• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 降王北歸樓殿坼,棄屋尚鎖殘金堆。

    “降王北歸樓殿坼,棄屋尚鎖殘金堆。”詩句出處:《和王微之登高齋三首》;是宋朝詩人王安石的作品。

    六朝人物隨煙埃,金輿玉幾安在哉。
    鍾山石城已寂寞,隻見江水雲端來。
    百年故老有存者,尚憶世宗初伐淮。
    魏王兵馬接踵出,旗纛千裡相搪挨。
    當時謀臣非不眾,上國拔取多陪臺。
    龍騰九天跨四海,一水欲阻為可咍。
    降王北歸樓殿坼,棄屋尚鎖殘金堆。
    神靈變化自真主,將帥何力求公臺。
    山川清明草木靜,天地不復屯雲雷。
    使君登高訪古昔,傷此陳跡聊持杯。
    因留嘉客坐披寫,郚淥笑語傾如簁。
    酒酣重惜功業晚,老矣萬卷徒兼該。
    攢峰列壑動歸興,憂端落筆何崔嵬。
    餘年無歡易感激,亦愧莊叟能安排。
    青燈明滅照不寐,但把君詩闔且開。

    【註釋】:

    降:

    (一)①從高處往下走。《詩經·鄘風·定之方中》:“降觀於桑。”(桑:桑林。)《論語·鄉黨》:“出,降一等,逞顏色,怡怡如也。”《左傳·莊公三十二年》:“有神降於莘。”(莘:地名。)《荀子·議兵》:“若時雨之降,莫不說喜。”(說yuè:喜悅。)②落下。賈誼《鵬(fú)鳥賦》:“雲蒸雨降兮,糾錯相紛。”(糾錯:交錯。)③降生。屈原《離騷》:“惟庚寅吾以降。”(惟:語氣詞。庚寅:指庚寅日。)龔自珍《己亥雜詩》一百二十五:“我勸天公重抖擻,不拘一格降人材。”④貶低;降低。《論語·微子》:“不降其志,不辱其身。”⑤降給;授予。《孟子·告子下》:“故天將降大任於斯人也,必先苦其心志,勞其筋骨。”⑥降職;降級。《左傳·昭公六年》:“有犯命者,君子廢,小人降!”《尚書·蔡仲之命》:“降霍叔於庶人。”《史記·李斯列傳》:“如此不禁,則主勢降乎上,黨與成乎下。”(黨與:朋黨。)⑦下傳;傳到……時候。柳宗元《封建論》:“然而將於夷王,害禮傷尊,下堂而迎覲見者。” (二)xiáng ①投降。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“先以書遺操,詐雲欲降。”(遺wèi:送給。)劉禹錫《贈日本僧智藏》:“深夜降龍潭水黑。”《三國志·魏書·武帝紀》:“儀及其眾皆降。”②喜悅。《詩經· 召南·草蟲》:“亦既覯(gòu)止,我心則降。”(覯:遇見。止:語氣詞。)③和;同。《左傳·哀公二十六年》:“六卿三族降聽政。”(三族:指宋國的皇、靈、樂三族。)

    王:

    (一)①夏商周時代最高統治者的稱號。秦始皇以後改稱皇帝。《尚書·盤庚上》:“王命眾,悉至於庭。”(悉:都;全。)②春秋戰國時期的諸侯。《孟子·梁惠王上》:“王好戰,請以戰喻。”③漢以後的最高封爵。《漢書·諸侯王表》:“武帝施主父之冊,下推恩之令,使諸侯王得分戶邑以封子弟,不行黜涉而藩國自析。”(主父:人名。冊:同“策”。析:削弱。)④諸侯或外族來朝見天子。《尚書·大禹謨》:“四夷來王。”⑤首領;同類中最特出或最大者。杜甫《前出塞》:“射人先射馬,擒賊先擒王。”⑥古代對祖父母輩的尊稱。《爾雅·釋親》:“父之考為王父,父之妣(bǐ)為王母。” (二)wàng ①統治同傢。《史記·項羽本紀》:“沛公欲王關中。”《商君書·更法》:“三代不同禮而王。”②成就王業。《孟子·梁惠王上》:“七十者衣(yì)帛(bó)食肉,黎民不饑不寒,然而不王者,未之有也。”

    北:

    ①方位名。北方。《詩經·邶風·北門》:“出自北門,憂心殷殷。”(殷殷:憂傷的樣子。)②軍隊戰敗退卻;敗逃。《孫子兵法·軍爭》:“佯北勿從。”(敵人假裝逃跑,不能追趕。)

    歸:

    (一)①出嫁;嫁。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”②返回。陶潛《歸園田居》:“晨興理荒穢,帶月荷鋤歸。”(興:起來。)③送回;交還。《孟子· 盡心上》:“久假而不歸。”(假:借)④歸依;歸附。范仲淹《嶽陽樓記》:“微斯人,吾誰與歸?”(微:如果沒有。)⑤結局;歸宿。《周易·系辭下》:“天下同歸而殊途。”(殊:不同。途:路。)⑥死。《爾雅·釋訓》:“鬼之為言歸也。” (二)kuì ①通“饋”。贈送。《論語·陽貨》:“(陽貨)歸孔子豚。”《史記·周本紀》:“晉唐叔得嘉谷,獻之成王,成王以歸周公於兵所。”②通“愧”。慚愧。《戰國策·秦策一》:“狀有歸色。”

    樓:

    ①兩層或兩層以上的房屋。杜甫《登嶽陽樓》:“昔聞洞庭水,今上嶽陽樓。”②設在高處的建築,多用作瞭望。《左傳·宣公十五年》:“登諸樓車,使呼宋而告之。”

    殿:

    ①高大的房屋。《後漢書·蔡茂傳》:“夢坐大殿。”②特指帝王居住及聽政的處所。白居易《長恨歌》:“七月七日長生殿,夜半無人私語時。”③指寺廟供奉神佛的殿堂。楊衒之《洛陽伽藍記》卷一:“浮圖北有佛殿一所。”④行軍、作戰時走在最後壓陣。《左傳·襄公二十六年》:“晉人置諸戎車之殿,以為謀主。”⑤指落在最後。《南齊書·丘巨源傳》:“既能陵敵不殿,爭先無負。”(陵:壓倒。負:失敗。)[殿下]1. 殿階之下。《莊子·說劍》:“使奉劍於殿下。”2.古代臣下對皇太子、皇後及諸王的尊稱。今為對君主國王儲、親王、皇太後、皇後、公主等的尊稱。《新唐書·隱太子建成傳》:“殿下特以嫡長居東宮,非有功德為人所稱道。”[殿軍]行軍、作戰時排在最後的軍隊。《晉書·王坦之傳》:“殿軍後入。”[殿最]等第的高低上下。最指上等或頭名,殿指下等或末名。《漢書·宣帝紀》:“丞相禦史課殿最以聞。”

    坼:

    ①裂開;分裂。《淮南子·本經》:“天旱地坼。”杜甫《登嶽陽樓》:“吳楚東南坼,乾坤日夜浮。”②裂縫;裂口。《周禮·春官·占人》:“史占墨,卜人占坼。”③拆毀;毀壞。韓愈《禦史臺上天旱人饑狀》:“至聞有棄子逐妻,以求口食,坼屋伐樹,以納稅錢。”

    棄:

    ①拋棄;丟棄。《詩經·小雅·谷風》:“將安將樂,女轉棄予。”②廢棄;廢除。《國語·周語上》:“及夏之衰也,棄稷不務。”③忘記。《左傳·昭公十三年》:“南蒯子仲之憂,其庸可棄乎?”

    屋:

    ①房屋;屋舍。《詩經·豳風·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”②車蓋。《漢書·高帝紀上》:“紀信乃乘王車,黃屋左纛(dú)。”(纛:用氂牛尾作的羽毛幢。)③古代井田的區劃。三百畝為屋。《周禮·地官·小司徒》:“考夫屋。”(夫:一百畝為夫。)④房頂。《詩經·豳風·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”

    尚:

    ①加在上面;超過。《詩經·齊風·著》:“尚之以瓊華乎而。”(瓊華:精美的玉。乎而:語氣詞。)②矜誇。《後漢書·張衡傳》:“雖才高於世,而無驕尚之情。”③尊崇;崇尚。《莊子·天道》:“鄉黨尚齒,行事尚賢。”④志趣;愛好。柳宗元《遊南亭夜還敘志七十韻》:“夙抱丘壑尚,率性恣遊遨。”⑤古代特指娶帝王之女為妻。《新唐書·郭釗傳》:“其子仲詞尚饒陽公主。”⑥主管;特指帝王的私人事物。《淮南子·覽冥》:“夫瞽師庶女,位賤尚葈。”(尚葈:即典枲,掌管佈縷麻草之物。)《史記·呂太後本紀》:“襄平侯通尚符節。”(通:紀通,人名。)⑦副詞。尚且;還。《詩經·王風·兔爰》:“我生之初,尚無為。”司馬遷《報任安書》:“如仆,尚何言哉!”

    殘:

    ①傷害;殺害。柳宗元《斷刑論》:“秋冬之有霜雪也,舉草木而殘之。”(舉:全部。)②毀壞;破壞。《荀子·榮辱》:“鬥者……室傢立殘,親戚不免乎刑戮。”(立:立刻;馬上。)③殘暴;殘忍。《史記· 張耳傳》:“將軍瞋目張膽,出萬死不顧一生之計,為天下除殘也。”④指殘暴的人。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“將軍以神武雄才……當橫行天下,為漢傢除殘去穢。”⑤殘缺;不完整。《後漢書·儒林列傳》:“禮樂分崩,典文殘落。”⑥剩餘;殘餘。方幹《送饒州王司法之任兼寄朱處士》:“留醉悲殘歲,含情寄遠書。”杜審言《大酺樂》詩:“梅花落處疑殘雪。”

    金:

    ①金屬的通稱。《荀子·勸學》:“鍥而舍之,朽木不折;鍥而不舍,金石可鏤。”《周禮·秋官·職金》:“入其金錫於為兵器之府。”(為:制作。)②金黃色。《嶽陽樓記》:“浮光躍金。”《阿房宮賦》:“金塊珠礫,棄擲迤邐,秦人視之,亦不甚惜。”③錢財;錢。《史記·陳丞相世傢》:“臣聞(陳)平受諸將金,金多者得善處,金少者得惡處。”④金屬制的樂器或兵器。《禮記·樂記》:“金石絲竹,樂之器也。”《淮南子·說山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀劍。)⑤古代八音之一。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八言,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑥古代計算貨幣的單位。以一鎰(二十四兩)為一金,或以一斤為一金。《史記·燕召公世傢》:“子之因遺(wèi)蘇代百金。”(子之:人名。遺:贈與。)《五人墓碑記》:“有賢士大夫發五十金,買五人之脰而函之。”(脰dòu:頸項;頭臚。)《獄中雜記》:“富者賂數百金。”⑦比喻堅固。《過秦論》:“始皇之心,自以為關中之地,金城千裡。”⑧五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完顏部首領阿骨打所建。


  • 降王北归楼殿坼,弃屋尚锁残金堆。

    “降王北归楼殿坼,弃屋尚锁残金堆。”诗句出处:《和王微之登高斋三首》;是宋朝诗人王安石的作品。

    六朝人物随烟埃,金舆玉几安在哉。
    锺山石城已寂寞,只见江水云端来。
    百年故老有存者,尚忆世宗初伐淮。
    魏王兵马接踵出,旗纛千里相搪挨。
    当时谋臣非不众,上国拔取多陪台。
    龙腾九天跨四海,一水欲阻为可咍。
    降王北归楼殿坼,弃屋尚锁残金堆。
    神灵变化自真主,将帅何力求公台。
    山川清明草木静,天地不复屯云雷。
    使君登高访古昔,伤此陈迹聊持杯。
    因留嘉客坐披写,郚渌笑语倾如簁。
    酒酣重惜功业晚,老矣万卷徒兼该。
    攒峰列壑动归兴,忧端落笔何崔嵬。
    余年无欢易感激,亦愧庄叟能安排。
    青灯明灭照不寐,但把君诗阖且开。

    【注释】:

    降:

    (一)①从高处往下走。《诗经·鄘风·定之方中》:“降观于桑。”(桑:桑林。)《论语·乡党》:“出,降一等,逞颜色,怡怡如也。”《左传·庄公三十二年》:“有神降于莘。”(莘:地名。)《荀子·议兵》:“若时雨之降,莫不说喜。”(说yuè:喜悦。)②落下。贾谊《鹏(fú)鸟赋》:“云蒸雨降兮,纠错相纷。”(纠错:交错。)③降生。屈原《离骚》:“惟庚寅吾以降。”(惟:语气词。庚寅:指庚寅日。)龚自珍《己亥杂诗》一百二十五:“我劝天公重抖擞,不拘一格降人材。”④贬低;降低。《论语·微子》:“不降其志,不辱其身。”⑤降给;授予。《孟子·告子下》:“故天将降大任于斯人也,必先苦其心志,劳其筋骨。”⑥降职;降级。《左传·昭公六年》:“有犯命者,君子废,小人降!”《尚书·蔡仲之命》:“降霍叔于庶人。”《史记·李斯列传》:“如此不禁,则主势降乎上,党与成乎下。”(党与:朋党。)⑦下传;传到……时候。柳宗元《封建论》:“然而将于夷王,害礼伤尊,下堂而迎觐见者。” (二)xiáng ①投降。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“先以书遗操,诈云欲降。”(遗wèi:送给。)刘禹锡《赠日本僧智藏》:“深夜降龙潭水黑。”《三国志·魏书·武帝纪》:“仪及其众皆降。”②喜悦。《诗经· 召南·草虫》:“亦既觏(gòu)止,我心则降。”(觏:遇见。止:语气词。)③和;同。《左传·哀公二十六年》:“六卿三族降听政。”(三族:指宋国的皇、灵、乐三族。)

    王:

    (一)①夏商周时代最高统治者的称号。秦始皇以后改称皇帝。《尚书·盘庚上》:“王命众,悉至于庭。”(悉:都;全。)②春秋战国时期的诸侯。《孟子·梁惠王上》:“王好战,请以战喻。”③汉以后的最高封爵。《汉书·诸侯王表》:“武帝施主父之册,下推恩之令,使诸侯王得分户邑以封子弟,不行黜涉而藩国自析。”(主父:人名。册:同“策”。析:削弱。)④诸侯或外族来朝见天子。《尚书·大禹谟》:“四夷来王。”⑤首领;同类中最特出或最大者。杜甫《前出塞》:“射人先射马,擒贼先擒王。”⑥古代对祖父母辈的尊称。《尔雅·释亲》:“父之考为王父,父之妣(bǐ)为王母。” (二)wàng ①统治同家。《史记·项羽本纪》:“沛公欲王关中。”《商君书·更法》:“三代不同礼而王。”②成就王业。《孟子·梁惠王上》:“七十者衣(yì)帛(bó)食肉,黎民不饥不寒,然而不王者,未之有也。”

    北:

    ①方位名。北方。《诗经·邶风·北门》:“出自北门,忧心殷殷。”(殷殷:忧伤的样子。)②军队战败退却;败逃。《孙子兵法·军争》:“佯北勿从。”(敌人假装逃跑,不能追赶。)

    归:

    (一)①出嫁;嫁。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”②返回。陶潜《归园田居》:“晨兴理荒秽,带月荷锄归。”(兴:起来。)③送回;交还。《孟子· 尽心上》:“久假而不归。”(假:借)④归依;归附。范仲淹《岳阳楼记》:“微斯人,吾谁与归?”(微:如果没有。)⑤结局;归宿。《周易·系辞下》:“天下同归而殊途。”(殊:不同。途:路。)⑥死。《尔雅·释训》:“鬼之为言归也。” (二)kuì ①通“馈”。赠送。《论语·阳货》:“(阳货)归孔子豚。”《史记·周本纪》:“晋唐叔得嘉谷,献之成王,成王以归周公于兵所。”②通“愧”。惭愧。《战国策·秦策一》:“状有归色。”

    楼:

    ①两层或两层以上的房屋。杜甫《登岳阳楼》:“昔闻洞庭水,今上岳阳楼。”②设在高处的建筑,多用作瞭望。《左传·宣公十五年》:“登诸楼车,使呼宋而告之。”

    殿:

    ①高大的房屋。《后汉书·蔡茂传》:“梦坐大殿。”②特指帝王居住及听政的处所。白居易《长恨歌》:“七月七日长生殿,夜半无人私语时。”③指寺庙供奉神佛的殿堂。杨衒之《洛阳伽蓝记》卷一:“浮图北有佛殿一所。”④行军、作战时走在最后压阵。《左传·襄公二十六年》:“晋人置诸戎车之殿,以为谋主。”⑤指落在最后。《南齐书·丘巨源传》:“既能陵敌不殿,争先无负。”(陵:压倒。负:失败。)[殿下]1. 殿阶之下。《庄子·说剑》:“使奉剑于殿下。”2.古代臣下对皇太子、皇后及诸王的尊称。今为对君主国王储、亲王、皇太后、皇后、公主等的尊称。《新唐书·隐太子建成传》:“殿下特以嫡长居东宫,非有功德为人所称道。”[殿军]行军、作战时排在最后的军队。《晋书·王坦之传》:“殿军后入。”[殿最]等第的高低上下。最指上等或头名,殿指下等或末名。《汉书·宣帝纪》:“丞相御史课殿最以闻。”

    坼:

    ①裂开;分裂。《淮南子·本经》:“天旱地坼。”杜甫《登岳阳楼》:“吴楚东南坼,乾坤日夜浮。”②裂缝;裂口。《周礼·春官·占人》:“史占墨,卜人占坼。”③拆毁;毁坏。韩愈《御史台上天旱人饥状》:“至闻有弃子逐妻,以求口食,坼屋伐树,以纳税钱。”

    弃:

    ①抛弃;丢弃。《诗经·小雅·谷风》:“将安将乐,女转弃予。”②废弃;废除。《国语·周语上》:“及夏之衰也,弃稷不务。”③忘记。《左传·昭公十三年》:“南蒯子仲之忧,其庸可弃乎?”

    屋:

    ①房屋;屋舍。《诗经·豳风·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”②车盖。《汉书·高帝纪上》:“纪信乃乘王车,黄屋左纛(dú)。”(纛:用氂牛尾作的羽毛幢。)③古代井田的区划。三百亩为屋。《周礼·地官·小司徒》:“考夫屋。”(夫:一百亩为夫。)④房顶。《诗经·豳风·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”

    尚:

    ①加在上面;超过。《诗经·齐风·著》:“尚之以琼华乎而。”(琼华:精美的玉。乎而:语气词。)②矜夸。《后汉书·张衡传》:“虽才高于世,而无骄尚之情。”③尊崇;崇尚。《庄子·天道》:“乡党尚齿,行事尚贤。”④志趣;爱好。柳宗元《游南亭夜还叙志七十韵》:“夙抱丘壑尚,率性恣游遨。”⑤古代特指娶帝王之女为妻。《新唐书·郭钊传》:“其子仲词尚饶阳公主。”⑥主管;特指帝王的私人事物。《淮南子·览冥》:“夫瞽师庶女,位贱尚葈。”(尚葈:即典枲,掌管布缕麻草之物。)《史记·吕太后本纪》:“襄平侯通尚符节。”(通:纪通,人名。)⑦副词。尚且;还。《诗经·王风·兔爰》:“我生之初,尚无为。”司马迁《报任安书》:“如仆,尚何言哉!”

    残:

    ①伤害;杀害。柳宗元《断刑论》:“秋冬之有霜雪也,举草木而残之。”(举:全部。)②毁坏;破坏。《荀子·荣辱》:“斗者……室家立残,亲戚不免乎刑戮。”(立:立刻;马上。)③残暴;残忍。《史记· 张耳传》:“将军瞋目张胆,出万死不顾一生之计,为天下除残也。”④指残暴的人。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“将军以神武雄才……当横行天下,为汉家除残去秽。”⑤残缺;不完整。《后汉书·儒林列传》:“礼乐分崩,典文残落。”⑥剩余;残余。方干《送饶州王司法之任兼寄朱处士》:“留醉悲残岁,含情寄远书。”杜审言《大酺乐》诗:“梅花落处疑残雪。”

    金:

    ①金属的通称。《荀子·劝学》:“锲而舍之,朽木不折;锲而不舍,金石可镂。”《周礼·秋官·职金》:“入其金锡于为兵器之府。”(为:制作。)②金黄色。《岳阳楼记》:“浮光跃金。”《阿房宫赋》:“金块珠砾,弃掷迤逦,秦人视之,亦不甚惜。”③钱财;钱。《史记·陈丞相世家》:“臣闻(陈)平受诸将金,金多者得善处,金少者得恶处。”④金属制的乐器或兵器。《礼记·乐记》:“金石丝竹,乐之器也。”《淮南子·说山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀剑。)⑤古代八音之一。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八言,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑥古代计算货币的单位。以一镒(二十四两)为一金,或以一斤为一金。《史记·燕召公世家》:“子之因遗(wèi)苏代百金。”(子之:人名。遗:赠与。)《五人墓碑记》:“有贤士大夫发五十金,买五人之脰而函之。”(脰dòu:颈项;头胪。)《狱中杂记》:“富者赂数百金。”⑦比喻坚固。《过秦论》:“始皇之心,自以为关中之地,金城千里。”⑧五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完颜部首领阿骨打所建。


  • jiang wang bei gui lou dian che ,qi wu shang suo can jin dui 。

    “jiang wang bei gui lou dian che ,qi wu shang suo can jin dui 。”shi gou chu chu :《he wang wei zhi deng gao zhai san shou 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    liu chao ren wu sui yan ai ,jin yu yu ji an zai zai 。
    zhong shan dan cheng yi ji mo ,zhi jian jiang shui yun duan lai 。
    bai nian gu lao you cun zhe ,shang yi shi zong chu fa huai 。
    wei wang bing ma jie zhong chu ,qi dao qian li xiang tang ai 。
    dang shi mou chen fei bu zhong ,shang guo ba qu duo pei tai 。
    long teng jiu tian kua si hai ,yi shui yu zu wei ke hai 。
    jiang wang bei gui lou dian che ,qi wu shang suo can jin dui 。
    shen ling bian hua zi zhen zhu ,jiang shuai he li qiu gong tai 。
    shan chuan qing ming cao mu jing ,tian de bu fu tun yun lei 。
    shi jun deng gao fang gu xi ,shang ci chen ji liao chi bei 。
    yin liu jia ke zuo pi xie ,wu lu xiao yu qing ru shai 。
    jiu han chong xi gong ye wan ,lao yi mo juan tu jian gai 。
    cuan feng lie he dong gui xing ,you duan la bi he cui wei 。
    yu nian mo huan yi gan ji ,yi kui zhuang sou neng an pai 。
    qing deng ming mie zhao bu mei ,dan ba jun shi he ju kai 。

    【zhu shi 】:

    jiang :

    (yi )①cong gao chu wang xia zou 。《shi jing ·yong feng ·ding zhi fang zhong 》:“jiang guan yu sang 。”(sang :sang lin 。)《lun yu ·xiang dang 》:“chu ,jiang yi deng ,cheng yan se ,yi yi ru ye 。”《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“you shen jiang yu shen 。”(shen :de ming 。)《xun zi ·yi bing 》:“re shi yu zhi jiang ,mo bu shui xi 。”(shui yuè:xi yue 。)②la xia 。gu yi 《peng (fú)diao fu 》:“yun zheng yu jiang xi ,jiu cuo xiang fen 。”(jiu cuo :jiao cuo 。)③jiang sheng 。qu yuan 《li sao 》:“wei geng yin wu yi jiang 。”(wei :yu qi ci 。geng yin :zhi geng yin ri 。)gong zi zhen 《ji hai za shi 》yi bai er shi wu :“wo quan tian gong chong dou sou ,bu ju yi ge jiang ren cai 。”④bian di ;jiang di 。《lun yu ·wei zi 》:“bu jiang ji zhi ,bu ru ji shen 。”⑤jiang gei ;shou yu 。《meng zi ·gao zi xia 》:“gu tian jiang jiang da ren yu si ren ye ,bi xian ku ji xin zhi ,lao ji jin gu 。”⑥jiang zhi ;jiang ji 。《zuo chuan ·zhao gong liu nian 》:“you fan ming zhe ,jun zi fei ,xiao ren jiang !”《shang shu ·cai zhong zhi ming 》:“jiang huo shu yu shu ren 。”《shi ji ·li si lie chuan 》:“ru ci bu jin ,ze zhu shi jiang hu shang ,dang yu cheng hu xia 。”(dang yu :peng dang 。)⑦xia chuan ;chuan dao ……shi hou 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“ran er jiang yu yi wang ,hai li shang zun ,xia tang er ying jin jian zhe 。” (er )xiáng ①tou jiang 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“xian yi shu wei cao ,zha yun yu jiang 。”(wei wèi:song gei 。)liu yu xi 《zeng ri ben seng zhi cang 》:“shen ye jiang long tan shui hei 。”《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“yi ji ji zhong jie jiang 。”②xi yue 。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“yi ji gou (gòu)zhi ,wo xin ze jiang 。”(gou :yu jian 。zhi :yu qi ci 。)③he ;tong 。《zuo chuan ·ai gong er shi liu nian 》:“liu qing san zu jiang ting zheng 。”(san zu :zhi song guo de huang 、ling 、le san zu 。)

    wang :

    (yi )①xia shang zhou shi dai zui gao tong zhi zhe de chen hao 。qin shi huang yi hou gai chen huang di 。《shang shu ·pan geng shang 》:“wang ming zhong ,xi zhi yu ting 。”(xi :dou ;quan 。)②chun qiu zhan guo shi ji de zhu hou 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang hao zhan ,qing yi zhan yu 。”③han yi hou de zui gao feng jue 。《han shu ·zhu hou wang biao 》:“wu di shi zhu fu zhi ce ,xia tui en zhi ling ,shi zhu hou wang de fen hu yi yi feng zi di ,bu hang chu she er fan guo zi xi 。”(zhu fu :ren ming 。ce :tong “ce ”。xi :xiao ruo 。)④zhu hou huo wai zu lai chao jian tian zi 。《shang shu ·da yu mo 》:“si yi lai wang 。”⑤shou ling ;tong lei zhong zui te chu huo zui da zhe 。du fu 《qian chu sai 》:“she ren xian she ma ,qin zei xian qin wang 。”⑥gu dai dui zu fu mu bei de zun chen 。《er ya ·shi qin 》:“fu zhi kao wei wang fu ,fu zhi bi (bǐ)wei wang mu 。” (er )wàng ①tong zhi tong jia 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong yu wang guan zhong 。”《shang jun shu ·geng fa 》:“san dai bu tong li er wang 。”②cheng jiu wang ye 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi shi zhe yi (yì)bo (bó)shi rou ,li min bu ji bu han ,ran er bu wang zhe ,wei zhi you ye 。”

    bei :

    ①fang wei ming 。bei fang 。《shi jing ·bei feng ·bei men 》:“chu zi bei men ,you xin yan yan 。”(yan yan :you shang de yang zi 。)②jun dui zhan bai tui que ;bai tao 。《sun zi bing fa ·jun zheng 》:“yang bei wu cong 。”(di ren jia zhuang tao pao ,bu neng zhui gan 。)

    gui :

    (yi )①chu jia ;jia 。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”②fan hui 。tao qian 《gui yuan tian ju 》:“chen xing li huang hui ,dai yue he chu gui 。”(xing :qi lai 。)③song hui ;jiao hai 。《meng zi · jin xin shang 》:“jiu jia er bu gui 。”(jia :jie )④gui yi ;gui fu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“wei si ren ,wu shei yu gui ?”(wei :ru guo mei you 。)⑤jie ju ;gui su 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“tian xia tong gui er shu tu 。”(shu :bu tong 。tu :lu 。)⑥si 。《er ya ·shi xun 》:“gui zhi wei yan gui ye 。” (er )kuì ①tong “kui ”。zeng song 。《lun yu ·yang huo 》:“(yang huo )gui kong zi tun 。”《shi ji ·zhou ben ji 》:“jin tang shu de jia gu ,suo zhi cheng wang ,cheng wang yi gui zhou gong yu bing suo 。”②tong “kui ”。can kui 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“zhuang you gui se 。”

    lou :

    ①liang ceng huo liang ceng yi shang de fang wu 。du fu 《deng yue yang lou 》:“xi wen dong ting shui ,jin shang yue yang lou 。”②she zai gao chu de jian zhu ,duo yong zuo 瞭wang 。《zuo chuan ·xuan gong shi wu nian 》:“deng zhu lou che ,shi hu song er gao zhi 。”

    dian :

    ①gao da de fang wu 。《hou han shu ·cai mao chuan 》:“meng zuo da dian 。”②te zhi di wang ju zhu ji ting zheng de chu suo 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“qi yue qi ri chang sheng dian ,ye ban mo ren si yu shi 。”③zhi si miao gong feng shen fo de dian tang 。yang xuan zhi 《luo yang ga lan ji 》juan yi :“fu tu bei you fo dian yi suo 。”④hang jun 、zuo zhan shi zou zai zui hou ya zhen 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“jin ren zhi zhu rong che zhi dian ,yi wei mou zhu 。”⑤zhi la zai zui hou 。《na ji shu ·qiu ju yuan chuan 》:“ji neng ling di bu dian ,zheng xian mo fu 。”(ling :ya dao 。fu :shi bai 。)[dian xia ]1. dian jie zhi xia 。《zhuang zi ·shui jian 》:“shi feng jian yu dian xia 。”2.gu dai chen xia dui huang tai zi 、huang hou ji zhu wang de zun chen 。jin wei dui jun zhu guo wang chu 、qin wang 、huang tai hou 、huang hou 、gong zhu deng de zun chen 。《xin tang shu ·yin tai zi jian cheng chuan 》:“dian xia te yi di chang ju dong gong ,fei you gong de wei ren suo chen dao 。”[dian jun ]hang jun 、zuo zhan shi pai zai zui hou de jun dui 。《jin shu ·wang tan zhi chuan 》:“dian jun hou ru 。”[dian zui ]deng di de gao di shang xia 。zui zhi shang deng huo tou ming ,dian zhi xia deng huo mo ming 。《han shu ·xuan di ji 》:“cheng xiang yu shi ke dian zui yi wen 。”

    che :

    ①lie kai ;fen lie 。《huai na zi ·ben jing 》:“tian han de che 。”du fu 《deng yue yang lou 》:“wu chu dong na che ,gan kun ri ye fu 。”②lie feng ;lie kou 。《zhou li ·chun guan ·zhan ren 》:“shi zhan mo ,bo ren zhan che 。”③ca hui ;hui huai 。han yu 《yu shi tai shang tian han ren ji zhuang 》:“zhi wen you qi zi zhu qi ,yi qiu kou shi ,che wu fa shu ,yi na shui qian 。”

    qi :

    ①pao qi ;diu qi 。《shi jing ·xiao ya ·gu feng 》:“jiang an jiang le ,nv zhuai qi yu 。”②fei qi ;fei chu 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“ji xia zhi cui ye ,qi ji bu wu 。”③wang ji 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“na kuai zi zhong zhi you ,ji yong ke qi hu ?”

    wu :

    ①fang wu ;wu she 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ji ji cheng wu ,ji shi bo bai gu 。”②che gai 。《han shu ·gao di ji shang 》:“ji xin nai cheng wang che ,huang wu zuo dao (dú)。”(dao :yong li niu wei zuo de yu mao chuang 。)③gu dai jing tian de ou hua 。san bai mu wei wu 。《zhou li ·de guan ·xiao si tu 》:“kao fu wu 。”(fu :yi bai mu wei fu 。)④fang ding 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ji ji cheng wu ,ji shi bo bai gu 。”

    shang :

    ①jia zai shang mian ;chao guo 。《shi jing ·ji feng ·zhe 》:“shang zhi yi qiong hua hu er 。”(qiong hua :jing mei de yu 。hu er :yu qi ci 。)②jin kua 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“sui cai gao yu shi ,er mo jiao shang zhi qing 。”③zun chong ;chong shang 。《zhuang zi ·tian dao 》:“xiang dang shang chi ,hang shi shang xian 。”④zhi qu ;ai hao 。liu zong yuan 《you na ting ye hai xu zhi qi shi yun 》:“su bao qiu he shang ,lv xing zi you ao 。”⑤gu dai te zhi qu di wang zhi nv wei qi 。《xin tang shu ·guo zhao chuan 》:“ji zi zhong ci shang rao yang gong zhu 。”⑥zhu guan ;te zhi di wang de si ren shi wu 。《huai na zi ·lan ming 》:“fu gu shi shu nv ,wei jian shang xi 。”(shang xi :ji dian xi ,zhang guan bu lv ma cao zhi wu 。)《shi ji ·lv tai hou ben ji 》:“xiang ping hou tong shang fu jie 。”(tong :ji tong ,ren ming 。)⑦fu ci 。shang ju ;hai 。《shi jing ·wang feng ·tu yuan 》:“wo sheng zhi chu ,shang mo wei 。”si ma qian 《bao ren an shu 》:“ru pu ,shang he yan zai !”

    can :

    ①shang hai ;sha hai 。liu zong yuan 《duan xing lun 》:“qiu dong zhi you shuang xue ye ,ju cao mu er can zhi 。”(ju :quan bu 。)②hui huai ;po huai 。《xun zi ·rong ru 》:“dou zhe ……shi jia li can ,qin qi bu mian hu xing lu 。”(li :li ke ;ma shang 。)③can bao ;can ren 。《shi ji · zhang er chuan 》:“jiang jun chen mu zhang dan ,chu mo si bu gu yi sheng zhi ji ,wei tian xia chu can ye 。”④zhi can bao de ren 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jiang jun yi shen wu xiong cai ……dang heng hang tian xia ,wei han jia chu can qu hui 。”⑤can que ;bu wan zheng 。《hou han shu ·ru lin lie chuan 》:“li le fen beng ,dian wen can la 。”⑥sheng yu ;can yu 。fang gan 《song rao zhou wang si fa zhi ren jian ji zhu chu shi 》:“liu zui bei can sui ,han qing ji yuan shu 。”du shen yan 《da pu le 》shi :“mei hua la chu yi can xue 。”

    jin :

    ①jin shu de tong chen 。《xun zi ·quan xue 》:“qie er she zhi ,xiu mu bu she ;qie er bu she ,jin dan ke lou 。”《zhou li ·qiu guan ·zhi jin 》:“ru ji jin xi yu wei bing qi zhi fu 。”(wei :zhi zuo 。)②jin huang se 。《yue yang lou ji 》:“fu guang yue jin 。”《a fang gong fu 》:“jin kuai zhu li ,qi zhi yi li ,qin ren shi zhi ,yi bu shen xi 。”③qian cai ;qian 。《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“chen wen (chen )ping shou zhu jiang jin ,jin duo zhe de shan chu ,jin shao zhe de e chu 。”④jin shu zhi de le qi huo bing qi 。《li ji ·le ji 》:“jin dan si zhu ,le zhi qi ye 。”《huai na zi ·shui shan 》:“di dan bu li ,er ke yi li jin 。”(li jin :mo li dao jian 。)⑤gu dai ba yin zhi yi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yan ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑥gu dai ji suan huo bi de chan wei 。yi yi yi (er shi si liang )wei yi jin ,huo yi yi jin wei yi jin 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“zi zhi yin wei (wèi)su dai bai jin 。”(zi zhi :ren ming 。wei :zeng yu 。)《wu ren mu bei ji 》:“you xian shi da fu fa wu shi jin ,mai wu ren zhi dou er han zhi 。”(dou dòu:geng xiang ;tou lu 。)《yu zhong za ji 》:“fu zhe lu shu bai jin 。”⑦bi yu jian gu 。《guo qin lun 》:“shi huang zhi xin ,zi yi wei guan zhong zhi de ,jin cheng qian li 。”⑧wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑨chao dai ming (gong yuan 1115—1234nian )。nv zhen zu wan yan bu shou ling a gu da suo jian 。