- 繁体
- 简体
- 拼音
-
凜凜三伏寒,巉巉五丁跡。
“凜凜三伏寒,巉巉五丁跡。”詩句出處:《入劍門作,寄杜、楊二郎中,時二公》;是唐朝詩人岑參的作品。
雲飛不到頂,鳥去難過壁。速駕畏巖傾,單行愁路窄。
平明地仍黑,停午日暫赤。凜凜三伏寒,巉巉五丁跡。
與時忽開閉,作固或順逆。磅礴跨岷峨,巍蟠限蠻貊。
星當觜參分,地處西南僻。陡覺煙景殊,杳將華夏隔。
劉氏昔顛覆,公孫曾敗績。始知德不修,恃此險何益。
相公總師旅,遠近罷金革。杜母來何遲,蜀人應更惜。
暫回丹青慮,少用開濟策。二友華省郎,俱為幕中客。
良籌佐戎律,精理皆碩畫。高文出詩騷,奧學窮討賾。
聖朝無外戶,寰宇被德澤。四海今一傢,徒然劍門石。
【註釋】:
凜:
①寒冷。《素問·五運行大論》:“其性為凜,其德為寒。”(德:性質,屬性。)潘嶽《閑居賦》:“凜秋暑退。”②嚴正不可犯的樣子。葉適《上李簽院啟》:“庭爭犯顏,凜純忠之外著。”③使人畏懼。蘇軾《後赤壁賦》:“予亦悄然而悲,肅然而恐,凜乎其不可留也。”[凜凜]1.非常寒冷。《古詩十九首·凜凜歲雲暮》:“凜凜歲雲暮,螻蛄夕鳴悲。”(螻蛄:昆蟲名,俗稱土狗子。)2.恐懼的樣子。《三國志·法正傳》:“先主每入,衷心常凜凜。”三:
(一)(sān)①數目。二加一所得。②代表多次或多數。如:三反四覆;三令五申。參見“三折肱”。(二)(sān,舊讀sàn)再三。見“三思”、“三復”。三伏:
①即初伏、中伏、末伏。在一年中最炎熱的時候,故總稱“大伏天”。《初學記》卷四引《陰陽書》:“從夏至後第三庚為初伏,第四庚為中伏,立秋後初庚為後伏,謂之三伏。”②初伏、中伏、末伏亦稱頭伏、二伏、三伏,故三伏亦指末伏。伏:
①趴;俯伏。《禮記· 曲禮上》:“寢毋伏。”又指俯身。《莊子·漁父》:“孔子伏軾而嘆曰。”(軾:車前憑靠的橫木。)②低;落。韓愈《南海神廟碑》:“伏波不興。”(興:起。)③潛伏;隱蔽。《老子》:“禍兮福所倚,福兮禍所伏。”《漢書·藝文志》:“自春秋至於戰國,出奇設伏,變詐之兵並作。”④屈服;承受。《左傳·隱公十一年》:“許既伏其罪矣。”(許:國名。既:已經。)《淮南子·原道》:“海外賓伏。”⑤降伏;服從。皇甫冉《贈普門上人》:“慧力堪傳教,禪功久伏魔。”⑥通“服”。1. 佩服。《晉書·左思傳》:“及(左)思賦出,(陸)機絕嘆伏,以為不能加也,遂輟筆焉。”(絕:非常。加:增添。)2. 適應;習慣。韓愈《黃傢賊事宜狀》:“例皆不諳山川,不伏水土。”⑦伏天。分初伏、中伏、末伏,統稱三伏。時間在農歷六月前後,是盛夏季節。楊惲《報孫會宗書》:“歲日伏臘,烹羊炰羔,鬥酒自勞。”⑧敬辭。臣下對君主、下對上的敬辭。《漢書·楊惲傳》:“伏惟聖主之恩,不可勝量。”(惟:思。)《古詩為焦仲卿妻作》:“府吏長跪告,伏惟啟阿母。”⑨古代夏祭稱“伏”。《史記·留侯世傢》:“每上塚(zhǒng)伏臘,祠黃石。”(塚:墳。臘:冬祭稱臘。黃石:石名。)寒:
①冷。《禮記·月令》:“寒熱不節,民多虐疾。”《呂氏春秋·察今》:“見瓶水之冰,而知天下之寒。”②貧窮;貧寒。杜甫《自京赴奉先縣詠懷》:“彤庭所分帛,本自寒女出。”(彤庭:指富貴人傢。)《晉書·劉毅傳》:“是以上品無寒門,下品無士族。”③害怕;畏懼。《聊齋志異·辛十四娘》:“誤入澗谷,狼奔鴟(chī)叫,豎毛寒心。”(鴟:貓頭鷹。)巉:
[巉巖]形容山石險峻。宋玉《高唐賦》:“登巉巖而下望兮。”李白《蜀道難》:“畏途巉巖不可攀。”五:
①基數,五。《孟子·梁惠王上》:“五畝之宅。”②表序數第五。李白《與史郎中欽聽黃鶴樓上吹笛》:“黃鶴樓中吹玉笛,江城五月落梅花。”③隊伍行列。後來寫作“伍”。《呂氏春秋·必己》:“孟賁過於河,先其五。”④我國民族音樂記音符號之一。丁:
(一)(dīng)①天幹的第四位,因以為第四的代稱。如:丁等;丁級。《舊唐書·經籍志上》:“四部者,甲、乙、丙、丁之次也。”參見“丁夜”。②壯健。《史記·律書》:“丁者,言萬物之丁壯也。”《急就篇》卷四:“長樂無極老復丁。”王應麟補註引《參同契》:“老年復丁壯。”③古稱能任賦役的成年男子。白居易《新豐折臂翁》詩:“戶有三丁點一丁。”參見“成丁”。④傢口;人口。男稱丁,女稱口。如:添丁;人丁。參見“丁口”。⑤指從事某種勞動的人。如:園丁。⑥當;遭逢。《後漢書·岑彭傳》:“我喜我生,獨丁斯時。”參見“丁憂”、“丁艱”。⑦“釘”的古字。釘子。《晉書·陶侃傳》:“及桓溫伐蜀,又以侃所貯竹頭作丁裝船。”⑧姓。(二)(zhēng)見“丁丁③”。跡:
①腳印;足跡。《莊子·人間世》:“絕跡易,無行地難。”枚乘《上書諫吳王》:“人性有畏其景而惡其跡者。”②痕跡。杜甫《韋諷錄事宅觀曹將軍畫馬圖》:“貴戚權門得筆跡,始覺屏障生光輝。”(屏障:指屏風。)又指前代遺留下來的事物。張羽《清口》:“遺跡不可問,但見荒榛叢。”(但:僅。)③事跡;功業。《荀子·正名》:“跡長功成,治之極也。”④追蹤;搜尋。《新唐書·李密傳》:“轉匿大俠王季才傢,為吏跡捕,復亡去。”⑤考察;觀察。《墨子·尚賢中》:“然後聖人聽其言,跡其行,察其所能而慎予官。” -
凛凛三伏寒,巉巉五丁迹。
“凛凛三伏寒,巉巉五丁迹。”诗句出处:《入剑门作,寄杜、杨二郎中,时二公》;是唐朝诗人岑参的作品。
云飞不到顶,鸟去难过壁。速驾畏岩倾,单行愁路窄。
平明地仍黑,停午日暂赤。凛凛三伏寒,巉巉五丁迹。
与时忽开闭,作固或顺逆。磅礴跨岷峨,巍蟠限蛮貊。
星当觜参分,地处西南僻。陡觉烟景殊,杳将华夏隔。
刘氏昔颠覆,公孙曾败绩。始知德不修,恃此险何益。
相公总师旅,远近罢金革。杜母来何迟,蜀人应更惜。
暂回丹青虑,少用开济策。二友华省郎,俱为幕中客。
良筹佐戎律,精理皆硕画。高文出诗骚,奥学穷讨赜。
圣朝无外户,寰宇被德泽。四海今一家,徒然剑门石。
【注释】:
凛:
①寒冷。《素问·五运行大论》:“其性为凛,其德为寒。”(德:性质,属性。)潘岳《闲居赋》:“凛秋暑退。”②严正不可犯的样子。叶适《上李签院启》:“庭争犯颜,凛纯忠之外著。”③使人畏惧。苏轼《后赤壁赋》:“予亦悄然而悲,肃然而恐,凛乎其不可留也。”[凛凛]1.非常寒冷。《古诗十九首·凛凛岁云暮》:“凛凛岁云暮,蝼蛄夕鸣悲。”(蝼蛄:昆虫名,俗称土狗子。)2.恐惧的样子。《三国志·法正传》:“先主每入,衷心常凛凛。”三:
(一)(sān)①数目。二加一所得。②代表多次或多数。如:三反四覆;三令五申。参见“三折肱”。(二)(sān,旧读sàn)再三。见“三思”、“三复”。三伏:
①即初伏、中伏、末伏。在一年中最炎热的时候,故总称“大伏天”。《初学记》卷四引《阴阳书》:“从夏至后第三庚为初伏,第四庚为中伏,立秋后初庚为后伏,谓之三伏。”②初伏、中伏、末伏亦称头伏、二伏、三伏,故三伏亦指末伏。伏:
①趴;俯伏。《礼记· 曲礼上》:“寝毋伏。”又指俯身。《庄子·渔父》:“孔子伏轼而叹曰。”(轼:车前凭靠的横木。)②低;落。韩愈《南海神庙碑》:“伏波不兴。”(兴:起。)③潜伏;隐蔽。《老子》:“祸兮福所倚,福兮祸所伏。”《汉书·艺文志》:“自春秋至于战国,出奇设伏,变诈之兵并作。”④屈服;承受。《左传·隐公十一年》:“许既伏其罪矣。”(许:国名。既:已经。)《淮南子·原道》:“海外宾伏。”⑤降伏;服从。皇甫冉《赠普门上人》:“慧力堪传教,禅功久伏魔。”⑥通“服”。1. 佩服。《晋书·左思传》:“及(左)思赋出,(陆)机绝叹伏,以为不能加也,遂辍笔焉。”(绝:非常。加:增添。)2. 适应;习惯。韩愈《黄家贼事宜状》:“例皆不谙山川,不伏水土。”⑦伏天。分初伏、中伏、末伏,统称三伏。时间在农历六月前后,是盛夏季节。杨恽《报孙会宗书》:“岁日伏腊,烹羊炰羔,斗酒自劳。”⑧敬辞。臣下对君主、下对上的敬辞。《汉书·杨恽传》:“伏惟圣主之恩,不可胜量。”(惟:思。)《古诗为焦仲卿妻作》:“府吏长跪告,伏惟启阿母。”⑨古代夏祭称“伏”。《史记·留侯世家》:“每上冢(zhǒng)伏腊,祠黄石。”(冢:坟。腊:冬祭称腊。黄石:石名。)寒:
①冷。《礼记·月令》:“寒热不节,民多虐疾。”《吕氏春秋·察今》:“见瓶水之冰,而知天下之寒。”②贫穷;贫寒。杜甫《自京赴奉先县咏怀》:“彤庭所分帛,本自寒女出。”(彤庭:指富贵人家。)《晋书·刘毅传》:“是以上品无寒门,下品无士族。”③害怕;畏惧。《聊斋志异·辛十四娘》:“误入涧谷,狼奔鸱(chī)叫,竖毛寒心。”(鸱:猫头鹰。)巉:
[巉岩]形容山石险峻。宋玉《高唐赋》:“登巉岩而下望兮。”李白《蜀道难》:“畏途巉岩不可攀。”五:
①基数,五。《孟子·梁惠王上》:“五亩之宅。”②表序数第五。李白《与史郎中钦听黄鹤楼上吹笛》:“黄鹤楼中吹玉笛,江城五月落梅花。”③队伍行列。后来写作“伍”。《吕氏春秋·必己》:“孟贲过于河,先其五。”④我国民族音乐记音符号之一。丁:
(一)(dīng)①天干的第四位,因以为第四的代称。如:丁等;丁级。《旧唐书·经籍志上》:“四部者,甲、乙、丙、丁之次也。”参见“丁夜”。②壮健。《史记·律书》:“丁者,言万物之丁壮也。”《急就篇》卷四:“长乐无极老复丁。”王应麟补注引《参同契》:“老年复丁壮。”③古称能任赋役的成年男子。白居易《新丰折臂翁》诗:“户有三丁点一丁。”参见“成丁”。④家口;人口。男称丁,女称口。如:添丁;人丁。参见“丁口”。⑤指从事某种劳动的人。如:园丁。⑥当;遭逢。《后汉书·岑彭传》:“我喜我生,独丁斯时。”参见“丁忧”、“丁艰”。⑦“钉”的古字。钉子。《晋书·陶侃传》:“及桓温伐蜀,又以侃所贮竹头作丁装船。”⑧姓。(二)(zhēng)见“丁丁③”。迹:
①脚印;足迹。《庄子·人间世》:“绝迹易,无行地难。”枚乘《上书谏吴王》:“人性有畏其景而恶其迹者。”②痕迹。杜甫《韦讽录事宅观曹将军画马图》:“贵戚权门得笔迹,始觉屏障生光辉。”(屏障:指屏风。)又指前代遗留下来的事物。张羽《清口》:“遗迹不可问,但见荒榛丛。”(但:仅。)③事迹;功业。《荀子·正名》:“迹长功成,治之极也。”④追踪;搜寻。《新唐书·李密传》:“转匿大侠王季才家,为吏迹捕,复亡去。”⑤考察;观察。《墨子·尚贤中》:“然后圣人听其言,迹其行,察其所能而慎予官。” -
lin lin san fu han ,chan chan wu ding ji 。
“lin lin san fu han ,chan chan wu ding ji 。”shi gou chu chu :《ru jian men zuo ,ji du 、yang er lang zhong ,shi er gong 》;shi tang chao shi ren cen can de zuo pin 。
yun fei bu dao ding ,diao qu nan guo bi 。su jia wei yan qing ,chan hang chou lu zhai 。
ping ming de reng hei ,ting wu ri zan chi 。lin lin san fu han ,chan chan wu ding ji 。
yu shi hu kai bi ,zuo gu huo shun ni 。bang bo kua min e ,wei pan xian man mo 。
xing dang zi can fen ,de chu xi na pi 。dou jiao yan jing shu ,yao jiang hua xia ge 。
liu shi xi dian fu ,gong sun ceng bai ji 。shi zhi de bu xiu ,shi ci xian he yi 。
xiang gong zong shi lv ,yuan jin ba jin ge 。du mu lai he chi ,shu ren ying geng xi 。
zan hui dan qing lv ,shao yong kai ji ce 。er you hua sheng lang ,ju wei mu zhong ke 。
liang chou zuo rong lv ,jing li jie shuo hua 。gao wen chu shi sao ,ao xue qiong tao ze 。
sheng chao mo wai hu ,huan yu bei de ze 。si hai jin yi jia ,tu ran jian men dan 。
【zhu shi 】:
lin :
①han leng 。《su wen ·wu yun hang da lun 》:“ji xing wei lin ,ji de wei han 。”(de :xing zhi ,shu xing 。)pan yue 《xian ju fu 》:“lin qiu shu tui 。”②yan zheng bu ke fan de yang zi 。xie kuo 《shang li qian yuan qi 》:“ting zheng fan yan ,lin chun zhong zhi wai zhe 。”③shi ren wei ju 。su shi 《hou chi bi fu 》:“yu yi qiao ran er bei ,su ran er kong ,lin hu ji bu ke liu ye 。”[lin lin ]1.fei chang han leng 。《gu shi shi jiu shou ·lin lin sui yun mu 》:“lin lin sui yun mu ,lou gu xi ming bei 。”(lou gu :kun chong ming ,su chen tu gou zi 。)2.kong ju de yang zi 。《san guo zhi ·fa zheng chuan 》:“xian zhu mei ru ,zhong xin chang lin lin 。”san :
(yi )(sān)①shu mu 。er jia yi suo de 。②dai biao duo ci huo duo shu 。ru :san fan si fu ;san ling wu shen 。can jian “san she gong ”。(er )(sān,jiu dou sàn)zai san 。jian “san sai ”、“san fu ”。san fu :
①ji chu fu 、zhong fu 、mo fu 。zai yi nian zhong zui yan re de shi hou ,gu zong chen “da fu tian ”。《chu xue ji 》juan si yin 《yin yang shu 》:“cong xia zhi hou di san geng wei chu fu ,di si geng wei zhong fu ,li qiu hou chu geng wei hou fu ,wei zhi san fu 。”②chu fu 、zhong fu 、mo fu yi chen tou fu 、er fu 、san fu ,gu san fu yi zhi mo fu 。fu :
①pa ;fu fu 。《li ji · qu li shang 》:“qin wu fu 。”you zhi fu shen 。《zhuang zi ·yu fu 》:“kong zi fu shi er tan yue 。”(shi :che qian ping kao de heng mu 。)②di ;la 。han yu 《na hai shen miao bei 》:“fu bo bu xing 。”(xing :qi 。)③qian fu ;yin bi 。《lao zi 》:“huo xi fu suo yi ,fu xi huo suo fu 。”《han shu ·yi wen zhi 》:“zi chun qiu zhi yu zhan guo ,chu ji she fu ,bian zha zhi bing bing zuo 。”④qu fu ;cheng shou 。《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“hu ji fu ji zui yi 。”(hu :guo ming 。ji :yi jing 。)《huai na zi ·yuan dao 》:“hai wai bin fu 。”⑤jiang fu ;fu cong 。huang fu ran 《zeng pu men shang ren 》:“hui li kan chuan jiao ,chan gong jiu fu mo 。”⑥tong “fu ”。1. pei fu 。《jin shu ·zuo sai chuan 》:“ji (zuo )sai fu chu ,(liu )ji jue tan fu ,yi wei bu neng jia ye ,sui chuo bi yan 。”(jue :fei chang 。jia :zeng tian 。)2. kuo ying ;xi guan 。han yu 《huang jia zei shi yi zhuang 》:“li jie bu an shan chuan ,bu fu shui tu 。”⑦fu tian 。fen chu fu 、zhong fu 、mo fu ,tong chen san fu 。shi jian zai nong li liu yue qian hou ,shi cheng xia ji jie 。yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“sui ri fu la ,peng yang fou gao ,dou jiu zi lao 。”⑧jing ci 。chen xia dui jun zhu 、xia dui shang de jing ci 。《han shu ·yang yun chuan 》:“fu wei sheng zhu zhi en ,bu ke sheng liang 。”(wei :sai 。)《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“fu li chang gui gao ,fu wei qi a mu 。”⑨gu dai xia ji chen “fu ”。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“mei shang zhong (zhǒng)fu la ,ci huang dan 。”(zhong :fen 。la :dong ji chen la 。huang dan :dan ming 。)han :
①leng 。《li ji ·yue ling 》:“han re bu jie ,min duo nve ji 。”《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“jian ping shui zhi bing ,er zhi tian xia zhi han 。”②pin qiong ;pin han 。du fu 《zi jing fu feng xian xian yong huai 》:“tong ting suo fen bo ,ben zi han nv chu 。”(tong ting :zhi fu gui ren jia 。)《jin shu ·liu yi chuan 》:“shi yi shang pin mo han men ,xia pin mo shi zu 。”③hai pa ;wei ju 。《liao zhai zhi yi ·xin shi si niang 》:“wu ru jian gu ,lang ben chi (chī)jiao ,shu mao han xin 。”(chi :mao tou ying 。)chan :
[chan yan ]xing rong shan dan xian jun 。song yu 《gao tang fu 》:“deng chan yan er xia wang xi 。”li bai 《shu dao nan 》:“wei tu chan yan bu ke pan 。”wu :
①ji shu ,wu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu mu zhi zhai 。”②biao xu shu di wu 。li bai 《yu shi lang zhong qin ting huang he lou shang chui di 》:“huang he lou zhong chui yu di ,jiang cheng wu yue la mei hua 。”③dui wu hang lie 。hou lai xie zuo “wu ”。《lv shi chun qiu ·bi ji 》:“meng ben guo yu he ,xian ji wu 。”④wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。ding :
(yi )(dīng)①tian gan de di si wei ,yin yi wei di si de dai chen 。ru :ding deng ;ding ji 。《jiu tang shu ·jing ji zhi shang 》:“si bu zhe ,jia 、yi 、bing 、ding zhi ci ye 。”can jian “ding ye ”。②zhuang jian 。《shi ji ·lv shu 》:“ding zhe ,yan mo wu zhi ding zhuang ye 。”《ji jiu pian 》juan si :“chang le mo ji lao fu ding 。”wang ying lin bu zhu yin 《can tong qi 》:“lao nian fu ding zhuang 。”③gu chen neng ren fu yi de cheng nian nan zi 。bai ju yi 《xin feng she bei weng 》shi :“hu you san ding dian yi ding 。”can jian “cheng ding ”。④jia kou ;ren kou 。nan chen ding ,nv chen kou 。ru :tian ding ;ren ding 。can jian “ding kou ”。⑤zhi cong shi mou chong lao dong de ren 。ru :yuan ding 。⑥dang ;zao feng 。《hou han shu ·cen peng chuan 》:“wo xi wo sheng ,du ding si shi 。”can jian “ding you ”、“ding jian ”。⑦“ding ”de gu zi 。ding zi 。《jin shu ·tao kan chuan 》:“ji huan wen fa shu ,you yi kan suo zhu zhu tou zuo ding zhuang chuan 。”⑧xing 。(er )(zhēng)jian “ding ding ③”。ji :
①jiao yin ;zu ji 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“jue ji yi ,mo hang de nan 。”mei cheng 《shang shu jian wu wang 》:“ren xing you wei ji jing er e ji ji zhe 。”②hen ji 。du fu 《wei feng lu shi zhai guan cao jiang jun hua ma tu 》:“gui qi quan men de bi ji ,shi jiao bing zhang sheng guang hui 。”(bing zhang :zhi bing feng 。)you zhi qian dai wei liu xia lai de shi wu 。zhang yu 《qing kou 》:“wei ji bu ke wen ,dan jian huang zhen cong 。”(dan :jin 。)③shi ji ;gong ye 。《xun zi ·zheng ming 》:“ji chang gong cheng ,zhi zhi ji ye 。”④zhui zong ;sou xun 。《xin tang shu ·li mi chuan 》:“zhuai ni da xia wang ji cai jia ,wei li ji bu ,fu wang qu 。”⑤kao cha ;guan cha 。《mo zi ·shang xian zhong 》:“ran hou sheng ren ting ji yan ,ji ji hang ,cha ji suo neng er shen yu guan 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]