- 繁体
- 简体
- 拼音
-
一氣暫聚常恐散,黃河清兮白石爛。
“一氣暫聚常恐散,黃河清兮白石爛。”詩句出處:《古興》;是唐朝詩人權德輿的作品。月中有桂樹,無翼難上天。海底有龍珠,下隔萬丈淵。
人生大限雖百歲,就中三十稱一世。晦明烏兔相推遷,
雪霜漸到雙鬢邊。沉憂戚戚多浩嘆,不得如意居太半。
一氣暫聚常恐散,黃河清兮白石爛。
【註釋】:
一:
①數詞。《孟子·梁惠王上》:“吾何愛一牛?”(愛:吝惜。)《漢書·律歷志上》:“數者,一、十、百、千、萬也。”又表序數第一。《呂氏春秋·古樂》:“投足以歌八闋:一曰載民,二曰玄鳥。”(八闋:指舞樂的八章。載民、玄鳥:樂曲八章之名。)②專一。《荀子·勸學》:“螾無爪牙之利,筋骨之強,上食埃土,下飲黃泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;滿。《史記·淮陰侯列傳》:“至拜大將,乃韓信也,一軍皆驚。”④統一;使……一致。《史記·秦始皇本紀》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左傳·莊公十二年》:“天下之惡一也。”(惡:指惡人。)⑥整體。賈誼《新書·過秦上》:“合從締交,相與為一。”⑦古代哲學概念。指“道”及“道”所派生的“氣”。⑧副詞。1. 一概;都。《史記·孟嘗君列傳》:“食客數千人,無貴賤一與文等。”2. 一旦。《莊子·徐無鬼》:“一聞人之過,終身不忘。”(過:過失。)3. 乃;竟。《戰國策·齊策一》:“靖郭君之於寡人,一至於此乎?”⑨語氣詞。起加強語氣的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者一灑之。”⑩我國民族音樂記音符號之一。[一何]副詞。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,婦啼一何苦!”一氣:
①一口氣,表示不間斷。如:一氣呵成。《宣和遺事》前集:“有僧人帶來行童見師囚瞭,一氣走至汴河岸上。”②猶一片。白居易《春遊二林寺》詩:“散作萬壑春,凝為一氣碧。”③聲氣相通。崔國輔《奉和華清宮觀行香應制》:“雲物三光裡,君臣一氣中。”《紅樓夢》第六十五回:“〔平姑娘〕為人很好,雖然和奶奶一氣,他倒背著奶奶常作些好事。”氣:
①氣;氣體。《列子·天瑞》:“虹霓也,雲霧也,風雨也,四時也,此積氣之成乎天者也。”孟浩然《臨洞庭上張丞相》:“氣蒸雲夢澤,波撼嶽陽城。”②空氣。《列子·天瑞》:“天積氣耳,亡(wú)處亡氣。”(亡:通“無”。)③自然界陰陽風雨等現象。《莊子·逍遙遊》:“禦六氣之辯。”(禦:掌握適應。六氣:指陰陽風雨晦明。辯:同“變”。變化。)④呼吸;氣息。《漢書·蘇建傳附蘇武》:“武氣絕,半日復息。”⑤氣味。《大戴禮記·四代》:“食為味,味為氣。”⑥氣勢;精神狀態。《左傳·莊公十年》:“夫戰,勇氣也。”⑦古代哲學概念。指形成宇宙萬物的最基本的物質實體。《荀子·王制》:“水火有氣而無生。”⑧古代醫學指人體生存要素之一。《呂氏春秋·盡數》:“精不流則氣鬱。”暫:
①短時間。張衡《西京賦》:“暫勞永逸。”②副詞。表示時間。1. 表示權宜性的。相當於“暫且”、“姑且”。李白《對月獨酌》:“暫伴月將影,行樂須及春。”(將:與。)2. 表示不常有的。相當於“偶爾”或“突然”。白居易《琵琶行》:“如聽仙樂耳暫明。”《史記·李將軍列傳》:“(李)廣詳(yáng)死,睨其旁有一胡兒騎善馬,廣暫騰而上胡兒馬。”(詳:通“佯”。假裝。)3. 初;剛。庾信《春賦》:“玉管初調,鳴弦暫撫。”聚:
①集合;會合。《莊子·徐無鬼》:“夫民,不難聚也。”②村落。王褒《僮約》:“往來市聚,慎護奸偷。”《史記· 五帝本紀》:“一年而所居成聚。”③積蓄;儲備。《莊子·逍遙遊》:“適百裡者,宿舂糧;適千裡者,三月聚糧。”(舂:把谷類的皮搗掉。)④征集。柳宗元《捕蛇者說》:“太醫以王命聚之,歲賦其二。”常:
①恒久不變的;固定的。《孫子·虛實》:“四時無常位。”(四時:四季。)《韓非子·五蠹》:“不期修古,不法常可。”②一定的準則或制度。《周易·系辭上》:“動靜有常。”《國語·楚語上》:“民不廢時務,官不易朝常。”③指由習慣而形成的常規、慣例。《管子·幼官》:“明法審數,立常備能,則治。”④特指封建社會倫理道德的最高準則。《論衡·問孔》:“五常之道,仁、義、禮、智、信也。”⑤平凡的;普通的。《史記·扁鵲傳》:“扁鵲,非常人也。”⑥日常;平時。《晉書·何曾傳》:“未嘗聞經國遠圖,惟說平生常事。”(經:治理。)⑦副詞。經常;常常。《列子·天瑞》:“常生常化者,無時不生,無時不化。”⑧古代長度單位。八尺為尋,兩尋為常。《韓非子·揚權》:“上失扶寸,下得尋常。”⑨通“嘗”。曾經。《荀子·天論》:“夫日月之有蝕,風雨之不時,怪星之黨(tǎng)見(xiàn),是無世而不常有之。”(黨:偶然。)恐:
①畏懼;害怕。司馬遷《報任安書》:“猛虎在深山,百獸震恐。”《尚書·金滕》:“天大雷電以風,禾盡偃(yǎn),大木斯拔,邦人大恐。”(偃:倒下。邦人:國人。)②威嚇;恐嚇。《史記·秦始皇本紀》:“李斯因說秦王,請先取韓以恐他國。”《宋史·楊廷璋傳》:“有姊寡居京師;周祖微時,欲聘之,姊不從;令媒氏傳言恐逼。”(周祖:後周太祖郭威。)③恐怕;擔心。《論語· 季氏》:“吾恐季孫之憂不在顓臾。”蘇軾《海棠》:“隻恐夜深花睡去。”散:
(一)①離散;分散。《周禮·夏官·大司馬》:“以九伐之法正邦國:……野荒民散則削之。”(削:削減其土地。)②分發;散發。《尚書·武成》:“散鹿臺之財,發巨橋之粟。”王守仁《登泰山》:“陽光散巖壑,秋容淡相輝。”③排遣;抒發。《三國志·魏書·陳思王植傳》:“使臣得一散所懷,攄舒蘊積,死不恨矣。”④紛亂。《淮南子·原道》:“不與物散,粹之至也。” (二)sǎn ①沒有約束;松散。《荀子·修身》:“庸眾駑散,則劫之以師友。”(庸:平庸。劫:劫奪,引申為強制其除去。)《北史·序傳》:“子孫散居諸國,或在趙,或在秦。”②閑散。《梁書·忠壯世子方傳》:“性愛林泉,特好散逸。”③粉末狀藥物。《後漢書·方術傳下 ·華佗》:“當須刳割者,便飲其麻沸散。”黃:
①黃色。《詩經·邶風·綠衣》:“綠兮衣兮,綠衣黃裳(cháng)。”(裳:下衣;下裙。)楊臣源《城東早春》:“綠柳才黃半未勻。”②變黃。韋應物《答鄭騎曹青橘絕句》:“憐君臥病思新橘,試摘猶酸亦未黃。”③黃帝的簡稱。陶潛《時運》:“清琴橫床,濁酒半壺。黃唐莫逮(dài),慨獨在餘。”(黃:黃帝。唐:唐堯。逮:及。)④雌黃,古人用作塗抹文字,點校書籍的顏料。陶翰《贈鄭員外》:“何必守章句,終年事鉛黃。”[黃口]幼兒。《淮南子·汜論》:“古之伐國不殺黃口。”[黃耈(gǒu)]老人。《詩經·小雅·南山有臺》:“樂隻君子,遐不黃耈。”河:
①黃河的專稱。《尚書·禹貢》:“浮於濟(jǐ)漯(tà),達於河。”(濟、漯:都是水名。)《世說新語· 言語》:“風景不殊,正自有山河之異。”②河流的通稱。陸遊《十一月一日風雨大作》:“夜闌臥聽風吹雨,鐵馬冰河入夢來。”(鐵馬:披甲的戰馬。)《三國志·吳書·吳主傳》:“信著金石,義蓋山河。”③指銀河;天河。杜甫《一百五日夜對月》:“牛女漫愁思,秋期猶渡河。”《古詩十九首·迢迢牽牛星》:“迢迢牽牛星,皎皎河漢女。”清:
①水純凈透明,與“濁”相對。屈原《漁父》:“滄浪之水清兮,可以濯吾纓。”②潔凈。張衡《東京賦》:“京室密清。”③使潔凈;使幹凈。陸雲《盛德賦》:“泛時雨以清天,灑狂塵以肅地。”④清晰;清楚。張祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黃楊惠不輕,虎頭光照簟文清。”⑤聲音清亮;清脆。蘇軾《石鐘山記》:“南聲函胡,北聲清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高揚。)⑥清爽;清涼;寒涼。辛棄疾《西江月》:“明月別枝驚鵲,清風半夜鳴蟬。”(別:另一。)⑦冷清;淒清。李白《夢遊天姥吟留別》:“謝公宿處今尚在,淥水蕩漾清猿啼。”⑧寂靜;清靜。《莊子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《詠風》:“勞歌《大風曲》,威加四海清。”(大風曲:漢高祖即位後曾回故鄉,作《大風歌》。加:施。)⑩公正;廉潔;清白;清廉。《史記·屈原賈生列傳》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(是以:因此。)(11)單純;素雅。杜牧《沈下賢》:“斯人清唱何人和? 草徑苔蕪不可尋。”(12)肅清;使幹凈。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“保護聖主,復大權,清君側,肅宮廷。”(13)用完;用盡。《越絕書·荊平王內傳》:“(伍子胥)乃發其簞飯,清其壺漿而食。”(荊:楚國的別稱。)(14)中國封建朝代名稱,公元1616~1911年。(15)廁所。後作“圊”。《風俗通·怪神》:“二三日乃於清中糞下啼。”(16)古代哲學用語。指沖和之氣。《荀子·解蔽》:“故道之以禮,養之以清。”兮:
語氣詞。多用於韻文。相當於“啊”、“呀”。《楚辭·九歌·國殤》:“身既死兮神以靈,魂魄毅兮為鬼雄。”白:
①白色。《荀子·榮辱》:“目辨白黑美惡。”(辨:辨別。)②純潔。《韓非子·說疑》:“竦(sǒng)心白意。”(竦:恭敬。)③皎潔;明亮。白居易《琵琶行》:“唯見江心秋月白。”④彰明;顯赫。《荀子·天論》:“禮義不加於國傢,則功名不白。”⑤表明;陳述。《呂氏春秋·士節》:“吾將以死白之。”⑥稟告;報告。柳宗元《段太尉逸事狀》:“太尉自州以狀白府。”⑦徒然;平白地。李白《越女詞》五首之四:“相看月未墮,白地斷肝腸。”石:
(一)①石頭;石塊。《列子·湯問》:“且焉置土石?”②碑碣;石刻。陸機《文賦》:“被金石以廣德,流管弦而日新。”③石磬,古樂器名,八音之一。《韓非子·說疑》:“不聽鐘石之聲。”④古代用以治病的石針。《韓非子·喻老》:“(病)在肌膚,針石所及也。” (二)dàn (舊讀shí) ①古代重量單位。一百二十斤為一石。《墨子·魯問》:“而任五十石之重。”②容量單位。十鬥為一石。韓愈《雜說》四:“馬之千裡者,一食或盡粟一石。”爛:
①用火煮熟。《呂氏春秋·本味》:“故久而不弊,熟而不爛。”②極熟;精通。王士禎等《師友詩傳錄四》:“《文選》爛,秀才半。”③程度深。陸遊《醉中浩歌罷戲書》:“老眼閱人真爛熟,壯心得酒旋消磨。”④隨意;放縱而無節制。韓愈《劉生》:“妖歌慢舞爛不收。”。⑤燒傷;灼傷。《漢書·霍光傳》:“焦頭爛額為上客。”⑥腐爛;潰爛。《莊子·人間世》:“口舌其葉,則口爛而為傷。”⑦破碎;散亂;零亂。梅堯臣《雷太簡遺蜀鞭》:“我騎瘦馬固莫稱,破韉(jiān)爛轡(pèi)沙塵暗。”(韉:馬鞍下的墊子。轡:駕馭牲口的嚼子和韁繩。)⑧光明;明亮。王安石《祭歐陽文忠公文》:“爛如日星之光輝。”⑨色彩絢麗。白居易《牡丹芳》:“千片赤英霞爛爛,百枝絳艷燈煌煌。”[爛漫]也作“爛熳”。1.散亂的樣子。嚴忌《哀時命》:“生天地之若過兮,忽爛漫而無成。”2.顏色鮮明艷麗。杜甫《春日江村》:“種竹交加翠,栽桃紅爛漫。”3.任意,無拘束的樣子。高燮《己酉秋結寒隱社作詩述意》:“商量欲辟東籬地,更覓黃花爛漫栽。”4. 自然坦誠。顧炎武《桃花溪歌贈陳處士梅》:“有時提壺過比鄰,笑談爛漫皆天真。” -
一气暂聚常恐散,黄河清兮白石烂。
“一气暂聚常恐散,黄河清兮白石烂。”诗句出处:《古兴》;是唐朝诗人权德舆的作品。月中有桂树,无翼难上天。海底有龙珠,下隔万丈渊。
人生大限虽百岁,就中三十称一世。晦明乌兔相推迁,
雪霜渐到双鬓边。沉忧戚戚多浩叹,不得如意居太半。
一气暂聚常恐散,黄河清兮白石烂。
【注释】:
一:
①数词。《孟子·梁惠王上》:“吾何爱一牛?”(爱:吝惜。)《汉书·律历志上》:“数者,一、十、百、千、万也。”又表序数第一。《吕氏春秋·古乐》:“投足以歌八阕:一曰载民,二曰玄鸟。”(八阕:指舞乐的八章。载民、玄鸟:乐曲八章之名。)②专一。《荀子·劝学》:“螾无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;满。《史记·淮阴侯列传》:“至拜大将,乃韩信也,一军皆惊。”④统一;使……一致。《史记·秦始皇本纪》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左传·庄公十二年》:“天下之恶一也。”(恶:指恶人。)⑥整体。贾谊《新书·过秦上》:“合从缔交,相与为一。”⑦古代哲学概念。指“道”及“道”所派生的“气”。⑧副词。1. 一概;都。《史记·孟尝君列传》:“食客数千人,无贵贱一与文等。”2. 一旦。《庄子·徐无鬼》:“一闻人之过,终身不忘。”(过:过失。)3. 乃;竟。《战国策·齐策一》:“靖郭君之于寡人,一至于此乎?”⑨语气词。起加强语气的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者一洒之。”⑩我国民族音乐记音符号之一。[一何]副词。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,妇啼一何苦!”一气:
①一口气,表示不间断。如:一气呵成。《宣和遗事》前集:“有僧人带来行童见师囚了,一气走至汴河岸上。”②犹一片。白居易《春游二林寺》诗:“散作万壑春,凝为一气碧。”③声气相通。崔国辅《奉和华清宫观行香应制》:“云物三光里,君臣一气中。”《红楼梦》第六十五回:“〔平姑娘〕为人很好,虽然和奶奶一气,他倒背着奶奶常作些好事。”气:
①气;气体。《列子·天瑞》:“虹霓也,云雾也,风雨也,四时也,此积气之成乎天者也。”孟浩然《临洞庭上张丞相》:“气蒸云梦泽,波撼岳阳城。”②空气。《列子·天瑞》:“天积气耳,亡(wú)处亡气。”(亡:通“无”。)③自然界阴阳风雨等现象。《庄子·逍遥游》:“御六气之辩。”(御:掌握适应。六气:指阴阳风雨晦明。辩:同“变”。变化。)④呼吸;气息。《汉书·苏建传附苏武》:“武气绝,半日复息。”⑤气味。《大戴礼记·四代》:“食为味,味为气。”⑥气势;精神状态。《左传·庄公十年》:“夫战,勇气也。”⑦古代哲学概念。指形成宇宙万物的最基本的物质实体。《荀子·王制》:“水火有气而无生。”⑧古代医学指人体生存要素之一。《吕氏春秋·尽数》:“精不流则气郁。”暂:
①短时间。张衡《西京赋》:“暂劳永逸。”②副词。表示时间。1. 表示权宜性的。相当于“暂且”、“姑且”。李白《对月独酌》:“暂伴月将影,行乐须及春。”(将:与。)2. 表示不常有的。相当于“偶尔”或“突然”。白居易《琵琶行》:“如听仙乐耳暂明。”《史记·李将军列传》:“(李)广详(yáng)死,睨其旁有一胡儿骑善马,广暂腾而上胡儿马。”(详:通“佯”。假装。)3. 初;刚。庾信《春赋》:“玉管初调,鸣弦暂抚。”聚:
①集合;会合。《庄子·徐无鬼》:“夫民,不难聚也。”②村落。王褒《僮约》:“往来市聚,慎护奸偷。”《史记· 五帝本纪》:“一年而所居成聚。”③积蓄;储备。《庄子·逍遥游》:“适百里者,宿舂粮;适千里者,三月聚粮。”(舂:把谷类的皮捣掉。)④征集。柳宗元《捕蛇者说》:“太医以王命聚之,岁赋其二。”常:
①恒久不变的;固定的。《孙子·虚实》:“四时无常位。”(四时:四季。)《韩非子·五蠹》:“不期修古,不法常可。”②一定的准则或制度。《周易·系辞上》:“动静有常。”《国语·楚语上》:“民不废时务,官不易朝常。”③指由习惯而形成的常规、惯例。《管子·幼官》:“明法审数,立常备能,则治。”④特指封建社会伦理道德的最高准则。《论衡·问孔》:“五常之道,仁、义、礼、智、信也。”⑤平凡的;普通的。《史记·扁鹊传》:“扁鹊,非常人也。”⑥日常;平时。《晋书·何曾传》:“未尝闻经国远图,惟说平生常事。”(经:治理。)⑦副词。经常;常常。《列子·天瑞》:“常生常化者,无时不生,无时不化。”⑧古代长度单位。八尺为寻,两寻为常。《韩非子·扬权》:“上失扶寸,下得寻常。”⑨通“尝”。曾经。《荀子·天论》:“夫日月之有蚀,风雨之不时,怪星之党(tǎng)见(xiàn),是无世而不常有之。”(党:偶然。)恐:
①畏惧;害怕。司马迁《报任安书》:“猛虎在深山,百兽震恐。”《尚书·金滕》:“天大雷电以风,禾尽偃(yǎn),大木斯拔,邦人大恐。”(偃:倒下。邦人:国人。)②威吓;恐吓。《史记·秦始皇本纪》:“李斯因说秦王,请先取韩以恐他国。”《宋史·杨廷璋传》:“有姊寡居京师;周祖微时,欲聘之,姊不从;令媒氏传言恐逼。”(周祖:后周太祖郭威。)③恐怕;担心。《论语· 季氏》:“吾恐季孙之忧不在颛臾。”苏轼《海棠》:“只恐夜深花睡去。”散:
(一)①离散;分散。《周礼·夏官·大司马》:“以九伐之法正邦国:……野荒民散则削之。”(削:削减其土地。)②分发;散发。《尚书·武成》:“散鹿台之财,发巨桥之粟。”王守仁《登泰山》:“阳光散岩壑,秋容淡相辉。”③排遣;抒发。《三国志·魏书·陈思王植传》:“使臣得一散所怀,摅舒蕴积,死不恨矣。”④纷乱。《淮南子·原道》:“不与物散,粹之至也。” (二)sǎn ①没有约束;松散。《荀子·修身》:“庸众驽散,则劫之以师友。”(庸:平庸。劫:劫夺,引申为强制其除去。)《北史·序传》:“子孙散居诸国,或在赵,或在秦。”②闲散。《梁书·忠壮世子方传》:“性爱林泉,特好散逸。”③粉末状药物。《后汉书·方术传下 ·华佗》:“当须刳割者,便饮其麻沸散。”黄:
①黄色。《诗经·邶风·绿衣》:“绿兮衣兮,绿衣黄裳(cháng)。”(裳:下衣;下裙。)杨臣源《城东早春》:“绿柳才黄半未匀。”②变黄。韦应物《答郑骑曹青橘绝句》:“怜君卧病思新橘,试摘犹酸亦未黄。”③黄帝的简称。陶潜《时运》:“清琴横床,浊酒半壶。黄唐莫逮(dài),慨独在余。”(黄:黄帝。唐:唐尧。逮:及。)④雌黄,古人用作涂抹文字,点校书籍的颜料。陶翰《赠郑员外》:“何必守章句,终年事铅黄。”[黄口]幼儿。《淮南子·汜论》:“古之伐国不杀黄口。”[黄耈(gǒu)]老人。《诗经·小雅·南山有台》:“乐只君子,遐不黄耈。”河:
①黄河的专称。《尚书·禹贡》:“浮于济(jǐ)漯(tà),达于河。”(济、漯:都是水名。)《世说新语· 言语》:“风景不殊,正自有山河之异。”②河流的通称。陆游《十一月一日风雨大作》:“夜阑卧听风吹雨,铁马冰河入梦来。”(铁马:披甲的战马。)《三国志·吴书·吴主传》:“信著金石,义盖山河。”③指银河;天河。杜甫《一百五日夜对月》:“牛女漫愁思,秋期犹渡河。”《古诗十九首·迢迢牵牛星》:“迢迢牵牛星,皎皎河汉女。”清:
①水纯净透明,与“浊”相对。屈原《渔父》:“沧浪之水清兮,可以濯吾缨。”②洁净。张衡《东京赋》:“京室密清。”③使洁净;使干净。陆云《盛德赋》:“泛时雨以清天,洒狂尘以肃地。”④清晰;清楚。张祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黄杨惠不轻,虎头光照簟文清。”⑤声音清亮;清脆。苏轼《石钟山记》:“南声函胡,北声清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高扬。)⑥清爽;清凉;寒凉。辛弃疾《西江月》:“明月别枝惊鹊,清风半夜鸣蝉。”(别:另一。)⑦冷清;凄清。李白《梦游天姥吟留别》:“谢公宿处今尚在,渌水荡漾清猿啼。”⑧寂静;清静。《庄子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《咏风》:“劳歌《大风曲》,威加四海清。”(大风曲:汉高祖即位后曾回故乡,作《大风歌》。加:施。)⑩公正;廉洁;清白;清廉。《史记·屈原贾生列传》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(是以:因此。)(11)单纯;素雅。杜牧《沈下贤》:“斯人清唱何人和? 草径苔芜不可寻。”(12)肃清;使干净。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“保护圣主,复大权,清君侧,肃宫廷。”(13)用完;用尽。《越绝书·荆平王内传》:“(伍子胥)乃发其箪饭,清其壶浆而食。”(荆:楚国的别称。)(14)中国封建朝代名称,公元1616~1911年。(15)厕所。后作“圊”。《风俗通·怪神》:“二三日乃于清中粪下啼。”(16)古代哲学用语。指冲和之气。《荀子·解蔽》:“故道之以礼,养之以清。”兮:
语气词。多用于韵文。相当于“啊”、“呀”。《楚辞·九歌·国殇》:“身既死兮神以灵,魂魄毅兮为鬼雄。”白:
①白色。《荀子·荣辱》:“目辨白黑美恶。”(辨:辨别。)②纯洁。《韩非子·说疑》:“竦(sǒng)心白意。”(竦:恭敬。)③皎洁;明亮。白居易《琵琶行》:“唯见江心秋月白。”④彰明;显赫。《荀子·天论》:“礼义不加于国家,则功名不白。”⑤表明;陈述。《吕氏春秋·士节》:“吾将以死白之。”⑥禀告;报告。柳宗元《段太尉逸事状》:“太尉自州以状白府。”⑦徒然;平白地。李白《越女词》五首之四:“相看月未堕,白地断肝肠。”石:
(一)①石头;石块。《列子·汤问》:“且焉置土石?”②碑碣;石刻。陆机《文赋》:“被金石以广德,流管弦而日新。”③石磬,古乐器名,八音之一。《韩非子·说疑》:“不听钟石之声。”④古代用以治病的石针。《韩非子·喻老》:“(病)在肌肤,针石所及也。” (二)dàn (旧读shí) ①古代重量单位。一百二十斤为一石。《墨子·鲁问》:“而任五十石之重。”②容量单位。十斗为一石。韩愈《杂说》四:“马之千里者,一食或尽粟一石。”烂:
①用火煮熟。《吕氏春秋·本味》:“故久而不弊,熟而不烂。”②极熟;精通。王士祯等《师友诗传录四》:“《文选》烂,秀才半。”③程度深。陆游《醉中浩歌罢戏书》:“老眼阅人真烂熟,壮心得酒旋消磨。”④随意;放纵而无节制。韩愈《刘生》:“妖歌慢舞烂不收。”。⑤烧伤;灼伤。《汉书·霍光传》:“焦头烂额为上客。”⑥腐烂;溃烂。《庄子·人间世》:“口舌其叶,则口烂而为伤。”⑦破碎;散乱;零乱。梅尧臣《雷太简遗蜀鞭》:“我骑瘦马固莫称,破鞯(jiān)烂辔(pèi)沙尘暗。”(鞯:马鞍下的垫子。辔:驾驭牲口的嚼子和缰绳。)⑧光明;明亮。王安石《祭欧阳文忠公文》:“烂如日星之光辉。”⑨色彩绚丽。白居易《牡丹芳》:“千片赤英霞烂烂,百枝绛艳灯煌煌。”[烂漫]也作“烂熳”。1.散乱的样子。严忌《哀时命》:“生天地之若过兮,忽烂漫而无成。”2.颜色鲜明艳丽。杜甫《春日江村》:“种竹交加翠,栽桃红烂漫。”3.任意,无拘束的样子。高燮《己酉秋结寒隐社作诗述意》:“商量欲辟东篱地,更觅黄花烂漫栽。”4. 自然坦诚。顾炎武《桃花溪歌赠陈处士梅》:“有时提壶过比邻,笑谈烂漫皆天真。” -
yi qi zan ju chang kong san ,huang he qing xi bai dan lan 。
“yi qi zan ju chang kong san ,huang he qing xi bai dan lan 。”shi gou chu chu :《gu xing 》;shi tang chao shi ren quan de yu de zuo pin 。yue zhong you gui shu ,mo yi nan shang tian 。hai de you long zhu ,xia ge mo zhang yuan 。
ren sheng da xian sui bai sui ,jiu zhong san shi chen yi shi 。hui ming wu tu xiang tui qian ,
xue shuang jian dao shuang bin bian 。chen you qi qi duo hao tan ,bu de ru yi ju tai ban 。
yi qi zan ju chang kong san ,huang he qing xi bai dan lan 。
【zhu shi 】:
yi :
①shu ci 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu he ai yi niu ?”(ai :lin xi 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“shu zhe ,yi 、shi 、bai 、qian 、mo ye 。”you biao xu shu di yi 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“tou zu yi ge ba que :yi yue zai min ,er yue xuan diao 。”(ba que :zhi wu le de ba zhang 。zai min 、xuan diao :le qu ba zhang zhi ming 。)②zhuan yi 。《xun zi ·quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang ,shang shi ai tu ,xia yin huang quan ,yong xin yi ye 。”(yin :tong “yin ”。qiu yin 。)③quan ;man 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“zhi bai da jiang ,nai han xin ye ,yi jun jie jing 。”④tong yi ;shi ……yi zhi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yi fa du heng dan zhang che 。”⑤xiang tong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“tian xia zhi e yi ye 。”(e :zhi e ren 。)⑥zheng ti 。gu yi 《xin shu ·guo qin shang 》:“ge cong di jiao ,xiang yu wei yi 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi “dao ”ji “dao ”suo pa sheng de “qi ”。⑧fu ci 。1. yi gai ;dou 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ke shu qian ren ,mo gui jian yi yu wen deng 。”2. yi dan 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“yi wen ren zhi guo ,zhong shen bu wang 。”(guo :guo shi 。)3. nai ;jing 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jing guo jun zhi yu gua ren ,yi zhi yu ci hu ?”⑨yu qi ci 。qi jia jiang yu qi de zuo yong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”⑩wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。[yi he ]fu ci 。biao shi cheng du shen 。du fu 《dan hao li 》:“li hu yi he nu ,fu ti yi he ku !”yi qi :
①yi kou qi ,biao shi bu jian duan 。ru :yi qi a cheng 。《xuan he wei shi 》qian ji :“you seng ren dai lai hang tong jian shi qiu le ,yi qi zou zhi bian he an shang 。”②you yi pian 。bai ju yi 《chun you er lin si 》shi :“san zuo mo he chun ,ning wei yi qi bi 。”③sheng qi xiang tong 。cui guo fu 《feng he hua qing gong guan hang xiang ying zhi 》:“yun wu san guang li ,jun chen yi qi zhong 。”《gong lou meng 》di liu shi wu hui :“〔ping gu niang 〕wei ren hen hao ,sui ran he nai nai yi qi ,ta dao bei zhao nai nai chang zuo xie hao shi 。”qi :
①qi ;qi ti 。《lie zi ·tian rui 》:“hong ni ye ,yun wu ye ,feng yu ye ,si shi ye ,ci ji qi zhi cheng hu tian zhe ye 。”meng hao ran 《lin dong ting shang zhang cheng xiang 》:“qi zheng yun meng ze ,bo han yue yang cheng 。”②kong qi 。《lie zi ·tian rui 》:“tian ji qi er ,wang (wú)chu wang qi 。”(wang :tong “mo ”。)③zi ran jie yin yang feng yu deng xian xiang 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yu liu qi zhi bian 。”(yu :zhang wo kuo ying 。liu qi :zhi yin yang feng yu hui ming 。bian :tong “bian ”。bian hua 。)④hu xi ;qi xi 。《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“wu qi jue ,ban ri fu xi 。”⑤qi wei 。《da dai li ji ·si dai 》:“shi wei wei ,wei wei qi 。”⑥qi shi ;jing shen zhuang tai 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“fu zhan ,yong qi ye 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi xing cheng yu zhou mo wu de zui ji ben de wu zhi shi ti 。《xun zi ·wang zhi 》:“shui huo you qi er mo sheng 。”⑧gu dai yi xue zhi ren ti sheng cun yao su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·jin shu 》:“jing bu liu ze qi yu 。”zan :
①duan shi jian 。zhang heng 《xi jing fu 》:“zan lao yong yi 。”②fu ci 。biao shi shi jian 。1. biao shi quan yi xing de 。xiang dang yu “zan ju ”、“gu ju ”。li bai 《dui yue du zhuo 》:“zan ban yue jiang ying ,hang le xu ji chun 。”(jiang :yu 。)2. biao shi bu chang you de 。xiang dang yu “ou er ”huo “tu ran ”。bai ju yi 《pi pa hang 》:“ru ting xian le er zan ming 。”《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“(li )an xiang (yáng)si ,ni ji pang you yi hu er ji shan ma ,an zan teng er shang hu er ma 。”(xiang :tong “yang ”。jia zhuang 。)3. chu ;gang 。yu xin 《chun fu 》:“yu guan chu diao ,ming xian zan fu 。”ju :
①ji ge ;hui ge 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“fu min ,bu nan ju ye 。”②cun la 。wang bao 《tong yao 》:“wang lai shi ju ,shen hu jian tou 。”《shi ji · wu di ben ji 》:“yi nian er suo ju cheng ju 。”③ji xu ;chu bei 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“kuo bai li zhe ,su chong liang ;kuo qian li zhe ,san yue ju liang 。”(chong :ba gu lei de pi dao diao 。)④zheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“tai yi yi wang ming ju zhi ,sui fu ji er 。”chang :
①heng jiu bu bian de ;gu ding de 。《sun zi ·xu shi 》:“si shi mo chang wei 。”(si shi :si ji 。)《han fei zi ·wu du 》:“bu ji xiu gu ,bu fa chang ke 。”②yi ding de zhun ze huo zhi du 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“dong jing you chang 。”《guo yu ·chu yu shang 》:“min bu fei shi wu ,guan bu yi chao chang 。”③zhi you xi guan er xing cheng de chang gui 、guan li 。《guan zi ·you guan 》:“ming fa shen shu ,li chang bei neng ,ze zhi 。”④te zhi feng jian she hui lun li dao de de zui gao zhun ze 。《lun heng ·wen kong 》:“wu chang zhi dao ,ren 、yi 、li 、zhi 、xin ye 。”⑤ping fan de ;pu tong de 。《shi ji ·bian que chuan 》:“bian que ,fei chang ren ye 。”⑥ri chang ;ping shi 。《jin shu ·he ceng chuan 》:“wei chang wen jing guo yuan tu ,wei shui ping sheng chang shi 。”(jing :zhi li 。)⑦fu ci 。jing chang ;chang chang 。《lie zi ·tian rui 》:“chang sheng chang hua zhe ,mo shi bu sheng ,mo shi bu hua 。”⑧gu dai chang du chan wei 。ba che wei xun ,liang xun wei chang 。《han fei zi ·yang quan 》:“shang shi fu cun ,xia de xun chang 。”⑨tong “chang ”。ceng jing 。《xun zi ·tian lun 》:“fu ri yue zhi you shi ,feng yu zhi bu shi ,guai xing zhi dang (tǎng)jian (xiàn),shi mo shi er bu chang you zhi 。”(dang :ou ran 。)kong :
①wei ju ;hai pa 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“meng hu zai shen shan ,bai shou zhen kong 。”《shang shu ·jin teng 》:“tian da lei dian yi feng ,he jin yan (yǎn),da mu si ba ,bang ren da kong 。”(yan :dao xia 。bang ren :guo ren 。)②wei he ;kong he 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“li si yin shui qin wang ,qing xian qu han yi kong ta guo 。”《song shi ·yang ting zhang chuan 》:“you zi gua ju jing shi ;zhou zu wei shi ,yu pin zhi ,zi bu cong ;ling mei shi chuan yan kong bi 。”(zhou zu :hou zhou tai zu guo wei 。)③kong pa ;dan xin 。《lun yu · ji shi 》:“wu kong ji sun zhi you bu zai zhuan yu 。”su shi 《hai tang 》:“zhi kong ye shen hua shui qu 。”san :
(yi )①li san ;fen san 。《zhou li ·xia guan ·da si ma 》:“yi jiu fa zhi fa zheng bang guo :……ye huang min san ze xiao zhi 。”(xiao :xiao jian ji tu de 。)②fen fa ;san fa 。《shang shu ·wu cheng 》:“san lu tai zhi cai ,fa ju qiao zhi su 。”wang shou ren 《deng tai shan 》:“yang guang san yan he ,qiu rong dan xiang hui 。”③pai qian ;shu fa 。《san guo zhi ·wei shu ·chen sai wang zhi chuan 》:“shi chen de yi san suo huai ,shu shu wen ji ,si bu hen yi 。”④fen luan 。《huai na zi ·yuan dao 》:“bu yu wu san ,cui zhi zhi ye 。” (er )sǎn ①mei you yao shu ;song san 。《xun zi ·xiu shen 》:“yong zhong nu san ,ze jie zhi yi shi you 。”(yong :ping yong 。jie :jie duo ,yin shen wei jiang zhi ji chu qu 。)《bei shi ·xu chuan 》:“zi sun san ju zhu guo ,huo zai zhao ,huo zai qin 。”②xian san 。《liang shu ·zhong zhuang shi zi fang chuan 》:“xing ai lin quan ,te hao san yi 。”③fen mo zhuang yao wu 。《hou han shu ·fang shu chuan xia ·hua tuo 》:“dang xu ku ge zhe ,bian yin ji ma fei san 。”huang :
①huang se 。《shi jing ·bei feng ·lu yi 》:“lu xi yi xi ,lu yi huang chang (cháng)。”(chang :xia yi ;xia qun 。)yang chen yuan 《cheng dong zao chun 》:“lu liu cai huang ban wei yun 。”②bian huang 。wei ying wu 《da zheng ji cao qing ju jue gou 》:“lian jun wo bing sai xin ju ,shi zhai you suan yi wei huang 。”③huang di de jian chen 。tao qian 《shi yun 》:“qing qin heng chuang ,zhuo jiu ban hu 。huang tang mo dai (dài),kai du zai yu 。”(huang :huang di 。tang :tang yao 。dai :ji 。)④ci huang ,gu ren yong zuo tu ma wen zi ,dian jiao shu ji de yan liao 。tao han 《zeng zheng yuan wai 》:“he bi shou zhang gou ,zhong nian shi qian huang 。”[huang kou ]you er 。《huai na zi ·si lun 》:“gu zhi fa guo bu sha huang kou 。”[huang gou (gǒu)]lao ren 。《shi jing ·xiao ya ·na shan you tai 》:“le zhi jun zi ,xia bu huang gou 。”he :
①huang he de zhuan chen 。《shang shu ·yu gong 》:“fu yu ji (jǐ)luo (tà),da yu he 。”(ji 、luo :dou shi shui ming 。)《shi shui xin yu · yan yu 》:“feng jing bu shu ,zheng zi you shan he zhi yi 。”②he liu de tong chen 。liu you 《shi yi yue yi ri feng yu da zuo 》:“ye lan wo ting feng chui yu ,tie ma bing he ru meng lai 。”(tie ma :pi jia de zhan ma 。)《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“xin zhe jin dan ,yi gai shan he 。”③zhi yin he ;tian he 。du fu 《yi bai wu ri ye dui yue 》:“niu nv man chou sai ,qiu ji you du he 。”《gu shi shi jiu shou ·tiao tiao qian niu xing 》:“tiao tiao qian niu xing ,jiao jiao he han nv 。”qing :
①shui chun jing tou ming ,yu “zhuo ”xiang dui 。qu yuan 《yu fu 》:“cang lang zhi shui qing xi ,ke yi zhuo wu ying 。”②jie jing 。zhang heng 《dong jing fu 》:“jing shi mi qing 。”③shi jie jing ;shi gan jing 。liu yun 《cheng de fu 》:“fan shi yu yi qing tian ,sa kuang chen yi su de 。”④qing xi ;qing chu 。zhang hu 《chou ling xiu cai hui hu zhen 》:“ba cun huang yang hui bu qing ,hu tou guang zhao dian wen qing 。”⑤sheng yin qing liang ;qing cui 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“na sheng han hu ,bei sheng qing yue 。”(han hu :han hu ,mo hu 。yue :gao yang 。)⑥qing shuang ;qing liang ;han liang 。xin qi ji 《xi jiang yue 》:“ming yue bie zhi jing que ,qing feng ban ye ming chan 。”(bie :ling yi 。)⑦leng qing ;qi qing 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“xie gong su chu jin shang zai ,lu shui dang yang qing yuan ti 。”⑧ji jing ;qing jing 。《zhuang zi ·tian xia 》:“ji hu re qing 。”⑨qing ping ;an ding ;tai ping 。tang tai zong 《yong feng 》:“lao ge 《da feng qu 》,wei jia si hai qing 。”(da feng qu :han gao zu ji wei hou ceng hui gu xiang ,zuo 《da feng ge 》。jia :shi 。)⑩gong zheng ;lian jie ;qing bai ;qing lian 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(shi yi :yin ci 。)(11)chan chun ;su ya 。du mu 《shen xia xian 》:“si ren qing chang he ren he ? cao jing tai wu bu ke xun 。”(12)su qing ;shi gan jing 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“bao hu sheng zhu ,fu da quan ,qing jun ce ,su gong ting 。”(13)yong wan ;yong jin 。《yue jue shu ·jing ping wang nei chuan 》:“(wu zi xu )nai fa ji dan fan ,qing ji hu jiang er shi 。”(jing :chu guo de bie chen 。)(14)zhong guo feng jian chao dai ming chen ,gong yuan 1616~1911nian 。(15)ce suo 。hou zuo “qing ”。《feng su tong ·guai shen 》:“er san ri nai yu qing zhong fen xia ti 。”(16)gu dai zhe xue yong yu 。zhi chong he zhi qi 。《xun zi ·jie bi 》:“gu dao zhi yi li ,yang zhi yi qing 。”xi :
yu qi ci 。duo yong yu yun wen 。xiang dang yu “a ”、“ya ”。《chu ci ·jiu ge ·guo shang 》:“shen ji si xi shen yi ling ,hun bo yi xi wei gui xiong 。”bai :
①bai se 。《xun zi ·rong ru 》:“mu bian bai hei mei e 。”(bian :bian bie 。)②chun jie 。《han fei zi ·shui yi 》:“song (sǒng)xin bai yi 。”(song :gong jing 。)③jiao jie ;ming liang 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“wei jian jiang xin qiu yue bai 。”④zhang ming ;xian he 。《xun zi ·tian lun 》:“li yi bu jia yu guo jia ,ze gong ming bu bai 。”⑤biao ming ;chen shu 。《lv shi chun qiu ·shi jie 》:“wu jiang yi si bai zhi 。”⑥bing gao ;bao gao 。liu zong yuan 《duan tai wei yi shi zhuang 》:“tai wei zi zhou yi zhuang bai fu 。”⑦tu ran ;ping bai de 。li bai 《yue nv ci 》wu shou zhi si :“xiang kan yue wei duo ,bai de duan gan chang 。”dan :
(yi )①dan tou ;dan kuai 。《lie zi ·shang wen 》:“ju yan zhi tu dan ?”②bei jie ;dan ke 。liu ji 《wen fu 》:“bei jin dan yi an de ,liu guan xian er ri xin 。”③dan qing ,gu le qi ming ,ba yin zhi yi 。《han fei zi ·shui yi 》:“bu ting zhong dan zhi sheng 。”④gu dai yong yi zhi bing de dan zhen 。《han fei zi ·yu lao 》:“(bing )zai ji fu ,zhen dan suo ji ye 。” (er )dàn (jiu dou shí) ①gu dai chong liang chan wei 。yi bai er shi jin wei yi dan 。《mo zi ·lu wen 》:“er ren wu shi dan zhi chong 。”②rong liang chan wei 。shi dou wei yi dan 。han yu 《za shui 》si :“ma zhi qian li zhe ,yi shi huo jin su yi dan 。”lan :
①yong huo zhu shou 。《lv shi chun qiu ·ben wei 》:“gu jiu er bu bi ,shou er bu lan 。”②ji shou ;jing tong 。wang shi zhen deng 《shi you shi chuan lu si 》:“《wen shua 》lan ,xiu cai ban 。”③cheng du shen 。liu you 《zui zhong hao ge ba hu shu 》:“lao yan yue ren zhen lan shou ,zhuang xin de jiu xuan xiao mo 。”④sui yi ;fang zong er mo jie zhi 。han yu 《liu sheng 》:“yao ge man wu lan bu shou 。”。⑤shao shang ;zhuo shang 。《han shu ·huo guang chuan 》:“jiao tou lan e wei shang ke 。”⑥fu lan ;hui lan 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“kou she ji xie ,ze kou lan er wei shang 。”⑦po sui ;san luan ;ling luan 。mei yao chen 《lei tai jian wei shu bian 》:“wo ji shou ma gu mo chen ,po jian (jiān)lan pei (pèi)sha chen an 。”(jian :ma an xia de dian zi 。pei :jia yu sheng kou de jiao zi he jiang sheng 。)⑧guang ming ;ming liang 。wang an dan 《ji ou yang wen zhong gong wen 》:“lan ru ri xing zhi guang hui 。”⑨se cai xuan li 。bai ju yi 《mu dan fang 》:“qian pian chi ying xia lan lan ,bai zhi jiang yan deng huang huang 。”[lan man ]ye zuo “lan man ”。1.san luan de yang zi 。yan ji 《ai shi ming 》:“sheng tian de zhi re guo xi ,hu lan man er mo cheng 。”2.yan se xian ming yan li 。du fu 《chun ri jiang cun 》:“chong zhu jiao jia cui ,zai tao gong lan man 。”3.ren yi ,mo ju shu de yang zi 。gao xie 《ji you qiu jie han yin she zuo shi shu yi 》:“shang liang yu bi dong li de ,geng mi huang hua lan man zai 。”4. zi ran tan cheng 。gu yan wu 《tao hua xi ge zeng chen chu shi mei 》:“you shi di hu guo bi lin ,xiao tan lan man jie tian zhen 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]

