• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 元臣故老不敢語,晝臥涕泣何汍瀾。

    “元臣故老不敢語,晝臥涕泣何汍瀾。”詩句出處:《永貞行》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    君不見太皇諒陰未出令,小人乘時偷國柄。
    北軍百萬虎與貔,天子自將非他師。一朝奪印付私黨,
    懍懍朝士何能為。狐鳴梟噪爭署置,睗睒跳踉相嫵媚。
    夜作詔書朝拜官,超資越序曾無難。公然白日受賄賂,
    火齊磊落堆金盤。元臣故老不敢語,晝臥涕泣何汍瀾。
    董賢三公誰復惜,侯景九錫行可嘆。國傢功高德且厚,
    天位未許庸夫幹。嗣皇卓犖信英主,文如太宗武高祖。
    膺圖受禪登明堂,共流幽州鯀死羽。四門肅穆賢俊登,
    數君匪親豈其朋。郎官清要為世稱,荒郡迫野嗟可矜。
    湖波連天日相騰,蠻俗生梗瘴癘烝。江氛嶺祲昏若凝,
    一蛇兩頭見未曾。怪鳥鳴喚令人憎,蠱蟲群飛夜撲燈。
    雄虺毒螫墮股肱,食中置藥肝心崩。左右使令詐難憑,
    慎勿浪信常兢兢。吾嘗同僚情可勝,具書目見非妄征,
    嗟爾既往宜為懲。

    《永貞行》唐朝詩人韓愈的作品。
    【註釋】:

    元:

    ①頭;首。《左傳·僖公三十三年》:“狄人歸其元。”②為首的。《荀子 · 王制》:“元惡不待教而誅。”③開始;第一。《公羊傳·隱公元年》:“元年者何?君之始年也。”④本;原來。後作“原”。嵇康《琴賦》序:“推其所由,似元不解音聲。”陸遊《示兒》:“死去元知萬事空,但悲不見九州同。”⑤大。《史記·龜策列傳》:“紂為暴虐,而元龜不占。”⑥善。《左傳·文公十八年》:“高辛氏有才子八人……天下之民,謂八元。”⑦朝代名。1206年建國。1271年忽必烈定國號為元。1279年滅南宋,定都大都(今北京)。1368年被朱元璋推翻。高啟《書博雞者事》:“識者固知元政紊弛。”[元元]1. 民眾;百姓。《史記·平準書》:“出禁錢以振元元。”(禁錢:供皇帝使用的錢。振:救濟。)2. 善良。《史記·文帝本紀》:“以全天下元元之民。”

    臣:

    ①戰俘。《禮記·少儀》:“臣則左之。”(左之:指用左手牽戰俘。)②男性奴隸。《韓非子·五蠹》:“雖臣虜之苦,不苦於此矣。”(雖:即使。)③國君統屬的民眾。《詩經·小雅·北山》:“率土之濱,莫非王臣。”(率土:在境域之內。)④君主制時代的官員。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“漢室傾頹,奸臣竊命,主上蒙塵。”⑤為臣;稱臣。《史記·刺客列傳·荊軻》:“趙不能支秦,必入臣;入臣則禍至燕。”(支:抵抗。)⑥指盡臣子之責。《三國演義》第三回:“(董卓)統西川大軍二十萬,常有不臣之心。”⑦古時臣民對君主的謙稱。《商君書·更法》:“臣聞之,疑行無成,疑事無功。”⑧作為一般人的謙稱。《墨子·公輸》:“北方有侮臣者,願借子殺之。”

    故:

    ①緣故;原因。王安石《讀孟嘗君傳》:“世皆稱孟嘗君能得士,士以故歸之。”高叔嗣《簡袁永之獄中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韓非子·顯學》:“不道仁義者故,不聽學者之言。”(者:之。)特指祭祀、期會等大事。《禮記·玉藻》:“君無故不殺牛,大夫無故不殺羊,士無故不殺犬豕。”③事故。《孟子·盡心上》:“父母俱存,兄弟無故,一樂也。”④原來的;舊有的。袁凱《客中夜坐》:“落葉蕭蕭江水長,故園歸路更茫茫。”蘇洵《六國論》:“從六國破亡之故事。”⑤老朋友;舊交。曹丕《與吳質書》“昔年疾疫,尋故鄉離其災。”⑥去世。張居正《答總督王鑒川計處黃酋》:“近報吉能亦於三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副詞。1.本來。李白《白頭吟》:“兔絲故無情,隨風任傾倒。”2.仍然。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“三日斷五匹,大人故嫌遲。”(大人:對長輩的敬稱。)3. 故意。《史記·陳涉世傢》:“將尉醉,廣故數言欲之,忿恚尉。”⑧連詞。表示因果;“所以”。蘇洵《六國論》:“故曰弊在賂秦也。”2. 猶則,便。《周易·豫》:“天地以順動,故日月不過而四時不忒(tè);聖人以順動,則刑罰清而民服。”(忒:差錯。)

    故老:

    年老多閱歷的人。《後漢書·胡廣傳》:“國有大政,必議之於前訓,咨之於~~。”本作“古老”。李白《上留田行》:“~~向予言,言是上留田。”

    老:

    ①年歲大。《詩經·邶風·擊鼓》:“與子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往來。”②衰老。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“廉頗老矣,尚能飯否?”③老年人。《戰國策·齊策》:“民扶老攜幼,迎君道中。”特用於對資深長者的敬稱。《詩經·小雅·十月之交》:“不憖遺一老。”(憖yìn:願)④老死;終老。死的諱稱。張溥《五人墓碑記》:“令五人者保其首領以老於戶牖之下。”⑤敬老,養老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟練,有經驗。歐陽修《為君難論》:“其父奢,趙之名將,老用於兵者也。”⑦對公卿大夫的總稱。《左傳·昭公十三年》:“天子之老,請帥王賦。”也指大夫的傢臣《論語·憲問》:“孟公綽為趙魏老則優。”(孟公綽:魯大夫。趙魏:都是晉國的世卿。)⑧告老;年老退休。《左傳·襄公三年》:“祁奚請老。”(祁奚:晉大夫。)⑨年久的;歷時久遠的。原來的(與“新”相對)。方苞《獄中雜記》:“而獄中為老監者四,監五室。”⑩陳舊的。歸有光《項脊軒志》:“百年老屋,塵泥滲漉。”(11)前綴。用於稱人、排列次序和某些動植物名。蘇軾《江城子·密州出獵》:“老夫聊發少年狂。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    敢:

    ①勇敢;有膽氣。《莊子·盜蹠》:“勇悍果敢,聚眾率兵,此下德也。”《新唐書·石雄傳》:“少為牙校,敢毅善戰,氣蓋軍中。”②敢於;有膽量做某事。《漢書·趙充國傳》:“用兵深入敢戰者吉。”③謙詞。有冒昧的意思。《左傳·宣公十二年》:“敢佈腹心。”(佈腹心:指講出心裡話。)④豈敢;怎敢。《左傳·襄公二十六年》:“敬以待命,敢有貳心乎?”

    語:

    (一)①談論;說話。《論語·鄉黨》:“食不言,寢不語。”②言論;話。《韓非子·五蠹》:“無先王之語,以吏為師。”(不用先王的那套言論,而用官吏當老師。)③諺語;俗語。《列子·楊朱》:“古語有之:‘生相憐,死相捐。’”(捐:棄。)④詩文、談話中的字或句。杜甫《江上值水如海勢聊短述》:“語不驚人死不休。” (二)yù 告訴。《史記·項羽本紀》:“沛公今事有急,亡去不義,不可不語。”(亡:逃走。)

    臥:

    ①伏幾休息。《荀子·解蔽》:“心,臥則夢。”②睡。王翰《涼州詞》:“醉臥沙場君莫笑,古來征戰幾人回?”③躺著。《世說新語·尤梅》:“桓公臥語曰。”④寢室。《漢書·韓信傳》:“張耳、韓信未起,(漢王)即其臥,奪其印符。”(即:就在。符:調兵的憑證。)⑤禽獸趴伏。李白《尋雍尊師隱居》詩:“花暖青牛臥。”⑥平放著。杜甫《重過何氏五首》之四:“雨拋金鎖甲,苔臥綠沉槍。”(綠沉槍:用深綠漆過的長柄槍。)⑦隱居。李白《送梁回歸東平》:“莫學東山臥,參差老謝安。”

    涕:

    ①眼淚。《詩經·小雅 ·小弁》:“心之憂矣,涕既隕之。”(隕:墜落。)②流淚;哭泣。陳亮《念奴嬌·登多景樓》:“登高懷遠,也學英雄涕。”③鼻涕。王褒《僮約》:“目淚下落,鼻涕長一尺。”

    泣:

    ①無聲或低聲哭。《周易·中孚》:“得敵,或鼓或罷,或泣或歌。”②泛指哭。《尚書·益稷》:“啟呱呱而泣。”③眼淚。《韓非子·和氏》:“泣盡而繼之以血。”④通“澀”。滯澀不暢。《素問·五藏生成篇》:“凝於脈者為泣。”

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    骼:

    禽獸的骨。泛指骨。《儀禮·有司》:“司士設俎於豆北,羊骼一。”杜甫《瘦馬行》:“東郊瘦馬使我傷,骨骼硉兀如堵墻。”

    健:

    ①強壯;有力。《韓非子·六反》:“夫欲得力士而聽其自言,雖庸人與烏獲不可別也。授之以鼎俎(zǔ),則罷(pí)健效矣。”(夫:助詞。烏獲:古代力士。別:區別。鼎、俎:鼎,古代食器;俎,古代禮器,均較重。罷:通“疲”。效:分明。)溫庭筠《碌碌古詞》:“羸牛生健犢。”(羸:瘦弱。)②健康。《三國志·魏書·華佗傳》:“好自將愛,一年便健。”白居易《偶作》:“聞客病時慚體健,見人忙處覺心閑。”③能力強。《後漢書·袁紹傳》:“紹勃然曰:‘天下健者,豈惟董公?’”(勃然:發怒。惟:隻有。)《戰國策·秦策二》:“楚客來使者多健,與寡人爭辭,寡人數窮焉。”④指人和事物處於旺盛狀態。韋莊《秋霽晚景》:“墻頭山色健,林外鳥聲歡。”楊慎《詩品·張安國》:“筆酣興健。”(興:興致。)⑤善於;擅長。李公佐《古〈嶽瀆經〉》:“漁者健水。”⑥濃;深。楊慎《詩品·張安國》:“筆酣興健,頃刻即成。”


  • 元臣故老不敢语,昼卧涕泣何汍澜。

    “元臣故老不敢语,昼卧涕泣何汍澜。”诗句出处:《永贞行》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    君不见太皇谅阴未出令,小人乘时偷国柄。
    北军百万虎与貔,天子自将非他师。一朝夺印付私党,
    懔懔朝士何能为。狐鸣枭噪争署置,睗睒跳踉相妩媚。
    夜作诏书朝拜官,超资越序曾无难。公然白日受贿赂,
    火齐磊落堆金盘。元臣故老不敢语,昼卧涕泣何汍澜。
    董贤三公谁复惜,侯景九锡行可叹。国家功高德且厚,
    天位未许庸夫干。嗣皇卓荦信英主,文如太宗武高祖。
    膺图受禅登明堂,共流幽州鲧死羽。四门肃穆贤俊登,
    数君匪亲岂其朋。郎官清要为世称,荒郡迫野嗟可矜。
    湖波连天日相腾,蛮俗生梗瘴疠烝。江氛岭祲昏若凝,
    一蛇两头见未曾。怪鸟鸣唤令人憎,蛊虫群飞夜扑灯。
    雄虺毒螫堕股肱,食中置药肝心崩。左右使令诈难凭,
    慎勿浪信常兢兢。吾尝同僚情可胜,具书目见非妄征,
    嗟尔既往宜为惩。

    《永贞行》唐朝诗人韩愈的作品。
    【注释】:

    元:

    ①头;首。《左传·僖公三十三年》:“狄人归其元。”②为首的。《荀子 · 王制》:“元恶不待教而诛。”③开始;第一。《公羊传·隐公元年》:“元年者何?君之始年也。”④本;原来。后作“原”。嵇康《琴赋》序:“推其所由,似元不解音声。”陆游《示儿》:“死去元知万事空,但悲不见九州同。”⑤大。《史记·龟策列传》:“纣为暴虐,而元龟不占。”⑥善。《左传·文公十八年》:“高辛氏有才子八人……天下之民,谓八元。”⑦朝代名。1206年建国。1271年忽必烈定国号为元。1279年灭南宋,定都大都(今北京)。1368年被朱元璋推翻。高启《书博鸡者事》:“识者固知元政紊弛。”[元元]1. 民众;百姓。《史记·平准书》:“出禁钱以振元元。”(禁钱:供皇帝使用的钱。振:救济。)2. 善良。《史记·文帝本纪》:“以全天下元元之民。”

    臣:

    ①战俘。《礼记·少仪》:“臣则左之。”(左之:指用左手牵战俘。)②男性奴隶。《韩非子·五蠹》:“虽臣虏之苦,不苦于此矣。”(虽:即使。)③国君统属的民众。《诗经·小雅·北山》:“率土之滨,莫非王臣。”(率土:在境域之内。)④君主制时代的官员。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“汉室倾颓,奸臣窃命,主上蒙尘。”⑤为臣;称臣。《史记·刺客列传·荆轲》:“赵不能支秦,必入臣;入臣则祸至燕。”(支:抵抗。)⑥指尽臣子之责。《三国演义》第三回:“(董卓)统西川大军二十万,常有不臣之心。”⑦古时臣民对君主的谦称。《商君书·更法》:“臣闻之,疑行无成,疑事无功。”⑧作为一般人的谦称。《墨子·公输》:“北方有侮臣者,愿借子杀之。”

    故:

    ①缘故;原因。王安石《读孟尝君传》:“世皆称孟尝君能得士,士以故归之。”高叔嗣《简袁永之狱中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韩非子·显学》:“不道仁义者故,不听学者之言。”(者:之。)特指祭祀、期会等大事。《礼记·玉藻》:“君无故不杀牛,大夫无故不杀羊,士无故不杀犬豕。”③事故。《孟子·尽心上》:“父母俱存,兄弟无故,一乐也。”④原来的;旧有的。袁凯《客中夜坐》:“落叶萧萧江水长,故园归路更茫茫。”苏洵《六国论》:“从六国破亡之故事。”⑤老朋友;旧交。曹丕《与吴质书》“昔年疾疫,寻故乡离其灾。”⑥去世。张居正《答总督王鉴川计处黄酋》:“近报吉能亦于三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副词。1.本来。李白《白头吟》:“兔丝故无情,随风任倾倒。”2.仍然。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“三日断五匹,大人故嫌迟。”(大人:对长辈的敬称。)3. 故意。《史记·陈涉世家》:“将尉醉,广故数言欲之,忿恚尉。”⑧连词。表示因果;“所以”。苏洵《六国论》:“故曰弊在赂秦也。”2. 犹则,便。《周易·豫》:“天地以顺动,故日月不过而四时不忒(tè);圣人以顺动,则刑罚清而民服。”(忒:差错。)

    故老:

    年老多阅历的人。《后汉书·胡广传》:“国有大政,必议之于前训,咨之于~~。”本作“古老”。李白《上留田行》:“~~向予言,言是上留田。”

    老:

    ①年岁大。《诗经·邶风·击鼓》:“与子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往来。”②衰老。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“廉颇老矣,尚能饭否?”③老年人。《战国策·齐策》:“民扶老携幼,迎君道中。”特用于对资深长者的敬称。《诗经·小雅·十月之交》:“不慭遗一老。”(慭yìn:愿)④老死;终老。死的讳称。张溥《五人墓碑记》:“令五人者保其首领以老于户牖之下。”⑤敬老,养老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟练,有经验。欧阳修《为君难论》:“其父奢,赵之名将,老用于兵者也。”⑦对公卿大夫的总称。《左传·昭公十三年》:“天子之老,请帅王赋。”也指大夫的家臣《论语·宪问》:“孟公绰为赵魏老则优。”(孟公绰:鲁大夫。赵魏:都是晋国的世卿。)⑧告老;年老退休。《左传·襄公三年》:“祁奚请老。”(祁奚:晋大夫。)⑨年久的;历时久远的。原来的(与“新”相对)。方苞《狱中杂记》:“而狱中为老监者四,监五室。”⑩陈旧的。归有光《项脊轩志》:“百年老屋,尘泥渗漉。”(11)前缀。用于称人、排列次序和某些动植物名。苏轼《江城子·密州出猎》:“老夫聊发少年狂。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    敢:

    ①勇敢;有胆气。《庄子·盗跖》:“勇悍果敢,聚众率兵,此下德也。”《新唐书·石雄传》:“少为牙校,敢毅善战,气盖军中。”②敢于;有胆量做某事。《汉书·赵充国传》:“用兵深入敢战者吉。”③谦词。有冒昧的意思。《左传·宣公十二年》:“敢布腹心。”(布腹心:指讲出心里话。)④岂敢;怎敢。《左传·襄公二十六年》:“敬以待命,敢有贰心乎?”

    语:

    (一)①谈论;说话。《论语·乡党》:“食不言,寝不语。”②言论;话。《韩非子·五蠹》:“无先王之语,以吏为师。”(不用先王的那套言论,而用官吏当老师。)③谚语;俗语。《列子·杨朱》:“古语有之:‘生相怜,死相捐。’”(捐:弃。)④诗文、谈话中的字或句。杜甫《江上值水如海势聊短述》:“语不惊人死不休。” (二)yù 告诉。《史记·项羽本纪》:“沛公今事有急,亡去不义,不可不语。”(亡:逃走。)

    卧:

    ①伏几休息。《荀子·解蔽》:“心,卧则梦。”②睡。王翰《凉州词》:“醉卧沙场君莫笑,古来征战几人回?”③躺着。《世说新语·尤梅》:“桓公卧语曰。”④寝室。《汉书·韩信传》:“张耳、韩信未起,(汉王)即其卧,夺其印符。”(即:就在。符:调兵的凭证。)⑤禽兽趴伏。李白《寻雍尊师隐居》诗:“花暖青牛卧。”⑥平放着。杜甫《重过何氏五首》之四:“雨抛金锁甲,苔卧绿沉枪。”(绿沉枪:用深绿漆过的长柄枪。)⑦隐居。李白《送梁回归东平》:“莫学东山卧,参差老谢安。”

    涕:

    ①眼泪。《诗经·小雅 ·小弁》:“心之忧矣,涕既陨之。”(陨:坠落。)②流泪;哭泣。陈亮《念奴娇·登多景楼》:“登高怀远,也学英雄涕。”③鼻涕。王褒《僮约》:“目泪下落,鼻涕长一尺。”

    泣:

    ①无声或低声哭。《周易·中孚》:“得敌,或鼓或罢,或泣或歌。”②泛指哭。《尚书·益稷》:“启呱呱而泣。”③眼泪。《韩非子·和氏》:“泣尽而继之以血。”④通“涩”。滞涩不畅。《素问·五藏生成篇》:“凝于脉者为泣。”

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    骼:

    禽兽的骨。泛指骨。《仪礼·有司》:“司士设俎于豆北,羊骼一。”杜甫《瘦马行》:“东郊瘦马使我伤,骨骼硉兀如堵墙。”

    健:

    ①强壮;有力。《韩非子·六反》:“夫欲得力士而听其自言,虽庸人与乌获不可别也。授之以鼎俎(zǔ),则罢(pí)健效矣。”(夫:助词。乌获:古代力士。别:区别。鼎、俎:鼎,古代食器;俎,古代礼器,均较重。罢:通“疲”。效:分明。)温庭筠《碌碌古词》:“羸牛生健犊。”(羸:瘦弱。)②健康。《三国志·魏书·华佗传》:“好自将爱,一年便健。”白居易《偶作》:“闻客病时惭体健,见人忙处觉心闲。”③能力强。《后汉书·袁绍传》:“绍勃然曰:‘天下健者,岂惟董公?’”(勃然:发怒。惟:只有。)《战国策·秦策二》:“楚客来使者多健,与寡人争辞,寡人数穷焉。”④指人和事物处于旺盛状态。韦庄《秋霁晚景》:“墙头山色健,林外鸟声欢。”杨慎《诗品·张安国》:“笔酣兴健。”(兴:兴致。)⑤善于;擅长。李公佐《古〈岳渎经〉》:“渔者健水。”⑥浓;深。杨慎《诗品·张安国》:“笔酣兴健,顷刻即成。”


  • yuan chen gu lao bu gan yu ,zhou wo ti qi he 汍lan 。

    “yuan chen gu lao bu gan yu ,zhou wo ti qi he 汍lan 。”shi gou chu chu :《yong zhen hang 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    jun bu jian tai huang liang yin wei chu ling ,xiao ren cheng shi tou guo bing 。
    bei jun bai mo hu yu pi ,tian zi zi jiang fei ta shi 。yi chao duo yin fu si dang ,
    lin lin chao shi he neng wei 。hu ming xiao zao zheng shu zhi ,shi shan tiao liang xiang wu mei 。
    ye zuo zhao shu chao bai guan ,chao zi yue xu ceng mo nan 。gong ran bai ri shou hui lu ,
    huo ji lei la dui jin pan 。yuan chen gu lao bu gan yu ,zhou wo ti qi he 汍lan 。
    dong xian san gong shei fu xi ,hou jing jiu xi hang ke tan 。guo jia gong gao de ju hou ,
    tian wei wei hu yong fu gan 。si huang zhuo luo xin ying zhu ,wen ru tai zong wu gao zu 。
    ying tu shou chan deng ming tang ,gong liu you zhou gun si yu 。si men su mu xian jun deng ,
    shu jun fei qin qi ji peng 。lang guan qing yao wei shi chen ,huang jun pai ye jie ke jin 。
    hu bo lian tian ri xiang teng ,man su sheng geng zhang li zheng 。jiang fen ling jin hun re ning ,
    yi she liang tou jian wei ceng 。guai diao ming huan ling ren zeng ,gu chong qun fei ye pu deng 。
    xiong hui du shi duo gu gong ,shi zhong zhi yao gan xin beng 。zuo you shi ling zha nan ping ,
    shen wu lang xin chang jing jing 。wu chang tong liao qing ke sheng ,ju shu mu jian fei wang zheng ,
    jie er ji wang yi wei cheng 。

    《yong zhen hang 》tang chao shi ren han yu de zuo pin 。
    【zhu shi 】:

    yuan :

    ①tou ;shou 。《zuo chuan ·xi gong san shi san nian 》:“di ren gui ji yuan 。”②wei shou de 。《xun zi · wang zhi 》:“yuan e bu dai jiao er zhu 。”③kai shi ;di yi 。《gong yang chuan ·yin gong yuan nian 》:“yuan nian zhe he ?jun zhi shi nian ye 。”④ben ;yuan lai 。hou zuo “yuan ”。ji kang 《qin fu 》xu :“tui ji suo you ,shi yuan bu jie yin sheng 。”liu you 《shi er 》:“si qu yuan zhi mo shi kong ,dan bei bu jian jiu zhou tong 。”⑤da 。《shi ji ·gui ce lie chuan 》:“zhou wei bao nve ,er yuan gui bu zhan 。”⑥shan 。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“gao xin shi you cai zi ba ren ……tian xia zhi min ,wei ba yuan 。”⑦chao dai ming 。1206nian jian guo 。1271nian hu bi lie ding guo hao wei yuan 。1279nian mie na song ,ding dou da dou (jin bei jing )。1368nian bei zhu yuan zhang tui fan 。gao qi 《shu bo ji zhe shi 》:“shi zhe gu zhi yuan zheng wen chi 。”[yuan yuan ]1. min zhong ;bai xing 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“chu jin qian yi zhen yuan yuan 。”(jin qian :gong huang di shi yong de qian 。zhen :jiu ji 。)2. shan liang 。《shi ji ·wen di ben ji 》:“yi quan tian xia yuan yuan zhi min 。”

    chen :

    ①zhan fu 。《li ji ·shao yi 》:“chen ze zuo zhi 。”(zuo zhi :zhi yong zuo shou qian zhan fu 。)②nan xing nu li 。《han fei zi ·wu du 》:“sui chen lu zhi ku ,bu ku yu ci yi 。”(sui :ji shi 。)③guo jun tong shu de min zhong 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“lv tu zhi bin ,mo fei wang chen 。”(lv tu :zai jing yu zhi nei 。)④jun zhu zhi shi dai de guan yuan 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“han shi qing tui ,jian chen qie ming ,zhu shang meng chen 。”⑤wei chen ;chen chen 。《shi ji ·ci ke lie chuan ·jing ke 》:“zhao bu neng zhi qin ,bi ru chen ;ru chen ze huo zhi yan 。”(zhi :di kang 。)⑥zhi jin chen zi zhi ze 。《san guo yan yi 》di san hui :“(dong zhuo )tong xi chuan da jun er shi mo ,chang you bu chen zhi xin 。”⑦gu shi chen min dui jun zhu de qian chen 。《shang jun shu ·geng fa 》:“chen wen zhi ,yi hang mo cheng ,yi shi mo gong 。”⑧zuo wei yi ban ren de qian chen 。《mo zi ·gong shu 》:“bei fang you wu chen zhe ,yuan jie zi sha zhi 。”

    gu :

    ①yuan gu ;yuan yin 。wang an dan 《dou meng chang jun chuan 》:“shi jie chen meng chang jun neng de shi ,shi yi gu gui zhi 。”gao shu si 《jian yuan yong zhi yu zhong 》:“zui zhi yu he yan ,zhi yi yu yong gu 。”②shi 。《han fei zi ·xian xue 》:“bu dao ren yi zhe gu ,bu ting xue zhe zhi yan 。”(zhe :zhi 。)te zhi ji si 、ji hui deng da shi 。《li ji ·yu zao 》:“jun mo gu bu sha niu ,da fu mo gu bu sha yang ,shi mo gu bu sha quan shi 。”③shi gu 。《meng zi ·jin xin shang 》:“fu mu ju cun ,xiong di mo gu ,yi le ye 。”④yuan lai de ;jiu you de 。yuan kai 《ke zhong ye zuo 》:“la xie xiao xiao jiang shui chang ,gu yuan gui lu geng mang mang 。”su xun 《liu guo lun 》:“cong liu guo po wang zhi gu shi 。”⑤lao peng you ;jiu jiao 。cao pi 《yu wu zhi shu 》“xi nian ji yi ,xun gu xiang li ji zai 。”⑥qu shi 。zhang ju zheng 《da zong du wang jian chuan ji chu huang qiu 》:“jin bao ji neng yi yu san yue san ri bing gu 。”(ji neng :ren ming 。)⑦fu ci 。1.ben lai 。li bai 《bai tou yin 》:“tu si gu mo qing ,sui feng ren qing dao 。”2.reng ran 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“san ri duan wu pi ,da ren gu xian chi 。”(da ren :dui chang bei de jing chen 。)3. gu yi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“jiang wei zui ,an gu shu yan yu zhi ,fen hui wei 。”⑧lian ci 。biao shi yin guo ;“suo yi ”。su xun 《liu guo lun 》:“gu yue bi zai lu qin ye 。”2. you ze ,bian 。《zhou yi ·yu 》:“tian de yi shun dong ,gu ri yue bu guo er si shi bu te (tè);sheng ren yi shun dong ,ze xing fa qing er min fu 。”(te :cha cuo 。)

    gu lao :

    nian lao duo yue li de ren 。《hou han shu ·hu an chuan 》:“guo you da zheng ,bi yi zhi yu qian xun ,zi zhi yu ~~。”ben zuo “gu lao ”。li bai 《shang liu tian hang 》:“~~xiang yu yan ,yan shi shang liu tian 。”

    lao :

    ①nian sui da 。《shi jing ·bei feng ·ji gu 》:“yu zi xie lao 。”(xie :yi tong 。)《lao zi 》di shi ba zhang :“min zhi lao si bu xiang wang lai 。”②cui lao 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“lian po lao yi ,shang neng fan fou ?”③lao nian ren 。《zhan guo ce ·ji ce 》:“min fu lao xie you ,ying jun dao zhong 。”te yong yu dui zi shen chang zhe de jing chen 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“bu yin wei yi lao 。”(yin yìn:yuan )④lao si ;zhong lao 。si de hui chen 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“ling wu ren zhe bao ji shou ling yi lao yu hu you zhi xia 。”⑤jing lao ,yang lao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“lao wu lao yi ji ren zhi lao 。”⑥shou lian ,you jing yan 。ou yang xiu 《wei jun nan lun 》:“ji fu she ,zhao zhi ming jiang ,lao yong yu bing zhe ye 。”⑦dui gong qing da fu de zong chen 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“tian zi zhi lao ,qing shuai wang fu 。”ye zhi da fu de jia chen 《lun yu ·xian wen 》:“meng gong chao wei zhao wei lao ze you 。”(meng gong chao :lu da fu 。zhao wei :dou shi jin guo de shi qing 。)⑧gao lao ;nian lao tui xiu 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qi xi qing lao 。”(qi xi :jin da fu 。)⑨nian jiu de ;li shi jiu yuan de 。yuan lai de (yu “xin ”xiang dui )。fang bao 《yu zhong za ji 》:“er yu zhong wei lao jian zhe si ,jian wu shi 。”⑩chen jiu de 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“bai nian lao wu ,chen ni shen lu 。”(11)qian chuo 。yong yu chen ren 、pai lie ci xu he mou xie dong zhi wu ming 。su shi 《jiang cheng zi ·mi zhou chu lie 》:“lao fu liao fa shao nian kuang 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    gan :

    ①yong gan ;you dan qi 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“yong han guo gan ,ju zhong lv bing ,ci xia de ye 。”《xin tang shu ·dan xiong chuan 》:“shao wei ya jiao ,gan yi shan zhan ,qi gai jun zhong 。”②gan yu ;you dan liang zuo mou shi 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“yong bing shen ru gan zhan zhe ji 。”③qian ci 。you mao mei de yi sai 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gan bu fu xin 。”(bu fu xin :zhi jiang chu xin li hua 。)④qi gan ;zen gan 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“jing yi dai ming ,gan you er xin hu ?”

    yu :

    (yi )①tan lun ;shui hua 。《lun yu ·xiang dang 》:“shi bu yan ,qin bu yu 。”②yan lun ;hua 。《han fei zi ·wu du 》:“mo xian wang zhi yu ,yi li wei shi 。”(bu yong xian wang de na tao yan lun ,er yong guan li dang lao shi 。)③yan yu ;su yu 。《lie zi ·yang zhu 》:“gu yu you zhi :‘sheng xiang lian ,si xiang juan 。’”(juan :qi 。)④shi wen 、tan hua zhong de zi huo gou 。du fu 《jiang shang zhi shui ru hai shi liao duan shu 》:“yu bu jing ren si bu xiu 。” (er )yù gao su 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jin shi you ji ,wang qu bu yi ,bu ke bu yu 。”(wang :tao zou 。)

    wo :

    ①fu ji xiu xi 。《xun zi ·jie bi 》:“xin ,wo ze meng 。”②shui 。wang han 《liang zhou ci 》:“zui wo sha chang jun mo xiao ,gu lai zheng zhan ji ren hui ?”③tang zhao 。《shi shui xin yu ·you mei 》:“huan gong wo yu yue 。”④qin shi 。《han shu ·han xin chuan 》:“zhang er 、han xin wei qi ,(han wang )ji ji wo ,duo ji yin fu 。”(ji :jiu zai 。fu :diao bing de ping zheng 。)⑤qin shou pa fu 。li bai 《xun yong zun shi yin ju 》shi :“hua nuan qing niu wo 。”⑥ping fang zhao 。du fu 《chong guo he shi wu shou 》zhi si :“yu pao jin suo jia ,tai wo lu chen qiang 。”(lu chen qiang :yong shen lu qi guo de chang bing qiang 。)⑦yin ju 。li bai 《song liang hui gui dong ping 》:“mo xue dong shan wo ,can cha lao xie an 。”

    ti :

    ①yan lei 。《shi jing ·xiao ya ·xiao bian 》:“xin zhi you yi ,ti ji yun zhi 。”(yun :zhui la 。)②liu lei ;ku qi 。chen liang 《nian nu jiao ·deng duo jing lou 》:“deng gao huai yuan ,ye xue ying xiong ti 。”③bi ti 。wang bao 《tong yao 》:“mu lei xia la ,bi ti chang yi che 。”

    qi :

    ①mo sheng huo di sheng ku 。《zhou yi ·zhong fu 》:“de di ,huo gu huo ba ,huo qi huo ge 。”②fan zhi ku 。《shang shu ·yi ji 》:“qi gu gu er qi 。”③yan lei 。《han fei zi ·he shi 》:“qi jin er ji zhi yi xie 。”④tong “se ”。zhi se bu chang 。《su wen ·wu cang sheng cheng pian 》:“ning yu mai zhe wei qi 。”

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    ge :

    qin shou de gu 。fan zhi gu 。《yi li ·you si 》:“si shi she zu yu dou bei ,yang ge yi 。”du fu 《shou ma hang 》:“dong jiao shou ma shi wo shang ,gu ge lu wu ru du qiang 。”

    jian :

    ①jiang zhuang ;you li 。《han fei zi ·liu fan 》:“fu yu de li shi er ting ji zi yan ,sui yong ren yu wu huo bu ke bie ye 。shou zhi yi ding zu (zǔ),ze ba (pí)jian xiao yi 。”(fu :zhu ci 。wu huo :gu dai li shi 。bie :ou bie 。ding 、zu :ding ,gu dai shi qi ;zu ,gu dai li qi ,jun jiao chong 。ba :tong “pi ”。xiao :fen ming 。)wen ting jun 《liu liu gu ci 》:“lei niu sheng jian du 。”(lei :shou ruo 。)②jian kang 。《san guo zhi ·wei shu ·hua tuo chuan 》:“hao zi jiang ai ,yi nian bian jian 。”bai ju yi 《ou zuo 》:“wen ke bing shi can ti jian ,jian ren mang chu jiao xin xian 。”③neng li jiang 。《hou han shu ·yuan shao chuan 》:“shao bo ran yue :‘tian xia jian zhe ,qi wei dong gong ?’”(bo ran :fa nu 。wei :zhi you 。)《zhan guo ce ·qin ce er 》:“chu ke lai shi zhe duo jian ,yu gua ren zheng ci ,gua ren shu qiong yan 。”④zhi ren he shi wu chu yu wang cheng zhuang tai 。wei zhuang 《qiu ji wan jing 》:“qiang tou shan se jian ,lin wai diao sheng huan 。”yang shen 《shi pin ·zhang an guo 》:“bi han xing jian 。”(xing :xing zhi 。)⑤shan yu ;shan chang 。li gong zuo 《gu 〈yue du jing 〉》:“yu zhe jian shui 。”⑥nong ;shen 。yang shen 《shi pin ·zhang an guo 》:“bi han xing jian ,qing ke ji cheng 。”

今日更新
今日推荐