• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 俱用私所珍,升沉自茲異。

    “俱用私所珍,升沉自茲異。”詩句出處:《雜曲歌辭·出門行》;是唐朝詩人元稹的作品。

    兄弟同出門,同行不同志。淒淒分岐路,各各營所為。
    兄上荊山巔,翻石辨虹氣。弟沉滄海底,偷珠待龍睡。
    出門不數年,同歸亦同遂。俱用私所珍,升沉自茲異。
    獻珠龍王宮,值龍覓珠次。但喜復得珠,不求珠所自。
    酬客雙龍女,授客六龍轡。遣充行雨神,雨澤隨客意。
    雩夏鐘鼓繁,

    宗秋玉帛積。彩色畫廊廟,奴僮被珠翠。
    驥騄千萬雙,鴛鴦七十二。言者禾稼枯,無人敢輕議。
    其兄因獻璞,再刖不履地。門戶親戚疏,匡床妻妾棄。
    銘心有所待,視足無所愧。持璞自枕頭,淚痕雙血漬。
    一朝龍醒寤,本問偷珠事。因知行雨偏,妻子五刑備。
    仁兄捧屍哭,勢友掉頭諱。喪車黔首葬,吊客青蠅至。
    楚有望氣人,王前忽長跪。賀王得貴寶,不遠王所蒞。
    求之果如言,剖則浮雲膩。白珩無顏色,垂棘有瑕累。
    在楚列地封,入趙連城貴。秦遣李斯書,書為傳國瑞。
    秦亡漢魏傳,傳者得神器。卞和名永永,與寶不相墜。
    勸爾出門行,行難莫行易。易得還易失,難同亦難離。
    善賈識貪廉,良田無稙稚。磨劍莫磨錐,磨錐成小利。

    【註釋】:

    俱:

    ①在一起;偕同。《遊褒禪山記》:“遂與之俱出。”陶淵明《讀山海經》:“微雨從東來,好風與之俱。”《管子·大匡》:“入與父俱,出與師俱,上與君俱。”②一同;一齊。《後漢書·朱穆傳》:“彼與草木俱朽。”③皆;都。《孟子·盡心上》:“父母俱存,兄弟無故。”吳均《與朱元思書》:“風煙俱凈,天山共色。”

    用:

    ①使用。《詩經·大雅·公劉》: “執豕於牢,酌之用匏(páo)。”(豕:豬。牢:畜圈。匏:瓢葫蘆。此指用葫蘆做的瓢。)②任用;采用。《詩經·小雅·十月之交》:“四國無政,不用其良。”(四國:指天下。無政:無善政。)《史記·秦始皇本紀》:“秦用李斯謀。”(謀:計策。)③實行;做。《孟子·告子上》:“則凡可以得生者,何不用也?”④資財;錢財。《荀子 · 天論》:“強本而節用。”⑤用途;用處。《論語·學而》:“禮之用,和為貴。”李白《將進酒》:“天生我材必有用。”⑥需要。《呂氏春秋·求人》:“惡用天下?”(惡wū:何。)⑦介詞。引進動作行為賴以實現的憑借或涉及的對象。《孟子·滕文公上》:“吾聞用夏變夷者,未聞變於夷者也。”(夏:指中原各國。夷:指四方少數民族。)《史記·匈奴列傳》:“單於既得翕侯……用其姊妻之。”(翕侯:指趙信。)⑧介詞。引進動作行為賴以實現的原由。《詩經·小雅·節南山》:“國既卒斬,何用不監?”(卒:盡;完全。斬:斷絕。何用:何以;因為什麼。監:察。)《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“而智術淺短,遂用猖獗。”[用事]執政;掌權。《戰國策 ·趙策四》:“趙太後新用事。”

    私:

    ①個人的。與“公”相對。《孟子·滕文公上》:“公事畢,然後敢治私事。”②私心;私欲。《漢書·翟方進傳》:“(陳)咸與逢信邪枉貪污,營私多欲。”(枉:不正派。)③謙稱,我。《晉書·荀勗(xù)傳》:“若欲省官,私謂九寺可並於尚書……”④偏向;偏愛;偏私。《墨子·兼愛下》:“譬之日月兼照天下之無有私也。”王粲《從軍詩五首》之三:“身服幹戈事,豈得念所私。”(服:從事。)⑤隱秘;秘密。《三國志· 吳書·韋曜傳》:“發摘私短以為歡。”(短:缺點。)⑥暗中;私下;偷偷地。白居易《長恨歌》:“七月七日長生殿,夜半無人私語時。”⑦男女通奸。《戰國策·燕策一》:“臣鄰傢有遠為吏者,其妻私人。”⑧小便。《左傳·襄公十五年》:“師慧過宋朝,將私焉。”⑨古代女子稱姊妹的丈夫。《詩經·衛風·碩人》:“邢侯之姨,譚公維私。”

    所:

    ①處所;位置;地方。《墨子·號令》:“夜以火指鼓所。”《詩經·豳風·九罭》:“鴻飛遵渚(zhǔ),公歸無所。”(遵:沿著。渚:水中的沙洲。)②元、明時駐軍的一種建制。《明史·兵志二》:“度(duó)要害地,系一郡者設所,連郡者設衛。”(度:估量。)③不定數詞,附在數量詞後表示概數。《史記·李將軍列傳》:“未到匈奴陳二裡所,止。”(陳:同“陣”。)④量詞。計算房舍及其他處所。《宋書 ·沈慶之傳》:“居清明門外,有宅四所,室宇甚麗。”《史記·扁鵲倉公列傳》:“刺足陽明脈,左右各三所。”⑤助詞。用在動詞前,組成名詞性短語。1. 動詞後不再出現表事物的詞。《荀子·榮辱》:“此小人之所務而君子所不為也。”2. 動詞後用“者”或“的”表示事物。《戰國策·齊策四》:“視吾傢所寡有者。”3. 動詞後仍出現表事物的詞。《史記·項羽本紀》:“獨籍所殺漢軍數百人。”⑥助詞。放在動詞前表示被動,多與“為”配合使用。《漢書·黃霸傳》:“食於道旁,乃為烏所盜肉。”(烏:烏鴉。)[所以]1.表示原因。《史記·廉頗藺相如列傳》:“吾所以為此者,以先國傢之急而後私仇也。”2. 表示使用的東西。《墨子·公輸》:“吾知所以距子矣,吾不言。”(距:同“拒”。)3. 表示方法或憑借。《荀子·議兵》:“彼兵者,所以禁暴除害也。”

    珍:

    ①珠玉。《荀子·解蔽》:“遠方莫不致其珍。”②珍貴的;稀有的。《後漢書·馬融傳》:“珍林嘉樹,建木叢生。”(建木:長木。)③珍味。《呂氏春秋·季秋紀·順民》:“身親耕而食,妻親織而衣。味禁珍,衣禁襲。”(襲:重。)④珍愛;珍惜。《後漢書·黃瓊傳》:“蓋聖賢居身之所珍也。”

    升:

    ①量器。《韓非子·外儲說右上》:“宋人有酤酒者,升概甚平。”②量詞。容量單位。一鬥的十分之一。蘇軾《上梅直講書》:“方學為對偶聲律之文,求升鬥之祿。”③上升。《詩經·小雅·天保》:“如月之恒,如日之升。”④登;上。《詩經· 小雅· 角弓》:“毋教猱(náo)升木。”(猱:猴類。)⑤谷物登場,即成熟。《論語·陽貨》:“舊谷既沒,新谷既升。”

    沉:

    ①沉沒;沒入水中。《詩經·小雅·菁菁者莪》:“汎汎楊舟,載沉載浮。”②埋沒。杜牧《赤壁》:“折戟沉沙鐵未消,自將磨洗認前朝。”③陷入;入迷。《古今小說·單符全州佳偶》:“姊今超脫污泥之中,高翔青雲之上;似妹子沉淪糞土,無有出期。”《戰國策·趙策二》:“學者沉於所聞。”④程度深。蕭統《文選序》:“事出於沉思。”⑤沉著。《漢書·趙充國傳》:“為人沉勇有大略,少好將帥之節,而學習兵法。”⑥陰;暗。王安石《次韻張子野秋中久雨晚晴》:“天沉四山黑,池漲百泉黃。”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    茲:

    (一)①草木滋盛。《詩經·邶風·泉水》:“我思肥泉,茲之永嘆。”(肥泉:古水名。)②年。《國語·魯語上》:“今茲海其有災乎? 夫廣川之鳥獸,恒知避其災也。”(恒:經常。)《呂氏春秋·任地》:“今茲美禾,來茲美麥。”③今;現在。洪仁玕《資政新篇》:“茲謹將所見聞者條陳於後。”(條陳:分條陳述。)④代詞。表示指示。1. 此;這裡。李白《送友人》:“揮手自茲去,蕭蕭班馬鳴。”(蕭蕭:馬鳴聲。班馬:離群的馬。)《論語·子罕》:“文王既設,文不在茲乎?”2.這樣。《國語·楚語上》:“餘恐德之不類,茲故不言。”⑤副詞。益;更加。《墨子·尚同上》:“其人茲眾,其所謂義者亦茲眾。”⑥語氣詞。相當於“吧”;“呀”。《尚書·立政》:“周公曰:‘嗚呼! 休茲!’”(休:美。) (二)cí[龜(qiū)茲]見“龜”。

    異:

    ①分開。《禮記·曲禮上》:“群居五人,則長者必異席。”②不同的;不同。《韓非子·五蠹》:“世異則事異。”(世:時代。事:指國傢政治和社會情況。)③奇特;與眾不同。柳宗元《捕蛇者說》:“永州之野產異蛇。”④奇怪;驚奇。陶潛《桃花源記》:“漁人甚異之。”⑤其他;別的。《禮記·曲禮下》:“不有異事,必有異慮。”


  • 俱用私所珍,升沉自兹异。

    “俱用私所珍,升沉自兹异。”诗句出处:《杂曲歌辞·出门行》;是唐朝诗人元稹的作品。

    兄弟同出门,同行不同志。凄凄分岐路,各各营所为。
    兄上荆山巅,翻石辨虹气。弟沉沧海底,偷珠待龙睡。
    出门不数年,同归亦同遂。俱用私所珍,升沉自兹异。
    献珠龙王宫,值龙觅珠次。但喜复得珠,不求珠所自。
    酬客双龙女,授客六龙辔。遣充行雨神,雨泽随客意。
    雩夏钟鼓繁,

    宗秋玉帛积。彩色画廊庙,奴僮被珠翠。
    骥騄千万双,鸳鸯七十二。言者禾稼枯,无人敢轻议。
    其兄因献璞,再刖不履地。门户亲戚疏,匡床妻妾弃。
    铭心有所待,视足无所愧。持璞自枕头,泪痕双血渍。
    一朝龙醒寤,本问偷珠事。因知行雨偏,妻子五刑备。
    仁兄捧尸哭,势友掉头讳。丧车黔首葬,吊客青蝇至。
    楚有望气人,王前忽长跪。贺王得贵宝,不远王所莅。
    求之果如言,剖则浮云腻。白珩无颜色,垂棘有瑕累。
    在楚列地封,入赵连城贵。秦遣李斯书,书为传国瑞。
    秦亡汉魏传,传者得神器。卞和名永永,与宝不相坠。
    劝尔出门行,行难莫行易。易得还易失,难同亦难离。
    善贾识贪廉,良田无稙稚。磨剑莫磨锥,磨锥成小利。

    【注释】:

    俱:

    ①在一起;偕同。《游褒禅山记》:“遂与之俱出。”陶渊明《读山海经》:“微雨从东来,好风与之俱。”《管子·大匡》:“入与父俱,出与师俱,上与君俱。”②一同;一齐。《后汉书·朱穆传》:“彼与草木俱朽。”③皆;都。《孟子·尽心上》:“父母俱存,兄弟无故。”吴均《与朱元思书》:“风烟俱净,天山共色。”

    用:

    ①使用。《诗经·大雅·公刘》: “执豕于牢,酌之用匏(páo)。”(豕:猪。牢:畜圈。匏:瓢葫芦。此指用葫芦做的瓢。)②任用;采用。《诗经·小雅·十月之交》:“四国无政,不用其良。”(四国:指天下。无政:无善政。)《史记·秦始皇本纪》:“秦用李斯谋。”(谋:计策。)③实行;做。《孟子·告子上》:“则凡可以得生者,何不用也?”④资财;钱财。《荀子 · 天论》:“强本而节用。”⑤用途;用处。《论语·学而》:“礼之用,和为贵。”李白《将进酒》:“天生我材必有用。”⑥需要。《吕氏春秋·求人》:“恶用天下?”(恶wū:何。)⑦介词。引进动作行为赖以实现的凭借或涉及的对象。《孟子·滕文公上》:“吾闻用夏变夷者,未闻变于夷者也。”(夏:指中原各国。夷:指四方少数民族。)《史记·匈奴列传》:“单于既得翕侯……用其姊妻之。”(翕侯:指赵信。)⑧介词。引进动作行为赖以实现的原由。《诗经·小雅·节南山》:“国既卒斩,何用不监?”(卒:尽;完全。斩:断绝。何用:何以;因为什么。监:察。)《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“而智术浅短,遂用猖獗。”[用事]执政;掌权。《战国策 ·赵策四》:“赵太后新用事。”

    私:

    ①个人的。与“公”相对。《孟子·滕文公上》:“公事毕,然后敢治私事。”②私心;私欲。《汉书·翟方进传》:“(陈)咸与逢信邪枉贪污,营私多欲。”(枉:不正派。)③谦称,我。《晋书·荀勗(xù)传》:“若欲省官,私谓九寺可并于尚书……”④偏向;偏爱;偏私。《墨子·兼爱下》:“譬之日月兼照天下之无有私也。”王粲《从军诗五首》之三:“身服干戈事,岂得念所私。”(服:从事。)⑤隐秘;秘密。《三国志· 吴书·韦曜传》:“发摘私短以为欢。”(短:缺点。)⑥暗中;私下;偷偷地。白居易《长恨歌》:“七月七日长生殿,夜半无人私语时。”⑦男女通奸。《战国策·燕策一》:“臣邻家有远为吏者,其妻私人。”⑧小便。《左传·襄公十五年》:“师慧过宋朝,将私焉。”⑨古代女子称姊妹的丈夫。《诗经·卫风·硕人》:“邢侯之姨,谭公维私。”

    所:

    ①处所;位置;地方。《墨子·号令》:“夜以火指鼓所。”《诗经·豳风·九罭》:“鸿飞遵渚(zhǔ),公归无所。”(遵:沿着。渚:水中的沙洲。)②元、明时驻军的一种建制。《明史·兵志二》:“度(duó)要害地,系一郡者设所,连郡者设卫。”(度:估量。)③不定数词,附在数量词后表示概数。《史记·李将军列传》:“未到匈奴陈二里所,止。”(陈:同“阵”。)④量词。计算房舍及其他处所。《宋书 ·沈庆之传》:“居清明门外,有宅四所,室宇甚丽。”《史记·扁鹊仓公列传》:“刺足阳明脉,左右各三所。”⑤助词。用在动词前,组成名词性短语。1. 动词后不再出现表事物的词。《荀子·荣辱》:“此小人之所务而君子所不为也。”2. 动词后用“者”或“的”表示事物。《战国策·齐策四》:“视吾家所寡有者。”3. 动词后仍出现表事物的词。《史记·项羽本纪》:“独籍所杀汉军数百人。”⑥助词。放在动词前表示被动,多与“为”配合使用。《汉书·黄霸传》:“食于道旁,乃为乌所盗肉。”(乌:乌鸦。)[所以]1.表示原因。《史记·廉颇蔺相如列传》:“吾所以为此者,以先国家之急而后私仇也。”2. 表示使用的东西。《墨子·公输》:“吾知所以距子矣,吾不言。”(距:同“拒”。)3. 表示方法或凭借。《荀子·议兵》:“彼兵者,所以禁暴除害也。”

    珍:

    ①珠玉。《荀子·解蔽》:“远方莫不致其珍。”②珍贵的;稀有的。《后汉书·马融传》:“珍林嘉树,建木丛生。”(建木:长木。)③珍味。《吕氏春秋·季秋纪·顺民》:“身亲耕而食,妻亲织而衣。味禁珍,衣禁袭。”(袭:重。)④珍爱;珍惜。《后汉书·黄琼传》:“盖圣贤居身之所珍也。”

    升:

    ①量器。《韩非子·外储说右上》:“宋人有酤酒者,升概甚平。”②量词。容量单位。一斗的十分之一。苏轼《上梅直讲书》:“方学为对偶声律之文,求升斗之禄。”③上升。《诗经·小雅·天保》:“如月之恒,如日之升。”④登;上。《诗经· 小雅· 角弓》:“毋教猱(náo)升木。”(猱:猴类。)⑤谷物登场,即成熟。《论语·阳货》:“旧谷既没,新谷既升。”

    沉:

    ①沉没;没入水中。《诗经·小雅·菁菁者莪》:“汎汎杨舟,载沉载浮。”②埋没。杜牧《赤壁》:“折戟沉沙铁未消,自将磨洗认前朝。”③陷入;入迷。《古今小说·单符全州佳偶》:“姊今超脱污泥之中,高翔青云之上;似妹子沉沦粪土,无有出期。”《战国策·赵策二》:“学者沉于所闻。”④程度深。萧统《文选序》:“事出于沉思。”⑤沉着。《汉书·赵充国传》:“为人沉勇有大略,少好将帅之节,而学习兵法。”⑥阴;暗。王安石《次韵张子野秋中久雨晚晴》:“天沉四山黑,池涨百泉黄。”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    兹:

    (一)①草木滋盛。《诗经·邶风·泉水》:“我思肥泉,兹之永叹。”(肥泉:古水名。)②年。《国语·鲁语上》:“今兹海其有灾乎? 夫广川之鸟兽,恒知避其灾也。”(恒:经常。)《吕氏春秋·任地》:“今兹美禾,来兹美麦。”③今;现在。洪仁玕《资政新篇》:“兹谨将所见闻者条陈于后。”(条陈:分条陈述。)④代词。表示指示。1. 此;这里。李白《送友人》:“挥手自兹去,萧萧班马鸣。”(萧萧:马鸣声。班马:离群的马。)《论语·子罕》:“文王既设,文不在兹乎?”2.这样。《国语·楚语上》:“余恐德之不类,兹故不言。”⑤副词。益;更加。《墨子·尚同上》:“其人兹众,其所谓义者亦兹众。”⑥语气词。相当于“吧”;“呀”。《尚书·立政》:“周公曰:‘呜呼! 休兹!’”(休:美。) (二)cí[龟(qiū)兹]见“龟”。

    异:

    ①分开。《礼记·曲礼上》:“群居五人,则长者必异席。”②不同的;不同。《韩非子·五蠹》:“世异则事异。”(世:时代。事:指国家政治和社会情况。)③奇特;与众不同。柳宗元《捕蛇者说》:“永州之野产异蛇。”④奇怪;惊奇。陶潜《桃花源记》:“渔人甚异之。”⑤其他;别的。《礼记·曲礼下》:“不有异事,必有异虑。”


  • ju yong si suo zhen ,sheng chen zi ci yi 。

    “ju yong si suo zhen ,sheng chen zi ci yi 。”shi gou chu chu :《za qu ge ci ·chu men hang 》;shi tang chao shi ren yuan zhen de zuo pin 。

    xiong di tong chu men ,tong hang bu tong zhi 。qi qi fen qi lu ,ge ge ying suo wei 。
    xiong shang jing shan dian ,fan dan bian hong qi 。di chen cang hai de ,tou zhu dai long shui 。
    chu men bu shu nian ,tong gui yi tong sui 。ju yong si suo zhen ,sheng chen zi ci yi 。
    suo zhu long wang gong ,zhi long mi zhu ci 。dan xi fu de zhu ,bu qiu zhu suo zi 。
    chou ke shuang long nv ,shou ke liu long pei 。qian chong hang yu shen ,yu ze sui ke yi 。
    yu xia zhong gu fan ,
    cao
    zong qiu yu bo ji 。cai se hua lang miao ,nu tong bei zhu cui 。
    ji lu qian mo shuang ,yuan yang qi shi er 。yan zhe he jia ku ,mo ren gan qing yi 。
    ji xiong yin suo pu ,zai yue bu lv de 。men hu qin qi shu ,kuang chuang qi qie qi 。
    ming xin you suo dai ,shi zu mo suo kui 。chi pu zi zhen tou ,lei hen shuang xie zi 。
    yi chao long xing wu ,ben wen tou zhu shi 。yin zhi hang yu pian ,qi zi wu xing bei 。
    ren xiong peng shi ku ,shi you diao tou hui 。sang che qian shou zang ,diao ke qing ying zhi 。
    chu you wang qi ren ,wang qian hu chang gui 。he wang de gui bao ,bu yuan wang suo li 。
    qiu zhi guo ru yan ,pou ze fu yun ni 。bai heng mo yan se ,chui ji you xia lei 。
    zai chu lie de feng ,ru zhao lian cheng gui 。qin qian li si shu ,shu wei chuan guo rui 。
    qin wang han wei chuan ,chuan zhe de shen qi 。bian he ming yong yong ,yu bao bu xiang zhui 。
    quan er chu men hang ,hang nan mo hang yi 。yi de hai yi shi ,nan tong yi nan li 。
    shan gu shi tan lian ,liang tian mo zhi zhi 。mo jian mo mo zhui ,mo zhui cheng xiao li 。

    【zhu shi 】:

    ju :

    ①zai yi qi ;xie tong 。《you bao chan shan ji 》:“sui yu zhi ju chu 。”tao yuan ming 《dou shan hai jing 》:“wei yu cong dong lai ,hao feng yu zhi ju 。”《guan zi ·da kuang 》:“ru yu fu ju ,chu yu shi ju ,shang yu jun ju 。”②yi tong ;yi ji 。《hou han shu ·zhu mu chuan 》:“bi yu cao mu ju xiu 。”③jie ;dou 。《meng zi ·jin xin shang 》:“fu mu ju cun ,xiong di mo gu 。”wu jun 《yu zhu yuan sai shu 》:“feng yan ju jing ,tian shan gong se 。”

    yong :

    ①shi yong 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》: “zhi shi yu lao ,zhuo zhi yong pao (páo)。”(shi :zhu 。lao :chu juan 。pao :piao hu lu 。ci zhi yong hu lu zuo de piao 。)②ren yong ;cai yong 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“si guo mo zheng ,bu yong ji liang 。”(si guo :zhi tian xia 。mo zheng :mo shan zheng 。)《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qin yong li si mou 。”(mou :ji ce 。)③shi hang ;zuo 。《meng zi ·gao zi shang 》:“ze fan ke yi de sheng zhe ,he bu yong ye ?”④zi cai ;qian cai 。《xun zi · tian lun 》:“jiang ben er jie yong 。”⑤yong tu ;yong chu 。《lun yu ·xue er 》:“li zhi yong ,he wei gui 。”li bai 《jiang jin jiu 》:“tian sheng wo cai bi you yong 。”⑥xu yao 。《lv shi chun qiu ·qiu ren 》:“e yong tian xia ?”(e wū:he 。)⑦jie ci 。yin jin dong zuo hang wei lai yi shi xian de ping jie huo she ji de dui xiang 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“wu wen yong xia bian yi zhe ,wei wen bian yu yi zhe ye 。”(xia :zhi zhong yuan ge guo 。yi :zhi si fang shao shu min zu 。)《shi ji ·xiong nu lie chuan 》:“chan yu ji de xi hou ……yong ji zi qi zhi 。”(xi hou :zhi zhao xin 。)⑧jie ci 。yin jin dong zuo hang wei lai yi shi xian de yuan you 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“guo ji cu zhan ,he yong bu jian ?”(cu :jin ;wan quan 。zhan :duan jue 。he yong :he yi ;yin wei shen me 。jian :cha 。)《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“er zhi shu jian duan ,sui yong chang jue 。”[yong shi ]zhi zheng ;zhang quan 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhao tai hou xin yong shi 。”

    si :

    ①ge ren de 。yu “gong ”xiang dui 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“gong shi bi ,ran hou gan zhi si shi 。”②si xin ;si yu 。《han shu ·di fang jin chuan 》:“(chen )xian yu feng xin xie wang tan wu ,ying si duo yu 。”(wang :bu zheng pa 。)③qian chen ,wo 。《jin shu ·xun 勗(xù)chuan 》:“re yu sheng guan ,si wei jiu si ke bing yu shang shu ……”④pian xiang ;pian ai ;pian si 。《mo zi ·jian ai xia 》:“pi zhi ri yue jian zhao tian xia zhi mo you si ye 。”wang can 《cong jun shi wu shou 》zhi san :“shen fu gan ge shi ,qi de nian suo si 。”(fu :cong shi 。)⑤yin bi ;bi mi 。《san guo zhi · wu shu ·wei yao chuan 》:“fa zhai si duan yi wei huan 。”(duan :que dian 。)⑥an zhong ;si xia ;tou tou de 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“qi yue qi ri chang sheng dian ,ye ban mo ren si yu shi 。”⑦nan nv tong jian 。《zhan guo ce ·yan ce yi 》:“chen lin jia you yuan wei li zhe ,ji qi si ren 。”⑧xiao bian 。《zuo chuan ·xiang gong shi wu nian 》:“shi hui guo song chao ,jiang si yan 。”⑨gu dai nv zi chen zi mei de zhang fu 。《shi jing ·wei feng ·shuo ren 》:“geng hou zhi yi ,tan gong wei si 。”

    suo :

    ①chu suo ;wei zhi ;de fang 。《mo zi ·hao ling 》:“ye yi huo zhi gu suo 。”《shi jing ·bin feng ·jiu yu 》:“hong fei zun zhu (zhǔ),gong gui mo suo 。”(zun :yan zhao 。zhu :shui zhong de sha zhou 。)②yuan 、ming shi zhu jun de yi chong jian zhi 。《ming shi ·bing zhi er 》:“du (duó)yao hai de ,ji yi jun zhe she suo ,lian jun zhe she wei 。”(du :gu liang 。)③bu ding shu ci ,fu zai shu liang ci hou biao shi gai shu 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“wei dao xiong nu chen er li suo ,zhi 。”(chen :tong “zhen ”。)④liang ci 。ji suan fang she ji ji ta chu suo 。《song shu ·shen qing zhi chuan 》:“ju qing ming men wai ,you zhai si suo ,shi yu shen li 。”《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“ci zu yang ming mai ,zuo you ge san suo 。”⑤zhu ci 。yong zai dong ci qian ,zu cheng ming ci xing duan yu 。1. dong ci hou bu zai chu xian biao shi wu de ci 。《xun zi ·rong ru 》:“ci xiao ren zhi suo wu er jun zi suo bu wei ye 。”2. dong ci hou yong “zhe ”huo “de ”biao shi shi wu 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“shi wu jia suo gua you zhe 。”3. dong ci hou reng chu xian biao shi wu de ci 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“du ji suo sha han jun shu bai ren 。”⑥zhu ci 。fang zai dong ci qian biao shi bei dong ,duo yu “wei ”pei ge shi yong 。《han shu ·huang ba chuan 》:“shi yu dao pang ,nai wei wu suo dao rou 。”(wu :wu ya 。)[suo yi ]1.biao shi yuan yin 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“wu suo yi wei ci zhe ,yi xian guo jia zhi ji er hou si chou ye 。”2. biao shi shi yong de dong xi 。《mo zi ·gong shu 》:“wu zhi suo yi ju zi yi ,wu bu yan 。”(ju :tong “ju ”。)3. biao shi fang fa huo ping jie 。《xun zi ·yi bing 》:“bi bing zhe ,suo yi jin bao chu hai ye 。”

    zhen :

    ①zhu yu 。《xun zi ·jie bi 》:“yuan fang mo bu zhi ji zhen 。”②zhen gui de ;xi you de 。《hou han shu ·ma rong chuan 》:“zhen lin jia shu ,jian mu cong sheng 。”(jian mu :chang mu 。)③zhen wei 。《lv shi chun qiu ·ji qiu ji ·shun min 》:“shen qin geng er shi ,qi qin zhi er yi 。wei jin zhen ,yi jin xi 。”(xi :chong 。)④zhen ai ;zhen xi 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“gai sheng xian ju shen zhi suo zhen ye 。”

    sheng :

    ①liang qi 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“song ren you gu jiu zhe ,sheng gai shen ping 。”②liang ci 。rong liang chan wei 。yi dou de shi fen zhi yi 。su shi 《shang mei zhi jiang shu 》:“fang xue wei dui ou sheng lv zhi wen ,qiu sheng dou zhi lu 。”③shang sheng 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru yue zhi heng ,ru ri zhi sheng 。”④deng ;shang 。《shi jing · xiao ya · jiao gong 》:“wu jiao nao (náo)sheng mu 。”(nao :hou lei 。)⑤gu wu deng chang ,ji cheng shou 。《lun yu ·yang huo 》:“jiu gu ji mei ,xin gu ji sheng 。”

    chen :

    ①chen mei ;mei ru shui zhong 。《shi jing ·xiao ya ·jing jing zhe e 》:“汎汎yang zhou ,zai chen zai fu 。”②mai mei 。du mu 《chi bi 》:“she ji chen sha tie wei xiao ,zi jiang mo xi ren qian chao 。”③xian ru ;ru mi 。《gu jin xiao shui ·chan fu quan zhou jia ou 》:“zi jin chao tuo wu ni zhi zhong ,gao xiang qing yun zhi shang ;shi mei zi chen lun fen tu ,mo you chu ji 。”《zhan guo ce ·zhao ce er 》:“xue zhe chen yu suo wen 。”④cheng du shen 。xiao tong 《wen shua xu 》:“shi chu yu chen sai 。”⑤chen zhao 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“wei ren chen yong you da lve ,shao hao jiang shuai zhi jie ,er xue xi bing fa 。”⑥yin ;an 。wang an dan 《ci yun zhang zi ye qiu zhong jiu yu wan qing 》:“tian chen si shan hei ,chi zhang bai quan huang 。”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    ci :

    (yi )①cao mu zi cheng 。《shi jing ·bei feng ·quan shui 》:“wo sai fei quan ,ci zhi yong tan 。”(fei quan :gu shui ming 。)②nian 。《guo yu ·lu yu shang 》:“jin ci hai ji you zai hu ? fu an chuan zhi diao shou ,heng zhi bi ji zai ye 。”(heng :jing chang 。)《lv shi chun qiu ·ren de 》:“jin ci mei he ,lai ci mei mai 。”③jin ;xian zai 。hong ren gan 《zi zheng xin pian 》:“ci jin jiang suo jian wen zhe tiao chen yu hou 。”(tiao chen :fen tiao chen shu 。)④dai ci 。biao shi zhi shi 。1. ci ;zhe li 。li bai 《song you ren 》:“hui shou zi ci qu ,xiao xiao ban ma ming 。”(xiao xiao :ma ming sheng 。ban ma :li qun de ma 。)《lun yu ·zi han 》:“wen wang ji she ,wen bu zai ci hu ?”2.zhe yang 。《guo yu ·chu yu shang 》:“yu kong de zhi bu lei ,ci gu bu yan 。”⑤fu ci 。yi ;geng jia 。《mo zi ·shang tong shang 》:“ji ren ci zhong ,ji suo wei yi zhe yi ci zhong 。”⑥yu qi ci 。xiang dang yu “ba ”;“ya ”。《shang shu ·li zheng 》:“zhou gong yue :‘wu hu ! xiu ci !’”(xiu :mei 。) (er )cí[gui (qiū)ci ]jian “gui ”。

    yi :

    ①fen kai 。《li ji ·qu li shang 》:“qun ju wu ren ,ze chang zhe bi yi xi 。”②bu tong de ;bu tong 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi ze shi yi 。”(shi :shi dai 。shi :zhi guo jia zheng zhi he she hui qing kuang 。)③ji te ;yu zhong bu tong 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yong zhou zhi ye chan yi she 。”④ji guai ;jing ji 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yu ren shen yi zhi 。”⑤ji ta ;bie de 。《li ji ·qu li xia 》:“bu you yi shi ,bi you yi lv 。”