• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 爭奈別離心,近來尤不禁。

    “爭奈別離心,近來尤不禁。”詩句出處:《菩薩蠻》;是唐朝詩人孫光憲的作品。

    月華如水籠香砌,金鐶碎撼門初閉。寒影墮高簷,
    鉤垂一面簾。
    碧煙輕裊裊,紅戰燈花笑。即此是高唐,掩屏秋夢長。
    花冠頻鼓墻頭翼,東方澹白連窗色。門外早鶯聲,
    背樓殘月明。
    薄寒籠醉態,依舊鉛華在。握手送人歸,半拖金縷衣。
    小庭花落無人掃,疏香滿地東風老。春晚信沉沉,
    天涯何處尋。
    曉堂屏六扇,眉共湘山遠。爭奈別離心,近來尤不禁。
    青巖碧洞經朝雨,隔花相喚南溪去。一隻木蘭船,
    波平遠浸天。
    扣船驚翡翠,嫩玉抬香臂。紅日欲沈西,煙中遙解觿。
    木綿花映叢祠小,越禽聲裡春光曉。銅鼓與蠻歌,
    南人祈賽多。
    客帆風正急,茜袖偎檣立。極浦幾回頭,煙波無限愁。

    【註釋】:

    爭:

    (一)①爭奪。《韓非子·說林下》:“爭肥饒之地。”《史記·伍子胥列傳》:“兩女子爭桑相攻。”②競爭。《史記·高祖本紀》:“左右爭欲擊之。”③爭辯;辯論。《戰國策·趙策三》:“鄂侯爭之急,辨之疾。”④相差。杜荀鶴《自遣》:“百年身後一丘土,貧富高低爭幾多?”⑤怎麼;怎。多用於古詩詞曲中。白居易《題峽中石上》:“誠知老去風情少,見此爭無一句詩!”(二)zhèng 通“諍”。規勸。《後漢書·王充傳》:“以數諫爭不合,去。”(以:因為。)

    爭奈:

    怎奈,無奈。盧仝《守歲》:“當壚一榼酒,~~兩年何?”

    奈:

    ①處置;對待。常與“何”連用,表示怎麼處置、怎麼對待。林覺民《與妻書》:“則較死為苦也,將奈之何?”有時也單用。《淮南子·兵略訓》:“唯無形者無可奈也。”②無奈;怎奈。表示轉折。王實甫《西廂記》第一本第二折:“小生特謁長老,奈路途奔馳,無以相饋。”

    別:

    (一)①分開。班固《漢書·蘇武傳》:“別其官屬常惠等等,各置他所。”②離別。江淹《別賦》:“黯然銷魂者,唯別而已矣。”③分辨;區別。《商君書·禁使》:“則上別飛鳥,下察秋毫。”范縝《神滅論》:“如絲體變為縷體,縷體即是絲體。有何別焉?”(縷:線。)④類別。劉知幾《史通·雜述》:“史氏流別,殊途並騖(wù)。”(史氏:史傢。騖:奔馳;流行。)⑤另;另外的。朱弁《送春》詩:“把酒送春無別語,羨君才到便成歸。”⑥扭轉。杜牧《陪昭應盧郎中》詩:“泥情斜拂印,別臉小低頭。”⑦寫錯或讀錯(字)。《儒林外史》第四回:“前日替這裡作瞭個薦亡的疏,我拿瞭給人看,說是倒別瞭三個字。” (二)biè 不順;執拗。《水滸全傳》第一回:“先奏你們眾道士阻當宣詔,違別聖旨。”

    離:

    (一)①離開;離別。《呂氏春秋·誣徒》:“離則不能合,合則弗能離。”賀知章《回鄉偶書二首》之一:“少小離傢老大回,鄉音無改鬢毛衰(cuī)。”(衰:疏落。)②背離;違背。《隋書·楊素傳》:“民怨神怒,眾叛親離。”《商君書·畫策》:“失法離令。”③離間;叛離。《史記· 李斯列傳》:“(秦王)陰遣謀士齎(jī)持金玉以遊說諸侯……離其君臣之計,秦王乃使良將隨其後。”(齎:攜帶。)《孫子·計》:“親而離之。”④經歷。《史記·蘇秦列傳》:“我離兩周而觸鄭,五日而國舉。”⑤八卦之一。代表火。⑥通“罹”。遭受;遭遇。《詩經·邶風·新臺》:“魚網之設,鴻則離之。”(鴻:野鴨。)⑦分析。《禮記·學紀》:“一年視離經辨志。” (二)lǐ[離跂]用力的樣子。《莊子·在宥》:“而儒、墨乃始離跂攘臂乎桎梏之間。” (三)lì 通“麗”。依附。《漢書·揚雄傳下》:“丁傅、董賢用事,諸附離者,或起傢至二千石。”

    離心:

    離叛的心意。《後漢書·鄭興傳》:“如是,南庭動搖,烏桓有~~矣。”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    近:

    ①距離短。陶淵明《桃花源記》:“忘路之遠近。”《列子·仲尼》:“遠在八荒之外,近在眉睫之內。”②歷時短。張居正《與薊遼總督》:“近屢得渠稟帖,極為感奮。”(渠:他的。)③接近;靠近。李商隱《樂遊原》:“夕陽無限好,隻是近黃昏。”張居正《聞警》:“初聞鐵騎近神州,殺氣遙傳薊(jì)北秋。”(薊:地名,今北京市西南。)張先啟《對菊》:“種菊叢叢傍石根,凌晨坐臥近黃昏。”④親近的人。《韓非子·難言》:“昵近習親。”⑤淺近;淺顯。何景明《與李空同論詩書》:“辭艱者意反近,意苦者辭反常。”(常:尋常。)⑥相似。張儼《默記·述佐》:“昔子產治鄭,諸侯不敢加兵,蜀相其近也。”(蜀相:指諸葛亮。)⑦副詞。大概;恐怕。《三國志·魏書·華佗傳》:“此近難濟,恒事攻治,可延歲月。”(濟:成功。恒:經常。事:從事。)

    來:

    (一)①小麥。《詩經·周頌·思文》:“貽我來牟。”②由彼至此,由遠到近。跟“去”、“往”相反。《孫子兵法·九地》:“我可以往,彼可以來者,為交地。”賀知章《回鄉偶書》:“兒童相見不相識,笑問客從何處來?”③使……來;招致;招來。也作“徠”。司馬遷《史記·文帝本紀》:“將何以來遠方之賢良?”④某一時間以後。《孟子·盡心下》:“由孔子而來,至於今,百有餘歲。”⑤將來;未來。陶潛《歸去來兮辭》:“悟已往之不諫,知來者之可追。”(諫:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非義,斯速已矣,何待來年?”(斯:則。已:停止。)⑥句末助詞。《莊子·人間世》:“嘗以語我來。”《孟子·離婁上》:“盍歸乎來!” (二)lài 慰勞。《詩經·小雅·大東》:“東人之子,職勞不來。”(職:主管。勞lào:慰勞)

    尤:

    ①過錯;罪愆。《論語·為政》:“言寡尤,行寡悔。”②責怪;責備。《左傳·襄公三十年》:“非相違也,而相從也,四國何尤焉!”③優秀的;突出的。《莊子·徐無鬼》:“夫子,物之尤也。”④特指女子容貌絕美。《左傳·襄公二十六年》:“(棄)長而美……公見棄也,而視之,尤。”(棄:人名。公:指宋平公。)⑤親近;愛昵。羅隱《春日湘中題嶽麓寺僧舍》:“欲共高僧話心跡,野花芳草奈相尤。”⑥副詞。尤其;更加。《漢書·辛慶忌傳》:“居處恭儉,食飲被服尤節約。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    禁:

    (一)①忌諱。《漢書·藝文志》:“及拘者為之,則牽於禁忌。”(拘者:固執不通的人。牽:牽制。)《論衡·譏日》:“舉事若病死災患,大則謂之犯觸歲月,小則謂之不避日禁。”《史記·陳丞相世傢》:“始陳平曰:‘我多陰謀,是道傢之所禁。’”(陰謀:秘密計謀。)②制止;禁止。司馬光《訓儉示康》:“居位者雖不能禁,忍助之乎?”《荀子·君子》:“皆知夫犯上之禁不可以為安也。”《呂氏春秋·適威》:“令茍則不聽,禁多則不行。”《商君書·賞刑》:“故禁奸止過,莫若重刑。”③法令或習俗所不允許的事。《史記·秦始皇本紀》:“犯禁者四百六十餘人,皆坑之咸陽。”④不能隨便進入的地方。古代常指皇帝居住的地方。《史記·秦始皇本紀》:“二世常居禁中。”(二世:秦二世胡亥。)洪昇《長生殿·定情》:“韶華入禁闈,宮樹發春暉。”(韶華:春光。闈:宮門。)⑤拘押;監禁。《魏書·安定王休傳》:“乃免官,禁之別館。”又為拘禁人的地方,監獄。《金史·世宗紀下》:“命罪人在禁有疾,聽親屬入視。”⑥閉拒;封鎖。《戰國策·趙策一》:“五國之兵有日矣,韓乃西師以禁秦國,使秦發令素服而聽。”(二)jīn 禁受;受得住。杜牧《邊上聞笳》:“遊人一聽頭堪白,蘇武爭禁十九年!”(爭:怎麼。)


  • 争奈别离心,近来尤不禁。

    “争奈别离心,近来尤不禁。”诗句出处:《菩萨蛮》;是唐朝诗人孙光宪的作品。

    月华如水笼香砌,金镮碎撼门初闭。寒影堕高檐,
    钩垂一面帘。
    碧烟轻袅袅,红战灯花笑。即此是高唐,掩屏秋梦长。
    花冠频鼓墙头翼,东方澹白连窗色。门外早莺声,
    背楼残月明。
    薄寒笼醉态,依旧铅华在。握手送人归,半拖金缕衣。
    小庭花落无人扫,疏香满地东风老。春晚信沉沉,
    天涯何处寻。
    晓堂屏六扇,眉共湘山远。争奈别离心,近来尤不禁。
    青岩碧洞经朝雨,隔花相唤南溪去。一只木兰船,
    波平远浸天。
    扣船惊翡翠,嫩玉抬香臂。红日欲沈西,烟中遥解觿。
    木绵花映丛祠小,越禽声里春光晓。铜鼓与蛮歌,
    南人祈赛多。
    客帆风正急,茜袖偎樯立。极浦几回头,烟波无限愁。

    【注释】:

    争:

    (一)①争夺。《韩非子·说林下》:“争肥饶之地。”《史记·伍子胥列传》:“两女子争桑相攻。”②竞争。《史记·高祖本纪》:“左右争欲击之。”③争辩;辩论。《战国策·赵策三》:“鄂侯争之急,辨之疾。”④相差。杜荀鹤《自遣》:“百年身后一丘土,贫富高低争几多?”⑤怎么;怎。多用于古诗词曲中。白居易《题峡中石上》:“诚知老去风情少,见此争无一句诗!”(二)zhèng 通“诤”。规劝。《后汉书·王充传》:“以数谏争不合,去。”(以:因为。)

    争奈:

    怎奈,无奈。卢仝《守岁》:“当垆一榼酒,~~两年何?”

    奈:

    ①处置;对待。常与“何”连用,表示怎么处置、怎么对待。林觉民《与妻书》:“则较死为苦也,将奈之何?”有时也单用。《淮南子·兵略训》:“唯无形者无可奈也。”②无奈;怎奈。表示转折。王实甫《西厢记》第一本第二折:“小生特谒长老,奈路途奔驰,无以相馈。”

    别:

    (一)①分开。班固《汉书·苏武传》:“别其官属常惠等等,各置他所。”②离别。江淹《别赋》:“黯然销魂者,唯别而已矣。”③分辨;区别。《商君书·禁使》:“则上别飞鸟,下察秋毫。”范缜《神灭论》:“如丝体变为缕体,缕体即是丝体。有何别焉?”(缕:线。)④类别。刘知几《史通·杂述》:“史氏流别,殊途并骛(wù)。”(史氏:史家。骛:奔驰;流行。)⑤另;另外的。朱弁《送春》诗:“把酒送春无别语,羡君才到便成归。”⑥扭转。杜牧《陪昭应卢郎中》诗:“泥情斜拂印,别脸小低头。”⑦写错或读错(字)。《儒林外史》第四回:“前日替这里作了个荐亡的疏,我拿了给人看,说是倒别了三个字。” (二)biè 不顺;执拗。《水浒全传》第一回:“先奏你们众道士阻当宣诏,违别圣旨。”

    离:

    (一)①离开;离别。《吕氏春秋·诬徒》:“离则不能合,合则弗能离。”贺知章《回乡偶书二首》之一:“少小离家老大回,乡音无改鬓毛衰(cuī)。”(衰:疏落。)②背离;违背。《隋书·杨素传》:“民怨神怒,众叛亲离。”《商君书·画策》:“失法离令。”③离间;叛离。《史记· 李斯列传》:“(秦王)阴遣谋士赍(jī)持金玉以游说诸侯……离其君臣之计,秦王乃使良将随其后。”(赍:携带。)《孙子·计》:“亲而离之。”④经历。《史记·苏秦列传》:“我离两周而触郑,五日而国举。”⑤八卦之一。代表火。⑥通“罹”。遭受;遭遇。《诗经·邶风·新台》:“鱼网之设,鸿则离之。”(鸿:野鸭。)⑦分析。《礼记·学纪》:“一年视离经辨志。” (二)lǐ[离跂]用力的样子。《庄子·在宥》:“而儒、墨乃始离跂攘臂乎桎梏之间。” (三)lì 通“丽”。依附。《汉书·扬雄传下》:“丁傅、董贤用事,诸附离者,或起家至二千石。”

    离心:

    离叛的心意。《后汉书·郑兴传》:“如是,南庭动摇,乌桓有~~矣。”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    近:

    ①距离短。陶渊明《桃花源记》:“忘路之远近。”《列子·仲尼》:“远在八荒之外,近在眉睫之内。”②历时短。张居正《与蓟辽总督》:“近屡得渠禀帖,极为感奋。”(渠:他的。)③接近;靠近。李商隐《乐游原》:“夕阳无限好,只是近黄昏。”张居正《闻警》:“初闻铁骑近神州,杀气遥传蓟(jì)北秋。”(蓟:地名,今北京市西南。)张先启《对菊》:“种菊丛丛傍石根,凌晨坐卧近黄昏。”④亲近的人。《韩非子·难言》:“昵近习亲。”⑤浅近;浅显。何景明《与李空同论诗书》:“辞艰者意反近,意苦者辞反常。”(常:寻常。)⑥相似。张俨《默记·述佐》:“昔子产治郑,诸侯不敢加兵,蜀相其近也。”(蜀相:指诸葛亮。)⑦副词。大概;恐怕。《三国志·魏书·华佗传》:“此近难济,恒事攻治,可延岁月。”(济:成功。恒:经常。事:从事。)

    来:

    (一)①小麦。《诗经·周颂·思文》:“贻我来牟。”②由彼至此,由远到近。跟“去”、“往”相反。《孙子兵法·九地》:“我可以往,彼可以来者,为交地。”贺知章《回乡偶书》:“儿童相见不相识,笑问客从何处来?”③使……来;招致;招来。也作“徕”。司马迁《史记·文帝本纪》:“将何以来远方之贤良?”④某一时间以后。《孟子·尽心下》:“由孔子而来,至于今,百有余岁。”⑤将来;未来。陶潜《归去来兮辞》:“悟已往之不谏,知来者之可追。”(谏:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非义,斯速已矣,何待来年?”(斯:则。已:停止。)⑥句末助词。《庄子·人间世》:“尝以语我来。”《孟子·离娄上》:“盍归乎来!” (二)lài 慰劳。《诗经·小雅·大东》:“东人之子,职劳不来。”(职:主管。劳lào:慰劳)

    尤:

    ①过错;罪愆。《论语·为政》:“言寡尤,行寡悔。”②责怪;责备。《左传·襄公三十年》:“非相违也,而相从也,四国何尤焉!”③优秀的;突出的。《庄子·徐无鬼》:“夫子,物之尤也。”④特指女子容貌绝美。《左传·襄公二十六年》:“(弃)长而美……公见弃也,而视之,尤。”(弃:人名。公:指宋平公。)⑤亲近;爱昵。罗隐《春日湘中题岳麓寺僧舍》:“欲共高僧话心迹,野花芳草奈相尤。”⑥副词。尤其;更加。《汉书·辛庆忌传》:“居处恭俭,食饮被服尤节约。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    禁:

    (一)①忌讳。《汉书·艺文志》:“及拘者为之,则牵于禁忌。”(拘者:固执不通的人。牵:牵制。)《论衡·讥日》:“举事若病死灾患,大则谓之犯触岁月,小则谓之不避日禁。”《史记·陈丞相世家》:“始陈平曰:‘我多阴谋,是道家之所禁。’”(阴谋:秘密计谋。)②制止;禁止。司马光《训俭示康》:“居位者虽不能禁,忍助之乎?”《荀子·君子》:“皆知夫犯上之禁不可以为安也。”《吕氏春秋·适威》:“令苟则不听,禁多则不行。”《商君书·赏刑》:“故禁奸止过,莫若重刑。”③法令或习俗所不允许的事。《史记·秦始皇本纪》:“犯禁者四百六十余人,皆坑之咸阳。”④不能随便进入的地方。古代常指皇帝居住的地方。《史记·秦始皇本纪》:“二世常居禁中。”(二世:秦二世胡亥。)洪昇《长生殿·定情》:“韶华入禁闱,宫树发春晖。”(韶华:春光。闱:宫门。)⑤拘押;监禁。《魏书·安定王休传》:“乃免官,禁之别馆。”又为拘禁人的地方,监狱。《金史·世宗纪下》:“命罪人在禁有疾,听亲属入视。”⑥闭拒;封锁。《战国策·赵策一》:“五国之兵有日矣,韩乃西师以禁秦国,使秦发令素服而听。”(二)jīn 禁受;受得住。杜牧《边上闻笳》:“游人一听头堪白,苏武争禁十九年!”(争:怎么。)


  • zheng nai bie li xin ,jin lai you bu jin 。

    “zheng nai bie li xin ,jin lai you bu jin 。”shi gou chu chu :《pu sa man 》;shi tang chao shi ren sun guang xian de zuo pin 。

    yue hua ru shui long xiang qi ,jin huan sui han men chu bi 。han ying duo gao yan ,
    gou chui yi mian lian 。
    bi yan qing niao niao ,gong zhan deng hua xiao 。ji ci shi gao tang ,yan bing qiu meng chang 。
    hua guan pin gu qiang tou yi ,dong fang dan bai lian chuang se 。men wai zao ying sheng ,
    bei lou can yue ming 。
    bao han long zui tai ,yi jiu qian hua zai 。wo shou song ren gui ,ban tuo jin lv yi 。
    xiao ting hua la mo ren sao ,shu xiang man de dong feng lao 。chun wan xin chen chen ,
    tian ya he chu xun 。
    xiao tang bing liu shan ,mei gong xiang shan yuan 。zheng nai bie li xin ,jin lai you bu jin 。
    qing yan bi dong jing chao yu ,ge hua xiang huan na xi qu 。yi zhi mu lan chuan ,
    bo ping yuan jin tian 。
    kou chuan jing fei cui ,nen yu tai xiang bei 。gong ri yu shen xi ,yan zhong yao jie wei 。
    mu mian hua ying cong ci xiao ,yue qin sheng li chun guang xiao 。tong gu yu man ge ,
    na ren qi sai duo 。
    ke fan feng zheng ji ,qian xiu wei qiang li 。ji pu ji hui tou ,yan bo mo xian chou 。

    【zhu shi 】:

    zheng :

    (yi )①zheng duo 。《han fei zi ·shui lin xia 》:“zheng fei rao zhi de 。”《shi ji ·wu zi xu lie chuan 》:“liang nv zi zheng sang xiang gong 。”②jing zheng 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“zuo you zheng yu ji zhi 。”③zheng bian ;bian lun 。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“e hou zheng zhi ji ,bian zhi ji 。”④xiang cha 。du xun he 《zi qian 》:“bai nian shen hou yi qiu tu ,pin fu gao di zheng ji duo ?”⑤zen me ;zen 。duo yong yu gu shi ci qu zhong 。bai ju yi 《ti xia zhong dan shang 》:“cheng zhi lao qu feng qing shao ,jian ci zheng mo yi gou shi !”(er )zhèng tong “zheng ”。gui quan 。《hou han shu ·wang chong chuan 》:“yi shu jian zheng bu ge ,qu 。”(yi :yin wei 。)

    zheng nai :

    zen nai ,mo nai 。lu tong 《shou sui 》:“dang lu yi ke jiu ,~~liang nian he ?”

    nai :

    ①chu zhi ;dui dai 。chang yu “he ”lian yong ,biao shi zen me chu zhi 、zen me dui dai 。lin jiao min 《yu qi shu 》:“ze jiao si wei ku ye ,jiang nai zhi he ?”you shi ye chan yong 。《huai na zi ·bing lve xun 》:“wei mo xing zhe mo ke nai ye 。”②mo nai ;zen nai 。biao shi zhuai she 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di yi ben di er she :“xiao sheng te ye chang lao ,nai lu tu ben chi ,mo yi xiang kui 。”

    bie :

    (yi )①fen kai 。ban gu 《han shu ·su wu chuan 》:“bie ji guan shu chang hui deng deng ,ge zhi ta suo 。”②li bie 。jiang yan 《bie fu 》:“an ran xiao hun zhe ,wei bie er yi yi 。”③fen bian ;ou bie 。《shang jun shu ·jin shi 》:“ze shang bie fei diao ,xia cha qiu hao 。”fan zhen 《shen mie lun 》:“ru si ti bian wei lv ti ,lv ti ji shi si ti 。you he bie yan ?”(lv :xian 。)④lei bie 。liu zhi ji 《shi tong ·za shu 》:“shi shi liu bie ,shu tu bing wu (wù)。”(shi shi :shi jia 。wu :ben chi ;liu hang 。)⑤ling ;ling wai de 。zhu bian 《song chun 》shi :“ba jiu song chun mo bie yu ,xian jun cai dao bian cheng gui 。”⑥niu zhuai 。du mu 《pei zhao ying lu lang zhong 》shi :“ni qing xie bi yin ,bie lian xiao di tou 。”⑦xie cuo huo dou cuo (zi )。《ru lin wai shi 》di si hui :“qian ri ti zhe li zuo le ge jian wang de shu ,wo na le gei ren kan ,shui shi dao bie le san ge zi 。” (er )biè bu shun ;zhi ao 。《shui hu quan chuan 》di yi hui :“xian zou ni men zhong dao shi zu dang xuan zhao ,wei bie sheng zhi 。”

    li :

    (yi )①li kai ;li bie 。《lv shi chun qiu ·wu tu 》:“li ze bu neng ge ,ge ze fu neng li 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu er shou 》zhi yi :“shao xiao li jia lao da hui ,xiang yin mo gai bin mao cui (cuī)。”(cui :shu la 。)②bei li ;wei bei 。《sui shu ·yang su chuan 》:“min yuan shen nu ,zhong pan qin li 。”《shang jun shu ·hua ce 》:“shi fa li ling 。”③li jian ;pan li 。《shi ji · li si lie chuan 》:“(qin wang )yin qian mou shi ji (jī)chi jin yu yi you shui zhu hou ……li ji jun chen zhi ji ,qin wang nai shi liang jiang sui ji hou 。”(ji :xie dai 。)《sun zi ·ji 》:“qin er li zhi 。”④jing li 。《shi ji ·su qin lie chuan 》:“wo li liang zhou er chu zheng ,wu ri er guo ju 。”⑤ba gua zhi yi 。dai biao huo 。⑥tong “li ”。zao shou ;zao yu 。《shi jing ·bei feng ·xin tai 》:“yu wang zhi she ,hong ze li zhi 。”(hong :ye ya 。)⑦fen xi 。《li ji ·xue ji 》:“yi nian shi li jing bian zhi 。” (er )lǐ[li qi ]yong li de yang zi 。《zhuang zi ·zai you 》:“er ru 、mo nai shi li qi rang bei hu zhi gu zhi jian 。” (san )lì tong “li ”。yi fu 。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“ding fu 、dong xian yong shi ,zhu fu li zhe ,huo qi jia zhi er qian dan 。”

    li xin :

    li pan de xin yi 。《hou han shu ·zheng xing chuan 》:“ru shi ,na ting dong yao ,wu huan you ~~yi 。”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    jin :

    ①ju li duan 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“wang lu zhi yuan jin 。”《lie zi ·zhong ni 》:“yuan zai ba huang zhi wai ,jin zai mei jie zhi nei 。”②li shi duan 。zhang ju zheng 《yu ji liao zong du 》:“jin lv de qu bing tie ,ji wei gan fen 。”(qu :ta de 。)③jie jin ;kao jin 。li shang yin 《le you yuan 》:“xi yang mo xian hao ,zhi shi jin huang hun 。”zhang ju zheng 《wen jing 》:“chu wen tie ji jin shen zhou ,sha qi yao chuan ji (jì)bei qiu 。”(ji :de ming ,jin bei jing shi xi na 。)zhang xian qi 《dui ju 》:“chong ju cong cong bang dan gen ,ling chen zuo wo jin huang hun 。”④qin jin de ren 。《han fei zi ·nan yan 》:“ni jin xi qin 。”⑤jian jin ;jian xian 。he jing ming 《yu li kong tong lun shi shu 》:“ci jian zhe yi fan jin ,yi ku zhe ci fan chang 。”(chang :xun chang 。)⑥xiang shi 。zhang yan 《mo ji ·shu zuo 》:“xi zi chan zhi zheng ,zhu hou bu gan jia bing ,shu xiang ji jin ye 。”(shu xiang :zhi zhu ge liang 。)⑦fu ci 。da gai ;kong pa 。《san guo zhi ·wei shu ·hua tuo chuan 》:“ci jin nan ji ,heng shi gong zhi ,ke yan sui yue 。”(ji :cheng gong 。heng :jing chang 。shi :cong shi 。)

    lai :

    (yi )①xiao mai 。《shi jing ·zhou song ·sai wen 》:“yi wo lai mou 。”②you bi zhi ci ,you yuan dao jin 。gen “qu ”、“wang ”xiang fan 。《sun zi bing fa ·jiu de 》:“wo ke yi wang ,bi ke yi lai zhe ,wei jiao de 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“er tong xiang jian bu xiang shi ,xiao wen ke cong he chu lai ?”③shi ……lai ;qiao zhi ;qiao lai 。ye zuo “lai ”。si ma qian 《shi ji ·wen di ben ji 》:“jiang he yi lai yuan fang zhi xian liang ?”④mou yi shi jian yi hou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“you kong zi er lai ,zhi yu jin ,bai you yu sui 。”⑤jiang lai ;wei lai 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“wu yi wang zhi bu jian ,zhi lai zhe zhi ke zhui 。”(jian :gai zheng 。zhui :zhui qiu 。)《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ru zhi ji fei yi ,si su yi yi ,he dai lai nian ?”(si :ze 。yi :ting zhi 。)⑥gou mo zhu ci 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“chang yi yu wo lai 。”《meng zi ·li lou shang 》:“he gui hu lai !” (er )lài wei lao 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“dong ren zhi zi ,zhi lao bu lai 。”(zhi :zhu guan 。lao lào:wei lao )

    you :

    ①guo cuo ;zui qian 。《lun yu ·wei zheng 》:“yan gua you ,hang gua hui 。”②ze guai ;ze bei 。《zuo chuan ·xiang gong san shi nian 》:“fei xiang wei ye ,er xiang cong ye ,si guo he you yan !”③you xiu de ;tu chu de 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“fu zi ,wu zhi you ye 。”④te zhi nv zi rong mao jue mei 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“(qi )chang er mei ……gong jian qi ye ,er shi zhi ,you 。”(qi :ren ming 。gong :zhi song ping gong 。)⑤qin jin ;ai ni 。luo yin 《chun ri xiang zhong ti yue lu si seng she 》:“yu gong gao seng hua xin ji ,ye hua fang cao nai xiang you 。”⑥fu ci 。you ji ;geng jia 。《han shu ·xin qing ji chuan 》:“ju chu gong jian ,shi yin bei fu you jie yao 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    jin :

    (yi )①ji hui 。《han shu ·yi wen zhi 》:“ji ju zhe wei zhi ,ze qian yu jin ji 。”(ju zhe :gu zhi bu tong de ren 。qian :qian zhi 。)《lun heng ·ji ri 》:“ju shi re bing si zai huan ,da ze wei zhi fan chu sui yue ,xiao ze wei zhi bu bi ri jin 。”《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“shi chen ping yue :‘wo duo yin mou ,shi dao jia zhi suo jin 。’”(yin mou :bi mi ji mou 。)②zhi zhi ;jin zhi 。si ma guang 《xun jian shi kang 》:“ju wei zhe sui bu neng jin ,ren zhu zhi hu ?”《xun zi ·jun zi 》:“jie zhi fu fan shang zhi jin bu ke yi wei an ye 。”《lv shi chun qiu ·kuo wei 》:“ling gou ze bu ting ,jin duo ze bu hang 。”《shang jun shu ·shang xing 》:“gu jin jian zhi guo ,mo re chong xing 。”③fa ling huo xi su suo bu yun hu de shi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“fan jin zhe si bai liu shi yu ren ,jie keng zhi xian yang 。”④bu neng sui bian jin ru de de fang 。gu dai chang zhi huang di ju zhu de de fang 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“er shi chang ju jin zhong 。”(er shi :qin er shi hu hai 。)hong 昇《chang sheng dian ·ding qing 》:“shao hua ru jin wei ,gong shu fa chun hui 。”(shao hua :chun guang 。wei :gong men 。)⑤ju ya ;jian jin 。《wei shu ·an ding wang xiu chuan 》:“nai mian guan ,jin zhi bie guan 。”you wei ju jin ren de de fang ,jian yu 。《jin shi ·shi zong ji xia 》:“ming zui ren zai jin you ji ,ting qin shu ru shi 。”⑥bi ju ;feng suo 。《zhan guo ce ·zhao ce yi 》:“wu guo zhi bing you ri yi ,han nai xi shi yi jin qin guo ,shi qin fa ling su fu er ting 。”(er )jīn jin shou ;shou de zhu 。du mu 《bian shang wen jia 》:“you ren yi ting tou kan bai ,su wu zheng jin shi jiu nian !”(zheng :zen me 。)