得展平生。一夕南宮遇,聊用寫中情。
    端服光朝次,群烈慕英聲。歸來坐粉闈,揮筆乃縱橫。
    始陪文翰遊,歡燕難久並。予因謬忝出,君為沉疾嬰。
    別離寒暑過,荏苒春草生。故園茲日隔,新禽池上鳴。
    郡中永無事,歸思徒自盈。

    【註釋】:

    予:

    (一)第一人稱代詞。我;我的。《孟子·公孫醜上》:“爾何曾比予於管仲?” (二)yǔ ①授予;給予。通作“與(與)”。《荀子·修身》:“怒不過奪,喜不過予。”②通“與(與)”。贊許。《荀子 · 大略》:“言味者予易牙,言音者予師曠。”(易牙、師曠:皆人名。)

    因:

    ①憑借;依靠。《孟子·離婁上》:“為高必因丘陵,為下必因川澤。”《國語·鄭語》:“(謝西)其民沓貪而忍,不可因也。”②繼續;沿襲。《論語·先進》:“千乘(shèng)之國,攝乎大國之間,加之以師旅,因之以饑饉(jǐn),由也為之,比(bì)及三年,可使有勇,且知方也。”(乘:一車四馬。攝:夾處。饑饉:荒年。比:等到。方:義方。)《漢書·循吏傳》:“光因循守職,無所改作。”(光:霍光。循:遵循。)③原因;緣由。鄒陽《獄中上梁王書》:“無因而至前也。”④因緣。寒山《詩三百五首》之二百三十八:“唯作地獄滓,不修正直因,忽然無常到,定知亂紛紛。”(無常:傳說為陰曹索命的鬼。)⑤介詞。1. 表示事情發生的原因。相當於“因為”、“由於”。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“因前使絕國功,封騫博望侯。”2. 表示行為的條件。相當於“通過”。《鹽鐵論·論儒》:“孔子適衛,因嬖(bì)臣彌子瑕以見衛夫人,子路不悅。”(嬖:被寵愛。)3.表示行為的根據。《史記·孫子吳起列傳》:“善戰者因其勢而利導之。”4. 表示順應情勢。《警世通言·白娘子永鎮雷峰塔》:“因風吹火,用力不多。”⑥連詞。連接短語或句子,表示順承。“於是”。《史記·高祖本紀》:“秦軍解,因大破之。”(解:松懈。)

    謬:

    ①錯誤。司馬遷《報任安書》:“而事乃有大謬不然者。”②差錯。《漢書·司馬遷傳》:“故《易》曰:‘差以豪氂,謬以千裡。’”③欺詐;欺騙。《史記·范雎蔡澤列傳》:“應侯知蔡澤之欲困己以說,復謬曰:何為不可?”④弄錯。王安石《遊褒禪山記》:“後世之謬其傳而莫能名者。”

    忝:

    ①辱沒;有愧於。《詩經·小雅·小宛》:“夙興夜寐,毋忝爾所生。”《晉書·傅玄傳論》:“抗辭正色,補闕弼違,諤諤當朝,不忝其職者矣。”(抗辭正色:言語激昂,表情嚴肅。弼:糾正。諤諤:正直敢言的樣子。)②謙詞。《後漢書·楊賜傳》:“臣受恩偏特,忝任師傅。”

    出:

    ①出去;從裡面到外面。屈原《九歌·國殤》:“出不入兮往不返。”②到;到達。《漢書·霍光傳》:“築神道,北臨昭靈,南出承恩。”(神道:墓道。昭靈、承恩:皆館名。)③超過;超越。《論語· 鄉黨》:“祭肉不出三日。”白居易《與元九書》:“自思所陳亦無出足下之見。”④發出。《商君書·更法》:“於是遂出墾草令。”⑤指天然生長或人工生產。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”⑥產生;發生。《荀子·勸學》:“肉腐出蟲。”(腐:腐爛。)⑦出現;露出。葛洪《抱樸子·外篇· 省煩》:“枝分葉散,重出互見。”(重:重復。)蘇軾《後赤壁賦》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食貨志上五》:“又農民出錢,難於出力。”(比出力困難。)曹操《收租調令》:“戶出絹二匹。”⑨指引文、典故等來源於某書。《後漢書·孔融傳》:“(曹操)後問出何經典。”⑩舊指離棄妻子。《孟子· 離婁下》:“出妻屏子,終身不養焉。”(11)指花瓣。《宋書·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪獨六出。”(花雪:雪花。)[出塵]1.超出塵俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之標,瀟灑出塵之想。”2.佛教用語。脫離煩惱的塵俗。《四十二章經》二三:“故曰凡夫透得此門,出塵羅漢。”[出閤]1.皇子出就封國。《南齊書·江謐傳》:“諸皇子出閤用文武主帥,皆以委謐。”2.指閣臣出任外職。《梁書·江蒨傳》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“雖穠華可尚,出閤未期,而湯沐先施,分封有據。”後用為女子出嫁的通稱。[出首]1.自首。《晉書·華軼傳》:“尋而軼敗,(高)悝藏匿軼二子及妻,崎嶇經年,既而遇赦,悝攜之出首。”2.檢舉;告發。王實甫《西廂記》三本二折:“我將這簡貼兒去夫人行出首去來。”

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    為:

    (一)①做。《詩經·周頌·豐年》:“為酒為醴,烝畀祖妣。”(烝:進獻。畀:給予。)《論語·學而》:“其為人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友愛。)②制作;創作。《禮記·曲禮下》:“為宮室,不斬於丘木。”(丘木:墓地的樹。)《漢書·枚乘傳》:“司馬相如善為文而遲。”(遲:慢。)③治理。《商君書·農戰》:“善為國者,倉廩雖滿,不偷於農。”(偷:怠惰;忽視。)《論語·為政》:“為政以德。”④行為。范仲淹《嶽陽樓記》:“予嘗求古仁人之心,或異二者之為。”(嘗:曾經。)⑤充當。《論語·為政》:“溫故而知新,可以為師矣。”(溫:溫習。故:舊的知識。)⑥當作。李白《夢遊天姥吟留別》:“霓為衣兮風為馬。”⑦變為;成為。屈原《離騷》:“蘭芷變而不芳兮,荃蕙化而為茅。”(蘭、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧認為。《孟子·公孫醜上》:“而子為我願之乎?”(子:你。)⑨是。《左傳·宣公三年》:“餘為伯儵,餘而祖也。”⑩介詞。1. 表被動。被。《三國志 · 吳書· 呂蒙傳》:“為張遼等所襲。”2.表對象。對;向。《戰國策·韓策二》:“(嚴仲子)因為聶政語曰:‘臣有仇。’”(11)連詞。如果。《戰國策·秦策四》:“秦為知之,必不救也。”(12)語氣詞。1. 與“何”相配,表疑問語氣。《論語·季氏》:“何以伐為?”(伐:進攻。)2. 多用於句未,表示反問語氣。《漢書·外戚傳下·趙皇後》:“今故告之,反怒為!”(故:故意。) (二)wèi ①幫助。《詩經·大雅·鳧鷖》:“公屍燕飲,福祿來為。”②介詞。1. 表對象。替。《論語·學而》:“為人謀而不忠乎?”2. 表原因。因為。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”3. 表目的。為瞭。《孔雀東南飛》:“慎勿為婦死。”③通“偽”。假裝。《禮記·檀弓下》:“夫子為弗聞也者而過之。”

    沉:

    ①沉沒;沒入水中。《詩經·小雅·菁菁者莪》:“汎汎楊舟,載沉載浮。”②埋沒。杜牧《赤壁》:“折戟沉沙鐵未消,自將磨洗認前朝。”③陷入;入迷。《古今小說·單符全州佳偶》:“姊今超脫污泥之中,高翔青雲之上;似妹子沉淪糞土,無有出期。”《戰國策·趙策二》:“學者沉於所聞。”④程度深。蕭統《文選序》:“事出於沉思。”⑤沉著。《漢書·趙充國傳》:“為人沉勇有大略,少好將帥之節,而學習兵法。”⑥陰;暗。王安石《次韻張子野秋中久雨晚晴》:“天沉四山黑,池漲百泉黃。”

    疾:

    ①疾病。《尚書·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼愛上》:“不知疾之所自起,則弗能攻。”②患病。《史記·扁鵲倉公列傳》:“簡子疾,五日不知人。”《左傳·隱公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小問》:“凡牧民者,必知其疾。”《史記·滑稽列傳》:“問之民所疾苦。”④毛病。《史記·孔子世傢》:“孔子賢者,所刺譏皆中諸侯之疾。”⑤憂慮;擔心。《文心雕龍·諸子》:“君子之處世,疾名德之不章。”(章:顯著。)⑥憎恨;厭惡。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古傳》:“吾疾貧富不均,今為汝輩均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“愛民不疾,民無可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下則疾。”⑨(聲音)大,宏亮。《荀子·勸學》:“順風而呼,聲非加疾也,而聞者彰。”

    嬰:

    ①環繞;纏繞。《戰國策·秦策四》:“小黃、濟陽嬰城,而魏氏服矣。”(小黃、濟陽:二邑名。)《荀子·富國》:“是猶使處女嬰寶珠。”②被……纏著。李密《陳情表》:“而劉夙嬰疾病,常在床蓐。”(夙:早。)③觸犯;遭遇。《韓非子·說難》:“夫龍之為蟲也,柔可狎而騎也。然其喉下有逆鱗徑尺,若人有嬰之者,則必殺人。”(狎:親近而不莊重。)《新唐書·姚崇傳》:“身嬰夷戮,為天下笑。”(夷戮:殺戮。)④初生幼兒。《老子》:“如嬰兒之未孩。”(未孩:還不會笑。孩:小兒笑。)也泛指小兒。梅堯臣《代書寄歐陽永叔四十韻》:“愛嬰嬌啞啞。”


  • 予因谬忝出,君为沉疾婴。

    “予因谬忝出,君为沉疾婴。”诗句出处:《寄职方刘郎中》;是唐朝诗人韦应物的作品。

    相闻二十载,不得展平生。一夕南宫遇,聊用写中情。
    端服光朝次,群烈慕英声。归来坐粉闱,挥笔乃纵横。
    始陪文翰游,欢燕难久并。予因谬忝出,君为沉疾婴。
    别离寒暑过,荏苒春草生。故园兹日隔,新禽池上鸣。
    郡中永无事,归思徒自盈。

    【注释】:

    予:

    (一)第一人称代词。我;我的。《孟子·公孙丑上》:“尔何曾比予于管仲?” (二)yǔ ①授予;给予。通作“與(与)”。《荀子·修身》:“怒不过夺,喜不过予。”②通“与(與)”。赞许。《荀子 · 大略》:“言味者予易牙,言音者予师旷。”(易牙、师旷:皆人名。)

    因:

    ①凭借;依靠。《孟子·离娄上》:“为高必因丘陵,为下必因川泽。”《国语·郑语》:“(谢西)其民沓贪而忍,不可因也。”②继续;沿袭。《论语·先进》:“千乘(shèng)之国,摄乎大国之间,加之以师旅,因之以饥馑(jǐn),由也为之,比(bì)及三年,可使有勇,且知方也。”(乘:一车四马。摄:夹处。饥馑:荒年。比:等到。方:义方。)《汉书·循吏传》:“光因循守职,无所改作。”(光:霍光。循:遵循。)③原因;缘由。邹阳《狱中上梁王书》:“无因而至前也。”④因缘。寒山《诗三百五首》之二百三十八:“唯作地狱滓,不修正直因,忽然无常到,定知乱纷纷。”(无常:传说为阴曹索命的鬼。)⑤介词。1. 表示事情发生的原因。相当于“因为”、“由于”。《史记·卫将军骠骑列传》:“因前使绝国功,封骞博望侯。”2. 表示行为的条件。相当于“通过”。《盐铁论·论儒》:“孔子适卫,因嬖(bì)臣弥子瑕以见卫夫人,子路不悦。”(嬖:被宠爱。)3.表示行为的根据。《史记·孙子吴起列传》:“善战者因其势而利导之。”4. 表示顺应情势。《警世通言·白娘子永镇雷峰塔》:“因风吹火,用力不多。”⑥连词。连接短语或句子,表示顺承。“于是”。《史记·高祖本纪》:“秦军解,因大破之。”(解:松懈。)

    谬:

    ①错误。司马迁《报任安书》:“而事乃有大谬不然者。”②差错。《汉书·司马迁传》:“故《易》曰:‘差以豪氂,谬以千里。’”③欺诈;欺骗。《史记·范雎蔡泽列传》:“应侯知蔡泽之欲困己以说,复谬曰:何为不可?”④弄错。王安石《游褒禅山记》:“后世之谬其传而莫能名者。”

    忝:

    ①辱没;有愧于。《诗经·小雅·小宛》:“夙兴夜寐,毋忝尔所生。”《晋书·傅玄传论》:“抗辞正色,补阙弼违,谔谔当朝,不忝其职者矣。”(抗辞正色:言语激昂,表情严肃。弼:纠正。谔谔:正直敢言的样子。)②谦词。《后汉书·杨赐传》:“臣受恩偏特,忝任师傅。”

    出:

    ①出去;从里面到外面。屈原《九歌·国殇》:“出不入兮往不返。”②到;到达。《汉书·霍光传》:“筑神道,北临昭灵,南出承恩。”(神道:墓道。昭灵、承恩:皆馆名。)③超过;超越。《论语· 乡党》:“祭肉不出三日。”白居易《与元九书》:“自思所陈亦无出足下之见。”④发出。《商君书·更法》:“于是遂出垦草令。”⑤指天然生长或人工生产。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”⑥产生;发生。《荀子·劝学》:“肉腐出虫。”(腐:腐烂。)⑦出现;露出。葛洪《抱朴子·外篇· 省烦》:“枝分叶散,重出互见。”(重:重复。)苏轼《后赤壁赋》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食货志上五》:“又农民出钱,难于出力。”(比出力困难。)曹操《收租调令》:“户出绢二匹。”⑨指引文、典故等来源于某书。《后汉书·孔融传》:“(曹操)后问出何经典。”⑩旧指离弃妻子。《孟子· 离娄下》:“出妻屏子,终身不养焉。”(11)指花瓣。《宋书·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪独六出。”(花雪:雪花。)[出尘]1.超出尘俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之标,潇洒出尘之想。”2.佛教用语。脱离烦恼的尘俗。《四十二章经》二三:“故曰凡夫透得此门,出尘罗汉。”[出閤]1.皇子出就封国。《南齐书·江谧传》:“诸皇子出閤用文武主帅,皆以委谧。”2.指阁臣出任外职。《梁书·江蒨传》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“虽秾华可尚,出閤未期,而汤沐先施,分封有据。”后用为女子出嫁的通称。[出首]1.自首。《晋书·华轶传》:“寻而轶败,(高)悝藏匿轶二子及妻,崎岖经年,既而遇赦,悝携之出首。”2.检举;告发。王实甫《西厢记》三本二折:“我将这简贴儿去夫人行出首去来。”

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    为:

    (一)①做。《诗经·周颂·丰年》:“为酒为醴,烝畀祖妣。”(烝:进献。畀:给予。)《论语·学而》:“其为人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友爱。)②制作;创作。《礼记·曲礼下》:“为宫室,不斩于丘木。”(丘木:墓地的树。)《汉书·枚乘传》:“司马相如善为文而迟。”(迟:慢。)③治理。《商君书·农战》:“善为国者,仓廪虽满,不偷于农。”(偷:怠惰;忽视。)《论语·为政》:“为政以德。”④行为。范仲淹《岳阳楼记》:“予尝求古仁人之心,或异二者之为。”(尝:曾经。)⑤充当。《论语·为政》:“温故而知新,可以为师矣。”(温:温习。故:旧的知识。)⑥当作。李白《梦游天姥吟留别》:“霓为衣兮风为马。”⑦变为;成为。屈原《离骚》:“兰芷变而不芳兮,荃蕙化而为茅。”(兰、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧认为。《孟子·公孙丑上》:“而子为我愿之乎?”(子:你。)⑨是。《左传·宣公三年》:“余为伯儵,余而祖也。”⑩介词。1. 表被动。被。《三国志 · 吴书· 吕蒙传》:“为张辽等所袭。”2.表对象。对;向。《战国策·韩策二》:“(严仲子)因为聂政语曰:‘臣有仇。’”(11)连词。如果。《战国策·秦策四》:“秦为知之,必不救也。”(12)语气词。1. 与“何”相配,表疑问语气。《论语·季氏》:“何以伐为?”(伐:进攻。)2. 多用于句未,表示反问语气。《汉书·外戚传下·赵皇后》:“今故告之,反怒为!”(故:故意。) (二)wèi ①帮助。《诗经·大雅·凫鹥》:“公尸燕饮,福禄来为。”②介词。1. 表对象。替。《论语·学而》:“为人谋而不忠乎?”2. 表原因。因为。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”3. 表目的。为了。《孔雀东南飞》:“慎勿为妇死。”③通“伪”。假装。《礼记·檀弓下》:“夫子为弗闻也者而过之。”

    沉:

    ①沉没;没入水中。《诗经·小雅·菁菁者莪》:“汎汎杨舟,载沉载浮。”②埋没。杜牧《赤壁》:“折戟沉沙铁未消,自将磨洗认前朝。”③陷入;入迷。《古今小说·单符全州佳偶》:“姊今超脱污泥之中,高翔青云之上;似妹子沉沦粪土,无有出期。”《战国策·赵策二》:“学者沉于所闻。”④程度深。萧统《文选序》:“事出于沉思。”⑤沉着。《汉书·赵充国传》:“为人沉勇有大略,少好将帅之节,而学习兵法。”⑥阴;暗。王安石《次韵张子野秋中久雨晚晴》:“天沉四山黑,池涨百泉黄。”

    疾:

    ①疾病。《尚书·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼爱上》:“不知疾之所自起,则弗能攻。”②患病。《史记·扁鹊仓公列传》:“简子疾,五日不知人。”《左传·隐公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小问》:“凡牧民者,必知其疾。”《史记·滑稽列传》:“问之民所疾苦。”④毛病。《史记·孔子世家》:“孔子贤者,所刺讥皆中诸侯之疾。”⑤忧虑;担心。《文心雕龙·诸子》:“君子之处世,疾名德之不章。”(章:显著。)⑥憎恨;厌恶。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古传》:“吾疾贫富不均,今为汝辈均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“爱民不疾,民无可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下则疾。”⑨(声音)大,宏亮。《荀子·劝学》:“顺风而呼,声非加疾也,而闻者彰。”

    婴:

    ①环绕;缠绕。《战国策·秦策四》:“小黄、济阳婴城,而魏氏服矣。”(小黄、济阳:二邑名。)《荀子·富国》:“是犹使处女婴宝珠。”②被……缠着。李密《陈情表》:“而刘夙婴疾病,常在床蓐。”(夙:早。)③触犯;遭遇。《韩非子·说难》:“夫龙之为虫也,柔可狎而骑也。然其喉下有逆鳞径尺,若人有婴之者,则必杀人。”(狎:亲近而不庄重。)《新唐书·姚崇传》:“身婴夷戮,为天下笑。”(夷戮:杀戮。)④初生幼儿。《老子》:“如婴儿之未孩。”(未孩:还不会笑。孩:小儿笑。)也泛指小儿。梅尧臣《代书寄欧阳永叔四十韵》:“爱婴娇哑哑。”


  • yu yin miu tian chu ,jun wei chen ji ying 。

    “yu yin miu tian chu ,jun wei chen ji ying 。”shi gou chu chu :《ji zhi fang liu lang zhong 》;shi tang chao shi ren wei ying wu de zuo pin 。

    xiang wen er shi zai ,bu de zhan ping sheng 。yi xi na gong yu ,liao yong xie zhong qing 。
    duan fu guang chao ci ,qun lie mu ying sheng 。gui lai zuo fen wei ,hui bi nai zong heng 。
    shi pei wen han you ,huan yan nan jiu bing 。yu yin miu tian chu ,jun wei chen ji ying 。
    bie li han shu guo ,ren ran chun cao sheng 。gu yuan ci ri ge ,xin qin chi shang ming 。
    jun zhong yong mo shi ,gui sai tu zi ying 。

    【zhu shi 】:

    yu :

    (yi )di yi ren chen dai ci 。wo ;wo de 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“er he ceng bi yu yu guan zhong ?” (er )yǔ ①shou yu ;gei yu 。tong zuo “與(yu )”。《xun zi ·xiu shen 》:“nu bu guo duo ,xi bu guo yu 。”②tong “yu (與)”。zan hu 。《xun zi · da lve 》:“yan wei zhe yu yi ya ,yan yin zhe yu shi kuang 。”(yi ya 、shi kuang :jie ren ming 。)

    yin :

    ①ping jie ;yi kao 。《meng zi ·li lou shang 》:“wei gao bi yin qiu ling ,wei xia bi yin chuan ze 。”《guo yu ·zheng yu 》:“(xie xi )ji min da tan er ren ,bu ke yin ye 。”②ji xu ;yan xi 。《lun yu ·xian jin 》:“qian cheng (shèng)zhi guo ,she hu da guo zhi jian ,jia zhi yi shi lv ,yin zhi yi ji jin (jǐn),you ye wei zhi ,bi (bì)ji san nian ,ke shi you yong ,ju zhi fang ye 。”(cheng :yi che si ma 。she :ga chu 。ji jin :huang nian 。bi :deng dao 。fang :yi fang 。)《han shu ·xun li chuan 》:“guang yin xun shou zhi ,mo suo gai zuo 。”(guang :huo guang 。xun :zun xun 。)③yuan yin ;yuan you 。ju yang 《yu zhong shang liang wang shu 》:“mo yin er zhi qian ye 。”④yin yuan 。han shan 《shi san bai wu shou 》zhi er bai san shi ba :“wei zuo de yu zi ,bu xiu zheng zhi yin ,hu ran mo chang dao ,ding zhi luan fen fen 。”(mo chang :chuan shui wei yin cao suo ming de gui 。)⑤jie ci 。1. biao shi shi qing fa sheng de yuan yin 。xiang dang yu “yin wei ”、“you yu ”。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“yin qian shi jue guo gong ,feng jian bo wang hou 。”2. biao shi hang wei de tiao jian 。xiang dang yu “tong guo ”。《yan tie lun ·lun ru 》:“kong zi kuo wei ,yin bi (bì)chen mi zi xia yi jian wei fu ren ,zi lu bu yue 。”(bi :bei chong ai 。)3.biao shi hang wei de gen ju 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“shan zhan zhe yin ji shi er li dao zhi 。”4. biao shi shun ying qing shi 。《jing shi tong yan ·bai niang zi yong zhen lei feng da 》:“yin feng chui huo ,yong li bu duo 。”⑥lian ci 。lian jie duan yu huo gou zi ,biao shi shun cheng 。“yu shi ”。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“qin jun jie ,yin da po zhi 。”(jie :song xie 。)

    miu :

    ①cuo wu 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“er shi nai you da miu bu ran zhe 。”②cha cuo 。《han shu ·si ma qian chuan 》:“gu 《yi 》yue :‘cha yi hao li ,miu yi qian li 。’”③qi zha ;qi pian 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“ying hou zhi cai ze zhi yu kun ji yi shui ,fu miu yue :he wei bu ke ?”④long cuo 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“hou shi zhi miu ji chuan er mo neng ming zhe 。”

    tian :

    ①ru mei ;you kui yu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“su xing ye mei ,wu tian er suo sheng 。”《jin shu ·fu xuan chuan lun 》:“kang ci zheng se ,bu que bi wei ,e e dang chao ,bu tian ji zhi zhe yi 。”(kang ci zheng se :yan yu ji ang ,biao qing yan su 。bi :jiu zheng 。e e :zheng zhi gan yan de yang zi 。)②qian ci 。《hou han shu ·yang ci chuan 》:“chen shou en pian te ,tian ren shi fu 。”

    chu :

    ①chu qu ;cong li mian dao wai mian 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan 。”②dao ;dao da 。《han shu ·huo guang chuan 》:“zhu shen dao ,bei lin zhao ling ,na chu cheng en 。”(shen dao :mu dao 。zhao ling 、cheng en :jie guan ming 。)③chao guo ;chao yue 。《lun yu · xiang dang 》:“ji rou bu chu san ri 。”bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“zi sai suo chen yi mo chu zu xia zhi jian 。”④fa chu 。《shang jun shu ·geng fa 》:“yu shi sui chu ken cao ling 。”⑤zhi tian ran sheng chang huo ren gong sheng chan 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”⑥chan sheng ;fa sheng 。《xun zi ·quan xue 》:“rou fu chu chong 。”(fu :fu lan 。)⑦chu xian ;lou chu 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian · sheng fan 》:“zhi fen xie san ,chong chu hu jian 。”(chong :chong fu 。)su shi 《hou chi bi fu 》:“shan gao yue xiao ,shui la dan chu 。”⑧na chu ;zhi chu 。《song shi ·shi huo zhi shang wu 》:“you nong min chu qian ,nan yu chu li 。”(bi chu li kun nan 。)cao cao 《shou zu diao ling 》:“hu chu juan er pi 。”⑨zhi yin wen 、dian gu deng lai yuan yu mou shu 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“(cao cao )hou wen chu he jing dian 。”⑩jiu zhi li qi qi zi 。《meng zi · li lou xia 》:“chu qi bing zi ,zhong shen bu yang yan 。”(11)zhi hua ban 。《song shu ·fu rui zhi xia 》:“cao mu hua duo wu chu ,hua xue du liu chu 。”(hua xue :xue hua 。)[chu chen ]1.chao chu chen su 。kong zhi gui 《bei shan yi wen 》:“geng jie ba su zhi biao ,xiao sa chu chen zhi xiang 。”2.fo jiao yong yu 。tuo li fan nao de chen su 。《si shi er zhang jing 》er san :“gu yue fan fu tou de ci men ,chu chen luo han 。”[chu 閤]1.huang zi chu jiu feng guo 。《na ji shu ·jiang mi chuan 》:“zhu huang zi chu 閤yong wen wu zhu shuai ,jie yi wei mi 。”2.zhi ge chen chu ren wai zhi 。《liang shu ·jiang qian chuan 》:“chu ,wang tai chu 閤。”3.gong zhu chu jia 。yuan zhen 《qi nv feng gong zhu zhi 》:“sui nong hua ke shang ,chu 閤wei ji ,er shang mu xian shi ,fen feng you ju 。”hou yong wei nv zi chu jia de tong chen 。[chu shou ]1.zi shou 。《jin shu ·hua yi chuan 》:“xun er yi bai ,(gao )kui cang ni yi er zi ji qi ,qi qu jing nian ,ji er yu she ,kui xie zhi chu shou 。”2.jian ju ;gao fa 。wang shi fu 《xi xiang ji 》san ben er she :“wo jiang zhe jian tie er qu fu ren hang chu shou qu lai 。”

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    wei :

    (yi )①zuo 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“wei jiu wei li ,zheng bi zu bi 。”(zheng :jin suo 。bi :gei yu 。)《lun yu ·xue er 》:“ji wei ren ye xiao di (tì)。”(di :tong “ti ”。you ai 。)②zhi zuo ;chuang zuo 。《li ji ·qu li xia 》:“wei gong shi ,bu zhan yu qiu mu 。”(qiu mu :mu de de shu 。)《han shu ·mei cheng chuan 》:“si ma xiang ru shan wei wen er chi 。”(chi :man 。)③zhi li 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“shan wei guo zhe ,cang lin sui man ,bu tou yu nong 。”(tou :dai duo ;hu shi 。)《lun yu ·wei zheng 》:“wei zheng yi de 。”④hang wei 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu chang qiu gu ren ren zhi xin ,huo yi er zhe zhi wei 。”(chang :ceng jing 。)⑤chong dang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wen gu er zhi xin ,ke yi wei shi yi 。”(wen :wen xi 。gu :jiu de zhi shi 。)⑥dang zuo 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“ni wei yi xi feng wei ma 。”⑦bian wei ;cheng wei 。qu yuan 《li sao 》:“lan zhi bian er bu fang xi ,quan hui hua er wei mao 。”(lan 、zhi 、quan 、hui :jie xiang cao ming 。)⑧ren wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“er zi wei wo yuan zhi hu ?”(zi :ni 。)⑨shi 。《zuo chuan ·xuan gong san nian 》:“yu wei bai shu ,yu er zu ye 。”⑩jie ci 。1. biao bei dong 。bei 。《san guo zhi · wu shu · lv meng chuan 》:“wei zhang liao deng suo xi 。”2.biao dui xiang 。dui ;xiang 。《zhan guo ce ·han ce er 》:“(yan zhong zi )yin wei nie zheng yu yue :‘chen you chou 。’”(11)lian ci 。ru guo 。《zhan guo ce ·qin ce si 》:“qin wei zhi zhi ,bi bu jiu ye 。”(12)yu qi ci 。1. yu “he ”xiang pei ,biao yi wen yu qi 。《lun yu ·ji shi 》:“he yi fa wei ?”(fa :jin gong 。)2. duo yong yu gou wei ,biao shi fan wen yu qi 。《han shu ·wai qi chuan xia ·zhao huang hou 》:“jin gu gao zhi ,fan nu wei !”(gu :gu yi 。) (er )wèi ①bang zhu 。《shi jing ·da ya ·fu yi 》:“gong shi yan yin ,fu lu lai wei 。”②jie ci 。1. biao dui xiang 。ti 。《lun yu ·xue er 》:“wei ren mou er bu zhong hu ?”2. biao yuan yin 。yin wei 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”3. biao mu de 。wei le 。《kong qiao dong na fei 》:“shen wu wei fu si 。”③tong “wei ”。jia zhuang 。《li ji ·tan gong xia 》:“fu zi wei fu wen ye zhe er guo zhi 。”

    chen :

    ①chen mei ;mei ru shui zhong 。《shi jing ·xiao ya ·jing jing zhe e 》:“汎汎yang zhou ,zai chen zai fu 。”②mai mei 。du mu 《chi bi 》:“she ji chen sha tie wei xiao ,zi jiang mo xi ren qian chao 。”③xian ru ;ru mi 。《gu jin xiao shui ·chan fu quan zhou jia ou 》:“zi jin chao tuo wu ni zhi zhong ,gao xiang qing yun zhi shang ;shi mei zi chen lun fen tu ,mo you chu ji 。”《zhan guo ce ·zhao ce er 》:“xue zhe chen yu suo wen 。”④cheng du shen 。xiao tong 《wen shua xu 》:“shi chu yu chen sai 。”⑤chen zhao 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“wei ren chen yong you da lve ,shao hao jiang shuai zhi jie ,er xue xi bing fa 。”⑥yin ;an 。wang an dan 《ci yun zhang zi ye qiu zhong jiu yu wan qing 》:“tian chen si shan hei ,chi zhang bai quan huang 。”

    ji :

    ①ji bing 。《shang shu ·jin teng 》:“wang you ji ,fu yu 。”(yu :quan yu 。)《mo zi ·jian ai shang 》:“bu zhi ji zhi suo zi qi ,ze fu neng gong 。”②huan bing 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“jian zi ji ,wu ri bu zhi ren 。”《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“song mu gong ji 。”③tong ku ;kun ku 。《guan zi ·xiao wen 》:“fan mu min zhe ,bi zhi ji ji 。”《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“wen zhi min suo ji ku 。”④mao bing 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“kong zi xian zhe ,suo ci ji jie zhong zhu hou zhi ji 。”⑤you lv ;dan xin 。《wen xin diao long ·zhu zi 》:“jun zi zhi chu shi ,ji ming de zhi bu zhang 。”(zhang :xian zhe 。)⑥zeng hen ;ya e 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian xia zhi yu ji ji jun zhe 。”《song shi ·fan zhi gu chuan 》:“wu ji pin fu bu jun ,jin wei ru bei jun zhi 。”⑦tong “ji ”,ji du 。《mo zi · shang tong xia 》:“ai min bu ji ,min mo ke shi 。”⑧xun meng ;ji su 。《guan zi ·du de 》:“fu shui zhi xing ,yi gao zou xia ze ji 。”⑨(sheng yin )da ,hong liang 。《xun zi ·quan xue 》:“shun feng er hu ,sheng fei jia ji ye ,er wen zhe zhang 。”

    ying :

    ①huan rao ;chan rao 。《zhan guo ce ·qin ce si 》:“xiao huang 、ji yang ying cheng ,er wei shi fu yi 。”(xiao huang 、ji yang :er yi ming 。)《xun zi ·fu guo 》:“shi you shi chu nv ying bao zhu 。”②bei ……chan zhao 。li mi 《chen qing biao 》:“er liu su ying ji bing ,chang zai chuang ru 。”(su :zao 。)③chu fan ;zao yu 。《han fei zi ·shui nan 》:“fu long zhi wei chong ye ,rou ke xia er ji ye 。ran ji hou xia you ni lin jing che ,re ren you ying zhi zhe ,ze bi sha ren 。”(xia :qin jin er bu zhuang chong 。)《xin tang shu ·yao chong chuan 》:“shen ying yi lu ,wei tian xia xiao 。”(yi lu :sha lu 。)④chu sheng you er 。《lao zi 》:“ru ying er zhi wei hai 。”(wei hai :hai bu hui xiao 。hai :xiao er xiao 。)ye fan zhi xiao er 。mei yao chen 《dai shu ji ou yang yong shu si shi yun 》:“ai ying jiao e e 。”