• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 後生常建彼何人,贈我篇章苦雕刻。

    “後生常建彼何人,贈我篇章苦雕刻。”詩句出處:《贈峨嵋山彈琴李處士》;是唐朝詩人韋莊的作品。

    峨嵋山下能琴客,似醉似狂人不測。何須見我眼偏青,
    未見我身頭已白。茫茫四海本無傢,一片愁雲颺秋碧。
    壺中醉臥日月明,世上長遊天地窄。晉朝叔夜舊相知,
    蜀郡文君小來識。後生常建彼何人,贈我篇章苦雕刻。
    名卿名相盡知音,遇酒遇琴無間隔。如今世亂獨翛然,
    天外鴻飛招不得。餘今正泣楊朱淚,八月邊城風刮地。
    霓旌絳旆忽相尋,為我尊前橫綠綺。一彈猛雨隨手來,
    再彈白雪連天起。淒淒清清松上風,咽咽幽幽隴頭水。
    吟蜂繞樹去不來,別鶴引雛飛又止。錦麟不動惟側頭,
    白馬仰聽空豎耳。廣陵故事無人知,古人不說今人疑。
    子期子野俱不見,烏啼鬼哭空傷悲。坐中詞客悄無語,
    簾外月華庭欲午。為君吟作聽琴歌,為我留名系仙譜。

    【註釋】:

    後:

    ①帝王;君主。《詩經·商頌·玄鳥》:“商之先後,受命不殆。”(殆:懈怠。)②諸侯。柳宗元《封建論》:“周有天下,裂土田而瓜分之,設五等,邦群後。”③天子的正妻。《禮記·曲禮下》:“天子之妃曰後。”《西京雜記》卷二:“趙後體輕腰弱,善行步進退。”④通“後2”。時間或位置在後。《禮記·大學》:“知止而後有定。”

    生:

    ①生長;長出。《荀子·勸學》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活著;生存。《論語· 衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”③生命;性命。《韓非子·解老》:“祿也者,人之所以持生也。”(祿:俸祿。持:維持。)④產生;發生。《韓詩外傳》卷五:“水淵深廣,則龍魚生之。”⑤生育;誕生。《左傳·隱公元年》:“莊公寤生。”⑥生存的期間,指人的一生;一輩子。曹操《短歌行》:“對酒當歌,人生幾何?”⑦生活;生計。柳宗元《捕蛇者說》:“鄉鄰之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《呂氏春秋·適音》:“大饗之禮,上玄尊而俎生魚。”2.未加工煉制的。《洛陽伽藍記·城北》:“頭後垂二尺生絹。”⑨讀書的人。《史記·秦始皇本紀》:“今諸生不師今而學古,以非當世。”

    常:

    ①恒久不變的;固定的。《孫子·虛實》:“四時無常位。”(四時:四季。)《韓非子·五蠹》:“不期修古,不法常可。”②一定的準則或制度。《周易·系辭上》:“動靜有常。”《國語·楚語上》:“民不廢時務,官不易朝常。”③指由習慣而形成的常規、慣例。《管子·幼官》:“明法審數,立常備能,則治。”④特指封建社會倫理道德的最高準則。《論衡·問孔》:“五常之道,仁、義、禮、智、信也。”⑤平凡的;普通的。《史記·扁鵲傳》:“扁鵲,非常人也。”⑥日常;平時。《晉書·何曾傳》:“未嘗聞經國遠圖,惟說平生常事。”(經:治理。)⑦副詞。經常;常常。《列子·天瑞》:“常生常化者,無時不生,無時不化。”⑧古代長度單位。八尺為尋,兩尋為常。《韓非子·揚權》:“上失扶寸,下得尋常。”⑨通“嘗”。曾經。《荀子·天論》:“夫日月之有蝕,風雨之不時,怪星之黨(tǎng)見(xiàn),是無世而不常有之。”(黨:偶然。)

    建:

    ①設置;建立。《尚書·說命中》:“建邦設都。”(邦:國。)《史記·秦始皇本紀》:“今陛下創大業,建萬世之功。”《荀子·大略》:“故古者列地建國。”②豎起;樹立。《資治通鑒·赤壁之戰》:“蒙沖鬥艦,上建旌旗。”司馬相如《上林賦》:“建翠華之旗。”③建議。《漢書·鄒陽傳》:“爰盎等皆建以為不可。”④建築;建造。張衡《東京賦》:“楚築章華於前,趙建叢臺於後。”(章華、叢臺:高臺名。)《徐霞客遊記·黔遊日記一》:“洞左構閣,乃巡方使胡平運所建。”⑤指福建。沈括《夢溪筆談·雜志二》:“建茶皆喬木。”⑥傾倒。《史記·高祖本紀》:“譬猶居高屋之上建瓴水也。”(瓴líng:盛水瓶)。

    彼:

    ①指示代詞。相當於“那”。與“此”相對。1.指示人或事物。《詩經·鄭風·狡童》:“彼狡童兮,不與我言兮。”(狡:狡猾。)《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”2.指示場所。《戰國策·秦策二》:“息壤在彼。”(息壤:地名。)②人稱代詞。1.第三人稱。相當於“他”、“他們”。《左傳·僖公二十二年》:“彼眾我寡。”又《昭公二年》:“彼何罪?”2. 泛指別人;他人。《韓非子·說疑》:“彼又使譎(jué)詐之士。”(譎詐:玩弄手段。)

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    贈:

    ①贈送;送給。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“知子之來之,雜佩以贈之。”(子:你。)②驅除;送走。《周禮·春官·占夢》:“以贈惡夢。”③賜死者以官爵或榮譽稱號。《三國志·吳書·吳主傳》:“步夫人卒,追贈皇後。”

    篇:

    ①書;簡冊。《漢書·武帝紀》:“賢良明於古今王事之體,受策察問,咸以書對,著之於篇,朕親覽焉。”(賢良:漢代選拔官吏的科目之一。咸:都;全。對:回答。)②首尾完整的文章。劉知幾《史通·敘事》:“句積而章立,章積而篇成。”③量詞。用於文章。司馬遷《報任安書》:“《詩經》三百篇,大氏聖賢發憤之所為作也。”

    章:

    ①明顯;顯著。屈原《離騷》:“芳菲菲其彌章。”(彌:更加。)②表彰;表揚。《商君書·說民》:“章蓋則過匿。”③印章;圖章。魏學洢《核舟記》:“又用篆章一。”④音樂的一曲。《史記·呂後本紀》:“王乃為歌詩四章,令樂人歌之。”⑤詩文或詩文的一段。《三國志·魏書·陳思王植傳》:“下筆成章。”⑥條目。⑦規章。《詩經·大雅·假樂》:“不愆不忘,率由舊章。”⑧規則;條理。韓愈《送孟東野序》:“其為言也,亂雜而無章。”⑨奏章。臣子上給皇帝的書信。《文心雕龍·章表》:“章以謝恩。”⑩花紋;文彩。《後漢書·孝仁董皇後紀》:“輿服有章。”[章甫]一種禮帽。《論語·先進》:“端章甫,願為小相焉。”(端:禮服。相:司儀。)[章章]鮮明貌。《荀子·法行》:“雖有珉(mín)之雕雕,不若玉之章章。”(珉:美石。雕雕:鮮明。)

    苦:

    (一)①苦菜。《詩經·唐風·采苓》:“采苦采苦,首陽之下。”(首陽:山名。)②苦味。與“甘”、“甜”相對。《國語·晉語一》:“言之大甘,其中必苦。”(大:太。)③辛苦;勞苦。《史記·項羽本紀》:“勞苦而功高如此,未有封侯之賞。”佚名《衣銘》:“桑蠶苦,女工難。”④痛苦。杜甫《石壕吏》:“婦啼一何苦。”⑤苦於。佚名《忼慨歌》:“貪吏常苦富,廉吏常苦貧。”⑥刻苦;勤學。白居易《與元九書》:“蓋以苦學力文所致。”(蓋:大概。)⑦甚;很。曹操《短歌行》:“譬如朝露,去日苦多。” (二)gǔ 通“盬”。粗劣。《管子·小匡》:“辨其功苦。”(功:堅固。)

    雕:

    ①一種兇猛的鳥。《史記·李將軍列傳》:“是必射雕者也。”②刻,畫。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《韓非子·十對》:“茵(yīn因)席雕文,此彌侈矣。”(茵:古代車子上墊席。文:紋。彌:更,更加。侈:浪費。)③文辭上的修飾。劉勰《文心雕龍·情采》:“綺(qǐ)麗以艷說,藻飾以辨雕。”(綺:美。藻飾:修飾。)④通“凋”。衰敗。曹操《為徐宣儀矯下令》:“喪亂以來,風教雕薄。”

    刻:

    ①雕刻。《史記·秦始皇本紀》:“群臣相與誦皇帝功德,刻於金石。”又刻在器物上的文字。②減損;削減。蘇軾《上神宗皇帝》:“減刻兵吏廩(lǐn)祿。”(廩:俸米。)《荀子· 禮論》:“刻生而附死謂之惑。”③苛嚴;刻薄。《史記·李斯列傳》:“趙高曰:‘嚴法而刻刑,令有罪者相坐誅,至收族。’”(坐:連坐。一人獲罪,他人連帶受罰。)④通“克”。約定或限定(時間)。《三國志·魏書·公孫瓚傳》:“遣人與子書,刻期兵至,舉火為應。”⑤計時單位。古代用漏壺計時,一晝夜共一百刻。今鐘表計時,十五分為一刻,四刻為一小時。⑥指短暫的時間。《三國志·吳書·諸葛恪傳》:“還坐,頃刻乃復起。”[刻意]1. 約束自己的心意。《後漢書·黨錮傳序》:“刻意則行不肆。”(肆:放縱。)2.用盡心思。《文心雕龍·通變》:“才穎之士,刻意學文。”


  • 后生常建彼何人,赠我篇章苦雕刻。

    “后生常建彼何人,赠我篇章苦雕刻。”诗句出处:《赠峨嵋山弹琴李处士》;是唐朝诗人韦庄的作品。

    峨嵋山下能琴客,似醉似狂人不测。何须见我眼偏青,
    未见我身头已白。茫茫四海本无家,一片愁云飏秋碧。
    壶中醉卧日月明,世上长游天地窄。晋朝叔夜旧相知,
    蜀郡文君小来识。后生常建彼何人,赠我篇章苦雕刻。
    名卿名相尽知音,遇酒遇琴无间隔。如今世乱独翛然,
    天外鸿飞招不得。余今正泣杨朱泪,八月边城风刮地。
    霓旌绛旆忽相寻,为我尊前横绿绮。一弹猛雨随手来,
    再弹白雪连天起。凄凄清清松上风,咽咽幽幽陇头水。
    吟蜂绕树去不来,别鹤引雏飞又止。锦麟不动惟侧头,
    白马仰听空竖耳。广陵故事无人知,古人不说今人疑。
    子期子野俱不见,乌啼鬼哭空伤悲。坐中词客悄无语,
    帘外月华庭欲午。为君吟作听琴歌,为我留名系仙谱。

    【注释】:

    后:

    ①帝王;君主。《诗经·商颂·玄鸟》:“商之先后,受命不殆。”(殆:懈怠。)②诸侯。柳宗元《封建论》:“周有天下,裂土田而瓜分之,设五等,邦群后。”③天子的正妻。《礼记·曲礼下》:“天子之妃曰后。”《西京杂记》卷二:“赵后体轻腰弱,善行步进退。”④通“后2”。时间或位置在后。《礼记·大学》:“知止而后有定。”

    生:

    ①生长;长出。《荀子·劝学》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活着;生存。《论语· 卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”③生命;性命。《韩非子·解老》:“禄也者,人之所以持生也。”(禄:俸禄。持:维持。)④产生;发生。《韩诗外传》卷五:“水渊深广,则龙鱼生之。”⑤生育;诞生。《左传·隐公元年》:“庄公寤生。”⑥生存的期间,指人的一生;一辈子。曹操《短歌行》:“对酒当歌,人生几何?”⑦生活;生计。柳宗元《捕蛇者说》:“乡邻之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《吕氏春秋·适音》:“大飨之礼,上玄尊而俎生鱼。”2.未加工炼制的。《洛阳伽蓝记·城北》:“头后垂二尺生绢。”⑨读书的人。《史记·秦始皇本纪》:“今诸生不师今而学古,以非当世。”

    常:

    ①恒久不变的;固定的。《孙子·虚实》:“四时无常位。”(四时:四季。)《韩非子·五蠹》:“不期修古,不法常可。”②一定的准则或制度。《周易·系辞上》:“动静有常。”《国语·楚语上》:“民不废时务,官不易朝常。”③指由习惯而形成的常规、惯例。《管子·幼官》:“明法审数,立常备能,则治。”④特指封建社会伦理道德的最高准则。《论衡·问孔》:“五常之道,仁、义、礼、智、信也。”⑤平凡的;普通的。《史记·扁鹊传》:“扁鹊,非常人也。”⑥日常;平时。《晋书·何曾传》:“未尝闻经国远图,惟说平生常事。”(经:治理。)⑦副词。经常;常常。《列子·天瑞》:“常生常化者,无时不生,无时不化。”⑧古代长度单位。八尺为寻,两寻为常。《韩非子·扬权》:“上失扶寸,下得寻常。”⑨通“尝”。曾经。《荀子·天论》:“夫日月之有蚀,风雨之不时,怪星之党(tǎng)见(xiàn),是无世而不常有之。”(党:偶然。)

    建:

    ①设置;建立。《尚书·说命中》:“建邦设都。”(邦:国。)《史记·秦始皇本纪》:“今陛下创大业,建万世之功。”《荀子·大略》:“故古者列地建国。”②竖起;树立。《资治通鉴·赤壁之战》:“蒙冲斗舰,上建旌旗。”司马相如《上林赋》:“建翠华之旗。”③建议。《汉书·邹阳传》:“爰盎等皆建以为不可。”④建筑;建造。张衡《东京赋》:“楚筑章华于前,赵建丛台于后。”(章华、丛台:高台名。)《徐霞客游记·黔游日记一》:“洞左构阁,乃巡方使胡平运所建。”⑤指福建。沈括《梦溪笔谈·杂志二》:“建茶皆乔木。”⑥倾倒。《史记·高祖本纪》:“譬犹居高屋之上建瓴水也。”(瓴líng:盛水瓶)。

    彼:

    ①指示代词。相当于“那”。与“此”相对。1.指示人或事物。《诗经·郑风·狡童》:“彼狡童兮,不与我言兮。”(狡:狡猾。)《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”2.指示场所。《战国策·秦策二》:“息壤在彼。”(息壤:地名。)②人称代词。1.第三人称。相当于“他”、“他们”。《左传·僖公二十二年》:“彼众我寡。”又《昭公二年》:“彼何罪?”2. 泛指别人;他人。《韩非子·说疑》:“彼又使谲(jué)诈之士。”(谲诈:玩弄手段。)

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    赠:

    ①赠送;送给。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“知子之来之,杂佩以赠之。”(子:你。)②驱除;送走。《周礼·春官·占梦》:“以赠恶梦。”③赐死者以官爵或荣誉称号。《三国志·吴书·吴主传》:“步夫人卒,追赠皇后。”

    篇:

    ①书;简册。《汉书·武帝纪》:“贤良明于古今王事之体,受策察问,咸以书对,著之于篇,朕亲览焉。”(贤良:汉代选拔官吏的科目之一。咸:都;全。对:回答。)②首尾完整的文章。刘知几《史通·叙事》:“句积而章立,章积而篇成。”③量词。用于文章。司马迁《报任安书》:“《诗经》三百篇,大氏圣贤发愤之所为作也。”

    章:

    ①明显;显著。屈原《离骚》:“芳菲菲其弥章。”(弥:更加。)②表彰;表扬。《商君书·说民》:“章盖则过匿。”③印章;图章。魏学洢《核舟记》:“又用篆章一。”④音乐的一曲。《史记·吕后本纪》:“王乃为歌诗四章,令乐人歌之。”⑤诗文或诗文的一段。《三国志·魏书·陈思王植传》:“下笔成章。”⑥条目。⑦规章。《诗经·大雅·假乐》:“不愆不忘,率由旧章。”⑧规则;条理。韩愈《送孟东野序》:“其为言也,乱杂而无章。”⑨奏章。臣子上给皇帝的书信。《文心雕龙·章表》:“章以谢恩。”⑩花纹;文彩。《后汉书·孝仁董皇后纪》:“舆服有章。”[章甫]一种礼帽。《论语·先进》:“端章甫,愿为小相焉。”(端:礼服。相:司仪。)[章章]鲜明貌。《荀子·法行》:“虽有珉(mín)之雕雕,不若玉之章章。”(珉:美石。雕雕:鲜明。)

    苦:

    (一)①苦菜。《诗经·唐风·采苓》:“采苦采苦,首阳之下。”(首阳:山名。)②苦味。与“甘”、“甜”相对。《国语·晋语一》:“言之大甘,其中必苦。”(大:太。)③辛苦;劳苦。《史记·项羽本纪》:“劳苦而功高如此,未有封侯之赏。”佚名《衣铭》:“桑蚕苦,女工难。”④痛苦。杜甫《石壕吏》:“妇啼一何苦。”⑤苦于。佚名《忼慨歌》:“贪吏常苦富,廉吏常苦贫。”⑥刻苦;勤学。白居易《与元九书》:“盖以苦学力文所致。”(盖:大概。)⑦甚;很。曹操《短歌行》:“譬如朝露,去日苦多。” (二)gǔ 通“盬”。粗劣。《管子·小匡》:“辨其功苦。”(功:坚固。)

    雕:

    ①一种凶猛的鸟。《史记·李将军列传》:“是必射雕者也。”②刻,画。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《韩非子·十对》:“茵(yīn因)席雕文,此弥侈矣。”(茵:古代车子上垫席。文:纹。弥:更,更加。侈:浪费。)③文辞上的修饰。刘勰《文心雕龙·情采》:“绮(qǐ)丽以艳说,藻饰以辨雕。”(绮:美。藻饰:修饰。)④通“凋”。衰败。曹操《为徐宣仪矫下令》:“丧乱以来,风教雕薄。”

    刻:

    ①雕刻。《史记·秦始皇本纪》:“群臣相与诵皇帝功德,刻于金石。”又刻在器物上的文字。②减损;削减。苏轼《上神宗皇帝》:“减刻兵吏廪(lǐn)禄。”(廪:俸米。)《荀子· 礼论》:“刻生而附死谓之惑。”③苛严;刻薄。《史记·李斯列传》:“赵高曰:‘严法而刻刑,令有罪者相坐诛,至收族。’”(坐:连坐。一人获罪,他人连带受罚。)④通“克”。约定或限定(时间)。《三国志·魏书·公孙瓒传》:“遣人与子书,刻期兵至,举火为应。”⑤计时单位。古代用漏壶计时,一昼夜共一百刻。今钟表计时,十五分为一刻,四刻为一小时。⑥指短暂的时间。《三国志·吴书·诸葛恪传》:“还坐,顷刻乃复起。”[刻意]1. 约束自己的心意。《后汉书·党锢传序》:“刻意则行不肆。”(肆:放纵。)2.用尽心思。《文心雕龙·通变》:“才颖之士,刻意学文。”


  • hou sheng chang jian bi he ren ,zeng wo pian zhang ku diao ke 。

    “hou sheng chang jian bi he ren ,zeng wo pian zhang ku diao ke 。”shi gou chu chu :《zeng e mei shan dan qin li chu shi 》;shi tang chao shi ren wei zhuang de zuo pin 。

    e mei shan xia neng qin ke ,shi zui shi kuang ren bu ce 。he xu jian wo yan pian qing ,
    wei jian wo shen tou yi bai 。mang mang si hai ben mo jia ,yi pian chou yun yang qiu bi 。
    hu zhong zui wo ri yue ming ,shi shang chang you tian de zhai 。jin chao shu ye jiu xiang zhi ,
    shu jun wen jun xiao lai shi 。hou sheng chang jian bi he ren ,zeng wo pian zhang ku diao ke 。
    ming qing ming xiang jin zhi yin ,yu jiu yu qin mo jian ge 。ru jin shi luan du shu ran ,
    tian wai hong fei qiao bu de 。yu jin zheng qi yang zhu lei ,ba yue bian cheng feng gua de 。
    ni jing jiang pei hu xiang xun ,wei wo zun qian heng lu qi 。yi dan meng yu sui shou lai ,
    zai dan bai xue lian tian qi 。qi qi qing qing song shang feng ,yan yan you you long tou shui 。
    yin feng rao shu qu bu lai ,bie he yin chu fei you zhi 。jin lin bu dong wei ce tou ,
    bai ma yang ting kong shu er 。an ling gu shi mo ren zhi ,gu ren bu shui jin ren yi 。
    zi ji zi ye ju bu jian ,wu ti gui ku kong shang bei 。zuo zhong ci ke qiao mo yu ,
    lian wai yue hua ting yu wu 。wei jun yin zuo ting qin ge ,wei wo liu ming ji xian pu 。

    【zhu shi 】:

    hou :

    ①di wang ;jun zhu 。《shi jing ·shang song ·xuan diao 》:“shang zhi xian hou ,shou ming bu dai 。”(dai :xie dai 。)②zhu hou 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“zhou you tian xia ,lie tu tian er gua fen zhi ,she wu deng ,bang qun hou 。”③tian zi de zheng qi 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi zhi fei yue hou 。”《xi jing za ji 》juan er :“zhao hou ti qing yao ruo ,shan hang bu jin tui 。”④tong “hou 2”。shi jian huo wei zhi zai hou 。《li ji ·da xue 》:“zhi zhi er hou you ding 。”

    sheng :

    ①sheng chang ;chang chu 。《xun zi ·quan xue 》:“peng sheng ma zhong ,bu fu er zhi 。”②huo zhao ;sheng cun 。《lun yu · wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”③sheng ming ;xing ming 。《han fei zi ·jie lao 》:“lu ye zhe ,ren zhi suo yi chi sheng ye 。”(lu :feng lu 。chi :wei chi 。)④chan sheng ;fa sheng 。《han shi wai chuan 》juan wu :“shui yuan shen an ,ze long yu sheng zhi 。”⑤sheng yo ;dan sheng 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhuang gong wu sheng 。”⑥sheng cun de ji jian ,zhi ren de yi sheng ;yi bei zi 。cao cao 《duan ge hang 》:“dui jiu dang ge ,ren sheng ji he ?”⑦sheng huo ;sheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“xiang lin zhi sheng ri cu (cù)。”(cu :jiong pai 。)⑧bu shou de 。1. wei zhu huo wei zhu shou de 。《lv shi chun qiu ·kuo yin 》:“da xiang zhi li ,shang xuan zun er zu sheng yu 。”2.wei jia gong lian zhi de 。《luo yang ga lan ji ·cheng bei 》:“tou hou chui er che sheng juan 。”⑨dou shu de ren 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin zhu sheng bu shi jin er xue gu ,yi fei dang shi 。”

    chang :

    ①heng jiu bu bian de ;gu ding de 。《sun zi ·xu shi 》:“si shi mo chang wei 。”(si shi :si ji 。)《han fei zi ·wu du 》:“bu ji xiu gu ,bu fa chang ke 。”②yi ding de zhun ze huo zhi du 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“dong jing you chang 。”《guo yu ·chu yu shang 》:“min bu fei shi wu ,guan bu yi chao chang 。”③zhi you xi guan er xing cheng de chang gui 、guan li 。《guan zi ·you guan 》:“ming fa shen shu ,li chang bei neng ,ze zhi 。”④te zhi feng jian she hui lun li dao de de zui gao zhun ze 。《lun heng ·wen kong 》:“wu chang zhi dao ,ren 、yi 、li 、zhi 、xin ye 。”⑤ping fan de ;pu tong de 。《shi ji ·bian que chuan 》:“bian que ,fei chang ren ye 。”⑥ri chang ;ping shi 。《jin shu ·he ceng chuan 》:“wei chang wen jing guo yuan tu ,wei shui ping sheng chang shi 。”(jing :zhi li 。)⑦fu ci 。jing chang ;chang chang 。《lie zi ·tian rui 》:“chang sheng chang hua zhe ,mo shi bu sheng ,mo shi bu hua 。”⑧gu dai chang du chan wei 。ba che wei xun ,liang xun wei chang 。《han fei zi ·yang quan 》:“shang shi fu cun ,xia de xun chang 。”⑨tong “chang ”。ceng jing 。《xun zi ·tian lun 》:“fu ri yue zhi you shi ,feng yu zhi bu shi ,guai xing zhi dang (tǎng)jian (xiàn),shi mo shi er bu chang you zhi 。”(dang :ou ran 。)

    jian :

    ①she zhi ;jian li 。《shang shu ·shui ming zhong 》:“jian bang she dou 。”(bang :guo 。)《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin bi xia chuang da ye ,jian mo shi zhi gong 。”《xun zi ·da lve 》:“gu gu zhe lie de jian guo 。”②shu qi ;shu li 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“meng chong dou jian ,shang jian jing qi 。”si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“jian cui hua zhi qi 。”③jian yi 。《han shu ·ju yang chuan 》:“yuan ang deng jie jian yi wei bu ke 。”④jian zhu ;jian zao 。zhang heng 《dong jing fu 》:“chu zhu zhang hua yu qian ,zhao jian cong tai yu hou 。”(zhang hua 、cong tai :gao tai ming 。)《xu xia ke you ji ·qian you ri ji yi 》:“dong zuo gou ge ,nai xun fang shi hu ping yun suo jian 。”⑤zhi fu jian 。shen gua 《meng xi bi tan ·za zhi er 》:“jian cha jie qiao mu 。”⑥qing dao 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“pi you ju gao wu zhi shang jian ling shui ye 。”(ling líng:cheng shui ping )。

    bi :

    ①zhi shi dai ci 。xiang dang yu “na ”。yu “ci ”xiang dui 。1.zhi shi ren huo shi wu 。《shi jing ·zheng feng ·jiao tong 》:“bi jiao tong xi ,bu yu wo yan xi 。”(jiao :jiao hua 。)《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”2.zhi shi chang suo 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“xi rang zai bi 。”(xi rang :de ming 。)②ren chen dai ci 。1.di san ren chen 。xiang dang yu “ta ”、“ta men ”。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“bi zhong wo gua 。”you 《zhao gong er nian 》:“bi he zui ?”2. fan zhi bie ren ;ta ren 。《han fei zi ·shui yi 》:“bi you shi jue (jué)zha zhi shi 。”(jue zha :wan long shou duan 。)

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    zeng :

    ①zeng song ;song gei 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“zhi zi zhi lai zhi ,za pei yi zeng zhi 。”(zi :ni 。)②qu chu ;song zou 。《zhou li ·chun guan ·zhan meng 》:“yi zeng e meng 。”③ci si zhe yi guan jue huo rong yu chen hao 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“bu fu ren cu ,zhui zeng huang hou 。”

    pian :

    ①shu ;jian ce 。《han shu ·wu di ji 》:“xian liang ming yu gu jin wang shi zhi ti ,shou ce cha wen ,xian yi shu dui ,zhe zhi yu pian ,zhen qin lan yan 。”(xian liang :han dai shua ba guan li de ke mu zhi yi 。xian :dou ;quan 。dui :hui da 。)②shou wei wan zheng de wen zhang 。liu zhi ji 《shi tong ·xu shi 》:“gou ji er zhang li ,zhang ji er pian cheng 。”③liang ci 。yong yu wen zhang 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“《shi jing 》san bai pian ,da shi sheng xian fa fen zhi suo wei zuo ye 。”

    zhang :

    ①ming xian ;xian zhe 。qu yuan 《li sao 》:“fang fei fei ji mi zhang 。”(mi :geng jia 。)②biao zhang ;biao yang 。《shang jun shu ·shui min 》:“zhang gai ze guo ni 。”③yin zhang ;tu zhang 。wei xue yi 《he zhou ji 》:“you yong zhuan zhang yi 。”④yin le de yi qu 。《shi ji ·lv hou ben ji 》:“wang nai wei ge shi si zhang ,ling le ren ge zhi 。”⑤shi wen huo shi wen de yi duan 。《san guo zhi ·wei shu ·chen sai wang zhi chuan 》:“xia bi cheng zhang 。”⑥tiao mu 。⑦gui zhang 。《shi jing ·da ya ·jia le 》:“bu qian bu wang ,lv you jiu zhang 。”⑧gui ze ;tiao li 。han yu 《song meng dong ye xu 》:“ji wei yan ye ,luan za er mo zhang 。”⑨zou zhang 。chen zi shang gei huang di de shu xin 。《wen xin diao long ·zhang biao 》:“zhang yi xie en 。”⑩hua wen ;wen cai 。《hou han shu ·xiao ren dong huang hou ji 》:“yu fu you zhang 。”[zhang fu ]yi chong li mao 。《lun yu ·xian jin 》:“duan zhang fu ,yuan wei xiao xiang yan 。”(duan :li fu 。xiang :si yi 。)[zhang zhang ]xian ming mao 。《xun zi ·fa hang 》:“sui you min (mín)zhi diao diao ,bu re yu zhi zhang zhang 。”(min :mei dan 。diao diao :xian ming 。)

    ku :

    (yi )①ku cai 。《shi jing ·tang feng ·cai ling 》:“cai ku cai ku ,shou yang zhi xia 。”(shou yang :shan ming 。)②ku wei 。yu “gan ”、“tian ”xiang dui 。《guo yu ·jin yu yi 》:“yan zhi da gan ,ji zhong bi ku 。”(da :tai 。)③xin ku ;lao ku 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“lao ku er gong gao ru ci ,wei you feng hou zhi shang 。”yi ming 《yi ming 》:“sang can ku ,nv gong nan 。”④tong ku 。du fu 《dan hao li 》:“fu ti yi he ku 。”⑤ku yu 。yi ming 《kang kai ge 》:“tan li chang ku fu ,lian li chang ku pin 。”⑥ke ku ;qin xue 。bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“gai yi ku xue li wen suo zhi 。”(gai :da gai 。)⑦shen ;hen 。cao cao 《duan ge hang 》:“pi ru chao lou ,qu ri ku duo 。” (er )gǔ tong “gu ”。cu lie 。《guan zi ·xiao kuang 》:“bian ji gong ku 。”(gong :jian gu 。)

    diao :

    ①yi chong xiong meng de diao 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“shi bi she diao zhe ye 。”②ke ,hua 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《han fei zi ·shi dui 》:“yin (yīnyin )xi diao wen ,ci mi chi yi 。”(yin :gu dai che zi shang dian xi 。wen :wen 。mi :geng ,geng jia 。chi :lang fei 。)③wen ci shang de xiu shi 。liu xie 《wen xin diao long ·qing cai 》:“qi (qǐ)li yi yan shui ,zao shi yi bian diao 。”(qi :mei 。zao shi :xiu shi 。)④tong “diao ”。cui bai 。cao cao 《wei xu xuan yi jiao xia ling 》:“sang luan yi lai ,feng jiao diao bao 。”

    ke :

    ①diao ke 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qun chen xiang yu song huang di gong de ,ke yu jin dan 。”you ke zai qi wu shang de wen zi 。②jian sun ;xiao jian 。su shi 《shang shen zong huang di 》:“jian ke bing li lin (lǐn)lu 。”(lin :feng mi 。)《xun zi · li lun 》:“ke sheng er fu si wei zhi huo 。”③ke yan ;ke bao 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“zhao gao yue :‘yan fa er ke xing ,ling you zui zhe xiang zuo zhu ,zhi shou zu 。’”(zuo :lian zuo 。yi ren huo zui ,ta ren lian dai shou fa 。)④tong “ke ”。yao ding huo xian ding (shi jian )。《san guo zhi ·wei shu ·gong sun zan chuan 》:“qian ren yu zi shu ,ke ji bing zhi ,ju huo wei ying 。”⑤ji shi chan wei 。gu dai yong lou hu ji shi ,yi zhou ye gong yi bai ke 。jin zhong biao ji shi ,shi wu fen wei yi ke ,si ke wei yi xiao shi 。⑥zhi duan zan de shi jian 。《san guo zhi ·wu shu ·zhu ge ke chuan 》:“hai zuo ,qing ke nai fu qi 。”[ke yi ]1. yao shu zi ji de xin yi 。《hou han shu ·dang gu chuan xu 》:“ke yi ze hang bu si 。”(si :fang zong 。)2.yong jin xin sai 。《wen xin diao long ·tong bian 》:“cai ying zhi shi ,ke yi xue wen 。”