• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 勃律天西采玉河,堅昆碧碗最來多。

    “勃律天西采玉河,堅昆碧碗最來多。”詩句出處:《喜聞盜賊總退口號五首》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    蕭關隴水入官軍,青海黃河卷塞雲。
    北極轉愁龍虎氣,西戎休縱犬羊群。

    贊普多教使入秦,數通和好止煙塵。
    朝廷忽用哥舒將,殺伐虛悲公主親。

    崆峒西極過昆侖,駝馬由來擁國門。
    逆氣數年吹路斷,蕃人聞道漸星奔。

    勃律天西采玉河,堅昆碧碗最來多。
    舊隨漢使千堆寶,少答胡王萬匹羅。

    今春喜氣滿乾坤,南北東西拱至尊。
    大歷二年調玉燭,玄元皇帝聖雲孫。

    《喜聞盜賊總退口號五首》唐朝詩人杜甫的作品。
    【註釋】:

    勃:

    ①推動。引申為興起。《莊子·知北遊》:“人生天地之間,若白駒之過卻,忽然而已,註然勃然,莫不出焉。”(白駒:駿馬。卻:同“隙”。孔。)②旺盛。徐宏祖《徐霞客遊記·滇遊日記》:“煙氣鬱勃。”(鬱:煙氣濃的樣子。)③爭鬥。《莊子·外物》:“室無空虛,則婦姑勃谿。”④粉末。《周禮·地官·草人》:“凡糞種……勃壤用狐,埴壚(zhílú)用豕。”(埴壚:疏松的黃黏土。)⑤變色。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“權勃然曰:‘吾不能舉全吳之地,十萬之眾,受制於人!’”⑥忽然。《莊子·天地》:“蕩蕩乎忽然出,勃然動。”⑦“馬勃”的簡稱。馬勃,濕地或腐木上所生菌類,幹制後可入藥,味辛,能清肺、利咽、止血。趙鼎臣《上許沖元啟》:“籠中丹桂,並溲勃以兼收;幕下紅蓮,雜蒹葭而俱進。”(溲勃:牛溲馬勃的簡稱,牛溲,車前草的別名,都為至賤之藥。)⑧通“悖”。乖戾。《後漢書·吳漢傳》:“帝聞大驚,讓漢曰:‘彼敕公千條萬端,何意臨事勃亂!’”(讓:以詞相責。敕:告誡。)⑨同“渤”。海名。司馬相如《子虛賦》(據《漢書》):“浮勃澥,遊孟諸。”

    律:

    ①法令;法規。《管子·七臣七主》:“律者,所以定分止爭也。”(分:名分。)《史記·平準書》:“為天下初定,復弛商賈之律。”(弛:放松。)又指法律的具體條文。《漢書·高帝紀》:“命蕭何次律令。”特指刑律。《晉書·刑法志》:“盜律有賊傷之例,賊律有盜章之文。”②規則;法則。《商君書·戰法》:“兵大律在謹。”韓偓《送人棄官入道》:“酒律應難忘。”③約束;管理。李商隱《驕兒詩》:“威怒不可律。”④古代用來校正樂音高低的竹管。《後漢書·律歷志上》:“截管為律,吹以考聲。”⑤音律。即竹管校定的音階。十二個竹管分為單數、雙數,單數校定的音階叫六律,雙數叫六呂,合稱十二律。《楚辭·九歌·東君》:“應律兮合節。”(節:節拍。)《漢書·律歷志上》:“律十有二,陽六為律,陰六為呂。”⑥舊體詩體裁之一律詩的省稱。⑦指季節和氣候。陸遊《春望》:“大地四春律。”

    天:

    ①人的頭部。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲,釋智謀,去巧故……若此,則無以害其天矣。”(釋:去除。巧故:偽詐。)②天空。王充《論衡·談天》:“察當今天去地甚高,古天與今無異。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)廬,籠蓋四野。”(穹廬:氈帳。)③在額上刺字的刑罰。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罰。)④天氣;氣候。《呂氏春秋·季春》:“行秋令,則天多沉陰。”⑤自然界。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”⑥自然形成的。《莊子·養生主》:“依乎天理,批大郤,導大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左傳·成公十六年》:“國之存亡,天也。”⑨依憑;依靠者。《儀禮· 喪服》:“夫者,妻之天也。”

    西:

    ①鳥類止息。《敦煌曲子詞集·西江月》:“棹歌驚起亂西禽,女伴各歸南浦。”②方位名,日落處,與“東”相對。《左傳·僖公四年》:“東至於海,西至於河。”③副詞。向西;往西。王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”

    采:

    (一)①采摘。《史記·伯夷列傳》:“登彼西山兮,采其薇矣。”②開采。《漢書·食貨志下》:“今農事棄捐,而采銅者日蕃。”③收集。《論衡·自紀》:“非玉工珠師,莫能采得。”④選取。《史記·秦始皇本紀》:“采上古帝位號,號曰‘皇帝’。”⑤精神;神色。李白《白馬篇》:“酒後競風采,三杯弄寶刀。”⑥同“彩”。彩色。李斯《諫逐客書》:“西蜀丹青不為采。”⑦彩色的綢緞。晁錯《論貴粟疏》:“(商賈)衣必文采,食必粱肉。”⑧指美麗的詞藻。《文心雕龍·情采》:“是以聯辭結采,將欲明經。”⑨博具的花色;彩頭。李肇《唐國史補》卷下:“擲采之骰有二,其法生於握槊,變於雙陸。”(握槊、雙陸:古代博戲。)因指賭註。⑩幸運;運氣。許棐《選官圖》詩:“縱有黃金無好采,也難平白到公卿。”(11)叫好聲。《水滸傳》第十回:“安排的好菜蔬,調和的好汁水,來吃的人都喝采。”(12)理會。後作“睬”。道原《景德傳燈錄》卷七:“傾山覆海晏然靜,地動安眠豈采伊。”(13)木名。即櫟,通稱柞樹。《史記·李斯列傳》:“堯之有天下也,堂高三尺,采椽不斫。”(堂:屋基。) (二)cài 采地,古代卿大夫的封地。《禮記·禮運》:“大夫有采以處其子孫。”

    玉:

    ①一種質細堅硬而有光澤的美石。《尚書·胤(yìn)征》:“火炎昆岡,玉石俱焚。”(胤:古國名。炎:焚燒。)《詩經·小雅·鶴鳴》:“它山之石,可以攻玉。”(攻:制作。)②玉器。《左傳·莊公十年》:“犧牲玉帛,弗敢加也。”(犧牲:祭祀用的牛羊豬。加:增加。指虛報。)③精美珍貴的。葛洪《抱樸子·外篇·詰鮑》:“崇節儉之清風,肅玉食之明禁。”④潔白美好的。鮑照《舞鶴賦》:“疊霜毛而弄影,振玉羽而臨霞。”(羽:羽翼。)⑤相助;培養。《詩經·大雅·民勞》:“王欲玉女,是用大諫。”(用:以。諫:規勸。)

    河:

    ①黃河的專稱。《尚書·禹貢》:“浮於濟(jǐ)漯(tà),達於河。”(濟、漯:都是水名。)《世說新語· 言語》:“風景不殊,正自有山河之異。”②河流的通稱。陸遊《十一月一日風雨大作》:“夜闌臥聽風吹雨,鐵馬冰河入夢來。”(鐵馬:披甲的戰馬。)《三國志·吳書·吳主傳》:“信著金石,義蓋山河。”③指銀河;天河。杜甫《一百五日夜對月》:“牛女漫愁思,秋期猶渡河。”《古詩十九首·迢迢牽牛星》:“迢迢牽牛星,皎皎河漢女。”

    堅:

    ①堅固;堅硬。《夢溪筆談·活板》:“火燒令堅。”《史記·陳涉世傢》:“將軍披堅執銳。”《呂氏春秋·任地》:“凡耕之道……堅者耕之。”(耕:用犁把土翻松。)②牢固;堅固。《孟子·梁惠王上》:“可使制梃,以撻秦楚之堅甲利兵矣。”(梃:木棒。)③堅固的東西。《史記·項羽本紀》:“夫被堅執銳,義不如公;坐而運策,公不如義。”(義:宋義自稱。運策:運用謀略。)④堅強;強勁。王勃《滕王閣序》:“窮且益堅,不墜青雲之志。”⑤堅定;不動搖。《戰國策·魏策一》:“不敢堅戰。”歐陽修《論杜衍范仲淹等罷政事狀》:“及陛下堅不許辭,方敢受命。”

    昆:

    (一)①同;共同。揚雄《羽獵賦》:“群娛乎其中,噍(jiū)噍昆鳴。”(噍噍:鳥鳴聲。)②眾。文瑩《玉壺清話》卷七:“昆蟲草木,亦無所傷。”《禮記·禮運》:“無水旱昆蟲之災。”③兄。《詩經·王風·葛藟(lěi)》:“終遠兄弟,謂他人昆。”④後裔。《國語·晉語二》:“延及寡君之紹續昆裔。”蔡邕《汝南周巨勝碑》:“名振華夏,光耀昆苗。”(苗:後裔。)⑤通“焜”。明亮。揚雄《甘泉賦》:“樵蒸昆上,配藜四施。”(樵:焚燒。配藜:同“披離”,分散。施:佈。) (二)hùn 同“混”。混同。《馬王堆漢墓帛書·老子乙本·道經》:“有物昆成,先天地生。”今本《老子》作“混成”。[昆吾]1. 山名。《山海經·中山經》:“(陽山)又西二百裡曰昆吾之山。”2.美石名。張君房《雲笈七籤》卷二十六:“(流洲)上多山川積石,名為昆吾。”[昆明]1.漢代池名。在長安。《漢書·元後傳》:“秋歷東館,望昆明。”2. 古代西南部族名。《漢書·西南夷傳》:“四歲餘,皆閉昆明,莫能通。”

    碧:

    ①青綠色的玉石。《莊子·外物》:“萇弘死於蜀,藏其血三年而化為碧。”②青綠色。宋·范仲淹《嶽陽樓記》:“上下天光,一碧萬頃。”

    最:

    ①古代考核政績或軍功的等級,以上等為“最”,下等為“殿”。《史記·絳侯周勃世傢》:“攻槐裡、好時,最。”(槐裡、好時:地名。)《漢書·宣帝紀》:“課殿最以聞。”②極;最。《莊子·天下》:“然惠施之口談,自以為最賢。”(口談:口才。)王維《相思》:“此物最相思。”③聚合。《管子·禁藏》:“冬,收五藏,最萬物。”(收五藏:收藏好五谷。)《史記·殷本紀》:“大最樂戲於沙丘。”④總要;總計。劉歆《與揚雄書》:“欲得其最目。”《史記·衛將軍驃騎列傳》:“最大將軍青凡七出擊匈奴。”(青:衛青。凡:共。)

    來:

    (一)①小麥。《詩經·周頌·思文》:“貽我來牟。”②由彼至此,由遠到近。跟“去”、“往”相反。《孫子兵法·九地》:“我可以往,彼可以來者,為交地。”賀知章《回鄉偶書》:“兒童相見不相識,笑問客從何處來?”③使……來;招致;招來。也作“徠”。司馬遷《史記·文帝本紀》:“將何以來遠方之賢良?”④某一時間以後。《孟子·盡心下》:“由孔子而來,至於今,百有餘歲。”⑤將來;未來。陶潛《歸去來兮辭》:“悟已往之不諫,知來者之可追。”(諫:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非義,斯速已矣,何待來年?”(斯:則。已:停止。)⑥句末助詞。《莊子·人間世》:“嘗以語我來。”《孟子·離婁上》:“盍歸乎來!” (二)lài 慰勞。《詩經·小雅·大東》:“東人之子,職勞不來。”(職:主管。勞lào:慰勞)

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”


  • 勃律天西采玉河,坚昆碧碗最来多。

    “勃律天西采玉河,坚昆碧碗最来多。”诗句出处:《喜闻盗贼总退口号五首》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    萧关陇水入官军,青海黄河卷塞云。
    北极转愁龙虎气,西戎休纵犬羊群。

    赞普多教使入秦,数通和好止烟尘。
    朝廷忽用哥舒将,杀伐虚悲公主亲。

    崆峒西极过昆仑,驼马由来拥国门。
    逆气数年吹路断,蕃人闻道渐星奔。

    勃律天西采玉河,坚昆碧碗最来多。
    旧随汉使千堆宝,少答胡王万匹罗。

    今春喜气满乾坤,南北东西拱至尊。
    大历二年调玉烛,玄元皇帝圣云孙。

    《喜闻盗贼总退口号五首》唐朝诗人杜甫的作品。
    【注释】:

    勃:

    ①推动。引申为兴起。《庄子·知北游》:“人生天地之间,若白驹之过卻,忽然而已,注然勃然,莫不出焉。”(白驹:骏马。卻:同“隙”。孔。)②旺盛。徐宏祖《徐霞客游记·滇游日记》:“烟气郁勃。”(郁:烟气浓的样子。)③争斗。《庄子·外物》:“室无空虚,则妇姑勃谿。”④粉末。《周礼·地官·草人》:“凡粪种……勃壤用狐,埴垆(zhílú)用豕。”(埴垆:疏松的黄黏土。)⑤变色。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“权勃然曰:‘吾不能举全吴之地,十万之众,受制于人!’”⑥忽然。《庄子·天地》:“荡荡乎忽然出,勃然动。”⑦“马勃”的简称。马勃,湿地或腐木上所生菌类,干制后可入药,味辛,能清肺、利咽、止血。赵鼎臣《上许冲元启》:“笼中丹桂,并溲勃以兼收;幕下红莲,杂蒹葭而俱进。”(溲勃:牛溲马勃的简称,牛溲,车前草的别名,都为至贱之药。)⑧通“悖”。乖戾。《后汉书·吴汉传》:“帝闻大惊,让汉曰:‘彼敕公千条万端,何意临事勃乱!’”(让:以词相责。敕:告诫。)⑨同“渤”。海名。司马相如《子虚赋》(据《汉书》):“浮勃澥,游孟诸。”

    律:

    ①法令;法规。《管子·七臣七主》:“律者,所以定分止争也。”(分:名分。)《史记·平准书》:“为天下初定,复弛商贾之律。”(弛:放松。)又指法律的具体条文。《汉书·高帝纪》:“命萧何次律令。”特指刑律。《晋书·刑法志》:“盗律有贼伤之例,贼律有盗章之文。”②规则;法则。《商君书·战法》:“兵大律在谨。”韩偓《送人弃官入道》:“酒律应难忘。”③约束;管理。李商隐《骄儿诗》:“威怒不可律。”④古代用来校正乐音高低的竹管。《后汉书·律历志上》:“截管为律,吹以考声。”⑤音律。即竹管校定的音阶。十二个竹管分为单数、双数,单数校定的音阶叫六律,双数叫六吕,合称十二律。《楚辞·九歌·东君》:“应律兮合节。”(节:节拍。)《汉书·律历志上》:“律十有二,阳六为律,阴六为吕。”⑥旧体诗体裁之一律诗的省称。⑦指季节和气候。陆游《春望》:“大地四春律。”

    天:

    ①人的头部。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲,释智谋,去巧故……若此,则无以害其天矣。”(释:去除。巧故:伪诈。)②天空。王充《论衡·谈天》:“察当今天去地甚高,古天与今无异。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)庐,笼盖四野。”(穹庐:毡帐。)③在额上刺字的刑罚。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罚。)④天气;气候。《吕氏春秋·季春》:“行秋令,则天多沉阴。”⑤自然界。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”⑥自然形成的。《庄子·养生主》:“依乎天理,批大郤,导大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左传·成公十六年》:“国之存亡,天也。”⑨依凭;依靠者。《仪礼· 丧服》:“夫者,妻之天也。”

    西:

    ①鸟类止息。《敦煌曲子词集·西江月》:“棹歌惊起乱西禽,女伴各归南浦。”②方位名,日落处,与“东”相对。《左传·僖公四年》:“东至于海,西至于河。”③副词。向西;往西。王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”

    采:

    (一)①采摘。《史记·伯夷列传》:“登彼西山兮,采其薇矣。”②开采。《汉书·食货志下》:“今农事弃捐,而采铜者日蕃。”③收集。《论衡·自纪》:“非玉工珠师,莫能采得。”④选取。《史记·秦始皇本纪》:“采上古帝位号,号曰‘皇帝’。”⑤精神;神色。李白《白马篇》:“酒后竞风采,三杯弄宝刀。”⑥同“彩”。彩色。李斯《谏逐客书》:“西蜀丹青不为采。”⑦彩色的绸缎。晁错《论贵粟疏》:“(商贾)衣必文采,食必粱肉。”⑧指美丽的词藻。《文心雕龙·情采》:“是以联辞结采,将欲明经。”⑨博具的花色;彩头。李肇《唐国史补》卷下:“掷采之骰有二,其法生于握槊,变于双陆。”(握槊、双陆:古代博戏。)因指赌注。⑩幸运;运气。许棐《选官图》诗:“纵有黄金无好采,也难平白到公卿。”(11)叫好声。《水浒传》第十回:“安排的好菜蔬,调和的好汁水,来吃的人都喝采。”(12)理会。后作“睬”。道原《景德传灯录》卷七:“倾山覆海晏然静,地动安眠岂采伊。”(13)木名。即栎,通称柞树。《史记·李斯列传》:“尧之有天下也,堂高三尺,采椽不斫。”(堂:屋基。) (二)cài 采地,古代卿大夫的封地。《礼记·礼运》:“大夫有采以处其子孙。”

    玉:

    ①一种质细坚硬而有光泽的美石。《尚书·胤(yìn)征》:“火炎昆冈,玉石俱焚。”(胤:古国名。炎:焚烧。)《诗经·小雅·鹤鸣》:“它山之石,可以攻玉。”(攻:制作。)②玉器。《左传·庄公十年》:“牺牲玉帛,弗敢加也。”(牺牲:祭祀用的牛羊猪。加:增加。指虚报。)③精美珍贵的。葛洪《抱朴子·外篇·诘鲍》:“崇节俭之清风,肃玉食之明禁。”④洁白美好的。鲍照《舞鹤赋》:“叠霜毛而弄影,振玉羽而临霞。”(羽:羽翼。)⑤相助;培养。《诗经·大雅·民劳》:“王欲玉女,是用大谏。”(用:以。谏:规劝。)

    河:

    ①黄河的专称。《尚书·禹贡》:“浮于济(jǐ)漯(tà),达于河。”(济、漯:都是水名。)《世说新语· 言语》:“风景不殊,正自有山河之异。”②河流的通称。陆游《十一月一日风雨大作》:“夜阑卧听风吹雨,铁马冰河入梦来。”(铁马:披甲的战马。)《三国志·吴书·吴主传》:“信著金石,义盖山河。”③指银河;天河。杜甫《一百五日夜对月》:“牛女漫愁思,秋期犹渡河。”《古诗十九首·迢迢牵牛星》:“迢迢牵牛星,皎皎河汉女。”

    坚:

    ①坚固;坚硬。《梦溪笔谈·活板》:“火烧令坚。”《史记·陈涉世家》:“将军披坚执锐。”《吕氏春秋·任地》:“凡耕之道……坚者耕之。”(耕:用犁把土翻松。)②牢固;坚固。《孟子·梁惠王上》:“可使制梃,以挞秦楚之坚甲利兵矣。”(梃:木棒。)③坚固的东西。《史记·项羽本纪》:“夫被坚执锐,义不如公;坐而运策,公不如义。”(义:宋义自称。运策:运用谋略。)④坚强;强劲。王勃《滕王阁序》:“穷且益坚,不坠青云之志。”⑤坚定;不动摇。《战国策·魏策一》:“不敢坚战。”欧阳修《论杜衍范仲淹等罢政事状》:“及陛下坚不许辞,方敢受命。”

    昆:

    (一)①同;共同。扬雄《羽猎赋》:“群娱乎其中,噍(jiū)噍昆鸣。”(噍噍:鸟鸣声。)②众。文莹《玉壶清话》卷七:“昆虫草木,亦无所伤。”《礼记·礼运》:“无水旱昆虫之灾。”③兄。《诗经·王风·葛藟(lěi)》:“终远兄弟,谓他人昆。”④后裔。《国语·晋语二》:“延及寡君之绍续昆裔。”蔡邕《汝南周巨胜碑》:“名振华夏,光耀昆苗。”(苗:后裔。)⑤通“焜”。明亮。扬雄《甘泉赋》:“樵蒸昆上,配藜四施。”(樵:焚烧。配藜:同“披离”,分散。施:布。) (二)hùn 同“混”。混同。《马王堆汉墓帛书·老子乙本·道经》:“有物昆成,先天地生。”今本《老子》作“混成”。[昆吾]1. 山名。《山海经·中山经》:“(阳山)又西二百里曰昆吾之山。”2.美石名。张君房《云笈七籤》卷二十六:“(流洲)上多山川积石,名为昆吾。”[昆明]1.汉代池名。在长安。《汉书·元后传》:“秋历东馆,望昆明。”2. 古代西南部族名。《汉书·西南夷传》:“四岁余,皆闭昆明,莫能通。”

    碧:

    ①青绿色的玉石。《庄子·外物》:“苌弘死于蜀,藏其血三年而化为碧。”②青绿色。宋·范仲淹《岳阳楼记》:“上下天光,一碧万顷。”

    最:

    ①古代考核政绩或军功的等级,以上等为“最”,下等为“殿”。《史记·绛侯周勃世家》:“攻槐里、好时,最。”(槐里、好时:地名。)《汉书·宣帝纪》:“课殿最以闻。”②极;最。《庄子·天下》:“然惠施之口谈,自以为最贤。”(口谈:口才。)王维《相思》:“此物最相思。”③聚合。《管子·禁藏》:“冬,收五藏,最万物。”(收五藏:收藏好五谷。)《史记·殷本纪》:“大最乐戏于沙丘。”④总要;总计。刘歆《与扬雄书》:“欲得其最目。”《史记·卫将军骠骑列传》:“最大将军青凡七出击匈奴。”(青:卫青。凡:共。)

    来:

    (一)①小麦。《诗经·周颂·思文》:“贻我来牟。”②由彼至此,由远到近。跟“去”、“往”相反。《孙子兵法·九地》:“我可以往,彼可以来者,为交地。”贺知章《回乡偶书》:“儿童相见不相识,笑问客从何处来?”③使……来;招致;招来。也作“徕”。司马迁《史记·文帝本纪》:“将何以来远方之贤良?”④某一时间以后。《孟子·尽心下》:“由孔子而来,至于今,百有余岁。”⑤将来;未来。陶潜《归去来兮辞》:“悟已往之不谏,知来者之可追。”(谏:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非义,斯速已矣,何待来年?”(斯:则。已:停止。)⑥句末助词。《庄子·人间世》:“尝以语我来。”《孟子·离娄上》:“盍归乎来!” (二)lài 慰劳。《诗经·小雅·大东》:“东人之子,职劳不来。”(职:主管。劳lào:慰劳)

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”


  • bo lv tian xi cai yu he ,jian kun bi wan zui lai duo 。

    “bo lv tian xi cai yu he ,jian kun bi wan zui lai duo 。”shi gou chu chu :《xi wen dao zei zong tui kou hao wu shou 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    xiao guan long shui ru guan jun ,qing hai huang he juan sai yun 。
    bei ji zhuai chou long hu qi ,xi rong xiu zong quan yang qun 。

    zan pu duo jiao shi ru qin ,shu tong he hao zhi yan chen 。
    chao ting hu yong ge shu jiang ,sha fa xu bei gong zhu qin 。

    kong dong xi ji guo kun lun ,tuo ma you lai yong guo men 。
    ni qi shu nian chui lu duan ,fan ren wen dao jian xing ben 。

    bo lv tian xi cai yu he ,jian kun bi wan zui lai duo 。
    jiu sui han shi qian dui bao ,shao da hu wang mo pi luo 。

    jin chun xi qi man gan kun ,na bei dong xi gong zhi zun 。
    da li er nian diao yu zhu ,xuan yuan huang di sheng yun sun 。

    《xi wen dao zei zong tui kou hao wu shou 》tang chao shi ren du fu de zuo pin 。
    【zhu shi 】:

    bo :

    ①tui dong 。yin shen wei xing qi 。《zhuang zi ·zhi bei you 》:“ren sheng tian de zhi jian ,re bai ju zhi guo 卻,hu ran er yi ,zhu ran bo ran ,mo bu chu yan 。”(bai ju :jun ma 。卻:tong “xi ”。kong 。)②wang cheng 。xu hong zu 《xu xia ke you ji ·dian you ri ji 》:“yan qi yu bo 。”(yu :yan qi nong de yang zi 。)③zheng dou 。《zhuang zi ·wai wu 》:“shi mo kong xu ,ze fu gu bo ji 。”④fen mo 。《zhou li ·de guan ·cao ren 》:“fan fen chong ……bo rang yong hu ,zhi lu (zhílú)yong shi 。”(zhi lu :shu song de huang nian tu 。)⑤bian se 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“quan bo ran yue :‘wu bu neng ju quan wu zhi de ,shi mo zhi zhong ,shou zhi yu ren !’”⑥hu ran 。《zhuang zi ·tian de 》:“dang dang hu hu ran chu ,bo ran dong 。”⑦“ma bo ”de jian chen 。ma bo ,shi de huo fu mu shang suo sheng jun lei ,gan zhi hou ke ru yao ,wei xin ,neng qing fei 、li yan 、zhi xie 。zhao ding chen 《shang hu chong yuan qi 》:“long zhong dan gui ,bing sou bo yi jian shou ;mu xia gong lian ,za jian jia er ju jin 。”(sou bo :niu sou ma bo de jian chen ,niu sou ,che qian cao de bie ming ,dou wei zhi jian zhi yao 。)⑧tong “bei ”。guai li 。《hou han shu ·wu han chuan 》:“di wen da jing ,rang han yue :‘bi chi gong qian tiao mo duan ,he yi lin shi bo luan !’”(rang :yi ci xiang ze 。chi :gao jie 。)⑨tong “bo ”。hai ming 。si ma xiang ru 《zi xu fu 》(ju 《han shu 》):“fu bo xie ,you meng zhu 。”

    lv :

    ①fa ling ;fa gui 。《guan zi ·qi chen qi zhu 》:“lv zhe ,suo yi ding fen zhi zheng ye 。”(fen :ming fen 。)《shi ji ·ping zhun shu 》:“wei tian xia chu ding ,fu chi shang gu zhi lv 。”(chi :fang song 。)you zhi fa lv de ju ti tiao wen 。《han shu ·gao di ji 》:“ming xiao he ci lv ling 。”te zhi xing lv 。《jin shu ·xing fa zhi 》:“dao lv you zei shang zhi li ,zei lv you dao zhang zhi wen 。”②gui ze ;fa ze 。《shang jun shu ·zhan fa 》:“bing da lv zai jin 。”han wo 《song ren qi guan ru dao 》:“jiu lv ying nan wang 。”③yao shu ;guan li 。li shang yin 《jiao er shi 》:“wei nu bu ke lv 。”④gu dai yong lai jiao zheng le yin gao di de zhu guan 。《hou han shu ·lv li zhi shang 》:“jie guan wei lv ,chui yi kao sheng 。”⑤yin lv 。ji zhu guan jiao ding de yin jie 。shi er ge zhu guan fen wei chan shu 、shuang shu ,chan shu jiao ding de yin jie jiao liu lv ,shuang shu jiao liu lv ,ge chen shi er lv 。《chu ci ·jiu ge ·dong jun 》:“ying lv xi ge jie 。”(jie :jie pai 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“lv shi you er ,yang liu wei lv ,yin liu wei lv 。”⑥jiu ti shi ti cai zhi yi lv shi de sheng chen 。⑦zhi ji jie he qi hou 。liu you 《chun wang 》:“da de si chun lv 。”

    tian :

    ①ren de tou bu 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu ,shi zhi mou ,qu qiao gu ……re ci ,ze mo yi hai ji tian yi 。”(shi :qu chu 。qiao gu :wei zha 。)②tian kong 。wang chong 《lun heng ·tan tian 》:“cha dang jin tian qu de shen gao ,gu tian yu jin mo yi 。”《chi le ge 》:“tian shi qiong (qióng)lu ,long gai si ye 。”(qiong lu :zhan zhang 。)③zai e shang ci zi de xing fa 。《zhou yi · kui 》:“ji ren tian ju yi 。”(yi :ge diao bi zi de xing fa 。)④tian qi ;qi hou 。《lv shi chun qiu ·ji chun 》:“hang qiu ling ,ze tian duo chen yin 。”⑤zi ran jie 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”⑥zi ran xing cheng de 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li ,pi da xi ,dao da kuan 。”⑦shang di ;zi ran jie de zhu zai 。《chun qiu fan lou ·jiao ji 》:“tian zhe ,bai shen zhi da jun ye 。”⑧tian ming ;tian yi 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“guo zhi cun wang ,tian ye 。”⑨yi ping ;yi kao zhe 。《yi li · sang fu 》:“fu zhe ,qi zhi tian ye 。”

    xi :

    ①diao lei zhi xi 。《dui huang qu zi ci ji ·xi jiang yue 》:“zhao ge jing qi luan xi qin ,nv ban ge gui na pu 。”②fang wei ming ,ri la chu ,yu “dong ”xiang dui 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“dong zhi yu hai ,xi zhi yu he 。”③fu ci 。xiang xi ;wang xi 。wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”

    cai :

    (yi )①cai zhai 。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“deng bi xi shan xi ,cai ji wei yi 。”②kai cai 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin nong shi qi juan ,er cai tong zhe ri fan 。”③shou ji 。《lun heng ·zi ji 》:“fei yu gong zhu shi ,mo neng cai de 。”④shua qu 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“cai shang gu di wei hao ,hao yue ‘huang di ’。”⑤jing shen ;shen se 。li bai 《bai ma pian 》:“jiu hou jing feng cai ,san bei long bao dao 。”⑥tong “cai ”。cai se 。li si 《jian zhu ke shu 》:“xi shu dan qing bu wei cai 。”⑦cai se de chou duan 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“(shang gu )yi bi wen cai ,shi bi liang rou 。”⑧zhi mei li de ci zao 。《wen xin diao long ·qing cai 》:“shi yi lian ci jie cai ,jiang yu ming jing 。”⑨bo ju de hua se ;cai tou 。li zhao 《tang guo shi bu 》juan xia :“zhi cai zhi tou you er ,ji fa sheng yu wo shuo ,bian yu shuang liu 。”(wo shuo 、shuang liu :gu dai bo hu 。)yin zhi du zhu 。⑩xing yun ;yun qi 。hu fei 《shua guan tu 》shi :“zong you huang jin mo hao cai ,ye nan ping bai dao gong qing 。”(11)jiao hao sheng 。《shui hu chuan 》di shi hui :“an pai de hao cai shu ,diao he de hao zhi shui ,lai chi de ren dou he cai 。”(12)li hui 。hou zuo “cai ”。dao yuan 《jing de chuan deng lu 》juan qi :“qing shan fu hai yan ran jing ,de dong an mian qi cai yi 。”(13)mu ming 。ji li ,tong chen zha shu 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“yao zhi you tian xia ye ,tang gao san che ,cai chuan bu zhuo 。”(tang :wu ji 。) (er )cài cai de ,gu dai qing da fu de feng de 。《li ji ·li yun 》:“da fu you cai yi chu ji zi sun 。”

    yu :

    ①yi chong zhi xi jian ying er you guang ze de mei dan 。《shang shu ·yin (yìn)zheng 》:“huo yan kun gang ,yu dan ju fen 。”(yin :gu guo ming 。yan :fen shao 。)《shi jing ·xiao ya ·he ming 》:“ta shan zhi dan ,ke yi gong yu 。”(gong :zhi zuo 。)②yu qi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“xi sheng yu bo ,fu gan jia ye 。”(xi sheng :ji si yong de niu yang zhu 。jia :zeng jia 。zhi xu bao 。)③jing mei zhen gui de 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·jie bao 》:“chong jie jian zhi qing feng ,su yu shi zhi ming jin 。”④jie bai mei hao de 。bao zhao 《wu he fu 》:“die shuang mao er long ying ,zhen yu yu er lin xia 。”(yu :yu yi 。)⑤xiang zhu ;pei yang 。《shi jing ·da ya ·min lao 》:“wang yu yu nv ,shi yong da jian 。”(yong :yi 。jian :gui quan 。)

    he :

    ①huang he de zhuan chen 。《shang shu ·yu gong 》:“fu yu ji (jǐ)luo (tà),da yu he 。”(ji 、luo :dou shi shui ming 。)《shi shui xin yu · yan yu 》:“feng jing bu shu ,zheng zi you shan he zhi yi 。”②he liu de tong chen 。liu you 《shi yi yue yi ri feng yu da zuo 》:“ye lan wo ting feng chui yu ,tie ma bing he ru meng lai 。”(tie ma :pi jia de zhan ma 。)《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“xin zhe jin dan ,yi gai shan he 。”③zhi yin he ;tian he 。du fu 《yi bai wu ri ye dui yue 》:“niu nv man chou sai ,qiu ji you du he 。”《gu shi shi jiu shou ·tiao tiao qian niu xing 》:“tiao tiao qian niu xing ,jiao jiao he han nv 。”

    jian :

    ①jian gu ;jian ying 。《meng xi bi tan ·huo ban 》:“huo shao ling jian 。”《shi ji ·chen she shi jia 》:“jiang jun pi jian zhi rui 。”《lv shi chun qiu ·ren de 》:“fan geng zhi dao ……jian zhe geng zhi 。”(geng :yong li ba tu fan song 。)②lao gu ;jian gu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ke shi zhi ting ,yi ta qin chu zhi jian jia li bing yi 。”(ting :mu bang 。)③jian gu de dong xi 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“fu bei jian zhi rui ,yi bu ru gong ;zuo er yun ce ,gong bu ru yi 。”(yi :song yi zi chen 。yun ce :yun yong mou lve 。)④jian jiang ;jiang jin 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“qiong ju yi jian ,bu zhui qing yun zhi zhi 。”⑤jian ding ;bu dong yao 。《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“bu gan jian zhan 。”ou yang xiu 《lun du yan fan zhong yan deng ba zheng shi zhuang 》:“ji bi xia jian bu hu ci ,fang gan shou ming 。”

    kun :

    (yi )①tong ;gong tong 。yang xiong 《yu lie fu 》:“qun yu hu ji zhong ,jiao (jiū)jiao kun ming 。”(jiao jiao :diao ming sheng 。)②zhong 。wen ying 《yu hu qing hua 》juan qi :“kun chong cao mu ,yi mo suo shang 。”《li ji ·li yun 》:“mo shui han kun chong zhi zai 。”③xiong 。《shi jing ·wang feng ·ge lei (lěi)》:“zhong yuan xiong di ,wei ta ren kun 。”④hou yi 。《guo yu ·jin yu er 》:“yan ji gua jun zhi shao xu kun yi 。”cai yong 《ru na zhou ju sheng bei 》:“ming zhen hua xia ,guang yao kun miao 。”(miao :hou yi 。)⑤tong “kun ”。ming liang 。yang xiong 《gan quan fu 》:“qiao zheng kun shang ,pei li si shi 。”(qiao :fen shao 。pei li :tong “pi li ”,fen san 。shi :bu 。) (er )hùn tong “hun ”。hun tong 。《ma wang dui han mu bo shu ·lao zi yi ben ·dao jing 》:“you wu kun cheng ,xian tian de sheng 。”jin ben 《lao zi 》zuo “hun cheng ”。[kun wu ]1. shan ming 。《shan hai jing ·zhong shan jing 》:“(yang shan )you xi er bai li yue kun wu zhi shan 。”2.mei dan ming 。zhang jun fang 《yun ji qi 籤》juan er shi liu :“(liu zhou )shang duo shan chuan ji dan ,ming wei kun wu 。”[kun ming ]1.han dai chi ming 。zai chang an 。《han shu ·yuan hou chuan 》:“qiu li dong guan ,wang kun ming 。”2. gu dai xi na bu zu ming 。《han shu ·xi na yi chuan 》:“si sui yu ,jie bi kun ming ,mo neng tong 。”

    bi :

    ①qing lu se de yu dan 。《zhuang zi ·wai wu 》:“chang hong si yu shu ,cang ji xie san nian er hua wei bi 。”②qing lu se 。song ·fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“shang xia tian guang ,yi bi mo qing 。”

    zui :

    ①gu dai kao he zheng ji huo jun gong de deng ji ,yi shang deng wei “zui ”,xia deng wei “dian ”。《shi ji ·jiang hou zhou bo shi jia 》:“gong huai li 、hao shi ,zui 。”(huai li 、hao shi :de ming 。)《han shu ·xuan di ji 》:“ke dian zui yi wen 。”②ji ;zui 。《zhuang zi ·tian xia 》:“ran hui shi zhi kou tan ,zi yi wei zui xian 。”(kou tan :kou cai 。)wang wei 《xiang sai 》:“ci wu zui xiang sai 。”③ju ge 。《guan zi ·jin cang 》:“dong ,shou wu cang ,zui mo wu 。”(shou wu cang :shou cang hao wu gu 。)《shi ji ·yan ben ji 》:“da zui le hu yu sha qiu 。”④zong yao ;zong ji 。liu xin 《yu yang xiong shu 》:“yu de ji zui mu 。”《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“zui da jiang jun qing fan qi chu ji xiong nu 。”(qing :wei qing 。fan :gong 。)

    lai :

    (yi )①xiao mai 。《shi jing ·zhou song ·sai wen 》:“yi wo lai mou 。”②you bi zhi ci ,you yuan dao jin 。gen “qu ”、“wang ”xiang fan 。《sun zi bing fa ·jiu de 》:“wo ke yi wang ,bi ke yi lai zhe ,wei jiao de 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“er tong xiang jian bu xiang shi ,xiao wen ke cong he chu lai ?”③shi ……lai ;qiao zhi ;qiao lai 。ye zuo “lai ”。si ma qian 《shi ji ·wen di ben ji 》:“jiang he yi lai yuan fang zhi xian liang ?”④mou yi shi jian yi hou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“you kong zi er lai ,zhi yu jin ,bai you yu sui 。”⑤jiang lai ;wei lai 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“wu yi wang zhi bu jian ,zhi lai zhe zhi ke zhui 。”(jian :gai zheng 。zhui :zhui qiu 。)《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ru zhi ji fei yi ,si su yi yi ,he dai lai nian ?”(si :ze 。yi :ting zhi 。)⑥gou mo zhu ci 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“chang yi yu wo lai 。”《meng zi ·li lou shang 》:“he gui hu lai !” (er )lài wei lao 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“dong ren zhi zi ,zhi lao bu lai 。”(zhi :zhu guan 。lao lào:wei lao )

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

今日更新
今日推荐