• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 腕足齊行拜兩膝,繁驕不進蹈千蹄。

    “腕足齊行拜兩膝,繁驕不進蹈千蹄。”詩句出處:《雜曲歌辭·舞馬千秋萬歲樂府詞》;是唐朝詩人張說的作品。

    金天誕聖千秋節,玉醴還分萬壽觴。試聽紫騮歌樂府,
    何如騄驥舞華岡。連騫勢出魚龍變,蹀躞驕生鳥獸行。
    歲歲相傳指樹日,翩翩來伴慶雲翔。
    聖王至德與天齊,天馬來儀自海西。腕足齊行拜兩膝,
    繁驕不進蹈千蹄。髤髵奮鬣時蹲踏,鼓怒驤身忽上躋。
    更有銜杯終宴曲,垂頭掉尾醉如泥。
    遠聽明君愛逸才,玉鞭金翅引龍媒。不因茲白人間有,
    定是飛黃天上來。影弄日華相照耀,噴含雲色且徘徊。
    莫言闕下桃花舞,別有河中蘭葉開。

    【註釋】:

    腕:

    ①手腕,手臂與手掌相連部分。《靈樞經·骨度》:“肘至腕長一尺二寸半。”《商君書·君臣》:“瞋目扼腕而語勇者得。”②手段。張雨《次韻晉卿翰林贈陳秉彝》:“何功使願果,盡力輪老腕。”

    足:

    (一)①腳。《左傳·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,斷其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古樂府《木蘭辭》:“願借明駝千裡足,送兒還故鄉。”《韓非子·外儲說左上》:“手足胼胝,面目黧黑,勞有功者也。”②器物的腳。《禮記·明堂位》:“夏後氏之鼓足。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“如此則荊、吳之勢強,鼎足之形成矣。”③足夠;充足。《老子》:“損有餘而補不足。”④滿足。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“嗚呼! 何時眼前突兀見此屋,吾廬獨破受凍死亦足。”(突兀:高聳的樣子。)⑤夠得上;配;值得。《荀子·勸學》:“百發失一,不足謂善射。” (二)jù ①過分。《論語·公冶長》:“巧言,令色,足恭,左丘明恥之,丘亦恥之。”(丘:孔子名。)②補足。《列子·楊朱》:“[公孫穆]逃於後庭,以晝足夜。”(逃:躲避。)

    齊:

    ①[形]整齊,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齊。《晉書·謝安傳》:“若二賊假延,來年水生,東西~舉。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“勢~則不壹,眾~則不使。”④[動]整治。《史記·酷吏列傳序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君書·弱民》:“~疾而均,速若飄風。”⑥[名]肚臍。《左傳·莊公六年》:“若不早圖,後君噬~。”

    行:

    (一)①路。《詩經·小雅·小弁》:“行有死人。”②排列而成的行列。杜甫《贈衛八處士》:“昔別君未婚,兒女忽成行。”又為成行的東西的量詞。李群玉《九日》:“一行斜雁向人來。”③行輩;輩份。《漢書·李廣蘇建傳附蘇武》:“漢天子,我丈人行也。”④古代軍事編制。二十五人為行。揚雄《羽獵賦》:“各按行伍。”(伍:五人為伍。) (二)xíng ①行走;兩腳交替前進。《列子·說符》:“譬之出不由門,行不從徑也。”(徑:路。)泛指運行;前進。《論語·述而》:“三人行,必有我師焉。”②引申為離開;離去。《左傳· 僖公五年》:“宮之奇以其族行。”古樂府《木蘭詩》:“同行十二年,不知木蘭是女郎。”又指與出門在外有關的事物。杜甫《奉簡高三十五使君》:“行色秋將晚。”③行程;路程。《老子》第六十四章:“千裡之行,始於足下。”④疏通;疏導。《孟子·滕文公下》:“水逆行,泛濫於中國。”又指流動的或臨時的。⑤做;實施。《孟子·梁惠王下》:“夫人幼而學之,壯而欲行之。”(夫:語氣詞。)《左傳·隱公元年》:“多行不義,必自斃。”⑥行為。《論語·公冶長》:“聽其言而觀其行。”⑦品行。屈原《九章·橘頌》:“行比伯夷。”《三國志·吳書·吳主傳》:“陸遜陳其素行。”⑧唐、宋官制,小官兼代大官的事做守某官,大官兼管小官的事叫行某官。歐陽修《瀧岡阡表》:“觀文殿學士特進行兵部尚書。”(特進:官名。)⑨古詩詩體之一。屬樂府詩類。⑩漢字字體之一行書的省稱。字體較楷書簡易,較草書規范,漢代以來即流行。陸遊《作字》:“書成半行草。”(11)副詞。將要。陶潛《歸去來兮辭》:“感吾生之行休。”(休:指死。)

    拜:

    (一)①攀折。《詩經·召南·甘棠》:“蔽芾(fèi)甘棠,勿翦勿拜。”(蔽芾:茂盛貌。甘棠:棠梨樹。)②一種表示敬意的禮節。行禮時打恭作揖或下跪叩頭。《史記·絳侯周勃世傢》:“介胄(zhòu)之士不拜,請以軍禮見。”(介胄之士:穿鎧甲戴戰盔的軍人。)③謁見;拜見。杜甫《新婚別》:“妾身未分明,何以拜姑嫜。”④授予。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“拜亮為丞相。”⑤敬受。文天祥《指南錄後序》:“於是辭相印不拜。”⑥上;奉。李密《陳情表》:“謹拜表以聞。” (二)bāi 通“擘”。分開。《詩經· 召南·甘棠》:“勿翦勿拜。”

    兩:

    ①[數]兩隻。《史記·孫子吳起列傳》:“則以刑法斷其~足而黥之。”②[數]二。白居易《琵琶行》:“轉軸撥弦三~聲,未成曲調先有情。”③[數]雙方。《赤壁之戰》:“孤與老賊勢不~立。”④[量]1. 雙。《詩經·齊風·南山》:“葛屨五~。”(葛屨:葛佈制成的鞋。)2. 重量單位。二十四銖為一兩,十六兩為一斤。《魯提轄拳打鎮關西》:“去包裡取出一錠十~銀子放在桌上。”3.匹。《左傳·閔公二年》:“歸夫人魚軒,重錦三十~。”⑤(liang)[量]計算車乘的單位。《古文觀止·送楊少尹序》:“車數百~。”

    繁:

    (一)①多;盛;繁多。《荀子·富國》:“故不教而誅,則刑繁而邪不勝。”②雜亂;繁雜。梅堯臣《擬李益〈竹窗聞風〉》:“窗前風動竹,聲碎影仍繁。”③茂盛。李商隱《和馬郎中移白菊見示》:“繁花疑自月中生。”④繁殖。《管子·八觀》:“薦草多衍,則六畜繁也。”(薦:茂草。衍:盛多。) (二)pán 馬腹帶。《禮記·禮器》:“大路繁纓一就。”

    驕:

    ①馬高大健壯。《詩經·衛風·碩人》:“四牡有驕。”(牡:雄馬。有:形容詞前綴。)高適《贈別王十七管記》:“星高漢將驕。”②高傲。《論語·學而》:“貧而無諂,富而無驕。”③放縱。《史記·晉世傢》:“齊桓公益驕,不務德而務遠略。”④寵愛。李商隱《驕兒》:“袞(gǔn)師我驕兒,美秀乃無匹。”(無匹:無比。)《漢書·匈奴傳》:“胡者,天之驕子也。”⑤高傲;傲慢。《商君書·戰法》:“王者之兵,勝而不驕,敗而不怨。”《詩經·魏風·園有桃》:“不知我者,謂我士也驕。”杜牧《阿房宮賦》:“獨夫之心,日益驕固。”⑥對……傲慢無禮。《史記· 魏公子列傳》:“不敢以其富貴驕士。”⑦強烈;旺盛。王安石《孤桐》:“歲老根彌壯,陽驕葉更陰。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    進:

    ①前進。王安石《遊褒禪山記》:“其進愈難,而其見愈奇。”《孫子·軍爭》:“勇者不得獨進,怯者不得獨退。”②長(zhǎng)進;進步。《荀子·天論》:“君子敬其在己者而不慕其在天者,是以日進也。”又增進。葛洪《抱樸子·外篇·勖(xù)學》:“進德修業,溫故知新。”③到朝廷做官;出仕。范仲淹《嶽陽樓記》:“是進亦憂,退亦憂。”又上朝。《商君書·農戰》:“進則曲主,退則慮私。”(曲:曲意阿諛。)④引進;舉薦。《史記·孫子吳起列傳》:“於是忌進孫子於威王。”(忌:即齊將田忌。孫子:即孫臏。)《周禮·夏官·大司馬》:“進賢興功,以作邦國。”⑤提升。《晉書·賀循傳》:“然無援於朝,久不進序。”(序:官階。)⑥呈上;奉獻。《魏書·李先傳》:“先每一進策,所向克平。”(策:計策。克:攻克。)⑦超過。《莊子·養生主》:“臣之所好者道也,進乎技矣。”(技:技巧;技藝。)⑧進諫;勸諫。《戰國策·齊策一》:“數月之後,時時而間進;期年之後,雖欲言,無可進者。”⑨收入的錢財。《史記·呂不韋列傳》:“車乘進用不饒。”⑩通“贐”。贈送的錢財。《史記·高祖本紀》:“蕭何為主吏,主進。”(主:主管。)

    蹈:

    ①踐踏。《尚書·君牙》:“心之憂危,若蹈虎尾。”(危:畏懼不安。)②頓腳踏地。蔡琰《胡笳十八拍》:“羌胡蹈舞兮共謳歌。”③遵循;實行。《荀子·王制》:“聚斂者,召寇、肥敵、危身之道也,故明君不蹈也。”④變動不定。《詩經·小雅·菀(yùn)柳》:“上帝甚蹈。”

    蹄:

    ①馬、牛、羊、豬等的趾端角質物。《莊子 · 馬蹄》:“馬蹄可以踐霜雪。”②這類牲畜的腿。《史記·滑稽列傳》:“見道旁有禳(ráng)田者,操一豚蹄、酒一盂而祝。”(禳:祭祀求福去災。操:持。)③用蹄子踢。柳宗元《三戒·黔之驢》:“驢不勝怒,蹄之。”④捕兔的工具。《莊子·外物》:“蹄者所以在兔,得兔而忘蹄。”⑤量詞。計牛馬的單位。每四蹄為一頭。《史記·貨殖列傳》:“陸地牧馬二百蹄,牛蹄角千。”(蹄角:馬牛一頭四蹄二角。千:此為概數。)


  • 腕足齐行拜两膝,繁骄不进蹈千蹄。

    “腕足齐行拜两膝,繁骄不进蹈千蹄。”诗句出处:《杂曲歌辞·舞马千秋万岁乐府词》;是唐朝诗人张说的作品。

    金天诞圣千秋节,玉醴还分万寿觞。试听紫骝歌乐府,
    何如騄骥舞华冈。连骞势出鱼龙变,蹀躞骄生鸟兽行。
    岁岁相传指树日,翩翩来伴庆云翔。
    圣王至德与天齐,天马来仪自海西。腕足齐行拜两膝,
    繁骄不进蹈千蹄。髤髵奋鬣时蹲踏,鼓怒骧身忽上跻。
    更有衔杯终宴曲,垂头掉尾醉如泥。
    远听明君爱逸才,玉鞭金翅引龙媒。不因兹白人间有,
    定是飞黄天上来。影弄日华相照耀,喷含云色且徘徊。
    莫言阙下桃花舞,别有河中兰叶开。

    【注释】:

    腕:

    ①手腕,手臂与手掌相连部分。《灵枢经·骨度》:“肘至腕长一尺二寸半。”《商君书·君臣》:“瞋目扼腕而语勇者得。”②手段。张雨《次韵晋卿翰林赠陈秉彝》:“何功使愿果,尽力轮老腕。”

    足:

    (一)①脚。《左传·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,断其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古乐府《木兰辞》:“愿借明驼千里足,送儿还故乡。”《韩非子·外储说左上》:“手足胼胝,面目黧黑,劳有功者也。”②器物的脚。《礼记·明堂位》:“夏后氏之鼓足。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“如此则荆、吴之势强,鼎足之形成矣。”③足够;充足。《老子》:“损有余而补不足。”④满足。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“呜呼! 何时眼前突兀见此屋,吾庐独破受冻死亦足。”(突兀:高耸的样子。)⑤够得上;配;值得。《荀子·劝学》:“百发失一,不足谓善射。” (二)jù ①过分。《论语·公冶长》:“巧言,令色,足恭,左丘明耻之,丘亦耻之。”(丘:孔子名。)②补足。《列子·杨朱》:“[公孙穆]逃于后庭,以昼足夜。”(逃:躲避。)

    齐:

    ①[形]整齐,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齐。《晋书·谢安传》:“若二贼假延,来年水生,东西~举。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“势~则不壹,众~则不使。”④[动]整治。《史记·酷吏列传序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君书·弱民》:“~疾而均,速若飘风。”⑥[名]肚脐。《左传·庄公六年》:“若不早图,后君噬~。”

    行:

    (一)①路。《诗经·小雅·小弁》:“行有死人。”②排列而成的行列。杜甫《赠卫八处士》:“昔别君未婚,儿女忽成行。”又为成行的东西的量词。李群玉《九日》:“一行斜雁向人来。”③行辈;辈份。《汉书·李广苏建传附苏武》:“汉天子,我丈人行也。”④古代军事编制。二十五人为行。扬雄《羽猎赋》:“各按行伍。”(伍:五人为伍。) (二)xíng ①行走;两脚交替前进。《列子·说符》:“譬之出不由门,行不从径也。”(径:路。)泛指运行;前进。《论语·述而》:“三人行,必有我师焉。”②引申为离开;离去。《左传· 僖公五年》:“宫之奇以其族行。”古乐府《木兰诗》:“同行十二年,不知木兰是女郎。”又指与出门在外有关的事物。杜甫《奉简高三十五使君》:“行色秋将晚。”③行程;路程。《老子》第六十四章:“千里之行,始于足下。”④疏通;疏导。《孟子·滕文公下》:“水逆行,泛滥于中国。”又指流动的或临时的。⑤做;实施。《孟子·梁惠王下》:“夫人幼而学之,壮而欲行之。”(夫:语气词。)《左传·隐公元年》:“多行不义,必自毙。”⑥行为。《论语·公冶长》:“听其言而观其行。”⑦品行。屈原《九章·橘颂》:“行比伯夷。”《三国志·吴书·吴主传》:“陆逊陈其素行。”⑧唐、宋官制,小官兼代大官的事做守某官,大官兼管小官的事叫行某官。欧阳修《泷冈阡表》:“观文殿学士特进行兵部尚书。”(特进:官名。)⑨古诗诗体之一。属乐府诗类。⑩汉字字体之一行书的省称。字体较楷书简易,较草书规范,汉代以来即流行。陆游《作字》:“书成半行草。”(11)副词。将要。陶潜《归去来兮辞》:“感吾生之行休。”(休:指死。)

    拜:

    (一)①攀折。《诗经·召南·甘棠》:“蔽芾(fèi)甘棠,勿翦勿拜。”(蔽芾:茂盛貌。甘棠:棠梨树。)②一种表示敬意的礼节。行礼时打恭作揖或下跪叩头。《史记·绛侯周勃世家》:“介胄(zhòu)之士不拜,请以军礼见。”(介胄之士:穿铠甲戴战盔的军人。)③谒见;拜见。杜甫《新婚别》:“妾身未分明,何以拜姑嫜。”④授予。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“拜亮为丞相。”⑤敬受。文天祥《指南录后序》:“于是辞相印不拜。”⑥上;奉。李密《陈情表》:“谨拜表以闻。” (二)bāi 通“擘”。分开。《诗经· 召南·甘棠》:“勿翦勿拜。”

    两:

    ①[数]两只。《史记·孙子吴起列传》:“则以刑法断其~足而黥之。”②[数]二。白居易《琵琶行》:“转轴拨弦三~声,未成曲调先有情。”③[数]双方。《赤壁之战》:“孤与老贼势不~立。”④[量]1. 双。《诗经·齐风·南山》:“葛屦五~。”(葛屦:葛布制成的鞋。)2. 重量单位。二十四铢为一两,十六两为一斤。《鲁提辖拳打镇关西》:“去包里取出一锭十~银子放在桌上。”3.匹。《左传·闵公二年》:“归夫人鱼轩,重锦三十~。”⑤(liang)[量]计算车乘的单位。《古文观止·送杨少尹序》:“车数百~。”

    繁:

    (一)①多;盛;繁多。《荀子·富国》:“故不教而诛,则刑繁而邪不胜。”②杂乱;繁杂。梅尧臣《拟李益〈竹窗闻风〉》:“窗前风动竹,声碎影仍繁。”③茂盛。李商隐《和马郎中移白菊见示》:“繁花疑自月中生。”④繁殖。《管子·八观》:“荐草多衍,则六畜繁也。”(荐:茂草。衍:盛多。) (二)pán 马腹带。《礼记·礼器》:“大路繁缨一就。”

    骄:

    ①马高大健壮。《诗经·卫风·硕人》:“四牡有骄。”(牡:雄马。有:形容词前缀。)高适《赠别王十七管记》:“星高汉将骄。”②高傲。《论语·学而》:“贫而无谄,富而无骄。”③放纵。《史记·晋世家》:“齐桓公益骄,不务德而务远略。”④宠爱。李商隐《骄儿》:“衮(gǔn)师我骄儿,美秀乃无匹。”(无匹:无比。)《汉书·匈奴传》:“胡者,天之骄子也。”⑤高傲;傲慢。《商君书·战法》:“王者之兵,胜而不骄,败而不怨。”《诗经·魏风·园有桃》:“不知我者,谓我士也骄。”杜牧《阿房宫赋》:“独夫之心,日益骄固。”⑥对……傲慢无礼。《史记· 魏公子列传》:“不敢以其富贵骄士。”⑦强烈;旺盛。王安石《孤桐》:“岁老根弥壮,阳骄叶更阴。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    进:

    ①前进。王安石《游褒禅山记》:“其进愈难,而其见愈奇。”《孙子·军争》:“勇者不得独进,怯者不得独退。”②长(zhǎng)进;进步。《荀子·天论》:“君子敬其在己者而不慕其在天者,是以日进也。”又增进。葛洪《抱朴子·外篇·勖(xù)学》:“进德修业,温故知新。”③到朝廷做官;出仕。范仲淹《岳阳楼记》:“是进亦忧,退亦忧。”又上朝。《商君书·农战》:“进则曲主,退则虑私。”(曲:曲意阿谀。)④引进;举荐。《史记·孙子吴起列传》:“于是忌进孙子于威王。”(忌:即齐将田忌。孙子:即孙膑。)《周礼·夏官·大司马》:“进贤兴功,以作邦国。”⑤提升。《晋书·贺循传》:“然无援于朝,久不进序。”(序:官阶。)⑥呈上;奉献。《魏书·李先传》:“先每一进策,所向克平。”(策:计策。克:攻克。)⑦超过。《庄子·养生主》:“臣之所好者道也,进乎技矣。”(技:技巧;技艺。)⑧进谏;劝谏。《战国策·齐策一》:“数月之后,时时而间进;期年之后,虽欲言,无可进者。”⑨收入的钱财。《史记·吕不韦列传》:“车乘进用不饶。”⑩通“赆”。赠送的钱财。《史记·高祖本纪》:“萧何为主吏,主进。”(主:主管。)

    蹈:

    ①践踏。《尚书·君牙》:“心之忧危,若蹈虎尾。”(危:畏惧不安。)②顿脚踏地。蔡琰《胡笳十八拍》:“羌胡蹈舞兮共讴歌。”③遵循;实行。《荀子·王制》:“聚敛者,召寇、肥敌、危身之道也,故明君不蹈也。”④变动不定。《诗经·小雅·菀(yùn)柳》:“上帝甚蹈。”

    蹄:

    ①马、牛、羊、猪等的趾端角质物。《庄子 · 马蹄》:“马蹄可以践霜雪。”②这类牲畜的腿。《史记·滑稽列传》:“见道旁有禳(ráng)田者,操一豚蹄、酒一盂而祝。”(禳:祭祀求福去灾。操:持。)③用蹄子踢。柳宗元《三戒·黔之驴》:“驴不胜怒,蹄之。”④捕兔的工具。《庄子·外物》:“蹄者所以在兔,得兔而忘蹄。”⑤量词。计牛马的单位。每四蹄为一头。《史记·货殖列传》:“陆地牧马二百蹄,牛蹄角千。”(蹄角:马牛一头四蹄二角。千:此为概数。)


  • wan zu ji hang bai liang xi ,fan jiao bu jin dao qian ti 。

    “wan zu ji hang bai liang xi ,fan jiao bu jin dao qian ti 。”shi gou chu chu :《za qu ge ci ·wu ma qian qiu mo sui le fu ci 》;shi tang chao shi ren zhang shui de zuo pin 。

    jin tian dan sheng qian qiu jie ,yu li hai fen mo shou shang 。shi ting zi liu ge le fu ,
    he ru lu ji wu hua gang 。lian jian shi chu yu long bian ,die xie jiao sheng diao shou hang 。
    sui sui xiang chuan zhi shu ri ,pian pian lai ban qing yun xiang 。
    sheng wang zhi de yu tian ji ,tian ma lai yi zi hai xi 。wan zu ji hang bai liang xi ,
    fan jiao bu jin dao qian ti 。xiu er fen lie shi cun ta ,gu nu xiang shen hu shang ji 。
    geng you xian bei zhong yan qu ,chui tou diao wei zui ru ni 。
    yuan ting ming jun ai yi cai ,yu bian jin chi yin long mei 。bu yin ci bai ren jian you ,
    ding shi fei huang tian shang lai 。ying long ri hua xiang zhao yao ,pen han yun se ju pai huai 。
    mo yan que xia tao hua wu ,bie you he zhong lan xie kai 。

    【zhu shi 】:

    wan :

    ①shou wan ,shou bei yu shou zhang xiang lian bu fen 。《ling shu jing ·gu du 》:“zhou zhi wan chang yi che er cun ban 。”《shang jun shu ·jun chen 》:“chen mu e wan er yu yong zhe de 。”②shou duan 。zhang yu 《ci yun jin qing han lin zeng chen bing yi 》:“he gong shi yuan guo ,jin li lun lao wan 。”

    zu :

    (yi )①jiao 。《zuo chuan ·zhao gong er shi liu nian 》:“yuan zi fu (fú)lin yong ,duan ji zu 。”(yuan zi 、lin yong :jun ren ming 。fu :dao kan 。)gu le fu 《mu lan ci 》:“yuan jie ming tuo qian li zu ,song er hai gu xiang 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“shou zu pian zhi ,mian mu li hei ,lao you gong zhe ye 。”②qi wu de jiao 。《li ji ·ming tang wei 》:“xia hou shi zhi gu zu 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ru ci ze jing 、wu zhi shi jiang ,ding zu zhi xing cheng yi 。”③zu gou ;chong zu 。《lao zi 》:“sun you yu er bu bu zu 。”④man zu 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“wu hu ! he shi yan qian tu wu jian ci wu ,wu lu du po shou dong si yi zu 。”(tu wu :gao song de yang zi 。)⑤gou de shang ;pei ;zhi de 。《xun zi ·quan xue 》:“bai fa shi yi ,bu zu wei shan she 。” (er )jù ①guo fen 。《lun yu ·gong ye chang 》:“qiao yan ,ling se ,zu gong ,zuo qiu ming chi zhi ,qiu yi chi zhi 。”(qiu :kong zi ming 。)②bu zu 。《lie zi ·yang zhu 》:“[gong sun mu ]tao yu hou ting ,yi zhou zu ye 。”(tao :duo bi 。)

    ji :

    ①[xing ]zheng ji ,yi zhi 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“fu wu zhi bu ~,wu zhi qing ye 。”②[fu ]yi tong ,yi ji 。《jin shu ·xie an chuan 》:“re er zei jia yan ,lai nian shui sheng ,dong xi ~ju 。”③[xing ]ping deng ,xiang deng 。《xun zi ·wang zhi 》:“shi ~ze bu yi ,zhong ~ze bu shi 。”④[dong ]zheng zhi 。《shi ji ·ku li lie chuan xu 》:“dao zhi yi zheng ,~zhi yi xing 。”⑤[xing ]min jie 。《shang jun shu ·ruo min 》:“~ji er jun ,su re piao feng 。”⑥[ming ]du qi 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“re bu zao tu ,hou jun shi ~。”

    hang :

    (yi )①lu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao bian 》:“hang you si ren 。”②pai lie er cheng de hang lie 。du fu 《zeng wei ba chu shi 》:“xi bie jun wei hun ,er nv hu cheng hang 。”you wei cheng hang de dong xi de liang ci 。li qun yu 《jiu ri 》:“yi hang xie yan xiang ren lai 。”③hang bei ;bei fen 。《han shu ·li an su jian chuan fu su wu 》:“han tian zi ,wo zhang ren hang ye 。”④gu dai jun shi bian zhi 。er shi wu ren wei hang 。yang xiong 《yu lie fu 》:“ge an hang wu 。”(wu :wu ren wei wu 。) (er )xíng ①hang zou ;liang jiao jiao ti qian jin 。《lie zi ·shui fu 》:“pi zhi chu bu you men ,hang bu cong jing ye 。”(jing :lu 。)fan zhi yun hang ;qian jin 。《lun yu ·shu er 》:“san ren hang ,bi you wo shi yan 。”②yin shen wei li kai ;li qu 。《zuo chuan · xi gong wu nian 》:“gong zhi ji yi ji zu hang 。”gu le fu 《mu lan shi 》:“tong hang shi er nian ,bu zhi mu lan shi nv lang 。”you zhi yu chu men zai wai you guan de shi wu 。du fu 《feng jian gao san shi wu shi jun 》:“hang se qiu jiang wan 。”③hang cheng ;lu cheng 。《lao zi 》di liu shi si zhang :“qian li zhi hang ,shi yu zu xia 。”④shu tong ;shu dao 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“shui ni hang ,fan lan yu zhong guo 。”you zhi liu dong de huo lin shi de 。⑤zuo ;shi shi 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“fu ren you er xue zhi ,zhuang er yu hang zhi 。”(fu :yu qi ci 。)《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“duo hang bu yi ,bi zi bi 。”⑥hang wei 。《lun yu ·gong ye chang 》:“ting ji yan er guan ji hang 。”⑦pin hang 。qu yuan 《jiu zhang ·ju song 》:“hang bi bai yi 。”《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“liu xun chen ji su hang 。”⑧tang 、song guan zhi ,xiao guan jian dai da guan de shi zuo shou mou guan ,da guan jian guan xiao guan de shi jiao hang mou guan 。ou yang xiu 《long gang qian biao 》:“guan wen dian xue shi te jin hang bing bu shang shu 。”(te jin :guan ming 。)⑨gu shi shi ti zhi yi 。shu le fu shi lei 。⑩han zi zi ti zhi yi hang shu de sheng chen 。zi ti jiao kai shu jian yi ,jiao cao shu gui fan ,han dai yi lai ji liu hang 。liu you 《zuo zi 》:“shu cheng ban hang cao 。”(11)fu ci 。jiang yao 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“gan wu sheng zhi hang xiu 。”(xiu :zhi si 。)

    bai :

    (yi )①pan she 。《shi jing ·shao na ·gan tang 》:“bi fei (fèi)gan tang ,wu jian wu bai 。”(bi fei :mao cheng mao 。gan tang :tang li shu 。)②yi chong biao shi jing yi de li jie 。hang li shi da gong zuo yi huo xia gui kou tou 。《shi ji ·jiang hou zhou bo shi jia 》:“jie zhou (zhòu)zhi shi bu bai ,qing yi jun li jian 。”(jie zhou zhi shi :chuan kai jia dai zhan kui de jun ren 。)③ye jian ;bai jian 。du fu 《xin hun bie 》:“qie shen wei fen ming ,he yi bai gu zhang 。”④shou yu 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“bai liang wei cheng xiang 。”⑤jing shou 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“yu shi ci xiang yin bu bai 。”⑥shang ;feng 。li mi 《chen qing biao 》:“jin bai biao yi wen 。” (er )bāi tong “bo ”。fen kai 。《shi jing · shao na ·gan tang 》:“wu jian wu bai 。”

    liang :

    ①[shu ]liang zhi 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“ze yi xing fa duan ji ~zu er qing zhi 。”②[shu ]er 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“zhuai zhou bo xian san ~sheng ,wei cheng qu diao xian you qing 。”③[shu ]shuang fang 。《chi bi zhi zhan 》:“gu yu lao zei shi bu ~li 。”④[liang ]1. shuang 。《shi jing ·ji feng ·na shan 》:“ge ju wu ~。”(ge ju :ge bu zhi cheng de xie 。)2. chong liang chan wei 。er shi si zhu wei yi liang ,shi liu liang wei yi jin 。《lu di he quan da zhen guan xi 》:“qu bao li qu chu yi ding shi ~yin zi fang zai zhuo shang 。”3.pi 。《zuo chuan ·min gong er nian 》:“gui fu ren yu xuan ,chong jin san shi ~。”⑤(liang)[liang ]ji suan che cheng de chan wei 。《gu wen guan zhi ·song yang shao yin xu 》:“che shu bai ~。”

    fan :

    (yi )①duo ;cheng ;fan duo 。《xun zi ·fu guo 》:“gu bu jiao er zhu ,ze xing fan er xie bu sheng 。”②za luan ;fan za 。mei yao chen 《ni li yi 〈zhu chuang wen feng 〉》:“chuang qian feng dong zhu ,sheng sui ying reng fan 。”③mao cheng 。li shang yin 《he ma lang zhong yi bai ju jian shi 》:“fan hua yi zi yue zhong sheng 。”④fan shi 。《guan zi ·ba guan 》:“jian cao duo yan ,ze liu chu fan ye 。”(jian :mao cao 。yan :cheng duo 。) (er )pán ma fu dai 。《li ji ·li qi 》:“da lu fan ying yi jiu 。”

    jiao :

    ①ma gao da jian zhuang 。《shi jing ·wei feng ·shuo ren 》:“si mu you jiao 。”(mu :xiong ma 。you :xing rong ci qian chuo 。)gao kuo 《zeng bie wang shi qi guan ji 》:“xing gao han jiang jiao 。”②gao ao 。《lun yu ·xue er 》:“pin er mo chan ,fu er mo jiao 。”③fang zong 。《shi ji ·jin shi jia 》:“ji huan gong yi jiao ,bu wu de er wu yuan lve 。”④chong ai 。li shang yin 《jiao er 》:“gun (gǔn)shi wo jiao er ,mei xiu nai mo pi 。”(mo pi :mo bi 。)《han shu ·xiong nu chuan 》:“hu zhe ,tian zhi jiao zi ye 。”⑤gao ao ;ao man 。《shang jun shu ·zhan fa 》:“wang zhe zhi bing ,sheng er bu jiao ,bai er bu yuan 。”《shi jing ·wei feng ·yuan you tao 》:“bu zhi wo zhe ,wei wo shi ye jiao 。”du mu 《a fang gong fu 》:“du fu zhi xin ,ri yi jiao gu 。”⑥dui ……ao man mo li 。《shi ji · wei gong zi lie chuan 》:“bu gan yi ji fu gui jiao shi 。”⑦jiang lie ;wang cheng 。wang an dan 《gu tong 》:“sui lao gen mi zhuang ,yang jiao xie geng yin 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    jin :

    ①qian jin 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“ji jin yu nan ,er ji jian yu ji 。”《sun zi ·jun zheng 》:“yong zhe bu de du jin ,qie zhe bu de du tui 。”②chang (zhǎng)jin ;jin bu 。《xun zi ·tian lun 》:“jun zi jing ji zai ji zhe er bu mu ji zai tian zhe ,shi yi ri jin ye 。”you zeng jin 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·xu (xù)xue 》:“jin de xiu ye ,wen gu zhi xin 。”③dao chao ting zuo guan ;chu shi 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“shi jin yi you ,tui yi you 。”you shang chao 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“jin ze qu zhu ,tui ze lv si 。”(qu :qu yi a yu 。)④yin jin ;ju jian 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“yu shi ji jin sun zi yu wei wang 。”(ji :ji ji jiang tian ji 。sun zi :ji sun bin 。)《zhou li ·xia guan ·da si ma 》:“jin xian xing gong ,yi zuo bang guo 。”⑤di sheng 。《jin shu ·he xun chuan 》:“ran mo yuan yu chao ,jiu bu jin xu 。”(xu :guan jie 。)⑥cheng shang ;feng suo 。《wei shu ·li xian chuan 》:“xian mei yi jin ce ,suo xiang ke ping 。”(ce :ji ce 。ke :gong ke 。)⑦chao guo 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“chen zhi suo hao zhe dao ye ,jin hu ji yi 。”(ji :ji qiao ;ji yi 。)⑧jin jian ;quan jian 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“shu yue zhi hou ,shi shi er jian jin ;ji nian zhi hou ,sui yu yan ,mo ke jin zhe 。”⑨shou ru de qian cai 。《shi ji ·lv bu wei lie chuan 》:“che cheng jin yong bu rao 。”⑩tong “jin ”。zeng song de qian cai 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiao he wei zhu li ,zhu jin 。”(zhu :zhu guan 。)

    dao :

    ①jian ta 。《shang shu ·jun ya 》:“xin zhi you wei ,re dao hu wei 。”(wei :wei ju bu an 。)②du jiao ta de 。cai yan 《hu jia shi ba pai 》:“qiang hu dao wu xi gong ou ge 。”③zun xun ;shi hang 。《xun zi ·wang zhi 》:“ju lian zhe ,shao kou 、fei di 、wei shen zhi dao ye ,gu ming jun bu dao ye 。”④bian dong bu ding 。《shi jing ·xiao ya ·wan (yùn)liu 》:“shang di shen dao 。”

    ti :

    ①ma 、niu 、yang 、zhu deng de zhi duan jiao zhi wu 。《zhuang zi · ma ti 》:“ma ti ke yi jian shuang xue 。”②zhe lei sheng chu de tui 。《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“jian dao pang you rang (ráng)tian zhe ,cao yi tun ti 、jiu yi yu er zhu 。”(rang :ji si qiu fu qu zai 。cao :chi 。)③yong ti zi ti 。liu zong yuan 《san jie ·qian zhi lv 》:“lv bu sheng nu ,ti zhi 。”④bu tu de gong ju 。《zhuang zi ·wai wu 》:“ti zhe suo yi zai tu ,de tu er wang ti 。”⑤liang ci 。ji niu ma de chan wei 。mei si ti wei yi tou 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“liu de mu ma er bai ti ,niu ti jiao qian 。”(ti jiao :ma niu yi tou si ti er jiao 。qian :ci wei gai shu 。)