- 繁体
- 简体
- 拼音
-
洪水昔滔天,得禹民乃粒。
“洪水昔滔天,得禹民乃粒。”詩句出處:《農傢》;是宋朝詩人陸遊的作品。吳農耕澤澤,吳牛耳濕濕。
農功何崇崇,農事常汲汲。
冬休築陂防,丁壯皆雲集。
春耕人在野,農具已山立。
房櫳鳴機杼,煙雨暗蓑笠。
尺薪仰有取,斷履俛有拾。
洪水昔滔天,得禹民乃粒。
食不知所從,汝悔將何及?孩提同一初,勤惰在所習。
周公有遺訓,請視七月什。
【註釋】:
洪:
①湍流;激流。《漢書·司馬相如傳》:“夏後氏戚之,乃堙洪塞原,決江疏河,灑沉澹災,東歸之於海。”(灑:分。沉:深。澹:安。)《孟子·滕文公上》:“洪水橫流,氾濫於天下。”②大。陸機《演連珠五十首》之十六:“臣聞赴曲之音,洪細入韻。”張衡《西京賦》:“皇恩溥,洪德施。”③古州名。隋置。治所在今江西省南昌市。昔:
①同“臘”。幹肉。《逸周書·器服》:“焚菜膾五昔。”(膾:細切的肉。)②從前;往日。《鹽鐵論·非鞅》:“昔商君相秦也。”③陳舊;久遠。錢謙益《渡河聞何三季穆之訃》:“清言酌昔酒。”④通“夕”。夜晚。《莊子·天運》:“蚊虻噆(zǎn)膚,則通昔不寐矣。”(噆:叮。)⑤通“錯(cuò)”。交錯。《周禮·考工記·弓人》:“老牛之角紾(tiǎn)而昔。”(紾:紋理粗糙。)⑥末尾;終瞭。《呂氏春秋·任地》:“孟夏之昔,殺三葉而獲大麥。”[昔昔]夜夜。《列子·周穆王》:“昔昔夢為國君。”滔:
①大水彌漫。王充《論衡·吉驗》:“洪水滔天,蛇龍為害。”②使水彌漫。《淮南子·本經》:“共(gōng)工振滔洪水。”③廣大的樣子。《淮南子·精神》:“孔乎莫知其所終極,滔乎莫知其所止息。”④怠慢;傲慢。《左傳·昭公二十六年》:“士不濫,官不滔,大夫不收公利。”(濫:失職。)⑤趨、赴。柳宗元《吊屈原文》:“滔大故而不貳。”[滔滔]1. 水勢很大。《詩經·小雅·四月》:“滔滔江漢,南國之紀。”(紀:綱領。)2.言語或事物連續不斷。梅堯臣《依韻和劉原甫見寄》:“語道滔滔是,論情往往牽。”3.和暖的樣子。《淮南子·兵略》:“是故將軍之心,滔滔如春。”天:
①人的頭部。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲,釋智謀,去巧故……若此,則無以害其天矣。”(釋:去除。巧故:偽詐。)②天空。王充《論衡·談天》:“察當今天去地甚高,古天與今無異。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)廬,籠蓋四野。”(穹廬:氈帳。)③在額上刺字的刑罰。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罰。)④天氣;氣候。《呂氏春秋·季春》:“行秋令,則天多沉陰。”⑤自然界。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”⑥自然形成的。《莊子·養生主》:“依乎天理,批大郤,導大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左傳·成公十六年》:“國之存亡,天也。”⑨依憑;依靠者。《儀禮· 喪服》:“夫者,妻之天也。”得:
①獲取;得到。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“賢明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊齋志異·促織》:“逐而得之。”③得意。《史記·管晏列傳》:“意氣洋洋,甚自得也。”④得到的莊稼;收獲;思想上獲得;心得。漢·晁錯《論貴粟疏》:“亡(wú)農夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《遊褒禪山記》:“古人之觀於天地、山川、草木、蟲魚、鳥獸,往往有得。”⑤能;能夠《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上,未得與項羽相見。”⑥表示某種動作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇傳·羅公遠》:“試令羅公取,取不得則羅公輸,取得則僧輸。”⑦需要;應該;必須。《史記·項羽本紀》:“君為我呼入,吾得兄事之。”⑧合適;正確。明· 馬中錫《中山狼傳》:“於彼計則得。”《漢書·敘傳上》:“歷古今之得失。”⑨完成;完瞭。唐·白居易《琵琶行》:“十三學得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“為宮室之美,妻妾之奉,所識窮乏者得我歟?”禹:
傳說中夏朝第一代君主。民:
①[名]奴隸。《左傳·定公四年》:“昔武王克商,分魯公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹劌論戰》:“小惠未遍,~弗從也。”③[名]人。《禮記·王制》:“五方之~,言語不通。”④[名]指別人。《詩經·邶風·谷風》:“凡~有喪,匍匐救之。”乃:
①第二人稱代詞。你;你的。《漢書·翟義傳》:“今欲發之,乃肯從我乎?”(發:發兵。)陸遊《示兒》:“王師北定中原日,傢祭無忘告乃翁。”(翁:父親。)②是;就是。《資治通鑒·赤壁之戰》:“若事之不濟,此乃天也。”③副詞。1.於是,這才。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“乃三顧亮於草廬之中。”2.卻;竟。司馬光《訓儉示康》:“古人以儉為美德,今人乃以儉相詬病。”3.隻;僅僅。《呂氏春秋·義賞》:“天下勝者眾矣,而霸者乃五。”④助詞。《尚書·大禹謨》:“乃聖乃神,乃武乃文。”⑤甚至。《資治通鑒·赤壁之戰》:“蒙沖鬥艦乃以千數。”[乃爾]如此。《三國志·蜀書· 呂凱傳》:“臣不意永昌風俗敦直乃爾。”粒:
①米粒;谷粒。《戰國策·楚策四》:“俯啄白粒,仰棲茂樹。”②泛指成顆的東西。③以谷米為食。《尚書·益稷》:“烝民乃粒,萬邦作。”④進食;吃飯。《顏氏傢訓·涉務》:“三日不粒,父子不能相存。”⑤養活。付咸《喜雨賦》:“生我百谷,粒我烝民。”⑥量詞。用於細小粒狀之物。李紳《憫農》:“誰知盤中餐,粒粒皆辛苦。” -
洪水昔滔天,得禹民乃粒。
“洪水昔滔天,得禹民乃粒。”诗句出处:《农家》;是宋朝诗人陆游的作品。吴农耕泽泽,吴牛耳湿湿。
农功何崇崇,农事常汲汲。
冬休筑陂防,丁壮皆云集。
春耕人在野,农具已山立。
房栊鸣机杼,烟雨暗蓑笠。
尺薪仰有取,断履俛有拾。
洪水昔滔天,得禹民乃粒。
食不知所从,汝悔将何及?孩提同一初,勤惰在所习。
周公有遗训,请视七月什。
【注释】:
洪:
①湍流;激流。《汉书·司马相如传》:“夏后氏戚之,乃堙洪塞原,决江疏河,洒沉澹灾,东归之于海。”(洒:分。沉:深。澹:安。)《孟子·滕文公上》:“洪水横流,氾滥于天下。”②大。陆机《演连珠五十首》之十六:“臣闻赴曲之音,洪细入韵。”张衡《西京赋》:“皇恩溥,洪德施。”③古州名。隋置。治所在今江西省南昌市。昔:
①同“腊”。干肉。《逸周书·器服》:“焚菜脍五昔。”(脍:细切的肉。)②从前;往日。《盐铁论·非鞅》:“昔商君相秦也。”③陈旧;久远。钱谦益《渡河闻何三季穆之讣》:“清言酌昔酒。”④通“夕”。夜晚。《庄子·天运》:“蚊虻噆(zǎn)肤,则通昔不寐矣。”(噆:叮。)⑤通“错(cuò)”。交错。《周礼·考工记·弓人》:“老牛之角紾(tiǎn)而昔。”(紾:纹理粗糙。)⑥末尾;终了。《吕氏春秋·任地》:“孟夏之昔,杀三叶而获大麦。”[昔昔]夜夜。《列子·周穆王》:“昔昔梦为国君。”滔:
①大水弥漫。王充《论衡·吉验》:“洪水滔天,蛇龙为害。”②使水弥漫。《淮南子·本经》:“共(gōng)工振滔洪水。”③广大的样子。《淮南子·精神》:“孔乎莫知其所终极,滔乎莫知其所止息。”④怠慢;傲慢。《左传·昭公二十六年》:“士不滥,官不滔,大夫不收公利。”(滥:失职。)⑤趋、赴。柳宗元《吊屈原文》:“滔大故而不贰。”[滔滔]1. 水势很大。《诗经·小雅·四月》:“滔滔江汉,南国之纪。”(纪:纲领。)2.言语或事物连续不断。梅尧臣《依韵和刘原甫见寄》:“语道滔滔是,论情往往牵。”3.和暖的样子。《淮南子·兵略》:“是故将军之心,滔滔如春。”天:
①人的头部。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲,释智谋,去巧故……若此,则无以害其天矣。”(释:去除。巧故:伪诈。)②天空。王充《论衡·谈天》:“察当今天去地甚高,古天与今无异。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)庐,笼盖四野。”(穹庐:毡帐。)③在额上刺字的刑罚。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罚。)④天气;气候。《吕氏春秋·季春》:“行秋令,则天多沉阴。”⑤自然界。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”⑥自然形成的。《庄子·养生主》:“依乎天理,批大郤,导大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左传·成公十六年》:“国之存亡,天也。”⑨依凭;依靠者。《仪礼· 丧服》:“夫者,妻之天也。”得:
①获取;得到。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“贤明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊斋志异·促织》:“逐而得之。”③得意。《史记·管晏列传》:“意气洋洋,甚自得也。”④得到的庄稼;收获;思想上获得;心得。汉·晁错《论贵粟疏》:“亡(wú)农夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《游褒禅山记》:“古人之观于天地、山川、草木、虫鱼、鸟兽,往往有得。”⑤能;能够《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上,未得与项羽相见。”⑥表示某种动作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇传·罗公远》:“试令罗公取,取不得则罗公输,取得则僧输。”⑦需要;应该;必须。《史记·项羽本纪》:“君为我呼入,吾得兄事之。”⑧合适;正确。明· 马中锡《中山狼传》:“于彼计则得。”《汉书·叙传上》:“历古今之得失。”⑨完成;完了。唐·白居易《琵琶行》:“十三学得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“为宫室之美,妻妾之奉,所识穷乏者得我欤?”禹:
传说中夏朝第一代君主。民:
①[名]奴隶。《左传·定公四年》:“昔武王克商,分鲁公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹刿论战》:“小惠未遍,~弗从也。”③[名]人。《礼记·王制》:“五方之~,言语不通。”④[名]指别人。《诗经·邶风·谷风》:“凡~有丧,匍匐救之。”乃:
①第二人称代词。你;你的。《汉书·翟义传》:“今欲发之,乃肯从我乎?”(发:发兵。)陆游《示儿》:“王师北定中原日,家祭无忘告乃翁。”(翁:父亲。)②是;就是。《资治通鉴·赤壁之战》:“若事之不济,此乃天也。”③副词。1.于是,这才。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“乃三顾亮于草庐之中。”2.却;竟。司马光《训俭示康》:“古人以俭为美德,今人乃以俭相诟病。”3.只;仅仅。《吕氏春秋·义赏》:“天下胜者众矣,而霸者乃五。”④助词。《尚书·大禹谟》:“乃圣乃神,乃武乃文。”⑤甚至。《资治通鉴·赤壁之战》:“蒙冲斗舰乃以千数。”[乃尔]如此。《三国志·蜀书· 吕凯传》:“臣不意永昌风俗敦直乃尔。”粒:
①米粒;谷粒。《战国策·楚策四》:“俯啄白粒,仰栖茂树。”②泛指成颗的东西。③以谷米为食。《尚书·益稷》:“烝民乃粒,万邦作。”④进食;吃饭。《颜氏家训·涉务》:“三日不粒,父子不能相存。”⑤养活。付咸《喜雨赋》:“生我百谷,粒我烝民。”⑥量词。用于细小粒状之物。李绅《悯农》:“谁知盘中餐,粒粒皆辛苦。” -
hong shui xi tao tian ,de yu min nai li 。
“hong shui xi tao tian ,de yu min nai li 。”shi gou chu chu :《nong jia 》;shi song chao shi ren liu you de zuo pin 。wu nong geng ze ze ,wu niu er shi shi 。
nong gong he chong chong ,nong shi chang ji ji 。
dong xiu zhu bei fang ,ding zhuang jie yun ji 。
chun geng ren zai ye ,nong ju yi shan li 。
fang long ming ji zhu ,yan yu an suo li 。
che xin yang you qu ,duan lv fu you she 。
hong shui xi tao tian ,de yu min nai li 。
shi bu zhi suo cong ,ru hui jiang he ji ?hai di tong yi chu ,qin duo zai suo xi 。
zhou gong you wei xun ,qing shi qi yue shen 。
【zhu shi 】:
hong :
①tuan liu ;ji liu 。《han shu ·si ma xiang ru chuan 》:“xia hou shi qi zhi ,nai yin hong sai yuan ,jue jiang shu he ,sa chen dan zai ,dong gui zhi yu hai 。”(sa :fen 。chen :shen 。dan :an 。)《meng zi ·teng wen gong shang 》:“hong shui heng liu ,氾lan yu tian xia 。”②da 。liu ji 《yan lian zhu wu shi shou 》zhi shi liu :“chen wen fu qu zhi yin ,hong xi ru yun 。”zhang heng 《xi jing fu 》:“huang en pu ,hong de shi 。”③gu zhou ming 。sui zhi 。zhi suo zai jin jiang xi sheng na chang shi 。xi :
①tong “la ”。gan rou 。《yi zhou shu ·qi fu 》:“fen cai kuai wu xi 。”(kuai :xi qie de rou 。)②cong qian ;wang ri 。《yan tie lun ·fei yang 》:“xi shang jun xiang qin ye 。”③chen jiu ;jiu yuan 。qian qian yi 《du he wen he san ji mu zhi fu 》:“qing yan zhuo xi jiu 。”④tong “xi ”。ye wan 。《zhuang zi ·tian yun 》:“wen meng zan (zǎn)fu ,ze tong xi bu mei yi 。”(zan :ding 。)⑤tong “cuo (cuò)”。jiao cuo 。《zhou li ·kao gong ji ·gong ren 》:“lao niu zhi jiao zhen (tiǎn)er xi 。”(zhen :wen li cu cao 。)⑥mo wei ;zhong le 。《lv shi chun qiu ·ren de 》:“meng xia zhi xi ,sha san xie er huo da mai 。”[xi xi ]ye ye 。《lie zi ·zhou mu wang 》:“xi xi meng wei guo jun 。”tao :
①da shui mi man 。wang chong 《lun heng ·ji yan 》:“hong shui tao tian ,she long wei hai 。”②shi shui mi man 。《huai na zi ·ben jing 》:“gong (gōng)gong zhen tao hong shui 。”③an da de yang zi 。《huai na zi ·jing shen 》:“kong hu mo zhi ji suo zhong ji ,tao hu mo zhi ji suo zhi xi 。”④dai man ;ao man 。《zuo chuan ·zhao gong er shi liu nian 》:“shi bu lan ,guan bu tao ,da fu bu shou gong li 。”(lan :shi zhi 。)⑤qu 、fu 。liu zong yuan 《diao qu yuan wen 》:“tao da gu er bu er 。”[tao tao ]1. shui shi hen da 。《shi jing ·xiao ya ·si yue 》:“tao tao jiang han ,na guo zhi ji 。”(ji :gang ling 。)2.yan yu huo shi wu lian xu bu duan 。mei yao chen 《yi yun he liu yuan fu jian ji 》:“yu dao tao tao shi ,lun qing wang wang qian 。”3.he nuan de yang zi 。《huai na zi ·bing lve 》:“shi gu jiang jun zhi xin ,tao tao ru chun 。”tian :
①ren de tou bu 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu ,shi zhi mou ,qu qiao gu ……re ci ,ze mo yi hai ji tian yi 。”(shi :qu chu 。qiao gu :wei zha 。)②tian kong 。wang chong 《lun heng ·tan tian 》:“cha dang jin tian qu de shen gao ,gu tian yu jin mo yi 。”《chi le ge 》:“tian shi qiong (qióng)lu ,long gai si ye 。”(qiong lu :zhan zhang 。)③zai e shang ci zi de xing fa 。《zhou yi · kui 》:“ji ren tian ju yi 。”(yi :ge diao bi zi de xing fa 。)④tian qi ;qi hou 。《lv shi chun qiu ·ji chun 》:“hang qiu ling ,ze tian duo chen yin 。”⑤zi ran jie 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”⑥zi ran xing cheng de 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li ,pi da xi ,dao da kuan 。”⑦shang di ;zi ran jie de zhu zai 。《chun qiu fan lou ·jiao ji 》:“tian zhe ,bai shen zhi da jun ye 。”⑧tian ming ;tian yi 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“guo zhi cun wang ,tian ye 。”⑨yi ping ;yi kao zhe 。《yi li · sang fu 》:“fu zhe ,qi zhi tian ye 。”de :
①huo qu ;de dao 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xian ming zhi shi sai de ming jun 。”②zhuo de ;zhao dao 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“zhu er de zhi 。”③de yi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi xiang xiang ,shen zi de ye 。”④de dao de zhuang jia ;shou huo ;sai xiang shang huo de ;xin de 。han ·chao cuo 《lun gui su shu 》:“wang (wú)nong fu zhi ku ,you qian bai zhi de 。”song ·wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gu ren zhi guan yu tian de 、shan chuan 、cao mu 、chong yu 、diao shou ,wang wang you de 。”⑤neng ;neng gou 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang ,wei de yu xiang yu xiang jian 。”⑥biao shi mou chong dong zuo neng zuo huo ke yi zuo 。qian shu ·du guang ting 《shen xian gan yu chuan ·luo gong yuan 》:“shi ling luo gong qu ,qu bu de ze luo gong shu ,qu de ze seng shu 。”⑦xu yao ;ying gai ;bi xu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun wei wo hu ru ,wu de xiong shi zhi 。”⑧ge kuo ;zheng que 。ming · ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“yu bi ji ze de 。”《han shu ·xu chuan shang 》:“li gu jin zhi de shi 。”⑨wan cheng ;wan le 。tang ·bai ju yi 《pi pa hang 》:“shi san xue de pi pa cheng 。”⑩tong “de ”。gan ji en de 。《meng zi ·gao zi shang 》:“wei gong shi zhi mei ,qi qie zhi feng ,suo shi qiong fa zhe de wo yu ?”yu :
chuan shui zhong xia chao di yi dai jun zhu 。min :
①[ming ]nu li 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“xi wu wang ke shang ,fen lu gong yi yan ~liu zu 。”②[ming ]ren min ,bai xing 。《cao gui lun zhan 》:“xiao hui wei bian ,~fu cong ye 。”③[ming ]ren 。《li ji ·wang zhi 》:“wu fang zhi ~,yan yu bu tong 。”④[ming ]zhi bie ren 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“fan ~you sang ,pu fu jiu zhi 。”nai :
①di er ren chen dai ci 。ni ;ni de 。《han shu ·di yi chuan 》:“jin yu fa zhi ,nai ken cong wo hu ?”(fa :fa bing 。)liu you 《shi er 》:“wang shi bei ding zhong yuan ri ,jia ji mo wang gao nai weng 。”(weng :fu qin 。)②shi ;jiu shi 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“re shi zhi bu ji ,ci nai tian ye 。”③fu ci 。1.yu shi ,zhe cai 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“nai san gu liang yu cao lu zhi zhong 。”2.que ;jing 。si ma guang 《xun jian shi kang 》:“gu ren yi jian wei mei de ,jin ren nai yi jian xiang gou bing 。”3.zhi ;jin jin 。《lv shi chun qiu ·yi shang 》:“tian xia sheng zhe zhong yi ,er ba zhe nai wu 。”④zhu ci 。《shang shu ·da yu mo 》:“nai sheng nai shen ,nai wu nai wen 。”⑤shen zhi 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“meng chong dou jian nai yi qian shu 。”[nai er ]ru ci 。《san guo zhi ·shu shu · lv kai chuan 》:“chen bu yi yong chang feng su dui zhi nai er 。”li :
①mi li ;gu li 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“fu zhuo bai li ,yang qi mao shu 。”②fan zhi cheng ke de dong xi 。③yi gu mi wei shi 。《shang shu ·yi ji 》:“zheng min nai li ,mo bang zuo 。”④jin shi ;chi fan 。《yan shi jia xun ·she wu 》:“san ri bu li ,fu zi bu neng xiang cun 。”⑤yang huo 。fu xian 《xi yu fu 》:“sheng wo bai gu ,li wo zheng min 。”⑥liang ci 。yong yu xi xiao li zhuang zhi wu 。li shen 《min nong 》:“shei zhi pan zhong can ,li li jie xin ku 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]

