• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 因留嘉客坐披寫,郚淥笑語傾如簁。

    “因留嘉客坐披寫,郚淥笑語傾如簁。”詩句出處:《和王微之登高齋三首》;是宋朝詩人王安石的作品。

    六朝人物隨煙埃,金輿玉幾安在哉。
    鍾山石城已寂寞,隻見江水雲端來。
    百年故老有存者,尚憶世宗初伐淮。
    魏王兵馬接踵出,旗纛千裡相搪挨。
    當時謀臣非不眾,上國拔取多陪臺。
    龍騰九天跨四海,一水欲阻為可咍。
    降王北歸樓殿坼,棄屋尚鎖殘金堆。
    神靈變化自真主,將帥何力求公臺。
    山川清明草木靜,天地不復屯雲雷。
    使君登高訪古昔,傷此陳跡聊持杯。
    因留嘉客坐披寫,郚淥笑語傾如簁。
    酒酣重惜功業晚,老矣萬卷徒兼該。
    攢峰列壑動歸興,憂端落筆何崔嵬。
    餘年無歡易感激,亦愧莊叟能安排。
    青燈明滅照不寐,但把君詩闔且開。

    【註釋】:

    因:

    ①憑借;依靠。《孟子·離婁上》:“為高必因丘陵,為下必因川澤。”《國語·鄭語》:“(謝西)其民沓貪而忍,不可因也。”②繼續;沿襲。《論語·先進》:“千乘(shèng)之國,攝乎大國之間,加之以師旅,因之以饑饉(jǐn),由也為之,比(bì)及三年,可使有勇,且知方也。”(乘:一車四馬。攝:夾處。饑饉:荒年。比:等到。方:義方。)《漢書·循吏傳》:“光因循守職,無所改作。”(光:霍光。循:遵循。)③原因;緣由。鄒陽《獄中上梁王書》:“無因而至前也。”④因緣。寒山《詩三百五首》之二百三十八:“唯作地獄滓,不修正直因,忽然無常到,定知亂紛紛。”(無常:傳說為陰曹索命的鬼。)⑤介詞。1. 表示事情發生的原因。相當於“因為”、“由於”。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“因前使絕國功,封騫博望侯。”2. 表示行為的條件。相當於“通過”。《鹽鐵論·論儒》:“孔子適衛,因嬖(bì)臣彌子瑕以見衛夫人,子路不悅。”(嬖:被寵愛。)3.表示行為的根據。《史記·孫子吳起列傳》:“善戰者因其勢而利導之。”4. 表示順應情勢。《警世通言·白娘子永鎮雷峰塔》:“因風吹火,用力不多。”⑥連詞。連接短語或句子,表示順承。“於是”。《史記·高祖本紀》:“秦軍解,因大破之。”(解:松懈。)

    留:

    (一)①停留;停止。《史記·魏公子列傳》:“已卻秦存趙,使將將其軍歸魏,而公子獨與客留趙。”②留下。《史記·高祖本紀》:“呂公因目固留高祖。”③扣留。《史記·李斯列傳》:“趙高因留所賜扶蘇璽書。”(璽書:封口處蓋有玉璽的詔書。)④保存;存留。杜甫《詠懷古跡五首》之三:“一去紫臺連朔漠,獨留青塚向黃昏。”⑤拖延。《戰國策·宋衛策》:“臣請受邊城,徐其攻而留其日。”⑥古地名。1.春秋鄭邑。故地在今河南省開封市陳留城。2. 春秋宋邑。故地在今江蘇省沛縣東南。(二)liù等待;伺候。《莊子·山木》:“執彈而留之。”

    嘉:

    ①好;美好。《詩經·豳風·東山》:“其新孔嘉,其舊如之何?”(新:指新婚。孔:很。舊:長久。)②吉慶;吉祥。《漢書·禮樂志》:“佻(zhào)正嘉吉弘以昌,休嘉砰隱溢四方。”(佻:通“肇”。始。弘:大。昌:昌盛。休:美。砰隱:形容聲音宏大。溢:充滿。)③贊美;嘉獎。《漢書·禮樂志》:“蓋嘉其敬意而不及其財賄,美其歡心而不流其聲音。”(財賄:財貨。流:放縱。)《論語·子張》:“嘉善而矜不能。”④喜愛。《莊子·天道》:“苦死道,嘉孺子而哀婦人。”

    客:

    ①賓客;外來人。李斯《諫逐客書》:“臣聞吏議逐客,竊以為過矣。”《詩經·商頌·那》:“我有嘉客,亦不夷懌(yì)。”(夷懌:喜悅。)②門客;食客。《史記·孟嘗君列傳》:“馮驩聞孟嘗君好客。”《戰國策·齊策四》:“孟嘗君出記,問門下諸客。”③旅客。李商隱《滯雨》:“滯雨長安夜,殘燈獨客愁。”④客商。盧綸《晚次鄂州》:“估客晝眠知浪靜,舟人夜語覺潮生。”⑤旅居;寄居。杜甫《去蜀》:“五載客蜀郡,一年居梓州。”⑥為某種目的而奔走活動的人。《後漢書·馬援傳》:“吳王好劍客。”《周易·系辭下》:“重門擊柝(tuò),以禦暴客。”(柝:打更用的梆子。)

    坐:

    ①坐。古人席地而坐;兩膝著地;臀部放在腳跟上。《左傳·宣公二年》:“坐而假寐。”《呂氏春秋·離俗》:“終日坐,不自快。”②座位。後來寫作“座”。《韓非子·外儲說左上》:“鄭人有且置履者,先自度其足而置之其坐。”《史記·項羽本紀》:“請以舞劍,因擊沛公於坐。”又比喻容易,不費力。《孟子·離婁下》:“天之高也,星辰之遠也,茍求其敵,千歲之日至,可坐而致也。”(日至:指冬至。)③據守;堅守。《左傳·桓公十二年》:“楚人坐其北門。”④訴訟人對質;對證。《左傳·僖公二十八年》:“莊子為坐。”(莊子:人名。)⑤犯罪;囚犯……獲罪。《晏子春秋·雜下》:“王曰:‘何坐?’曰:‘坐盜’”《史記·魏其武安侯列傳》:“數歲,坐法去官,傢居長安。”也指判罪,定罪。《漢書·霍光傳》:“敢有毀者,坐之!”⑥徒然;白白地。李白《蜀道難》:“以手撫膺坐長嘆。”⑦因為;由於。古詩《陌上桑》:“來歸相怨怒,但坐觀羅敷。”(羅敷:美女名。)杜牧《山行》:“停車坐愛楓林晚。”⑧居住;停留。歸莊《黃孝子傳》:“父子坐旅中倘怳(tǎng huǎng)累月,因留過歲。”(惝怳:失意。累:數。)

    披:

    ①古代用在柩車兩旁使人牽挽的帛。《周禮·夏官·司士》:“大喪,作士掌事,作六軍之事執披。”(事:指喪事。六軍:指從六軍中派人。)②分割,劈開。《左傳·昭公五年》:“殺適立庶,又披其邑。”柳宗元《籠鷹詞》:“雲披霧裂虹蜺斷,霹靂掣電捎平岡。”③打開;翻閱。蘇垞《侍宴安樂公主山莊應制》:“駸駸羽騎歷城池,帝女樓臺向晚披。”④披露;表露。《史記·淮陰侯列傳》:“臣願披腹心,輸肝膽。”⑤披或穿在身上。《新序·雜事五》:“披裘帶索,往見孟嘗君。”[披靡]本指草木倒伏,後比喻軍隊潰敗。《明史·朱能傳》:“軍數萬人皆披靡,蹂籍死者甚眾,降三千餘人。”(蹂籍:踐踏。)

    寫:

    (一)①移置;傳送。《史記·秦始皇本紀》:“發北山石槨,乃蜀、荊地材皆至。”②傾吐;抒發。《詩經·小雅·蓼蕭》:“既見君子,我心寫兮。”③消除。《詩經·邶風·泉水》:“駕言出遊,以寫我憂。”④摹畫;繪畫。杜甫《畫鶻(hú)行》:“寫此神駿姿,充君眼中物。”⑤描寫;寫作。江淹《別賦》:“誰能摹暫離之狀,寫永訣之情者乎?”(訣:告別。)⑥書寫;抄寫。《晉書·左思傳》:“於是豪貴之傢競相傳寫,洛陽為之紙貴。” (二)xiè ①同“瀉”。傾註;宣泄。《周禮·地官·稻人》:“以澮寫水。”(澮:田間大溝渠。)②中醫的一種治療方法也作“瀉”。與“補”相對。《素問·調經論》:“有餘寫之,不足補之。”③通“卸”。把東西去掉或拿下來。《晉書 ·潘嶽傳》:“發槅寫鞍,皆有所憩。”④用同“泄”。泄露。王建《宮詞百首》之九十九:“內中不許相傳出,已被醫傢寫與人。”

    淥:

    ①同“漉”。滲透;過濾。司空圖《詩品·含蓄》:“如淥滿酒,花時返秋。”②通“醁”。美酒。崔國輔《對酒吟》:“平生且盡杯中淥。”③水清。曹植《洛神賦》:“灼若芙蕖出淥波。”

    語:

    (一)①談論;說話。《論語·鄉黨》:“食不言,寢不語。”②言論;話。《韓非子·五蠹》:“無先王之語,以吏為師。”(不用先王的那套言論,而用官吏當老師。)③諺語;俗語。《列子·楊朱》:“古語有之:‘生相憐,死相捐。’”(捐:棄。)④詩文、談話中的字或句。杜甫《江上值水如海勢聊短述》:“語不驚人死不休。” (二)yù 告訴。《史記·項羽本紀》:“沛公今事有急,亡去不義,不可不語。”(亡:逃走。)

    傾:

    ①倒向一邊;傾斜。《禮記·曲禮上》:“立必正方,不傾聽。”(正方:方向端正。)②行為不正;邪惡。《漢書·蕭望之傳》:“後朋行傾邪,望之絕不與通。”③倒塌;傾覆。《新論》:“高臺既已傾,曲池又已平。”盧照鄰《行路難》:“巢傾枝折鳳歸去。”④將東西倒出來;全部倒出。《韓非子·外儲說右下》:“是田成恒傾圃池而示渴民也。”⑤全部;盡。《後漢書 · 郭太傳》:“鄉裡有憂患者,(賈)淑輒傾身營救。”(輒:總是。)⑥欽佩;愛慕。《史記·司馬相如列傳》:“相如不得已,強往,一坐盡傾。”(強:勉強。)《唐語林·補遺四》:“朝野傾羨。”⑦排擠;傾軋。晁錯《論貴粟疏》:“以利相傾。”⑧凌駕;壓倒。司馬遷《報任安書》:“絳侯誅諸呂,權傾五伯。”

    如:

    ①順從;依照。《左傳·僖公十五年》:“唯所如之,無不如志。”李朝威《柳毅傳》:“毅如其言,遂至其宮。”②往;到……去。《漢書·燕王傳》:“田生如長安,不見(劉)澤。”③似;像;如同。《詩經·小雅·小旻》:“戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。”④及;趕得上。《論語·公冶長》:“弗如也! 吾與女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相當於“奈……何”,把……怎麼樣。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,獨如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·湯問》:“其如土石何?”⑥介詞。相當於“於”。引進比較對象。《呂氏春秋·愛士》:“人之困窮,甚如饑渴。”⑦連詞。1. 相當於“如果”,表示假設。《詩經·秦風·黃鳥》:“如可贖兮,人百其身。”2. 相當於“和”。表示並列。《儀禮·鄉飲酒禮》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相當於“而”。表示轉折。至於;卻。《論語·先進》:“如其禮樂,以俟君子。”4.相當於“或者”。表示選擇。《論語·先進》:“安見方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指縱橫六七十裡。邦:諸侯封國。)⑧助詞。形容詞後綴,相當於“然”,表示“……的樣子”。《論語·鄉黨》:“孔子於鄉黨,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑參《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)


  • 因留嘉客坐披写,郚渌笑语倾如簁。

    “因留嘉客坐披写,郚渌笑语倾如簁。”诗句出处:《和王微之登高斋三首》;是宋朝诗人王安石的作品。

    六朝人物随烟埃,金舆玉几安在哉。
    锺山石城已寂寞,只见江水云端来。
    百年故老有存者,尚忆世宗初伐淮。
    魏王兵马接踵出,旗纛千里相搪挨。
    当时谋臣非不众,上国拔取多陪台。
    龙腾九天跨四海,一水欲阻为可咍。
    降王北归楼殿坼,弃屋尚锁残金堆。
    神灵变化自真主,将帅何力求公台。
    山川清明草木静,天地不复屯云雷。
    使君登高访古昔,伤此陈迹聊持杯。
    因留嘉客坐披写,郚渌笑语倾如簁。
    酒酣重惜功业晚,老矣万卷徒兼该。
    攒峰列壑动归兴,忧端落笔何崔嵬。
    余年无欢易感激,亦愧庄叟能安排。
    青灯明灭照不寐,但把君诗阖且开。

    【注释】:

    因:

    ①凭借;依靠。《孟子·离娄上》:“为高必因丘陵,为下必因川泽。”《国语·郑语》:“(谢西)其民沓贪而忍,不可因也。”②继续;沿袭。《论语·先进》:“千乘(shèng)之国,摄乎大国之间,加之以师旅,因之以饥馑(jǐn),由也为之,比(bì)及三年,可使有勇,且知方也。”(乘:一车四马。摄:夹处。饥馑:荒年。比:等到。方:义方。)《汉书·循吏传》:“光因循守职,无所改作。”(光:霍光。循:遵循。)③原因;缘由。邹阳《狱中上梁王书》:“无因而至前也。”④因缘。寒山《诗三百五首》之二百三十八:“唯作地狱滓,不修正直因,忽然无常到,定知乱纷纷。”(无常:传说为阴曹索命的鬼。)⑤介词。1. 表示事情发生的原因。相当于“因为”、“由于”。《史记·卫将军骠骑列传》:“因前使绝国功,封骞博望侯。”2. 表示行为的条件。相当于“通过”。《盐铁论·论儒》:“孔子适卫,因嬖(bì)臣弥子瑕以见卫夫人,子路不悦。”(嬖:被宠爱。)3.表示行为的根据。《史记·孙子吴起列传》:“善战者因其势而利导之。”4. 表示顺应情势。《警世通言·白娘子永镇雷峰塔》:“因风吹火,用力不多。”⑥连词。连接短语或句子,表示顺承。“于是”。《史记·高祖本纪》:“秦军解,因大破之。”(解:松懈。)

    留:

    (一)①停留;停止。《史记·魏公子列传》:“已却秦存赵,使将将其军归魏,而公子独与客留赵。”②留下。《史记·高祖本纪》:“吕公因目固留高祖。”③扣留。《史记·李斯列传》:“赵高因留所赐扶苏玺书。”(玺书:封口处盖有玉玺的诏书。)④保存;存留。杜甫《咏怀古迹五首》之三:“一去紫台连朔漠,独留青塚向黄昏。”⑤拖延。《战国策·宋卫策》:“臣请受边城,徐其攻而留其日。”⑥古地名。1.春秋郑邑。故地在今河南省开封市陈留城。2. 春秋宋邑。故地在今江苏省沛县东南。(二)liù等待;伺候。《庄子·山木》:“执弹而留之。”

    嘉:

    ①好;美好。《诗经·豳风·东山》:“其新孔嘉,其旧如之何?”(新:指新婚。孔:很。旧:长久。)②吉庆;吉祥。《汉书·礼乐志》:“佻(zhào)正嘉吉弘以昌,休嘉砰隐溢四方。”(佻:通“肇”。始。弘:大。昌:昌盛。休:美。砰隐:形容声音宏大。溢:充满。)③赞美;嘉奖。《汉书·礼乐志》:“盖嘉其敬意而不及其财贿,美其欢心而不流其声音。”(财贿:财货。流:放纵。)《论语·子张》:“嘉善而矜不能。”④喜爱。《庄子·天道》:“苦死道,嘉孺子而哀妇人。”

    客:

    ①宾客;外来人。李斯《谏逐客书》:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣。”《诗经·商颂·那》:“我有嘉客,亦不夷怿(yì)。”(夷怿:喜悦。)②门客;食客。《史记·孟尝君列传》:“冯驩闻孟尝君好客。”《战国策·齐策四》:“孟尝君出记,问门下诸客。”③旅客。李商隐《滞雨》:“滞雨长安夜,残灯独客愁。”④客商。卢纶《晚次鄂州》:“估客昼眠知浪静,舟人夜语觉潮生。”⑤旅居;寄居。杜甫《去蜀》:“五载客蜀郡,一年居梓州。”⑥为某种目的而奔走活动的人。《后汉书·马援传》:“吴王好剑客。”《周易·系辞下》:“重门击柝(tuò),以御暴客。”(柝:打更用的梆子。)

    坐:

    ①坐。古人席地而坐;两膝着地;臀部放在脚跟上。《左传·宣公二年》:“坐而假寐。”《吕氏春秋·离俗》:“终日坐,不自快。”②座位。后来写作“座”。《韩非子·外储说左上》:“郑人有且置履者,先自度其足而置之其坐。”《史记·项羽本纪》:“请以舞剑,因击沛公于坐。”又比喻容易,不费力。《孟子·离娄下》:“天之高也,星辰之远也,苟求其敌,千岁之日至,可坐而致也。”(日至:指冬至。)③据守;坚守。《左传·桓公十二年》:“楚人坐其北门。”④诉讼人对质;对证。《左传·僖公二十八年》:“庄子为坐。”(庄子:人名。)⑤犯罪;囚犯……获罪。《晏子春秋·杂下》:“王曰:‘何坐?’曰:‘坐盗’”《史记·魏其武安侯列传》:“数岁,坐法去官,家居长安。”也指判罪,定罪。《汉书·霍光传》:“敢有毁者,坐之!”⑥徒然;白白地。李白《蜀道难》:“以手抚膺坐长叹。”⑦因为;由于。古诗《陌上桑》:“来归相怨怒,但坐观罗敷。”(罗敷:美女名。)杜牧《山行》:“停车坐爱枫林晚。”⑧居住;停留。归庄《黄孝子传》:“父子坐旅中倘怳(tǎng huǎng)累月,因留过岁。”(惝怳:失意。累:数。)

    披:

    ①古代用在柩车两旁使人牵挽的帛。《周礼·夏官·司士》:“大丧,作士掌事,作六军之事执披。”(事:指丧事。六军:指从六军中派人。)②分割,劈开。《左传·昭公五年》:“杀适立庶,又披其邑。”柳宗元《笼鹰词》:“云披雾裂虹蜺断,霹雳掣电捎平冈。”③打开;翻阅。苏垞《侍宴安乐公主山庄应制》:“骎骎羽骑历城池,帝女楼台向晚披。”④披露;表露。《史记·淮阴侯列传》:“臣愿披腹心,输肝胆。”⑤披或穿在身上。《新序·杂事五》:“披裘带索,往见孟尝君。”[披靡]本指草木倒伏,后比喻军队溃败。《明史·朱能传》:“军数万人皆披靡,蹂籍死者甚众,降三千余人。”(蹂籍:践踏。)

    写:

    (一)①移置;传送。《史记·秦始皇本纪》:“发北山石椁,乃蜀、荆地材皆至。”②倾吐;抒发。《诗经·小雅·蓼萧》:“既见君子,我心写兮。”③消除。《诗经·邶风·泉水》:“驾言出游,以写我忧。”④摹画;绘画。杜甫《画鹘(hú)行》:“写此神骏姿,充君眼中物。”⑤描写;写作。江淹《别赋》:“谁能摹暂离之状,写永诀之情者乎?”(诀:告别。)⑥书写;抄写。《晋书·左思传》:“于是豪贵之家竞相传写,洛阳为之纸贵。” (二)xiè ①同“泻”。倾注;宣泄。《周礼·地官·稻人》:“以浍写水。”(浍:田间大沟渠。)②中医的一种治疗方法也作“泻”。与“补”相对。《素问·调经论》:“有余写之,不足补之。”③通“卸”。把东西去掉或拿下来。《晋书 ·潘岳传》:“发槅写鞍,皆有所憩。”④用同“泄”。泄露。王建《宫词百首》之九十九:“内中不许相传出,已被医家写与人。”

    渌:

    ①同“漉”。渗透;过滤。司空图《诗品·含蓄》:“如渌满酒,花时返秋。”②通“醁”。美酒。崔国辅《对酒吟》:“平生且尽杯中渌。”③水清。曹植《洛神赋》:“灼若芙蕖出渌波。”

    语:

    (一)①谈论;说话。《论语·乡党》:“食不言,寝不语。”②言论;话。《韩非子·五蠹》:“无先王之语,以吏为师。”(不用先王的那套言论,而用官吏当老师。)③谚语;俗语。《列子·杨朱》:“古语有之:‘生相怜,死相捐。’”(捐:弃。)④诗文、谈话中的字或句。杜甫《江上值水如海势聊短述》:“语不惊人死不休。” (二)yù 告诉。《史记·项羽本纪》:“沛公今事有急,亡去不义,不可不语。”(亡:逃走。)

    倾:

    ①倒向一边;倾斜。《礼记·曲礼上》:“立必正方,不倾听。”(正方:方向端正。)②行为不正;邪恶。《汉书·萧望之传》:“后朋行倾邪,望之绝不与通。”③倒塌;倾覆。《新论》:“高台既已倾,曲池又已平。”卢照邻《行路难》:“巢倾枝折凤归去。”④将东西倒出来;全部倒出。《韩非子·外储说右下》:“是田成恒倾圃池而示渴民也。”⑤全部;尽。《后汉书 · 郭太传》:“乡里有忧患者,(贾)淑辄倾身营救。”(辄:总是。)⑥钦佩;爱慕。《史记·司马相如列传》:“相如不得已,强往,一坐尽倾。”(强:勉强。)《唐语林·补遗四》:“朝野倾羡。”⑦排挤;倾轧。晁错《论贵粟疏》:“以利相倾。”⑧凌驾;压倒。司马迁《报任安书》:“绛侯诛诸吕,权倾五伯。”

    如:

    ①顺从;依照。《左传·僖公十五年》:“唯所如之,无不如志。”李朝威《柳毅传》:“毅如其言,遂至其宫。”②往;到……去。《汉书·燕王传》:“田生如长安,不见(刘)泽。”③似;像;如同。《诗经·小雅·小旻》:“战战兢兢,如临深渊,如履薄冰。”④及;赶得上。《论语·公冶长》:“弗如也! 吾与女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相当于“奈……何”,把……怎么样。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,独如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·汤问》:“其如土石何?”⑥介词。相当于“于”。引进比较对象。《吕氏春秋·爱士》:“人之困穷,甚如饥渴。”⑦连词。1. 相当于“如果”,表示假设。《诗经·秦风·黄鸟》:“如可赎兮,人百其身。”2. 相当于“和”。表示并列。《仪礼·乡饮酒礼》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相当于“而”。表示转折。至于;却。《论语·先进》:“如其礼乐,以俟君子。”4.相当于“或者”。表示选择。《论语·先进》:“安见方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指纵横六七十里。邦:诸侯封国。)⑧助词。形容词后缀,相当于“然”,表示“……的样子”。《论语·乡党》:“孔子于乡党,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑参《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)


  • yin liu jia ke zuo pi xie ,wu lu xiao yu qing ru shai 。

    “yin liu jia ke zuo pi xie ,wu lu xiao yu qing ru shai 。”shi gou chu chu :《he wang wei zhi deng gao zhai san shou 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    liu chao ren wu sui yan ai ,jin yu yu ji an zai zai 。
    zhong shan dan cheng yi ji mo ,zhi jian jiang shui yun duan lai 。
    bai nian gu lao you cun zhe ,shang yi shi zong chu fa huai 。
    wei wang bing ma jie zhong chu ,qi dao qian li xiang tang ai 。
    dang shi mou chen fei bu zhong ,shang guo ba qu duo pei tai 。
    long teng jiu tian kua si hai ,yi shui yu zu wei ke hai 。
    jiang wang bei gui lou dian che ,qi wu shang suo can jin dui 。
    shen ling bian hua zi zhen zhu ,jiang shuai he li qiu gong tai 。
    shan chuan qing ming cao mu jing ,tian de bu fu tun yun lei 。
    shi jun deng gao fang gu xi ,shang ci chen ji liao chi bei 。
    yin liu jia ke zuo pi xie ,wu lu xiao yu qing ru shai 。
    jiu han chong xi gong ye wan ,lao yi mo juan tu jian gai 。
    cuan feng lie he dong gui xing ,you duan la bi he cui wei 。
    yu nian mo huan yi gan ji ,yi kui zhuang sou neng an pai 。
    qing deng ming mie zhao bu mei ,dan ba jun shi he ju kai 。

    【zhu shi 】:

    yin :

    ①ping jie ;yi kao 。《meng zi ·li lou shang 》:“wei gao bi yin qiu ling ,wei xia bi yin chuan ze 。”《guo yu ·zheng yu 》:“(xie xi )ji min da tan er ren ,bu ke yin ye 。”②ji xu ;yan xi 。《lun yu ·xian jin 》:“qian cheng (shèng)zhi guo ,she hu da guo zhi jian ,jia zhi yi shi lv ,yin zhi yi ji jin (jǐn),you ye wei zhi ,bi (bì)ji san nian ,ke shi you yong ,ju zhi fang ye 。”(cheng :yi che si ma 。she :ga chu 。ji jin :huang nian 。bi :deng dao 。fang :yi fang 。)《han shu ·xun li chuan 》:“guang yin xun shou zhi ,mo suo gai zuo 。”(guang :huo guang 。xun :zun xun 。)③yuan yin ;yuan you 。ju yang 《yu zhong shang liang wang shu 》:“mo yin er zhi qian ye 。”④yin yuan 。han shan 《shi san bai wu shou 》zhi er bai san shi ba :“wei zuo de yu zi ,bu xiu zheng zhi yin ,hu ran mo chang dao ,ding zhi luan fen fen 。”(mo chang :chuan shui wei yin cao suo ming de gui 。)⑤jie ci 。1. biao shi shi qing fa sheng de yuan yin 。xiang dang yu “yin wei ”、“you yu ”。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“yin qian shi jue guo gong ,feng jian bo wang hou 。”2. biao shi hang wei de tiao jian 。xiang dang yu “tong guo ”。《yan tie lun ·lun ru 》:“kong zi kuo wei ,yin bi (bì)chen mi zi xia yi jian wei fu ren ,zi lu bu yue 。”(bi :bei chong ai 。)3.biao shi hang wei de gen ju 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“shan zhan zhe yin ji shi er li dao zhi 。”4. biao shi shun ying qing shi 。《jing shi tong yan ·bai niang zi yong zhen lei feng da 》:“yin feng chui huo ,yong li bu duo 。”⑥lian ci 。lian jie duan yu huo gou zi ,biao shi shun cheng 。“yu shi ”。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“qin jun jie ,yin da po zhi 。”(jie :song xie 。)

    liu :

    (yi )①ting liu ;ting zhi 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“yi que qin cun zhao ,shi jiang jiang ji jun gui wei ,er gong zi du yu ke liu zhao 。”②liu xia 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“lv gong yin mu gu liu gao zu 。”③kou liu 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“zhao gao yin liu suo ci fu su xi shu 。”(xi shu :feng kou chu gai you yu xi de zhao shu 。)④bao cun ;cun liu 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi san :“yi qu zi tai lian shuo mo ,du liu qing zhong xiang huang hun 。”⑤tuo yan 。《zhan guo ce ·song wei ce 》:“chen qing shou bian cheng ,xu ji gong er liu ji ri 。”⑥gu de ming 。1.chun qiu zheng yi 。gu de zai jin he na sheng kai feng shi chen liu cheng 。2. chun qiu song yi 。gu de zai jin jiang su sheng pei xian dong na 。(er )liùdeng dai ;ci hou 。《zhuang zi ·shan mu 》:“zhi dan er liu zhi 。”

    jia :

    ①hao ;mei hao 。《shi jing ·bin feng ·dong shan 》:“ji xin kong jia ,ji jiu ru zhi he ?”(xin :zhi xin hun 。kong :hen 。jiu :chang jiu 。)②ji qing ;ji xiang 。《han shu ·li le zhi 》:“tiao (zhào)zheng jia ji hong yi chang ,xiu jia peng yin yi si fang 。”(tiao :tong “zhao ”。shi 。hong :da 。chang :chang cheng 。xiu :mei 。peng yin :xing rong sheng yin hong da 。yi :chong man 。)③zan mei ;jia jiang 。《han shu ·li le zhi 》:“gai jia ji jing yi er bu ji ji cai hui ,mei ji huan xin er bu liu ji sheng yin 。”(cai hui :cai huo 。liu :fang zong 。)《lun yu ·zi zhang 》:“jia shan er jin bu neng 。”④xi ai 。《zhuang zi ·tian dao 》:“ku si dao ,jia ru zi er ai fu ren 。”

    ke :

    ①bin ke ;wai lai ren 。li si 《jian zhu ke shu 》:“chen wen li yi zhu ke ,qie yi wei guo yi 。”《shi jing ·shang song ·na 》:“wo you jia ke ,yi bu yi yi (yì)。”(yi yi :xi yue 。)②men ke ;shi ke 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“feng huan wen meng chang jun hao ke 。”《zhan guo ce ·ji ce si 》:“meng chang jun chu ji ,wen men xia zhu ke 。”③lv ke 。li shang yin 《zhi yu 》:“zhi yu chang an ye ,can deng du ke chou 。”④ke shang 。lu guan 《wan ci e zhou 》:“gu ke zhou mian zhi lang jing ,zhou ren ye yu jiao chao sheng 。”⑤lv ju ;ji ju 。du fu 《qu shu 》:“wu zai ke shu jun ,yi nian ju zi zhou 。”⑥wei mou chong mu de er ben zou huo dong de ren 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“wu wang hao jian ke 。”《zhou yi ·ji ci xia 》:“chong men ji tuo (tuò),yi yu bao ke 。”(tuo :da geng yong de bang zi 。)

    zuo :

    ①zuo 。gu ren xi de er zuo ;liang xi zhao de ;tun bu fang zai jiao gen shang 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“zuo er jia mei 。”《lv shi chun qiu ·li su 》:“zhong ri zuo ,bu zi kuai 。”②zuo wei 。hou lai xie zuo “zuo ”。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“zheng ren you ju zhi lv zhe ,xian zi du ji zu er zhi zhi ji zuo 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“qing yi wu jian ,yin ji pei gong yu zuo 。”you bi yu rong yi ,bu fei li 。《meng zi ·li lou xia 》:“tian zhi gao ye ,xing chen zhi yuan ye ,gou qiu ji di ,qian sui zhi ri zhi ,ke zuo er zhi ye 。”(ri zhi :zhi dong zhi 。)③ju shou ;jian shou 。《zuo chuan ·huan gong shi er nian 》:“chu ren zuo ji bei men 。”④su song ren dui zhi ;dui zheng 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“zhuang zi wei zuo 。”(zhuang zi :ren ming 。)⑤fan zui ;qiu fan ……huo zui 。《yan zi chun qiu ·za xia 》:“wang yue :‘he zuo ?’yue :‘zuo dao ’”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shu sui ,zuo fa qu guan ,jia ju chang an 。”ye zhi pan zui ,ding zui 。《han shu ·huo guang chuan 》:“gan you hui zhe ,zuo zhi !”⑥tu ran ;bai bai de 。li bai 《shu dao nan 》:“yi shou fu ying zuo chang tan 。”⑦yin wei ;you yu 。gu shi 《mo shang sang 》:“lai gui xiang yuan nu ,dan zuo guan luo fu 。”(luo fu :mei nv ming 。)du mu 《shan hang 》:“ting che zuo ai feng lin wan 。”⑧ju zhu ;ting liu 。gui zhuang 《huang xiao zi chuan 》:“fu zi zuo lv zhong chang huang (tǎng huǎng)lei yue ,yin liu guo sui 。”(chang huang :shi yi 。lei :shu 。)

    pi :

    ①gu dai yong zai jiu che liang pang shi ren qian wan de bo 。《zhou li ·xia guan ·si shi 》:“da sang ,zuo shi zhang shi ,zuo liu jun zhi shi zhi pi 。”(shi :zhi sang shi 。liu jun :zhi cong liu jun zhong pa ren 。)②fen ge ,pi kai 。《zuo chuan ·zhao gong wu nian 》:“sha kuo li shu ,you pi ji yi 。”liu zong yuan 《long ying ci 》:“yun pi wu lie hong ni duan ,pi li che dian shao ping gang 。”③da kai ;fan yue 。su cha 《shi yan an le gong zhu shan zhuang ying zhi 》:“qin qin yu ji li cheng chi ,di nv lou tai xiang wan pi 。”④pi lou ;biao lou 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“chen yuan pi fu xin ,shu gan dan 。”⑤pi huo chuan zai shen shang 。《xin xu ·za shi wu 》:“pi qiu dai suo ,wang jian meng chang jun 。”[pi mi ]ben zhi cao mu dao fu ,hou bi yu jun dui hui bai 。《ming shi ·zhu neng chuan 》:“jun shu mo ren jie pi mi ,rou ji si zhe shen zhong ,jiang san qian yu ren 。”(rou ji :jian ta 。)

    xie :

    (yi )①yi zhi ;chuan song 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“fa bei shan dan guo ,nai shu 、jing de cai jie zhi 。”②qing tu ;shu fa 。《shi jing ·xiao ya ·liao xiao 》:“ji jian jun zi ,wo xin xie xi 。”③xiao chu 。《shi jing ·bei feng ·quan shui 》:“jia yan chu you ,yi xie wo you 。”④mo hua ;hui hua 。du fu 《hua gu (hú)hang 》:“xie ci shen jun zi ,chong jun yan zhong wu 。”⑤miao xie ;xie zuo 。jiang yan 《bie fu 》:“shei neng mo zan li zhi zhuang ,xie yong jue zhi qing zhe hu ?”(jue :gao bie 。)⑥shu xie ;chao xie 。《jin shu ·zuo sai chuan 》:“yu shi hao gui zhi jia jing xiang chuan xie ,luo yang wei zhi zhi gui 。” (er )xiè ①tong “xie ”。qing zhu ;xuan xie 。《zhou li ·de guan ·dao ren 》:“yi hui xie shui 。”(hui :tian jian da gou qu 。)②zhong yi de yi chong zhi liao fang fa ye zuo “xie ”。yu “bu ”xiang dui 。《su wen ·diao jing lun 》:“you yu xie zhi ,bu zu bu zhi 。”③tong “xie ”。ba dong xi qu diao huo na xia lai 。《jin shu ·pan yue chuan 》:“fa ge xie an ,jie you suo qi 。”④yong tong “xie ”。xie lou 。wang jian 《gong ci bai shou 》zhi jiu shi jiu :“nei zhong bu hu xiang chuan chu ,yi bei yi jia xie yu ren 。”

    lu :

    ①tong “lu ”。shen tou ;guo lv 。si kong tu 《shi pin ·han xu 》:“ru lu man jiu ,hua shi fan qiu 。”②tong “lu ”。mei jiu 。cui guo fu 《dui jiu yin 》:“ping sheng ju jin bei zhong lu 。”③shui qing 。cao zhi 《luo shen fu 》:“zhuo re fu qu chu lu bo 。”

    yu :

    (yi )①tan lun ;shui hua 。《lun yu ·xiang dang 》:“shi bu yan ,qin bu yu 。”②yan lun ;hua 。《han fei zi ·wu du 》:“mo xian wang zhi yu ,yi li wei shi 。”(bu yong xian wang de na tao yan lun ,er yong guan li dang lao shi 。)③yan yu ;su yu 。《lie zi ·yang zhu 》:“gu yu you zhi :‘sheng xiang lian ,si xiang juan 。’”(juan :qi 。)④shi wen 、tan hua zhong de zi huo gou 。du fu 《jiang shang zhi shui ru hai shi liao duan shu 》:“yu bu jing ren si bu xiu 。” (er )yù gao su 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jin shi you ji ,wang qu bu yi ,bu ke bu yu 。”(wang :tao zou 。)

    qing :

    ①dao xiang yi bian ;qing xie 。《li ji ·qu li shang 》:“li bi zheng fang ,bu qing ting 。”(zheng fang :fang xiang duan zheng 。)②hang wei bu zheng ;xie e 。《han shu ·xiao wang zhi chuan 》:“hou peng hang qing xie ,wang zhi jue bu yu tong 。”③dao ta ;qing fu 。《xin lun 》:“gao tai ji yi qing ,qu chi you yi ping 。”lu zhao lin 《hang lu nan 》:“chao qing zhi she feng gui qu 。”④jiang dong xi dao chu lai ;quan bu dao chu 。《han fei zi ·wai chu shui you xia 》:“shi tian cheng heng qing pu chi er shi ke min ye 。”⑤quan bu ;jin 。《hou han shu · guo tai chuan 》:“xiang li you you huan zhe ,(gu )shu zhe qing shen ying jiu 。”(zhe :zong shi 。)⑥qin pei ;ai mu 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“xiang ru bu de yi ,jiang wang ,yi zuo jin qing 。”(jiang :mian jiang 。)《tang yu lin ·bu wei si 》:“chao ye qing xian 。”⑦pai ji ;qing ga 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“yi li xiang qing 。”⑧ling jia ;ya dao 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jiang hou zhu zhu lv ,quan qing wu bai 。”

    ru :

    ①shun cong ;yi zhao 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“wei suo ru zhi ,mo bu ru zhi 。”li chao wei 《liu yi chuan 》:“yi ru ji yan ,sui zhi ji gong 。”②wang ;dao ……qu 。《han shu ·yan wang chuan 》:“tian sheng ru chang an ,bu jian (liu )ze 。”③shi ;xiang ;ru tong 。《shi jing ·xiao ya ·xiao min 》:“zhan zhan jing jing ,ru lin shen yuan ,ru lv bao bing 。”④ji ;gan de shang 。《lun yu ·gong ye chang 》:“fu ru ye ! wu yu nv fu ru ye !”⑤nai 。“ru ……he ”,xiang dang yu “nai ……he ”,ba ……zen me yang 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“yi xue ju zhou ,du ru song wang he ?”(xue ju zhou :ren ming ,song chen 。)《lie zi ·shang wen 》:“ji ru tu dan he ?”⑥jie ci 。xiang dang yu “yu ”。yin jin bi jiao dui xiang 。《lv shi chun qiu ·ai shi 》:“ren zhi kun qiong ,shen ru ji ke 。”⑦lian ci 。1. xiang dang yu “ru guo ”,biao shi jia she 。《shi jing ·qin feng ·huang diao 》:“ru ke shu xi ,ren bai ji shen 。”2. xiang dang yu “he ”。biao shi bing lie 。《yi li ·xiang yin jiu li 》:“gong ru da fu ru 。”(da fu :guan ming 。)3. xiang dang yu “er ”。biao shi zhuai she 。zhi yu ;que 。《lun yu ·xian jin 》:“ru ji li le ,yi qi jun zi 。”4.xiang dang yu “huo zhe ”。biao shi shua ze 。《lun yu ·xian jin 》:“an jian fang liu qi shi ru wu liu shi er fei bang ye zhe ?”(an :zen 。fang liu qi shi :zhi zong heng liu qi shi li 。bang :zhu hou feng guo 。)⑧zhu ci 。xing rong ci hou chuo ,xiang dang yu “ran ”,biao shi “……de yang zi ”。《lun yu ·xiang dang 》:“kong zi yu xiang dang ,xun xun ru ye ,shi bu neng yan zhe 。”[bu ru ]ye zuo “fu ru ”。bi bu shang 。cen can 《dan xi 》:“shi zhi li tai shou ,bai yu yi bu ru 。”(bai yu :da yu 。)