• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 崷崒增光輝,乘陵惜俄頃。

    “崷崒增光輝,乘陵惜俄頃。”詩句出處:《渼陂西南臺》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    高臺面蒼陂,六月風日冷。蒹葭離披去,天水相與永。
    懷新目似擊,接要心已領。仿像識鮫人,空蒙辨魚艇。
    錯磨終南翠,顛倒白閣影。崷崒增光輝,乘陵惜俄頃。
    勞生愧嚴鄭,外物慕張邴。世復輕驊騮,吾甘雜蛙黽。
    知歸俗可忽,取適事莫並。身退豈待官,老來苦便靜。
    況資菱芡足,庶結茅茨迥。從此具扁舟,彌年逐清景。

    【註釋】:

    增:

    (一)增加;添。與“減”相對。《詩經·小雅·天保》:“如川之方至,以莫不增。”(方:將。) (二)céng 通“層”。重疊。劉向《說苑·反質》:“宮室臺閣,連屬增累。”(連屬:連接。增累:重疊。)

    光:

    ①光亮;光輝。《墨子·尚賢中》:“若日之光,若月之明。”李白《靜夜思》:“窗前明月光,疑是地上霜。”②明亮;光明。《楚辭·九章·涉江》:“與天地兮同壽,與日月兮齊光。”③光采;風采。《莊子·盜蹠》:“身長八尺二寸,面目有光。”也指華美。《詩經·大雅·韓奕》:“百兩彭彭,八鸞鏘鏘,不顯其光。”④光榮;榮耀。《漢書·禮樂志》:“下民之樂,子孫保光。”司馬遷《報任安書》:“取尊官厚祿,以為宗族交遊光寵。”⑤時光;光陰。李白《前有一樽酒行二首》之一:“青軒桃李能幾何?流光欺人忽蹉跎。”(青軒:官員坐的有青綢障蔽的車。)⑥景物;景色。辛棄疾《南鄉子· 登京口北固亭有懷》:“何處望神州,滿眼風光北固樓。”⑦發揚光大。諸葛亮《前出師表》:“誠宜開張聖聽,以光先帝遺德。”⑧光滑。韓愈《進學解》:“爬羅剔抉(jué),刮垢磨光。”(抉:挑出,剔出。)⑨指禮樂文物。《周易·觀》:“觀國之光,利用賓於王。”

    輝:

    ①光彩;光輝。《詩經· 小雅· 庭燎》:“庭燎有輝。”(燎:火炬。)陶潛《雜詩》之二:“遙遙萬裡輝。”②照耀。謝靈運《登江中孤嶼》:“雲日相輝映,空水共澄鮮。”

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顧兮,欸秋冬之緒風。”《詩經·衛風·氓》:“乘彼垝垣,以望復關。”(垝垣:毀壞的土墻。復關:地名。)②坐;駕。《墨子·親士》:“良馬難乘,然可以任重致遠。”③趁著;憑借。賈誼《過秦論》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虜乘秋下,天兵出漢傢。”(塞虜:塞外之敵。)④欺凌。《荀子·強國》:“一國作謀,則三國必起而乘我。”⑤追逐。《漢書·陳湯傳》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥戰勝。《尚書·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:國名。)⑦計算;計劃。《韓非子·難一》:“為人臣者,乘事而有功則賞。”⑧乘法。算術中四則運算方法之一。《三國志·吳書·趙達傳》:“此術微妙,頭乘尾除,一算之法,父子不相語。”⑨佛教術語。指解釋教義深淺的等級。張羽《贈僧還日本》:“遍參東土法,頓悟上乘禪。” (二)shèng ①量詞。一車四馬的總稱。《史記·陳涉世傢》:“車六七百乘,騎千餘,卒數萬人。”②四的代稱。《左傳·殽之戰》:“以乘韋先,牛十二犒師。”③春秋時晉國史書名。後泛指一般史書。④帝王的代稱。班固《東都賦》:“損乘輿之服禦。”(損:減少。服禦:指帝王的衣物等用品。)

    陵:

    ①大土山。《詩經·小雅·天保》:“如山如皋,如岡如陵。”②越過;逾越。《禮記·檀弓上》:“喪事雖遽不陵節。”(遽:匆忙。節:規矩。)《後漢書·馮衍傳》:“不求茍得,常有陵雲之志。”③升;登。郭璞《遊仙詩十四首》之一:“臨源挹(yì)清波,陵岡掇(duō)丹荑。”(挹:舀取。掇:拾取。丹荑:草的紅色嫩芽。)④乘;凌駕。《淮南子·原道》:“乘雲陵霄。”曹植《洛神賦》:“陵波微步。”⑤欺凌;侵犯。《管子·治國》:“民貧則危鄉輕傢,危鄉輕傢則敢陵上犯禁。”(危:危害。)⑥磨礪。《荀子·君道》:“兵刃不待陵而勁。”(勁:堅強有力。)⑦帝王陵墓。《國語·齊語》:“定民之居,成民之事,陵為之終。”[陵夷]衰微。《漢書·成帝紀》:“帝王之道,日以陵夷。”

    惜:

    ①痛惜;哀傷。《左傳·宣公二年》:“惜也,越竟乃免。”②愛惜。《韓非子·難二》:“夫惜草茅者耗禾穗。”③吝惜;舍不得。《呂氏春秋·長利》:“我國土也,為天下惜死。”

    俄:

    ①時間極短;突然;頃刻;片刻。《莊子·齊物論》:“俄然覺。”(覺:醒。)《聊齋志異·促織》:“俄見小蟲躍起。”②傾斜。張衡《歸田賦》:“於時曜霞俄景。”《詩經·小雅·賓之初筵》:“側弁(biàn)之俄。”(歪戴著的帽子傾斜到一邊。)③通“峨”。高聳。揚雄《羽獵賦》:“俄軒冕。”[俄而]也作“俄爾”。時間極短,突然。《莊子·大宗師》:“俄而子輿有病,子祀往問之。”(問:問候。)《晉書·五行志下》:“有一馬尾有燒狀……俄爾不見。”

    頃:

    (一)①時間短暫,與“久”相對。《荀子·性惡》:“天下之悖亂而相亡,不待頃矣。”②地積單位。100畝為1頃。1市頃合6.6667公頃。范仲淹《嶽陽樓記》:“上下天光,一碧萬頃。”③副詞。不久;剛才;近來。《漢書·楊惲傳》:“頃者足下離舊土,臨安定。” (二)qīng 傾斜;偏斜;傾側。後作“傾”。《漢書·王褒傳》:“不單頃耳而聽已聰。”


  • 崷崒增光辉,乘陵惜俄顷。

    “崷崒增光辉,乘陵惜俄顷。”诗句出处:《渼陂西南台》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    高台面苍陂,六月风日冷。蒹葭离披去,天水相与永。
    怀新目似击,接要心已领。仿像识鲛人,空蒙辨鱼艇。
    错磨终南翠,颠倒白阁影。崷崒增光辉,乘陵惜俄顷。
    劳生愧严郑,外物慕张邴。世复轻骅骝,吾甘杂蛙黾。
    知归俗可忽,取适事莫并。身退岂待官,老来苦便静。
    况资菱芡足,庶结茅茨迥。从此具扁舟,弥年逐清景。

    【注释】:

    增:

    (一)增加;添。与“减”相对。《诗经·小雅·天保》:“如川之方至,以莫不增。”(方:将。) (二)céng 通“层”。重叠。刘向《说苑·反质》:“宫室台阁,连属增累。”(连属:连接。增累:重叠。)

    光:

    ①光亮;光辉。《墨子·尚贤中》:“若日之光,若月之明。”李白《静夜思》:“窗前明月光,疑是地上霜。”②明亮;光明。《楚辞·九章·涉江》:“与天地兮同寿,与日月兮齐光。”③光采;风采。《庄子·盗跖》:“身长八尺二寸,面目有光。”也指华美。《诗经·大雅·韩奕》:“百两彭彭,八鸾锵锵,不显其光。”④光荣;荣耀。《汉书·礼乐志》:“下民之乐,子孙保光。”司马迁《报任安书》:“取尊官厚禄,以为宗族交游光宠。”⑤时光;光阴。李白《前有一樽酒行二首》之一:“青轩桃李能几何?流光欺人忽蹉跎。”(青轩:官员坐的有青绸障蔽的车。)⑥景物;景色。辛弃疾《南乡子· 登京口北固亭有怀》:“何处望神州,满眼风光北固楼。”⑦发扬光大。诸葛亮《前出师表》:“诚宜开张圣听,以光先帝遗德。”⑧光滑。韩愈《进学解》:“爬罗剔抉(jué),刮垢磨光。”(抉:挑出,剔出。)⑨指礼乐文物。《周易·观》:“观国之光,利用宾于王。”

    辉:

    ①光彩;光辉。《诗经· 小雅· 庭燎》:“庭燎有辉。”(燎:火炬。)陶潜《杂诗》之二:“遥遥万里辉。”②照耀。谢灵运《登江中孤屿》:“云日相辉映,空水共澄鲜。”

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顾兮,欸秋冬之绪风。”《诗经·卫风·氓》:“乘彼垝垣,以望复关。”(垝垣:毁坏的土墙。复关:地名。)②坐;驾。《墨子·亲士》:“良马难乘,然可以任重致远。”③趁着;凭借。贾谊《过秦论》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虏乘秋下,天兵出汉家。”(塞虏:塞外之敌。)④欺凌。《荀子·强国》:“一国作谋,则三国必起而乘我。”⑤追逐。《汉书·陈汤传》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥战胜。《尚书·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:国名。)⑦计算;计划。《韩非子·难一》:“为人臣者,乘事而有功则赏。”⑧乘法。算术中四则运算方法之一。《三国志·吴书·赵达传》:“此术微妙,头乘尾除,一算之法,父子不相语。”⑨佛教术语。指解释教义深浅的等级。张羽《赠僧还日本》:“遍参东土法,顿悟上乘禅。” (二)shèng ①量词。一车四马的总称。《史记·陈涉世家》:“车六七百乘,骑千余,卒数万人。”②四的代称。《左传·殽之战》:“以乘韦先,牛十二犒师。”③春秋时晋国史书名。后泛指一般史书。④帝王的代称。班固《东都赋》:“损乘舆之服御。”(损:减少。服御:指帝王的衣物等用品。)

    陵:

    ①大土山。《诗经·小雅·天保》:“如山如皋,如冈如陵。”②越过;逾越。《礼记·檀弓上》:“丧事虽遽不陵节。”(遽:匆忙。节:规矩。)《后汉书·冯衍传》:“不求苟得,常有陵云之志。”③升;登。郭璞《游仙诗十四首》之一:“临源挹(yì)清波,陵冈掇(duō)丹荑。”(挹:舀取。掇:拾取。丹荑:草的红色嫩芽。)④乘;凌驾。《淮南子·原道》:“乘云陵霄。”曹植《洛神赋》:“陵波微步。”⑤欺凌;侵犯。《管子·治国》:“民贫则危乡轻家,危乡轻家则敢陵上犯禁。”(危:危害。)⑥磨砺。《荀子·君道》:“兵刃不待陵而劲。”(劲:坚强有力。)⑦帝王陵墓。《国语·齐语》:“定民之居,成民之事,陵为之终。”[陵夷]衰微。《汉书·成帝纪》:“帝王之道,日以陵夷。”

    惜:

    ①痛惜;哀伤。《左传·宣公二年》:“惜也,越竟乃免。”②爱惜。《韩非子·难二》:“夫惜草茅者耗禾穗。”③吝惜;舍不得。《吕氏春秋·长利》:“我国土也,为天下惜死。”

    俄:

    ①时间极短;突然;顷刻;片刻。《庄子·齐物论》:“俄然觉。”(觉:醒。)《聊斋志异·促织》:“俄见小虫跃起。”②倾斜。张衡《归田赋》:“于时曜霞俄景。”《诗经·小雅·宾之初筵》:“侧弁(biàn)之俄。”(歪戴着的帽子倾斜到一边。)③通“峨”。高耸。扬雄《羽猎赋》:“俄轩冕。”[俄而]也作“俄尔”。时间极短,突然。《庄子·大宗师》:“俄而子舆有病,子祀往问之。”(问:问候。)《晋书·五行志下》:“有一马尾有烧状……俄尔不见。”

    顷:

    (一)①时间短暂,与“久”相对。《荀子·性恶》:“天下之悖乱而相亡,不待顷矣。”②地积单位。100亩为1顷。1市顷合6.6667公顷。范仲淹《岳阳楼记》:“上下天光,一碧万顷。”③副词。不久;刚才;近来。《汉书·杨恽传》:“顷者足下离旧土,临安定。” (二)qīng 倾斜;偏斜;倾侧。后作“倾”。《汉书·王褒传》:“不单顷耳而听已聪。”


  • qiu cui zeng guang hui ,cheng ling xi e qing 。

    “qiu cui zeng guang hui ,cheng ling xi e qing 。”shi gou chu chu :《mei bei xi na tai 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    gao tai mian cang bei ,liu yue feng ri leng 。jian jia li pi qu ,tian shui xiang yu yong 。
    huai xin mu shi ji ,jie yao xin yi ling 。fang xiang shi jiao ren ,kong meng bian yu ting 。
    cuo mo zhong na cui ,dian dao bai ge ying 。qiu cui zeng guang hui ,cheng ling xi e qing 。
    lao sheng kui yan zheng ,wai wu mu zhang bing 。shi fu qing hua liu ,wu gan za wa mian 。
    zhi gui su ke hu ,qu kuo shi mo bing 。shen tui qi dai guan ,lao lai ku bian jing 。
    kuang zi ling qian zu ,shu jie mao ci jiong 。cong ci ju bian zhou ,mi nian zhu qing jing 。

    【zhu shi 】:

    zeng :

    (yi )zeng jia ;tian 。yu “jian ”xiang dui 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru chuan zhi fang zhi ,yi mo bu zeng 。”(fang :jiang 。) (er )céng tong “ceng ”。chong die 。liu xiang 《shui yuan ·fan zhi 》:“gong shi tai ge ,lian shu zeng lei 。”(lian shu :lian jie 。zeng lei :chong die 。)

    guang :

    ①guang liang ;guang hui 。《mo zi ·shang xian zhong 》:“re ri zhi guang ,re yue zhi ming 。”li bai 《jing ye sai 》:“chuang qian ming yue guang ,yi shi de shang shuang 。”②ming liang ;guang ming 。《chu ci ·jiu zhang ·she jiang 》:“yu tian de xi tong shou ,yu ri yue xi ji guang 。”③guang cai ;feng cai 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“shen chang ba che er cun ,mian mu you guang 。”ye zhi hua mei 。《shi jing ·da ya ·han yi 》:“bai liang peng peng ,ba luan qiang qiang ,bu xian ji guang 。”④guang rong ;rong yao 。《han shu ·li le zhi 》:“xia min zhi le ,zi sun bao guang 。”si ma qian 《bao ren an shu 》:“qu zun guan hou lu ,yi wei zong zu jiao you guang chong 。”⑤shi guang ;guang yin 。li bai 《qian you yi zun jiu hang er shou 》zhi yi :“qing xuan tao li neng ji he ?liu guang qi ren hu cuo tuo 。”(qing xuan :guan yuan zuo de you qing chou zhang bi de che 。)⑥jing wu ;jing se 。xin qi ji 《na xiang zi · deng jing kou bei gu ting you huai 》:“he chu wang shen zhou ,man yan feng guang bei gu lou 。”⑦fa yang guang da 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“cheng yi kai zhang sheng ting ,yi guang xian di wei de 。”⑧guang hua 。han yu 《jin xue jie 》:“pa luo ti jue (jué),gua gou mo guang 。”(jue :tiao chu ,ti chu 。)⑨zhi li le wen wu 。《zhou yi ·guan 》:“guan guo zhi guang ,li yong bin yu wang 。”

    hui :

    ①guang cai ;guang hui 。《shi jing · xiao ya · ting liao 》:“ting liao you hui 。”(liao :huo ju 。)tao qian 《za shi 》zhi er :“yao yao mo li hui 。”②zhao yao 。xie ling yun 《deng jiang zhong gu yu 》:“yun ri xiang hui ying ,kong shui gong cheng xian 。”

    cheng :

    (yi )①deng ;sheng 。qu yuan 《she jiang 》:“cheng e zhu er fan gu xi ,ai qiu dong zhi xu feng 。”《shi jing ·wei feng ·mang 》:“cheng bi gui yuan ,yi wang fu guan 。”(gui yuan :hui huai de tu qiang 。fu guan :de ming 。)②zuo ;jia 。《mo zi ·qin shi 》:“liang ma nan cheng ,ran ke yi ren chong zhi yuan 。”③chen zhao ;ping jie 。gu yi 《guo qin lun 》:“yin li cheng bian ,zai ge tian xia ,fen lie shan he 。”li bai 《sai xia qu liu shou 》zhi wu :“sai lu cheng qiu xia ,tian bing chu han jia 。”(sai lu :sai wai zhi di 。)④qi ling 。《xun zi ·jiang guo 》:“yi guo zuo mou ,ze san guo bi qi er cheng wo 。”⑤zhui zhu 。《han shu ·chen shang chuan 》:“li shi xi ,da hu cheng zhi 。”⑥zhan sheng 。《shang shu ·xi bai kan li 》:“zhou ren cheng li 。”(li :guo ming 。)⑦ji suan ;ji hua 。《han fei zi ·nan yi 》:“wei ren chen zhe ,cheng shi er you gong ze shang 。”⑧cheng fa 。suan shu zhong si ze yun suan fang fa zhi yi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhao da chuan 》:“ci shu wei miao ,tou cheng wei chu ,yi suan zhi fa ,fu zi bu xiang yu 。”⑨fo jiao shu yu 。zhi jie shi jiao yi shen jian de deng ji 。zhang yu 《zeng seng hai ri ben 》:“bian can dong tu fa ,du wu shang cheng chan 。” (er )shèng ①liang ci 。yi che si ma de zong chen 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“che liu qi bai cheng ,ji qian yu ,cu shu mo ren 。”②si de dai chen 。《zuo chuan ·xiao zhi zhan 》:“yi cheng wei xian ,niu shi er kao shi 。”③chun qiu shi jin guo shi shu ming 。hou fan zhi yi ban shi shu 。④di wang de dai chen 。ban gu 《dong dou fu 》:“sun cheng yu zhi fu yu 。”(sun :jian shao 。fu yu :zhi di wang de yi wu deng yong pin 。)

    ling :

    ①da tu shan 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru shan ru gao ,ru gang ru ling 。”②yue guo ;yu yue 。《li ji ·tan gong shang 》:“sang shi sui ju bu ling jie 。”(ju :cong mang 。jie :gui ju 。)《hou han shu ·feng yan chuan 》:“bu qiu gou de ,chang you ling yun zhi zhi 。”③sheng ;deng 。guo pu 《you xian shi shi si shou 》zhi yi :“lin yuan yi (yì)qing bo ,ling gang duo (duō)dan ti 。”(yi :yao qu 。duo :she qu 。dan ti :cao de gong se nen ya 。)④cheng ;ling jia 。《huai na zi ·yuan dao 》:“cheng yun ling xiao 。”cao zhi 《luo shen fu 》:“ling bo wei bu 。”⑤qi ling ;qin fan 。《guan zi ·zhi guo 》:“min pin ze wei xiang qing jia ,wei xiang qing jia ze gan ling shang fan jin 。”(wei :wei hai 。)⑥mo li 。《xun zi ·jun dao 》:“bing ren bu dai ling er jin 。”(jin :jian jiang you li 。)⑦di wang ling mu 。《guo yu ·ji yu 》:“ding min zhi ju ,cheng min zhi shi ,ling wei zhi zhong 。”[ling yi ]cui wei 。《han shu ·cheng di ji 》:“di wang zhi dao ,ri yi ling yi 。”

    xi :

    ①tong xi ;ai shang 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xi ye ,yue jing nai mian 。”②ai xi 。《han fei zi ·nan er 》:“fu xi cao mao zhe hao he sui 。”③lin xi ;she bu de 。《lv shi chun qiu ·chang li 》:“wo guo tu ye ,wei tian xia xi si 。”

    e :

    ①shi jian ji duan ;tu ran ;qing ke ;pian ke 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“e ran jiao 。”(jiao :xing 。)《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“e jian xiao chong yue qi 。”②qing xie 。zhang heng 《gui tian fu 》:“yu shi yao xia e jing 。”《shi jing ·xiao ya ·bin zhi chu yan 》:“ce bian (biàn)zhi e 。”(wai dai zhao de mao zi qing xie dao yi bian 。)③tong “e ”。gao song 。yang xiong 《yu lie fu 》:“e xuan mian 。”[e er ]ye zuo “e er ”。shi jian ji duan ,tu ran 。《zhuang zi ·da zong shi 》:“e er zi yu you bing ,zi si wang wen zhi 。”(wen :wen hou 。)《jin shu ·wu hang zhi xia 》:“you yi ma wei you shao zhuang ……e er bu jian 。”

    qing :

    (yi )①shi jian duan zan ,yu “jiu ”xiang dui 。《xun zi ·xing e 》:“tian xia zhi bei luan er xiang wang ,bu dai qing yi 。”②de ji chan wei 。100mu wei 1qing 。1shi qing ge 6.6667gong qing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“shang xia tian guang ,yi bi mo qing 。”③fu ci 。bu jiu ;gang cai ;jin lai 。《han shu ·yang yun chuan 》:“qing zhe zu xia li jiu tu ,lin an ding 。” (er )qīng qing xie ;pian xie ;qing ce 。hou zuo “qing ”。《han shu ·wang bao chuan 》:“bu chan qing er er ting yi cong 。”