• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 禮崇備物,樂奏鏘金。

    “禮崇備物,樂奏鏘金。”詩句出處:《唐享昊天樂十二首》;是唐朝詩人武則天的作品。

    奠璧郊壇昭大禮,鏘金拊石表虔誠。
    始奏承雲娛帝賞,復歌調露暢韶英。

    瞻紫極,望玄穹。翹至懇,罄深衷。
    聽雖遠,誠必通。垂厚澤,降雲宮。

    荷恩承顧托,執契恭臨撫。廟略靜邊荒,天兵曜神武。
    有截資先化,無為遵舊矩。禎符降昊穹,大業光寰宇。

    昭昭上帝,穆穆下臨。禮崇備物,樂奏鏘金。
    蘭羞委薦,桂醑盈斟。敢希明德,幸罄莊心。

    尊浮九醞,禮備三周。陳誠菲奠,契福神猷。

    乾儀混成沖邃,天道下濟高明,闓陽晨披紫闕,
    太一曉降黃庭。圜壇敢申昭報,方璧冀殿虔情。
    丹襟式敷衷懇,玄鑒庶察微誠。

    肅肅祀典,邕邕禮秩。三獻已周,九成斯畢。
    爰撤其俎,載遷其實。或升或降,惟誠惟質。

    式乾路,辟天扉。回日馭,動雲衣。
    登金闕,入紫微。望仙駕,仰恩徽。

    禮終肆類,樂闋九成。仰惟明德,敢薦非馨。
    顧慚菲奠,久馳雲輧。瞻荷靈澤,悚戀兼盈。

    巍巍睿業廣,赫赫聖基隆。菲德承先顧,禎符萃眇躬。
    銘開武巖側,圖薦洛川中。微誠詎幽感,景命忽昭融。
    有懷慚紫極,無以謝玄穹。

    朝壇霧卷,曙嶺煙沉。爰設筐幣,式表誠心。
    筵輝麗璧,樂暢和音。仰惟靈鑒,俯察翹襟。

    太陰凝至化,真耀蘊軒儀。德邁娥臺敞,仁高似幄披。
    捫天遂啟極,夢日乃升曦。

    以上武則天作品《唐享昊天樂》共12首

    【註釋】:

    禮:

    ①祭神以祈福。班固《東都賦》:“於是薦三犧,效五牲,禮神祇。”②古代的等級制度及與之相適應的行為準則。《漢書·公孫弘傳》:“進退有度,尊卑有分,謂之禮。”③禮節;禮貌。《谷梁傳· 僖公二十二年》:“禮人而不答,則反其敬;愛人而不親,則反其仁。”(禮人:禮貌待人。)④為表敬意或表隆重而舉行的儀式。《周禮·春官·肆師》:“肆師之職,掌立國祀之禮,以佐大宗伯。”⑤禮物。《禮記·表記》:“天禮,不相見也。”⑥敬重。⑦膜拜。李白《秋浦歌》之十七:“低頭禮白雲。”⑧宴飲。《儀禮·覲禮》:“饗禮以歸。”

    崇:

    ①山大而高。張衡《思玄賦》:“二女感於崇嶽兮。”(嶽:五嶽。)泛指高。司馬相如《上林賦》:“崇山矗矗(chù)。”②崇高。《後漢書·朱穆傳》:“世士誠躬師孔聖之崇則。”(誠:果真。躬師:親身效法。則:法則。)③指地位崇高的人。《左傳·宣公十二年》:“師叔,楚之崇也。”(師叔:人名。)④尊崇;崇尚。《尚書·武成》:“崇德報功。”韓愈《進學解》:“登崇俊良。”⑤增加;助長。《左傳·成公十八年》:“今將崇諸侯之奸,而披其他。”⑥滿;充實。柳宗元《送薛存義序》:“崇酒於觴。”⑦通“終”。終盡;終瞭。《荀子·賦篇》:“周流四海,曾不崇日。”《三國志·魏書·涼茂傳》:“而將軍乃欲稱兵西向,則存亡之效,不崇朝而決,將軍其勉之。”

    備:

    ①齊備;齊全。《荀子·天論》:“養備而動時,則天不能病。”(養:給養。指衣食。)②防備;防禦。班固《漢書·高帝紀上》:“因說漢王燒絕棧道,以備諸侯盜兵……”③預備;準備。杜甫《石壕吏》:“急應河陽役,猶得備晨炊。”④設備;裝備。《商君書·畫策》:“黃鵠之飛,一舉千裡,有心飛之備也。”⑤措施;辦法。《韓非子·五蠹》:“是以聖人不期修古,不法常可,論世之事,因為之備。”(常可:指永久適用的制度。因:根據。)⑥謙詞。充任;充數。《漢書·蕭望之傳》:“吾嘗備位將相。”⑦副詞。盡;皆。《左傳·僖公二十八年》:“險阻艱難,備嘗之矣。”

    備物:

    ①服飾,器物。《左傳·定公四年》:“~~典策,官司彝器。”②祭禮的物品。幹寶《晉紀總論》:“始當非常之禮,終受~~之錫。”③備辦器物。《易·系辭》:“~~致用。”

    物:

    ①雜毛牛。《詩經·小雅·無羊》:“三十維物,爾牲則具。”②客觀存在的物體。《莊子·天地》:“天地雖大,其化均也;萬物雖多,其治一也。”③特指物產。《晉書·顧榮傳》:“故國安物阜,以義成俗。”(阜:豐富。)④與“我”相對的物和人;眾人。《水經註·洛水》:“既神遊自得,不與物之”。江淹《雜體詩·雜述》:“物我俱忘懷。”⑤指外界環境。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨識,察看。《周禮·地官·艸人》:“則物其地,圖而授之。”[物議]眾人的議論,多指非議。《南史·謝靈運傳附謝幾卿》:“二人意相得……不屑物議。”

    樂:

    (一)①音樂。《周易·豫》:“先王以作樂崇德。”《呂氏春秋·古樂》:“故樂之所由來者尚矣,非獨為一世之所造也。”又為奏樂。《禮記·曲禮下》:“歲兇,年谷不登……士飲酒不樂。”②樂工;演奏音樂的人。《論語·微子》:“齊人歸女樂,季桓子受之。”(歸:通“饋”。贈送。)③樂器。《韓非子·解老》:“故竽先則鐘瑟皆隨,竽唱則諸樂皆和。” (二)lè愉快;快樂。《左傳· 隱公元年》:“其樂也融融。”范仲淹《嶽陽樓記》:“此樂何極?” (三)yào 喜好;喜愛。《論語·雍也》:“知者樂山,仁者樂水。”(知:智。)《晉書·阮籍傳》:“籍平生曾遊東平,樂其風土。”

    奏:

    ①進;進獻。《史記·刺客列傳》:“(荊)軻既取圖奏之,秦王發圖,圖窮而匕首見。”王充《論衡 ·逢遇》:“以夏進爐,以冬奏扇。”②臣子向帝王進言或上書。《史記·酷吏列傳》:“(張)湯每朝奏事,語國傢用,日晏,天子忘食。”(晏:晚。)《史記·孝文本紀》:“書奏天子,天子憐悲其意。”③顯示出。《戰國策·秦策一》:“願大王少留意,臣請奏其效。”④特指進刀;運刀。《莊子·養生主》:“庖丁為文惠君解牛……奏刀騞(huò)然。”(騞然:刀割聲。)⑤奏樂。劉禹錫《楊柳枝詞九首》:“請君莫奏前朝曲,聽唱新翻楊柳枝。”⑥奏章。《後漢書·趙充國傳》:“作奏未上,會得進兵璽書。”(會:碰上。進兵璽書:皇帝命令進兵的詔書。)

    鏘:

    ①[擬]形容金屬或玉石碰撞的聲音。《詩經·大雅·民》:“八鸞~~。”②[鏘鏘]1. [擬]形容鳳凰鳴叫聲。《左傳·莊公二十三年》:“是謂鳳皇於飛,和鳴~~。”2. [擬]形容樂器聲。《呂氏春秋·古樂》:“其音若熙熙淒淒~~。”3. [形]高高的樣子。張衡《思玄賦》:“逾高閣之~~。”

    金:

    ①金屬的通稱。《荀子·勸學》:“鍥而舍之,朽木不折;鍥而不舍,金石可鏤。”《周禮·秋官·職金》:“入其金錫於為兵器之府。”(為:制作。)②金黃色。《嶽陽樓記》:“浮光躍金。”《阿房宮賦》:“金塊珠礫,棄擲迤邐,秦人視之,亦不甚惜。”③錢財;錢。《史記·陳丞相世傢》:“臣聞(陳)平受諸將金,金多者得善處,金少者得惡處。”④金屬制的樂器或兵器。《禮記·樂記》:“金石絲竹,樂之器也。”《淮南子·說山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀劍。)⑤古代八音之一。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八言,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑥古代計算貨幣的單位。以一鎰(二十四兩)為一金,或以一斤為一金。《史記·燕召公世傢》:“子之因遺(wèi)蘇代百金。”(子之:人名。遺:贈與。)《五人墓碑記》:“有賢士大夫發五十金,買五人之脰而函之。”(脰dòu:頸項;頭臚。)《獄中雜記》:“富者賂數百金。”⑦比喻堅固。《過秦論》:“始皇之心,自以為關中之地,金城千裡。”⑧五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完顏部首領阿骨打所建。


  • 礼崇备物,乐奏锵金。

    “礼崇备物,乐奏锵金。”诗句出处:《唐享昊天乐十二首》;是唐朝诗人武则天的作品。

    奠璧郊坛昭大礼,锵金拊石表虔诚。
    始奏承云娱帝赏,复歌调露畅韶英。

    瞻紫极,望玄穹。翘至恳,罄深衷。
    听虽远,诚必通。垂厚泽,降云宫。

    荷恩承顾托,执契恭临抚。庙略静边荒,天兵曜神武。
    有截资先化,无为遵旧矩。祯符降昊穹,大业光寰宇。

    昭昭上帝,穆穆下临。礼崇备物,乐奏锵金。
    兰羞委荐,桂醑盈斟。敢希明德,幸罄庄心。

    尊浮九酝,礼备三周。陈诚菲奠,契福神猷。

    乾仪混成冲邃,天道下济高明,闓阳晨披紫阙,
    太一晓降黄庭。圜坛敢申昭报,方璧冀殿虔情。
    丹襟式敷衷恳,玄鉴庶察微诚。

    肃肃祀典,邕邕礼秩。三献已周,九成斯毕。
    爰撤其俎,载迁其实。或升或降,惟诚惟质。

    式乾路,辟天扉。回日驭,动云衣。
    登金阙,入紫微。望仙驾,仰恩徽。

    礼终肆类,乐阕九成。仰惟明德,敢荐非馨。
    顾惭菲奠,久驰云輧。瞻荷灵泽,悚恋兼盈。

    巍巍睿业广,赫赫圣基隆。菲德承先顾,祯符萃眇躬。
    铭开武岩侧,图荐洛川中。微诚讵幽感,景命忽昭融。
    有怀惭紫极,无以谢玄穹。

    朝坛雾卷,曙岭烟沉。爰设筐币,式表诚心。
    筵辉丽璧,乐畅和音。仰惟灵鉴,俯察翘襟。

    太阴凝至化,真耀蕴轩仪。德迈娥台敞,仁高似幄披。
    扪天遂启极,梦日乃升曦。

    以上武则天作品《唐享昊天乐》共12首

    【注释】:

    礼:

    ①祭神以祈福。班固《东都赋》:“于是荐三牺,效五牲,礼神祇。”②古代的等级制度及与之相适应的行为准则。《汉书·公孙弘传》:“进退有度,尊卑有分,谓之礼。”③礼节;礼貌。《谷梁传· 僖公二十二年》:“礼人而不答,则反其敬;爱人而不亲,则反其仁。”(礼人:礼貌待人。)④为表敬意或表隆重而举行的仪式。《周礼·春官·肆师》:“肆师之职,掌立国祀之礼,以佐大宗伯。”⑤礼物。《礼记·表记》:“天礼,不相见也。”⑥敬重。⑦膜拜。李白《秋浦歌》之十七:“低头礼白云。”⑧宴饮。《仪礼·觐礼》:“飨礼以归。”

    崇:

    ①山大而高。张衡《思玄赋》:“二女感于崇岳兮。”(岳:五岳。)泛指高。司马相如《上林赋》:“崇山矗矗(chù)。”②崇高。《后汉书·朱穆传》:“世士诚躬师孔圣之崇则。”(诚:果真。躬师:亲身效法。则:法则。)③指地位崇高的人。《左传·宣公十二年》:“师叔,楚之崇也。”(师叔:人名。)④尊崇;崇尚。《尚书·武成》:“崇德报功。”韩愈《进学解》:“登崇俊良。”⑤增加;助长。《左传·成公十八年》:“今将崇诸侯之奸,而披其他。”⑥满;充实。柳宗元《送薛存义序》:“崇酒于觞。”⑦通“终”。终尽;终了。《荀子·赋篇》:“周流四海,曾不崇日。”《三国志·魏书·凉茂传》:“而将军乃欲称兵西向,则存亡之效,不崇朝而决,将军其勉之。”

    备:

    ①齐备;齐全。《荀子·天论》:“养备而动时,则天不能病。”(养:给养。指衣食。)②防备;防御。班固《汉书·高帝纪上》:“因说汉王烧绝栈道,以备诸侯盗兵……”③预备;准备。杜甫《石壕吏》:“急应河阳役,犹得备晨炊。”④设备;装备。《商君书·画策》:“黄鹄之飞,一举千里,有心飞之备也。”⑤措施;办法。《韩非子·五蠹》:“是以圣人不期修古,不法常可,论世之事,因为之备。”(常可:指永久适用的制度。因:根据。)⑥谦词。充任;充数。《汉书·萧望之传》:“吾尝备位将相。”⑦副词。尽;皆。《左传·僖公二十八年》:“险阻艰难,备尝之矣。”

    备物:

    ①服饰,器物。《左传·定公四年》:“~~典策,官司彝器。”②祭礼的物品。干宝《晋纪总论》:“始当非常之礼,终受~~之锡。”③备办器物。《易·系辞》:“~~致用。”

    物:

    ①杂毛牛。《诗经·小雅·无羊》:“三十维物,尔牲则具。”②客观存在的物体。《庄子·天地》:“天地虽大,其化均也;万物虽多,其治一也。”③特指物产。《晋书·顾荣传》:“故国安物阜,以义成俗。”(阜:丰富。)④与“我”相对的物和人;众人。《水经注·洛水》:“既神游自得,不与物之”。江淹《杂体诗·杂述》:“物我俱忘怀。”⑤指外界环境。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨识,察看。《周礼·地官·艸人》:“则物其地,图而授之。”[物议]众人的议论,多指非议。《南史·谢灵运传附谢几卿》:“二人意相得……不屑物议。”

    乐:

    (一)①音乐。《周易·豫》:“先王以作乐崇德。”《吕氏春秋·古乐》:“故乐之所由来者尚矣,非独为一世之所造也。”又为奏乐。《礼记·曲礼下》:“岁凶,年谷不登……士饮酒不乐。”②乐工;演奏音乐的人。《论语·微子》:“齐人归女乐,季桓子受之。”(归:通“馈”。赠送。)③乐器。《韩非子·解老》:“故竽先则钟瑟皆随,竽唱则诸乐皆和。” (二)lè愉快;快乐。《左传· 隐公元年》:“其乐也融融。”范仲淹《岳阳楼记》:“此乐何极?” (三)yào 喜好;喜爱。《论语·雍也》:“知者乐山,仁者乐水。”(知:智。)《晋书·阮籍传》:“籍平生曾游东平,乐其风土。”

    奏:

    ①进;进献。《史记·刺客列传》:“(荆)轲既取图奏之,秦王发图,图穷而匕首见。”王充《论衡 ·逢遇》:“以夏进炉,以冬奏扇。”②臣子向帝王进言或上书。《史记·酷吏列传》:“(张)汤每朝奏事,语国家用,日晏,天子忘食。”(晏:晚。)《史记·孝文本纪》:“书奏天子,天子怜悲其意。”③显示出。《战国策·秦策一》:“愿大王少留意,臣请奏其效。”④特指进刀;运刀。《庄子·养生主》:“庖丁为文惠君解牛……奏刀騞(huò)然。”(騞然:刀割声。)⑤奏乐。刘禹锡《杨柳枝词九首》:“请君莫奏前朝曲,听唱新翻杨柳枝。”⑥奏章。《后汉书·赵充国传》:“作奏未上,会得进兵玺书。”(会:碰上。进兵玺书:皇帝命令进兵的诏书。)

    锵:

    ①[拟]形容金属或玉石碰撞的声音。《诗经·大雅·民》:“八鸾~~。”②[锵锵]1. [拟]形容凤凰鸣叫声。《左传·庄公二十三年》:“是谓凤皇于飞,和鸣~~。”2. [拟]形容乐器声。《吕氏春秋·古乐》:“其音若熙熙凄凄~~。”3. [形]高高的样子。张衡《思玄赋》:“逾高阁之~~。”

    金:

    ①金属的通称。《荀子·劝学》:“锲而舍之,朽木不折;锲而不舍,金石可镂。”《周礼·秋官·职金》:“入其金锡于为兵器之府。”(为:制作。)②金黄色。《岳阳楼记》:“浮光跃金。”《阿房宫赋》:“金块珠砾,弃掷迤逦,秦人视之,亦不甚惜。”③钱财;钱。《史记·陈丞相世家》:“臣闻(陈)平受诸将金,金多者得善处,金少者得恶处。”④金属制的乐器或兵器。《礼记·乐记》:“金石丝竹,乐之器也。”《淮南子·说山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀剑。)⑤古代八音之一。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八言,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑥古代计算货币的单位。以一镒(二十四两)为一金,或以一斤为一金。《史记·燕召公世家》:“子之因遗(wèi)苏代百金。”(子之:人名。遗:赠与。)《五人墓碑记》:“有贤士大夫发五十金,买五人之脰而函之。”(脰dòu:颈项;头胪。)《狱中杂记》:“富者赂数百金。”⑦比喻坚固。《过秦论》:“始皇之心,自以为关中之地,金城千里。”⑧五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完颜部首领阿骨打所建。


  • li chong bei wu ,le zou qiang jin 。

    “li chong bei wu ,le zou qiang jin 。”shi gou chu chu :《tang xiang hao tian le shi er shou 》;shi tang chao shi ren wu ze tian de zuo pin 。

    dian bi jiao tan zhao da li ,qiang jin fu dan biao qian cheng 。
    shi zou cheng yun yu di shang ,fu ge diao lou chang shao ying 。

    zhan zi ji ,wang xuan qiong 。qiao zhi ken ,qing shen zhong 。
    ting sui yuan ,cheng bi tong 。chui hou ze ,jiang yun gong 。

    he en cheng gu tuo ,zhi qi gong lin fu 。miao lve jing bian huang ,tian bing yao shen wu 。
    you jie zi xian hua ,mo wei zun jiu ju 。zhen fu jiang hao qiong ,da ye guang huan yu 。

    zhao zhao shang di ,mu mu xia lin 。li chong bei wu ,le zou qiang jin 。
    lan xiu wei jian ,gui xu ying zhen 。gan xi ming de ,xing qing zhuang xin 。

    zun fu jiu yun ,li bei san zhou 。chen cheng fei dian ,qi fu shen you 。

    gan yi hun cheng chong sui ,tian dao xia ji gao ming ,kai yang chen pi zi que ,
    tai yi xiao jiang huang ting 。huan tan gan shen zhao bao ,fang bi ji dian qian qing 。
    dan jin shi fu zhong ken ,xuan jian shu cha wei cheng 。

    su su si dian ,yong yong li zhi 。san suo yi zhou ,jiu cheng si bi 。
    yuan che ji zu ,zai qian ji shi 。huo sheng huo jiang ,wei cheng wei zhi 。

    shi gan lu ,bi tian fei 。hui ri yu ,dong yun yi 。
    deng jin que ,ru zi wei 。wang xian jia ,yang en hui 。

    li zhong si lei ,le que jiu cheng 。yang wei ming de ,gan jian fei xin 。
    gu can fei dian ,jiu chi yun ping 。zhan he ling ze ,song lian jian ying 。

    wei wei rui ye an ,he he sheng ji long 。fei de cheng xian gu ,zhen fu cui miao gong 。
    ming kai wu yan ce ,tu jian luo chuan zhong 。wei cheng ju you gan ,jing ming hu zhao rong 。
    you huai can zi ji ,mo yi xie xuan qiong 。

    chao tan wu juan ,shu ling yan chen 。yuan she kuang bi ,shi biao cheng xin 。
    yan hui li bi ,le chang he yin 。yang wei ling jian ,fu cha qiao jin 。

    tai yin ning zhi hua ,zhen yao wen xuan yi 。de mai e tai chang ,ren gao shi wo pi 。
    men tian sui qi ji ,meng ri nai sheng xi 。

    yi shang wu ze tian zuo pin 《tang xiang hao tian le 》gong 12shou

    【zhu shi 】:

    li :

    ①ji shen yi qi fu 。ban gu 《dong dou fu 》:“yu shi jian san xi ,xiao wu sheng ,li shen 祇。”②gu dai de deng ji zhi du ji yu zhi xiang kuo ying de hang wei zhun ze 。《han shu ·gong sun hong chuan 》:“jin tui you du ,zun bei you fen ,wei zhi li 。”③li jie ;li mao 。《gu liang chuan · xi gong er shi er nian 》:“li ren er bu da ,ze fan ji jing ;ai ren er bu qin ,ze fan ji ren 。”(li ren :li mao dai ren 。)④wei biao jing yi huo biao long chong er ju hang de yi shi 。《zhou li ·chun guan ·si shi 》:“si shi zhi zhi ,zhang li guo si zhi li ,yi zuo da zong bai 。”⑤li wu 。《li ji ·biao ji 》:“tian li ,bu xiang jian ye 。”⑥jing chong 。⑦mo bai 。li bai 《qiu pu ge 》zhi shi qi :“di tou li bai yun 。”⑧yan yin 。《yi li ·jin li 》:“xiang li yi gui 。”

    chong :

    ①shan da er gao 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“er nv gan yu chong yue xi 。”(yue :wu yue 。)fan zhi gao 。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“chong shan chu chu (chù)。”②chong gao 。《hou han shu ·zhu mu chuan 》:“shi shi cheng gong shi kong sheng zhi chong ze 。”(cheng :guo zhen 。gong shi :qin shen xiao fa 。ze :fa ze 。)③zhi de wei chong gao de ren 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“shi shu ,chu zhi chong ye 。”(shi shu :ren ming 。)④zun chong ;chong shang 。《shang shu ·wu cheng 》:“chong de bao gong 。”han yu 《jin xue jie 》:“deng chong jun liang 。”⑤zeng jia ;zhu chang 。《zuo chuan ·cheng gong shi ba nian 》:“jin jiang chong zhu hou zhi jian ,er pi ji ta 。”⑥man ;chong shi 。liu zong yuan 《song xue cun yi xu 》:“chong jiu yu shang 。”⑦tong “zhong ”。zhong jin ;zhong le 。《xun zi ·fu pian 》:“zhou liu si hai ,ceng bu chong ri 。”《san guo zhi ·wei shu ·liang mao chuan 》:“er jiang jun nai yu chen bing xi xiang ,ze cun wang zhi xiao ,bu chong chao er jue ,jiang jun ji mian zhi 。”

    bei :

    ①ji bei ;ji quan 。《xun zi ·tian lun 》:“yang bei er dong shi ,ze tian bu neng bing 。”(yang :gei yang 。zhi yi shi 。)②fang bei ;fang yu 。ban gu 《han shu ·gao di ji shang 》:“yin shui han wang shao jue zhan dao ,yi bei zhu hou dao bing ……”③yu bei ;zhun bei 。du fu 《dan hao li 》:“ji ying he yang yi ,you de bei chen chui 。”④she bei ;zhuang bei 。《shang jun shu ·hua ce 》:“huang gu zhi fei ,yi ju qian li ,you xin fei zhi bei ye 。”⑤cuo shi ;ban fa 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi sheng ren bu ji xiu gu ,bu fa chang ke ,lun shi zhi shi ,yin wei zhi bei 。”(chang ke :zhi yong jiu kuo yong de zhi du 。yin :gen ju 。)⑥qian ci 。chong ren ;chong shu 。《han shu ·xiao wang zhi chuan 》:“wu chang bei wei jiang xiang 。”⑦fu ci 。jin ;jie 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“xian zu jian nan ,bei chang zhi yi 。”

    bei wu :

    ①fu shi ,qi wu 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“~~dian ce ,guan si yi qi 。”②ji li de wu pin 。gan bao 《jin ji zong lun 》:“shi dang fei chang zhi li ,zhong shou ~~zhi xi 。”③bei ban qi wu 。《yi ·ji ci 》:“~~zhi yong 。”

    wu :

    ①za mao niu 。《shi jing ·xiao ya ·mo yang 》:“san shi wei wu ,er sheng ze ju 。”②ke guan cun zai de wu ti 。《zhuang zi ·tian de 》:“tian de sui da ,ji hua jun ye ;mo wu sui duo ,ji zhi yi ye 。”③te zhi wu chan 。《jin shu ·gu rong chuan 》:“gu guo an wu fu ,yi yi cheng su 。”(fu :feng fu 。)④yu “wo ”xiang dui de wu he ren ;zhong ren 。《shui jing zhu ·luo shui 》:“ji shen you zi de ,bu yu wu zhi ”。jiang yan 《za ti shi ·za shu 》:“wu wo ju wang huai 。”⑤zhi wai jie huan jing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”⑥bian shi ,cha kan 。《zhou li ·de guan ·艸ren 》:“ze wu ji de ,tu er shou zhi 。”[wu yi ]zhong ren de yi lun ,duo zhi fei yi 。《na shi ·xie ling yun chuan fu xie ji qing 》:“er ren yi xiang de ……bu xie wu yi 。”

    le :

    (yi )①yin le 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de 。”《lv shi chun qiu ·gu le 》:“gu le zhi suo you lai zhe shang yi ,fei du wei yi shi zhi suo zao ye 。”you wei zou le 。《li ji ·qu li xia 》:“sui xiong ,nian gu bu deng ……shi yin jiu bu le 。”②le gong ;yan zou yin le de ren 。《lun yu ·wei zi 》:“ji ren gui nv le ,ji huan zi shou zhi 。”(gui :tong “kui ”。zeng song 。)③le qi 。《han fei zi ·jie lao 》:“gu yu xian ze zhong se jie sui ,yu chang ze zhu le jie he 。” (er )lèyu kuai ;kuai le 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“ji le ye rong rong 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci le he ji ?” (san )yào xi hao ;xi ai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi zhe le shan ,ren zhe le shui 。”(zhi :zhi 。)《jin shu ·ruan ji chuan 》:“ji ping sheng ceng you dong ping ,le ji feng tu 。”

    zou :

    ①jin ;jin suo 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“(jing )ke ji qu tu zou zhi ,qin wang fa tu ,tu qiong er bi shou jian 。”wang chong 《lun heng ·feng yu 》:“yi xia jin lu ,yi dong zou shan 。”②chen zi xiang di wang jin yan huo shang shu 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“(zhang )shang mei chao zou shi ,yu guo jia yong ,ri yan ,tian zi wang shi 。”(yan :wan 。)《shi ji ·xiao wen ben ji 》:“shu zou tian zi ,tian zi lian bei ji yi 。”③xian shi chu 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yuan da wang shao liu yi ,chen qing zou ji xiao 。”④te zhi jin dao ;yun dao 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“pao ding wei wen hui jun jie niu ……zou dao huo (huò)ran 。”(huo ran :dao ge sheng 。)⑤zou le 。liu yu xi 《yang liu zhi ci jiu shou 》:“qing jun mo zou qian chao qu ,ting chang xin fan yang liu zhi 。”⑥zou zhang 。《hou han shu ·zhao chong guo chuan 》:“zuo zou wei shang ,hui de jin bing xi shu 。”(hui :peng shang 。jin bing xi shu :huang di ming ling jin bing de zhao shu 。)

    qiang :

    ①[ni ]xing rong jin shu huo yu dan peng zhuang de sheng yin 。《shi jing ·da ya ·min 》:“ba luan ~~。”②[qiang qiang ]1. [ni ]xing rong feng huang ming jiao sheng 。《zuo chuan ·zhuang gong er shi san nian 》:“shi wei feng huang yu fei ,he ming ~~。”2. [ni ]xing rong le qi sheng 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“ji yin re xi xi qi qi ~~。”3. [xing ]gao gao de yang zi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“yu gao ge zhi ~~。”

    jin :

    ①jin shu de tong chen 。《xun zi ·quan xue 》:“qie er she zhi ,xiu mu bu she ;qie er bu she ,jin dan ke lou 。”《zhou li ·qiu guan ·zhi jin 》:“ru ji jin xi yu wei bing qi zhi fu 。”(wei :zhi zuo 。)②jin huang se 。《yue yang lou ji 》:“fu guang yue jin 。”《a fang gong fu 》:“jin kuai zhu li ,qi zhi yi li ,qin ren shi zhi ,yi bu shen xi 。”③qian cai ;qian 。《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“chen wen (chen )ping shou zhu jiang jin ,jin duo zhe de shan chu ,jin shao zhe de e chu 。”④jin shu zhi de le qi huo bing qi 。《li ji ·le ji 》:“jin dan si zhu ,le zhi qi ye 。”《huai na zi ·shui shan 》:“di dan bu li ,er ke yi li jin 。”(li jin :mo li dao jian 。)⑤gu dai ba yin zhi yi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yan ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑥gu dai ji suan huo bi de chan wei 。yi yi yi (er shi si liang )wei yi jin ,huo yi yi jin wei yi jin 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“zi zhi yin wei (wèi)su dai bai jin 。”(zi zhi :ren ming 。wei :zeng yu 。)《wu ren mu bei ji 》:“you xian shi da fu fa wu shi jin ,mai wu ren zhi dou er han zhi 。”(dou dòu:geng xiang ;tou lu 。)《yu zhong za ji 》:“fu zhe lu shu bai jin 。”⑦bi yu jian gu 。《guo qin lun 》:“shi huang zhi xin ,zi yi wei guan zhong zhi de ,jin cheng qian li 。”⑧wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑨chao dai ming (gong yuan 1115—1234nian )。nv zhen zu wan yan bu shou ling a gu da suo jian 。