• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 旨即賓可留,多即(上三田下缶)不恥。

    “旨即賓可留,多即(上三田下缶)不恥。”詩句出處:《飲後戲示弟子》;是唐朝詩人白居易的作品。

    吾為爾先生,爾為吾弟子。
    孔門有遺訓,復坐吾告爾。
    先生饌酒食,弟子服勞止。
    孝敬不在他,在茲而已矣。
    欲我少憂愁,欲我多歡喜。
    無如醞好酒,酒須多且旨。
    旨即賓可留,多即(上三田下缶)不恥。
    吾更有一言,爾宜聽入耳。
    人老多憂貧,人病多憂死。
    我今雖老病,所憂不在此。
    憂在半酣時,樽空座客起。

    《飲後戲示弟子》唐朝詩人白居易的作品。
    【註釋】:

    旨:

    ①味美。《詩經·小雅·鹿鳴》:“我有旨酒。”②美味。《孝經·喪親》:“食旨不甘。”也泛指味。方回《晚秋雜書》之三:“上饒有二泉,旨淡骨獨清。”(上饒:地名。骨:神志。)③意思;意圖。《周易·系辭下》:“其旨遠,其辭文。”《舊五代史·寇彥卿傳》:“好書吏,復善伺太祖旨。”④皇帝詔書。《舊唐書·劉洎傳》:“陛下降恩旨。”

    即:

    ①走近;靠近。《論語· 子張》: “望之儼(yǎn)然,即之也溫。”(儼然:莊重。溫:溫和。)《詩經·衛風·氓》:“匪來貿絲,來即我謀。”②至;到。《儀禮·聘禮》:“賓即館。卿大夫勞賓,賓不見。”(館:賓館。勞:慰問。)③就著(某種事物)。《史記·吳王濞列傳》:“即山鑄錢,煮海水為鹽。”④就在(某時,某地);就(某物)。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“天子使使者持大將軍印,即軍中拜車騎將軍青為大將軍。”⑤當下;當時。《漢書·龔遂傳》:“(盜賊)聞遂教令,即時解散。”⑥副詞。1. 就是。《漢書·原涉傳》:“(王)遊公母即祁太伯母也。”2.立即;馬上。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“即遣兵三萬以助備。”⑦連詞。1.假如;假使。《史記·季佈欒佈列傳》:“將軍能聽臣,臣敢獻計;即不能,願先自剄(jǐng)。”(臣:謙稱。敢:謙詞。自剄:自殺。)2.相當於“則”。《史記·項羽本紀》:“吾聞先即制人,後則為人所制。”《鹽鐵論·本議》:“賤即買,貴則賣。”3.即令;即使。方苞《獄中雜記》:“其傷於縛者,即幸留,病數及瘳,或竟成痼疫。”

    賓:

    (一)①客人。《荀子·禮論》:“賓出,主人拜送。”②服從;歸順。《禮記·樂記》:“暴民不作,諸侯賓服。”《國語·周語上》:“侯衛賓服。” (二)bìn 通“擯”。拋棄。《莊子·徐無鬼》:“先生居山林……以賓寡人也久矣。”

    可:

    (一)①同意。《左傳·隱公三年》:“公曰:不可。”②正確。《史記·范雎蔡澤列傳》:“使以臣之言為可,願行而利其道;以臣之言為不可,久留臣無為也。”(使:如果。)③值得。白居易《賣炭翁》:“可憐身上衣正單,心憂炭賤願天寒。”④能夠;可以。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“庶曰:‘此人可就見,不可屈致也。’”⑤著實。《史記·田單列傳》:“吾懼燕(yān)人掘吾城外塚墓,僇(lù)先人,可為寒心。”(僇:通“戮”。殺。此指戮屍。)⑥適合;適宜。張翰《杖賦》:“方圓適意,洪細可乎。”李漁《笠翁一傢言·笠翁偶集·種植部》:“芙蕖則不然:自荷錢出水之日,便為點綴綠波;及其莖葉既生,則又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西廂記諸宮調》卷三:“瘦得渾如削,百般醫療終難可。”(渾:簡直。)⑧當著,對著。周邦彥《南柯子》:“曉來階下按新聲,恰有一方明月可中庭。”(按:擊,奏。一方:一塊。)⑨副詞。1.表示估計,相當於“大約”。王維《洛陽女兒行》:“洛陽女兒對門居,才可容顏十五餘。”2. 表示轉折,相當於“卻”。李白《相逢行》:“相見情已深,未語可知心。”3. 表示反詰,相當於“豈”“哪”。《史記·項羽本紀》:“騅不逝兮可奈何!”方幹《山中言志》:“潛夫自有孤雲侶,可要王侯知姓名?”(潛夫:隱居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少數民族君主的稱號。古樂府《木蘭詩》:“昨夜見軍帖,可汗大點兵。”(軍帖:軍中文告。)

    留:

    (一)①停留;停止。《史記·魏公子列傳》:“已卻秦存趙,使將將其軍歸魏,而公子獨與客留趙。”②留下。《史記·高祖本紀》:“呂公因目固留高祖。”③扣留。《史記·李斯列傳》:“趙高因留所賜扶蘇璽書。”(璽書:封口處蓋有玉璽的詔書。)④保存;存留。杜甫《詠懷古跡五首》之三:“一去紫臺連朔漠,獨留青塚向黃昏。”⑤拖延。《戰國策·宋衛策》:“臣請受邊城,徐其攻而留其日。”⑥古地名。1.春秋鄭邑。故地在今河南省開封市陳留城。2. 春秋宋邑。故地在今江蘇省沛縣東南。(二)liù等待;伺候。《莊子·山木》:“執彈而留之。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    即:

    ①走近;靠近。《論語· 子張》: “望之儼(yǎn)然,即之也溫。”(儼然:莊重。溫:溫和。)《詩經·衛風·氓》:“匪來貿絲,來即我謀。”②至;到。《儀禮·聘禮》:“賓即館。卿大夫勞賓,賓不見。”(館:賓館。勞:慰問。)③就著(某種事物)。《史記·吳王濞列傳》:“即山鑄錢,煮海水為鹽。”④就在(某時,某地);就(某物)。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“天子使使者持大將軍印,即軍中拜車騎將軍青為大將軍。”⑤當下;當時。《漢書·龔遂傳》:“(盜賊)聞遂教令,即時解散。”⑥副詞。1. 就是。《漢書·原涉傳》:“(王)遊公母即祁太伯母也。”2.立即;馬上。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“即遣兵三萬以助備。”⑦連詞。1.假如;假使。《史記·季佈欒佈列傳》:“將軍能聽臣,臣敢獻計;即不能,願先自剄(jǐng)。”(臣:謙稱。敢:謙詞。自剄:自殺。)2.相當於“則”。《史記·項羽本紀》:“吾聞先即制人,後則為人所制。”《鹽鐵論·本議》:“賤即買,貴則賣。”3.即令;即使。方苞《獄中雜記》:“其傷於縛者,即幸留,病數及瘳,或竟成痼疫。”

    上:

    (一)①位置在高處的。與“下”相對。《孟子·梁惠王上》:“王坐於堂上,有牽牛而過堂下者。”②等級高或質量好的。《天工開物·飴餳》:“色以白者為上。”③次序或時間在前的。《墨子·七患》:“故雖上世之聖王,豈能使五谷常收,而旱水不至哉?”古樂府《日出東南隅行》:“東方千餘騎,夫婿居上頭。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其長上。”⑤由低處往高處。《莊子·逍遙遊》:“摶(tuán)扶搖而上者九萬裡。”⑥去;往。黃宗羲《柳敬亭傳》:“始復上街頭理其故業。”⑦向前。《戰國策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:終。)⑧進呈;進獻;送上。《漢書·東方朔傳》:“四方士多上書言得失。”⑨出場。王實甫《西廂記》第一本楔子:“正旦扮鶯鶯上。”⑩加;添加。《論語·顏淵》:“草上之風必偃。”(11)塗染。《天工開物·造竹紙》:“先以白礬水染過,後上紅花汁雲。”(12)通“尚”。崇尚。《呂氏春秋·長見》:“尊賢上功。” (二)shǎng 上聲,漢語四聲之一。鐘嶸《詩品序》:“至平上去人,則餘病未能。”

    三:

    ①基數詞。《周易·解》:“田獲三狐。”(田:打獵。)②序數第三。《左傳·莊公十年》:“一鼓作氣,再而衰,三而竭。”③表示多數或多次。《史記·魯周公世傢》:“一沐三捉發,一飯三吐哺。”(哺:口中含嚼的食物。)

    田:

    ①種植作物的土地。陶淵明《桃花源記》:“有良田美池桑竹之屬。”②耕種田地。《漢書·高帝紀》:“故秦苑囿園池,令民得田之。”③通“畋”。打獵。《韓非子·難一》:“焚林而田,偷取多獸,後必無獸。”④春季打獵和習兵之禮。《周禮 · 春官 · 甸祝》:“甸祝掌四時之田。”⑤古代主管農事的官員,即田峻。《禮記·月令》:“王命佈農事,命田舍東郊。”⑥大鼓。《詩經 · 周頌·有瞽》:“應田縣鼓。”(應:小鼓。)

    下:

    ①位置在低處的。與“上”相對。《史記·孫子吳起列傳》:“龐涓死於此樹之下。”②等級低的。《戰國策·齊策一》:“能謗議於市朝,聞寡人之耳者,受下賞。”③謙詞。《水滸全傳》第六十三回:“蔡福聽瞭,心中暗喜:如此發放,正中下懷。”④質量低的。陸羽《茶經·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤時間在後的。《孟子·盡心下》:“奮乎百世之上,百世之下,聞者莫不興起也。”⑥次序靠後的。《史記·屈原賈生列傳》:“上稱帝嚳,下道齊桓。”⑦低於;少於。《呂氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示屬於一定的范圍、情況、條件等。⑨當某個時間或時節;時下。⑩由高處往低處。《論語·微子》:“孔子下,欲與之言。”(11)去;往。常指由西往東,由北往南,由上遊往下遊。彭端淑《為學一首示子侄》:“吾數年來欲買舟而下。”(12)攻克。《呂氏春秋·慎大》:“一朝而兩城下。”(13)退讓。(14)頒佈;下達。《韓非子·內儲說上》:“令下而人皆疾習射,日夜不休。”(15)用;施行。蘇軾《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年幾變,個中下語千難。”(16)動作的次數。林嗣環《口技》:“但聞屏障中撫尺一下。”

    缶:

    ①盛酒漿的瓦器。《周易·比》:“有孚,盈缶。”(孚:誠信。)②汲水的瓦器。《左傳·襄公九年》:“具綆缶,備水器。”(綆:汲水用的繩子。)③瓦質打擊樂器。《墨子·三辯》:“農夫春耕夏耘,秋斂冬藏,息於聆缶之樂。”④量詞,十六鬥為一缶。《國語·魯語下》:“收田一井,出稷禾,秉芻,缶米,不是過也。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    恥:

    ①恥辱。《呂氏春秋·順民》:“越王苦會稽之恥。”②羞愧。柳宗元《與顧十郎書》:“其或少知恥懼。”③侮辱。《左傳·昭公五年》:“恥匹夫不可以無備,況恥國乎!”


  • 旨即宾可留,多即(上三田下缶)不耻。

    “旨即宾可留,多即(上三田下缶)不耻。”诗句出处:《饮后戏示弟子》;是唐朝诗人白居易的作品。

    吾为尔先生,尔为吾弟子。
    孔门有遗训,复坐吾告尔。
    先生馔酒食,弟子服劳止。
    孝敬不在他,在兹而已矣。
    欲我少忧愁,欲我多欢喜。
    无如酝好酒,酒须多且旨。
    旨即宾可留,多即(上三田下缶)不耻。
    吾更有一言,尔宜听入耳。
    人老多忧贫,人病多忧死。
    我今虽老病,所忧不在此。
    忧在半酣时,樽空座客起。

    《饮后戏示弟子》唐朝诗人白居易的作品。
    【注释】:

    旨:

    ①味美。《诗经·小雅·鹿鸣》:“我有旨酒。”②美味。《孝经·丧亲》:“食旨不甘。”也泛指味。方回《晚秋杂书》之三:“上饶有二泉,旨淡骨独清。”(上饶:地名。骨:神志。)③意思;意图。《周易·系辞下》:“其旨远,其辞文。”《旧五代史·寇彦卿传》:“好书吏,复善伺太祖旨。”④皇帝诏书。《旧唐书·刘洎传》:“陛下降恩旨。”

    即:

    ①走近;靠近。《论语· 子张》: “望之俨(yǎn)然,即之也温。”(俨然:庄重。温:温和。)《诗经·卫风·氓》:“匪来贸丝,来即我谋。”②至;到。《仪礼·聘礼》:“宾即馆。卿大夫劳宾,宾不见。”(馆:宾馆。劳:慰问。)③就着(某种事物)。《史记·吴王濞列传》:“即山铸钱,煮海水为盐。”④就在(某时,某地);就(某物)。《史记·卫将军骠骑列传》:“天子使使者持大将军印,即军中拜车骑将军青为大将军。”⑤当下;当时。《汉书·龚遂传》:“(盗贼)闻遂教令,即时解散。”⑥副词。1. 就是。《汉书·原涉传》:“(王)游公母即祁太伯母也。”2.立即;马上。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“即遣兵三万以助备。”⑦连词。1.假如;假使。《史记·季布栾布列传》:“将军能听臣,臣敢献计;即不能,愿先自刭(jǐng)。”(臣:谦称。敢:谦词。自刭:自杀。)2.相当于“则”。《史记·项羽本纪》:“吾闻先即制人,后则为人所制。”《盐铁论·本议》:“贱即买,贵则卖。”3.即令;即使。方苞《狱中杂记》:“其伤于缚者,即幸留,病数及瘳,或竟成痼疫。”

    宾:

    (一)①客人。《荀子·礼论》:“宾出,主人拜送。”②服从;归顺。《礼记·乐记》:“暴民不作,诸侯宾服。”《国语·周语上》:“侯卫宾服。” (二)bìn 通“摈”。抛弃。《庄子·徐无鬼》:“先生居山林……以宾寡人也久矣。”

    可:

    (一)①同意。《左传·隐公三年》:“公曰:不可。”②正确。《史记·范雎蔡泽列传》:“使以臣之言为可,愿行而利其道;以臣之言为不可,久留臣无为也。”(使:如果。)③值得。白居易《卖炭翁》:“可怜身上衣正单,心忧炭贱愿天寒。”④能够;可以。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“庶曰:‘此人可就见,不可屈致也。’”⑤着实。《史记·田单列传》:“吾惧燕(yān)人掘吾城外冢墓,僇(lù)先人,可为寒心。”(僇:通“戮”。杀。此指戮尸。)⑥适合;适宜。张翰《杖赋》:“方圆适意,洪细可乎。”李渔《笠翁一家言·笠翁偶集·种植部》:“芙蕖则不然:自荷钱出水之日,便为点缀绿波;及其茎叶既生,则又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西厢记诸宫调》卷三:“瘦得浑如削,百般医疗终难可。”(浑:简直。)⑧当着,对着。周邦彦《南柯子》:“晓来阶下按新声,恰有一方明月可中庭。”(按:击,奏。一方:一块。)⑨副词。1.表示估计,相当于“大约”。王维《洛阳女儿行》:“洛阳女儿对门居,才可容颜十五余。”2. 表示转折,相当于“却”。李白《相逢行》:“相见情已深,未语可知心。”3. 表示反诘,相当于“岂”“哪”。《史记·项羽本纪》:“骓不逝兮可奈何!”方干《山中言志》:“潜夫自有孤云侣,可要王侯知姓名?”(潜夫:隐居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少数民族君主的称号。古乐府《木兰诗》:“昨夜见军帖,可汗大点兵。”(军帖:军中文告。)

    留:

    (一)①停留;停止。《史记·魏公子列传》:“已却秦存赵,使将将其军归魏,而公子独与客留赵。”②留下。《史记·高祖本纪》:“吕公因目固留高祖。”③扣留。《史记·李斯列传》:“赵高因留所赐扶苏玺书。”(玺书:封口处盖有玉玺的诏书。)④保存;存留。杜甫《咏怀古迹五首》之三:“一去紫台连朔漠,独留青塚向黄昏。”⑤拖延。《战国策·宋卫策》:“臣请受边城,徐其攻而留其日。”⑥古地名。1.春秋郑邑。故地在今河南省开封市陈留城。2. 春秋宋邑。故地在今江苏省沛县东南。(二)liù等待;伺候。《庄子·山木》:“执弹而留之。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    即:

    ①走近;靠近。《论语· 子张》: “望之俨(yǎn)然,即之也温。”(俨然:庄重。温:温和。)《诗经·卫风·氓》:“匪来贸丝,来即我谋。”②至;到。《仪礼·聘礼》:“宾即馆。卿大夫劳宾,宾不见。”(馆:宾馆。劳:慰问。)③就着(某种事物)。《史记·吴王濞列传》:“即山铸钱,煮海水为盐。”④就在(某时,某地);就(某物)。《史记·卫将军骠骑列传》:“天子使使者持大将军印,即军中拜车骑将军青为大将军。”⑤当下;当时。《汉书·龚遂传》:“(盗贼)闻遂教令,即时解散。”⑥副词。1. 就是。《汉书·原涉传》:“(王)游公母即祁太伯母也。”2.立即;马上。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“即遣兵三万以助备。”⑦连词。1.假如;假使。《史记·季布栾布列传》:“将军能听臣,臣敢献计;即不能,愿先自刭(jǐng)。”(臣:谦称。敢:谦词。自刭:自杀。)2.相当于“则”。《史记·项羽本纪》:“吾闻先即制人,后则为人所制。”《盐铁论·本议》:“贱即买,贵则卖。”3.即令;即使。方苞《狱中杂记》:“其伤于缚者,即幸留,病数及瘳,或竟成痼疫。”

    上:

    (一)①位置在高处的。与“下”相对。《孟子·梁惠王上》:“王坐于堂上,有牵牛而过堂下者。”②等级高或质量好的。《天工开物·饴饧》:“色以白者为上。”③次序或时间在前的。《墨子·七患》:“故虽上世之圣王,岂能使五谷常收,而旱水不至哉?”古乐府《日出东南隅行》:“东方千余骑,夫婿居上头。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其长上。”⑤由低处往高处。《庄子·逍遥游》:“抟(tuán)扶摇而上者九万里。”⑥去;往。黄宗羲《柳敬亭传》:“始复上街头理其故业。”⑦向前。《战国策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:终。)⑧进呈;进献;送上。《汉书·东方朔传》:“四方士多上书言得失。”⑨出场。王实甫《西厢记》第一本楔子:“正旦扮莺莺上。”⑩加;添加。《论语·颜渊》:“草上之风必偃。”(11)涂染。《天工开物·造竹纸》:“先以白矾水染过,后上红花汁云。”(12)通“尚”。崇尚。《吕氏春秋·长见》:“尊贤上功。” (二)shǎng 上声,汉语四声之一。钟嵘《诗品序》:“至平上去人,则余病未能。”

    三:

    ①基数词。《周易·解》:“田获三狐。”(田:打猎。)②序数第三。《左传·庄公十年》:“一鼓作气,再而衰,三而竭。”③表示多数或多次。《史记·鲁周公世家》:“一沐三捉发,一饭三吐哺。”(哺:口中含嚼的食物。)

    田:

    ①种植作物的土地。陶渊明《桃花源记》:“有良田美池桑竹之属。”②耕种田地。《汉书·高帝纪》:“故秦苑囿园池,令民得田之。”③通“畋”。打猎。《韩非子·难一》:“焚林而田,偷取多兽,后必无兽。”④春季打猎和习兵之礼。《周礼 · 春官 · 甸祝》:“甸祝掌四时之田。”⑤古代主管农事的官员,即田峻。《礼记·月令》:“王命布农事,命田舍东郊。”⑥大鼓。《诗经 · 周颂·有瞽》:“应田县鼓。”(应:小鼓。)

    下:

    ①位置在低处的。与“上”相对。《史记·孙子吴起列传》:“庞涓死于此树之下。”②等级低的。《战国策·齐策一》:“能谤议于市朝,闻寡人之耳者,受下赏。”③谦词。《水浒全传》第六十三回:“蔡福听了,心中暗喜:如此发放,正中下怀。”④质量低的。陆羽《茶经·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤时间在后的。《孟子·尽心下》:“奋乎百世之上,百世之下,闻者莫不兴起也。”⑥次序靠后的。《史记·屈原贾生列传》:“上称帝喾,下道齐桓。”⑦低于;少于。《吕氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示属于一定的范围、情况、条件等。⑨当某个时间或时节;时下。⑩由高处往低处。《论语·微子》:“孔子下,欲与之言。”(11)去;往。常指由西往东,由北往南,由上游往下游。彭端淑《为学一首示子侄》:“吾数年来欲买舟而下。”(12)攻克。《吕氏春秋·慎大》:“一朝而两城下。”(13)退让。(14)颁布;下达。《韩非子·内储说上》:“令下而人皆疾习射,日夜不休。”(15)用;施行。苏轼《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年几变,个中下语千难。”(16)动作的次数。林嗣环《口技》:“但闻屏障中抚尺一下。”

    缶:

    ①盛酒浆的瓦器。《周易·比》:“有孚,盈缶。”(孚:诚信。)②汲水的瓦器。《左传·襄公九年》:“具绠缶,备水器。”(绠:汲水用的绳子。)③瓦质打击乐器。《墨子·三辩》:“农夫春耕夏耘,秋敛冬藏,息于聆缶之乐。”④量词,十六斗为一缶。《国语·鲁语下》:“收田一井,出稷禾,秉刍,缶米,不是过也。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    耻:

    ①耻辱。《吕氏春秋·顺民》:“越王苦会稽之耻。”②羞愧。柳宗元《与顾十郎书》:“其或少知耻惧。”③侮辱。《左传·昭公五年》:“耻匹夫不可以无备,况耻国乎!”


  • zhi ji bin ke liu ,duo ji (shang san tian xia fou )bu chi 。

    “zhi ji bin ke liu ,duo ji (shang san tian xia fou )bu chi 。”shi gou chu chu :《yin hou hu shi di zi 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    wu wei er xian sheng ,er wei wu di zi 。
    kong men you wei xun ,fu zuo wu gao er 。
    xian sheng zhuan jiu shi ,di zi fu lao zhi 。
    xiao jing bu zai ta ,zai ci er yi yi 。
    yu wo shao you chou ,yu wo duo huan xi 。
    mo ru yun hao jiu ,jiu xu duo ju zhi 。
    zhi ji bin ke liu ,duo ji (shang san tian xia fou )bu chi 。
    wu geng you yi yan ,er yi ting ru er 。
    ren lao duo you pin ,ren bing duo you si 。
    wo jin sui lao bing ,suo you bu zai ci 。
    you zai ban han shi ,zun kong zuo ke qi 。

    《yin hou hu shi di zi 》tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。
    【zhu shi 】:

    zhi :

    ①wei mei 。《shi jing ·xiao ya ·lu ming 》:“wo you zhi jiu 。”②mei wei 。《xiao jing ·sang qin 》:“shi zhi bu gan 。”ye fan zhi wei 。fang hui 《wan qiu za shu 》zhi san :“shang rao you er quan ,zhi dan gu du qing 。”(shang rao :de ming 。gu :shen zhi 。)③yi sai ;yi tu 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“ji zhi yuan ,ji ci wen 。”《jiu wu dai shi ·kou yan qing chuan 》:“hao shu li ,fu shan ci tai zu zhi 。”④huang di zhao shu 。《jiu tang shu ·liu ji chuan 》:“bi xia jiang en zhi 。”

    ji :

    ①zou jin ;kao jin 。《lun yu · zi zhang 》: “wang zhi yan (yǎn)ran ,ji zhi ye wen 。”(yan ran :zhuang chong 。wen :wen he 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei lai mao si ,lai ji wo mou 。”②zhi ;dao 。《yi li ·pin li 》:“bin ji guan 。qing da fu lao bin ,bin bu jian 。”(guan :bin guan 。lao :wei wen 。)③jiu zhao (mou chong shi wu )。《shi ji ·wu wang bi lie chuan 》:“ji shan zhu qian ,zhu hai shui wei yan 。”④jiu zai (mou shi ,mou de );jiu (mou wu )。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“tian zi shi shi zhe chi da jiang jun yin ,ji jun zhong bai che ji jiang jun qing wei da jiang jun 。”⑤dang xia ;dang shi 。《han shu ·gong sui chuan 》:“(dao zei )wen sui jiao ling ,ji shi jie san 。”⑥fu ci 。1. jiu shi 。《han shu ·yuan she chuan 》:“(wang )you gong mu ji qi tai bai mu ye 。”2.li ji ;ma shang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ji qian bing san mo yi zhu bei 。”⑦lian ci 。1.jia ru ;jia shi 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“jiang jun neng ting chen ,chen gan suo ji ;ji bu neng ,yuan xian zi jing (jǐng)。”(chen :qian chen 。gan :qian ci 。zi jing :zi sha 。)2.xiang dang yu “ze ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“wu wen xian ji zhi ren ,hou ze wei ren suo zhi 。”《yan tie lun ·ben yi 》:“jian ji mai ,gui ze mai 。”3.ji ling ;ji shi 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“ji shang yu fu zhe ,ji xing liu ,bing shu ji chou ,huo jing cheng gu yi 。”

    bin :

    (yi )①ke ren 。《xun zi ·li lun 》:“bin chu ,zhu ren bai song 。”②fu cong ;gui shun 。《li ji ·le ji 》:“bao min bu zuo ,zhu hou bin fu 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“hou wei bin fu 。” (er )bìn tong “bin ”。pao qi 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“xian sheng ju shan lin ……yi bin gua ren ye jiu yi 。”

    ke :

    (yi )①tong yi 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“gong yue :bu ke 。”②zheng que 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“shi yi chen zhi yan wei ke ,yuan hang er li ji dao ;yi chen zhi yan wei bu ke ,jiu liu chen mo wei ye 。”(shi :ru guo 。)③zhi de 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“ke lian shen shang yi zheng chan ,xin you tan jian yuan tian han 。”④neng gou ;ke yi 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“shu yue :‘ci ren ke jiu jian ,bu ke qu zhi ye 。’”⑤zhao shi 。《shi ji ·tian chan lie chuan 》:“wu ju yan (yān)ren jue wu cheng wai zhong mu ,僇(lù)xian ren ,ke wei han xin 。”(僇:tong “lu ”。sha 。ci zhi lu shi 。)⑥kuo ge ;kuo yi 。zhang han 《zhang fu 》:“fang yuan kuo yi ,hong xi ke hu 。”li yu 《li weng yi jia yan ·li weng ou ji ·chong zhi bu 》:“fu qu ze bu ran :zi he qian chu shui zhi ri ,bian wei dian chuo lu bo ;ji ji jing xie ji sheng ,ze you ri gao ri shang ……ci jie yan ji ke mu zhe ye 。”⑦quan yu 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan san :“shou de hun ru xiao ,bai ban yi liao zhong nan ke 。”(hun :jian zhi 。)⑧dang zhao ,dui zhao 。zhou bang yan 《na ke zi 》:“xiao lai jie xia an xin sheng ,qia you yi fang ming yue ke zhong ting 。”(an :ji ,zou 。yi fang :yi kuai 。)⑨fu ci 。1.biao shi gu ji ,xiang dang yu “da yao ”。wang wei 《luo yang nv er hang 》:“luo yang nv er dui men ju ,cai ke rong yan shi wu yu 。”2. biao shi zhuai she ,xiang dang yu “que ”。li bai 《xiang feng hang 》:“xiang jian qing yi shen ,wei yu ke zhi xin 。”3. biao shi fan jie ,xiang dang yu “qi ”“na ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“zhui bu shi xi ke nai he !”fang gan 《shan zhong yan zhi 》:“qian fu zi you gu yun lv ,ke yao wang hou zhi xing ming ?”(qian fu :yin ju de ren 。) (er )kè [ke han (hán)]yi zuo “ke han ”。gu dai bei fang yi xie shao shu min zu jun zhu de chen hao 。gu le fu 《mu lan shi 》:“zuo ye jian jun tie ,ke han da dian bing 。”(jun tie :jun zhong wen gao 。)

    liu :

    (yi )①ting liu ;ting zhi 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“yi que qin cun zhao ,shi jiang jiang ji jun gui wei ,er gong zi du yu ke liu zhao 。”②liu xia 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“lv gong yin mu gu liu gao zu 。”③kou liu 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“zhao gao yin liu suo ci fu su xi shu 。”(xi shu :feng kou chu gai you yu xi de zhao shu 。)④bao cun ;cun liu 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi san :“yi qu zi tai lian shuo mo ,du liu qing zhong xiang huang hun 。”⑤tuo yan 。《zhan guo ce ·song wei ce 》:“chen qing shou bian cheng ,xu ji gong er liu ji ri 。”⑥gu de ming 。1.chun qiu zheng yi 。gu de zai jin he na sheng kai feng shi chen liu cheng 。2. chun qiu song yi 。gu de zai jin jiang su sheng pei xian dong na 。(er )liùdeng dai ;ci hou 。《zhuang zi ·shan mu 》:“zhi dan er liu zhi 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    ji :

    ①zou jin ;kao jin 。《lun yu · zi zhang 》: “wang zhi yan (yǎn)ran ,ji zhi ye wen 。”(yan ran :zhuang chong 。wen :wen he 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei lai mao si ,lai ji wo mou 。”②zhi ;dao 。《yi li ·pin li 》:“bin ji guan 。qing da fu lao bin ,bin bu jian 。”(guan :bin guan 。lao :wei wen 。)③jiu zhao (mou chong shi wu )。《shi ji ·wu wang bi lie chuan 》:“ji shan zhu qian ,zhu hai shui wei yan 。”④jiu zai (mou shi ,mou de );jiu (mou wu )。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“tian zi shi shi zhe chi da jiang jun yin ,ji jun zhong bai che ji jiang jun qing wei da jiang jun 。”⑤dang xia ;dang shi 。《han shu ·gong sui chuan 》:“(dao zei )wen sui jiao ling ,ji shi jie san 。”⑥fu ci 。1. jiu shi 。《han shu ·yuan she chuan 》:“(wang )you gong mu ji qi tai bai mu ye 。”2.li ji ;ma shang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ji qian bing san mo yi zhu bei 。”⑦lian ci 。1.jia ru ;jia shi 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“jiang jun neng ting chen ,chen gan suo ji ;ji bu neng ,yuan xian zi jing (jǐng)。”(chen :qian chen 。gan :qian ci 。zi jing :zi sha 。)2.xiang dang yu “ze ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“wu wen xian ji zhi ren ,hou ze wei ren suo zhi 。”《yan tie lun ·ben yi 》:“jian ji mai ,gui ze mai 。”3.ji ling ;ji shi 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“ji shang yu fu zhe ,ji xing liu ,bing shu ji chou ,huo jing cheng gu yi 。”

    shang :

    (yi )①wei zhi zai gao chu de 。yu “xia ”xiang dui 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang zuo yu tang shang ,you qian niu er guo tang xia zhe 。”②deng ji gao huo zhi liang hao de 。《tian gong kai wu ·yi tang 》:“se yi bai zhe wei shang 。”③ci xu huo shi jian zai qian de 。《mo zi ·qi huan 》:“gu sui shang shi zhi sheng wang ,qi neng shi wu gu chang shou ,er han shui bu zhi zai ?”gu le fu 《ri chu dong na yu hang 》:“dong fang qian yu ji ,fu xu ju shang tou 。”④zai shang wei de jun zhu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ru yi shi ji fu xiong ,chu yi shi ji chang shang 。”⑤you di chu wang gao chu 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tuan (tuán)fu yao er shang zhe jiu mo li 。”⑥qu ;wang 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“shi fu shang jie tou li ji gu ye 。”⑦xiang qian 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“san gu zhi er cu bu shang 。”(cu :zhong 。)⑧jin cheng ;jin suo ;song shang 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“si fang shi duo shang shu yan de shi 。”⑨chu chang 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di yi ben xie zi :“zheng dan ban ying ying shang 。”⑩jia ;tian jia 。《lun yu ·yan yuan 》:“cao shang zhi feng bi yan 。”(11)tu ran 。《tian gong kai wu ·zao zhu zhi 》:“xian yi bai fan shui ran guo ,hou shang gong hua zhi yun 。”(12)tong “shang ”。chong shang 。《lv shi chun qiu ·chang jian 》:“zun xian shang gong 。” (er )shǎng shang sheng ,han yu si sheng zhi yi 。zhong rong 《shi pin xu 》:“zhi ping shang qu ren ,ze yu bing wei neng 。”

    san :

    ①ji shu ci 。《zhou yi ·jie 》:“tian huo san hu 。”(tian :da lie 。)②xu shu di san 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“yi gu zuo qi ,zai er cui ,san er jie 。”③biao shi duo shu huo duo ci 。《shi ji ·lu zhou gong shi jia 》:“yi mu san zhuo fa ,yi fan san tu bu 。”(bu :kou zhong han jiao de shi wu 。)

    tian :

    ①chong zhi zuo wu de tu de 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“you liang tian mei chi sang zhu zhi shu 。”②geng chong tian de 。《han shu ·gao di ji 》:“gu qin yuan you yuan chi ,ling min de tian zhi 。”③tong “tian ”。da lie 。《han fei zi ·nan yi 》:“fen lin er tian ,tou qu duo shou ,hou bi mo shou 。”④chun ji da lie he xi bing zhi li 。《zhou li · chun guan · dian zhu 》:“dian zhu zhang si shi zhi tian 。”⑤gu dai zhu guan nong shi de guan yuan ,ji tian jun 。《li ji ·yue ling 》:“wang ming bu nong shi ,ming tian she dong jiao 。”⑥da gu 。《shi jing · zhou song ·you gu 》:“ying tian xian gu 。”(ying :xiao gu 。)

    xia :

    ①wei zhi zai di chu de 。yu “shang ”xiang dui 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“pang juan si yu ci shu zhi xia 。”②deng ji di de 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“neng bang yi yu shi chao ,wen gua ren zhi er zhe ,shou xia shang 。”③qian ci 。《shui hu quan chuan 》di liu shi san hui :“cai fu ting le ,xin zhong an xi :ru ci fa fang ,zheng zhong xia huai 。”④zhi liang di de 。liu yu 《cha jing ·wu zhi zhu 》:“ji shui yong shan shui ,shang ;jiang shui ,zhong ;jing shui ,xia 。”⑤shi jian zai hou de 。《meng zi ·jin xin xia 》:“fen hu bai shi zhi shang ,bai shi zhi xia ,wen zhe mo bu xing qi ye 。”⑥ci xu kao hou de 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang chen di ku ,xia dao ji huan 。”⑦di yu ;shao yu 。《lv shi chun qiu ·yong sai 》:“ci bu xia jiu dan 。”⑧biao shi shu yu yi ding de fan wei 、qing kuang 、tiao jian deng 。⑨dang mou ge shi jian huo shi jie ;shi xia 。⑩you gao chu wang di chu 。《lun yu ·wei zi 》:“kong zi xia ,yu yu zhi yan 。”(11)qu ;wang 。chang zhi you xi wang dong ,you bei wang na ,you shang you wang xia you 。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“wu shu nian lai yu mai zhou er xia 。”(12)gong ke 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“yi chao er liang cheng xia 。”(13)tui rang 。(14)ban bu ;xia da 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“ling xia er ren jie ji xi she ,ri ye bu xiu 。”(15)yong ;shi hang 。su shi 《xi jiang yue ·zuo ye bian zhou jing kou 》:“ci jing bai nian ji bian ,ge zhong xia yu qian nan 。”(16)dong zuo de ci shu 。lin si huan 《kou ji 》:“dan wen bing zhang zhong fu che yi xia 。”

    fou :

    ①cheng jiu jiang de wa qi 。《zhou yi ·bi 》:“you fu ,ying fou 。”(fu :cheng xin 。)②ji shui de wa qi 。《zuo chuan ·xiang gong jiu nian 》:“ju geng fou ,bei shui qi 。”(geng :ji shui yong de sheng zi 。)③wa zhi da ji le qi 。《mo zi ·san bian 》:“nong fu chun geng xia yun ,qiu lian dong cang ,xi yu ling fou zhi le 。”④liang ci ,shi liu dou wei yi fou 。《guo yu ·lu yu xia 》:“shou tian yi jing ,chu ji he ,bing chu ,fou mi ,bu shi guo ye 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    chi :

    ①chi ru 。《lv shi chun qiu ·shun min 》:“yue wang ku hui ji zhi chi 。”②xiu kui 。liu zong yuan 《yu gu shi lang shu 》:“ji huo shao zhi chi ju 。”③wu ru 。《zuo chuan ·zhao gong wu nian 》:“chi pi fu bu ke yi mo bei ,kuang chi guo hu !”

今日更新
今日推荐