• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 謀之其臧,則具是違。

    “謀之其臧,則具是違。”詩句出處:《小旻》;是先秦詩人詩經的作品。

    旻天疾臧,敷於下士。
    謀猶回遹,何日斯沮。
    謀臧不從,不臧覆用。
    我視謀猶,亦孔之邛。

    潝潝訿訿,亦孔之哀。
    謀之其臧,則具是違。
    謀之不臧,則具是依。
    我視猶謀,伊於胡底。

    我龜既厭,不我告猶。
    謀父孔多,是用不集。
    發言盈庭,誰敢執其咎。
    如匪行邁謀,是用不得於道。

    哀哉為猶,匪先民是程,匪大猶是經。
    維爾言是聽,維爾言是爭。
    如彼築室於道謀,是用不潰於成。

    過雖靡止,或聖或否。
    民雖靡膴,或哲或謀,或肅或艾。
    如彼泉流,無淪胥以敗。

    不敢暴虎,不敢馮河。
    人知其一,莫知其他。
    戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。

    【註釋】:

    謀:

    ①謀劃;考慮。《左傳·莊公十年》:“肉食者謀之。”②計謀;計策。《孫子·謀攻》:“上兵伐謀。”③謀求;圖謀。《論語·衛靈公》:“君子謀道不謀食。”④咨詢。《隋書·李密傳》:“玄感謀計於密。”

    之:

    ①到……去。《呂氏春秋·察傳》:“子夏之晉,過衛。”(晉、衛:皆諸侯國名。)《漢書·高帝紀》:“沛公引兵之薛。”(沛公:劉邦。薛:地名。)②直到。《詩經·鄘風·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:發誓。靡它:沒有他心。)③代詞。1. 指代人和事物。相當於“他(她)”、“它”、“他(它)們”。《左傳·隱公元年》:“(薑氏)愛共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《論語·學而》:“學而時習之。”(時:按時。習:演習。)2.指示代詞。“這”、“這個”。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸。”④助詞。1.相當於現代漢語助詞“的”,放在定語和中心語之間。《詩經· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用於主語和謂語之間,取消句子的獨立性,使變成偏正結構。《左傳·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:進入。)3.用於前置賓語和動詞之間,相當於“是”。《墨子·公輸》:“宋何罪之有?”4.用於句中或句末起調整音節的作用。《左傳·莊公十年》:“公將鼓之。”(鼓:擊鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作雲,沛然下雨,則苗浡(bó)然興之矣。”(浡然:興起的樣子。)

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    臧:

    (一)①戰爭中被俘獲為奴隸的人稱臧獲。《漢書·司馬遷傳》:“且夫臧獲婢妾猶能引決。”②善;好。《尚書·盤庚上》:“邦之臧,惟汝眾;邦之不臧,惟予一人有佚罰。”(佚:失。)③通“贓”。贓物。《後漢書·陳禪傳》:“受納臧賂。”(二)cáng 通“藏(cáng)”。儲藏。《管子· 侈靡》:“故天子臧珠玉。”《漢書·食貨志上》:“春耕夏耘,秋獲冬臧。” (三)zàng ①通“藏(zàng)”。貯藏財物的倉庫。《史記·孟嘗君列傳》:“乃夜為狗,以入秦宮臧中,取所獻狐白裘至,以獻秦王幸姬。”②通“臟(zàng)”。內臟;五臟。《漢書·王吉傳》:“吸新吐故以練臧,尊意積精以適神。”

    則:

    ①法則;準則。《左傳·文公十八年》:“毀則為賊。”②榜樣;模范。《詩經·豳風·伐柯》:“伐柯伐柯,其則不遠。”(伐:砍。柯:斧柄。)③效法。《論語·泰伯》:“巍巍乎唯天為大,唯堯則之。”④乃;就是。范仲淹《嶽陽樓記》:“此則嶽陽樓之大觀也。”⑤劃分等級。《尚書·禹貢》:“咸則三壤,成賦中邦。”⑥連詞。1. 表承接。《論語·為政》:“學而不思則罔,思而不學則殆。”(罔wǎng:迷惘。)2.表轉折。相當於“卻”。《論語·子路》:“欲速則不達。”3. 表假設。相當於“若”、“如果”。《荀子·議兵》:“大寇則至,使之持危城,則必畔。”(畔:通“叛”。背叛)。4. 表因果。相當於“就”。《史記·平原君虞卿列傳》:“趙亡則勝為虜,何為不憂乎。”(勝:平原君名趙勝。)⑦助詞。用於句中。《詩經·齊風·雞鳴》:“匪雞則鳴,蒼蠅之聲。”

    具:

    ①食物;酒肴。《禮記·內則》:“若未食,則佐長者視具。”《禮儀·士冠禮》:“具饌(zhuàn)於西塾。”(饌:飯食。塾:兩側的房屋。)又飯食;酒肴。《戰國策·齊策四》:“食以草具。”(食sì:使……吃。草具:粗劣的食物。)《史記·范雎蔡澤列傳》:“范雎大供具,盡請諸侯使。”②準備;置辦。《左傳·隱公元年》:“大叔完聚,繕甲兵,具卒乘(shèng)。”③具有。魏學洢(yī)《核舟記》:“為宮室、器皿、人物,以至鳥獸木石,罔不因勢象形,各具情態。”④器具;用具。賈誼《過秦論》:“修戰守之具,外連衡而鬥諸侯。”(鬥:使……鬥爭。)王安石《傷仲永》:“仲永生五年,未嘗識書具。”《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“船糧戰具俱辦。”⑤才能;才幹。劉基《賣柑者言》:“今夫佩虎符,坐皋比者,洸洸(guāng)乎幹城之具也。”(虎符:刻成虎形的兵符。皋比:虎皮,將軍所坐。洸洸:堅決勇敢的樣子。幹城:盾牌和城池,借指捍衛者或將領。)李陵《答蘇武書》:“抱將相之具。”⑥陳述;開列。蘇軾《試館職策題三首》:“願深所以然之故,而條具所當行之事。”周密《齊東野語·紹興禦府書畫式》:“餘偶得其書,稍加考正,具列於後。”⑦全部。《史記·項羽本紀》:“項伯乃夜馳之沛公軍,私見張良,具告以事,欲呼張良與俱去。”(馳:縱馬疾行。之:往。)⑧副詞。表示范圍。相當於“都”、“皆”。范仲淹《嶽陽樓記》:“政通人和,百廢具興。”(政通:政事順利。人和:上下和協。百廢:各種廢弛的事業。)⑨量詞。《史記·貨殖列傳》:“旃席千具。”《漢書·匈奴傳下》:“鞍勒一具。”

    是:

    ①正確。與“非”相對。《論語·陽貨》:“偃之言是也。”②肯定;認為正確。《墨子·尚同上》:“國君之所是,必皆是之。”③糾正;訂正。《禮記·月令》:“是察阿黨,則罪無有掩蔽。”(察:審察。)④表示判斷,是。《史記·刺客列傳》:“此必是豫讓也。”⑤代詞。表示近指。相當於“此”、“這”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥連詞。相當於“於是”。《管子·君臣上》:“非茲,是無以理人;非茲,是無以生財。”⑦助詞。用以前置賓語。《左傳·襄公十四年》:“唯餘馬首是瞻。”[是以]因此;所以。《韓非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以無請也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故湯事葛。”[國是]國傢大計。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“定國是之詔既下。”

    違:

    ①離開。《左傳·哀公二十七年》:“違榖七裡,榖人不知。”(榖:地名。)《論語 · 裡仁》:“君子無終食之間違仁,造次必於是,顛沛必於是。”(造次:倉猝。是:此。)②避開。王充《論衡·知實》:“當早易道,以違其害。”③違背;背離。《論衡·問孔》:“案聖賢之言,上下多相違。”(案:考察。)④過失。葛洪《抱樸子·外篇·良規》:“君有違謬,據理正諫。”⑤邪惡;違禮的行為。《左傳·桓公二年》:“昭德塞違。”(昭:發揚。塞:杜絕。)


  • 谋之其臧,则具是违。

    “谋之其臧,则具是违。”诗句出处:《小旻》;是先秦诗人诗经的作品。

    旻天疾臧,敷于下士。
    谋犹回遹,何日斯沮。
    谋臧不从,不臧覆用。
    我视谋犹,亦孔之邛。

    潝潝訿訿,亦孔之哀。
    谋之其臧,则具是违。
    谋之不臧,则具是依。
    我视犹谋,伊于胡底。

    我龟既厌,不我告犹。
    谋父孔多,是用不集。
    发言盈庭,谁敢执其咎。
    如匪行迈谋,是用不得于道。

    哀哉为犹,匪先民是程,匪大犹是经。
    维尔言是听,维尔言是争。
    如彼筑室于道谋,是用不溃于成。

    过虽靡止,或圣或否。
    民虽靡膴,或哲或谋,或肃或艾。
    如彼泉流,无沦胥以败。

    不敢暴虎,不敢冯河。
    人知其一,莫知其他。
    战战兢兢,如临深渊,如履薄冰。

    【注释】:

    谋:

    ①谋划;考虑。《左传·庄公十年》:“肉食者谋之。”②计谋;计策。《孙子·谋攻》:“上兵伐谋。”③谋求;图谋。《论语·卫灵公》:“君子谋道不谋食。”④咨询。《隋书·李密传》:“玄感谋计于密。”

    之:

    ①到……去。《吕氏春秋·察传》:“子夏之晋,过卫。”(晋、卫:皆诸侯国名。)《汉书·高帝纪》:“沛公引兵之薛。”(沛公:刘邦。薛:地名。)②直到。《诗经·鄘风·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:发誓。靡它:没有他心。)③代词。1. 指代人和事物。相当于“他(她)”、“它”、“他(它)们”。《左传·隐公元年》:“(姜氏)爱共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《论语·学而》:“学而时习之。”(时:按时。习:演习。)2.指示代词。“这”、“这个”。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归。”④助词。1.相当于现代汉语助词“的”,放在定语和中心语之间。《诗经· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用于主语和谓语之间,取消句子的独立性,使变成偏正结构。《左传·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:进入。)3.用于前置宾语和动词之间,相当于“是”。《墨子·公输》:“宋何罪之有?”4.用于句中或句末起调整音节的作用。《左传·庄公十年》:“公将鼓之。”(鼓:击鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作云,沛然下雨,则苗浡(bó)然兴之矣。”(浡然:兴起的样子。)

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    臧:

    (一)①战争中被俘获为奴隶的人称臧获。《汉书·司马迁传》:“且夫臧获婢妾犹能引决。”②善;好。《尚书·盘庚上》:“邦之臧,惟汝众;邦之不臧,惟予一人有佚罚。”(佚:失。)③通“赃”。赃物。《后汉书·陈禅传》:“受纳臧赂。”(二)cáng 通“藏(cáng)”。储藏。《管子· 侈靡》:“故天子臧珠玉。”《汉书·食货志上》:“春耕夏耘,秋获冬臧。” (三)zàng ①通“藏(zàng)”。贮藏财物的仓库。《史记·孟尝君列传》:“乃夜为狗,以入秦宫臧中,取所献狐白裘至,以献秦王幸姬。”②通“脏(zàng)”。内脏;五脏。《汉书·王吉传》:“吸新吐故以练臧,尊意积精以适神。”

    则:

    ①法则;准则。《左传·文公十八年》:“毁则为贼。”②榜样;模范。《诗经·豳风·伐柯》:“伐柯伐柯,其则不远。”(伐:砍。柯:斧柄。)③效法。《论语·泰伯》:“巍巍乎唯天为大,唯尧则之。”④乃;就是。范仲淹《岳阳楼记》:“此则岳阳楼之大观也。”⑤划分等级。《尚书·禹贡》:“咸则三壤,成赋中邦。”⑥连词。1. 表承接。《论语·为政》:“学而不思则罔,思而不学则殆。”(罔wǎng:迷惘。)2.表转折。相当于“却”。《论语·子路》:“欲速则不达。”3. 表假设。相当于“若”、“如果”。《荀子·议兵》:“大寇则至,使之持危城,则必畔。”(畔:通“叛”。背叛)。4. 表因果。相当于“就”。《史记·平原君虞卿列传》:“赵亡则胜为虏,何为不忧乎。”(胜:平原君名赵胜。)⑦助词。用于句中。《诗经·齐风·鸡鸣》:“匪鸡则鸣,苍蝇之声。”

    具:

    ①食物;酒肴。《礼记·内则》:“若未食,则佐长者视具。”《礼仪·士冠礼》:“具馔(zhuàn)于西塾。”(馔:饭食。塾:两侧的房屋。)又饭食;酒肴。《战国策·齐策四》:“食以草具。”(食sì:使……吃。草具:粗劣的食物。)《史记·范雎蔡泽列传》:“范雎大供具,尽请诸侯使。”②准备;置办。《左传·隐公元年》:“大叔完聚,缮甲兵,具卒乘(shèng)。”③具有。魏学洢(yī)《核舟记》:“为宫室、器皿、人物,以至鸟兽木石,罔不因势象形,各具情态。”④器具;用具。贾谊《过秦论》:“修战守之具,外连衡而斗诸侯。”(斗:使……斗争。)王安石《伤仲永》:“仲永生五年,未尝识书具。”《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“船粮战具俱办。”⑤才能;才干。刘基《卖柑者言》:“今夫佩虎符,坐皋比者,洸洸(guāng)乎干城之具也。”(虎符:刻成虎形的兵符。皋比:虎皮,将军所坐。洸洸:坚决勇敢的样子。干城:盾牌和城池,借指捍卫者或将领。)李陵《答苏武书》:“抱将相之具。”⑥陈述;开列。苏轼《试馆职策题三首》:“愿深所以然之故,而条具所当行之事。”周密《齐东野语·绍兴御府书画式》:“余偶得其书,稍加考正,具列于后。”⑦全部。《史记·项羽本纪》:“项伯乃夜驰之沛公军,私见张良,具告以事,欲呼张良与俱去。”(驰:纵马疾行。之:往。)⑧副词。表示范围。相当于“都”、“皆”。范仲淹《岳阳楼记》:“政通人和,百废具兴。”(政通:政事顺利。人和:上下和协。百废:各种废弛的事业。)⑨量词。《史记·货殖列传》:“旃席千具。”《汉书·匈奴传下》:“鞍勒一具。”

    是:

    ①正确。与“非”相对。《论语·阳货》:“偃之言是也。”②肯定;认为正确。《墨子·尚同上》:“国君之所是,必皆是之。”③纠正;订正。《礼记·月令》:“是察阿党,则罪无有掩蔽。”(察:审察。)④表示判断,是。《史记·刺客列传》:“此必是豫让也。”⑤代词。表示近指。相当于“此”、“这”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥连词。相当于“于是”。《管子·君臣上》:“非兹,是无以理人;非兹,是无以生财。”⑦助词。用以前置宾语。《左传·襄公十四年》:“唯余马首是瞻。”[是以]因此;所以。《韩非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以无请也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故汤事葛。”[国是]国家大计。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“定国是之诏既下。”

    违:

    ①离开。《左传·哀公二十七年》:“违榖七里,榖人不知。”(榖:地名。)《论语 · 里仁》:“君子无终食之间违仁,造次必于是,颠沛必于是。”(造次:仓猝。是:此。)②避开。王充《论衡·知实》:“当早易道,以违其害。”③违背;背离。《论衡·问孔》:“案圣贤之言,上下多相违。”(案:考察。)④过失。葛洪《抱朴子·外篇·良规》:“君有违谬,据理正谏。”⑤邪恶;违礼的行为。《左传·桓公二年》:“昭德塞违。”(昭:发扬。塞:杜绝。)


  • mou zhi ji zang ,ze ju shi wei 。

    “mou zhi ji zang ,ze ju shi wei 。”shi gou chu chu :《xiao min 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    min tian ji zang ,fu yu xia shi 。
    mou you hui yu ,he ri si ju 。
    mou zang bu cong ,bu zang fu yong 。
    wo shi mou you ,yi kong zhi qiong 。

    xi xi zi zi ,yi kong zhi ai 。
    mou zhi ji zang ,ze ju shi wei 。
    mou zhi bu zang ,ze ju shi yi 。
    wo shi you mou ,yi yu hu de 。

    wo gui ji ya ,bu wo gao you 。
    mou fu kong duo ,shi yong bu ji 。
    fa yan ying ting ,shei gan zhi ji jiu 。
    ru fei hang mai mou ,shi yong bu de yu dao 。

    ai zai wei you ,fei xian min shi cheng ,fei da you shi jing 。
    wei er yan shi ting ,wei er yan shi zheng 。
    ru bi zhu shi yu dao mou ,shi yong bu hui yu cheng 。

    guo sui mi zhi ,huo sheng huo fou 。
    min sui mi hu ,huo zhe huo mou ,huo su huo ai 。
    ru bi quan liu ,mo lun xu yi bai 。

    bu gan bao hu ,bu gan feng he 。
    ren zhi ji yi ,mo zhi ji ta 。
    zhan zhan jing jing ,ru lin shen yuan ,ru lv bao bing 。

    【zhu shi 】:

    mou :

    ①mou hua ;kao lv 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“rou shi zhe mou zhi 。”②ji mou ;ji ce 。《sun zi ·mou gong 》:“shang bing fa mou 。”③mou qiu ;tu mou 。《lun yu ·wei ling gong 》:“jun zi mou dao bu mou shi 。”④zi xun 。《sui shu ·li mi chuan 》:“xuan gan mou ji yu mi 。”

    zhi :

    ①dao ……qu 。《lv shi chun qiu ·cha chuan 》:“zi xia zhi jin ,guo wei 。”(jin 、wei :jie zhu hou guo ming 。)《han shu ·gao di ji 》:“pei gong yin bing zhi xue 。”(pei gong :liu bang 。xue :de ming 。)②zhi dao 。《shi jing ·yong feng ·bai zhou 》:“zhi si shi mi (mǐ)ta 。”(shi :fa shi 。mi ta :mei you ta xin 。)③dai ci 。1. zhi dai ren he shi wu 。xiang dang yu “ta (ta )”、“ta ”、“ta (ta )men ”。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“(jiang shi )ai gong shu duan ,yu li zhi 。”(gong shu duan :ren ming 。)《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi 。”(shi :an shi 。xi :yan xi 。)2.zhi shi dai ci 。“zhe ”、“zhe ge ”。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui 。”④zhu ci 。1.xiang dang yu xian dai han yu zhu ci “de ”,fang zai ding yu he zhong xin yu zhi jian 。《shi jing · shao na ·gao yang 》:“gao yang zhi pi 。”2. yong yu zhu yu he wei yu zhi jian ,qu xiao gou zi de du li xing ,shi bian cheng pian zheng jie gou 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“bu yu jun zhi she wu de ye 。”(yu :liao xiang 。she :jin ru 。)3.yong yu qian zhi bin yu he dong ci zhi jian ,xiang dang yu “shi ”。《mo zi ·gong shu 》:“song he zui zhi you ?”4.yong yu gou zhong huo gou mo qi diao zheng yin jie de zuo yong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“gong jiang gu zhi 。”(gu :ji gu 。)《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian you ran zuo yun ,pei ran xia yu ,ze miao bo (bó)ran xing zhi yi 。”(bo ran :xing qi de yang zi 。)

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    zang :

    (yi )①zhan zheng zhong bei fu huo wei nu li de ren chen zang huo 。《han shu ·si ma qian chuan 》:“ju fu zang huo bi qie you neng yin jue 。”②shan ;hao 。《shang shu ·pan geng shang 》:“bang zhi zang ,wei ru zhong ;bang zhi bu zang ,wei yu yi ren you yi fa 。”(yi :shi 。)③tong “zang ”。zang wu 。《hou han shu ·chen chan chuan 》:“shou na zang lu 。”(er )cáng tong “cang (cáng)”。chu cang 。《guan zi · chi mi 》:“gu tian zi zang zhu yu 。”《han shu ·shi huo zhi shang 》:“chun geng xia yun ,qiu huo dong zang 。” (san )zàng ①tong “cang (zàng)”。zhu cang cai wu de cang ku 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“nai ye wei gou ,yi ru qin gong zang zhong ,qu suo suo hu bai qiu zhi ,yi suo qin wang xing ji 。”②tong “zang (zàng)”。nei zang ;wu zang 。《han shu ·wang ji chuan 》:“xi xin tu gu yi lian zang ,zun yi ji jing yi kuo shen 。”

    ze :

    ①fa ze ;zhun ze 。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“hui ze wei zei 。”②bang yang ;mo fan 。《shi jing ·bin feng ·fa ke 》:“fa ke fa ke ,ji ze bu yuan 。”(fa :kan 。ke :fu bing 。)③xiao fa 。《lun yu ·tai bai 》:“wei wei hu wei tian wei da ,wei yao ze zhi 。”④nai ;jiu shi 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci ze yue yang lou zhi da guan ye 。”⑤hua fen deng ji 。《shang shu ·yu gong 》:“xian ze san rang ,cheng fu zhong bang 。”⑥lian ci 。1. biao cheng jie 。《lun yu ·wei zheng 》:“xue er bu sai ze wang ,sai er bu xue ze dai 。”(wang wǎng:mi wang 。)2.biao zhuai she 。xiang dang yu “que ”。《lun yu ·zi lu 》:“yu su ze bu da 。”3. biao jia she 。xiang dang yu “re ”、“ru guo ”。《xun zi ·yi bing 》:“da kou ze zhi ,shi zhi chi wei cheng ,ze bi pan 。”(pan :tong “pan ”。bei pan )。4. biao yin guo 。xiang dang yu “jiu ”。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“zhao wang ze sheng wei lu ,he wei bu you hu 。”(sheng :ping yuan jun ming zhao sheng 。)⑦zhu ci 。yong yu gou zhong 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“fei ji ze ming ,cang ying zhi sheng 。”

    ju :

    ①shi wu ;jiu yao 。《li ji ·nei ze 》:“re wei shi ,ze zuo chang zhe shi ju 。”《li yi ·shi guan li 》:“ju zhuan (zhuàn)yu xi shu 。”(zhuan :fan shi 。shu :liang ce de fang wu 。)you fan shi ;jiu yao 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“shi yi cao ju 。”(shi sì:shi ……chi 。cao ju :cu lie de shi wu 。)《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“fan ju da gong ju ,jin qing zhu hou shi 。”②zhun bei ;zhi ban 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“da shu wan ju ,shan jia bing ,ju cu cheng (shèng)。”③ju you 。wei xue yi (yī)《he zhou ji 》:“wei gong shi 、qi min 、ren wu ,yi zhi diao shou mu dan ,wang bu yin shi xiang xing ,ge ju qing tai 。”④qi ju ;yong ju 。gu yi 《guo qin lun 》:“xiu zhan shou zhi ju ,wai lian heng er dou zhu hou 。”(dou :shi ……dou zheng 。)wang an dan 《shang zhong yong 》:“zhong yong sheng wu nian ,wei chang shi shu ju 。”《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“chuan liang zhan ju ju ban 。”⑤cai neng ;cai gan 。liu ji 《mai gan zhe yan 》:“jin fu pei hu fu ,zuo gao bi zhe ,guang guang (guāng)hu gan cheng zhi ju ye 。”(hu fu :ke cheng hu xing de bing fu 。gao bi :hu pi ,jiang jun suo zuo 。guang guang :jian jue yong gan de yang zi 。gan cheng :dun pai he cheng chi ,jie zhi han wei zhe huo jiang ling 。)li ling 《da su wu shu 》:“bao jiang xiang zhi ju 。”⑥chen shu ;kai lie 。su shi 《shi guan zhi ce ti san shou 》:“yuan shen suo yi ran zhi gu ,er tiao ju suo dang hang zhi shi 。”zhou mi 《ji dong ye yu ·shao xing yu fu shu hua shi 》:“yu ou de ji shu ,shao jia kao zheng ,ju lie yu hou 。”⑦quan bu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai nai ye chi zhi pei gong jun ,si jian zhang liang ,ju gao yi shi ,yu hu zhang liang yu ju qu 。”(chi :zong ma ji hang 。zhi :wang 。)⑧fu ci 。biao shi fan wei 。xiang dang yu “dou ”、“jie ”。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“zheng tong ren he ,bai fei ju xing 。”(zheng tong :zheng shi shun li 。ren he :shang xia he xie 。bai fei :ge chong fei chi de shi ye 。)⑨liang ci 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zhan xi qian ju 。”《han shu ·xiong nu chuan xia 》:“an le yi ju 。”

    shi :

    ①zheng que 。yu “fei ”xiang dui 。《lun yu ·yang huo 》:“yan zhi yan shi ye 。”②ken ding ;ren wei zheng que 。《mo zi ·shang tong shang 》:“guo jun zhi suo shi ,bi jie shi zhi 。”③jiu zheng ;ding zheng 。《li ji ·yue ling 》:“shi cha a dang ,ze zui mo you yan bi 。”(cha :shen cha 。)④biao shi pan duan ,shi 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“ci bi shi yu rang ye 。”⑤dai ci 。biao shi jin zhi 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑥lian ci 。xiang dang yu “yu shi ”。《guan zi ·jun chen shang 》:“fei ci ,shi mo yi li ren ;fei ci ,shi mo yi sheng cai 。”⑦zhu ci 。yong yi qian zhi bin yu 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“wei yu ma shou shi zhan 。”[shi yi ]yin ci ;suo yi 。《han fei zi ·yu lao 》:“jin zai gu sui ,chen shi yi mo qing ye 。”[shi gu ]yin ci 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ren zhe neng yi da shi xiao ,shi gu shang shi ge 。”[guo shi ]guo jia da ji 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“ding guo shi zhi zhao ji xia 。”

    wei :

    ①li kai 。《zuo chuan ·ai gong er shi qi nian 》:“wei gu qi li ,gu ren bu zhi 。”(gu :de ming 。)《lun yu · li ren 》:“jun zi mo zhong shi zhi jian wei ren ,zao ci bi yu shi ,dian pei bi yu shi 。”(zao ci :cang cu 。shi :ci 。)②bi kai 。wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“dang zao yi dao ,yi wei ji hai 。”③wei bei ;bei li 。《lun heng ·wen kong 》:“an sheng xian zhi yan ,shang xia duo xiang wei 。”(an :kao cha 。)④guo shi 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·liang gui 》:“jun you wei miu ,ju li zheng jian 。”⑤xie e ;wei li de hang wei 。《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“zhao de sai wei 。”(zhao :fa yang 。sai :du jue 。)