• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 平明羽衛朝萬國,車馬合沓溢四鄽。

    “平明羽衛朝萬國,車馬合沓溢四鄽。”詩句出處:《溫泉行》;是唐朝詩人韋應物的作品。

    出身天寶今年幾,頑鈍如錘命如紙。作官不瞭卻來歸,
    還是杜陵一男子。北風慘慘投溫泉,忽憶先皇遊幸年。
    身騎廄馬引天仗,直入華清列禦前。玉林瑤雪滿寒山,
    上升玄閣遊絳煙。平明羽衛朝萬國,車馬合沓溢四鄽。
    蒙恩每浴華池水,扈獵不蹂渭北田。朝廷無事共歡燕,
    美人絲管從九天。一朝鑄鼎降龍馭,小臣髯絕不得去。
    今來蕭瑟萬井空,唯見蒼山起煙霧。可憐蹭蹬失風波,
    仰天大叫無奈何。弊裘羸馬凍欲死,賴遇主人杯酒多。

    【註釋】:

    平:

    ①平坦;不傾斜。《呂氏春秋·應同》:“平地註水,水流濕。”白居易《錢塘湖春行》:“水面初平雲腳低。”②整治使平。《列子·湯問》:“山不加增,何苦而不平?”③公平;公正。《詩經·小雅·節南山》:“昊天不平,我王不寧。”《史記·扁鵲倉公列傳》:“妾父為吏,齊中稱其廉平。”韓愈《送孟東野序》:“大凡物不得其平則鳴。”④均平;齊一。《周易·乾》:“雲行雨施,天下平也。”⑤平定;平息。《左傳·莊公十三年》:“會於北杏,以平宋亂。”⑥安靜;安定。楊炯《從軍行》:“烽火照西京,心中自不平。”⑦平常;平時。《後漢書·光武帝紀上》:“飲食言笑如平常。”⑧一般;普通。白居易《兩朱閣》:“憶昨平陽宅初置,吞並平人幾傢地!”⑨媾和;講和。《左傳·桓公八年》:“秋,隨及楚平。”(隨:國名。)⑩通“評”。評議。《商君書·更法》:“孝公平畫。”

    明:

    ①明亮;光明。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“子興視夜,明星有爛。”②照亮。王安石《遊褒禪山記》:“火尚足以明也。”③明顯;明白。《戰國策·齊策一》:“則秦不能害齊,亦已明矣。”④公開。《戰國策·趙策四》:“太後明謂左右。”又顯露。柳宗元《小石潭記》:“明滅可見。”⑤說明;表明。張溥《五人墓碑記》:“亦以明死生之大。”⑥賢明;英明。諸葛亮《前出師表》:“恐托付不效,以傷先帝之明。”⑦聰明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韓愈《師說》:“小學而大遺,吾未見其明也。”(遺:放棄。)⑧視力;眼力。又視力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。張煌言《擬古》之二:“晦明本如轂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。轂:車輪的中心。)⑩舊指陽世間。顏延之《和謝監靈運一首》:“人神幽明絕。”(幽:指陰間。絕:指時亂不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《為學一首示子侄》:“越明年,貧者自南海還,以告富者。”(南海:指浙江佛教勝地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建於公元1368年,1661年為清王朝所代替。[明堂]古代天子舉行朝會、祭祀、慶賞等大典的地方。古樂府《木蘭詩》:“歸來見天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有個大人傢出殯,擺設明器,好生齊整。”(大人傢:大戶人傢。)

    羽:

    ①鳥類翅膀上的長羽毛。《孟子·梁惠王上》:“然則一羽之不舉,為不用力焉。”《左傳·僖公二十三年》:“羽,毛,齒,革,則君地生焉。”②鳥類的毛。韓愈《原道》:“無羽毛鱗介以居寒熱也。”(毛:獸毛。介:甲殼。)③鳥類及飛蟲類的翅膀。曹植《鬥雞篇》:“揮羽邀清風,悍目發朱光。”又《詩經·曹風·蜉蝣》:“蜉蝣(fú yóu)之羽。”(蜉蝣:蟲名。)④代指鳥類。張充《與王儉書》:“奇禽異羽。”⑤古代箭桿上的羽毛。左思《吳都賦》:“應弦飲羽。”(飲羽:中箭。)⑥古代用羽毛做成的舞具。《尚書 · 大禹謨》:“舞幹羽於兩階。”(幹:盾牌。)⑦古代五聲音階的第五音。

    衛:

    ①保衛;守衛。《左傳 · 成公十三年》:“將社稷是衛。”《戰國策·趙策四》:“以衛王宮。”②衛士;衛兵。《左傳·文公七年》:“文公之入也無衛。”《左傳·僖公二十四年》:“秦伯送衛於晉三千人。”③箭上的羽毛。《儀禮·既夕禮》:“骨鏃短衛。”④驢的別名。《聊齋志異·嬰寧》:“食方竟,傢中人捉雙衛來尋生。”(竟:完畢。)⑤明代軍隊的編制名。於要害地區設衛,衛有五千六百人。一般駐地在某地即稱某衛。《明史·兵制志》:“明以武功定天下,革元舊制,自京師達於郡縣,皆立衛、所。外統之都司,內統於五軍都督府。”⑥周代諸侯國。轄地在今河北省南部和河南省北部一帶。《左傳·隱公元年》:“公孫滑出奔衛。”

    朝:

    (一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”

    萬:

    [萬俟(qí)]復姓。

    國:

    ①國傢。《周禮·春官·詛祝》:“作盟詛之載辭,以敘國之信用。”(詛祝:官名。盟詛:大事為盟,小事為詛。國:指天子之國。)②周代的諸侯國及漢以後侯王的封地。《史記·高祖本紀》:“四月,兵罷戲下,諸侯各就國。”《晉書·陶侃傳》:“侃季年懷止足之分,不與朝權,未亡一年,欲遜位歸國。”(止足:知止知足。未亡:死前。遜位:辭官。)③國都;京城。《左傳 · 隱公元年》:“大都不過參(sān)國之一,小九之一。”(參國之一:國都的三分之一。九之一:九分之一。)范仲淹《嶽陽樓記》:“登斯樓也,則有去國懷鄉,憂讒畏譏,滿目蕭然,感極而悲者矣。”④地區;鄉土。羅鄴《雁二首》之一:“暮天新雁起汀洲,紅蓼(liǎo)花開水國愁。”(蓼:草名,此指水蓼。)王維《相思》:“紅豆生南國,春來發幾枝?”⑤國人。《韓非子·五蠹》:“兔不可復得,而身為宋國笑。”

    車:

    ①車子。《禮記· 中庸》:“今天下車同軌,書同文。”②特指兵車。杜甫《兵車行》:“車轔轔,馬蕭蕭,行人弓箭各在腰。”③指用輪子轉動的工具。《宋史·河渠志五》:“地高則用水車。”④用水車戽(hù)水。范成大《圍田嘆四絕》之二:“六七月間天不雨,若為車水到山邊。”⑤牙床骨。《左傳·僖公五年》:“輔車相依,唇亡齒寒。”(輔:面頰。)⑥量詞。白居易《賣炭翁》:“一車炭重千餘斤。”

    合:

    (一)①合攏;閉合在一起。《老子》第六十四章:“合抱之木,生於毫末。”白居易《赴蘇州,至常州,答賈舍人》:“厭見簿書先眼合,喜逢杯酒暫眉開。”②會合;聚集。《韓非子·五蠹》:“從者,合眾弱以攻一強也。”蘇軾《水調歌頭》:“人有悲歡離合。”③符合;與……一致。《北史·賀拔嶽傳》:“不讀兵書,而暗與之合。”(之:兵書。)④和諧;投契。《古今小說·沈小霞相會出師表》:“兩邊說得情投意合,隻恨相見之晚。”⑤應當;應該。白居易《與元九書》:“文章合為時而著,歌詩合為事而作。”⑥古代雙方以兵器交鋒,一來一往為一合。《史記·蕭相國世傢》:“多者百餘戰,少者數十合。”⑦盒;盒子。《開元天寶遺事》卷下:“又各捉蜘蛛閉於合中。”(二) gě 容量單位。一升的十分之一。《漢書·律歷志上》:“十合為升。”《明季北略》錄明末民謠:“朝求升,暮求合。”

    沓:

    (一)①話多。《詩經·小雅·十月之交》:“噌(zǔn)沓背憎,職竟由人。”(噌:議論紛紛。背:背後;背地。職:主要。)②多;雜亂。枚乘《七發》:“沓雜似軍行。”揚雄《甘泉賦》:“駢羅列佈,鱗以雜沓兮。”(駢:並。)③重疊;重合。《莊子· 田子方》:“發之,適矢復沓。”④會;交合。屈原《天問》:“天何所沓,十二焉分?”⑤懈怠;輕慢。《國語·鄭語》:“其民怠沓其君。”⑥貪婪。《國語·鄭語》:“其民沓貪而忍,不可因也。”⑦在行進中擊鼓。廋信《哀江南賦》:“沓漢鼓於雷門。” (二)dá 量詞。用於重疊起來的薄物。《世說新語·任誕》:“定是二百五十沓烏樏。”

    溢:

    ①水漫出。《三國志·吳書·吳主傳》:“諸山崩,鴻水溢。”(鴻水:大水。)②滿;充滿。王安石《即事》之三:“一杯一杯復一杯,笑言溢口何歡咍(hāi)!”(咍:嗤笑。)③表露;流露。黃宗羲《原君》:“漢高帝所謂‘某業所就,孰與仲多’者,其逐利之情,不覺溢於辭矣。”(仲:排行老二。)④過分;過度。《三國志·蜀書·諸葛瞻傳》:“美聲溢譽,有過其實。”(譽:稱贊。)引申為凌駕;侵凌。《荀子·不茍》:“小人能,則倨傲僻違以驕溢人。”⑤通“鎰”。古重量單位。合舊制二十兩(或雲二十四兩)。《戰國策·秦策一》:“白璧百雙,黃金萬溢。”⑥古容量單位。一又二十四分之一升為一溢。《禮記·既夕禮》:“朝一溢米,夕一溢米,不食菜果。”⑦通“佾”。古代舞蹈的行列。《漢書·禮樂志》:“千童羅舞成八佾。”

    四:

    ①基數,四。《左傳·隱公三年》:“驕奢淫泆(yì),所自邪也。四者之來,寵祿過也。”(淫:嗜欲過度。泆:放縱。)②序數,第四。《左傳·襄公二十六年》:“臣之位在四。”《資治通鑒·唐憲宗元和十二年》:“四鼓,愬至城下,無一人知者。”(愬:李愬,鄧州節度使,此次襲破蔡州,擒叛軍首領吳元濟。)③工尺譜記音符號之一。《宋史·樂志十七》:“大呂、太簇用四字。”④通“駟”。四匹馬駕一輛車。《韓非子·愛臣》:“是故不得四從,不載奇兵。”


  • 平明羽卫朝万国,车马合沓溢四鄽。

    “平明羽卫朝万国,车马合沓溢四鄽。”诗句出处:《温泉行》;是唐朝诗人韦应物的作品。

    出身天宝今年几,顽钝如锤命如纸。作官不了却来归,
    还是杜陵一男子。北风惨惨投温泉,忽忆先皇游幸年。
    身骑厩马引天仗,直入华清列御前。玉林瑶雪满寒山,
    上升玄阁游绛烟。平明羽卫朝万国,车马合沓溢四鄽。
    蒙恩每浴华池水,扈猎不蹂渭北田。朝廷无事共欢燕,
    美人丝管从九天。一朝铸鼎降龙驭,小臣髯绝不得去。
    今来萧瑟万井空,唯见苍山起烟雾。可怜蹭蹬失风波,
    仰天大叫无奈何。弊裘羸马冻欲死,赖遇主人杯酒多。

    【注释】:

    平:

    ①平坦;不倾斜。《吕氏春秋·应同》:“平地注水,水流湿。”白居易《钱塘湖春行》:“水面初平云脚低。”②整治使平。《列子·汤问》:“山不加增,何苦而不平?”③公平;公正。《诗经·小雅·节南山》:“昊天不平,我王不宁。”《史记·扁鹊仓公列传》:“妾父为吏,齐中称其廉平。”韩愈《送孟东野序》:“大凡物不得其平则鸣。”④均平;齐一。《周易·乾》:“云行雨施,天下平也。”⑤平定;平息。《左传·庄公十三年》:“会于北杏,以平宋乱。”⑥安静;安定。杨炯《从军行》:“烽火照西京,心中自不平。”⑦平常;平时。《后汉书·光武帝纪上》:“饮食言笑如平常。”⑧一般;普通。白居易《两朱阁》:“忆昨平阳宅初置,吞并平人几家地!”⑨媾和;讲和。《左传·桓公八年》:“秋,随及楚平。”(随:国名。)⑩通“评”。评议。《商君书·更法》:“孝公平画。”

    明:

    ①明亮;光明。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“子兴视夜,明星有烂。”②照亮。王安石《游褒禅山记》:“火尚足以明也。”③明显;明白。《战国策·齐策一》:“则秦不能害齐,亦已明矣。”④公开。《战国策·赵策四》:“太后明谓左右。”又显露。柳宗元《小石潭记》:“明灭可见。”⑤说明;表明。张溥《五人墓碑记》:“亦以明死生之大。”⑥贤明;英明。诸葛亮《前出师表》:“恐托付不效,以伤先帝之明。”⑦聪明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韩愈《师说》:“小学而大遗,吾未见其明也。”(遗:放弃。)⑧视力;眼力。又视力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。张煌言《拟古》之二:“晦明本如毂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。毂:车轮的中心。)⑩旧指阳世间。颜延之《和谢监灵运一首》:“人神幽明绝。”(幽:指阴间。绝:指时乱不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《为学一首示子侄》:“越明年,贫者自南海还,以告富者。”(南海:指浙江佛教胜地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建于公元1368年,1661年为清王朝所代替。[明堂]古代天子举行朝会、祭祀、庆赏等大典的地方。古乐府《木兰诗》:“归来见天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有个大人家出殡,摆设明器,好生齐整。”(大人家:大户人家。)

    羽:

    ①鸟类翅膀上的长羽毛。《孟子·梁惠王上》:“然则一羽之不举,为不用力焉。”《左传·僖公二十三年》:“羽,毛,齿,革,则君地生焉。”②鸟类的毛。韩愈《原道》:“无羽毛鳞介以居寒热也。”(毛:兽毛。介:甲壳。)③鸟类及飞虫类的翅膀。曹植《斗鸡篇》:“挥羽邀清风,悍目发朱光。”又《诗经·曹风·蜉蝣》:“蜉蝣(fú yóu)之羽。”(蜉蝣:虫名。)④代指鸟类。张充《与王俭书》:“奇禽异羽。”⑤古代箭杆上的羽毛。左思《吴都赋》:“应弦饮羽。”(饮羽:中箭。)⑥古代用羽毛做成的舞具。《尚书 · 大禹谟》:“舞干羽于两阶。”(干:盾牌。)⑦古代五声音阶的第五音。

    卫:

    ①保卫;守卫。《左传 · 成公十三年》:“将社稷是卫。”《战国策·赵策四》:“以卫王宫。”②卫士;卫兵。《左传·文公七年》:“文公之入也无卫。”《左传·僖公二十四年》:“秦伯送卫于晋三千人。”③箭上的羽毛。《仪礼·既夕礼》:“骨镞短卫。”④驴的别名。《聊斋志异·婴宁》:“食方竟,家中人捉双卫来寻生。”(竟:完毕。)⑤明代军队的编制名。于要害地区设卫,卫有五千六百人。一般驻地在某地即称某卫。《明史·兵制志》:“明以武功定天下,革元旧制,自京师达于郡县,皆立卫、所。外统之都司,内统于五军都督府。”⑥周代诸侯国。辖地在今河北省南部和河南省北部一带。《左传·隐公元年》:“公孙滑出奔卫。”

    朝:

    (一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”

    万:

    [万俟(qí)]复姓。

    国:

    ①国家。《周礼·春官·诅祝》:“作盟诅之载辞,以叙国之信用。”(诅祝:官名。盟诅:大事为盟,小事为诅。国:指天子之国。)②周代的诸侯国及汉以后侯王的封地。《史记·高祖本纪》:“四月,兵罢戏下,诸侯各就国。”《晋书·陶侃传》:“侃季年怀止足之分,不与朝权,未亡一年,欲逊位归国。”(止足:知止知足。未亡:死前。逊位:辞官。)③国都;京城。《左传 · 隐公元年》:“大都不过参(sān)国之一,小九之一。”(参国之一:国都的三分之一。九之一:九分之一。)范仲淹《岳阳楼记》:“登斯楼也,则有去国怀乡,忧谗畏讥,满目萧然,感极而悲者矣。”④地区;乡土。罗邺《雁二首》之一:“暮天新雁起汀洲,红蓼(liǎo)花开水国愁。”(蓼:草名,此指水蓼。)王维《相思》:“红豆生南国,春来发几枝?”⑤国人。《韩非子·五蠹》:“兔不可复得,而身为宋国笑。”

    车:

    ①车子。《礼记· 中庸》:“今天下车同轨,书同文。”②特指兵车。杜甫《兵车行》:“车辚辚,马萧萧,行人弓箭各在腰。”③指用轮子转动的工具。《宋史·河渠志五》:“地高则用水车。”④用水车戽(hù)水。范成大《围田叹四绝》之二:“六七月间天不雨,若为车水到山边。”⑤牙床骨。《左传·僖公五年》:“辅车相依,唇亡齿寒。”(辅:面颊。)⑥量词。白居易《卖炭翁》:“一车炭重千余斤。”

    合:

    (一)①合拢;闭合在一起。《老子》第六十四章:“合抱之木,生于毫末。”白居易《赴苏州,至常州,答贾舍人》:“厌见簿书先眼合,喜逢杯酒暂眉开。”②会合;聚集。《韩非子·五蠹》:“从者,合众弱以攻一强也。”苏轼《水调歌头》:“人有悲欢离合。”③符合;与……一致。《北史·贺拔岳传》:“不读兵书,而暗与之合。”(之:兵书。)④和谐;投契。《古今小说·沈小霞相会出师表》:“两边说得情投意合,只恨相见之晚。”⑤应当;应该。白居易《与元九书》:“文章合为时而著,歌诗合为事而作。”⑥古代双方以兵器交锋,一来一往为一合。《史记·萧相国世家》:“多者百余战,少者数十合。”⑦盒;盒子。《开元天宝遗事》卷下:“又各捉蜘蛛闭于合中。”(二) gě 容量单位。一升的十分之一。《汉书·律历志上》:“十合为升。”《明季北略》录明末民谣:“朝求升,暮求合。”

    沓:

    (一)①话多。《诗经·小雅·十月之交》:“噌(zǔn)沓背憎,职竟由人。”(噌:议论纷纷。背:背后;背地。职:主要。)②多;杂乱。枚乘《七发》:“沓杂似军行。”扬雄《甘泉赋》:“骈罗列布,鳞以杂沓兮。”(骈:并。)③重叠;重合。《庄子· 田子方》:“发之,适矢复沓。”④会;交合。屈原《天问》:“天何所沓,十二焉分?”⑤懈怠;轻慢。《国语·郑语》:“其民怠沓其君。”⑥贪婪。《国语·郑语》:“其民沓贪而忍,不可因也。”⑦在行进中击鼓。廋信《哀江南赋》:“沓汉鼓于雷门。” (二)dá 量词。用于重叠起来的薄物。《世说新语·任诞》:“定是二百五十沓乌樏。”

    溢:

    ①水漫出。《三国志·吴书·吴主传》:“诸山崩,鸿水溢。”(鸿水:大水。)②满;充满。王安石《即事》之三:“一杯一杯复一杯,笑言溢口何欢咍(hāi)!”(咍:嗤笑。)③表露;流露。黄宗羲《原君》:“汉高帝所谓‘某业所就,孰与仲多’者,其逐利之情,不觉溢于辞矣。”(仲:排行老二。)④过分;过度。《三国志·蜀书·诸葛瞻传》:“美声溢誉,有过其实。”(誉:称赞。)引申为凌驾;侵凌。《荀子·不苟》:“小人能,则倨傲僻违以骄溢人。”⑤通“镒”。古重量单位。合旧制二十两(或云二十四两)。《战国策·秦策一》:“白璧百双,黄金万溢。”⑥古容量单位。一又二十四分之一升为一溢。《礼记·既夕礼》:“朝一溢米,夕一溢米,不食菜果。”⑦通“佾”。古代舞蹈的行列。《汉书·礼乐志》:“千童罗舞成八佾。”

    四:

    ①基数,四。《左传·隐公三年》:“骄奢淫泆(yì),所自邪也。四者之来,宠禄过也。”(淫:嗜欲过度。泆:放纵。)②序数,第四。《左传·襄公二十六年》:“臣之位在四。”《资治通鉴·唐宪宗元和十二年》:“四鼓,愬至城下,无一人知者。”(愬:李愬,邓州节度使,此次袭破蔡州,擒叛军首领吴元济。)③工尺谱记音符号之一。《宋史·乐志十七》:“大吕、太簇用四字。”④通“驷”。四匹马驾一辆车。《韩非子·爱臣》:“是故不得四从,不载奇兵。”


  • ping ming yu wei chao mo guo ,che ma ge da yi si chan 。

    “ping ming yu wei chao mo guo ,che ma ge da yi si chan 。”shi gou chu chu :《wen quan hang 》;shi tang chao shi ren wei ying wu de zuo pin 。

    chu shen tian bao jin nian ji ,wan dun ru chui ming ru zhi 。zuo guan bu le que lai gui ,
    hai shi du ling yi nan zi 。bei feng can can tou wen quan ,hu yi xian huang you xing nian 。
    shen ji jiu ma yin tian zhang ,zhi ru hua qing lie yu qian 。yu lin yao xue man han shan ,
    shang sheng xuan ge you jiang yan 。ping ming yu wei chao mo guo ,che ma ge da yi si chan 。
    meng en mei yu hua chi shui ,hu lie bu rou wei bei tian 。chao ting mo shi gong huan yan ,
    mei ren si guan cong jiu tian 。yi chao zhu ding jiang long yu ,xiao chen ran jue bu de qu 。
    jin lai xiao se mo jing kong ,wei jian cang shan qi yan wu 。ke lian ceng deng shi feng bo ,
    yang tian da jiao mo nai he 。bi qiu lei ma dong yu si ,lai yu zhu ren bei jiu duo 。

    【zhu shi 】:

    ping :

    ①ping tan ;bu qing xie 。《lv shi chun qiu ·ying tong 》:“ping de zhu shui ,shui liu shi 。”bai ju yi 《qian tang hu chun hang 》:“shui mian chu ping yun jiao di 。”②zheng zhi shi ping 。《lie zi ·shang wen 》:“shan bu jia zeng ,he ku er bu ping ?”③gong ping ;gong zheng 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“hao tian bu ping ,wo wang bu ning 。”《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“qie fu wei li ,ji zhong chen ji lian ping 。”han yu 《song meng dong ye xu 》:“da fan wu bu de ji ping ze ming 。”④jun ping ;ji yi 。《zhou yi ·gan 》:“yun hang yu shi ,tian xia ping ye 。”⑤ping ding ;ping xi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi san nian 》:“hui yu bei xing ,yi ping song luan 。”⑥an jing ;an ding 。yang jiong 《cong jun hang 》:“feng huo zhao xi jing ,xin zhong zi bu ping 。”⑦ping chang ;ping shi 。《hou han shu ·guang wu di ji shang 》:“yin shi yan xiao ru ping chang 。”⑧yi ban ;pu tong 。bai ju yi 《liang zhu ge 》:“yi zuo ping yang zhai chu zhi ,tun bing ping ren ji jia de !”⑨gou he ;jiang he 。《zuo chuan ·huan gong ba nian 》:“qiu ,sui ji chu ping 。”(sui :guo ming 。)⑩tong “ping ”。ping yi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“xiao gong ping hua 。”

    ming :

    ①ming liang ;guang ming 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“zi xing shi ye ,ming xing you lan 。”②zhao liang 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“huo shang zu yi ming ye 。”③ming xian ;ming bai 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“ze qin bu neng hai ji ,yi yi ming yi 。”④gong kai 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou ming wei zuo you 。”you xian lou 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“ming mie ke jian 。”⑤shui ming ;biao ming 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“yi yi ming si sheng zhi da 。”⑥xian ming ;ying ming 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“kong tuo fu bu xiao ,yi shang xian di zhi ming 。”⑦cong ming ;zhi hui 。《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”han yu 《shi shui 》:“xiao xue er da wei ,wu wei jian ji ming ye 。”(wei :fang qi 。)⑧shi li ;yan li 。you shi li hao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”⑨bai tian 。zhang huang yan 《ni gu 》zhi er :“hui ming ben ru gu (gǔ),ri ri xiang tui yi 。”(hui :hei ye 。gu :che lun de zhong xin 。)⑩jiu zhi yang shi jian 。yan yan zhi 《he xie jian ling yun yi shou 》:“ren shen you ming jue 。”(you :zhi yin jian 。jue :zhi shi luan bu de ji si 。)(11)ci (ri huo nian )。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“yue ming nian ,pin zhe zi na hai hai ,yi gao fu zhe 。”(na hai :zhi zhe jiang fo jiao sheng de pu tuo shan 。)(12)chao dai ming 。zhu yuan zhang jian yu gong yuan 1368nian ,1661nian wei qing wang chao suo dai ti 。[ming tang ]gu dai tian zi ju hang chao hui 、ji si 、qing shang deng da dian de de fang 。gu le fu 《mu lan shi 》:“gui lai jian tian zi ,tian zi zuo ming tang 。”[ming qi ]ji “ming qi ”。gu dai xun zang yong de qi wu 。dan de yu 《qu jiang chi 》di er she :“jin ri you ge da ren jia chu bin ,bai she ming qi ,hao sheng ji zheng 。”(da ren jia :da hu ren jia 。)

    yu :

    ①diao lei chi bang shang de chang yu mao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ran ze yi yu zhi bu ju ,wei bu yong li yan 。”《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“yu ,mao ,chi ,ge ,ze jun de sheng yan 。”②diao lei de mao 。han yu 《yuan dao 》:“mo yu mao lin jie yi ju han re ye 。”(mao :shou mao 。jie :jia ke 。)③diao lei ji fei chong lei de chi bang 。cao zhi 《dou ji pian 》:“hui yu yao qing feng ,han mu fa zhu guang 。”you 《shi jing ·cao feng ·fu you 》:“fu you (fú yóu)zhi yu 。”(fu you :chong ming 。)④dai zhi diao lei 。zhang chong 《yu wang jian shu 》:“ji qin yi yu 。”⑤gu dai jian gan shang de yu mao 。zuo sai 《wu dou fu 》:“ying xian yin yu 。”(yin yu :zhong jian 。)⑥gu dai yong yu mao zuo cheng de wu ju 。《shang shu · da yu mo 》:“wu gan yu yu liang jie 。”(gan :dun pai 。)⑦gu dai wu sheng yin jie de di wu yin 。

    wei :

    ①bao wei ;shou wei 。《zuo chuan · cheng gong shi san nian 》:“jiang she ji shi wei 。”《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“yi wei wang gong 。”②wei shi ;wei bing 。《zuo chuan ·wen gong qi nian 》:“wen gong zhi ru ye mo wei 。”《zuo chuan ·xi gong er shi si nian 》:“qin bai song wei yu jin san qian ren 。”③jian shang de yu mao 。《yi li ·ji xi li 》:“gu chuo duan wei 。”④lv de bie ming 。《liao zhai zhi yi ·ying ning 》:“shi fang jing ,jia zhong ren zhuo shuang wei lai xun sheng 。”(jing :wan bi 。)⑤ming dai jun dui de bian zhi ming 。yu yao hai de ou she wei ,wei you wu qian liu bai ren 。yi ban zhu de zai mou de ji chen mou wei 。《ming shi ·bing zhi zhi 》:“ming yi wu gong ding tian xia ,ge yuan jiu zhi ,zi jing shi da yu jun xian ,jie li wei 、suo 。wai tong zhi dou si ,nei tong yu wu jun dou du fu 。”⑥zhou dai zhu hou guo 。he de zai jin he bei sheng na bu he he na sheng bei bu yi dai 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“gong sun hua chu ben wei 。”

    chao :

    (yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”

    mo :

    [mo qi (qí)]fu xing 。

    guo :

    ①guo jia 。《zhou li ·chun guan ·zu zhu 》:“zuo meng zu zhi zai ci ,yi xu guo zhi xin yong 。”(zu zhu :guan ming 。meng zu :da shi wei meng ,xiao shi wei zu 。guo :zhi tian zi zhi guo 。)②zhou dai de zhu hou guo ji han yi hou hou wang de feng de 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“si yue ,bing ba hu xia ,zhu hou ge jiu guo 。”《jin shu ·tao kan chuan 》:“kan ji nian huai zhi zu zhi fen ,bu yu chao quan ,wei wang yi nian ,yu xun wei gui guo 。”(zhi zu :zhi zhi zhi zu 。wei wang :si qian 。xun wei :ci guan 。)③guo dou ;jing cheng 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“da dou bu guo can (sān)guo zhi yi ,xiao jiu zhi yi 。”(can guo zhi yi :guo dou de san fen zhi yi 。jiu zhi yi :jiu fen zhi yi 。)fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“deng si lou ye ,ze you qu guo huai xiang ,you chan wei ji ,man mu xiao ran ,gan ji er bei zhe yi 。”④de ou ;xiang tu 。luo ye 《yan er shou 》zhi yi :“mu tian xin yan qi ting zhou ,gong liao (liǎo)hua kai shui guo chou 。”(liao :cao ming ,ci zhi shui liao 。)wang wei 《xiang sai 》:“gong dou sheng na guo ,chun lai fa ji zhi ?”⑤guo ren 。《han fei zi ·wu du 》:“tu bu ke fu de ,er shen wei song guo xiao 。”

    che :

    ①che zi 。《li ji · zhong yong 》:“jin tian xia che tong gui ,shu tong wen 。”②te zhi bing che 。du fu 《bing che hang 》:“che lin lin ,ma xiao xiao ,hang ren gong jian ge zai yao 。”③zhi yong lun zi zhuai dong de gong ju 。《song shi ·he qu zhi wu 》:“de gao ze yong shui che 。”④yong shui che hu (hù)shui 。fan cheng da 《wei tian tan si jue 》zhi er :“liu qi yue jian tian bu yu ,re wei che shui dao shan bian 。”⑤ya chuang gu 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fu che xiang yi ,chun wang chi han 。”(fu :mian jia 。)⑥liang ci 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“yi che tan chong qian yu jin 。”

    ge :

    (yi )①ge long ;bi ge zai yi qi 。《lao zi 》di liu shi si zhang :“ge bao zhi mu ,sheng yu hao mo 。”bai ju yi 《fu su zhou ,zhi chang zhou ,da gu she ren 》:“ya jian bu shu xian yan ge ,xi feng bei jiu zan mei kai 。”②hui ge ;ju ji 。《han fei zi ·wu du 》:“cong zhe ,ge zhong ruo yi gong yi jiang ye 。”su shi 《shui diao ge tou 》:“ren you bei huan li ge 。”③fu ge ;yu ……yi zhi 。《bei shi ·he ba yue chuan 》:“bu dou bing shu ,er an yu zhi ge 。”(zhi :bing shu 。)④he xie ;tou qi 。《gu jin xiao shui ·shen xiao xia xiang hui chu shi biao 》:“liang bian shui de qing tou yi ge ,zhi hen xiang jian zhi wan 。”⑤ying dang ;ying gai 。bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“wen zhang ge wei shi er zhe ,ge shi ge wei shi er zuo 。”⑥gu dai shuang fang yi bing qi jiao feng ,yi lai yi wang wei yi ge 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“duo zhe bai yu zhan ,shao zhe shu shi ge 。”⑦he ;he zi 。《kai yuan tian bao wei shi 》juan xia :“you ge zhuo zhi zhu bi yu ge zhong 。”(er ) gě rong liang chan wei 。yi sheng de shi fen zhi yi 。《han shu ·lv li zhi shang 》:“shi ge wei sheng 。”《ming ji bei lve 》lu ming mo min yao :“chao qiu sheng ,mu qiu ge 。”

    da :

    (yi )①hua duo 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“ceng (zǔn)da bei zeng ,zhi jing you ren 。”(ceng :yi lun fen fen 。bei :bei hou ;bei de 。zhi :zhu yao 。)②duo ;za luan 。mei cheng 《qi fa 》:“da za shi jun hang 。”yang xiong 《gan quan fu 》:“pian luo lie bu ,lin yi za da xi 。”(pian :bing 。)③chong die ;chong ge 。《zhuang zi · tian zi fang 》:“fa zhi ,kuo shi fu da 。”④hui ;jiao ge 。qu yuan 《tian wen 》:“tian he suo da ,shi er yan fen ?”⑤xie dai ;qing man 。《guo yu ·zheng yu 》:“ji min dai da ji jun 。”⑥tan lan 。《guo yu ·zheng yu 》:“ji min da tan er ren ,bu ke yin ye 。”⑦zai hang jin zhong ji gu 。sou xin 《ai jiang na fu 》:“da han gu yu lei men 。” (er )dá liang ci 。yong yu chong die qi lai de bao wu 。《shi shui xin yu ·ren dan 》:“ding shi er bai wu shi da wu lei 。”

    yi :

    ①shui man chu 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“zhu shan beng ,hong shui yi 。”(hong shui :da shui 。)②man ;chong man 。wang an dan 《ji shi 》zhi san :“yi bei yi bei fu yi bei ,xiao yan yi kou he huan hai (hāi)!”(hai :chi xiao 。)③biao lou ;liu lou 。huang zong xi 《yuan jun 》:“han gao di suo wei ‘mou ye suo jiu ,shu yu zhong duo ’zhe ,ji zhu li zhi qing ,bu jiao yi yu ci yi 。”(zhong :pai hang lao er 。)④guo fen ;guo du 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge zhan chuan 》:“mei sheng yi yu ,you guo ji shi 。”(yu :chen zan 。)yin shen wei ling jia ;qin ling 。《xun zi ·bu gou 》:“xiao ren neng ,ze ju ao pi wei yi jiao yi ren 。”⑤tong “yi ”。gu chong liang chan wei 。ge jiu zhi er shi liang (huo yun er shi si liang )。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“bai bi bai shuang ,huang jin mo yi 。”⑥gu rong liang chan wei 。yi you er shi si fen zhi yi sheng wei yi yi 。《li ji ·ji xi li 》:“chao yi yi mi ,xi yi yi mi ,bu shi cai guo 。”⑦tong “yi ”。gu dai wu dao de hang lie 。《han shu ·li le zhi 》:“qian tong luo wu cheng ba yi 。”

    si :

    ①ji shu ,si 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“jiao she yin die (yì),suo zi xie ye 。si zhe zhi lai ,chong lu guo ye 。”(yin :shi yu guo du 。die :fang zong 。)②xu shu ,di si 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“chen zhi wei zai si 。”《zi zhi tong jian ·tang xian zong yuan he shi er nian 》:“si gu ,su zhi cheng xia ,mo yi ren zhi zhe 。”(su :li su ,deng zhou jie du shi ,ci ci xi po cai zhou ,qin pan jun shou ling wu yuan ji 。)③gong che pu ji yin fu hao zhi yi 。《song shi ·le zhi shi qi 》:“da lv 、tai cu yong si zi 。”④tong “si ”。si pi ma jia yi liang che 。《han fei zi ·ai chen 》:“shi gu bu de si cong ,bu zai ji bing 。”