• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 臨潁美人在白帝,妙舞此曲神揚揚。

    “臨潁美人在白帝,妙舞此曲神揚揚。”詩句出處:《觀公孫大娘弟子舞劍器行並序》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    昔有佳人公孫氏,一舞劍器動四方。
    觀者如山色沮喪,天地為之久低昂。
    爧如羿射九日落,嬌如群帝驂龍翔。
    來如雷霆收震怒,罷如江海凝清光。
    絳唇珠袖兩寂寞,晚有弟子傳芬芳。
    臨潁美人在白帝,妙舞此曲神揚揚。
    與餘問答既有以,感時撫事增惋傷。
    先帝侍女八千人,公孫劍器初第一。
    五十年間似反掌,風塵澒洞昏王室。
    梨國子弟散如煙,女樂馀姿映寒日。
    金粟堆南木已拱,瞿塘石城草蕭瑟。
    玳弦急管曲復終,樂極哀來月東出。
    老夫不知其所往,足繭荒山轉愁疾。

    【註釋】:

    臨:

    (一)①自上往下看。《史記·平原君虞卿列傳》:“而君之後宮臨而笑臣。”(臣:自稱的謙詞。)②統治;治理。《漢書·貢禹傳》:“武帝始臨天下,尊賢用士。”《國語·晉語五》:“茍從是行也,臨長晉國者,非汝其誰?”③至;到;到達。李密《陳情表》:“州司臨門,急於星火。”(州司:州官。)也用於稱對方到來的敬辭。《左傳·襄公三年》:“請君臨之。”④靠近;臨近。《史記·平原君虞卿列傳》:“平原君傢樓臨民傢。”范仲淹《嶽陽樓記》:“把酒臨風。”陶淵明《歸去來兮辭》:“臨清流而賦詩。”⑤對著范本摹仿。⑥指時間臨近;將要。《漢書·韓延壽傳》:“臨上車,騎吏一人後至。”(騎吏:騎馬的官吏。)⑦監視。《詩經·大雅·大明》:“上帝臨女,無貳爾心。”(女:同“汝”。爾:你。) (二)lìn 哭,哭吊死者。《史記·孝文帝本紀》:“宮殿中當臨者,皆以旦夕,各十五舉聲。”(旦:早。舉聲:高聲號哭。)《世說新語·傷逝》:“孝武山陵夕,王孝伯入臨。”

    美:

    ①味美。《孟子·盡心下》:“膾炙與羊棗孰美。”(膾:剁細瞭的肉。炙:燒烤的肉。羊棗:一種小柿子。孰:哪個。)《呂氏春秋·本味》:“果之美者,沙棠之實。”②美麗;漂亮。《詩經·魏風·汾沮洳》:“彼其之子,美如玉。”③美善;美好。《荀子·王霸》:“無國而不有美俗。”④稱贊;贊揚。《谷梁傳·僖公元年》:“美齊侯之功也。”

    在:

    ①存在;在世。《論語·裡仁》:“父母在,不遠遊,遊必有方。”范縝《神滅論》:“豈容形亡而神在。”②表示人或事物的位置或狀態。張華《情詩》:“處歡愒(kài)夜促,在戚怨宵長”。(愒:貪。)③處;處所。陶潛《飲酒》之二:“衰榮無定在,彼此共更之。”④在於;取決於。《荀子·勸學》:“駑馬十駕,功在不舍。”⑤問候;慰問。《左傳·襄公二十六年》:“寡人淹恤在外,二三子使寡人朝夕聞衛國之言,吾子獨不在寡人。”(寡人:衛獻公自稱。淹恤:久遭憂患。吾子:指衛大夫大叔文子。)⑥觀察;審察。《尚書 ·舜典》:“在璇璣玉衡,以齊七政。”(璇璣玉衡:玉飾的天體觀測儀器。七政:日、月和金木水火土五星。)⑦介詞。引進事情發生的時間、地點、情形、范圍等。柳宗元《田傢》詩:“迎新在此歲。”《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“將軍禽操宜在今日。”(將軍:指孫權。操:曹操。)⑧和“所”連用,表示強調,其下多連“不”等。⑨終結。《尚書·呂刑》:“非天不中,惟人在命。”⑩通“才”。僅僅。《漢書·賈誼傳》:“長沙乃在二萬五千戶耳。”

    白:

    ①白色。《荀子·榮辱》:“目辨白黑美惡。”(辨:辨別。)②純潔。《韓非子·說疑》:“竦(sǒng)心白意。”(竦:恭敬。)③皎潔;明亮。白居易《琵琶行》:“唯見江心秋月白。”④彰明;顯赫。《荀子·天論》:“禮義不加於國傢,則功名不白。”⑤表明;陳述。《呂氏春秋·士節》:“吾將以死白之。”⑥稟告;報告。柳宗元《段太尉逸事狀》:“太尉自州以狀白府。”⑦徒然;平白地。李白《越女詞》五首之四:“相看月未墮,白地斷肝腸。”

    帝:

    ①天帝。古人或宗教徒稱宇宙的創造者和主宰者為帝。《尚書·呂刑》:“上帝監民。”屈原《九歌·少司命》:“夕宿兮帝郊。”②君主;皇帝。《戰國策·趙策三》:“秦所以急圍趙者,前與齊閔王爭強為帝。”《續資治通鑒·宋太祖乾德四年》:“帝每勸以讀書,(趙)普遂手不釋卷。”

    妙:

    ①好;美好。《論衡·定賢》:“曲妙人不能盡和。”②奇巧;奇妙。江淹《別賦》:“術即妙而猶學。”③精微;微妙。《申鑒·雜言下》:“幽深謂之玄,理微謂之妙。”④幼小;細小。錢起《送傅管記赴蜀軍》:“才略縱橫年且妙。”(才略:才幹謀略。縱橫: 奔放 自 如。) ⑤通 “眇(miǎo)”。遙遠。《韓非子· 難言》:“閎大廣博,妙遠不測。”

    舞:

    ①舞蹈。《呂氏春秋·孟春》:“命樂正入學習舞。”②跳舞。《論語·八佾》:“季氏八佾(yì)舞於庭。”(佾:八人一行為一佾。)《韓非子·五蠹》:“長袖善舞,多錢善賈(gǔ)。”(賈:經商。)③揮動;擺動。《山海經·海外西經》:“操幹戚以舞。”(操:持。幹、戚:均武器名。)葉夢得《賀新郎》:“吹盡殘花無人見,惟垂楊自舞。”④飛翔。《列子·湯問》:“瓠(hù)巴鼓琴而鳥舞魚躍。”(瓠巴:人名。)⑤玩弄;舞弄(文字、權術等)。《史記·酷吏列傳》:“舞智以禦人。”

    此:

    ①代詞。這;這個。《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”《禮記·禮運》:“此之謂大同。”②這樣;這般。庾信《哀江南賦》:“天何為而此醉。”③副詞。乃;則。《後漢書·黃瓊傳》:“必待堯舜之君,此為志士終無時矣。”

    曲:

    (一)①彎;不直。與“直”相對。《荀子·勸學》:“木直中繩,輮以為輪,其曲中規。”②不正;不公正;不正派。《戰國策·秦策五》:“趙王之臣有韓倉者,以曲合於趙王。”陸賈《新語·辨惑》:“懷曲而合邪。”(合:迎合。邪:偏邪。)③局部;一部分。《淮南子·繆稱》:“察一曲者,不可與言化。”④委婉曲折。元結《惡(wù)曲篇》:“未嘗曲氣以轉聲,曲辭以達意。”⑤泛指彎曲之處。吳融《壁畫折竹雜言》:“渭曲逢,湘江別。”(渭:水名。)⑥偏僻之處。嚴忌《哀時命》:“塊獨守此曲隅兮。”(塊:孤獨。隅:角落。) (二)qǔ ①韻文的一種。通常指宋以來的南曲和北曲,同詞的體裁相近,但格式較為自由。分戲曲、散曲兩類,元明以來甚為流行。②歌曲。王褒《長安有狹邪行》:“塗歌楊柳曲,巷飲榴花樽。”(塗:同“途”。樽:酒器。)③樂曲。劉禹錫《楊柳枝詞九首》之一:“請君莫奏前朝曲。”

    神:

    ①天神。古人認為天地萬物的創造者和主宰者。《論語·述而》:“禱爾於上下神祇。”②鬼神。《禮記·祭法》:“山林、川谷、丘陵,能出雲,為風雨,見怪物,皆曰神。”(見:現。)③指人死後的魂靈。《左傳·昭公七年》:“昔堯殛鯀於羽山,其神化為黃熊。”④玄妙;神奇。《周易·系辭上》:“陰陽不測謂之神。”⑤心神;精神。《荀子·天論》:“形具而神生。”⑥表情;神態。《世說新語·簡傲》:“(王恬)神氣傲邁,瞭無相酬對意。”⑦形象;肖像。蔣驥《傳神秘要》:“傳神最大者,令彼隔幾而坐,可遠三四尺許,若小照,可遠五六尺,愈小愈宜遠。”⑧神韻。指文藝作品在境界上所表達出的情趣韻致。嚴羽《滄浪詩話·詩辨》:“詩之極致有一,曰入神。詩而入神,至矣,盡矣,蔑以加矣!”(蔑:無;沒有。)

    揚:

    ①舉起。《楚辭·九歌·東皇太一》:“揚枹(fú)兮拊(fǔ)鼓,疏緩節兮安歌。”(枹:鼓槌。拊:擊。疏緩:指節奏緩慢。)②向上揚起的樹枝。《詩經· 豳風·七月》:“取彼斧斨,以伐遠揚。”③簸動;向上播散;掀起。《詩經·小雅·大東》:“維南有箕,不可以簸揚。”④稱頌;宣揚;傳播。《詩經·大雅·江漢》:“對揚王之休命。”(對:酬答。休:美好。)⑤顯示;顯揚。《三國志·魏書·武帝紀》:“揚兵河上。”⑥容貌出眾。裴度《自題寫真贊》:“爾才不長,爾貌不揚,胡為將? 胡為相?”⑦發揚。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“光揚洪烈。”(洪烈:偉大的功業。)⑧振作。杜甫《新婚別》:“兵氣恐不揚。”(兵氣:士氣。)⑨古九州之一——揚州的簡稱。轄今之蘇、皖、贛、浙、閩諸省。⑩鉞,古代一種兵器。《詩經· 大雅·公劉》:“幹戈戚揚。”(幹:盾牌。戚:古代一種像斧的兵器。)[揚揚]心情愉快或得意的樣子。《史記·管晏列傳》:“意氣揚揚,甚自得也。”


  • 临颍美人在白帝,妙舞此曲神扬扬。

    “临颍美人在白帝,妙舞此曲神扬扬。”诗句出处:《观公孙大娘弟子舞剑器行并序》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    昔有佳人公孙氏,一舞剑器动四方。
    观者如山色沮丧,天地为之久低昂。
    爧如羿射九日落,娇如群帝骖龙翔。
    来如雷霆收震怒,罢如江海凝清光。
    绛唇珠袖两寂寞,晚有弟子传芬芳。
    临颍美人在白帝,妙舞此曲神扬扬。
    与余问答既有以,感时抚事增惋伤。
    先帝侍女八千人,公孙剑器初第一。
    五十年间似反掌,风尘澒洞昏王室。
    梨国子弟散如烟,女乐馀姿映寒日。
    金粟堆南木已拱,瞿塘石城草萧瑟。
    玳弦急管曲复终,乐极哀来月东出。
    老夫不知其所往,足茧荒山转愁疾。

    【注释】:

    临:

    (一)①自上往下看。《史记·平原君虞卿列传》:“而君之后宫临而笑臣。”(臣:自称的谦词。)②统治;治理。《汉书·贡禹传》:“武帝始临天下,尊贤用士。”《国语·晋语五》:“苟从是行也,临长晋国者,非汝其谁?”③至;到;到达。李密《陈情表》:“州司临门,急于星火。”(州司:州官。)也用于称对方到来的敬辞。《左传·襄公三年》:“请君临之。”④靠近;临近。《史记·平原君虞卿列传》:“平原君家楼临民家。”范仲淹《岳阳楼记》:“把酒临风。”陶渊明《归去来兮辞》:“临清流而赋诗。”⑤对着范本摹仿。⑥指时间临近;将要。《汉书·韩延寿传》:“临上车,骑吏一人后至。”(骑吏:骑马的官吏。)⑦监视。《诗经·大雅·大明》:“上帝临女,无贰尔心。”(女:同“汝”。尔:你。) (二)lìn 哭,哭吊死者。《史记·孝文帝本纪》:“宫殿中当临者,皆以旦夕,各十五举声。”(旦:早。举声:高声号哭。)《世说新语·伤逝》:“孝武山陵夕,王孝伯入临。”

    美:

    ①味美。《孟子·尽心下》:“脍炙与羊枣孰美。”(脍:剁细了的肉。炙:烧烤的肉。羊枣:一种小柿子。孰:哪个。)《吕氏春秋·本味》:“果之美者,沙棠之实。”②美丽;漂亮。《诗经·魏风·汾沮洳》:“彼其之子,美如玉。”③美善;美好。《荀子·王霸》:“无国而不有美俗。”④称赞;赞扬。《谷梁传·僖公元年》:“美齐侯之功也。”

    在:

    ①存在;在世。《论语·里仁》:“父母在,不远游,游必有方。”范缜《神灭论》:“岂容形亡而神在。”②表示人或事物的位置或状态。张华《情诗》:“处欢愒(kài)夜促,在戚怨宵长”。(愒:贪。)③处;处所。陶潜《饮酒》之二:“衰荣无定在,彼此共更之。”④在于;取决于。《荀子·劝学》:“驽马十驾,功在不舍。”⑤问候;慰问。《左传·襄公二十六年》:“寡人淹恤在外,二三子使寡人朝夕闻卫国之言,吾子独不在寡人。”(寡人:卫献公自称。淹恤:久遭忧患。吾子:指卫大夫大叔文子。)⑥观察;审察。《尚书 ·舜典》:“在璇玑玉衡,以齐七政。”(璇玑玉衡:玉饰的天体观测仪器。七政:日、月和金木水火土五星。)⑦介词。引进事情发生的时间、地点、情形、范围等。柳宗元《田家》诗:“迎新在此岁。”《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“将军禽操宜在今日。”(将军:指孙权。操:曹操。)⑧和“所”连用,表示强调,其下多连“不”等。⑨终结。《尚书·吕刑》:“非天不中,惟人在命。”⑩通“才”。仅仅。《汉书·贾谊传》:“长沙乃在二万五千户耳。”

    白:

    ①白色。《荀子·荣辱》:“目辨白黑美恶。”(辨:辨别。)②纯洁。《韩非子·说疑》:“竦(sǒng)心白意。”(竦:恭敬。)③皎洁;明亮。白居易《琵琶行》:“唯见江心秋月白。”④彰明;显赫。《荀子·天论》:“礼义不加于国家,则功名不白。”⑤表明;陈述。《吕氏春秋·士节》:“吾将以死白之。”⑥禀告;报告。柳宗元《段太尉逸事状》:“太尉自州以状白府。”⑦徒然;平白地。李白《越女词》五首之四:“相看月未堕,白地断肝肠。”

    帝:

    ①天帝。古人或宗教徒称宇宙的创造者和主宰者为帝。《尚书·吕刑》:“上帝监民。”屈原《九歌·少司命》:“夕宿兮帝郊。”②君主;皇帝。《战国策·赵策三》:“秦所以急围赵者,前与齐闵王争强为帝。”《续资治通鉴·宋太祖乾德四年》:“帝每劝以读书,(赵)普遂手不释卷。”

    妙:

    ①好;美好。《论衡·定贤》:“曲妙人不能尽和。”②奇巧;奇妙。江淹《别赋》:“术即妙而犹学。”③精微;微妙。《申鉴·杂言下》:“幽深谓之玄,理微谓之妙。”④幼小;细小。钱起《送傅管记赴蜀军》:“才略纵横年且妙。”(才略:才干谋略。纵横: 奔放 自 如。) ⑤通 “眇(miǎo)”。遥远。《韩非子· 难言》:“闳大广博,妙远不测。”

    舞:

    ①舞蹈。《吕氏春秋·孟春》:“命乐正入学习舞。”②跳舞。《论语·八佾》:“季氏八佾(yì)舞于庭。”(佾:八人一行为一佾。)《韩非子·五蠹》:“长袖善舞,多钱善贾(gǔ)。”(贾:经商。)③挥动;摆动。《山海经·海外西经》:“操干戚以舞。”(操:持。干、戚:均武器名。)叶梦得《贺新郎》:“吹尽残花无人见,惟垂杨自舞。”④飞翔。《列子·汤问》:“瓠(hù)巴鼓琴而鸟舞鱼跃。”(瓠巴:人名。)⑤玩弄;舞弄(文字、权术等)。《史记·酷吏列传》:“舞智以御人。”

    此:

    ①代词。这;这个。《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”《礼记·礼运》:“此之谓大同。”②这样;这般。庾信《哀江南赋》:“天何为而此醉。”③副词。乃;则。《后汉书·黄琼传》:“必待尧舜之君,此为志士终无时矣。”

    曲:

    (一)①弯;不直。与“直”相对。《荀子·劝学》:“木直中绳,輮以为轮,其曲中规。”②不正;不公正;不正派。《战国策·秦策五》:“赵王之臣有韩仓者,以曲合于赵王。”陆贾《新语·辨惑》:“怀曲而合邪。”(合:迎合。邪:偏邪。)③局部;一部分。《淮南子·缪称》:“察一曲者,不可与言化。”④委婉曲折。元结《恶(wù)曲篇》:“未尝曲气以转声,曲辞以达意。”⑤泛指弯曲之处。吴融《壁画折竹杂言》:“渭曲逢,湘江别。”(渭:水名。)⑥偏僻之处。严忌《哀时命》:“块独守此曲隅兮。”(块:孤独。隅:角落。) (二)qǔ ①韵文的一种。通常指宋以来的南曲和北曲,同词的体裁相近,但格式较为自由。分戏曲、散曲两类,元明以来甚为流行。②歌曲。王褒《长安有狭邪行》:“涂歌杨柳曲,巷饮榴花樽。”(涂:同“途”。樽:酒器。)③乐曲。刘禹锡《杨柳枝词九首》之一:“请君莫奏前朝曲。”

    神:

    ①天神。古人认为天地万物的创造者和主宰者。《论语·述而》:“祷尔于上下神祇。”②鬼神。《礼记·祭法》:“山林、川谷、丘陵,能出云,为风雨,见怪物,皆曰神。”(见:现。)③指人死后的魂灵。《左传·昭公七年》:“昔尧殛鲧于羽山,其神化为黄熊。”④玄妙;神奇。《周易·系辞上》:“阴阳不测谓之神。”⑤心神;精神。《荀子·天论》:“形具而神生。”⑥表情;神态。《世说新语·简傲》:“(王恬)神气傲迈,了无相酬对意。”⑦形象;肖像。蒋骥《传神秘要》:“传神最大者,令彼隔几而坐,可远三四尺许,若小照,可远五六尺,愈小愈宜远。”⑧神韵。指文艺作品在境界上所表达出的情趣韵致。严羽《沧浪诗话·诗辨》:“诗之极致有一,曰入神。诗而入神,至矣,尽矣,蔑以加矣!”(蔑:无;没有。)

    扬:

    ①举起。《楚辞·九歌·东皇太一》:“扬枹(fú)兮拊(fǔ)鼓,疏缓节兮安歌。”(枹:鼓槌。拊:击。疏缓:指节奏缓慢。)②向上扬起的树枝。《诗经· 豳风·七月》:“取彼斧斨,以伐远扬。”③簸动;向上播散;掀起。《诗经·小雅·大东》:“维南有箕,不可以簸扬。”④称颂;宣扬;传播。《诗经·大雅·江汉》:“对扬王之休命。”(对:酬答。休:美好。)⑤显示;显扬。《三国志·魏书·武帝纪》:“扬兵河上。”⑥容貌出众。裴度《自题写真赞》:“尔才不长,尔貌不扬,胡为将? 胡为相?”⑦发扬。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“光扬洪烈。”(洪烈:伟大的功业。)⑧振作。杜甫《新婚别》:“兵气恐不扬。”(兵气:士气。)⑨古九州之一——扬州的简称。辖今之苏、皖、赣、浙、闽诸省。⑩钺,古代一种兵器。《诗经· 大雅·公刘》:“干戈戚扬。”(干:盾牌。戚:古代一种像斧的兵器。)[扬扬]心情愉快或得意的样子。《史记·管晏列传》:“意气扬扬,甚自得也。”


  • lin ying mei ren zai bai di ,miao wu ci qu shen yang yang 。

    “lin ying mei ren zai bai di ,miao wu ci qu shen yang yang 。”shi gou chu chu :《guan gong sun da niang di zi wu jian qi hang bing xu 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    xi you jia ren gong sun shi ,yi wu jian qi dong si fang 。
    guan zhe ru shan se ju sang ,tian de wei zhi jiu di ang 。
    ling ru yi she jiu ri la ,jiao ru qun di can long xiang 。
    lai ru lei ting shou zhen nu ,ba ru jiang hai ning qing guang 。
    jiang chun zhu xiu liang ji mo ,wan you di zi chuan fen fang 。
    lin ying mei ren zai bai di ,miao wu ci qu shen yang yang 。
    yu yu wen da ji you yi ,gan shi fu shi zeng wan shang 。
    xian di shi nv ba qian ren ,gong sun jian qi chu di yi 。
    wu shi nian jian shi fan zhang ,feng chen hong dong hun wang shi 。
    li guo zi di san ru yan ,nv le yu zi ying han ri 。
    jin su dui na mu yi gong ,ju tang dan cheng cao xiao se 。
    dai xian ji guan qu fu zhong ,le ji ai lai yue dong chu 。
    lao fu bu zhi ji suo wang ,zu jian huang shan zhuai chou ji 。

    【zhu shi 】:

    lin :

    (yi )①zi shang wang xia kan 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“er jun zhi hou gong lin er xiao chen 。”(chen :zi chen de qian ci 。)②tong zhi ;zhi li 。《han shu ·gong yu chuan 》:“wu di shi lin tian xia ,zun xian yong shi 。”《guo yu ·jin yu wu 》:“gou cong shi hang ye ,lin chang jin guo zhe ,fei ru ji shei ?”③zhi ;dao ;dao da 。li mi 《chen qing biao 》:“zhou si lin men ,ji yu xing huo 。”(zhou si :zhou guan 。)ye yong yu chen dui fang dao lai de jing ci 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qing jun lin zhi 。”④kao jin ;lin jin 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“ping yuan jun jia lou lin min jia 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ba jiu lin feng 。”tao yuan ming 《gui qu lai xi ci 》:“lin qing liu er fu shi 。”⑤dui zhao fan ben mo fang 。⑥zhi shi jian lin jin ;jiang yao 。《han shu ·han yan shou chuan 》:“lin shang che ,ji li yi ren hou zhi 。”(ji li :ji ma de guan li 。)⑦jian shi 。《shi jing ·da ya ·da ming 》:“shang di lin nv ,mo er er xin 。”(nv :tong “ru ”。er :ni 。) (er )lìn ku ,ku diao si zhe 。《shi ji ·xiao wen di ben ji 》:“gong dian zhong dang lin zhe ,jie yi dan xi ,ge shi wu ju sheng 。”(dan :zao 。ju sheng :gao sheng hao ku 。)《shi shui xin yu ·shang shi 》:“xiao wu shan ling xi ,wang xiao bai ru lin 。”

    mei :

    ①wei mei 。《meng zi ·jin xin xia 》:“kuai zhi yu yang zao shu mei 。”(kuai :duo xi le de rou 。zhi :shao kao de rou 。yang zao :yi chong xiao shi zi 。shu :na ge 。)《lv shi chun qiu ·ben wei 》:“guo zhi mei zhe ,sha tang zhi shi 。”②mei li ;piao liang 。《shi jing ·wei feng ·fen ju ru 》:“bi ji zhi zi ,mei ru yu 。”③mei shan ;mei hao 。《xun zi ·wang ba 》:“mo guo er bu you mei su 。”④chen zan ;zan yang 。《gu liang chuan ·xi gong yuan nian 》:“mei ji hou zhi gong ye 。”

    zai :

    ①cun zai ;zai shi 。《lun yu ·li ren 》:“fu mu zai ,bu yuan you ,you bi you fang 。”fan zhen 《shen mie lun 》:“qi rong xing wang er shen zai 。”②biao shi ren huo shi wu de wei zhi huo zhuang tai 。zhang hua 《qing shi 》:“chu huan he (kài)ye cu ,zai qi yuan xiao chang ”。(he :tan 。)③chu ;chu suo 。tao qian 《yin jiu 》zhi er :“cui rong mo ding zai ,bi ci gong geng zhi 。”④zai yu ;qu jue yu 。《xun zi ·quan xue 》:“nu ma shi jia ,gong zai bu she 。”⑤wen hou ;wei wen 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“gua ren yan xu zai wai ,er san zi shi gua ren chao xi wen wei guo zhi yan ,wu zi du bu zai gua ren 。”(gua ren :wei suo gong zi chen 。yan xu :jiu zao you huan 。wu zi :zhi wei da fu da shu wen zi 。)⑥guan cha ;shen cha 。《shang shu ·shun dian 》:“zai xuan ji yu heng ,yi ji qi zheng 。”(xuan ji yu heng :yu shi de tian ti guan ce yi qi 。qi zheng :ri 、yue he jin mu shui huo tu wu xing 。)⑦jie ci 。yin jin shi qing fa sheng de shi jian 、de dian 、qing xing 、fan wei deng 。liu zong yuan 《tian jia 》shi :“ying xin zai ci sui 。”《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jiang jun qin cao yi zai jin ri 。”(jiang jun :zhi sun quan 。cao :cao cao 。)⑧he “suo ”lian yong ,biao shi jiang diao ,ji xia duo lian “bu ”deng 。⑨zhong jie 。《shang shu ·lv xing 》:“fei tian bu zhong ,wei ren zai ming 。”⑩tong “cai ”。jin jin 。《han shu ·gu yi chuan 》:“chang sha nai zai er mo wu qian hu er 。”

    bai :

    ①bai se 。《xun zi ·rong ru 》:“mu bian bai hei mei e 。”(bian :bian bie 。)②chun jie 。《han fei zi ·shui yi 》:“song (sǒng)xin bai yi 。”(song :gong jing 。)③jiao jie ;ming liang 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“wei jian jiang xin qiu yue bai 。”④zhang ming ;xian he 。《xun zi ·tian lun 》:“li yi bu jia yu guo jia ,ze gong ming bu bai 。”⑤biao ming ;chen shu 。《lv shi chun qiu ·shi jie 》:“wu jiang yi si bai zhi 。”⑥bing gao ;bao gao 。liu zong yuan 《duan tai wei yi shi zhuang 》:“tai wei zi zhou yi zhuang bai fu 。”⑦tu ran ;ping bai de 。li bai 《yue nv ci 》wu shou zhi si :“xiang kan yue wei duo ,bai de duan gan chang 。”

    di :

    ①tian di 。gu ren huo zong jiao tu chen yu zhou de chuang zao zhe he zhu zai zhe wei di 。《shang shu ·lv xing 》:“shang di jian min 。”qu yuan 《jiu ge ·shao si ming 》:“xi su xi di jiao 。”②jun zhu ;huang di 。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“qin suo yi ji wei zhao zhe ,qian yu ji min wang zheng jiang wei di 。”《xu zi zhi tong jian ·song tai zu gan de si nian 》:“di mei quan yi dou shu ,(zhao )pu sui shou bu shi juan 。”

    miao :

    ①hao ;mei hao 。《lun heng ·ding xian 》:“qu miao ren bu neng jin he 。”②ji qiao ;ji miao 。jiang yan 《bie fu 》:“shu ji miao er you xue 。”③jing wei ;wei miao 。《shen jian ·za yan xia 》:“you shen wei zhi xuan ,li wei wei zhi miao 。”④you xiao ;xi xiao 。qian qi 《song fu guan ji fu shu jun 》:“cai lve zong heng nian ju miao 。”(cai lve :cai gan mou lve 。zong heng : ben fang zi ru 。) ⑤tong “miao (miǎo)”。yao yuan 。《han fei zi · nan yan 》:“hong da an bo ,miao yuan bu ce 。”

    wu :

    ①wu dao 。《lv shi chun qiu ·meng chun 》:“ming le zheng ru xue xi wu 。”②tiao wu 。《lun yu ·ba yi 》:“ji shi ba yi (yì)wu yu ting 。”(yi :ba ren yi hang wei yi yi 。)《han fei zi ·wu du 》:“chang xiu shan wu ,duo qian shan gu (gǔ)。”(gu :jing shang 。)③hui dong ;bai dong 。《shan hai jing ·hai wai xi jing 》:“cao gan qi yi wu 。”(cao :chi 。gan 、qi :jun wu qi ming 。)xie meng de 《he xin lang 》:“chui jin can hua mo ren jian ,wei chui yang zi wu 。”④fei xiang 。《lie zi ·shang wen 》:“hu (hù)ba gu qin er diao wu yu yue 。”(hu ba :ren ming 。)⑤wan long ;wu long (wen zi 、quan shu deng )。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“wu zhi yi yu ren 。”

    ci :

    ①dai ci 。zhe ;zhe ge 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”《li ji ·li yun 》:“ci zhi wei da tong 。”②zhe yang ;zhe ban 。yu xin 《ai jiang na fu 》:“tian he wei er ci zui 。”③fu ci 。nai ;ze 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“bi dai yao shun zhi jun ,ci wei zhi shi zhong mo shi yi 。”

    qu :

    (yi )①wan ;bu zhi 。yu “zhi ”xiang dui 。《xun zi ·quan xue 》:“mu zhi zhong sheng ,rou yi wei lun ,ji qu zhong gui 。”②bu zheng ;bu gong zheng ;bu zheng pa 。《zhan guo ce ·qin ce wu 》:“zhao wang zhi chen you han cang zhe ,yi qu ge yu zhao wang 。”liu gu 《xin yu ·bian huo 》:“huai qu er ge xie 。”(ge :ying ge 。xie :pian xie 。)③ju bu ;yi bu fen 。《huai na zi ·miao chen 》:“cha yi qu zhe ,bu ke yu yan hua 。”④wei wan qu she 。yuan jie 《e (wù)qu pian 》:“wei chang qu qi yi zhuai sheng ,qu ci yi da yi 。”⑤fan zhi wan qu zhi chu 。wu rong 《bi hua she zhu za yan 》:“wei qu feng ,xiang jiang bie 。”(wei :shui ming 。)⑥pian pi zhi chu 。yan ji 《ai shi ming 》:“kuai du shou ci qu yu xi 。”(kuai :gu du 。yu :jiao la 。) (er )qǔ ①yun wen de yi chong 。tong chang zhi song yi lai de na qu he bei qu ,tong ci de ti cai xiang jin ,dan ge shi jiao wei zi you 。fen hu qu 、san qu liang lei ,yuan ming yi lai shen wei liu hang 。②ge qu 。wang bao 《chang an you xia xie hang 》:“tu ge yang liu qu ,hang yin liu hua zun 。”(tu :tong “tu ”。zun :jiu qi 。)③le qu 。liu yu xi 《yang liu zhi ci jiu shou 》zhi yi :“qing jun mo zou qian chao qu 。”

    shen :

    ①tian shen 。gu ren ren wei tian de mo wu de chuang zao zhe he zhu zai zhe 。《lun yu ·shu er 》:“dao er yu shang xia shen 祇。”②gui shen 。《li ji ·ji fa 》:“shan lin 、chuan gu 、qiu ling ,neng chu yun ,wei feng yu ,jian guai wu ,jie yue shen 。”(jian :xian 。)③zhi ren si hou de hun ling 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“xi yao ji gun yu yu shan ,ji shen hua wei huang xiong 。”④xuan miao ;shen ji 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“yin yang bu ce wei zhi shen 。”⑤xin shen ;jing shen 。《xun zi ·tian lun 》:“xing ju er shen sheng 。”⑥biao qing ;shen tai 。《shi shui xin yu ·jian ao 》:“(wang tian )shen qi ao mai ,le mo xiang chou dui yi 。”⑦xing xiang ;xiao xiang 。jiang ji 《chuan shen bi yao 》:“chuan shen zui da zhe ,ling bi ge ji er zuo ,ke yuan san si che hu ,re xiao zhao ,ke yuan wu liu che ,yu xiao yu yi yuan 。”⑧shen yun 。zhi wen yi zuo pin zai jing jie shang suo biao da chu de qing qu yun zhi 。yan yu 《cang lang shi hua ·shi bian 》:“shi zhi ji zhi you yi ,yue ru shen 。shi er ru shen ,zhi yi ,jin yi ,mie yi jia yi !”(mie :mo ;mei you 。)

    yang :

    ①ju qi 。《chu ci ·jiu ge ·dong huang tai yi 》:“yang bao (fú)xi fu (fǔ)gu ,shu huan jie xi an ge 。”(bao :gu chui 。fu :ji 。shu huan :zhi jie zou huan man 。)②xiang shang yang qi de shu zhi 。《shi jing · bin feng ·qi yue 》:“qu bi fu qiang ,yi fa yuan yang 。”③bo dong ;xiang shang bo san ;xian qi 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“wei na you ji ,bu ke yi bo yang 。”④chen song ;xuan yang ;chuan bo 。《shi jing ·da ya ·jiang han 》:“dui yang wang zhi xiu ming 。”(dui :chou da 。xiu :mei hao 。)⑤xian shi ;xian yang 。《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“yang bing he shang 。”⑥rong mao chu zhong 。pei du 《zi ti xie zhen zan 》:“er cai bu chang ,er mao bu yang ,hu wei jiang ? hu wei xiang ?”⑦fa yang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“guang yang hong lie 。”(hong lie :wei da de gong ye 。)⑧zhen zuo 。du fu 《xin hun bie 》:“bing qi kong bu yang 。”(bing qi :shi qi 。)⑨gu jiu zhou zhi yi ——yang zhou de jian chen 。he jin zhi su 、wan 、gan 、zhe 、min zhu sheng 。⑩yue ,gu dai yi chong bing qi 。《shi jing · da ya ·gong liu 》:“gan ge qi yang 。”(gan :dun pai 。qi :gu dai yi chong xiang fu de bing qi 。)[yang yang ]xin qing yu kuai huo de yi de yang zi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi yang yang ,shen zi de ye 。”