• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 黍稌暗阡陌,鶉雉足匕箸。

    “黍稌暗阡陌,鶉雉足匕箸。”詩句出處:《仆頃在征四大幕登高望關輔樂之每冀王師拓定》;是宋朝詩人陸遊的作品。

    八月殘暑退,秋聲滿庭樹。
    豈無四方志,衰病迫霜露。
    遼東黃頭奴,稔惡天震怒。
    南北會當一,老我悲不遇。
    子孫勉西遷,俗厚吾所慕。
    約己收孤嫠,教子立門戶。
    黍稌暗阡陌,鶉雉足匕箸。
    永為河渭民,勿憚關山路。

    【註釋】:

    黍:

    ①谷名。子實叫黍子,可供食用和釀酒。《管子·輕重》:“黍者,谷之美者也。”②古代度量衡的基準。《孫子算經》卷上:“稱之所起,起於黍,十黍為一絫,十絫為一銖。”

    稌:

    稻。多指糯稻。《詩經· 周頌·豐年》:“豐年多黍多稌。”

    暗:

    ①黑暗;昏暗不明。《楚辭·九辯》:“卒壅蔽此浮雲兮,下暗漠而無光。”(壅蔽:遮蓋。漠:昏暗。)李白《古風五十九首·二十四》:“大車揚飛塵,亭午暗阡陌。”(亭午:正午。阡陌:道路。)②幽暗;幽深。高啟《中秋玩月張校理宅得南字》:“今年在舍反寂寞,暗室困臥如僵蠶。”③不公開;隱蔽。陸遊《入蜀記》卷六:“龍門水尤湍急,多暗石。”④默默地;悄悄地。杜甫《可嘆》詩:“群書萬卷常暗誦。”⑤昏亂;愚昧。《三國志·蜀書·後主傳》:“否(pǐ痞)德暗弱。”(道德低下,愚昧無能。否德:不德。)

    阡:

    ①田間小路。潘嶽《藉田賦》:“遐阡繩直,邇陌如矢。”(陌:東西方向的小路。矢:箭。)柳宗元《田傢》:“驅牛向東阡。”②田野。郭應祥《踏莎行》之四:“東阡西陌稼如雲。”③墳墓。杜甫《秋日夔府詠懷一百韻》:“共誰爭昔事,幾處有新阡。”④墓道。崔融《韋長史挽詞》:“京兆新阡辟。”歐陽修《瀧崗阡表》:“其子修始克表於其阡。”(克:能夠。)[阡阡]通“芊芊”。草木茂盛的樣子。謝脁《遊東田》:“遠樹暖阡阡。”(曖ài:昏暗的樣子。)蕭綱《南郊頌序》:“鬱鬱阡阡。”[阡陌]1. 田間小路。《史記·秦本紀》:“為田開阡陌。”陶潛《桃花源記》:“阡陌交通,雞犬相聞。”2. 田野,鄉間。賈誼《過秦論》:“躡足行伍之間,而倔起阡陌之中。”

    陌:

    ①田間東西走向的小路。《史記·商君列傳》:“為田開阡陌封疆,而賦稅平。”②泛指道路。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“尋常巷陌。”③通“佰”。錢一百為佰。《舊五代史·王章傳》:“官庫出納緡錢,皆以八十為陌。”(緡:穿銅錢用的繩子。)

    雉:

    ①一種鳥,野雞。《莊子·養生主》:“澤雉十步一啄,百步一飲。”②古代計算城墻面積的單位。長三丈、高一丈為一雉。《左傳·隱公元年》:“都城過百雉,國之害也。”③城墻。謝朓《和王著作八公山》:“出沒眺(tiào)樓雉。”(眺:眺望,往遠處看。)④通“夷”。平。《左傳·昭公十七年》:“五雉為工正,利器用,正度量,夷民者也。”

    足:

    (一)①腳。《左傳·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,斷其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古樂府《木蘭辭》:“願借明駝千裡足,送兒還故鄉。”《韓非子·外儲說左上》:“手足胼胝,面目黧黑,勞有功者也。”②器物的腳。《禮記·明堂位》:“夏後氏之鼓足。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“如此則荊、吳之勢強,鼎足之形成矣。”③足夠;充足。《老子》:“損有餘而補不足。”④滿足。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“嗚呼! 何時眼前突兀見此屋,吾廬獨破受凍死亦足。”(突兀:高聳的樣子。)⑤夠得上;配;值得。《荀子·勸學》:“百發失一,不足謂善射。” (二)jù ①過分。《論語·公冶長》:“巧言,令色,足恭,左丘明恥之,丘亦恥之。”(丘:孔子名。)②補足。《列子·楊朱》:“[公孫穆]逃於後庭,以晝足夜。”(逃:躲避。)

    匕:

    ①古代的一種取食的器具,長柄淺鬥,形狀像湯勺。《三國志·蜀書·先主傳》:“先主方食,失匕箸。”(箸:筷子。)②匕首。《史記·刺客列傳》:“曹沫執匕首劫齊桓公。”

    箸:

    ①筷子。《荀子·解蔽》:“從山上望木者,十仞之木若箸。”(若:好像。)②通“著”。明顯;顯著。《荀子·大略》:“夫類之相從出,如此之箸也。”③通“著”。附著;穿著。劉義慶《世說新語·雅量》:“此手那可使箸賊?”


  • 黍稌暗阡陌,鹑雉足匕箸。

    “黍稌暗阡陌,鹑雉足匕箸。”诗句出处:《仆顷在征四大幕登高望关辅乐之每冀王师拓定》;是宋朝诗人陆游的作品。

    八月残暑退,秋声满庭树。
    岂无四方志,衰病迫霜露。
    辽东黄头奴,稔恶天震怒。
    南北会当一,老我悲不遇。
    子孙勉西迁,俗厚吾所慕。
    约己收孤嫠,教子立门户。
    黍稌暗阡陌,鹑雉足匕箸。
    永为河渭民,勿惮关山路。

    【注释】:

    黍:

    ①谷名。子实叫黍子,可供食用和酿酒。《管子·轻重》:“黍者,谷之美者也。”②古代度量衡的基准。《孙子算经》卷上:“称之所起,起于黍,十黍为一絫,十絫为一铢。”

    稌:

    稻。多指糯稻。《诗经· 周颂·丰年》:“丰年多黍多稌。”

    暗:

    ①黑暗;昏暗不明。《楚辞·九辩》:“卒壅蔽此浮云兮,下暗漠而无光。”(壅蔽:遮盖。漠:昏暗。)李白《古风五十九首·二十四》:“大车扬飞尘,亭午暗阡陌。”(亭午:正午。阡陌:道路。)②幽暗;幽深。高启《中秋玩月张校理宅得南字》:“今年在舍反寂寞,暗室困卧如僵蚕。”③不公开;隐蔽。陆游《入蜀记》卷六:“龙门水尤湍急,多暗石。”④默默地;悄悄地。杜甫《可叹》诗:“群书万卷常暗诵。”⑤昏乱;愚昧。《三国志·蜀书·后主传》:“否(pǐ痞)德暗弱。”(道德低下,愚昧无能。否德:不德。)

    阡:

    ①田间小路。潘岳《藉田赋》:“遐阡绳直,迩陌如矢。”(陌:东西方向的小路。矢:箭。)柳宗元《田家》:“驱牛向东阡。”②田野。郭应祥《踏莎行》之四:“东阡西陌稼如云。”③坟墓。杜甫《秋日夔府咏怀一百韵》:“共谁争昔事,几处有新阡。”④墓道。崔融《韦长史挽词》:“京兆新阡辟。”欧阳修《泷岗阡表》:“其子修始克表于其阡。”(克:能够。)[阡阡]通“芊芊”。草木茂盛的样子。谢脁《游东田》:“远树暖阡阡。”(暧ài:昏暗的样子。)萧纲《南郊颂序》:“郁郁阡阡。”[阡陌]1. 田间小路。《史记·秦本纪》:“为田开阡陌。”陶潜《桃花源记》:“阡陌交通,鸡犬相闻。”2. 田野,乡间。贾谊《过秦论》:“蹑足行伍之间,而倔起阡陌之中。”

    陌:

    ①田间东西走向的小路。《史记·商君列传》:“为田开阡陌封疆,而赋税平。”②泛指道路。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“寻常巷陌。”③通“佰”。钱一百为佰。《旧五代史·王章传》:“官库出纳缗钱,皆以八十为陌。”(缗:穿铜钱用的绳子。)

    雉:

    ①一种鸟,野鸡。《庄子·养生主》:“泽雉十步一啄,百步一饮。”②古代计算城墙面积的单位。长三丈、高一丈为一雉。《左传·隐公元年》:“都城过百雉,国之害也。”③城墙。谢朓《和王著作八公山》:“出没眺(tiào)楼雉。”(眺:眺望,往远处看。)④通“夷”。平。《左传·昭公十七年》:“五雉为工正,利器用,正度量,夷民者也。”

    足:

    (一)①脚。《左传·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,断其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古乐府《木兰辞》:“愿借明驼千里足,送儿还故乡。”《韩非子·外储说左上》:“手足胼胝,面目黧黑,劳有功者也。”②器物的脚。《礼记·明堂位》:“夏后氏之鼓足。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“如此则荆、吴之势强,鼎足之形成矣。”③足够;充足。《老子》:“损有余而补不足。”④满足。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“呜呼! 何时眼前突兀见此屋,吾庐独破受冻死亦足。”(突兀:高耸的样子。)⑤够得上;配;值得。《荀子·劝学》:“百发失一,不足谓善射。” (二)jù ①过分。《论语·公冶长》:“巧言,令色,足恭,左丘明耻之,丘亦耻之。”(丘:孔子名。)②补足。《列子·杨朱》:“[公孙穆]逃于后庭,以昼足夜。”(逃:躲避。)

    匕:

    ①古代的一种取食的器具,长柄浅斗,形状像汤勺。《三国志·蜀书·先主传》:“先主方食,失匕箸。”(箸:筷子。)②匕首。《史记·刺客列传》:“曹沫执匕首劫齐桓公。”

    箸:

    ①筷子。《荀子·解蔽》:“从山上望木者,十仞之木若箸。”(若:好像。)②通“著”。明显;显著。《荀子·大略》:“夫类之相从出,如此之箸也。”③通“着”。附着;穿着。刘义庆《世说新语·雅量》:“此手那可使箸贼?”


  • shu shu an qian mo ,chun zhi zu bi zhu 。

    “shu shu an qian mo ,chun zhi zu bi zhu 。”shi gou chu chu :《pu qing zai zheng si da mu deng gao wang guan fu le zhi mei ji wang shi ta ding 》;shi song chao shi ren liu you de zuo pin 。

    ba yue can shu tui ,qiu sheng man ting shu 。
    qi mo si fang zhi ,cui bing pai shuang lou 。
    liao dong huang tou nu ,ren e tian zhen nu 。
    na bei hui dang yi ,lao wo bei bu yu 。
    zi sun mian xi qian ,su hou wu suo mu 。
    yao ji shou gu li ,jiao zi li men hu 。
    shu shu an qian mo ,chun zhi zu bi zhu 。
    yong wei he wei min ,wu dan guan shan lu 。

    【zhu shi 】:

    shu :

    ①gu ming 。zi shi jiao shu zi ,ke gong shi yong he niang jiu 。《guan zi ·qing chong 》:“shu zhe ,gu zhi mei zhe ye 。”②gu dai du liang heng de ji zhun 。《sun zi suan jing 》juan shang :“chen zhi suo qi ,qi yu shu ,shi shu wei yi lei ,shi lei wei yi zhu 。”

    shu :

    dao 。duo zhi nuo dao 。《shi jing · zhou song ·feng nian 》:“feng nian duo shu duo shu 。”

    an :

    ①hei an ;hun an bu ming 。《chu ci ·jiu bian 》:“cu yong bi ci fu yun xi ,xia an mo er mo guang 。”(yong bi :zhe gai 。mo :hun an 。)li bai 《gu feng wu shi jiu shou ·er shi si 》:“da che yang fei chen ,ting wu an qian mo 。”(ting wu :zheng wu 。qian mo :dao lu 。)②you an ;you shen 。gao qi 《zhong qiu wan yue zhang jiao li zhai de na zi 》:“jin nian zai she fan ji mo ,an shi kun wo ru jiang can 。”③bu gong kai ;yin bi 。liu you 《ru shu ji 》juan liu :“long men shui you tuan ji ,duo an dan 。”④mo mo de ;qiao qiao de 。du fu 《ke tan 》shi :“qun shu mo juan chang an song 。”⑤hun luan ;yu mei 。《san guo zhi ·shu shu ·hou zhu chuan 》:“fou (pǐpi )de an ruo 。”(dao de di xia ,yu mei mo neng 。fou de :bu de 。)

    qian :

    ①tian jian xiao lu 。pan yue 《ji tian fu 》:“xia qian sheng zhi ,er mo ru shi 。”(mo :dong xi fang xiang de xiao lu 。shi :jian 。)liu zong yuan 《tian jia 》:“qu niu xiang dong qian 。”②tian ye 。guo ying xiang 《ta sha hang 》zhi si :“dong qian xi mo jia ru yun 。”③fen mu 。du fu 《qiu ri kui fu yong huai yi bai yun 》:“gong shei zheng xi shi ,ji chu you xin qian 。”④mu dao 。cui rong 《wei chang shi wan ci 》:“jing zhao xin qian bi 。”ou yang xiu 《long gang qian biao 》:“ji zi xiu shi ke biao yu ji qian 。”(ke :neng gou 。)[qian qian ]tong “qian qian ”。cao mu mao cheng de yang zi 。xie tiao 《you dong tian 》:“yuan shu nuan qian qian 。”(ai ài:hun an de yang zi 。)xiao gang 《na jiao song xu 》:“yu yu qian qian 。”[qian mo ]1. tian jian xiao lu 。《shi ji ·qin ben ji 》:“wei tian kai qian mo 。”tao qian 《tao hua yuan ji 》:“qian mo jiao tong ,ji quan xiang wen 。”2. tian ye ,xiang jian 。gu yi 《guo qin lun 》:“nie zu hang wu zhi jian ,er jue qi qian mo zhi zhong 。”

    mo :

    ①tian jian dong xi zou xiang de xiao lu 。《shi ji ·shang jun lie chuan 》:“wei tian kai qian mo feng jiang ,er fu shui ping 。”②fan zhi dao lu 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“xun chang hang mo 。”③tong “bai ”。qian yi bai wei bai 。《jiu wu dai shi ·wang zhang chuan 》:“guan ku chu na mian qian ,jie yi ba shi wei mo 。”(mian :chuan tong qian yong de sheng zi 。)

    zhi :

    ①yi chong diao ,ye ji 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“ze zhi shi bu yi zhuo ,bai bu yi yin 。”②gu dai ji suan cheng qiang mian ji de chan wei 。chang san zhang 、gao yi zhang wei yi zhi 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“dou cheng guo bai zhi ,guo zhi hai ye 。”③cheng qiang 。xie tiao 《he wang zhe zuo ba gong shan 》:“chu mei tiao (tiào)lou zhi 。”(tiao :tiao wang ,wang yuan chu kan 。)④tong “yi ”。ping 。《zuo chuan ·zhao gong shi qi nian 》:“wu zhi wei gong zheng ,li qi yong ,zheng du liang ,yi min zhe ye 。”

    zu :

    (yi )①jiao 。《zuo chuan ·zhao gong er shi liu nian 》:“yuan zi fu (fú)lin yong ,duan ji zu 。”(yuan zi 、lin yong :jun ren ming 。fu :dao kan 。)gu le fu 《mu lan ci 》:“yuan jie ming tuo qian li zu ,song er hai gu xiang 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“shou zu pian zhi ,mian mu li hei ,lao you gong zhe ye 。”②qi wu de jiao 。《li ji ·ming tang wei 》:“xia hou shi zhi gu zu 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ru ci ze jing 、wu zhi shi jiang ,ding zu zhi xing cheng yi 。”③zu gou ;chong zu 。《lao zi 》:“sun you yu er bu bu zu 。”④man zu 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“wu hu ! he shi yan qian tu wu jian ci wu ,wu lu du po shou dong si yi zu 。”(tu wu :gao song de yang zi 。)⑤gou de shang ;pei ;zhi de 。《xun zi ·quan xue 》:“bai fa shi yi ,bu zu wei shan she 。” (er )jù ①guo fen 。《lun yu ·gong ye chang 》:“qiao yan ,ling se ,zu gong ,zuo qiu ming chi zhi ,qiu yi chi zhi 。”(qiu :kong zi ming 。)②bu zu 。《lie zi ·yang zhu 》:“[gong sun mu ]tao yu hou ting ,yi zhou zu ye 。”(tao :duo bi 。)

    bi :

    ①gu dai de yi chong qu shi de qi ju ,chang bing jian dou ,xing zhuang xiang shang shao 。《san guo zhi ·shu shu ·xian zhu chuan 》:“xian zhu fang shi ,shi bi zhu 。”(zhu :kuai zi 。)②bi shou 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“cao mo zhi bi shou jie ji huan gong 。”

    zhu :

    ①kuai zi 。《xun zi ·jie bi 》:“cong shan shang wang mu zhe ,shi ren zhi mu re zhu 。”(re :hao xiang 。)②tong “zhe ”。ming xian ;xian zhe 。《xun zi ·da lve 》:“fu lei zhi xiang cong chu ,ru ci zhi zhu ye 。”③tong “zhao ”。fu zhao ;chuan zhao 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“ci shou na ke shi zhu zei ?”