• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 橫來突若奔,直上森如束。

    “橫來突若奔,直上森如束。”詩句出處:《綿竹山四十韻》;是唐朝詩人吳融的作品。

    綿竹東西隅,千峰勢相屬。崚嶒壓東巴,連延羅古蜀。
    方者露圭角,尖者鉆箭簇。引者蛾眉彎,斂者鳶肩縮。
    尾蟉青蛇盤,頸低玄兔伏。橫來突若奔,直上森如束。
    歲在作噩年,銅梁搖蠆毒。相國京兆公,九命來作牧。
    戎提虎仆毛,專奉狼頭纛。行府寄精廬,開窗對林麓。
    是時重陽後,天氣曠清肅。茲山昏曉開,一一在人目。
    霜空正泬寥,濃翠霏撲撲。披海出珊瑚,貼天堆碧玉。
    俄然陰霾作,城郭才霢霂。絕頂已凝雪,晃朗開紅旭。
    初疑昆侖下,夭矯龍銜燭。亦似蓬萊巔,金銀臺疊蹙。
    紫霞或旁映,綺段鋪繁褥。晚照忽斜籠,赤城差斷續。
    又如煮吳鹽,萬萬盆初熟。又如濯楚練,千千匹未軸。
    又如水晶宮,蛟螭結川瀆。又如鐘乳洞,電雷開巖谷。
    丹青畫不成,造化供難足。合有羽衣人,飄颻曳煙躅。
    合有五色禽,叫嘯含仙曲。根雖限劍門,穴必通林屋。
    方諸滄海隔,欲去憂淪覆。群玉縹緲間,未可量往復。
    何如當此境,終朝曠遐矚。往往草檄餘,吟哦思幽獨。
    早晚掃欃槍,笳鼓迎暢轂。休飛霹靂車,罷系蝦蟆木。
    勒銘燕然山,萬代垂芬鬱。然後恣逍遙,獨往群麋鹿。
    不管安與危,不問榮與辱。但樂濠梁魚,豈怨鐘山鵠。
    紉蘭以圍腰,采芝將實腹。石床須臥平,一任閑雲觸。

    【註釋】:

    橫:

    (一)①橫貫;橫放著。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?雪擁藍關馬不前。”《天工開物·舟車·車》:“四輪者前後各橫軸一根。”②橫的方向。1. 東西向的。與“縱”相對。揚雄《太玄·玄瑩》:“立天之經曰陰與陽,形地之緯曰縱與橫。”范望註:“南北為縱,東西為橫。”2. 橫向的;橫著的。與“直”、“豎”相對。《呂氏春秋·貴直》:“行人燭過免胄橫戈而進。”3. 跟物體長的一邊垂直的。與“直”、“縱”相對。《天工開物·舟車·漕舫》:“凡風從橫來名曰搶風。”③橫貫;橫渡。《漢書·揚雄傳上》:“將祭後土,上乃帥群臣橫大河,湊汾陰。”(湊:奔赴。)④充滿。蘇軾《前赤壁賦》:“白露橫江,水光接天。”⑤廣;廣闊。范仲淹《嶽陽樓記》:“浩浩湯湯(shāng),橫無際涯。”(湯湯:水流大而急。)⑥錯雜。《孟子·滕文公上》:“洪水橫流,泛濫於天下。”⑦戰國時外交策略“連橫”的省稱。《史記·孫子吳起列傳》:“要在強兵,破馳說(shuì)之言從橫者。” (二)hèng ①蠻橫;強暴。《史記·魏其武安侯列傳》:“丞相言灌夫傢在潁川,橫甚,民苦之。”《孟子·萬章下》:“橫政之所出,橫民之所止,不忍居也。”②意外;出乎意料;預料不到。《淮南子·詮言訓》:“內修極而橫禍至者,皆天也。”

    來:

    (一)①小麥。《詩經·周頌·思文》:“貽我來牟。”②由彼至此,由遠到近。跟“去”、“往”相反。《孫子兵法·九地》:“我可以往,彼可以來者,為交地。”賀知章《回鄉偶書》:“兒童相見不相識,笑問客從何處來?”③使……來;招致;招來。也作“徠”。司馬遷《史記·文帝本紀》:“將何以來遠方之賢良?”④某一時間以後。《孟子·盡心下》:“由孔子而來,至於今,百有餘歲。”⑤將來;未來。陶潛《歸去來兮辭》:“悟已往之不諫,知來者之可追。”(諫:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非義,斯速已矣,何待來年?”(斯:則。已:停止。)⑥句末助詞。《莊子·人間世》:“嘗以語我來。”《孟子·離婁上》:“盍歸乎來!” (二)lài 慰勞。《詩經·小雅·大東》:“東人之子,職勞不來。”(職:主管。勞lào:慰勞)

    突:

    ①向前或向外猛沖。《左傳·哀公二十五年》:“鄭子展、子產帥車七百乘伐陳,宵突陳城。”(子展、子產:皆人名。)②撞;碰。《三國志· 吳書·吳主傳》:“知有科禁,公敢幹突。”(幹:犯。)③忽然。白居易《琵琶行》:“銀瓶乍破水漿迸,鐵騎突出刀槍鳴。”④高出;突出。《徐霞客遊記·滇遊日記》:“東北一峰東突。”張嵩《雲中古城賦》:“既雲和而星繁,亦丘連而嶽突。”⑤煙囪。劉禹錫《武陵觀火詩》:“是時直突煙,發自晨炊徒。”《韓非子 · 喻老》:“百丈之室,以突隙之煙焚。”⑥通“塗”。塗抹。《後漢書·黨錮傳·夏馥》:“親突煙炭,形貌毀瘁。”

    若:

    ①從;順從。《詩經·大雅·烝民》:“邦國若否,仲山甫明之。”②選擇。《詩經·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《莊子·逍遙遊》:“其翼若垂天之雲。”④代詞。1. 人稱代詞。相當於“你”、“你的”。《史記·項羽本紀》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代詞。相當於“此”、“這”。《論語·憲問》:“君子哉若人!”⑤連詞。1. 表示假設關系,相當於“如果”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“若其不才,君可自取。”2. 表示選擇關系,相當於“或者”。《漢書·惠帝紀》:“民年七十以上若不滿十歲有罪當刑者,皆免之。”⑥詞尾。用在形容詞後,表示“……的樣子”。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤的樣子。)《史記·司馬相如列傳》:“於是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色變動的樣子。超若:悵惘的樣子。)[若夫]至於。范仲淹《嶽陽樓記》:“若夫霪雨霏霏,連月不開。”

    奔:

    (一)①疾馳;快跑。《楚辭·離騷》:“忽奔走以先後兮,及前王之踵武。”(踵:跟在後面。武:足跡。踵武:喻繼承前人的事業。)②借指奔馬。《水經註·江水》:“或王命急宣,有時朝發白帝,暮到江陵,其間千二百裡,雖乘奔禦風,不以疾也。”(王命:皇帝的命令。)③流亡;出逃。《左傳· 僖公五年》:“晉滅虢,虢公醜奔京師。”④敗逃。《左傳·僖公二十八年》:“先犯陳蔡,陳蔡奔。”⑤追趕;追求。《史記·貨殖列傳》:“目挑心招,出不遠千裡,不擇老少者,奔富厚也。”⑥私奔。舊指女子私自出走與男子結合。班固《漢書·司馬相如傳上》:“文君夜亡奔相如,相如與馳歸成都。” (二)bèn 投向;走向。《淮南子· 覽冥》:“羿請不死之藥於西王母,姮(héng)娥竊以奔月。”

    直:

    ①直,與“曲”相對。《荀子·勸學》:“木受繩則直。”②跟地面垂直的。杜甫《兵車行》:“牽衣頓足攔道哭,哭聲直上幹雲霄。”(幹:沖犯。)③豎,與橫相對。《山海經·大荒北經》:“(章尾山)有神,人面蛇身而赤,直目。”郭璞註:“直目,從(zòng)目也。”(從:同“縱”。)④伸;挺直。《孟子·滕文公下》:“且夫枉尺直尋者,以利言也。”(枉:屈。尋:八尺為尋。)⑤行為正直。《商君書·修權》:“君好法,則端直之士在前。”⑥坦率。嵇康《與山巨源絕交書》:“吾直性狹中,多所不堪。”(狹中:心胸狹隘。)⑦面對;遇到。《漢書·甯成傳》:“寧見乳虎,無直甯成之怒。”(乳虎:幼虎。)《漢書·義縱傳》:“無直寧成之怒。”(寧成:人名。)⑧值班;侍衛。特指在殿堂中值班,侍奉君主。《晉書·羊祜傳》:“悉統宿衛入直殿中。”⑨價值。《史記·張湯傳》:“湯死,傢產直不過五百金。”⑩工錢。《後漢書·班超傳》:“為官寫書受直,以養老母。”(11)副詞。1. 徑直;一直。《漢書·陸賈傳》:“(陳)平嘗燕居深念,賈往,不請,直入坐。”(燕居:閑居。念:思。請:請見。)2.僅;隻是。《史記·魏公子列傳》:“侯生攝敝衣冠,直上載公子上坐。”

    上:

    (一)①位置在高處的。與“下”相對。《孟子·梁惠王上》:“王坐於堂上,有牽牛而過堂下者。”②等級高或質量好的。《天工開物·飴餳》:“色以白者為上。”③次序或時間在前的。《墨子·七患》:“故雖上世之聖王,豈能使五谷常收,而旱水不至哉?”古樂府《日出東南隅行》:“東方千餘騎,夫婿居上頭。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其長上。”⑤由低處往高處。《莊子·逍遙遊》:“摶(tuán)扶搖而上者九萬裡。”⑥去;往。黃宗羲《柳敬亭傳》:“始復上街頭理其故業。”⑦向前。《戰國策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:終。)⑧進呈;進獻;送上。《漢書·東方朔傳》:“四方士多上書言得失。”⑨出場。王實甫《西廂記》第一本楔子:“正旦扮鶯鶯上。”⑩加;添加。《論語·顏淵》:“草上之風必偃。”(11)塗染。《天工開物·造竹紙》:“先以白礬水染過,後上紅花汁雲。”(12)通“尚”。崇尚。《呂氏春秋·長見》:“尊賢上功。” (二)shǎng 上聲,漢語四聲之一。鐘嶸《詩品序》:“至平上去人,則餘病未能。”

    如:

    ①順從;依照。《左傳·僖公十五年》:“唯所如之,無不如志。”李朝威《柳毅傳》:“毅如其言,遂至其宮。”②往;到……去。《漢書·燕王傳》:“田生如長安,不見(劉)澤。”③似;像;如同。《詩經·小雅·小旻》:“戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。”④及;趕得上。《論語·公冶長》:“弗如也! 吾與女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相當於“奈……何”,把……怎麼樣。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,獨如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·湯問》:“其如土石何?”⑥介詞。相當於“於”。引進比較對象。《呂氏春秋·愛士》:“人之困窮,甚如饑渴。”⑦連詞。1. 相當於“如果”,表示假設。《詩經·秦風·黃鳥》:“如可贖兮,人百其身。”2. 相當於“和”。表示並列。《儀禮·鄉飲酒禮》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相當於“而”。表示轉折。至於;卻。《論語·先進》:“如其禮樂,以俟君子。”4.相當於“或者”。表示選擇。《論語·先進》:“安見方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指縱橫六七十裡。邦:諸侯封國。)⑧助詞。形容詞後綴,相當於“然”,表示“……的樣子”。《論語·鄉黨》:“孔子於鄉黨,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑參《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    束:

    ①捆縛;綁。《呂氏春秋·順說》:“管子得於魯,魯束縛而檻之。”②約束;控制。《後漢書 · 卓茂傳》:“束身自修,執節淳固。”(修:修養。節:節操。固:堅定。)③聚集。《漢書·食貨志下》:“故貨寶於金,利於刀,流於泉,佈於佈,束於帛。”④量詞。沒有定數捆紮成把的東西。《淮南子·氾論》:“訟而不勝者,出一束箭。”(訟:打官司。)《詩經·小雅 · 白駒》:“生芻一束。”⑤裝束。《清稗類鈔·馮婉貞》:“婉貞乃率諸少年結束而出。”[束脩]十條幹肉。1.古代贈送或進獻的禮物。《論語·述而》:“自行束脩以上,吾未嘗無誨焉。”2. 專指教師的酬金。[束縛]1.捆綁。《韓非子·難一》:“桓公解管仲之束縛而相之。”(相之:讓他做宰相。)2. 約束;限制。《史記·禮書》:“誘進以仁義,束縛以刑罰。”(誘進:引導上進。)


  • 横来突若奔,直上森如束。

    “横来突若奔,直上森如束。”诗句出处:《绵竹山四十韵》;是唐朝诗人吴融的作品。

    绵竹东西隅,千峰势相属。崚嶒压东巴,连延罗古蜀。
    方者露圭角,尖者钻箭簇。引者蛾眉弯,敛者鸢肩缩。
    尾蟉青蛇盘,颈低玄兔伏。横来突若奔,直上森如束。
    岁在作噩年,铜梁摇虿毒。相国京兆公,九命来作牧。
    戎提虎仆毛,专奉狼头纛。行府寄精庐,开窗对林麓。
    是时重阳后,天气旷清肃。兹山昏晓开,一一在人目。
    霜空正泬寥,浓翠霏扑扑。披海出珊瑚,贴天堆碧玉。
    俄然阴霾作,城郭才霢霂。绝顶已凝雪,晃朗开红旭。
    初疑昆仑下,夭矫龙衔烛。亦似蓬莱巅,金银台叠蹙。
    紫霞或旁映,绮段铺繁褥。晚照忽斜笼,赤城差断续。
    又如煮吴盐,万万盆初熟。又如濯楚练,千千匹未轴。
    又如水晶宫,蛟螭结川渎。又如钟乳洞,电雷开岩谷。
    丹青画不成,造化供难足。合有羽衣人,飘飖曳烟躅。
    合有五色禽,叫啸含仙曲。根虽限剑门,穴必通林屋。
    方诸沧海隔,欲去忧沦覆。群玉缥缈间,未可量往复。
    何如当此境,终朝旷遐瞩。往往草檄余,吟哦思幽独。
    早晚扫欃枪,笳鼓迎畅毂。休飞霹雳车,罢系虾蟆木。
    勒铭燕然山,万代垂芬郁。然后恣逍遥,独往群麋鹿。
    不管安与危,不问荣与辱。但乐濠梁鱼,岂怨钟山鹄。
    纫兰以围腰,采芝将实腹。石床须卧平,一任闲云触。

    【注释】:

    横:

    (一)①横贯;横放着。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?雪拥蓝关马不前。”《天工开物·舟车·车》:“四轮者前后各横轴一根。”②横的方向。1. 东西向的。与“纵”相对。扬雄《太玄·玄莹》:“立天之经曰阴与阳,形地之纬曰纵与横。”范望注:“南北为纵,东西为横。”2. 横向的;横着的。与“直”、“竖”相对。《吕氏春秋·贵直》:“行人烛过免胄横戈而进。”3. 跟物体长的一边垂直的。与“直”、“纵”相对。《天工开物·舟车·漕舫》:“凡风从横来名曰抢风。”③横贯;横渡。《汉书·扬雄传上》:“将祭后土,上乃帅群臣横大河,凑汾阴。”(凑:奔赴。)④充满。苏轼《前赤壁赋》:“白露横江,水光接天。”⑤广;广阔。范仲淹《岳阳楼记》:“浩浩汤汤(shāng),横无际涯。”(汤汤:水流大而急。)⑥错杂。《孟子·滕文公上》:“洪水横流,泛滥于天下。”⑦战国时外交策略“连横”的省称。《史记·孙子吴起列传》:“要在强兵,破驰说(shuì)之言从横者。” (二)hèng ①蛮横;强暴。《史记·魏其武安侯列传》:“丞相言灌夫家在颍川,横甚,民苦之。”《孟子·万章下》:“横政之所出,横民之所止,不忍居也。”②意外;出乎意料;预料不到。《淮南子·诠言训》:“内修极而横祸至者,皆天也。”

    来:

    (一)①小麦。《诗经·周颂·思文》:“贻我来牟。”②由彼至此,由远到近。跟“去”、“往”相反。《孙子兵法·九地》:“我可以往,彼可以来者,为交地。”贺知章《回乡偶书》:“儿童相见不相识,笑问客从何处来?”③使……来;招致;招来。也作“徕”。司马迁《史记·文帝本纪》:“将何以来远方之贤良?”④某一时间以后。《孟子·尽心下》:“由孔子而来,至于今,百有余岁。”⑤将来;未来。陶潜《归去来兮辞》:“悟已往之不谏,知来者之可追。”(谏:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非义,斯速已矣,何待来年?”(斯:则。已:停止。)⑥句末助词。《庄子·人间世》:“尝以语我来。”《孟子·离娄上》:“盍归乎来!” (二)lài 慰劳。《诗经·小雅·大东》:“东人之子,职劳不来。”(职:主管。劳lào:慰劳)

    突:

    ①向前或向外猛冲。《左传·哀公二十五年》:“郑子展、子产帅车七百乘伐陈,宵突陈城。”(子展、子产:皆人名。)②撞;碰。《三国志· 吴书·吴主传》:“知有科禁,公敢干突。”(干:犯。)③忽然。白居易《琵琶行》:“银瓶乍破水浆迸,铁骑突出刀枪鸣。”④高出;突出。《徐霞客游记·滇游日记》:“东北一峰东突。”张嵩《云中古城赋》:“既云和而星繁,亦丘连而岳突。”⑤烟囱。刘禹锡《武陵观火诗》:“是时直突烟,发自晨炊徒。”《韩非子 · 喻老》:“百丈之室,以突隙之烟焚。”⑥通“涂”。涂抹。《后汉书·党锢传·夏馥》:“亲突烟炭,形貌毁瘁。”

    若:

    ①从;顺从。《诗经·大雅·烝民》:“邦国若否,仲山甫明之。”②选择。《诗经·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《庄子·逍遥游》:“其翼若垂天之云。”④代词。1. 人称代词。相当于“你”、“你的”。《史记·项羽本纪》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代词。相当于“此”、“这”。《论语·宪问》:“君子哉若人!”⑤连词。1. 表示假设关系,相当于“如果”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“若其不才,君可自取。”2. 表示选择关系,相当于“或者”。《汉书·惠帝纪》:“民年七十以上若不满十岁有罪当刑者,皆免之。”⑥词尾。用在形容词后,表示“……的样子”。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽的样子。)《史记·司马相如列传》:“于是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色变动的样子。超若:怅惘的样子。)[若夫]至于。范仲淹《岳阳楼记》:“若夫霪雨霏霏,连月不开。”

    奔:

    (一)①疾驰;快跑。《楚辞·离骚》:“忽奔走以先后兮,及前王之踵武。”(踵:跟在后面。武:足迹。踵武:喻继承前人的事业。)②借指奔马。《水经注·江水》:“或王命急宣,有时朝发白帝,暮到江陵,其间千二百里,虽乘奔御风,不以疾也。”(王命:皇帝的命令。)③流亡;出逃。《左传· 僖公五年》:“晋灭虢,虢公醜奔京师。”④败逃。《左传·僖公二十八年》:“先犯陈蔡,陈蔡奔。”⑤追赶;追求。《史记·货殖列传》:“目挑心招,出不远千里,不择老少者,奔富厚也。”⑥私奔。旧指女子私自出走与男子结合。班固《汉书·司马相如传上》:“文君夜亡奔相如,相如与驰归成都。” (二)bèn 投向;走向。《淮南子· 览冥》:“羿请不死之药于西王母,姮(héng)娥窃以奔月。”

    直:

    ①直,与“曲”相对。《荀子·劝学》:“木受绳则直。”②跟地面垂直的。杜甫《兵车行》:“牵衣顿足拦道哭,哭声直上干云霄。”(干:冲犯。)③竖,与横相对。《山海经·大荒北经》:“(章尾山)有神,人面蛇身而赤,直目。”郭璞注:“直目,从(zòng)目也。”(从:同“纵”。)④伸;挺直。《孟子·滕文公下》:“且夫枉尺直寻者,以利言也。”(枉:屈。寻:八尺为寻。)⑤行为正直。《商君书·修权》:“君好法,则端直之士在前。”⑥坦率。嵇康《与山巨源绝交书》:“吾直性狭中,多所不堪。”(狭中:心胸狭隘。)⑦面对;遇到。《汉书·甯成传》:“宁见乳虎,无直甯成之怒。”(乳虎:幼虎。)《汉书·义纵传》:“无直宁成之怒。”(宁成:人名。)⑧值班;侍卫。特指在殿堂中值班,侍奉君主。《晋书·羊祜传》:“悉统宿卫入直殿中。”⑨价值。《史记·张汤传》:“汤死,家产直不过五百金。”⑩工钱。《后汉书·班超传》:“为官写书受直,以养老母。”(11)副词。1. 径直;一直。《汉书·陆贾传》:“(陈)平尝燕居深念,贾往,不请,直入坐。”(燕居:闲居。念:思。请:请见。)2.仅;只是。《史记·魏公子列传》:“侯生摄敝衣冠,直上载公子上坐。”

    上:

    (一)①位置在高处的。与“下”相对。《孟子·梁惠王上》:“王坐于堂上,有牵牛而过堂下者。”②等级高或质量好的。《天工开物·饴饧》:“色以白者为上。”③次序或时间在前的。《墨子·七患》:“故虽上世之圣王,岂能使五谷常收,而旱水不至哉?”古乐府《日出东南隅行》:“东方千余骑,夫婿居上头。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其长上。”⑤由低处往高处。《庄子·逍遥游》:“抟(tuán)扶摇而上者九万里。”⑥去;往。黄宗羲《柳敬亭传》:“始复上街头理其故业。”⑦向前。《战国策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:终。)⑧进呈;进献;送上。《汉书·东方朔传》:“四方士多上书言得失。”⑨出场。王实甫《西厢记》第一本楔子:“正旦扮莺莺上。”⑩加;添加。《论语·颜渊》:“草上之风必偃。”(11)涂染。《天工开物·造竹纸》:“先以白矾水染过,后上红花汁云。”(12)通“尚”。崇尚。《吕氏春秋·长见》:“尊贤上功。” (二)shǎng 上声,汉语四声之一。钟嵘《诗品序》:“至平上去人,则余病未能。”

    如:

    ①顺从;依照。《左传·僖公十五年》:“唯所如之,无不如志。”李朝威《柳毅传》:“毅如其言,遂至其宫。”②往;到……去。《汉书·燕王传》:“田生如长安,不见(刘)泽。”③似;像;如同。《诗经·小雅·小旻》:“战战兢兢,如临深渊,如履薄冰。”④及;赶得上。《论语·公冶长》:“弗如也! 吾与女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相当于“奈……何”,把……怎么样。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,独如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·汤问》:“其如土石何?”⑥介词。相当于“于”。引进比较对象。《吕氏春秋·爱士》:“人之困穷,甚如饥渴。”⑦连词。1. 相当于“如果”,表示假设。《诗经·秦风·黄鸟》:“如可赎兮,人百其身。”2. 相当于“和”。表示并列。《仪礼·乡饮酒礼》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相当于“而”。表示转折。至于;却。《论语·先进》:“如其礼乐,以俟君子。”4.相当于“或者”。表示选择。《论语·先进》:“安见方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指纵横六七十里。邦:诸侯封国。)⑧助词。形容词后缀,相当于“然”,表示“……的样子”。《论语·乡党》:“孔子于乡党,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑参《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    束:

    ①捆缚;绑。《吕氏春秋·顺说》:“管子得于鲁,鲁束缚而槛之。”②约束;控制。《后汉书 · 卓茂传》:“束身自修,执节淳固。”(修:修养。节:节操。固:坚定。)③聚集。《汉书·食货志下》:“故货宝于金,利于刀,流于泉,布于布,束于帛。”④量词。没有定数捆扎成把的东西。《淮南子·氾论》:“讼而不胜者,出一束箭。”(讼:打官司。)《诗经·小雅 · 白驹》:“生刍一束。”⑤装束。《清稗类钞·冯婉贞》:“婉贞乃率诸少年结束而出。”[束脩]十条干肉。1.古代赠送或进献的礼物。《论语·述而》:“自行束脩以上,吾未尝无诲焉。”2. 专指教师的酬金。[束缚]1.捆绑。《韩非子·难一》:“桓公解管仲之束缚而相之。”(相之:让他做宰相。)2. 约束;限制。《史记·礼书》:“诱进以仁义,束缚以刑罚。”(诱进:引导上进。)


  • heng lai tu re ben ,zhi shang sen ru shu 。

    “heng lai tu re ben ,zhi shang sen ru shu 。”shi gou chu chu :《mian zhu shan si shi yun 》;shi tang chao shi ren wu rong de zuo pin 。

    mian zhu dong xi yu ,qian feng shi xiang shu 。ling ceng ya dong ba ,lian yan luo gu shu 。
    fang zhe lou gui jiao ,jian zhe zuan jian cu 。yin zhe e mei wan ,lian zhe yuan jian su 。
    wei liao qing she pan ,geng di xuan tu fu 。heng lai tu re ben ,zhi shang sen ru shu 。
    sui zai zuo e nian ,tong liang yao chai du 。xiang guo jing zhao gong ,jiu ming lai zuo mu 。
    rong di hu pu mao ,zhuan feng lang tou dao 。hang fu ji jing lu ,kai chuang dui lin lu 。
    shi shi chong yang hou ,tian qi kuang qing su 。ci shan hun xiao kai ,yi yi zai ren mu 。
    shuang kong zheng jue liao ,nong cui fei pu pu 。pi hai chu shan hu ,tie tian dui bi yu 。
    e ran yin mai zuo ,cheng guo cai mai mu 。jue ding yi ning xue ,huang lang kai gong xu 。
    chu yi kun lun xia ,wai jiao long xian zhu 。yi shi peng lai dian ,jin yin tai die cu 。
    zi xia huo pang ying ,qi duan pu fan ru 。wan zhao hu xie long ,chi cheng cha duan xu 。
    you ru zhu wu yan ,mo mo pen chu shou 。you ru zhuo chu lian ,qian qian pi wei zhou 。
    you ru shui jing gong ,jiao chi jie chuan du 。you ru zhong ru dong ,dian lei kai yan gu 。
    dan qing hua bu cheng ,zao hua gong nan zu 。ge you yu yi ren ,piao yao ye yan zhu 。
    ge you wu se qin ,jiao xiao han xian qu 。gen sui xian jian men ,xue bi tong lin wu 。
    fang zhu cang hai ge ,yu qu you lun fu 。qun yu piao miao jian ,wei ke liang wang fu 。
    he ru dang ci jing ,zhong chao kuang xia zhu 。wang wang cao xi yu ,yin e sai you du 。
    zao wan sao chan qiang ,jia gu ying chang gu 。xiu fei pi li che ,ba ji ha ma mu 。
    le ming yan ran shan ,mo dai chui fen yu 。ran hou zi xiao yao ,du wang qun mi lu 。
    bu guan an yu wei ,bu wen rong yu ru 。dan le hao liang yu ,qi yuan zhong shan gu 。
    ren lan yi wei yao ,cai zhi jiang shi fu 。dan chuang xu wo ping ,yi ren xian yun chu 。

    【zhu shi 】:

    heng :

    (yi )①heng guan ;heng fang zhao 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?xue yong lan guan ma bu qian 。”《tian gong kai wu ·zhou che ·che 》:“si lun zhe qian hou ge heng zhou yi gen 。”②heng de fang xiang 。1. dong xi xiang de 。yu “zong ”xiang dui 。yang xiong 《tai xuan ·xuan ying 》:“li tian zhi jing yue yin yu yang ,xing de zhi wei yue zong yu heng 。”fan wang zhu :“na bei wei zong ,dong xi wei heng 。”2. heng xiang de ;heng zhao de 。yu “zhi ”、“shu ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·gui zhi 》:“hang ren zhu guo mian zhou heng ge er jin 。”3. gen wu ti chang de yi bian chui zhi de 。yu “zhi ”、“zong ”xiang dui 。《tian gong kai wu ·zhou che ·cao fang 》:“fan feng cong heng lai ming yue qiang feng 。”③heng guan ;heng du 。《han shu ·yang xiong chuan shang 》:“jiang ji hou tu ,shang nai shuai qun chen heng da he ,cou fen yin 。”(cou :ben fu 。)④chong man 。su shi 《qian chi bi fu 》:“bai lou heng jiang ,shui guang jie tian 。”⑤an ;an kuo 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“hao hao shang shang (shāng),heng mo ji ya 。”(shang shang :shui liu da er ji 。)⑥cuo za 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“hong shui heng liu ,fan lan yu tian xia 。”⑦zhan guo shi wai jiao ce lve “lian heng ”de sheng chen 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“yao zai jiang bing ,po chi shui (shuì)zhi yan cong heng zhe 。” (er )hèng ①man heng ;jiang bao 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“cheng xiang yan guan fu jia zai ying chuan ,heng shen ,min ku zhi 。”《meng zi ·mo zhang xia 》:“heng zheng zhi suo chu ,heng min zhi suo zhi ,bu ren ju ye 。”②yi wai ;chu hu yi liao ;yu liao bu dao 。《huai na zi ·quan yan xun 》:“nei xiu ji er heng huo zhi zhe ,jie tian ye 。”

    lai :

    (yi )①xiao mai 。《shi jing ·zhou song ·sai wen 》:“yi wo lai mou 。”②you bi zhi ci ,you yuan dao jin 。gen “qu ”、“wang ”xiang fan 。《sun zi bing fa ·jiu de 》:“wo ke yi wang ,bi ke yi lai zhe ,wei jiao de 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“er tong xiang jian bu xiang shi ,xiao wen ke cong he chu lai ?”③shi ……lai ;qiao zhi ;qiao lai 。ye zuo “lai ”。si ma qian 《shi ji ·wen di ben ji 》:“jiang he yi lai yuan fang zhi xian liang ?”④mou yi shi jian yi hou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“you kong zi er lai ,zhi yu jin ,bai you yu sui 。”⑤jiang lai ;wei lai 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“wu yi wang zhi bu jian ,zhi lai zhe zhi ke zhui 。”(jian :gai zheng 。zhui :zhui qiu 。)《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ru zhi ji fei yi ,si su yi yi ,he dai lai nian ?”(si :ze 。yi :ting zhi 。)⑥gou mo zhu ci 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“chang yi yu wo lai 。”《meng zi ·li lou shang 》:“he gui hu lai !” (er )lài wei lao 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“dong ren zhi zi ,zhi lao bu lai 。”(zhi :zhu guan 。lao lào:wei lao )

    tu :

    ①xiang qian huo xiang wai meng chong 。《zuo chuan ·ai gong er shi wu nian 》:“zheng zi zhan 、zi chan shuai che qi bai cheng fa chen ,xiao tu chen cheng 。”(zi zhan 、zi chan :jie ren ming 。)②zhuang ;peng 。《san guo zhi · wu shu ·wu zhu chuan 》:“zhi you ke jin ,gong gan gan tu 。”(gan :fan 。)③hu ran 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“yin ping zha po shui jiang beng ,tie ji tu chu dao qiang ming 。”④gao chu ;tu chu 。《xu xia ke you ji ·dian you ri ji 》:“dong bei yi feng dong tu 。”zhang song 《yun zhong gu cheng fu 》:“ji yun he er xing fan ,yi qiu lian er yue tu 。”⑤yan cong 。liu yu xi 《wu ling guan huo shi 》:“shi shi zhi tu yan ,fa zi chen chui tu 。”《han fei zi · yu lao 》:“bai zhang zhi shi ,yi tu xi zhi yan fen 。”⑥tong “tu ”。tu ma 。《hou han shu ·dang gu chuan ·xia fu 》:“qin tu yan tan ,xing mao hui cui 。”

    re :

    ①cong ;shun cong 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“bang guo re fou ,zhong shan fu ming zhi 。”②shua ze 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“tian zi shi re 。”(shi :zhi zhong shan fu 。)③hao xiang ;ru tong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ji yi re chui tian zhi yun 。”④dai ci 。1. ren chen dai ci 。xiang dang yu “ni ”、“ni de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu xi yu xi nai re he ?”2.zhi shi dai ci 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《lun yu ·xian wen 》:“jun zi zai re ren !”⑤lian ci 。1. biao shi jia she guan ji ,xiang dang yu “ru guo ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“re ji bu cai ,jun ke zi qu 。”2. biao shi shua ze guan ji ,xiang dang yu “huo zhe ”。《han shu ·hui di ji 》:“min nian qi shi yi shang re bu man shi sui you zui dang xing zhe ,jie mian zhi 。”⑥ci wei 。yong zai xing rong ci hou ,biao shi “……de yang zi ”。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze de yang zi 。)《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yu shi er zi qiao ran gai rong ,chao re zi shi 。”(qiao qiǎoran :rong se bian dong de yang zi 。chao re :chang wang de yang zi 。)[re fu ]zhi yu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“re fu yin yu fei fei ,lian yue bu kai 。”

    ben :

    (yi )①ji chi ;kuai pao 。《chu ci ·li sao 》:“hu ben zou yi xian hou xi ,ji qian wang zhi zhong wu 。”(zhong :gen zai hou mian 。wu :zu ji 。zhong wu :yu ji cheng qian ren de shi ye 。)②jie zhi ben ma 。《shui jing zhu ·jiang shui 》:“huo wang ming ji xuan ,you shi chao fa bai di ,mu dao jiang ling ,ji jian qian er bai li ,sui cheng ben yu feng ,bu yi ji ye 。”(wang ming :huang di de ming ling 。)③liu wang ;chu tao 。《zuo chuan · xi gong wu nian 》:“jin mie guo ,guo gong 醜ben jing shi 。”④bai tao 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“xian fan chen cai ,chen cai ben 。”⑤zhui gan ;zhui qiu 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“mu tiao xin qiao ,chu bu yuan qian li ,bu ze lao shao zhe ,ben fu hou ye 。”⑥si ben 。jiu zhi nv zi si zi chu zou yu nan zi jie ge 。ban gu 《han shu ·si ma xiang ru chuan shang 》:“wen jun ye wang ben xiang ru ,xiang ru yu chi gui cheng dou 。” (er )bèn tou xiang ;zou xiang 。《huai na zi · lan ming 》:“yi qing bu si zhi yao yu xi wang mu ,heng (héng)e qie yi ben yue 。”

    zhi :

    ①zhi ,yu “qu ”xiang dui 。《xun zi ·quan xue 》:“mu shou sheng ze zhi 。”②gen de mian chui zhi de 。du fu 《bing che hang 》:“qian yi du zu lan dao ku ,ku sheng zhi shang gan yun xiao 。”(gan :chong fan 。)③shu ,yu heng xiang dui 。《shan hai jing ·da huang bei jing 》:“(zhang wei shan )you shen ,ren mian she shen er chi ,zhi mu 。”guo pu zhu :“zhi mu ,cong (zòng)mu ye 。”(cong :tong “zong ”。)④shen ;ting zhi 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ju fu wang che zhi xun zhe ,yi li yan ye 。”(wang :qu 。xun :ba che wei xun 。)⑤hang wei zheng zhi 。《shang jun shu ·xiu quan 》:“jun hao fa ,ze duan zhi zhi shi zai qian 。”⑥tan lv 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wu zhi xing xia zhong ,duo suo bu kan 。”(xia zhong :xin xiong xia ai 。)⑦mian dui ;yu dao 。《han shu ·ning cheng chuan 》:“ning jian ru hu ,mo zhi ning cheng zhi nu 。”(ru hu :you hu 。)《han shu ·yi zong chuan 》:“mo zhi ning cheng zhi nu 。”(ning cheng :ren ming 。)⑧zhi ban ;shi wei 。te zhi zai dian tang zhong zhi ban ,shi feng jun zhu 。《jin shu ·yang hu chuan 》:“xi tong su wei ru zhi dian zhong 。”⑨jia zhi 。《shi ji ·zhang shang chuan 》:“shang si ,jia chan zhi bu guo wu bai jin 。”⑩gong qian 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“wei guan xie shu shou zhi ,yi yang lao mu 。”(11)fu ci 。1. jing zhi ;yi zhi 。《han shu ·liu gu chuan 》:“(chen )ping chang yan ju shen nian ,gu wang ,bu qing ,zhi ru zuo 。”(yan ju :xian ju 。nian :sai 。qing :qing jian 。)2.jin ;zhi shi 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“hou sheng she bi yi guan ,zhi shang zai gong zi shang zuo 。”

    shang :

    (yi )①wei zhi zai gao chu de 。yu “xia ”xiang dui 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang zuo yu tang shang ,you qian niu er guo tang xia zhe 。”②deng ji gao huo zhi liang hao de 。《tian gong kai wu ·yi tang 》:“se yi bai zhe wei shang 。”③ci xu huo shi jian zai qian de 。《mo zi ·qi huan 》:“gu sui shang shi zhi sheng wang ,qi neng shi wu gu chang shou ,er han shui bu zhi zai ?”gu le fu 《ri chu dong na yu hang 》:“dong fang qian yu ji ,fu xu ju shang tou 。”④zai shang wei de jun zhu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ru yi shi ji fu xiong ,chu yi shi ji chang shang 。”⑤you di chu wang gao chu 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tuan (tuán)fu yao er shang zhe jiu mo li 。”⑥qu ;wang 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“shi fu shang jie tou li ji gu ye 。”⑦xiang qian 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“san gu zhi er cu bu shang 。”(cu :zhong 。)⑧jin cheng ;jin suo ;song shang 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“si fang shi duo shang shu yan de shi 。”⑨chu chang 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di yi ben xie zi :“zheng dan ban ying ying shang 。”⑩jia ;tian jia 。《lun yu ·yan yuan 》:“cao shang zhi feng bi yan 。”(11)tu ran 。《tian gong kai wu ·zao zhu zhi 》:“xian yi bai fan shui ran guo ,hou shang gong hua zhi yun 。”(12)tong “shang ”。chong shang 。《lv shi chun qiu ·chang jian 》:“zun xian shang gong 。” (er )shǎng shang sheng ,han yu si sheng zhi yi 。zhong rong 《shi pin xu 》:“zhi ping shang qu ren ,ze yu bing wei neng 。”

    ru :

    ①shun cong ;yi zhao 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“wei suo ru zhi ,mo bu ru zhi 。”li chao wei 《liu yi chuan 》:“yi ru ji yan ,sui zhi ji gong 。”②wang ;dao ……qu 。《han shu ·yan wang chuan 》:“tian sheng ru chang an ,bu jian (liu )ze 。”③shi ;xiang ;ru tong 。《shi jing ·xiao ya ·xiao min 》:“zhan zhan jing jing ,ru lin shen yuan ,ru lv bao bing 。”④ji ;gan de shang 。《lun yu ·gong ye chang 》:“fu ru ye ! wu yu nv fu ru ye !”⑤nai 。“ru ……he ”,xiang dang yu “nai ……he ”,ba ……zen me yang 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“yi xue ju zhou ,du ru song wang he ?”(xue ju zhou :ren ming ,song chen 。)《lie zi ·shang wen 》:“ji ru tu dan he ?”⑥jie ci 。xiang dang yu “yu ”。yin jin bi jiao dui xiang 。《lv shi chun qiu ·ai shi 》:“ren zhi kun qiong ,shen ru ji ke 。”⑦lian ci 。1. xiang dang yu “ru guo ”,biao shi jia she 。《shi jing ·qin feng ·huang diao 》:“ru ke shu xi ,ren bai ji shen 。”2. xiang dang yu “he ”。biao shi bing lie 。《yi li ·xiang yin jiu li 》:“gong ru da fu ru 。”(da fu :guan ming 。)3. xiang dang yu “er ”。biao shi zhuai she 。zhi yu ;que 。《lun yu ·xian jin 》:“ru ji li le ,yi qi jun zi 。”4.xiang dang yu “huo zhe ”。biao shi shua ze 。《lun yu ·xian jin 》:“an jian fang liu qi shi ru wu liu shi er fei bang ye zhe ?”(an :zen 。fang liu qi shi :zhi zong heng liu qi shi li 。bang :zhu hou feng guo 。)⑧zhu ci 。xing rong ci hou chuo ,xiang dang yu “ran ”,biao shi “……de yang zi ”。《lun yu ·xiang dang 》:“kong zi yu xiang dang ,xun xun ru ye ,shi bu neng yan zhe 。”[bu ru ]ye zuo “fu ru ”。bi bu shang 。cen can 《dan xi 》:“shi zhi li tai shou ,bai yu yi bu ru 。”(bai yu :da yu 。)

    shu :

    ①kun fu ;bang 。《lv shi chun qiu ·shun shui 》:“guan zi de yu lu ,lu shu fu er jian zhi 。”②yao shu ;kong zhi 。《hou han shu · zhuo mao chuan 》:“shu shen zi xiu ,zhi jie chun gu 。”(xiu :xiu yang 。jie :jie cao 。gu :jian ding 。)③ju ji 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“gu huo bao yu jin ,li yu dao ,liu yu quan ,bu yu bu ,shu yu bo 。”④liang ci 。mei you ding shu kun za cheng ba de dong xi 。《huai na zi ·氾lun 》:“song er bu sheng zhe ,chu yi shu jian 。”(song :da guan si 。)《shi jing ·xiao ya · bai ju 》:“sheng chu yi shu 。”⑤zhuang shu 。《qing bai lei chao ·feng wan zhen 》:“wan zhen nai lv zhu shao nian jie shu er chu 。”[shu 脩]shi tiao gan rou 。1.gu dai zeng song huo jin suo de li wu 。《lun yu ·shu er 》:“zi hang shu 脩yi shang ,wu wei chang mo hui yan 。”2. zhuan zhi jiao shi de chou jin 。[shu fu ]1.kun bang 。《han fei zi ·nan yi 》:“huan gong jie guan zhong zhi shu fu er xiang zhi 。”(xiang zhi :rang ta zuo zai xiang 。)2. yao shu ;xian zhi 。《shi ji ·li shu 》:“you jin yi ren yi ,shu fu yi xing fa 。”(you jin :yin dao shang jin 。)