• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 竹簞朝暮有餘粒,瓦缶亦自盛清泉。

    “竹簞朝暮有餘粒,瓦缶亦自盛清泉。”詩句出處:《遷雞柵歌》;是宋朝詩人陸遊的作品。

    烏雞買來逾歲年,庭中赤幘何昂然。
    吾孫初生畏晨唱,傢人共議欲汝捐。
    鳥窮必啄奴豈憚,雞賣將烹吾所憐。
    貴人賤畜雖古訓,物理寧不思兩全。
    舊棲況亦苦沮洳,新柵幸可圖守堅。
    東園稍去房奧遠,挾雌將雛從此遷。
    竹簞朝暮有餘粒,瓦缶亦自盛清泉。
    喈喈風雨守汝職,腷膊勿恤驚吾眠。

    【註釋】:

    竹:

    ①竹子。《詩經·衛風·淇奧(yù)》:“瞻彼淇奧,綠竹青青。”(瞻:視。淇:水名。奧:隈隅。)劉義慶《世說新語·任誕》:“七人常集於竹林之下。”②古代八音之一,簫笛之類的竹制樂器。③竹簡,古代用來寫字的竹片。《鹽鐵論·利議》:“抱枯竹,守空言。”

    簞:

    古代盛飯食的圓形竹器。《孟子· 梁惠王下》:“簞食壺漿以迎王師。”

    朝:

    (一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”

    暮:

    ①日落之時。《國語·晉語五》:“范文子暮退於朝。”(朝:朝廷。)②將盡;終末。丘遲《與陳伯之書》:“暮春三月,江南草長。”③晚;遲。《後漢書·廉范傳》:“廉叔度,來何暮?”(叔度:廉范之字。)④喻指衰老。曹操《步出夏門行·龜雖壽》:“烈士暮年,壯心不已。”

    有:

    (一)①與“無”相對。1. 表示占有、具有、領有。《論語·公冶長》:“陳文子有馬十乘(shèng)。”(乘:四匹。)諸葛亮《草廬對》:“孫權據有江東。”2.表示存在。曹丕《雜詩》:“西北有浮雲,亭亭如車蓋。”3. 表示發生。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“天下有變,則命一上將將荊州之軍以向宛、洛。”②豐收。儲光羲《觀競渡》:“能令秋大有,鼓吹遠相催。”③表示不定指。跟“某”相近。李白《菩薩蠻》:“暝色入高樓,有人樓上愁。”④助詞。1. 多用於朝代名稱的前面。《詩經·大雅·文王》:“有周不顯,帝命不時。”2. 用於形容詞前面。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“明星有爛。”(爛:燦爛。) (二)yòu 通“又”。用於整數與零數之間。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”《史記·秦始皇本紀》:“三十有七年,親巡天下。”

    餘:

    第一人稱代詞。我。屈原《離騷》:“餘固知謇(jiǎn)謇之為患兮,忍而不能舍也。”(謇謇:盡忠而直言。)

    粒:

    ①米粒;谷粒。《戰國策·楚策四》:“俯啄白粒,仰棲茂樹。”②泛指成顆的東西。③以谷米為食。《尚書·益稷》:“烝民乃粒,萬邦作。”④進食;吃飯。《顏氏傢訓·涉務》:“三日不粒,父子不能相存。”⑤養活。付咸《喜雨賦》:“生我百谷,粒我烝民。”⑥量詞。用於細小粒狀之物。李紳《憫農》:“誰知盤中餐,粒粒皆辛苦。”

    瓦:

    (一)①陶器;用陶土燒制的器物。《荀子·性惡》:“夫陶人埏(shān)埴(zhí)而生瓦,然則瓦埴豈陶人之性也哉。”(埏埴:制陶器的模子。)②用土燒制的紡錘;古代的紡織用具。《詩經·小雅·斯幹》:“乃生女子,載寢之地,載衣之裼,載弄之瓦。”③屋瓦,用陶土或粘土燒制而成。《墨子·備城門》:“民室杵木瓦石可以蓋城之備者,盡上之。”杜牧《阿房宮賦》:“瓦縫參差,多於周身之帛縷。”④古地名。春秋時衛地。故址在今河南省滑縣以南。 (二)wà 蓋瓦。段成式《酉陽雜俎·草篇》:“大歷中,修含元殿,有一人投狀請瓦,且言瓦工唯我所能,祖父已嘗瓦此殿矣。”

    缶:

    ①盛酒漿的瓦器。《周易·比》:“有孚,盈缶。”(孚:誠信。)②汲水的瓦器。《左傳·襄公九年》:“具綆缶,備水器。”(綆:汲水用的繩子。)③瓦質打擊樂器。《墨子·三辯》:“農夫春耕夏耘,秋斂冬藏,息於聆缶之樂。”④量詞,十六鬥為一缶。《國語·魯語下》:“收田一井,出稷禾,秉芻,缶米,不是過也。”

    亦:

    ①副詞。1. 相當於“也”、“也是”。《詩經·鄭風·將仲子》:“仲可懷也,人之多言,亦可畏也。”(仲:老二。懷:懷念。)《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦亦不以城予趙,趙亦終不予秦璧。”2. 表示語氣的減弱。相當於“不過”、“隻是”。《戰國策·齊策四》:“王亦不好士也,何患無士?”(好:喜歡。患:擔憂。)②語氣詞。《詩經·召南·草蟲》:“亦既見止,亦既覯止。”(止:語氣詞。覯gòu:相遇。)[不亦]用於反問句。表示委婉語氣。《論語·學而》:“學而時習之,不亦樂乎?”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    盛:

    (一)①興旺;興盛。《韓非子·解老》:“有死生,有盛衰。”②繁茂;茂盛。《莊子·山木》:“見大木枝葉盛茂。”③多;豐盛。《後漢書·井丹傳》:“更致盛饌乃食。”④大;極度。《國語 ·魯語上》:“使君盛怒,以暴露於弊邑之野。”⑤隆重。《北史·高閭傳》:“豈可聖明之辰而闕盛禮。” (二)chéng ①裝在祭器中作供品的谷物。《左傳·桓公六年》:“粢(zī)盛豐備。”(粢:供祭祀用的谷物。)②把物品裝進器皿中。《莊子·逍遙遊》:“以盛水漿。”③容器。《禮記·喪大記》:“食粥於盛。”④容納;包容。《呂氏春秋·君守》:“身以盛心,心以盛智。”

    清:

    ①水純凈透明,與“濁”相對。屈原《漁父》:“滄浪之水清兮,可以濯吾纓。”②潔凈。張衡《東京賦》:“京室密清。”③使潔凈;使幹凈。陸雲《盛德賦》:“泛時雨以清天,灑狂塵以肅地。”④清晰;清楚。張祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黃楊惠不輕,虎頭光照簟文清。”⑤聲音清亮;清脆。蘇軾《石鐘山記》:“南聲函胡,北聲清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高揚。)⑥清爽;清涼;寒涼。辛棄疾《西江月》:“明月別枝驚鵲,清風半夜鳴蟬。”(別:另一。)⑦冷清;淒清。李白《夢遊天姥吟留別》:“謝公宿處今尚在,淥水蕩漾清猿啼。”⑧寂靜;清靜。《莊子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《詠風》:“勞歌《大風曲》,威加四海清。”(大風曲:漢高祖即位後曾回故鄉,作《大風歌》。加:施。)⑩公正;廉潔;清白;清廉。《史記·屈原賈生列傳》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(是以:因此。)(11)單純;素雅。杜牧《沈下賢》:“斯人清唱何人和? 草徑苔蕪不可尋。”(12)肅清;使幹凈。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“保護聖主,復大權,清君側,肅宮廷。”(13)用完;用盡。《越絕書·荊平王內傳》:“(伍子胥)乃發其簞飯,清其壺漿而食。”(荊:楚國的別稱。)(14)中國封建朝代名稱,公元1616~1911年。(15)廁所。後作“圊”。《風俗通·怪神》:“二三日乃於清中糞下啼。”(16)古代哲學用語。指沖和之氣。《荀子·解蔽》:“故道之以禮,養之以清。”

    泉:

    ①泉水,一種地下水。《周易·蒙卦》:“山下出泉。”②泉下;墓穴。錢孫貽《虔臺寒食怨詩》:“幾人江上共招魂,瘴海青蠅吊泉戶。”(瘴海:舊指嶺南有瘴霧的海域。戶:門。)③陰間。駱賓王《樂大夫挽辭》:“忽見泉臺路,猶疑水鏡懸。”④古錢幣名。《管子·輕重丁》:“凡稱貸之傢,出泉參千萬,出粟參數千萬鐘。”


  • 竹箪朝暮有余粒,瓦缶亦自盛清泉。

    “竹箪朝暮有余粒,瓦缶亦自盛清泉。”诗句出处:《迁鸡栅歌》;是宋朝诗人陆游的作品。

    乌鸡买来逾岁年,庭中赤帻何昂然。
    吾孙初生畏晨唱,家人共议欲汝捐。
    鸟穷必啄奴岂惮,鸡卖将烹吾所怜。
    贵人贱畜虽古训,物理宁不思两全。
    旧栖况亦苦沮洳,新栅幸可图守坚。
    东园稍去房奥远,挟雌将雏从此迁。
    竹箪朝暮有余粒,瓦缶亦自盛清泉。
    喈喈风雨守汝职,腷膊勿恤惊吾眠。

    【注释】:

    竹:

    ①竹子。《诗经·卫风·淇奥(yù)》:“瞻彼淇奥,绿竹青青。”(瞻:视。淇:水名。奥:隈隅。)刘义庆《世说新语·任诞》:“七人常集于竹林之下。”②古代八音之一,箫笛之类的竹制乐器。③竹简,古代用来写字的竹片。《盐铁论·利议》:“抱枯竹,守空言。”

    箪:

    古代盛饭食的圆形竹器。《孟子· 梁惠王下》:“箪食壶浆以迎王师。”

    朝:

    (一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”

    暮:

    ①日落之时。《国语·晋语五》:“范文子暮退于朝。”(朝:朝廷。)②将尽;终末。丘迟《与陈伯之书》:“暮春三月,江南草长。”③晚;迟。《后汉书·廉范传》:“廉叔度,来何暮?”(叔度:廉范之字。)④喻指衰老。曹操《步出夏门行·龟虽寿》:“烈士暮年,壮心不已。”

    有:

    (一)①与“无”相对。1. 表示占有、具有、领有。《论语·公冶长》:“陈文子有马十乘(shèng)。”(乘:四匹。)诸葛亮《草庐对》:“孙权据有江东。”2.表示存在。曹丕《杂诗》:“西北有浮云,亭亭如车盖。”3. 表示发生。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“天下有变,则命一上将将荆州之军以向宛、洛。”②丰收。储光羲《观竞渡》:“能令秋大有,鼓吹远相催。”③表示不定指。跟“某”相近。李白《菩萨蛮》:“暝色入高楼,有人楼上愁。”④助词。1. 多用于朝代名称的前面。《诗经·大雅·文王》:“有周不显,帝命不时。”2. 用于形容词前面。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“明星有烂。”(烂:灿烂。) (二)yòu 通“又”。用于整数与零数之间。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”《史记·秦始皇本纪》:“三十有七年,亲巡天下。”

    余:

    第一人称代词。我。屈原《离骚》:“余固知謇(jiǎn)謇之为患兮,忍而不能舍也。”(謇謇:尽忠而直言。)

    粒:

    ①米粒;谷粒。《战国策·楚策四》:“俯啄白粒,仰栖茂树。”②泛指成颗的东西。③以谷米为食。《尚书·益稷》:“烝民乃粒,万邦作。”④进食;吃饭。《颜氏家训·涉务》:“三日不粒,父子不能相存。”⑤养活。付咸《喜雨赋》:“生我百谷,粒我烝民。”⑥量词。用于细小粒状之物。李绅《悯农》:“谁知盘中餐,粒粒皆辛苦。”

    瓦:

    (一)①陶器;用陶土烧制的器物。《荀子·性恶》:“夫陶人埏(shān)埴(zhí)而生瓦,然则瓦埴岂陶人之性也哉。”(埏埴:制陶器的模子。)②用土烧制的纺锤;古代的纺织用具。《诗经·小雅·斯干》:“乃生女子,载寝之地,载衣之裼,载弄之瓦。”③屋瓦,用陶土或粘土烧制而成。《墨子·备城门》:“民室杵木瓦石可以盖城之备者,尽上之。”杜牧《阿房宫赋》:“瓦缝参差,多于周身之帛缕。”④古地名。春秋时卫地。故址在今河南省滑县以南。 (二)wà 盖瓦。段成式《酉阳杂俎·草篇》:“大历中,修含元殿,有一人投状请瓦,且言瓦工唯我所能,祖父已尝瓦此殿矣。”

    缶:

    ①盛酒浆的瓦器。《周易·比》:“有孚,盈缶。”(孚:诚信。)②汲水的瓦器。《左传·襄公九年》:“具绠缶,备水器。”(绠:汲水用的绳子。)③瓦质打击乐器。《墨子·三辩》:“农夫春耕夏耘,秋敛冬藏,息于聆缶之乐。”④量词,十六斗为一缶。《国语·鲁语下》:“收田一井,出稷禾,秉刍,缶米,不是过也。”

    亦:

    ①副词。1. 相当于“也”、“也是”。《诗经·郑风·将仲子》:“仲可怀也,人之多言,亦可畏也。”(仲:老二。怀:怀念。)《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦亦不以城予赵,赵亦终不予秦璧。”2. 表示语气的减弱。相当于“不过”、“只是”。《战国策·齐策四》:“王亦不好士也,何患无士?”(好:喜欢。患:担忧。)②语气词。《诗经·召南·草虫》:“亦既见止,亦既觏止。”(止:语气词。觏gòu:相遇。)[不亦]用于反问句。表示委婉语气。《论语·学而》:“学而时习之,不亦乐乎?”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    盛:

    (一)①兴旺;兴盛。《韩非子·解老》:“有死生,有盛衰。”②繁茂;茂盛。《庄子·山木》:“见大木枝叶盛茂。”③多;丰盛。《后汉书·井丹传》:“更致盛馔乃食。”④大;极度。《国语 ·鲁语上》:“使君盛怒,以暴露于弊邑之野。”⑤隆重。《北史·高闾传》:“岂可圣明之辰而阙盛礼。” (二)chéng ①装在祭器中作供品的谷物。《左传·桓公六年》:“粢(zī)盛丰备。”(粢:供祭祀用的谷物。)②把物品装进器皿中。《庄子·逍遥游》:“以盛水浆。”③容器。《礼记·丧大记》:“食粥于盛。”④容纳;包容。《吕氏春秋·君守》:“身以盛心,心以盛智。”

    清:

    ①水纯净透明,与“浊”相对。屈原《渔父》:“沧浪之水清兮,可以濯吾缨。”②洁净。张衡《东京赋》:“京室密清。”③使洁净;使干净。陆云《盛德赋》:“泛时雨以清天,洒狂尘以肃地。”④清晰;清楚。张祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黄杨惠不轻,虎头光照簟文清。”⑤声音清亮;清脆。苏轼《石钟山记》:“南声函胡,北声清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高扬。)⑥清爽;清凉;寒凉。辛弃疾《西江月》:“明月别枝惊鹊,清风半夜鸣蝉。”(别:另一。)⑦冷清;凄清。李白《梦游天姥吟留别》:“谢公宿处今尚在,渌水荡漾清猿啼。”⑧寂静;清静。《庄子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《咏风》:“劳歌《大风曲》,威加四海清。”(大风曲:汉高祖即位后曾回故乡,作《大风歌》。加:施。)⑩公正;廉洁;清白;清廉。《史记·屈原贾生列传》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(是以:因此。)(11)单纯;素雅。杜牧《沈下贤》:“斯人清唱何人和? 草径苔芜不可寻。”(12)肃清;使干净。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“保护圣主,复大权,清君侧,肃宫廷。”(13)用完;用尽。《越绝书·荆平王内传》:“(伍子胥)乃发其箪饭,清其壶浆而食。”(荆:楚国的别称。)(14)中国封建朝代名称,公元1616~1911年。(15)厕所。后作“圊”。《风俗通·怪神》:“二三日乃于清中粪下啼。”(16)古代哲学用语。指冲和之气。《荀子·解蔽》:“故道之以礼,养之以清。”

    泉:

    ①泉水,一种地下水。《周易·蒙卦》:“山下出泉。”②泉下;墓穴。钱孙贻《虔台寒食怨诗》:“几人江上共招魂,瘴海青蝇吊泉户。”(瘴海:旧指岭南有瘴雾的海域。户:门。)③阴间。骆宾王《乐大夫挽辞》:“忽见泉台路,犹疑水镜悬。”④古钱币名。《管子·轻重丁》:“凡称贷之家,出泉参千万,出粟参数千万钟。”


  • zhu dan chao mu you yu li ,wa fou yi zi cheng qing quan 。

    “zhu dan chao mu you yu li ,wa fou yi zi cheng qing quan 。”shi gou chu chu :《qian ji shan ge 》;shi song chao shi ren liu you de zuo pin 。

    wu ji mai lai yu sui nian ,ting zhong chi ze he ang ran 。
    wu sun chu sheng wei chen chang ,jia ren gong yi yu ru juan 。
    diao qiong bi zhuo nu qi dan ,ji mai jiang peng wu suo lian 。
    gui ren jian chu sui gu xun ,wu li ning bu sai liang quan 。
    jiu qi kuang yi ku ju ru ,xin shan xing ke tu shou jian 。
    dong yuan shao qu fang ao yuan ,jia ci jiang chu cong ci qian 。
    zhu dan chao mu you yu li ,wa fou yi zi cheng qing quan 。
    jie jie feng yu shou ru zhi ,bi bo wu xu jing wu mian 。

    【zhu shi 】:

    zhu :

    ①zhu zi 。《shi jing ·wei feng ·qi ao (yù)》:“zhan bi qi ao ,lu zhu qing qing 。”(zhan :shi 。qi :shui ming 。ao :wei yu 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·ren dan 》:“qi ren chang ji yu zhu lin zhi xia 。”②gu dai ba yin zhi yi ,xiao di zhi lei de zhu zhi le qi 。③zhu jian ,gu dai yong lai xie zi de zhu pian 。《yan tie lun ·li yi 》:“bao ku zhu ,shou kong yan 。”

    dan :

    gu dai cheng fan shi de yuan xing zhu qi 。《meng zi · liang hui wang xia 》:“dan shi hu jiang yi ying wang shi 。”

    chao :

    (yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”

    mu :

    ①ri la zhi shi 。《guo yu ·jin yu wu 》:“fan wen zi mu tui yu chao 。”(chao :chao ting 。)②jiang jin ;zhong mo 。qiu chi 《yu chen bai zhi shu 》:“mu chun san yue ,jiang na cao chang 。”③wan ;chi 。《hou han shu ·lian fan chuan 》:“lian shu du ,lai he mu ?”(shu du :lian fan zhi zi 。)④yu zhi cui lao 。cao cao 《bu chu xia men hang ·gui sui shou 》:“lie shi mu nian ,zhuang xin bu yi 。”

    you :

    (yi )①yu “mo ”xiang dui 。1. biao shi zhan you 、ju you 、ling you 。《lun yu ·gong ye chang 》:“chen wen zi you ma shi cheng (shèng)。”(cheng :si pi 。)zhu ge liang 《cao lu dui 》:“sun quan ju you jiang dong 。”2.biao shi cun zai 。cao pi 《za shi 》:“xi bei you fu yun ,ting ting ru che gai 。”3. biao shi fa sheng 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“tian xia you bian ,ze ming yi shang jiang jiang jing zhou zhi jun yi xiang wan 、luo 。”②feng shou 。chu guang xi 《guan jing du 》:“neng ling qiu da you ,gu chui yuan xiang cui 。”③biao shi bu ding zhi 。gen “mou ”xiang jin 。li bai 《pu sa man 》:“ming se ru gao lou ,you ren lou shang chou 。”④zhu ci 。1. duo yong yu chao dai ming chen de qian mian 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“you zhou bu xian ,di ming bu shi 。”2. yong yu xing rong ci qian mian 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“ming xing you lan 。”(lan :can lan 。) (er )yòu tong “you ”。yong yu zheng shu yu ling shu zhi jian 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“san shi you qi nian ,qin xun tian xia 。”

    yu :

    di yi ren chen dai ci 。wo 。qu yuan 《li sao 》:“yu gu zhi jian (jiǎn)jian zhi wei huan xi ,ren er bu neng she ye 。”(jian jian :jin zhong er zhi yan 。)

    li :

    ①mi li ;gu li 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“fu zhuo bai li ,yang qi mao shu 。”②fan zhi cheng ke de dong xi 。③yi gu mi wei shi 。《shang shu ·yi ji 》:“zheng min nai li ,mo bang zuo 。”④jin shi ;chi fan 。《yan shi jia xun ·she wu 》:“san ri bu li ,fu zi bu neng xiang cun 。”⑤yang huo 。fu xian 《xi yu fu 》:“sheng wo bai gu ,li wo zheng min 。”⑥liang ci 。yong yu xi xiao li zhuang zhi wu 。li shen 《min nong 》:“shei zhi pan zhong can ,li li jie xin ku 。”

    wa :

    (yi )①tao qi ;yong tao tu shao zhi de qi wu 。《xun zi ·xing e 》:“fu tao ren shan (shān)zhi (zhí)er sheng wa ,ran ze wa zhi qi tao ren zhi xing ye zai 。”(shan zhi :zhi tao qi de mo zi 。)②yong tu shao zhi de fang chui ;gu dai de fang zhi yong ju 。《shi jing ·xiao ya ·si gan 》:“nai sheng nv zi ,zai qin zhi de ,zai yi zhi ti ,zai long zhi wa 。”③wu wa ,yong tao tu huo nian tu shao zhi er cheng 。《mo zi ·bei cheng men 》:“min shi chu mu wa dan ke yi gai cheng zhi bei zhe ,jin shang zhi 。”du mu 《a fang gong fu 》:“wa feng can cha ,duo yu zhou shen zhi bo lv 。”④gu de ming 。chun qiu shi wei de 。gu zhi zai jin he na sheng hua xian yi na 。 (er )wà gai wa 。duan cheng shi 《you yang za zu ·cao pian 》:“da li zhong ,xiu han yuan dian ,you yi ren tou zhuang qing wa ,ju yan wa gong wei wo suo neng ,zu fu yi chang wa ci dian yi 。”

    fou :

    ①cheng jiu jiang de wa qi 。《zhou yi ·bi 》:“you fu ,ying fou 。”(fu :cheng xin 。)②ji shui de wa qi 。《zuo chuan ·xiang gong jiu nian 》:“ju geng fou ,bei shui qi 。”(geng :ji shui yong de sheng zi 。)③wa zhi da ji le qi 。《mo zi ·san bian 》:“nong fu chun geng xia yun ,qiu lian dong cang ,xi yu ling fou zhi le 。”④liang ci ,shi liu dou wei yi fou 。《guo yu ·lu yu xia 》:“shou tian yi jing ,chu ji he ,bing chu ,fou mi ,bu shi guo ye 。”

    yi :

    ①fu ci 。1. xiang dang yu “ye ”、“ye shi ”。《shi jing ·zheng feng ·jiang zhong zi 》:“zhong ke huai ye ,ren zhi duo yan ,yi ke wei ye 。”(zhong :lao er 。huai :huai nian 。)《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin yi bu yi cheng yu zhao ,zhao yi zhong bu yu qin bi 。”2. biao shi yu qi de jian ruo 。xiang dang yu “bu guo ”、“zhi shi ”。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“wang yi bu hao shi ye ,he huan mo shi ?”(hao :xi huan 。huan :dan you 。)②yu qi ci 。《shi jing ·shao na ·cao chong 》:“yi ji jian zhi ,yi ji gou zhi 。”(zhi :yu qi ci 。gou gòu:xiang yu 。)[bu yi ]yong yu fan wen gou 。biao shi wei wan yu qi 。《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi ,bu yi le hu ?”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    cheng :

    (yi )①xing wang ;xing cheng 。《han fei zi ·jie lao 》:“you si sheng ,you cheng cui 。”②fan mao ;mao cheng 。《zhuang zi ·shan mu 》:“jian da mu zhi xie cheng mao 。”③duo ;feng cheng 。《hou han shu ·jing dan chuan 》:“geng zhi cheng zhuan nai shi 。”④da ;ji du 。《guo yu ·lu yu shang 》:“shi jun cheng nu ,yi bao lou yu bi yi zhi ye 。”⑤long chong 。《bei shi ·gao lv chuan 》:“qi ke sheng ming zhi chen er que cheng li 。” (er )chéng ①zhuang zai ji qi zhong zuo gong pin de gu wu 。《zuo chuan ·huan gong liu nian 》:“ci (zī)cheng feng bei 。”(ci :gong ji si yong de gu wu 。)②ba wu pin zhuang jin qi min zhong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yi cheng shui jiang 。”③rong qi 。《li ji ·sang da ji 》:“shi yu yu cheng 。”④rong na ;bao rong 。《lv shi chun qiu ·jun shou 》:“shen yi cheng xin ,xin yi cheng zhi 。”

    qing :

    ①shui chun jing tou ming ,yu “zhuo ”xiang dui 。qu yuan 《yu fu 》:“cang lang zhi shui qing xi ,ke yi zhuo wu ying 。”②jie jing 。zhang heng 《dong jing fu 》:“jing shi mi qing 。”③shi jie jing ;shi gan jing 。liu yun 《cheng de fu 》:“fan shi yu yi qing tian ,sa kuang chen yi su de 。”④qing xi ;qing chu 。zhang hu 《chou ling xiu cai hui hu zhen 》:“ba cun huang yang hui bu qing ,hu tou guang zhao dian wen qing 。”⑤sheng yin qing liang ;qing cui 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“na sheng han hu ,bei sheng qing yue 。”(han hu :han hu ,mo hu 。yue :gao yang 。)⑥qing shuang ;qing liang ;han liang 。xin qi ji 《xi jiang yue 》:“ming yue bie zhi jing que ,qing feng ban ye ming chan 。”(bie :ling yi 。)⑦leng qing ;qi qing 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“xie gong su chu jin shang zai ,lu shui dang yang qing yuan ti 。”⑧ji jing ;qing jing 。《zhuang zi ·tian xia 》:“ji hu re qing 。”⑨qing ping ;an ding ;tai ping 。tang tai zong 《yong feng 》:“lao ge 《da feng qu 》,wei jia si hai qing 。”(da feng qu :han gao zu ji wei hou ceng hui gu xiang ,zuo 《da feng ge 》。jia :shi 。)⑩gong zheng ;lian jie ;qing bai ;qing lian 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(shi yi :yin ci 。)(11)chan chun ;su ya 。du mu 《shen xia xian 》:“si ren qing chang he ren he ? cao jing tai wu bu ke xun 。”(12)su qing ;shi gan jing 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“bao hu sheng zhu ,fu da quan ,qing jun ce ,su gong ting 。”(13)yong wan ;yong jin 。《yue jue shu ·jing ping wang nei chuan 》:“(wu zi xu )nai fa ji dan fan ,qing ji hu jiang er shi 。”(jing :chu guo de bie chen 。)(14)zhong guo feng jian chao dai ming chen ,gong yuan 1616~1911nian 。(15)ce suo 。hou zuo “qing ”。《feng su tong ·guai shen 》:“er san ri nai yu qing zhong fen xia ti 。”(16)gu dai zhe xue yong yu 。zhi chong he zhi qi 。《xun zi ·jie bi 》:“gu dao zhi yi li ,yang zhi yi qing 。”

    quan :

    ①quan shui ,yi chong de xia shui 。《zhou yi ·meng gua 》:“shan xia chu quan 。”②quan xia ;mu xue 。qian sun yi 《qian tai han shi yuan shi 》:“ji ren jiang shang gong qiao hun ,zhang hai qing ying diao quan hu 。”(zhang hai :jiu zhi ling na you zhang wu de hai yu 。hu :men 。)③yin jian 。jia bin wang 《le da fu wan ci 》:“hu jian quan tai lu ,you yi shui jing xuan 。”④gu qian bi ming 。《guan zi ·qing chong ding 》:“fan chen dai zhi jia ,chu quan can qian mo ,chu su can shu qian mo zhong 。”