• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 民之無辜,並其臣仆。

    “民之無辜,並其臣仆。”詩句出處:《正月》;是先秦詩人詩經的作品。

    正月繁霜,我心憂傷。
    民之訛言,亦孔之將。
    念我獨兮,憂心京京。
    哀我小心,癙憂以癢。

    父母生我,胡俾我瘉。
    不自我先,不自我後。
    好言自口,莠言自口。
    憂心愈愈,是以有侮。

    憂心惸惸,念我無祿。
    民之無辜,並其臣仆。
    哀我人斯,於何從祿。
    瞻烏爰止,於誰之屋。

    瞻彼中林,侯薪猴蒸。
    民今方殆,視天夢夢。
    既克有定,靡人弗勝。
    有皇上帝,伊誰雲憎。

    謂山蓋卑,為崗為陵。
    民之訛言,寧莫之懲。
    召彼故老,訊之占夢。
    具曰予聖,誰知烏之雌雄。

    謂天蓋高,不敢不局。
    謂地蓋厚,不敢不蹐。
    維號斯言,有倫有脊。
    哀今之人,胡為虺蜴。

    瞻彼阪田,有菀其特。
    天之扤我,如不我克。
    彼求我則,如不我得。
    執我仇仇,亦不我力。

    心之憂矣,如或結之。
    今茲之正,胡然厲矣。
    燎之方揚,寧或滅之。
    赫赫周宗,褒姒滅之。

    終其永懷,又窘陰雨。
    其車既載,乃棄爾輔。
    載輸爾載,將伯助予。

    無棄爾輔,員於爾輻。
    屢顧爾仆,不輸爾載。
    終逾絕險,曾是不意。

    魚在於沼,亦匪克樂。
    潛雖伏矣,益孔之炤。
    憂心慘慘,念國之為虐。

    彼有旨酒,又有嘉殽。
    洽比其鄰,昏姻孔雲。
    念我獨兮,憂心慇慇。

    佌佌佊有屋,蔌蔌方有谷。
    民今之無祿,天夭是椓。
    哿矣富人,哀此惸獨。

    【註釋】:

    民:

    ①[名]奴隸。《左傳·定公四年》:“昔武王克商,分魯公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹劌論戰》:“小惠未遍,~弗從也。”③[名]人。《禮記·王制》:“五方之~,言語不通。”④[名]指別人。《詩經·邶風·谷風》:“凡~有喪,匍匐救之。”

    之:

    ①到……去。《呂氏春秋·察傳》:“子夏之晉,過衛。”(晉、衛:皆諸侯國名。)《漢書·高帝紀》:“沛公引兵之薛。”(沛公:劉邦。薛:地名。)②直到。《詩經·鄘風·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:發誓。靡它:沒有他心。)③代詞。1. 指代人和事物。相當於“他(她)”、“它”、“他(它)們”。《左傳·隱公元年》:“(薑氏)愛共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《論語·學而》:“學而時習之。”(時:按時。習:演習。)2.指示代詞。“這”、“這個”。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸。”④助詞。1.相當於現代漢語助詞“的”,放在定語和中心語之間。《詩經· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用於主語和謂語之間,取消句子的獨立性,使變成偏正結構。《左傳·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:進入。)3.用於前置賓語和動詞之間,相當於“是”。《墨子·公輸》:“宋何罪之有?”4.用於句中或句末起調整音節的作用。《左傳·莊公十年》:“公將鼓之。”(鼓:擊鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作雲,沛然下雨,則苗浡(bó)然興之矣。”(浡然:興起的樣子。)

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    無辜:

    ①指無罪的人。《書·多方》:“開釋~~。”②無罪。《詩·小雅·十月之交》:“無惡~~,讒口囂囂。”

    辜:

    ①罪。《詩經·小雅·正月》:“民之無辜。”②肢解。古代的一種酷刑。《說苑·雜言》:“吳王夫差不聽伍子胥盡忠極諫,抉(jué)目而辜。”(抉:挖出。)③辜負;對不住。《三國志·魏書·司馬朗傳》註引《魏書》:“辜負國恩。”④通“故”。緣故。《史記·屈原賈生列傳》:“般(pán)紛紛其離此尤兮,亦夫子之辜也。”(般:徘徊。離:通“罹”。遭遇。尤:罪過。)

    並:

    (一)①並行;平列。王充《論衡·講瑞》:“少正卯在魯,與孔子並。”②副詞。1. 一同;一齊。《論衡·治期》:“夫饑寒並至而能無為非者寡。”2. 表示全部。相當於“全”、“都”。《世說新語·德行》:“遂班軍而還,一郡並獲全。”(班:回。)3.用在否定詞之前,加強語氣。《聊齋志異·胭脂》:“過此並無一言。”③連詞。表示更進一層。相當於“並且”、“而且”。王安石《傷仲永》:“即書詩四句,並自為其名。”④介詞。和;同。朱穆《崇厚論》:“豈得同年而語,並日而談哉?” (二)bàng 通“傍”。依傍;挨著。《漢書·鮑宣傳》:“貪吏並公,受取不已。”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    臣:

    ①戰俘。《禮記·少儀》:“臣則左之。”(左之:指用左手牽戰俘。)②男性奴隸。《韓非子·五蠹》:“雖臣虜之苦,不苦於此矣。”(雖:即使。)③國君統屬的民眾。《詩經·小雅·北山》:“率土之濱,莫非王臣。”(率土:在境域之內。)④君主制時代的官員。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“漢室傾頹,奸臣竊命,主上蒙塵。”⑤為臣;稱臣。《史記·刺客列傳·荊軻》:“趙不能支秦,必入臣;入臣則禍至燕。”(支:抵抗。)⑥指盡臣子之責。《三國演義》第三回:“(董卓)統西川大軍二十萬,常有不臣之心。”⑦古時臣民對君主的謙稱。《商君書·更法》:“臣聞之,疑行無成,疑事無功。”⑧作為一般人的謙稱。《墨子·公輸》:“北方有侮臣者,願借子殺之。”

    臣仆:

    男性的奴隸。《詩·小雅·正月》:“民之無辜,並其~~。”

    仆:

    ①向前傾跌;倒伏。王安石《遊褒禪山記》:“有碑仆道。”②撲滅。《漢書·鄒陽傳》:“卒仆濟北。”(卒:終於。濟北:濟北王興居,以謀反被誅。)


  • 民之无辜,并其臣仆。

    “民之无辜,并其臣仆。”诗句出处:《正月》;是先秦诗人诗经的作品。

    正月繁霜,我心忧伤。
    民之讹言,亦孔之将。
    念我独兮,忧心京京。
    哀我小心,癙忧以痒。

    父母生我,胡俾我瘉。
    不自我先,不自我後。
    好言自口,莠言自口。
    忧心愈愈,是以有侮。

    忧心惸惸,念我无禄。
    民之无辜,并其臣仆。
    哀我人斯,于何从禄。
    瞻乌爰止,于谁之屋。

    瞻彼中林,侯薪猴蒸。
    民今方殆,视天梦梦。
    既克有定,靡人弗胜。
    有皇上帝,伊谁云憎。

    谓山盖卑,为岗为陵。
    民之讹言,宁莫之惩。
    召彼故老,讯之占梦。
    具曰予圣,谁知乌之雌雄。

    谓天盖高,不敢不局。
    谓地盖厚,不敢不蹐。
    维号斯言,有伦有脊。
    哀今之人,胡为虺蜴。

    瞻彼阪田,有菀其特。
    天之扤我,如不我克。
    彼求我则,如不我得。
    执我仇仇,亦不我力。

    心之忧矣,如或结之。
    今兹之正,胡然厉矣。
    燎之方扬,宁或灭之。
    赫赫周宗,褒姒灭之。

    终其永怀,又窘阴雨。
    其车既载,乃弃尔辅。
    载输尔载,将伯助予。

    无弃尔辅,员于尔辐。
    屡顾尔仆,不输尔载。
    终逾绝险,曾是不意。

    鱼在于沼,亦匪克乐。
    潜虽伏矣,益孔之炤。
    忧心惨惨,念国之为虐。

    彼有旨酒,又有嘉殽。
    洽比其邻,昏姻孔云。
    念我独兮,忧心慇慇。

    佌佌佊有屋,蔌蔌方有谷。
    民今之无禄,天夭是椓。
    哿矣富人,哀此惸独。

    【注释】:

    民:

    ①[名]奴隶。《左传·定公四年》:“昔武王克商,分鲁公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹刿论战》:“小惠未遍,~弗从也。”③[名]人。《礼记·王制》:“五方之~,言语不通。”④[名]指别人。《诗经·邶风·谷风》:“凡~有丧,匍匐救之。”

    之:

    ①到……去。《吕氏春秋·察传》:“子夏之晋,过卫。”(晋、卫:皆诸侯国名。)《汉书·高帝纪》:“沛公引兵之薛。”(沛公:刘邦。薛:地名。)②直到。《诗经·鄘风·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:发誓。靡它:没有他心。)③代词。1. 指代人和事物。相当于“他(她)”、“它”、“他(它)们”。《左传·隐公元年》:“(姜氏)爱共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《论语·学而》:“学而时习之。”(时:按时。习:演习。)2.指示代词。“这”、“这个”。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归。”④助词。1.相当于现代汉语助词“的”,放在定语和中心语之间。《诗经· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用于主语和谓语之间,取消句子的独立性,使变成偏正结构。《左传·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:进入。)3.用于前置宾语和动词之间,相当于“是”。《墨子·公输》:“宋何罪之有?”4.用于句中或句末起调整音节的作用。《左传·庄公十年》:“公将鼓之。”(鼓:击鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作云,沛然下雨,则苗浡(bó)然兴之矣。”(浡然:兴起的样子。)

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    无辜:

    ①指无罪的人。《书·多方》:“开释~~。”②无罪。《诗·小雅·十月之交》:“无恶~~,谗口嚣嚣。”

    辜:

    ①罪。《诗经·小雅·正月》:“民之无辜。”②肢解。古代的一种酷刑。《说苑·杂言》:“吴王夫差不听伍子胥尽忠极谏,抉(jué)目而辜。”(抉:挖出。)③辜负;对不住。《三国志·魏书·司马朗传》注引《魏书》:“辜负国恩。”④通“故”。缘故。《史记·屈原贾生列传》:“般(pán)纷纷其离此尤兮,亦夫子之辜也。”(般:徘徊。离:通“罹”。遭遇。尤:罪过。)

    并:

    (一)①并行;平列。王充《论衡·讲瑞》:“少正卯在鲁,与孔子并。”②副词。1. 一同;一齐。《论衡·治期》:“夫饥寒并至而能无为非者寡。”2. 表示全部。相当于“全”、“都”。《世说新语·德行》:“遂班军而还,一郡并获全。”(班:回。)3.用在否定词之前,加强语气。《聊斋志异·胭脂》:“过此并无一言。”③连词。表示更进一层。相当于“并且”、“而且”。王安石《伤仲永》:“即书诗四句,并自为其名。”④介词。和;同。朱穆《崇厚论》:“岂得同年而语,并日而谈哉?” (二)bàng 通“傍”。依傍;挨着。《汉书·鲍宣传》:“贪吏并公,受取不已。”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    臣:

    ①战俘。《礼记·少仪》:“臣则左之。”(左之:指用左手牵战俘。)②男性奴隶。《韩非子·五蠹》:“虽臣虏之苦,不苦于此矣。”(虽:即使。)③国君统属的民众。《诗经·小雅·北山》:“率土之滨,莫非王臣。”(率土:在境域之内。)④君主制时代的官员。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“汉室倾颓,奸臣窃命,主上蒙尘。”⑤为臣;称臣。《史记·刺客列传·荆轲》:“赵不能支秦,必入臣;入臣则祸至燕。”(支:抵抗。)⑥指尽臣子之责。《三国演义》第三回:“(董卓)统西川大军二十万,常有不臣之心。”⑦古时臣民对君主的谦称。《商君书·更法》:“臣闻之,疑行无成,疑事无功。”⑧作为一般人的谦称。《墨子·公输》:“北方有侮臣者,愿借子杀之。”

    臣仆:

    男性的奴隶。《诗·小雅·正月》:“民之无辜,并其~~。”

    仆:

    ①向前倾跌;倒伏。王安石《游褒禅山记》:“有碑仆道。”②扑灭。《汉书·邹阳传》:“卒仆济北。”(卒:终于。济北:济北王兴居,以谋反被诛。)


  • min zhi mo gu ,bing ji chen pu 。

    “min zhi mo gu ,bing ji chen pu 。”shi gou chu chu :《zheng yue 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    zheng yue fan shuang ,wo xin you shang 。
    min zhi e yan ,yi kong zhi jiang 。
    nian wo du xi ,you xin jing jing 。
    ai wo xiao xin ,shu you yi yang 。

    fu mu sheng wo ,hu bi wo yu 。
    bu zi wo xian ,bu zi wo hou 。
    hao yan zi kou ,you yan zi kou 。
    you xin yu yu ,shi yi you wu 。

    you xin qiong qiong ,nian wo mo lu 。
    min zhi mo gu ,bing ji chen pu 。
    ai wo ren si ,yu he cong lu 。
    zhan wu yuan zhi ,yu shei zhi wu 。

    zhan bi zhong lin ,hou xin hou zheng 。
    min jin fang dai ,shi tian meng meng 。
    ji ke you ding ,mi ren fu sheng 。
    you huang shang di ,yi shei yun zeng 。

    wei shan gai bei ,wei gang wei ling 。
    min zhi e yan ,ning mo zhi cheng 。
    shao bi gu lao ,xun zhi zhan meng 。
    ju yue yu sheng ,shei zhi wu zhi ci xiong 。

    wei tian gai gao ,bu gan bu ju 。
    wei de gai hou ,bu gan bu ji 。
    wei hao si yan ,you lun you ji 。
    ai jin zhi ren ,hu wei hui yi 。

    zhan bi ban tian ,you wan ji te 。
    tian zhi wu wo ,ru bu wo ke 。
    bi qiu wo ze ,ru bu wo de 。
    zhi wo chou chou ,yi bu wo li 。

    xin zhi you yi ,ru huo jie zhi 。
    jin ci zhi zheng ,hu ran li yi 。
    liao zhi fang yang ,ning huo mie zhi 。
    he he zhou zong ,bao si mie zhi 。

    zhong ji yong huai ,you jiong yin yu 。
    ji che ji zai ,nai qi er fu 。
    zai shu er zai ,jiang bai zhu yu 。

    mo qi er fu ,yuan yu er fu 。
    lv gu er pu ,bu shu er zai 。
    zhong yu jue xian ,ceng shi bu yi 。

    yu zai yu zhao ,yi fei ke le 。
    qian sui fu yi ,yi kong zhi zhao 。
    you xin can can ,nian guo zhi wei nve 。

    bi you zhi jiu ,you you jia xiao 。
    qia bi ji lin ,hun yin kong yun 。
    nian wo du xi ,you xin 慇慇。

    ci ci bi you wu ,su su fang you gu 。
    min jin zhi mo lu ,tian wai shi zhuo 。
    ge yi fu ren ,ai ci qiong du 。

    【zhu shi 】:

    min :

    ①[ming ]nu li 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“xi wu wang ke shang ,fen lu gong yi yan ~liu zu 。”②[ming ]ren min ,bai xing 。《cao gui lun zhan 》:“xiao hui wei bian ,~fu cong ye 。”③[ming ]ren 。《li ji ·wang zhi 》:“wu fang zhi ~,yan yu bu tong 。”④[ming ]zhi bie ren 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“fan ~you sang ,pu fu jiu zhi 。”

    zhi :

    ①dao ……qu 。《lv shi chun qiu ·cha chuan 》:“zi xia zhi jin ,guo wei 。”(jin 、wei :jie zhu hou guo ming 。)《han shu ·gao di ji 》:“pei gong yin bing zhi xue 。”(pei gong :liu bang 。xue :de ming 。)②zhi dao 。《shi jing ·yong feng ·bai zhou 》:“zhi si shi mi (mǐ)ta 。”(shi :fa shi 。mi ta :mei you ta xin 。)③dai ci 。1. zhi dai ren he shi wu 。xiang dang yu “ta (ta )”、“ta ”、“ta (ta )men ”。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“(jiang shi )ai gong shu duan ,yu li zhi 。”(gong shu duan :ren ming 。)《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi 。”(shi :an shi 。xi :yan xi 。)2.zhi shi dai ci 。“zhe ”、“zhe ge ”。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui 。”④zhu ci 。1.xiang dang yu xian dai han yu zhu ci “de ”,fang zai ding yu he zhong xin yu zhi jian 。《shi jing · shao na ·gao yang 》:“gao yang zhi pi 。”2. yong yu zhu yu he wei yu zhi jian ,qu xiao gou zi de du li xing ,shi bian cheng pian zheng jie gou 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“bu yu jun zhi she wu de ye 。”(yu :liao xiang 。she :jin ru 。)3.yong yu qian zhi bin yu he dong ci zhi jian ,xiang dang yu “shi ”。《mo zi ·gong shu 》:“song he zui zhi you ?”4.yong yu gou zhong huo gou mo qi diao zheng yin jie de zuo yong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“gong jiang gu zhi 。”(gu :ji gu 。)《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian you ran zuo yun ,pei ran xia yu ,ze miao bo (bó)ran xing zhi yi 。”(bo ran :xing qi de yang zi 。)

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    mo gu :

    ①zhi mo zui de ren 。《shu ·duo fang 》:“kai shi ~~。”②mo zui 。《shi ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“mo e ~~,chan kou ao ao 。”

    gu :

    ①zui 。《shi jing ·xiao ya ·zheng yue 》:“min zhi mo gu 。”②zhi jie 。gu dai de yi chong ku xing 。《shui yuan ·za yan 》:“wu wang fu cha bu ting wu zi xu jin zhong ji jian ,jue (jué)mu er gu 。”(jue :wa chu 。)③gu fu ;dui bu zhu 。《san guo zhi ·wei shu ·si ma lang chuan 》zhu yin 《wei shu 》:“gu fu guo en 。”④tong “gu ”。yuan gu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“ban (pán)fen fen ji li ci you xi ,yi fu zi zhi gu ye 。”(ban :pai huai 。li :tong “li ”。zao yu 。you :zui guo 。)

    bing :

    (yi )①bing hang ;ping lie 。wang chong 《lun heng ·jiang rui 》:“shao zheng mao zai lu ,yu kong zi bing 。”②fu ci 。1. yi tong ;yi ji 。《lun heng ·zhi ji 》:“fu ji han bing zhi er neng mo wei fei zhe gua 。”2. biao shi quan bu 。xiang dang yu “quan ”、“dou ”。《shi shui xin yu ·de hang 》:“sui ban jun er hai ,yi jun bing huo quan 。”(ban :hui 。)3.yong zai fou ding ci zhi qian ,jia jiang yu qi 。《liao zhai zhi yi ·yan zhi 》:“guo ci bing mo yi yan 。”③lian ci 。biao shi geng jin yi ceng 。xiang dang yu “bing ju ”、“er ju ”。wang an dan 《shang zhong yong 》:“ji shu shi si gou ,bing zi wei ji ming 。”④jie ci 。he ;tong 。zhu mu 《chong hou lun 》:“qi de tong nian er yu ,bing ri er tan zai ?” (er )bàng tong “bang ”。yi bang ;ai zhao 。《han shu ·bao xuan chuan 》:“tan li bing gong ,shou qu bu yi 。”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    chen :

    ①zhan fu 。《li ji ·shao yi 》:“chen ze zuo zhi 。”(zuo zhi :zhi yong zuo shou qian zhan fu 。)②nan xing nu li 。《han fei zi ·wu du 》:“sui chen lu zhi ku ,bu ku yu ci yi 。”(sui :ji shi 。)③guo jun tong shu de min zhong 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“lv tu zhi bin ,mo fei wang chen 。”(lv tu :zai jing yu zhi nei 。)④jun zhu zhi shi dai de guan yuan 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“han shi qing tui ,jian chen qie ming ,zhu shang meng chen 。”⑤wei chen ;chen chen 。《shi ji ·ci ke lie chuan ·jing ke 》:“zhao bu neng zhi qin ,bi ru chen ;ru chen ze huo zhi yan 。”(zhi :di kang 。)⑥zhi jin chen zi zhi ze 。《san guo yan yi 》di san hui :“(dong zhuo )tong xi chuan da jun er shi mo ,chang you bu chen zhi xin 。”⑦gu shi chen min dui jun zhu de qian chen 。《shang jun shu ·geng fa 》:“chen wen zhi ,yi hang mo cheng ,yi shi mo gong 。”⑧zuo wei yi ban ren de qian chen 。《mo zi ·gong shu 》:“bei fang you wu chen zhe ,yuan jie zi sha zhi 。”

    chen pu :

    nan xing de nu li 。《shi ·xiao ya ·zheng yue 》:“min zhi mo gu ,bing ji ~~。”

    pu :

    ①xiang qian qing die ;dao fu 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“you bei pu dao 。”②pu mie 。《han shu ·ju yang chuan 》:“cu pu ji bei 。”(cu :zhong yu 。ji bei :ji bei wang xing ju ,yi mou fan bei zhu 。)