• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 爰從景升死,境上多兵候。

    “爰從景升死,境上多兵候。”詩句出處:《魯望讀襄陽耆舊傳見贈五百言過褒庸》;是唐朝詩人皮日休的作品。

    漢水碧於天,南荊廓然秀。廬羅遵古俗,鄢郢迷昔囿。
    幽奇無得狀,巉絕不能究。興替忽矣新,山川悄然舊。
    斑斑生造士,一一應玄宿。巴庸乃嶮岨,屈景實豪右。
    是非既自分,涇渭不相就。粵自靈均來,清才若天漱。
    偉哉泂上隱,卓爾隆中耨。始將麋鹿狎,遂與麒麟鬥。
    萬乘不可謁,千鐘固非茂。爰從景升死,境上多兵候。
    檀溪試戈船,峴嶺屯貝胄。寂寞數百年,質唯包礫琇。
    上玄賞唐德,生賢命之授。是為漢陽王,帝曰俞爾奏。
    巨德聳神鬼,宏才轢前後。勢端唯金莖,質古乃玉豆。
    行葉蔭大椿,詞源吐洪溜。六成清廟音,一柱明堂構。
    在昔房陵遷,圓穹正中漏。繄王揭然出,上下拓宇宙。
    俯視三事者,騃騃若童幼。低摧護中興,若鳳視其鷇。
    遇險必伸足,逢誅將引脰。既正北極尊,遂治眾星謬。
    重聞章陵幸,再見岐陽狩。日似新刮膜,天如重熨縐。
    易政疾似欬,求賢甚於購。化之未期年,民安而國富。
    翼衛兩舜趨,鉤陳十堯驟。忽然遺相印,如羿卸其彀。
    奸幸卻乘釁,播遷遂終壽。遺廟屹峰崿,功名紛組繡。
    開元文物盛,孟子生荊岫。斯文縱奇巧,秦璽新雕鏤。
    甘窮臥牛衣,受辱對狗竇。思變如易爻,才通似玄首。
    秘於龍宮室,怪於天篆籀。知者競欲戴,嫉者或將詬。
    任達且百觚,遂為當時陋。既作才鬼終,恐為仙籍售。
    予生二賢末,得作升木狖。兼濟與獨善,俱敢懷其臭。
    江漢稱炳靈,克明嗣清晝。繼彼欲為三,如醨如醇酎。
    既見陸夫子,駑心卻伏廄。結彼世外交,遇之於邂逅。
    兩鶴思競閑,雙松格爭瘦。唯恐別仙才,漣漣涕襟袖。

    【註釋】:

    爰:

    ①變更;改換。《漢書·食貨志上》:“休二歲者為再易下田,三歲更耕之,自爰其處。”②為;稱為。《尚書·洪范》:“水曰潤下,火曰炎上,木曰曲直,金曰從革,土爰稼穡。”(炎上:向上燃燒。曲直:揉作彎的,直的。從革:改變物體的形狀。稼穡:種莊稼。)③代詞。表示對處所的詢問。相當於“哪裡”、“何處”。《詩經·魏風·碩鼠》:“樂土樂土,爰得我所。”④介詞。表示起止。相當於“從”、“到”。《漢書·敘傳上》:“(高祖)爰茲發跡,斷蛇奮旅。”(爰茲:從那時。斷蛇:劉邦斬斷白蛇而起兵。旅:軍隊。)司馬相如《封禪文》:“文王改制,爰周郅(zhì)隆,大行越成。”(郅:最;極。大行:重大行動。越:於。)⑤連詞。表示承接。相當於“於是”。劉禹錫《謝放先貸斛鬥表》:“爰命有司,使之條奏。”⑥助詞。用於句首或句中,使語意緊湊或被強調。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“前年燿師,馘(guó)斬王雙;今歲爰征,郭淮遁走。”(燿師:勝利班師。燿:同“耀”。馘:古時在戰爭中割取敵人左耳以計功,此泛指斬。)⑦連詞。與。《尚書·顧命》:“太保命仲桓、南宮毛,俾爰齊侯呂伋,以二幹戈、虎賁百人逆子釗於南門之外。”⑧通“猿”。《漢書 · 李廣傳》:“(李廣)為人長,爰臂。”

    從:

    (一)[從容]1.逍遙自在。歐陽修《浪淘沙》:“把酒祝東風,且共從容。”2.鎮靜安詳。黃溍《日損齋筆記·文獻黃公神道碑》:“俯仰從容,不大聲色。” (二)cóng ①相隨;跟隨。《論語·微子》:“子路從而後。”《史記·李斯列傳》:“乃從荀卿學帝王之術。”②追逐;追趕。《孫子兵法· 軍爭》:“佯北勿從。”③聽從;依從。《左傳· 莊公十年》:“小惠未遍,民弗從也。”《荀子·天論》:“從天而頌之,孰與制天命而用之。”④聽任;任憑。杜甫《屏跡》:“失學從兒懶,長貧任婦愁。”⑤做;參與。王安石《上皇帝萬言書》:“及使之從政,則茫然不知其方……”⑥指跟隨的人。《後漢書·單超傳》:“其仆從皆乘牛車……”⑦副的。與“正”相對。古代官吏的品級有正、從之分。《唐六典》:“司封郎中員外郎掌邦之封爵,凡有九等。一曰王,正一品,食邑一萬戶;二曰郡王,從一品,食邑五千戶。”⑧次要的;附屬的。《老殘遊記》第四回:“居然也拿住瞭兩個為從的強盜夥計。”⑨舊指堂房,即同宗而非嫡親的親屬。《三國志· 蜀書·許靖傳》:“(靖)少(shào)與從弟劭俱知名。”⑩介詞。自;由。1.表示起點。柳宗元《至小丘西小石潭記》:“自小丘西行百二十步。”2. 表示對象,相當於“向”。宋濂《送東陽馬生序》:“嘗趨百裡外從鄉之先達執經叩問。”(三) sǒng [從容(yǒng)]同“慫恿”。鼓動。《史記·淮南衡山列傳》:“日夜從容(衡山)王密謀反事。”(反:反叛。)(四) zòng ①古代南北方向稱“從”,東西方向稱“衡(橫)”。《詩經·齊風·南山》:“衡從其畝。”(畝:田壟。)②特指“合縱”。戰國時南北六國土地相連,聯合反對西面的秦國,稱“合從”,省稱“從”。李斯《諫逐客書》:“遂散六國之從。”③放縱。晁錯《賢良文學對策》:“其行罰也,非以忿怒妄誅而從暴心也。”

    景:

    (一)①日光;光亮。《嶽陽樓記》:“至若春和景明。”張衡《西京賦》:“流景曜之(wěi)曄。”(曄:光輝燦爛。)也指太陽。潘嶽《楊仲武誄》:“日昃(zè)景西,望子朝陰。”(昃:日偏西。朝:宮室。)②光陰;時光。傅玄《九歌曲》:“歲莫景邁群光絕,安得長繩系白日?”③風景;景物。《漢書· 梅福傳》:“此何景也?”歐陽修《醉翁亭記》:“四時之景不同。”④情形;景況。李白《贈僧崖公》:“昔往今來歸,絕景無不經。”⑤大。成公綏《嘯賦》:“遊崇崗,陵景山。”(陵:登上。)《淮南子·天文》:“龍舉而景雲屬。”(屬zhǔ:連接;跟隨。) (二)yǐng 陰影;影子。後作“影”。李朝威《柳毅傳》:“景從雲合。”《過秦論》:“贏糧而景從。”(贏yíng:背。)《淮南子·原道》:“照日光而無景。”

    升:

    ①量器。《韓非子·外儲說右上》:“宋人有酤酒者,升概甚平。”②量詞。容量單位。一鬥的十分之一。蘇軾《上梅直講書》:“方學為對偶聲律之文,求升鬥之祿。”③上升。《詩經·小雅·天保》:“如月之恒,如日之升。”④登;上。《詩經· 小雅· 角弓》:“毋教猱(náo)升木。”(猱:猴類。)⑤谷物登場,即成熟。《論語·陽貨》:“舊谷既沒,新谷既升。”

    境:

    ①疆界;邊界。《孟子·梁惠王下》:“臣始至於境,問國之大禁,然後敢入。”《商君書·農戰》:“今境內之民,皆曰農戰可避,而官爵可得也。”《史記·廉頗藺相如列傳》:“臣嘗從大王與燕王會境上。”②地域;處所。陶淵明《桃花源記》:“率妻子邑人來此絕境,不復出焉。”③環境;境況。柳宗元《小石潭記》:“以其境過清,不可久居,乃記之而去。”《宋史·舒璘傳》:“敝床疏席,總是佳趣;櫛(zhì)風沐雨,反為美境。”(敝:破。疏:粗。櫛:梳頭。)④境域;疆域。《後漢書·西羌傳》:“武帝征伐四夷,開地廣境。”⑤佛教指成為心意對象的世界。

    上:

    (一)①位置在高處的。與“下”相對。《孟子·梁惠王上》:“王坐於堂上,有牽牛而過堂下者。”②等級高或質量好的。《天工開物·飴餳》:“色以白者為上。”③次序或時間在前的。《墨子·七患》:“故雖上世之聖王,豈能使五谷常收,而旱水不至哉?”古樂府《日出東南隅行》:“東方千餘騎,夫婿居上頭。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其長上。”⑤由低處往高處。《莊子·逍遙遊》:“摶(tuán)扶搖而上者九萬裡。”⑥去;往。黃宗羲《柳敬亭傳》:“始復上街頭理其故業。”⑦向前。《戰國策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:終。)⑧進呈;進獻;送上。《漢書·東方朔傳》:“四方士多上書言得失。”⑨出場。王實甫《西廂記》第一本楔子:“正旦扮鶯鶯上。”⑩加;添加。《論語·顏淵》:“草上之風必偃。”(11)塗染。《天工開物·造竹紙》:“先以白礬水染過,後上紅花汁雲。”(12)通“尚”。崇尚。《呂氏春秋·長見》:“尊賢上功。” (二)shǎng 上聲,漢語四聲之一。鐘嶸《詩品序》:“至平上去人,則餘病未能。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    兵:

    ①兵器;武器。賈誼《過秦論》:“斬木為兵,揭竿為旗。”(揭:舉。)②士卒;軍隊。《史記·蒙恬列傳》:“今臣將兵三十餘萬。”③用兵器殺(人)。《史記·伯夷列傳》:“左右欲兵之。”④戰爭;軍事。《孫子兵法·計篇》:“兵者,國之大事。”

    候:

    ①守望。《呂氏春秋· 壅塞》:“宋王使人候齊寇之所至。”(齊寇:齊國入侵者。)《墨子·備穴》:“城內為高樓,以謹候望敵人。”②泛指觀察。《吳越春秋·勾踐入臣外傳》:“候天察地。”③古代守望、偵察敵情的處所。也作“堠”。《後漢書·西域傳》:“又置戍(shù)部候。”(戍:邊塞營地。部:部署。)④哨兵。《墨子·號令》:“守入城,先以候為始。”⑤等待;等候。陶淵明《歸去來兮辭》:“僮仆歡迎,稚子候門。”⑥看望;問候。《後漢書· 朱祐傳》:“祐初學長安,帝往候之。”⑦時令;時節。《宋史·禮志五》:“欲知農桑之候。”《徐霞客遊記·遊太和山日記》:“山谷川原,候同氣異。”⑧古代以五天為一候。《魏書·律歷志上》:“五日一候。”⑨征候;征兆。《潛夫論·相列》:“夫骨法為祿相表,氣色為吉兇候。”


  • 爰从景升死,境上多兵候。

    “爰从景升死,境上多兵候。”诗句出处:《鲁望读襄阳耆旧传见赠五百言过褒庸》;是唐朝诗人皮日休的作品。

    汉水碧于天,南荆廓然秀。庐罗遵古俗,鄢郢迷昔囿。
    幽奇无得状,巉绝不能究。兴替忽矣新,山川悄然旧。
    斑斑生造士,一一应玄宿。巴庸乃嶮岨,屈景实豪右。
    是非既自分,泾渭不相就。粤自灵均来,清才若天漱。
    伟哉泂上隐,卓尔隆中耨。始将麋鹿狎,遂与麒麟斗。
    万乘不可谒,千钟固非茂。爰从景升死,境上多兵候。
    檀溪试戈船,岘岭屯贝胄。寂寞数百年,质唯包砾琇。
    上玄赏唐德,生贤命之授。是为汉阳王,帝曰俞尔奏。
    巨德耸神鬼,宏才轹前后。势端唯金茎,质古乃玉豆。
    行叶荫大椿,词源吐洪溜。六成清庙音,一柱明堂构。
    在昔房陵迁,圆穹正中漏。繄王揭然出,上下拓宇宙。
    俯视三事者,騃騃若童幼。低摧护中兴,若凤视其鷇。
    遇险必伸足,逢诛将引脰。既正北极尊,遂治众星谬。
    重闻章陵幸,再见岐阳狩。日似新刮膜,天如重熨绉。
    易政疾似欬,求贤甚于购。化之未期年,民安而国富。
    翼卫两舜趋,钩陈十尧骤。忽然遗相印,如羿卸其彀。
    奸幸却乘衅,播迁遂终寿。遗庙屹峰崿,功名纷组绣。
    开元文物盛,孟子生荆岫。斯文纵奇巧,秦玺新雕镂。
    甘穷卧牛衣,受辱对狗窦。思变如易爻,才通似玄首。
    秘于龙宫室,怪于天篆籀。知者竞欲戴,嫉者或将诟。
    任达且百觚,遂为当时陋。既作才鬼终,恐为仙籍售。
    予生二贤末,得作升木狖。兼济与独善,俱敢怀其臭。
    江汉称炳灵,克明嗣清昼。继彼欲为三,如醨如醇酎。
    既见陆夫子,驽心却伏厩。结彼世外交,遇之于邂逅。
    两鹤思竞闲,双松格争瘦。唯恐别仙才,涟涟涕襟袖。

    【注释】:

    爰:

    ①变更;改换。《汉书·食货志上》:“休二岁者为再易下田,三岁更耕之,自爰其处。”②为;称为。《尚书·洪范》:“水曰润下,火曰炎上,木曰曲直,金曰从革,土爰稼穑。”(炎上:向上燃烧。曲直:揉作弯的,直的。从革:改变物体的形状。稼穑:种庄稼。)③代词。表示对处所的询问。相当于“哪里”、“何处”。《诗经·魏风·硕鼠》:“乐土乐土,爰得我所。”④介词。表示起止。相当于“从”、“到”。《汉书·叙传上》:“(高祖)爰兹发迹,断蛇奋旅。”(爰兹:从那时。断蛇:刘邦斩断白蛇而起兵。旅:军队。)司马相如《封禅文》:“文王改制,爰周郅(zhì)隆,大行越成。”(郅:最;极。大行:重大行动。越:于。)⑤连词。表示承接。相当于“于是”。刘禹锡《谢放先贷斛斗表》:“爰命有司,使之条奏。”⑥助词。用于句首或句中,使语意紧凑或被强调。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“前年燿师,馘(guó)斩王双;今岁爰征,郭淮遁走。”(燿师:胜利班师。燿:同“耀”。馘:古时在战争中割取敌人左耳以计功,此泛指斩。)⑦连词。与。《尚书·顾命》:“太保命仲桓、南宫毛,俾爰齐侯吕伋,以二干戈、虎贲百人逆子钊于南门之外。”⑧通“猿”。《汉书 · 李广传》:“(李广)为人长,爰臂。”

    从:

    (一)[从容]1.逍遥自在。欧阳修《浪淘沙》:“把酒祝东风,且共从容。”2.镇静安详。黄溍《日损斋笔记·文献黄公神道碑》:“俯仰从容,不大声色。” (二)cóng ①相随;跟随。《论语·微子》:“子路从而后。”《史记·李斯列传》:“乃从荀卿学帝王之术。”②追逐;追赶。《孙子兵法· 军争》:“佯北勿从。”③听从;依从。《左传· 庄公十年》:“小惠未遍,民弗从也。”《荀子·天论》:“从天而颂之,孰与制天命而用之。”④听任;任凭。杜甫《屏迹》:“失学从儿懒,长贫任妇愁。”⑤做;参与。王安石《上皇帝万言书》:“及使之从政,则茫然不知其方……”⑥指跟随的人。《后汉书·单超传》:“其仆从皆乘牛车……”⑦副的。与“正”相对。古代官吏的品级有正、从之分。《唐六典》:“司封郎中员外郎掌邦之封爵,凡有九等。一曰王,正一品,食邑一万户;二曰郡王,从一品,食邑五千户。”⑧次要的;附属的。《老残游记》第四回:“居然也拿住了两个为从的强盗伙计。”⑨旧指堂房,即同宗而非嫡亲的亲属。《三国志· 蜀书·许靖传》:“(靖)少(shào)与从弟劭俱知名。”⑩介词。自;由。1.表示起点。柳宗元《至小丘西小石潭记》:“自小丘西行百二十步。”2. 表示对象,相当于“向”。宋濂《送东阳马生序》:“尝趋百里外从乡之先达执经叩问。”(三) sǒng [从容(yǒng)]同“怂恿”。鼓动。《史记·淮南衡山列传》:“日夜从容(衡山)王密谋反事。”(反:反叛。)(四) zòng ①古代南北方向称“从”,东西方向称“衡(横)”。《诗经·齐风·南山》:“衡从其亩。”(亩:田垄。)②特指“合纵”。战国时南北六国土地相连,联合反对西面的秦国,称“合从”,省称“从”。李斯《谏逐客书》:“遂散六国之从。”③放纵。晁错《贤良文学对策》:“其行罚也,非以忿怒妄诛而从暴心也。”

    景:

    (一)①日光;光亮。《岳阳楼记》:“至若春和景明。”张衡《西京赋》:“流景曜之(wěi)晔。”(晔:光辉灿烂。)也指太阳。潘岳《杨仲武诔》:“日昃(zè)景西,望子朝阴。”(昃:日偏西。朝:宫室。)②光阴;时光。傅玄《九歌曲》:“岁莫景迈群光绝,安得长绳系白日?”③风景;景物。《汉书· 梅福传》:“此何景也?”欧阳修《醉翁亭记》:“四时之景不同。”④情形;景况。李白《赠僧崖公》:“昔往今来归,绝景无不经。”⑤大。成公绥《啸赋》:“游崇岗,陵景山。”(陵:登上。)《淮南子·天文》:“龙举而景云属。”(属zhǔ:连接;跟随。) (二)yǐng 阴影;影子。后作“影”。李朝威《柳毅传》:“景从云合。”《过秦论》:“赢粮而景从。”(赢yíng:背。)《淮南子·原道》:“照日光而无景。”

    升:

    ①量器。《韩非子·外储说右上》:“宋人有酤酒者,升概甚平。”②量词。容量单位。一斗的十分之一。苏轼《上梅直讲书》:“方学为对偶声律之文,求升斗之禄。”③上升。《诗经·小雅·天保》:“如月之恒,如日之升。”④登;上。《诗经· 小雅· 角弓》:“毋教猱(náo)升木。”(猱:猴类。)⑤谷物登场,即成熟。《论语·阳货》:“旧谷既没,新谷既升。”

    境:

    ①疆界;边界。《孟子·梁惠王下》:“臣始至于境,问国之大禁,然后敢入。”《商君书·农战》:“今境内之民,皆曰农战可避,而官爵可得也。”《史记·廉颇蔺相如列传》:“臣尝从大王与燕王会境上。”②地域;处所。陶渊明《桃花源记》:“率妻子邑人来此绝境,不复出焉。”③环境;境况。柳宗元《小石潭记》:“以其境过清,不可久居,乃记之而去。”《宋史·舒璘传》:“敝床疏席,总是佳趣;栉(zhì)风沐雨,反为美境。”(敝:破。疏:粗。栉:梳头。)④境域;疆域。《后汉书·西羌传》:“武帝征伐四夷,开地广境。”⑤佛教指成为心意对象的世界。

    上:

    (一)①位置在高处的。与“下”相对。《孟子·梁惠王上》:“王坐于堂上,有牵牛而过堂下者。”②等级高或质量好的。《天工开物·饴饧》:“色以白者为上。”③次序或时间在前的。《墨子·七患》:“故虽上世之圣王,岂能使五谷常收,而旱水不至哉?”古乐府《日出东南隅行》:“东方千余骑,夫婿居上头。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其长上。”⑤由低处往高处。《庄子·逍遥游》:“抟(tuán)扶摇而上者九万里。”⑥去;往。黄宗羲《柳敬亭传》:“始复上街头理其故业。”⑦向前。《战国策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:终。)⑧进呈;进献;送上。《汉书·东方朔传》:“四方士多上书言得失。”⑨出场。王实甫《西厢记》第一本楔子:“正旦扮莺莺上。”⑩加;添加。《论语·颜渊》:“草上之风必偃。”(11)涂染。《天工开物·造竹纸》:“先以白矾水染过,后上红花汁云。”(12)通“尚”。崇尚。《吕氏春秋·长见》:“尊贤上功。” (二)shǎng 上声,汉语四声之一。钟嵘《诗品序》:“至平上去人,则余病未能。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    兵:

    ①兵器;武器。贾谊《过秦论》:“斩木为兵,揭竿为旗。”(揭:举。)②士卒;军队。《史记·蒙恬列传》:“今臣将兵三十余万。”③用兵器杀(人)。《史记·伯夷列传》:“左右欲兵之。”④战争;军事。《孙子兵法·计篇》:“兵者,国之大事。”

    候:

    ①守望。《吕氏春秋· 壅塞》:“宋王使人候齐寇之所至。”(齐寇:齐国入侵者。)《墨子·备穴》:“城内为高楼,以谨候望敌人。”②泛指观察。《吴越春秋·勾践入臣外传》:“候天察地。”③古代守望、侦察敌情的处所。也作“堠”。《后汉书·西域传》:“又置戍(shù)部候。”(戍:边塞营地。部:部署。)④哨兵。《墨子·号令》:“守入城,先以候为始。”⑤等待;等候。陶渊明《归去来兮辞》:“僮仆欢迎,稚子候门。”⑥看望;问候。《后汉书· 朱祐传》:“祐初学长安,帝往候之。”⑦时令;时节。《宋史·礼志五》:“欲知农桑之候。”《徐霞客游记·游太和山日记》:“山谷川原,候同气异。”⑧古代以五天为一候。《魏书·律历志上》:“五日一候。”⑨征候;征兆。《潜夫论·相列》:“夫骨法为禄相表,气色为吉凶候。”


  • yuan cong jing sheng si ,jing shang duo bing hou 。

    “yuan cong jing sheng si ,jing shang duo bing hou 。”shi gou chu chu :《lu wang dou xiang yang qi jiu chuan jian zeng wu bai yan guo bao yong 》;shi tang chao shi ren pi ri xiu de zuo pin 。

    han shui bi yu tian ,na jing kuo ran xiu 。lu luo zun gu su ,yan ying mi xi you 。
    you ji mo de zhuang ,chan jue bu neng jiu 。xing ti hu yi xin ,shan chuan qiao ran jiu 。
    ban ban sheng zao shi ,yi yi ying xuan su 。ba yong nai xian ju ,qu jing shi hao you 。
    shi fei ji zi fen ,jing wei bu xiang jiu 。yue zi ling jun lai ,qing cai re tian shu 。
    wei zai jiong shang yin ,zhuo er long zhong nou 。shi jiang mi lu xia ,sui yu qi lin dou 。
    mo cheng bu ke ye ,qian zhong gu fei mao 。yuan cong jing sheng si ,jing shang duo bing hou 。
    tan xi shi ge chuan ,xian ling tun bei zhou 。ji mo shu bai nian ,zhi wei bao li xiu 。
    shang xuan shang tang de ,sheng xian ming zhi shou 。shi wei han yang wang ,di yue shu er zou 。
    ju de song shen gui ,hong cai li qian hou 。shi duan wei jin jing ,zhi gu nai yu dou 。
    hang xie yin da chun ,ci yuan tu hong liu 。liu cheng qing miao yin ,yi zhu ming tang gou 。
    zai xi fang ling qian ,yuan qiong zheng zhong lou 。yi wang jie ran chu ,shang xia ta yu zhou 。
    fu shi san shi zhe ,ai ai re tong you 。di cui hu zhong xing ,re feng shi ji kou 。
    yu xian bi shen zu ,feng zhu jiang yin dou 。ji zheng bei ji zun ,sui zhi zhong xing miu 。
    chong wen zhang ling xing ,zai jian qi yang shou 。ri shi xin gua mo ,tian ru chong yu zhou 。
    yi zheng ji shi kai ,qiu xian shen yu gou 。hua zhi wei ji nian ,min an er guo fu 。
    yi wei liang shun qu ,gou chen shi yao zhou 。hu ran wei xiang yin ,ru yi xie ji gou 。
    jian xing que cheng xin ,bo qian sui zhong shou 。wei miao ge feng e ,gong ming fen zu xiu 。
    kai yuan wen wu cheng ,meng zi sheng jing xiu 。si wen zong ji qiao ,qin xi xin diao lou 。
    gan qiong wo niu yi ,shou ru dui gou dou 。sai bian ru yi yao ,cai tong shi xuan shou 。
    bi yu long gong shi ,guai yu tian zhuan zhou 。zhi zhe jing yu dai ,ji zhe huo jiang gou 。
    ren da ju bai gu ,sui wei dang shi lou 。ji zuo cai gui zhong ,kong wei xian ji shou 。
    yu sheng er xian mo ,de zuo sheng mu you 。jian ji yu du shan ,ju gan huai ji chou 。
    jiang han chen bing ling ,ke ming si qing zhou 。ji bi yu wei san ,ru li ru chun zhou 。
    ji jian liu fu zi ,nu xin que fu jiu 。jie bi shi wai jiao ,yu zhi yu xie hou 。
    liang he sai jing xian ,shuang song ge zheng shou 。wei kong bie xian cai ,lian lian ti jin xiu 。

    【zhu shi 】:

    yuan :

    ①bian geng ;gai huan 。《han shu ·shi huo zhi shang 》:“xiu er sui zhe wei zai yi xia tian ,san sui geng geng zhi ,zi yuan ji chu 。”②wei ;chen wei 。《shang shu ·hong fan 》:“shui yue run xia ,huo yue yan shang ,mu yue qu zhi ,jin yue cong ge ,tu yuan jia se 。”(yan shang :xiang shang ran shao 。qu zhi :rou zuo wan de ,zhi de 。cong ge :gai bian wu ti de xing zhuang 。jia se :chong zhuang jia 。)③dai ci 。biao shi dui chu suo de xun wen 。xiang dang yu “na li ”、“he chu ”。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“le tu le tu ,yuan de wo suo 。”④jie ci 。biao shi qi zhi 。xiang dang yu “cong ”、“dao ”。《han shu ·xu chuan shang 》:“(gao zu )yuan ci fa ji ,duan she fen lv 。”(yuan ci :cong na shi 。duan she :liu bang zhan duan bai she er qi bing 。lv :jun dui 。)si ma xiang ru 《feng chan wen 》:“wen wang gai zhi ,yuan zhou zhi (zhì)long ,da hang yue cheng 。”(zhi :zui ;ji 。da hang :chong da hang dong 。yue :yu 。)⑤lian ci 。biao shi cheng jie 。xiang dang yu “yu shi ”。liu yu xi 《xie fang xian dai hu dou biao 》:“yuan ming you si ,shi zhi tiao zou 。”⑥zhu ci 。yong yu gou shou huo gou zhong ,shi yu yi jin cou huo bei jiang diao 。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“qian nian shuo shi ,guo (guó)zhan wang shuang ;jin sui yuan zheng ,guo huai dun zou 。”(shuo shi :sheng li ban shi 。shuo :tong “yao ”。guo :gu shi zai zhan zheng zhong ge qu di ren zuo er yi ji gong ,ci fan zhi zhan 。)⑦lian ci 。yu 。《shang shu ·gu ming 》:“tai bao ming zhong huan 、na gong mao ,bi yuan ji hou lv 伋,yi er gan ge 、hu ben bai ren ni zi zhao yu na men zhi wai 。”⑧tong “yuan ”。《han shu · li an chuan 》:“(li an )wei ren chang ,yuan bei 。”

    cong :

    (yi )[cong rong ]1.xiao yao zi zai 。ou yang xiu 《lang tao sha 》:“ba jiu zhu dong feng ,ju gong cong rong 。”2.zhen jing an xiang 。huang jin 《ri sun zhai bi ji ·wen suo huang gong shen dao bei 》:“fu yang cong rong ,bu da sheng se 。” (er )cóng ①xiang sui ;gen sui 。《lun yu ·wei zi 》:“zi lu cong er hou 。”《shi ji ·li si lie chuan 》:“nai cong xun qing xue di wang zhi shu 。”②zhui zhu ;zhui gan 。《sun zi bing fa · jun zheng 》:“yang bei wu cong 。”③ting cong ;yi cong 。《zuo chuan · zhuang gong shi nian 》:“xiao hui wei bian ,min fu cong ye 。”《xun zi ·tian lun 》:“cong tian er song zhi ,shu yu zhi tian ming er yong zhi 。”④ting ren ;ren ping 。du fu 《bing ji 》:“shi xue cong er lan ,chang pin ren fu chou 。”⑤zuo ;can yu 。wang an dan 《shang huang di mo yan shu 》:“ji shi zhi cong zheng ,ze mang ran bu zhi ji fang ……”⑥zhi gen sui de ren 。《hou han shu ·chan chao chuan 》:“ji pu cong jie cheng niu che ……”⑦fu de 。yu “zheng ”xiang dui 。gu dai guan li de pin ji you zheng 、cong zhi fen 。《tang liu dian 》:“si feng lang zhong yuan wai lang zhang bang zhi feng jue ,fan you jiu deng 。yi yue wang ,zheng yi pin ,shi yi yi mo hu ;er yue jun wang ,cong yi pin ,shi yi wu qian hu 。”⑧ci yao de ;fu shu de 。《lao can you ji 》di si hui :“ju ran ye na zhu le liang ge wei cong de jiang dao huo ji 。”⑨jiu zhi tang fang ,ji tong zong er fei di qin de qin shu 。《san guo zhi · shu shu ·hu jing chuan 》:“(jing )shao (shào)yu cong di shao ju zhi ming 。”⑩jie ci 。zi ;you 。1.biao shi qi dian 。liu zong yuan 《zhi xiao qiu xi xiao dan tan ji 》:“zi xiao qiu xi hang bai er shi bu 。”2. biao shi dui xiang ,xiang dang yu “xiang ”。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“chang qu bai li wai cong xiang zhi xian da zhi jing kou wen 。”(san ) sǒng [cong rong (yǒng)]tong “song yong ”。gu dong 。《shi ji ·huai na heng shan lie chuan 》:“ri ye cong rong (heng shan )wang mi mou fan shi 。”(fan :fan pan 。)(si ) zòng ①gu dai na bei fang xiang chen “cong ”,dong xi fang xiang chen “heng (heng )”。《shi jing ·ji feng ·na shan 》:“heng cong ji mu 。”(mu :tian long 。)②te zhi “ge zong ”。zhan guo shi na bei liu guo tu de xiang lian ,lian ge fan dui xi mian de qin guo ,chen “ge cong ”,sheng chen “cong ”。li si 《jian zhu ke shu 》:“sui san liu guo zhi cong 。”③fang zong 。chao cuo 《xian liang wen xue dui ce 》:“ji hang fa ye ,fei yi fen nu wang zhu er cong bao xin ye 。”

    jing :

    (yi )①ri guang ;guang liang 。《yue yang lou ji 》:“zhi re chun he jing ming 。”zhang heng 《xi jing fu 》:“liu jing yao zhi (wěi)ye 。”(ye :guang hui can lan 。)ye zhi tai yang 。pan yue 《yang zhong wu lei 》:“ri ze (zè)jing xi ,wang zi chao yin 。”(ze :ri pian xi 。chao :gong shi 。)②guang yin ;shi guang 。fu xuan 《jiu ge qu 》:“sui mo jing mai qun guang jue ,an de chang sheng ji bai ri ?”③feng jing ;jing wu 。《han shu · mei fu chuan 》:“ci he jing ye ?”ou yang xiu 《zui weng ting ji 》:“si shi zhi jing bu tong 。”④qing xing ;jing kuang 。li bai 《zeng seng ya gong 》:“xi wang jin lai gui ,jue jing mo bu jing 。”⑤da 。cheng gong sui 《xiao fu 》:“you chong gang ,ling jing shan 。”(ling :deng shang 。)《huai na zi ·tian wen 》:“long ju er jing yun shu 。”(shu zhǔ:lian jie ;gen sui 。) (er )yǐng yin ying ;ying zi 。hou zuo “ying ”。li chao wei 《liu yi chuan 》:“jing cong yun ge 。”《guo qin lun 》:“ying liang er jing cong 。”(ying yíng:bei 。)《huai na zi ·yuan dao 》:“zhao ri guang er mo jing 。”

    sheng :

    ①liang qi 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“song ren you gu jiu zhe ,sheng gai shen ping 。”②liang ci 。rong liang chan wei 。yi dou de shi fen zhi yi 。su shi 《shang mei zhi jiang shu 》:“fang xue wei dui ou sheng lv zhi wen ,qiu sheng dou zhi lu 。”③shang sheng 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru yue zhi heng ,ru ri zhi sheng 。”④deng ;shang 。《shi jing · xiao ya · jiao gong 》:“wu jiao nao (náo)sheng mu 。”(nao :hou lei 。)⑤gu wu deng chang ,ji cheng shou 。《lun yu ·yang huo 》:“jiu gu ji mei ,xin gu ji sheng 。”

    jing :

    ①jiang jie ;bian jie 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“chen shi zhi yu jing ,wen guo zhi da jin ,ran hou gan ru 。”《shang jun shu ·nong zhan 》:“jin jing nei zhi min ,jie yue nong zhan ke bi ,er guan jue ke de ye 。”《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“chen chang cong da wang yu yan wang hui jing shang 。”②de yu ;chu suo 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“lv qi zi yi ren lai ci jue jing ,bu fu chu yan 。”③huan jing ;jing kuang 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“yi ji jing guo qing ,bu ke jiu ju ,nai ji zhi er qu 。”《song shi ·shu lin chuan 》:“bi chuang shu xi ,zong shi jia qu ;zhi (zhì)feng mu yu ,fan wei mei jing 。”(bi :po 。shu :cu 。zhi :shu tou 。)④jing yu ;jiang yu 。《hou han shu ·xi qiang chuan 》:“wu di zheng fa si yi ,kai de an jing 。”⑤fo jiao zhi cheng wei xin yi dui xiang de shi jie 。

    shang :

    (yi )①wei zhi zai gao chu de 。yu “xia ”xiang dui 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang zuo yu tang shang ,you qian niu er guo tang xia zhe 。”②deng ji gao huo zhi liang hao de 。《tian gong kai wu ·yi tang 》:“se yi bai zhe wei shang 。”③ci xu huo shi jian zai qian de 。《mo zi ·qi huan 》:“gu sui shang shi zhi sheng wang ,qi neng shi wu gu chang shou ,er han shui bu zhi zai ?”gu le fu 《ri chu dong na yu hang 》:“dong fang qian yu ji ,fu xu ju shang tou 。”④zai shang wei de jun zhu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ru yi shi ji fu xiong ,chu yi shi ji chang shang 。”⑤you di chu wang gao chu 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tuan (tuán)fu yao er shang zhe jiu mo li 。”⑥qu ;wang 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“shi fu shang jie tou li ji gu ye 。”⑦xiang qian 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“san gu zhi er cu bu shang 。”(cu :zhong 。)⑧jin cheng ;jin suo ;song shang 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“si fang shi duo shang shu yan de shi 。”⑨chu chang 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di yi ben xie zi :“zheng dan ban ying ying shang 。”⑩jia ;tian jia 。《lun yu ·yan yuan 》:“cao shang zhi feng bi yan 。”(11)tu ran 。《tian gong kai wu ·zao zhu zhi 》:“xian yi bai fan shui ran guo ,hou shang gong hua zhi yun 。”(12)tong “shang ”。chong shang 。《lv shi chun qiu ·chang jian 》:“zun xian shang gong 。” (er )shǎng shang sheng ,han yu si sheng zhi yi 。zhong rong 《shi pin xu 》:“zhi ping shang qu ren ,ze yu bing wei neng 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    bing :

    ①bing qi ;wu qi 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhan mu wei bing ,jie gan wei qi 。”(jie :ju 。)②shi cu ;jun dui 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“jin chen jiang bing san shi yu mo 。”③yong bing qi sha (ren )。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“zuo you yu bing zhi 。”④zhan zheng ;jun shi 。《sun zi bing fa ·ji pian 》:“bing zhe ,guo zhi da shi 。”

    hou :

    ①shou wang 。《lv shi chun qiu · yong sai 》:“song wang shi ren hou ji kou zhi suo zhi 。”(ji kou :ji guo ru qin zhe 。)《mo zi ·bei xue 》:“cheng nei wei gao lou ,yi jin hou wang di ren 。”②fan zhi guan cha 。《wu yue chun qiu ·gou jian ru chen wai chuan 》:“hou tian cha de 。”③gu dai shou wang 、zhen cha di qing de chu suo 。ye zuo “hou ”。《hou han shu ·xi yu chuan 》:“you zhi shu (shù)bu hou 。”(shu :bian sai ying de 。bu :bu shu 。)④shao bing 。《mo zi ·hao ling 》:“shou ru cheng ,xian yi hou wei shi 。”⑤deng dai ;deng hou 。tao yuan ming 《gui qu lai xi ci 》:“tong pu huan ying ,zhi zi hou men 。”⑥kan wang ;wen hou 。《hou han shu · zhu 祐chuan 》:“祐chu xue chang an ,di wang hou zhi 。”⑦shi ling ;shi jie 。《song shi ·li zhi wu 》:“yu zhi nong sang zhi hou 。”《xu xia ke you ji ·you tai he shan ri ji 》:“shan gu chuan yuan ,hou tong qi yi 。”⑧gu dai yi wu tian wei yi hou 。《wei shu ·lv li zhi shang 》:“wu ri yi hou 。”⑨zheng hou ;zheng zhao 。《qian fu lun ·xiang lie 》:“fu gu fa wei lu xiang biao ,qi se wei ji xiong hou 。”