• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 銜泥點污琴書內,更接飛蟲打著人。

    “銜泥點污琴書內,更接飛蟲打著人。”詩句出處:《漫興九首》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    眼見客愁愁不醒,無賴春色到江亭。
    即遣花開深造次,便覺鶯語太丁寧。

    手種桃李非無主,野老墻低還似傢。
    恰似春風相欺得,夜來吹折數枝花。

    熟知茅齋絕低小,江上燕子故來頻。
    銜泥點污琴書內,更接飛蟲打著人。

    二月已破三月來,漸老逢春能幾回。
    莫思身外無窮事,且盡生前有限杯。

    腸斷春江欲盡頭,杖藜徐步立芳洲。
    顛狂柳絮隨風去,輕薄桃花逐水流。

    懶慢無堪不出村,呼兒日在掩柴門。
    蒼苔濁酒林中靜,碧水春風野外昏。

    糝徑楊花鋪白氈,點溪荷葉疊青錢。
    筍根稚子無人見,沙上鳧雛傍母眠。

    舍西柔桑葉可拈,江畔細麥復纖纖。
    人生幾何春已夏,不放香醪如蜜甜。

    隔戶楊柳弱裊裊,恰似十五女兒腰。
    誰謂朝來不作意,狂風挽斷最長條。

    【註釋】:

    銜:

    ①馬嚼子。即勒住馬口的小鐵棒。《莊子·馬蹄》:“詭銜竊轡。”②用口含物。《後漢書·張衡傳》:“外有八龍,首銜銅丸。”③收藏。韓愈《祭十二郎文》:“乃能銜哀致誠。”④特指懷恨。《漢書·外戚傳上·孝景王皇後》:“景帝心銜之而未發也。”⑤奉;受。《舊唐書·黃巢傳》:“時王鐸雖銜招討之權,緩於攻取。”⑥感激。《管子·形勢解》:“法立而民樂之,令出而民銜之。”⑦官階。也泛指頭銜。白居易《聞行簡思賜章服》:“官銜俱是客曹郎。”

    泥:

    (一)①古水名。涇水支流,在今甘肅省慶陽地區。②泥土。《尚書·禹貢》:“厥土惟塗泥。”③像泥一樣的東西。《洞冥記》卷三:“帝令剉此草為泥,以塗雲明之館。” (二)nì ①塗抹。《世說新語·汰侈》:“王(愷)以赤石脂泥壁。”(赤石脂:一種風化的陶土。)②固執;拘泥。柳宗元《斷刑論下》:“經非權則泥,權非經則悖(bèi)。”(悖:混亂。)③阻滯不通。《論語·子張》:“雖小道,必有可觀者,致遠恐泥。”④軟求;軟纏。元稹《遺悲懷》之一:“顧我無衣搜藎篋,泥他沽酒拔金釵。”⑤通“涅”。用作黑色染料的礬石。《大戴禮記·曾子制言上》:“白沙在泥,與之俱黑。”

    點:

    ①細小斑痕。《晉書·袁宏傳》:“如彼白珪,質無塵點。”②漢字的一種筆畫,即“丶”。王羲之《題衛夫人筆陣圖後》:“每作一點,常隱鋒而為之。”③加點;標點句讀。《宋史·儒林傳·何基》:“凡所讀無不加標點。”④向下微動或一觸即離的動作。杜甫《曲江》:“穿花蛺蝶深深見,點水蜻蜓款款飛。”⑤一點一滴地落下。岑參《西掖省即事》:“西掖重雲開曙暉,北山疏雨點朝衣。”(西掖:中書省的別稱,簡稱西掖。)⑥引火;燃火。岑參《自潘陵尖還少室居止秋夕憑眺》詩:“火點伊陽村。”⑦指示;指點。《醒世恒言·吳衙內鄰舟赴約》:“這句話卻點醒瞭賀小姐。”⑧查數;點數。辛棄疾《破陣子·為陳同甫賦壯詞以寄之》:“沙場秋點兵。”⑨征調。古樂府《木蘭詩》:“昨夜見軍帖,可汗大點兵。”⑩量詞。表示時間。舊時夜間計時單位。一夜分五更,一更分五點。《元史·刑法志三》:“諸夜禁,一更三點,鐘聲絕,禁人行。”

    污:

    (一)①停積不流的水。《晉書·周訪傳》:“前岡見一牛眠山污中。”②污穢;臟東西。《左傳·宣公十五年》:“川澤納污,山藪藏疾。”③不清潔;骯臟。文天祥《正氣歌》序:“駢肩雜遝,腥臊汙垢。”④弄臟;玷污。《呂氏春秋 · 不侵》:“必以其血污其衣。”《後漢書·黃瓊傳》:“皦皦者易污。”⑤奸邪;行為不正。《鶡(hé)冠子·亡鐵(fū)》:“污官亂治,不奉會犯法,其罪加民。”(鐵:斧頭。)⑥低窪。《國語·周語下》:“陂塘污庳,以鐘其美。” (二)wā 掘地為坑。《禮記·禮運》:“污尊而杯飲。”

    琴:

    一種古琴,撥弦樂器,用梧桐等木料做成。開始為五弦,周初增至七弦。《左傳·襄公十四年》:“使師曹誨之琴。”

    書:

    ①書寫;用文字記錄。《周易·系辭上》:“書不盡言,言不盡意。”《左傳·隱公七年》:“滕侯卒,不書名,未同盟也。”②書法。《新唐書·三宗諸子傳》:“(李)范好學,工書。”③書法的字體。《漢書·藝文志》:“六體者,古文、奇字、篆書、隸書、繆篆、蟲書。”④指文字。《南史·陳伯之傳》:“伯之不識書。”⑤書籍。《論語· 先進》:“何必讀書,然後為學?”⑥特指古代典籍《尚書》,為五經之一,內容主要是上古帝王的文誥。《孟子·盡心下》:“盡信《書》,則不如無《書》。”⑦書信。《左傳· 昭公六年》:“叔向使詒子產書。”⑧公文;文書。《漢書·刑法志》:“民知爭端矣,將棄禮而征於書。”(征:征引。書:指刑法。)古樂府《木蘭詩》:“軍書十二卷,卷卷有爺名。”⑨指帝王的詔書。《後漢書·禮儀志上》:“立春之日,下寬大之書曰……”⑩臣下的奏章。岑參《寄左省杜拾遺》:“聖朝無闕事,自覺諫書稀。”(闕:缺點。)

    內:

    (一)①裡面。跟“外”相對。《左傳·定公八年》:“與陽氏戰於南門之內。”引申為內心。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以修能。”②內室。《漢書·晁錯傳》:“先為築室,傢有一堂二內。”③舊稱妻妾。《左傳·僖公十七年》:“齊侯好內。”④皇宮。白居易《長恨歌》:“西宮南內多秋草。” (二)nà①接納;交納。後作“納”。《史記·秦始皇本紀》:“百姓內粟千石,拜爵一級。”②結納;結交。《孟子·公孫醜上》:“非所以內交於孺子之父母也。”

    更:

    (一)①改變;更換。《韓非子·解老》:“凡法令更則利害易。”②替換。《呂氏春秋·仲春紀》:“是月也,祀不用犧牲,用圭璧,更皮幣。”(犧牲:祭祀用的牲畜。圭:玉器名。皮幣:毛皮和繒帛。)引申為交替。《漢書·萬石君傳》:“九卿更進用事。”③經歷;經過。《韓非子·外儲說左上》:“更日久則塗幹而椽燥。”④抵償;抵押。《史記·平準書》:“悉巴蜀租賦不足以更之。”(悉:竭盡。)⑤古時夜間計時單位,一夜分為五更,每一更約二小時。嶽飛《小重山》:“驚回千裡夢,已三更。” (二)gèng 副詞。①相當於“再”、“又”。《史記·孟嘗君列傳》:“此時孟嘗君有一狐白裘,直千金,天下無雙,入秦獻之昭王,更無他裘。”(直:同“值”。)杜甫《石壕吏》:“室中更無人,惟有乳下孫。”②相當於“愈”。更加。《史記·管晏列傳》:“吾嘗為鮑叔謀事,而更窮困。”

    接:

    ①接觸;交接。屈原《九歌·國殤》:“操吳戈兮被犀甲,車錯轂兮短兵接。”《儀禮·聘禮》:“公揖入,立於中庭,賓立接西塾。”(塾:正堂兩側的房屋。)②連接;相續。《史記· 平準書》:“漢興,接秦之弊。”《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“操軍方連船艦,首尾相接。”(操:曹操。)③托住;承受。《徐霞客遊記·遊黃山日記》:“坐而下脫,至險絕處,澄源並肩手相接。”(下脫:從上向下滑。澄源:同行遊僧名。)④接住;承住。《禮記·曲禮上》:“由客之左,接下承駙。”⑤繼承。劉勰《文心雕龍·物色》:“古來辭人,異代接武,莫不參(cān)伍相變,因革為功。”(武:步子。參伍:錯雜。因革:因襲變革。)⑥接待。《漢書·韋賢傳》:“故動作接神,必因古聖之經。”⑦結交;交好。《國語·吳語》:“兩君偃兵接好,日中為期。”(偃:收藏;停止。)⑧射中。曹植《白馬篇》:“仰手接飛猱,俯身散馬蹄。”⑨應付。《韓非子·問辯》:“若其無法令而可以接詐、應變、生利、揣事者,上必采其言而責其實。”⑩捆綁。柳宗元《童區寄傳》:“反接,佈囊其。”(11)通“捷”,敏捷。《荀子·大略》:“先事慮事謂之接。”

    飛:

    ①鳥類和某些昆蟲鼓動翅膀在空中 飛行。屈原《天問》:“蒼鳥群飛。”杜甫《曲江二首》之二:“點水蜻蜓款款飛。”(款款:緩緩。)②物體憑借外力或機械作用在空中行動。《韓非子·外儲說左上》:“先生之巧,至能使木鳶(yuān)飛。”(木鳶:古代飛行器。鳶:鳥名。)③飛動;飄落。杜甫《閿鄉薑七少府設鱠戲贈長歌》:“無聲細下飛碎雪,有骨已剁觜春蔥。”張志和《漁父》:“八月九月蘆花飛。”④高。何晏《景福殿賦》:“飛宇承霓。”⑤無根據的;無緣無故的;意外的。《後漢書·周榮傳》:“若卒遇飛禍,無得殯斂。”⑥形容極快。《三國志·吳書·呂蒙傳》:“而飛書召蒙。”

    蟲:

    (一)①古代對一切動物的通稱。《大戴禮記·易本命》:“有羽之蟲三百六十,而鳳凰為之長(zhǎng);有毛之蟲三百六十,而麒麟為之長;有甲之蟲三百六十,而神龜為之長;有鱗之蟲三百六十,而蛟龍為之長;倮之蟲三百六十,而聖人為之長。”《莊子·應帝王》:“而曾二蟲之無知。”②昆蟲;蟲子。《詩經·齊風·雞鳴》:“蟲飛薨薨(hōng)。”《荀子·勸學》:“肉腐出蟲。” (二)huǐ 毒蛇。後作“虺”。《山海經·南山經》:“羽山,其下多水,其上多雨,無草木,多蝮蟲。”

    打:

    ①撞擊。《世說新語·豪爽》:“以如意打唾壺,壺口盡缺。”《魏書·張彝傳》:“以瓦石擊打公門。”②毆打;攻打。《梁書·侯景傳》:“打邵陵王於北山,破柳仲禮於南岸。”③某些動作的代稱。宋·歐陽修《文忠集》:“至於造舟車者曰打船打車,網魚曰打魚,汲水曰打水。”④介詞。與“自”、“從”相當。介紹處所、方向或時間。關漢卿《大德歌》:“誰著你搖鈴唱挽歌,因打亞仙門前過,恰便是司馬淚痕多。”(司馬:指白居易,他任江州司馬。)

    著:

    (一)①顯露;顯著。《商君書·錯法》:“如此,則臣忠、君明、治著而兵強矣。”(治著:政績昭著。)②稱道。《後漢書·李恂陳禪等傳論》:“任棠、薑岐,世著其清。”③寫文章;寫書。《史記·老子韓非列傳》:“不能道說,而善著書。”④登記;記載。《商君書·境內》:“生者著,死者削。”⑤土著。指定居不遷的人。《後漢書·李忠傳》:“墾田增多,三歲間,流民占著者五萬餘口。” (二)zhuó 今作“著”。①附著。賈誼《論積貯疏》:“今驅民而歸之農,皆著於本,使天下各食其力。”(本:指農業。)②穿;戴。蒲處厚《保生要錄·論衣服》:“寒欲漸著,熱欲漸脫。” (三)zhāo ①圍棋下子。蔣正子《山房隨筆》:“某有仆能棋,欲試數著不敢?”②計策;手段。 (四)zháo 遇到;受到。陸遊《 卜算子·詠梅》:“已是黃昏獨自愁,更著風和雨。” (五)zhe 助詞。①用在動詞後,表示動作或狀態的持續。白居易《邯鄲冬至夜思傢》:“想得傢中夜深坐,還應說著遠行人。”②用在句末,表示祈使或一般告語。《水滸全傳》第二十回:“老娘先打兩個耳刮著。”


  • 衔泥点污琴书内,更接飞虫打著人。

    “衔泥点污琴书内,更接飞虫打著人。”诗句出处:《漫兴九首》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    眼见客愁愁不醒,无赖春色到江亭。
    即遣花开深造次,便觉莺语太丁宁。

    手种桃李非无主,野老墙低还似家。
    恰似春风相欺得,夜来吹折数枝花。

    熟知茅斋绝低小,江上燕子故来频。
    衔泥点污琴书内,更接飞虫打著人。

    二月已破三月来,渐老逢春能几回。
    莫思身外无穷事,且尽生前有限杯。

    肠断春江欲尽头,杖藜徐步立芳洲。
    颠狂柳絮随风去,轻薄桃花逐水流。

    懒慢无堪不出村,呼儿日在掩柴门。
    苍苔浊酒林中静,碧水春风野外昏。

    糁径杨花铺白毡,点溪荷叶叠青钱。
    笋根稚子无人见,沙上凫雏傍母眠。

    舍西柔桑叶可拈,江畔细麦复纤纤。
    人生几何春已夏,不放香醪如蜜甜。

    隔户杨柳弱袅袅,恰似十五女儿腰。
    谁谓朝来不作意,狂风挽断最长条。

    【注释】:

    衔:

    ①马嚼子。即勒住马口的小铁棒。《庄子·马蹄》:“诡衔窃辔。”②用口含物。《后汉书·张衡传》:“外有八龙,首衔铜丸。”③收藏。韩愈《祭十二郎文》:“乃能衔哀致诚。”④特指怀恨。《汉书·外戚传上·孝景王皇后》:“景帝心衔之而未发也。”⑤奉;受。《旧唐书·黄巢传》:“时王铎虽衔招讨之权,缓于攻取。”⑥感激。《管子·形势解》:“法立而民乐之,令出而民衔之。”⑦官阶。也泛指头衔。白居易《闻行简思赐章服》:“官衔俱是客曹郎。”

    泥:

    (一)①古水名。泾水支流,在今甘肃省庆阳地区。②泥土。《尚书·禹贡》:“厥土惟涂泥。”③像泥一样的东西。《洞冥记》卷三:“帝令剉此草为泥,以涂云明之馆。” (二)nì ①涂抹。《世说新语·汰侈》:“王(恺)以赤石脂泥壁。”(赤石脂:一种风化的陶土。)②固执;拘泥。柳宗元《断刑论下》:“经非权则泥,权非经则悖(bèi)。”(悖:混乱。)③阻滞不通。《论语·子张》:“虽小道,必有可观者,致远恐泥。”④软求;软缠。元稹《遗悲怀》之一:“顾我无衣搜荩箧,泥他沽酒拔金钗。”⑤通“涅”。用作黑色染料的矾石。《大戴礼记·曾子制言上》:“白沙在泥,与之俱黑。”

    点:

    ①细小斑痕。《晋书·袁宏传》:“如彼白珪,质无尘点。”②汉字的一种笔画,即“丶”。王羲之《题卫夫人笔阵图后》:“每作一点,常隐锋而为之。”③加点;标点句读。《宋史·儒林传·何基》:“凡所读无不加标点。”④向下微动或一触即离的动作。杜甫《曲江》:“穿花蛱蝶深深见,点水蜻蜓款款飞。”⑤一点一滴地落下。岑参《西掖省即事》:“西掖重云开曙晖,北山疏雨点朝衣。”(西掖:中书省的别称,简称西掖。)⑥引火;燃火。岑参《自潘陵尖还少室居止秋夕凭眺》诗:“火点伊阳村。”⑦指示;指点。《醒世恒言·吴衙内邻舟赴约》:“这句话却点醒了贺小姐。”⑧查数;点数。辛弃疾《破阵子·为陈同甫赋壮词以寄之》:“沙场秋点兵。”⑨征调。古乐府《木兰诗》:“昨夜见军帖,可汗大点兵。”⑩量词。表示时间。旧时夜间计时单位。一夜分五更,一更分五点。《元史·刑法志三》:“诸夜禁,一更三点,钟声绝,禁人行。”

    污:

    (一)①停积不流的水。《晋书·周访传》:“前冈见一牛眠山污中。”②污秽;脏东西。《左传·宣公十五年》:“川泽纳污,山薮藏疾。”③不清洁;肮脏。文天祥《正气歌》序:“骈肩杂遝,腥臊汙垢。”④弄脏;玷污。《吕氏春秋 · 不侵》:“必以其血污其衣。”《后汉书·黄琼传》:“皦皦者易污。”⑤奸邪;行为不正。《鹖(hé)冠子·亡铁(fū)》:“污官乱治,不奉会犯法,其罪加民。”(铁:斧头。)⑥低洼。《国语·周语下》:“陂塘污庳,以钟其美。” (二)wā 掘地为坑。《礼记·礼运》:“污尊而杯饮。”

    琴:

    一种古琴,拨弦乐器,用梧桐等木料做成。开始为五弦,周初增至七弦。《左传·襄公十四年》:“使师曹诲之琴。”

    书:

    ①书写;用文字记录。《周易·系辞上》:“书不尽言,言不尽意。”《左传·隐公七年》:“滕侯卒,不书名,未同盟也。”②书法。《新唐书·三宗诸子传》:“(李)范好学,工书。”③书法的字体。《汉书·艺文志》:“六体者,古文、奇字、篆书、隶书、缪篆、虫书。”④指文字。《南史·陈伯之传》:“伯之不识书。”⑤书籍。《论语· 先进》:“何必读书,然后为学?”⑥特指古代典籍《尚书》,为五经之一,内容主要是上古帝王的文诰。《孟子·尽心下》:“尽信《书》,则不如无《书》。”⑦书信。《左传· 昭公六年》:“叔向使诒子产书。”⑧公文;文书。《汉书·刑法志》:“民知争端矣,将弃礼而征于书。”(征:征引。书:指刑法。)古乐府《木兰诗》:“军书十二卷,卷卷有爷名。”⑨指帝王的诏书。《后汉书·礼仪志上》:“立春之日,下宽大之书曰……”⑩臣下的奏章。岑参《寄左省杜拾遗》:“圣朝无阙事,自觉谏书稀。”(阙:缺点。)

    内:

    (一)①里面。跟“外”相对。《左传·定公八年》:“与阳氏战于南门之内。”引申为内心。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以修能。”②内室。《汉书·晁错传》:“先为筑室,家有一堂二内。”③旧称妻妾。《左传·僖公十七年》:“齐侯好内。”④皇宫。白居易《长恨歌》:“西宫南内多秋草。” (二)nà①接纳;交纳。后作“纳”。《史记·秦始皇本纪》:“百姓内粟千石,拜爵一级。”②结纳;结交。《孟子·公孙丑上》:“非所以内交于孺子之父母也。”

    更:

    (一)①改变;更换。《韩非子·解老》:“凡法令更则利害易。”②替换。《吕氏春秋·仲春纪》:“是月也,祀不用牺牲,用圭璧,更皮币。”(牺牲:祭祀用的牲畜。圭:玉器名。皮币:毛皮和缯帛。)引申为交替。《汉书·万石君传》:“九卿更进用事。”③经历;经过。《韩非子·外储说左上》:“更日久则涂干而椽燥。”④抵偿;抵押。《史记·平准书》:“悉巴蜀租赋不足以更之。”(悉:竭尽。)⑤古时夜间计时单位,一夜分为五更,每一更约二小时。岳飞《小重山》:“惊回千里梦,已三更。” (二)gèng 副词。①相当于“再”、“又”。《史记·孟尝君列传》:“此时孟尝君有一狐白裘,直千金,天下无双,入秦献之昭王,更无他裘。”(直:同“值”。)杜甫《石壕吏》:“室中更无人,惟有乳下孙。”②相当于“愈”。更加。《史记·管晏列传》:“吾尝为鲍叔谋事,而更穷困。”

    接:

    ①接触;交接。屈原《九歌·国殇》:“操吴戈兮被犀甲,车错毂兮短兵接。”《仪礼·聘礼》:“公揖入,立于中庭,宾立接西塾。”(塾:正堂两侧的房屋。)②连接;相续。《史记· 平准书》:“汉兴,接秦之弊。”《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“操军方连船舰,首尾相接。”(操:曹操。)③托住;承受。《徐霞客游记·游黄山日记》:“坐而下脱,至险绝处,澄源并肩手相接。”(下脱:从上向下滑。澄源:同行游僧名。)④接住;承住。《礼记·曲礼上》:“由客之左,接下承驸。”⑤继承。刘勰《文心雕龙·物色》:“古来辞人,异代接武,莫不参(cān)伍相变,因革为功。”(武:步子。参伍:错杂。因革:因袭变革。)⑥接待。《汉书·韦贤传》:“故动作接神,必因古圣之经。”⑦结交;交好。《国语·吴语》:“两君偃兵接好,日中为期。”(偃:收藏;停止。)⑧射中。曹植《白马篇》:“仰手接飞猱,俯身散马蹄。”⑨应付。《韩非子·问辩》:“若其无法令而可以接诈、应变、生利、揣事者,上必采其言而责其实。”⑩捆绑。柳宗元《童区寄传》:“反接,布囊其。”(11)通“捷”,敏捷。《荀子·大略》:“先事虑事谓之接。”

    飞:

    ①鸟类和某些昆虫鼓动翅膀在空中 飞行。屈原《天问》:“苍鸟群飞。”杜甫《曲江二首》之二:“点水蜻蜓款款飞。”(款款:缓缓。)②物体凭借外力或机械作用在空中行动。《韩非子·外储说左上》:“先生之巧,至能使木鸢(yuān)飞。”(木鸢:古代飞行器。鸢:鸟名。)③飞动;飘落。杜甫《阌乡姜七少府设鲙戏赠长歌》:“无声细下飞碎雪,有骨已剁觜春葱。”张志和《渔父》:“八月九月芦花飞。”④高。何晏《景福殿赋》:“飞宇承霓。”⑤无根据的;无缘无故的;意外的。《后汉书·周荣传》:“若卒遇飞祸,无得殡敛。”⑥形容极快。《三国志·吴书·吕蒙传》:“而飞书召蒙。”

    虫:

    (一)①古代对一切动物的通称。《大戴礼记·易本命》:“有羽之虫三百六十,而凤凰为之长(zhǎng);有毛之虫三百六十,而麒麟为之长;有甲之虫三百六十,而神龟为之长;有鳞之虫三百六十,而蛟龙为之长;倮之虫三百六十,而圣人为之长。”《庄子·应帝王》:“而曾二虫之无知。”②昆虫;虫子。《诗经·齐风·鸡鸣》:“虫飞薨薨(hōng)。”《荀子·劝学》:“肉腐出虫。” (二)huǐ 毒蛇。后作“虺”。《山海经·南山经》:“羽山,其下多水,其上多雨,无草木,多蝮虫。”

    打:

    ①撞击。《世说新语·豪爽》:“以如意打唾壶,壶口尽缺。”《魏书·张彝传》:“以瓦石击打公门。”②殴打;攻打。《梁书·侯景传》:“打邵陵王于北山,破柳仲礼于南岸。”③某些动作的代称。宋·欧阳修《文忠集》:“至于造舟车者曰打船打车,网鱼曰打鱼,汲水曰打水。”④介词。与“自”、“从”相当。介绍处所、方向或时间。关汉卿《大德歌》:“谁着你摇铃唱挽歌,因打亚仙门前过,恰便是司马泪痕多。”(司马:指白居易,他任江州司马。)

    著:

    (一)①显露;显著。《商君书·错法》:“如此,则臣忠、君明、治著而兵强矣。”(治著:政绩昭著。)②称道。《后汉书·李恂陈禅等传论》:“任棠、姜岐,世著其清。”③写文章;写书。《史记·老子韩非列传》:“不能道说,而善著书。”④登记;记载。《商君书·境内》:“生者著,死者削。”⑤土著。指定居不迁的人。《后汉书·李忠传》:“垦田增多,三岁间,流民占著者五万余口。” (二)zhuó 今作“着”。①附着。贾谊《论积贮疏》:“今驱民而归之农,皆著于本,使天下各食其力。”(本:指农业。)②穿;戴。蒲处厚《保生要录·论衣服》:“寒欲渐著,热欲渐脱。” (三)zhāo ①围棋下子。蒋正子《山房随笔》:“某有仆能棋,欲试数著不敢?”②计策;手段。 (四)zháo 遇到;受到。陆游《 卜算子·咏梅》:“已是黄昏独自愁,更著风和雨。” (五)zhe 助词。①用在动词后,表示动作或状态的持续。白居易《邯郸冬至夜思家》:“想得家中夜深坐,还应说著远行人。”②用在句末,表示祈使或一般告语。《水浒全传》第二十回:“老娘先打两个耳刮著。”


  • xian ni dian wu qin shu nei ,geng jie fei chong da zhe ren 。

    “xian ni dian wu qin shu nei ,geng jie fei chong da zhe ren 。”shi gou chu chu :《man xing jiu shou 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    yan jian ke chou chou bu xing ,mo lai chun se dao jiang ting 。
    ji qian hua kai shen zao ci ,bian jiao ying yu tai ding ning 。

    shou chong tao li fei mo zhu ,ye lao qiang di hai shi jia 。
    qia shi chun feng xiang qi de ,ye lai chui she shu zhi hua 。

    shou zhi mao zhai jue di xiao ,jiang shang yan zi gu lai pin 。
    xian ni dian wu qin shu nei ,geng jie fei chong da zhe ren 。

    er yue yi po san yue lai ,jian lao feng chun neng ji hui 。
    mo sai shen wai mo qiong shi ,ju jin sheng qian you xian bei 。

    chang duan chun jiang yu jin tou ,zhang li xu bu li fang zhou 。
    dian kuang liu xu sui feng qu ,qing bao tao hua zhu shui liu 。

    lan man mo kan bu chu cun ,hu er ri zai yan chai men 。
    cang tai zhuo jiu lin zhong jing ,bi shui chun feng ye wai hun 。

    san jing yang hua pu bai zhan ,dian xi he xie die qing qian 。
    sun gen zhi zi mo ren jian ,sha shang fu chu bang mu mian 。

    she xi rou sang xie ke nian ,jiang pan xi mai fu qian qian 。
    ren sheng ji he chun yi xia ,bu fang xiang lao ru mi tian 。

    ge hu yang liu ruo niao niao ,qia shi shi wu nv er yao 。
    shei wei chao lai bu zuo yi ,kuang feng wan duan zui chang tiao 。

    【zhu shi 】:

    xian :

    ①ma jiao zi 。ji le zhu ma kou de xiao tie bang 。《zhuang zi ·ma ti 》:“gui xian qie pei 。”②yong kou han wu 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“wai you ba long ,shou xian tong wan 。”③shou cang 。han yu 《ji shi er lang wen 》:“nai neng xian ai zhi cheng 。”④te zhi huai hen 。《han shu ·wai qi chuan shang ·xiao jing wang huang hou 》:“jing di xin xian zhi er wei fa ye 。”⑤feng ;shou 。《jiu tang shu ·huang chao chuan 》:“shi wang duo sui xian qiao tao zhi quan ,huan yu gong qu 。”⑥gan ji 。《guan zi ·xing shi jie 》:“fa li er min le zhi ,ling chu er min xian zhi 。”⑦guan jie 。ye fan zhi tou xian 。bai ju yi 《wen hang jian sai ci zhang fu 》:“guan xian ju shi ke cao lang 。”

    ni :

    (yi )①gu shui ming 。jing shui zhi liu ,zai jin gan su sheng qing yang de ou 。②ni tu 。《shang shu ·yu gong 》:“jue tu wei tu ni 。”③xiang ni yi yang de dong xi 。《dong ming ji 》juan san :“di ling cuo ci cao wei ni ,yi tu yun ming zhi guan 。” (er )nì ①tu ma 。《shi shui xin yu ·tai chi 》:“wang (kai )yi chi dan zhi ni bi 。”(chi dan zhi :yi chong feng hua de tao tu 。)②gu zhi ;ju ni 。liu zong yuan 《duan xing lun xia 》:“jing fei quan ze ni ,quan fei jing ze bei (bèi)。”(bei :hun luan 。)③zu zhi bu tong 。《lun yu ·zi zhang 》:“sui xiao dao ,bi you ke guan zhe ,zhi yuan kong ni 。”④ruan qiu ;ruan chan 。yuan zhen 《wei bei huai 》zhi yi :“gu wo mo yi sou jin qie ,ni ta gu jiu ba jin chai 。”⑤tong “nie ”。yong zuo hei se ran liao de fan dan 。《da dai li ji ·ceng zi zhi yan shang 》:“bai sha zai ni ,yu zhi ju hei 。”

    dian :

    ①xi xiao ban hen 。《jin shu ·yuan hong chuan 》:“ru bi bai gui ,zhi mo chen dian 。”②han zi de yi chong bi hua ,ji “dian ”。wang xi zhi 《ti wei fu ren bi zhen tu hou 》:“mei zuo yi dian ,chang yin feng er wei zhi 。”③jia dian ;biao dian gou dou 。《song shi ·ru lin chuan ·he ji 》:“fan suo dou mo bu jia biao dian 。”④xiang xia wei dong huo yi chu ji li de dong zuo 。du fu 《qu jiang 》:“chuan hua jia die shen shen jian ,dian shui qing ting kuan kuan fei 。”⑤yi dian yi di de la xia 。cen can 《xi ye sheng ji shi 》:“xi ye chong yun kai shu hui ,bei shan shu yu dian chao yi 。”(xi ye :zhong shu sheng de bie chen ,jian chen xi ye 。)⑥yin huo ;ran huo 。cen can 《zi pan ling jian hai shao shi ju zhi qiu xi ping tiao 》shi :“huo dian yi yang cun 。”⑦zhi shi ;zhi dian 。《xing shi heng yan ·wu ya nei lin zhou fu yao 》:“zhe gou hua que dian xing le he xiao jie 。”⑧cha shu ;dian shu 。xin qi ji 《po zhen zi ·wei chen tong fu fu zhuang ci yi ji zhi 》:“sha chang qiu dian bing 。”⑨zheng diao 。gu le fu 《mu lan shi 》:“zuo ye jian jun tie ,ke han da dian bing 。”⑩liang ci 。biao shi shi jian 。jiu shi ye jian ji shi chan wei 。yi ye fen wu geng ,yi geng fen wu dian 。《yuan shi ·xing fa zhi san 》:“zhu ye jin ,yi geng san dian ,zhong sheng jue ,jin ren hang 。”

    wu :

    (yi )①ting ji bu liu de shui 。《jin shu ·zhou fang chuan 》:“qian gang jian yi niu mian shan wu zhong 。”②wu hui ;zang dong xi 。《zuo chuan ·xuan gong shi wu nian 》:“chuan ze na wu ,shan sou cang ji 。”③bu qing jie ;ang zang 。wen tian xiang 《zheng qi ge 》xu :“pian jian za ta ,xing sao 汙gou 。”④long zang ;dian wu 。《lv shi chun qiu · bu qin 》:“bi yi ji xie wu ji yi 。”《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“jiao jiao zhe yi wu 。”⑤jian xie ;hang wei bu zheng 。《he (hé)guan zi ·wang tie (fū)》:“wu guan luan zhi ,bu feng hui fan fa ,ji zui jia min 。”(tie :fu tou 。)⑥di wa 。《guo yu ·zhou yu xia 》:“bei tang wu bi ,yi zhong ji mei 。” (er )wā jue de wei keng 。《li ji ·li yun 》:“wu zun er bei yin 。”

    qin :

    yi chong gu qin ,bo xian le qi ,yong wu tong deng mu liao zuo cheng 。kai shi wei wu xian ,zhou chu zeng zhi qi xian 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“shi shi cao hui zhi qin 。”

    shu :

    ①shu xie ;yong wen zi ji lu 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“shu bu jin yan ,yan bu jin yi 。”《zuo chuan ·yin gong qi nian 》:“teng hou cu ,bu shu ming ,wei tong meng ye 。”②shu fa 。《xin tang shu ·san zong zhu zi chuan 》:“(li )fan hao xue ,gong shu 。”③shu fa de zi ti 。《han shu ·yi wen zhi 》:“liu ti zhe ,gu wen 、ji zi 、zhuan shu 、li shu 、miao zhuan 、chong shu 。”④zhi wen zi 。《na shi ·chen bai zhi chuan 》:“bai zhi bu shi shu 。”⑤shu ji 。《lun yu · xian jin 》:“he bi dou shu ,ran hou wei xue ?”⑥te zhi gu dai dian ji 《shang shu 》,wei wu jing zhi yi ,nei rong zhu yao shi shang gu di wang de wen gao 。《meng zi ·jin xin xia 》:“jin xin 《shu 》,ze bu ru mo 《shu 》。”⑦shu xin 。《zuo chuan · zhao gong liu nian 》:“shu xiang shi dai zi chan shu 。”⑧gong wen ;wen shu 。《han shu ·xing fa zhi 》:“min zhi zheng duan yi ,jiang qi li er zheng yu shu 。”(zheng :zheng yin 。shu :zhi xing fa 。)gu le fu 《mu lan shi 》:“jun shu shi er juan ,juan juan you ye ming 。”⑨zhi di wang de zhao shu 。《hou han shu ·li yi zhi shang 》:“li chun zhi ri ,xia kuan da zhi shu yue ……”⑩chen xia de zou zhang 。cen can 《ji zuo sheng du she wei 》:“sheng chao mo que shi ,zi jiao jian shu xi 。”(que :que dian 。)

    nei :

    (yi )①li mian 。gen “wai ”xiang dui 。《zuo chuan ·ding gong ba nian 》:“yu yang shi zhan yu na men zhi nei 。”yin shen wei nei xin 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi xiu neng 。”②nei shi 。《han shu ·chao cuo chuan 》:“xian wei zhu shi ,jia you yi tang er nei 。”③jiu chen qi qie 。《zuo chuan ·xi gong shi qi nian 》:“ji hou hao nei 。”④huang gong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“xi gong na nei duo qiu cao 。” (er )nà①jie na ;jiao na 。hou zuo “na ”。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“bai xing nei su qian dan ,bai jue yi ji 。”②jie na ;jie jiao 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“fei suo yi nei jiao yu ru zi zhi fu mu ye 。”

    geng :

    (yi )①gai bian ;geng huan 。《han fei zi ·jie lao 》:“fan fa ling geng ze li hai yi 。”②ti huan 。《lv shi chun qiu ·zhong chun ji 》:“shi yue ye ,si bu yong xi sheng ,yong gui bi ,geng pi bi 。”(xi sheng :ji si yong de sheng chu 。gui :yu qi ming 。pi bi :mao pi he zeng bo 。)yin shen wei jiao ti 。《han shu ·mo dan jun chuan 》:“jiu qing geng jin yong shi 。”③jing li ;jing guo 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“geng ri jiu ze tu gan er chuan zao 。”④di chang ;di ya 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“xi ba shu zu fu bu zu yi geng zhi 。”(xi :jie jin 。)⑤gu shi ye jian ji shi chan wei ,yi ye fen wei wu geng ,mei yi geng yao er xiao shi 。yue fei 《xiao chong shan 》:“jing hui qian li meng ,yi san geng 。” (er )gèng fu ci 。①xiang dang yu “zai ”、“you ”。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“ci shi meng chang jun you yi hu bai qiu ,zhi qian jin ,tian xia mo shuang ,ru qin suo zhi zhao wang ,geng mo ta qiu 。”(zhi :tong “zhi ”。)du fu 《dan hao li 》:“shi zhong geng mo ren ,wei you ru xia sun 。”②xiang dang yu “yu ”。geng jia 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“wu chang wei bao shu mou shi ,er geng qiong kun 。”

    jie :

    ①jie chu ;jiao jie 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“cao wu ge xi bei xi jia ,che cuo gu xi duan bing jie 。”《yi li ·pin li 》:“gong yi ru ,li yu zhong ting ,bin li jie xi shu 。”(shu :zheng tang liang ce de fang wu 。)②lian jie ;xiang xu 。《shi ji · ping zhun shu 》:“han xing ,jie qin zhi bi 。”《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“cao jun fang lian chuan jian ,shou wei xiang jie 。”(cao :cao cao 。)③tuo zhu ;cheng shou 。《xu xia ke you ji ·you huang shan ri ji 》:“zuo er xia tuo ,zhi xian jue chu ,cheng yuan bing jian shou xiang jie 。”(xia tuo :cong shang xiang xia hua 。cheng yuan :tong hang you seng ming 。)④jie zhu ;cheng zhu 。《li ji ·qu li shang 》:“you ke zhi zuo ,jie xia cheng fu 。”⑤ji cheng 。liu xie 《wen xin diao long ·wu se 》:“gu lai ci ren ,yi dai jie wu ,mo bu can (cān)wu xiang bian ,yin ge wei gong 。”(wu :bu zi 。can wu :cuo za 。yin ge :yin xi bian ge 。)⑥jie dai 。《han shu ·wei xian chuan 》:“gu dong zuo jie shen ,bi yin gu sheng zhi jing 。”⑦jie jiao ;jiao hao 。《guo yu ·wu yu 》:“liang jun yan bing jie hao ,ri zhong wei ji 。”(yan :shou cang ;ting zhi 。)⑧she zhong 。cao zhi 《bai ma pian 》:“yang shou jie fei nao ,fu shen san ma ti 。”⑨ying fu 。《han fei zi ·wen bian 》:“re ji mo fa ling er ke yi jie zha 、ying bian 、sheng li 、chuai shi zhe ,shang bi cai ji yan er ze ji shi 。”⑩kun bang 。liu zong yuan 《tong ou ji chuan 》:“fan jie ,bu nang ji 。”(11)tong “jie ”,min jie 。《xun zi ·da lve 》:“xian shi lv shi wei zhi jie 。”

    fei :

    ①diao lei he mou xie kun chong gu dong chi bang zai kong zhong fei hang 。qu yuan 《tian wen 》:“cang diao qun fei 。”du fu 《qu jiang er shou 》zhi er :“dian shui qing ting kuan kuan fei 。”(kuan kuan :huan huan 。)②wu ti ping jie wai li huo ji xie zuo yong zai kong zhong hang dong 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“xian sheng zhi qiao ,zhi neng shi mu yuan (yuān)fei 。”(mu yuan :gu dai fei hang qi 。yuan :diao ming 。)③fei dong ;piao la 。du fu 《wen xiang jiang qi shao fu she kuai hu zeng chang ge 》:“mo sheng xi xia fei sui xue ,you gu yi duo zi chun cong 。”zhang zhi he 《yu fu 》:“ba yue jiu yue lu hua fei 。”④gao 。he yan 《jing fu dian fu 》:“fei yu cheng ni 。”⑤mo gen ju de ;mo yuan mo gu de ;yi wai de 。《hou han shu ·zhou rong chuan 》:“re cu yu fei huo ,mo de bin lian 。”⑥xing rong ji kuai 。《san guo zhi ·wu shu ·lv meng chuan 》:“er fei shu shao meng 。”

    chong :

    (yi )①gu dai dui yi qie dong wu de tong chen 。《da dai li ji ·yi ben ming 》:“you yu zhi chong san bai liu shi ,er feng huang wei zhi chang (zhǎng);you mao zhi chong san bai liu shi ,er qi lin wei zhi chang ;you jia zhi chong san bai liu shi ,er shen gui wei zhi chang ;you lin zhi chong san bai liu shi ,er jiao long wei zhi chang ;luo zhi chong san bai liu shi ,er sheng ren wei zhi chang 。”《zhuang zi ·ying di wang 》:“er ceng er chong zhi mo zhi 。”②kun chong ;chong zi 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“chong fei hong hong (hōng)。”《xun zi ·quan xue 》:“rou fu chu chong 。” (er )huǐ du she 。hou zuo “hui ”。《shan hai jing ·na shan jing 》:“yu shan ,ji xia duo shui ,ji shang duo yu ,mo cao mu ,duo fu chong 。”

    da :

    ①zhuang ji 。《shi shui xin yu ·hao shuang 》:“yi ru yi da tuo hu ,hu kou jin que 。”《wei shu ·zhang yi chuan 》:“yi wa dan ji da gong men 。”②ou da ;gong da 。《liang shu ·hou jing chuan 》:“da shao ling wang yu bei shan ,po liu zhong li yu na an 。”③mou xie dong zuo de dai chen 。song ·ou yang xiu 《wen zhong ji 》:“zhi yu zao zhou che zhe yue da chuan da che ,wang yu yue da yu ,ji shui yue da shui 。”④jie ci 。yu “zi ”、“cong ”xiang dang 。jie shao chu suo 、fang xiang huo shi jian 。guan han qing 《da de ge 》:“shei zhao ni yao ling chang wan ge ,yin da ya xian men qian guo ,qia bian shi si ma lei hen duo 。”(si ma :zhi bai ju yi ,ta ren jiang zhou si ma 。)

    zhe :

    (yi )①xian lou ;xian zhe 。《shang jun shu ·cuo fa 》:“ru ci ,ze chen zhong 、jun ming 、zhi zhe er bing jiang yi 。”(zhi zhe :zheng ji zhao zhe 。)②chen dao 。《hou han shu ·li xun chen chan deng chuan lun 》:“ren tang 、jiang qi ,shi zhe ji qing 。”③xie wen zhang ;xie shu 。《shi ji ·lao zi han fei lie chuan 》:“bu neng dao shui ,er shan zhe shu 。”④deng ji ;ji zai 。《shang jun shu ·jing nei 》:“sheng zhe zhe ,si zhe xiao 。”⑤tu zhe 。zhi ding ju bu qian de ren 。《hou han shu ·li zhong chuan 》:“ken tian zeng duo ,san sui jian ,liu min zhan zhe zhe wu mo yu kou 。” (er )zhuó jin zuo “zhao ”。①fu zhao 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“jin qu min er gui zhi nong ,jie zhe yu ben ,shi tian xia ge shi ji li 。”(ben :zhi nong ye 。)②chuan ;dai 。pu chu hou 《bao sheng yao lu ·lun yi fu 》:“han yu jian zhe ,re yu jian tuo 。” (san )zhāo ①wei qi xia zi 。jiang zheng zi 《shan fang sui bi 》:“mou you pu neng qi ,yu shi shu zhe bu gan ?”②ji ce ;shou duan 。 (si )zháo yu dao ;shou dao 。liu you 《 bo suan zi ·yong mei 》:“yi shi huang hun du zi chou ,geng zhe feng he yu 。” (wu )zhe zhu ci 。①yong zai dong ci hou ,biao shi dong zuo huo zhuang tai de chi xu 。bai ju yi 《han dan dong zhi ye sai jia 》:“xiang de jia zhong ye shen zuo ,hai ying shui zhe yuan hang ren 。”②yong zai gou mo ,biao shi qi shi huo yi ban gao yu 。《shui hu quan chuan 》di er shi hui :“lao niang xian da liang ge er gua zhe 。”