• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 既臥黔婁衾,空立陳寔碑。

    “既臥黔婁衾,空立陳寔碑。”詩句出處:《七愛詩·元魯山》;是唐朝詩人皮日休的作品。

    吾愛元紫芝,清介如伯夷。輦母遠之官,宰邑無玷疵。
    三年魯山民,豐稔不暫饑。三年魯山吏,清慎各自持。
    隻飲魯山泉,隻采魯山薇。一室冰檗苦,四遠聲光飛。
    退歸舊隱來,鬥酒入茅茨。雞黍匪傢畜,琴尊常自怡。
    盡日一菜食,窮年一佈衣。清似匣中鏡,直如琴上絲。
    世無用賢人,青山生白髭。既臥黔婁衾,空立陳寔碑。
    吾無魯山道,空有魯山辭。所恨不相識,援毫空涕垂。

    【註釋】:

    既:

    ①盡;終瞭。《左傳·僖公二十二年》:“楚人未既濟。”②副詞。已經。《論語·陽貨》:“既得之,患失之。”(患:擔心。)③連詞。1. 常與“且”、“又”呼應,表示二種情況並存。《詩經·大雅·烝民》:“既明且哲,以保其身。”2. 則;就。《論語·季氏》:“既來之,則安之。”

    臥:

    ①伏幾休息。《荀子·解蔽》:“心,臥則夢。”②睡。王翰《涼州詞》:“醉臥沙場君莫笑,古來征戰幾人回?”③躺著。《世說新語·尤梅》:“桓公臥語曰。”④寢室。《漢書·韓信傳》:“張耳、韓信未起,(漢王)即其臥,奪其印符。”(即:就在。符:調兵的憑證。)⑤禽獸趴伏。李白《尋雍尊師隱居》詩:“花暖青牛臥。”⑥平放著。杜甫《重過何氏五首》之四:“雨拋金鎖甲,苔臥綠沉槍。”(綠沉槍:用深綠漆過的長柄槍。)⑦隱居。李白《送梁回歸東平》:“莫學東山臥,參差老謝安。”

    黔:

    ①[形]黑色。馬融《廣成頌》:“若夫鷙獸毅蟲,倨牙~口。”②[名][黔首]戰國及秦代對人民的稱謂。李斯《諫逐客書》:“今乃棄~~以資敵國。”③[名]貴州省的代稱。柳宗元《黔之驢》:“~無驢,有好事者船載以入。”

    婁:

    (一)①空。《說文·女部》:“婁,空也。”②[婁婁]疏松的樣子。《管子·地員》:“五觳之狀婁婁然。”③星名。二十八宿之一。《禮記·月令》:“季冬之月,日在婺中、昏婁中、旦氐中。” (二)lǚ ①拴;系。《公羊傳·昭公二十五年》:“且夫牛馬維婁,委已者也,而柔焉。”②通“屢”。多次。《漢書·元帝紀》:“婁敕公卿,日望有效。” (三)lǘ 曳;拉。《詩經·唐風·山有樞》:“子有衣裳,弗曳弗婁。”

    衾:

    ①被子。《詩經·召南·小星》:“肅肅宵征,抱衾與裯。”②特指覆蓋屍體用的被子。《荀子·正論》:“太古薄葬,棺厚三寸,衣衾三領。”

    空:

    (一)①空虛;什麼也沒有。《韓非子·初見秦》:“囷倉空虛。”宋玉《風賦》:“空穴來風。”王維《鹿砦》:“空山不見人。”②不實;空泛。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦貪,負其強,以空言求璧。”③白白地。《漢書·匈奴傳》:“兵不空出。”④天空;空中。李白《送孟浩然之廣陵》:“孤帆遠影碧空盡。”⑤佛教用語。佛教認為一切事物的現象並無實體,都是空的。《般若心經》:“色即是空,空即是色。”(色:指物質現象。) (二)kǒng 孔;洞穴。《周禮· 考工記·函人》:“眡(shì)其鉆空。”(眡:視。)《史記·五帝本紀》:“舜穿井為匿空旁出。”(三)kòng ①窮困。《詩經·小雅·節南山》:“不宜空我師。”(空:用如使動,使……窮困。師:眾;眾人。)《論語·先進》:“回也其庶乎,屢空。”(回:顏回。庶:庶幾;差不多。)②缺少。《法言·問神》:“昔之說《書》者序以百,而《酒誥》之篇俄空焉。”(《酒誥》:《尚書》中的篇名。)白居易《春憶二林寺舊遊》:“最慚僧社題橋處,十八人名空一人。”③間隙;空子。《三國志·吳書·周魴傳》:“看伺空隙,欲復為亂。”④閑著;未被利用的。《史記·蕭相國世傢》:“上林中多空地。”(上林:苑囿名。)《論衡·命義》:“伯牛空居,而遭惡疾。”(伯牛:冉耕,字伯牛。空居:閑居在傢。)

    立:

    ①站立。《孟子·梁惠王上》:“王立於沼上。”《論語·微子》:“子路拱而立。”②豎立;樹立。《韓非子·功名》:“立尺材於高山之上。”葉適《終論七》:“的必先立,然後挾弓註矢以從之。”(的:箭靶。)③設置,建立。《荀子·大略》:“立大學,設庠序。”④制定。《荀子·議兵》:“立法施令。”賈誼《過秦論》:“商君佐之,內立法度。”⑤建樹;成就。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“兵精糧多,足以立事。”⑥泛指登上某種位置。《史記·陳涉世傢》:“吾聞二世少子也,不當立。”(少子:最小的兒子。)⑦立刻;立即;馬上。《史記·李將軍列傳》:“匈奴追射我立盡。”《史記·項羽本紀》:“沛公至軍,立誅殺曹無傷。”

    陳:

    ①[動]陳列。《周禮·地官·司市》:“以~肆辨物而平市。”②[動]陳述。屈原《離騷》:“跪敷衽以~辭兮。”③[動]公佈,宣告。《荀子·王霸》:“政令已~,雖睹利敗,不欺其民。”④[形]舊。與“新”相對。《荀子·富國》:“年谷復熟,而~積有餘。”⑤[名]春秋時諸侯國名。故地在今河南東部及安徽的一部分地區。《左傳·隱公三年》:“又娶於~,曰厲媯。”⑥ (zhen)[名]交戰時的隊列。《孫子兵法·軍爭》:“勿擊堂堂之~。”⑦[名]佈陣。《論語·衛靈公》:“衛靈公問~於孔子。”

    寔:

    ①停止。②通“是(shì)”。這;此。張衡《西京賦》:“寔為咸陽。”③通“實”。確實;實在。《尚書·仲虺之誥》:“寔繁有徒。”④通“寘(zhì)”。放置。《周易·坎》:“寘於叢棘。”

    碑:

    ①豎石。1.立於宮前用來觀測日影的豎石。《儀禮·聘禮》:“上當碑南陳。”2.立於宗廟院內拴牲畜的豎石。《禮記·祭義》:“既入廟門,麗於碑。”(麗:系。)3. 立於墓穴邊用以引棺槨下葬的石頭。《禮記·檀弓下》:“公室視豐碑。”②石上刻著文字,作為紀念物或標記,也用以刻文告。劉勰《文心雕龍·誄碑》:“自後漢以來,碑謁(jié)雲起。”(碣:石碑。)


  • 既卧黔娄衾,空立陈寔碑。

    “既卧黔娄衾,空立陈寔碑。”诗句出处:《七爱诗·元鲁山》;是唐朝诗人皮日休的作品。

    吾爱元紫芝,清介如伯夷。辇母远之官,宰邑无玷疵。
    三年鲁山民,丰稔不暂饥。三年鲁山吏,清慎各自持。
    只饮鲁山泉,只采鲁山薇。一室冰檗苦,四远声光飞。
    退归旧隐来,斗酒入茅茨。鸡黍匪家畜,琴尊常自怡。
    尽日一菜食,穷年一布衣。清似匣中镜,直如琴上丝。
    世无用贤人,青山生白髭。既卧黔娄衾,空立陈寔碑。
    吾无鲁山道,空有鲁山辞。所恨不相识,援毫空涕垂。

    【注释】:

    既:

    ①尽;终了。《左传·僖公二十二年》:“楚人未既济。”②副词。已经。《论语·阳货》:“既得之,患失之。”(患:担心。)③连词。1. 常与“且”、“又”呼应,表示二种情况并存。《诗经·大雅·烝民》:“既明且哲,以保其身。”2. 则;就。《论语·季氏》:“既来之,则安之。”

    卧:

    ①伏几休息。《荀子·解蔽》:“心,卧则梦。”②睡。王翰《凉州词》:“醉卧沙场君莫笑,古来征战几人回?”③躺着。《世说新语·尤梅》:“桓公卧语曰。”④寝室。《汉书·韩信传》:“张耳、韩信未起,(汉王)即其卧,夺其印符。”(即:就在。符:调兵的凭证。)⑤禽兽趴伏。李白《寻雍尊师隐居》诗:“花暖青牛卧。”⑥平放着。杜甫《重过何氏五首》之四:“雨抛金锁甲,苔卧绿沉枪。”(绿沉枪:用深绿漆过的长柄枪。)⑦隐居。李白《送梁回归东平》:“莫学东山卧,参差老谢安。”

    黔:

    ①[形]黑色。马融《广成颂》:“若夫鸷兽毅虫,倨牙~口。”②[名][黔首]战国及秦代对人民的称谓。李斯《谏逐客书》:“今乃弃~~以资敌国。”③[名]贵州省的代称。柳宗元《黔之驴》:“~无驴,有好事者船载以入。”

    娄:

    (一)①空。《说文·女部》:“娄,空也。”②[娄娄]疏松的样子。《管子·地员》:“五觳之状娄娄然。”③星名。二十八宿之一。《礼记·月令》:“季冬之月,日在婺中、昏娄中、旦氐中。” (二)lǚ ①拴;系。《公羊传·昭公二十五年》:“且夫牛马维娄,委已者也,而柔焉。”②通“屡”。多次。《汉书·元帝纪》:“娄敕公卿,日望有效。” (三)lǘ 曳;拉。《诗经·唐风·山有枢》:“子有衣裳,弗曳弗娄。”

    衾:

    ①被子。《诗经·召南·小星》:“肃肃宵征,抱衾与裯。”②特指覆盖尸体用的被子。《荀子·正论》:“太古薄葬,棺厚三寸,衣衾三领。”

    空:

    (一)①空虚;什么也没有。《韩非子·初见秦》:“囷仓空虚。”宋玉《风赋》:“空穴来风。”王维《鹿砦》:“空山不见人。”②不实;空泛。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦贪,负其强,以空言求璧。”③白白地。《汉书·匈奴传》:“兵不空出。”④天空;空中。李白《送孟浩然之广陵》:“孤帆远影碧空尽。”⑤佛教用语。佛教认为一切事物的现象并无实体,都是空的。《般若心经》:“色即是空,空即是色。”(色:指物质现象。) (二)kǒng 孔;洞穴。《周礼· 考工记·函人》:“眡(shì)其钻空。”(眡:视。)《史记·五帝本纪》:“舜穿井为匿空旁出。”(三)kòng ①穷困。《诗经·小雅·节南山》:“不宜空我师。”(空:用如使动,使……穷困。师:众;众人。)《论语·先进》:“回也其庶乎,屡空。”(回:颜回。庶:庶几;差不多。)②缺少。《法言·问神》:“昔之说《书》者序以百,而《酒诰》之篇俄空焉。”(《酒诰》:《尚书》中的篇名。)白居易《春忆二林寺旧游》:“最惭僧社题桥处,十八人名空一人。”③间隙;空子。《三国志·吴书·周鲂传》:“看伺空隙,欲复为乱。”④闲着;未被利用的。《史记·萧相国世家》:“上林中多空地。”(上林:苑囿名。)《论衡·命义》:“伯牛空居,而遭恶疾。”(伯牛:冉耕,字伯牛。空居:闲居在家。)

    立:

    ①站立。《孟子·梁惠王上》:“王立于沼上。”《论语·微子》:“子路拱而立。”②竖立;树立。《韩非子·功名》:“立尺材于高山之上。”叶适《终论七》:“的必先立,然后挟弓注矢以从之。”(的:箭靶。)③设置,建立。《荀子·大略》:“立大学,设庠序。”④制定。《荀子·议兵》:“立法施令。”贾谊《过秦论》:“商君佐之,内立法度。”⑤建树;成就。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“兵精粮多,足以立事。”⑥泛指登上某种位置。《史记·陈涉世家》:“吾闻二世少子也,不当立。”(少子:最小的儿子。)⑦立刻;立即;马上。《史记·李将军列传》:“匈奴追射我立尽。”《史记·项羽本纪》:“沛公至军,立诛杀曹无伤。”

    陈:

    ①[动]陈列。《周礼·地官·司市》:“以~肆辨物而平市。”②[动]陈述。屈原《离骚》:“跪敷衽以~辞兮。”③[动]公布,宣告。《荀子·王霸》:“政令已~,虽睹利败,不欺其民。”④[形]旧。与“新”相对。《荀子·富国》:“年谷复熟,而~积有余。”⑤[名]春秋时诸侯国名。故地在今河南东部及安徽的一部分地区。《左传·隐公三年》:“又娶于~,曰厉妫。”⑥ (zhen)[名]交战时的队列。《孙子兵法·军争》:“勿击堂堂之~。”⑦[名]布阵。《论语·卫灵公》:“卫灵公问~于孔子。”

    寔:

    ①停止。②通“是(shì)”。这;此。张衡《西京赋》:“寔为咸阳。”③通“实”。确实;实在。《尚书·仲虺之诰》:“寔繁有徒。”④通“寘(zhì)”。放置。《周易·坎》:“寘于丛棘。”

    碑:

    ①竖石。1.立于宫前用来观测日影的竖石。《仪礼·聘礼》:“上当碑南陈。”2.立于宗庙院内拴牲畜的竖石。《礼记·祭义》:“既入庙门,丽于碑。”(丽:系。)3. 立于墓穴边用以引棺椁下葬的石头。《礼记·檀弓下》:“公室视丰碑。”②石上刻着文字,作为纪念物或标记,也用以刻文告。刘勰《文心雕龙·诔碑》:“自后汉以来,碑谒(jié)云起。”(碣:石碑。)


  • ji wo qian lou qin ,kong li chen shi bei 。

    “ji wo qian lou qin ,kong li chen shi bei 。”shi gou chu chu :《qi ai shi ·yuan lu shan 》;shi tang chao shi ren pi ri xiu de zuo pin 。

    wu ai yuan zi zhi ,qing jie ru bai yi 。nian mu yuan zhi guan ,zai yi mo dian ci 。
    san nian lu shan min ,feng ren bu zan ji 。san nian lu shan li ,qing shen ge zi chi 。
    zhi yin lu shan quan ,zhi cai lu shan wei 。yi shi bing bo ku ,si yuan sheng guang fei 。
    tui gui jiu yin lai ,dou jiu ru mao ci 。ji shu fei jia chu ,qin zun chang zi yi 。
    jin ri yi cai shi ,qiong nian yi bu yi 。qing shi xia zhong jing ,zhi ru qin shang si 。
    shi mo yong xian ren ,qing shan sheng bai zi 。ji wo qian lou qin ,kong li chen shi bei 。
    wu mo lu shan dao ,kong you lu shan ci 。suo hen bu xiang shi ,yuan hao kong ti chui 。

    【zhu shi 】:

    ji :

    ①jin ;zhong le 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“chu ren wei ji ji 。”②fu ci 。yi jing 。《lun yu ·yang huo 》:“ji de zhi ,huan shi zhi 。”(huan :dan xin 。)③lian ci 。1. chang yu “ju ”、“you ”hu ying ,biao shi er chong qing kuang bing cun 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“ji ming ju zhe ,yi bao ji shen 。”2. ze ;jiu 。《lun yu ·ji shi 》:“ji lai zhi ,ze an zhi 。”

    wo :

    ①fu ji xiu xi 。《xun zi ·jie bi 》:“xin ,wo ze meng 。”②shui 。wang han 《liang zhou ci 》:“zui wo sha chang jun mo xiao ,gu lai zheng zhan ji ren hui ?”③tang zhao 。《shi shui xin yu ·you mei 》:“huan gong wo yu yue 。”④qin shi 。《han shu ·han xin chuan 》:“zhang er 、han xin wei qi ,(han wang )ji ji wo ,duo ji yin fu 。”(ji :jiu zai 。fu :diao bing de ping zheng 。)⑤qin shou pa fu 。li bai 《xun yong zun shi yin ju 》shi :“hua nuan qing niu wo 。”⑥ping fang zhao 。du fu 《chong guo he shi wu shou 》zhi si :“yu pao jin suo jia ,tai wo lu chen qiang 。”(lu chen qiang :yong shen lu qi guo de chang bing qiang 。)⑦yin ju 。li bai 《song liang hui gui dong ping 》:“mo xue dong shan wo ,can cha lao xie an 。”

    qian :

    ①[xing ]hei se 。ma rong 《an cheng song 》:“re fu zhi shou yi chong ,ju ya ~kou 。”②[ming ][qian shou ]zhan guo ji qin dai dui ren min de chen wei 。li si 《jian zhu ke shu 》:“jin nai qi ~~yi zi di guo 。”③[ming ]gui zhou sheng de dai chen 。liu zong yuan 《qian zhi lv 》:“~mo lv ,you hao shi zhe chuan zai yi ru 。”

    lou :

    (yi )①kong 。《shui wen ·nv bu 》:“lou ,kong ye 。”②[lou lou ]shu song de yang zi 。《guan zi ·de yuan 》:“wu hu zhi zhuang lou lou ran 。”③xing ming 。er shi ba su zhi yi 。《li ji ·yue ling 》:“ji dong zhi yue ,ri zai wu zhong 、hun lou zhong 、dan di zhong 。” (er )lǚ ①shuan ;ji 。《gong yang chuan ·zhao gong er shi wu nian 》:“ju fu niu ma wei lou ,wei yi zhe ye ,er rou yan 。”②tong “lv ”。duo ci 。《han shu ·yuan di ji 》:“lou chi gong qing ,ri wang you xiao 。” (san )lǘ ye ;la 。《shi jing ·tang feng ·shan you shu 》:“zi you yi chang ,fu ye fu lou 。”

    qin :

    ①bei zi 。《shi jing ·shao na ·xiao xing 》:“su su xiao zheng ,bao qin yu chou 。”②te zhi fu gai shi ti yong de bei zi 。《xun zi ·zheng lun 》:“tai gu bao zang ,guan hou san cun ,yi qin san ling 。”

    kong :

    (yi )①kong xu ;shen me ye mei you 。《han fei zi ·chu jian qin 》:“qun cang kong xu 。”song yu 《feng fu 》:“kong xue lai feng 。”wang wei 《lu zhai 》:“kong shan bu jian ren 。”②bu shi ;kong fan 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin tan ,fu ji jiang ,yi kong yan qiu bi 。”③bai bai de 。《han shu ·xiong nu chuan 》:“bing bu kong chu 。”④tian kong ;kong zhong 。li bai 《song meng hao ran zhi an ling 》:“gu fan yuan ying bi kong jin 。”⑤fo jiao yong yu 。fo jiao ren wei yi qie shi wu de xian xiang bing mo shi ti ,dou shi kong de 。《ban re xin jing 》:“se ji shi kong ,kong ji shi se 。”(se :zhi wu zhi xian xiang 。) (er )kǒng kong ;dong xue 。《zhou li · kao gong ji ·han ren 》:“shi (shì)ji zuan kong 。”(shi :shi 。)《shi ji ·wu di ben ji 》:“shun chuan jing wei ni kong pang chu 。”(san )kòng ①qiong kun 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“bu yi kong wo shi 。”(kong :yong ru shi dong ,shi ……qiong kun 。shi :zhong ;zhong ren 。)《lun yu ·xian jin 》:“hui ye ji shu hu ,lv kong 。”(hui :yan hui 。shu :shu ji ;cha bu duo 。)②que shao 。《fa yan ·wen shen 》:“xi zhi shui 《shu 》zhe xu yi bai ,er 《jiu gao 》zhi pian e kong yan 。”(《jiu gao 》:《shang shu 》zhong de pian ming 。)bai ju yi 《chun yi er lin si jiu you 》:“zui can seng she ti qiao chu ,shi ba ren ming kong yi ren 。”③jian xi ;kong zi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhou fang chuan 》:“kan ci kong xi ,yu fu wei luan 。”④xian zhao ;wei bei li yong de 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“shang lin zhong duo kong de 。”(shang lin :yuan you ming 。)《lun heng ·ming yi 》:“bai niu kong ju ,er zao e ji 。”(bai niu :ran geng ,zi bai niu 。kong ju :xian ju zai jia 。)

    li :

    ①zhan li 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang li yu zhao shang 。”《lun yu ·wei zi 》:“zi lu gong er li 。”②shu li ;shu li 。《han fei zi ·gong ming 》:“li che cai yu gao shan zhi shang 。”xie kuo 《zhong lun qi 》:“de bi xian li ,ran hou jia gong zhu shi yi cong zhi 。”(de :jian ba 。)③she zhi ,jian li 。《xun zi ·da lve 》:“li da xue ,she xiang xu 。”④zhi ding 。《xun zi ·yi bing 》:“li fa shi ling 。”gu yi 《guo qin lun 》:“shang jun zuo zhi ,nei li fa du 。”⑤jian shu ;cheng jiu 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“bing jing liang duo ,zu yi li shi 。”⑥fan zhi deng shang mou chong wei zhi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“wu wen er shi shao zi ye ,bu dang li 。”(shao zi :zui xiao de er zi 。)⑦li ke ;li ji ;ma shang 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“xiong nu zhui she wo li jin 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong zhi jun ,li zhu sha cao mo shang 。”

    chen :

    ①[dong ]chen lie 。《zhou li ·de guan ·si shi 》:“yi ~si bian wu er ping shi 。”②[dong ]chen shu 。qu yuan 《li sao 》:“gui fu ren yi ~ci xi 。”③[dong ]gong bu ,xuan gao 。《xun zi ·wang ba 》:“zheng ling yi ~,sui du li bai ,bu qi ji min 。”④[xing ]jiu 。yu “xin ”xiang dui 。《xun zi ·fu guo 》:“nian gu fu shou ,er ~ji you yu 。”⑤[ming ]chun qiu shi zhu hou guo ming 。gu de zai jin he na dong bu ji an hui de yi bu fen de ou 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“you qu yu ~,yue li gui 。”⑥ (zhen)[ming ]jiao zhan shi de dui lie 。《sun zi bing fa ·jun zheng 》:“wu ji tang tang zhi ~。”⑦[ming ]bu zhen 。《lun yu ·wei ling gong 》:“wei ling gong wen ~yu kong zi 。”

    shi :

    ①ting zhi 。②tong “shi (shì)”。zhe ;ci 。zhang heng 《xi jing fu 》:“shi wei xian yang 。”③tong “shi ”。que shi ;shi zai 。《shang shu ·zhong hui zhi gao 》:“shi fan you tu 。”④tong “tian (zhì)”。fang zhi 。《zhou yi ·kan 》:“tian yu cong ji 。”

    bei :

    ①shu dan 。1.li yu gong qian yong lai guan ce ri ying de shu dan 。《yi li ·pin li 》:“shang dang bei na chen 。”2.li yu zong miao yuan nei shuan sheng chu de shu dan 。《li ji ·ji yi 》:“ji ru miao men ,li yu bei 。”(li :ji 。)3. li yu mu xue bian yong yi yin guan guo xia zang de dan tou 。《li ji ·tan gong xia 》:“gong shi shi feng bei 。”②dan shang ke zhao wen zi ,zuo wei ji nian wu huo biao ji ,ye yong yi ke wen gao 。liu xie 《wen xin diao long ·lei bei 》:“zi hou han yi lai ,bei ye (jié)yun qi 。”(jie :dan bei 。)