• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 即時賢路辟,此夜泰階平。

    “即時賢路辟,此夜泰階平。”詩句出處:《五言述德抒情詩一首四十韻,獻上杜》;是唐朝詩人李商隱的作品。

    帝作黃金闕,仙開白玉京。有人扶太極,惟嶽降元精。
    耿賈官勛大,荀陳地望清。旂常懸祖德,甲令著嘉聲。
    經出宣尼壁,書留晏子楹。武鄉傳陣法,踐土主文盟。
    自昔流王澤,由來仗國楨。九河分合沓,一柱忽崢嶸。
    得主勞三顧,驚人肯再鳴。碧虛天共轉,黃道日同行。
    後飲曹參酒,先和傅說羹。即時賢路辟,此夜泰階平。
    願保無疆福,將圖不朽名。率身期濟世,叩額慮興兵。
    感念殽屍露,咨嗟趙卒坑。儻令安隱忍,何以贊貞明。
    惡草雖當路,寒松實挺生。人言真可畏,公意本無爭。
    故事留臺閣,前驅且旆旌。芙蓉王儉府,楊柳亞夫營。
    清嘯頻疏俗,高談屢析酲。過庭多令子,乞墅有名甥。
    南詔應聞命,西山莫敢驚。寄辭收的博,端坐掃欃槍。
    雅宴初無倦,長歌底有情。檻危春水暖,樓迥雪峰晴。
    移席牽緗蔓,回橈撲絳英。誰知杜武庫,隻見謝宣城。
    有客趨高義,於今滯下卿。登門慚後至,置驛恐虛迎。
    自是依劉表,安能比老彭。雕龍心已切,畫虎意何成。
    豈有曾黔突,徒勞不倚衡。乘時乖巧宦,占象合艱貞。
    廢忘淹中學,遲回谷口耕。悼傷潘嶽重,樹立馬遷輕。
    隴鳥悲丹觜,湘蘭怨紫莖。歸期過舊歲,旅夢繞殘更。
    弱植叨華族,衰門倚外兄。欲陳勞者曲,未唱淚先橫。

    【註釋】:

    即:

    ①走近;靠近。《論語· 子張》: “望之儼(yǎn)然,即之也溫。”(儼然:莊重。溫:溫和。)《詩經·衛風·氓》:“匪來貿絲,來即我謀。”②至;到。《儀禮·聘禮》:“賓即館。卿大夫勞賓,賓不見。”(館:賓館。勞:慰問。)③就著(某種事物)。《史記·吳王濞列傳》:“即山鑄錢,煮海水為鹽。”④就在(某時,某地);就(某物)。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“天子使使者持大將軍印,即軍中拜車騎將軍青為大將軍。”⑤當下;當時。《漢書·龔遂傳》:“(盜賊)聞遂教令,即時解散。”⑥副詞。1. 就是。《漢書·原涉傳》:“(王)遊公母即祁太伯母也。”2.立即;馬上。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“即遣兵三萬以助備。”⑦連詞。1.假如;假使。《史記·季佈欒佈列傳》:“將軍能聽臣,臣敢獻計;即不能,願先自剄(jǐng)。”(臣:謙稱。敢:謙詞。自剄:自殺。)2.相當於“則”。《史記·項羽本紀》:“吾聞先即制人,後則為人所制。”《鹽鐵論·本議》:“賤即買,貴則賣。”3.即令;即使。方苞《獄中雜記》:“其傷於縛者,即幸留,病數及瘳,或竟成痼疫。”

    即時:

    當時,立時。《漢書·蘇武傳》:“~~誅滅。”

    時:

    ①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。”

    時賢:

    當時的賢人。《後漢書·韋彪傳》:“中常侍曹節以海內多怨,欲借寵~~以為名。”

    賢:

    ①有德行;有才能。《左傳·隱公三年》:“先君以寡人為賢。”②指有才能的人。《谷梁傳·文公六年》:“使仁者佐賢者。”(佐:輔助。)③優良;美善。韓愈《謝自然》:“人生處萬類,知識最為賢。”④勝過;超過。《墨子·公孟》:“知有賢於人,則可謂知乎?”⑤勞苦。《詩經·小雅·北山》:“大夫不均,我從事獨賢。”⑥對人的敬稱,多用於平輩或晚輩。《史記·刺客列傳》:“妾其奈何畏歿身之誅,終滅賢弟之名!”⑦作第二人稱的敬稱。蘇軾《李行中秀才醉眠亭》:“醉中對客眠何害,須信陶潛未若賢。”⑧車轂貫穿的孔,在車輻內一端略大的稱賢。《周禮·考工紀·輪人》:“五分其轂之長,去一以為賢。”

    賢路:

    進用賢人的途徑。《宋史·喬行簡傳》:“夫~~當廣而不當狹,言路當開而不當塞。”

    路:

    ①道路;路途。《楚辭·九歌·國觴》:“出不入兮往不反,平原忽兮路超遠。”②路程。陶潛《桃花源記》:“緣溪行,忘路之遠近。”③途徑;方向。《尚書·洪范》:“無有作惡,遵王之路。”諸葛亮《前出師表》:“不宜妄自菲薄,引喻失義,以塞忠諫之路也。”(引喻:稱引說話。)④仕途,執政。許棠《講德陳情上淮南李仆射八首》之八:“當路公卿誰見待? 故鄉親友自疑非。”(待:寬容。疑非:懷疑有錯誤。)⑤法度;規則。李華《禦史中丞廳壁記》:“遵王路以整多方。”(王:指先王。)⑥方面;地區。田藝衡《留青日記·賭博》:“蘇常一路尤甚,士大夫歸傢者則開賭坊,蓋避禁也。”(蘇常:蘇州、常州。避禁:避開禁令。)⑦車。《左傳·昭公四年》:“王思舊勛而賜之路。”⑧大。《史記·孝武本紀》:“路弓乘矢。”⑨宋朝和元朝行政區劃名。宋的路約相當於現在的省,元的路約相當現在的地區。

    辟:

    (一)①法;法度。《詩經·小雅·雨無正》:“辟言不信,如彼行邁,則靡所臻(zhēn)。”(邁:走。靡:沒有。臻:至。)②君主。《晉書·赫連勃勃載記》:“賢辟相承,百王繼軌。”③征召。《晉書·謝安傳》:“初辟司徒府,除佐著作郎。”(除:拜官。)④通“避”。避開;避免。《孟子·滕文公下》:“辟兄離母,處於於陵。”(於陵:地名。) (二)pì ①開辟。《商君書·弱民》:“農辟地。”②排除;消除。《荀子·成相》:“辟除民害。”③排斥;駁斥。王安石《答司馬諫議書》:“辟邪說,難壬人,不為拒諫。”(壬:巧言諂媚。)④通“僻”。1.偏僻。《史記·范雎傳》:“秦國辟遠。”2.邪僻。《商君書·弱民》:“境內之民無辟淫之心。”(辟淫:邪僻;淫亂。)3. 通“譬”。比喻。《荀子·儒效》:“辯其談說,明其辟稱。”[大辟]古代指死刑。《禮記·文王世子》:“其死罪,則曰某之罪在大辟。”

    此:

    ①代詞。這;這個。《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”《禮記·禮運》:“此之謂大同。”②這樣;這般。庾信《哀江南賦》:“天何為而此醉。”③副詞。乃;則。《後漢書·黃瓊傳》:“必待堯舜之君,此為志士終無時矣。”

    泰:

    ①通暢;暢達;通達。白居易《采詩官》:“言者無罪聞者誡,下流上通上下泰。”《周易 ·泰》:“天地交泰。”(交:交合。)②安定;平安。張君房《雲笈七籤》卷六十四:“心既泰然,不壽何待?”朱熹《近思錄》卷八:“自古泰治之世,必漸至於衰替。”(衰替:衰敗。)③寬裕;大方。《荀子·議兵》:“凡慮事欲孰,而用財欲泰。”(孰:同“熟”。成熟。)④奢侈;傲慢;驕縱。《論語·子罕》:“拜下,禮也;今拜乎上,泰也。”龔自珍《西域置行省議》:“承乾隆六十載太平之盛,人心慣於泰侈,風俗習於遊蕩。”⑤過分。《孟子·滕文公下》:“如其道,則舜受堯之天下不為泰。”(如:依照。)⑥副詞。表示程度,相當於“太”、“極”、“最”。《淮南子·原道》:“泰古二皇,得道之柄。”《漢書·賈捐之傳》:“是皆廓地泰大,征伐不休之故也。”(廓地:開拓疆土。)⑦卦名。《周易》六十四卦之一,卦形為乾下坤上,為天地交通之象。《周易·泰》:“《象》曰:天地交,泰。”⑧亨通;吉。潘嶽《西征賦》:“豈地勢之安危,信人事之否泰。”(否pǐ:《周易》卦名。主兇。)《聊齋志異·邢子儀》:“泰運已交,百金何足言?”⑨山名。泰山,為五嶽之一。《史記·孫子吳起列傳》:“夏桀之居,左河濟,右泰、華。”(華:華山。)

    階:

    ①臺階。《孟子·離婁下》:“不逾階而相揖也。”(逾:超越。)李白《玉階怨》:“玉階生白露,夜久侵羅襪。”劉禹錫《陋室銘》:“苔痕上階綠,草色入簾青。”《左傳·莊公八年》:“石之紛如死於階下。”(石之紛如:人名。)②梯子。《禮記·喪大記》:“復有林麓,則虞人設階。”(虞人:掌管山澤的官。)屈原《惜誦》:“欲釋階而登天兮。”③根由。《詩經·小雅·巧言》:“無拳無勇,職為亂階。”(拳:力。職:主要。)《國語·周語中》:“夫婚姻,禍福之階也。”④官爵之等級。《世說新語·政事》:“乃超兩階用之。”《新唐書·百官志》:“文階二十八階,武階二十一階。”⑤憑借。《漢書·異姓諸侯王表》:“漢亡(wú)尺土之階。”(亡:無。)《北史·周室諸王傳論》:“兵權爵位,蓋安危之所階乎”⑥招引(禍患)。《左傳·隱公三年》:“將立州籲,乃定之矣;若猶未也,階之為禍。”[階級]1. 臺階。陸龜蒙《野廟碑》:“升階級,坐堂筵。”2. 指官位俸祿的等級。《後漢書·邊讓傳》:“階級名位,亦宜超然。”

    平:

    ①平坦;不傾斜。《呂氏春秋·應同》:“平地註水,水流濕。”白居易《錢塘湖春行》:“水面初平雲腳低。”②整治使平。《列子·湯問》:“山不加增,何苦而不平?”③公平;公正。《詩經·小雅·節南山》:“昊天不平,我王不寧。”《史記·扁鵲倉公列傳》:“妾父為吏,齊中稱其廉平。”韓愈《送孟東野序》:“大凡物不得其平則鳴。”④均平;齊一。《周易·乾》:“雲行雨施,天下平也。”⑤平定;平息。《左傳·莊公十三年》:“會於北杏,以平宋亂。”⑥安靜;安定。楊炯《從軍行》:“烽火照西京,心中自不平。”⑦平常;平時。《後漢書·光武帝紀上》:“飲食言笑如平常。”⑧一般;普通。白居易《兩朱閣》:“憶昨平陽宅初置,吞並平人幾傢地!”⑨媾和;講和。《左傳·桓公八年》:“秋,隨及楚平。”(隨:國名。)⑩通“評”。評議。《商君書·更法》:“孝公平畫。”


  • 即时贤路辟,此夜泰阶平。

    “即时贤路辟,此夜泰阶平。”诗句出处:《五言述德抒情诗一首四十韵,献上杜》;是唐朝诗人李商隐的作品。

    帝作黄金阙,仙开白玉京。有人扶太极,惟岳降元精。
    耿贾官勋大,荀陈地望清。旂常悬祖德,甲令著嘉声。
    经出宣尼壁,书留晏子楹。武乡传阵法,践土主文盟。
    自昔流王泽,由来仗国桢。九河分合沓,一柱忽峥嵘。
    得主劳三顾,惊人肯再鸣。碧虚天共转,黄道日同行。
    后饮曹参酒,先和傅说羹。即时贤路辟,此夜泰阶平。
    愿保无疆福,将图不朽名。率身期济世,叩额虑兴兵。
    感念殽尸露,咨嗟赵卒坑。傥令安隐忍,何以赞贞明。
    恶草虽当路,寒松实挺生。人言真可畏,公意本无争。
    故事留台阁,前驱且旆旌。芙蓉王俭府,杨柳亚夫营。
    清啸频疏俗,高谈屡析酲。过庭多令子,乞墅有名甥。
    南诏应闻命,西山莫敢惊。寄辞收的博,端坐扫欃枪。
    雅宴初无倦,长歌底有情。槛危春水暖,楼迥雪峰晴。
    移席牵缃蔓,回桡扑绛英。谁知杜武库,只见谢宣城。
    有客趋高义,于今滞下卿。登门惭后至,置驿恐虚迎。
    自是依刘表,安能比老彭。雕龙心已切,画虎意何成。
    岂有曾黔突,徒劳不倚衡。乘时乖巧宦,占象合艰贞。
    废忘淹中学,迟回谷口耕。悼伤潘岳重,树立马迁轻。
    陇鸟悲丹觜,湘兰怨紫茎。归期过旧岁,旅梦绕残更。
    弱植叨华族,衰门倚外兄。欲陈劳者曲,未唱泪先横。

    【注释】:

    即:

    ①走近;靠近。《论语· 子张》: “望之俨(yǎn)然,即之也温。”(俨然:庄重。温:温和。)《诗经·卫风·氓》:“匪来贸丝,来即我谋。”②至;到。《仪礼·聘礼》:“宾即馆。卿大夫劳宾,宾不见。”(馆:宾馆。劳:慰问。)③就着(某种事物)。《史记·吴王濞列传》:“即山铸钱,煮海水为盐。”④就在(某时,某地);就(某物)。《史记·卫将军骠骑列传》:“天子使使者持大将军印,即军中拜车骑将军青为大将军。”⑤当下;当时。《汉书·龚遂传》:“(盗贼)闻遂教令,即时解散。”⑥副词。1. 就是。《汉书·原涉传》:“(王)游公母即祁太伯母也。”2.立即;马上。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“即遣兵三万以助备。”⑦连词。1.假如;假使。《史记·季布栾布列传》:“将军能听臣,臣敢献计;即不能,愿先自刭(jǐng)。”(臣:谦称。敢:谦词。自刭:自杀。)2.相当于“则”。《史记·项羽本纪》:“吾闻先即制人,后则为人所制。”《盐铁论·本议》:“贱即买,贵则卖。”3.即令;即使。方苞《狱中杂记》:“其伤于缚者,即幸留,病数及瘳,或竟成痼疫。”

    即时:

    当时,立时。《汉书·苏武传》:“~~诛灭。”

    时:

    ①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。”

    时贤:

    当时的贤人。《后汉书·韦彪传》:“中常侍曹节以海内多怨,欲借宠~~以为名。”

    贤:

    ①有德行;有才能。《左传·隐公三年》:“先君以寡人为贤。”②指有才能的人。《谷梁传·文公六年》:“使仁者佐贤者。”(佐:辅助。)③优良;美善。韩愈《谢自然》:“人生处万类,知识最为贤。”④胜过;超过。《墨子·公孟》:“知有贤于人,则可谓知乎?”⑤劳苦。《诗经·小雅·北山》:“大夫不均,我从事独贤。”⑥对人的敬称,多用于平辈或晚辈。《史记·刺客列传》:“妾其奈何畏殁身之诛,终灭贤弟之名!”⑦作第二人称的敬称。苏轼《李行中秀才醉眠亭》:“醉中对客眠何害,须信陶潜未若贤。”⑧车毂贯穿的孔,在车辐内一端略大的称贤。《周礼·考工纪·轮人》:“五分其毂之长,去一以为贤。”

    贤路:

    进用贤人的途径。《宋史·乔行简传》:“夫~~当广而不当狭,言路当开而不当塞。”

    路:

    ①道路;路途。《楚辞·九歌·国觞》:“出不入兮往不反,平原忽兮路超远。”②路程。陶潜《桃花源记》:“缘溪行,忘路之远近。”③途径;方向。《尚书·洪范》:“无有作恶,遵王之路。”诸葛亮《前出师表》:“不宜妄自菲薄,引喻失义,以塞忠谏之路也。”(引喻:称引说话。)④仕途,执政。许棠《讲德陈情上淮南李仆射八首》之八:“当路公卿谁见待? 故乡亲友自疑非。”(待:宽容。疑非:怀疑有错误。)⑤法度;规则。李华《御史中丞厅壁记》:“遵王路以整多方。”(王:指先王。)⑥方面;地区。田艺衡《留青日记·赌博》:“苏常一路尤甚,士大夫归家者则开赌坊,盖避禁也。”(苏常:苏州、常州。避禁:避开禁令。)⑦车。《左传·昭公四年》:“王思旧勋而赐之路。”⑧大。《史记·孝武本纪》:“路弓乘矢。”⑨宋朝和元朝行政区划名。宋的路约相当于现在的省,元的路约相当现在的地区。

    辟:

    (一)①法;法度。《诗经·小雅·雨无正》:“辟言不信,如彼行迈,则靡所臻(zhēn)。”(迈:走。靡:没有。臻:至。)②君主。《晋书·赫连勃勃载记》:“贤辟相承,百王继轨。”③征召。《晋书·谢安传》:“初辟司徒府,除佐著作郎。”(除:拜官。)④通“避”。避开;避免。《孟子·滕文公下》:“辟兄离母,处于於陵。”(於陵:地名。) (二)pì ①开辟。《商君书·弱民》:“农辟地。”②排除;消除。《荀子·成相》:“辟除民害。”③排斥;驳斥。王安石《答司马谏议书》:“辟邪说,难壬人,不为拒谏。”(壬:巧言谄媚。)④通“僻”。1.偏僻。《史记·范雎传》:“秦国辟远。”2.邪僻。《商君书·弱民》:“境内之民无辟淫之心。”(辟淫:邪僻;淫乱。)3. 通“譬”。比喻。《荀子·儒效》:“辩其谈说,明其辟称。”[大辟]古代指死刑。《礼记·文王世子》:“其死罪,则曰某之罪在大辟。”

    此:

    ①代词。这;这个。《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”《礼记·礼运》:“此之谓大同。”②这样;这般。庾信《哀江南赋》:“天何为而此醉。”③副词。乃;则。《后汉书·黄琼传》:“必待尧舜之君,此为志士终无时矣。”

    泰:

    ①通畅;畅达;通达。白居易《采诗官》:“言者无罪闻者诫,下流上通上下泰。”《周易 ·泰》:“天地交泰。”(交:交合。)②安定;平安。张君房《云笈七籤》卷六十四:“心既泰然,不寿何待?”朱熹《近思录》卷八:“自古泰治之世,必渐至于衰替。”(衰替:衰败。)③宽裕;大方。《荀子·议兵》:“凡虑事欲孰,而用财欲泰。”(孰:同“熟”。成熟。)④奢侈;傲慢;骄纵。《论语·子罕》:“拜下,礼也;今拜乎上,泰也。”龚自珍《西域置行省议》:“承乾隆六十载太平之盛,人心惯于泰侈,风俗习于游荡。”⑤过分。《孟子·滕文公下》:“如其道,则舜受尧之天下不为泰。”(如:依照。)⑥副词。表示程度,相当于“太”、“极”、“最”。《淮南子·原道》:“泰古二皇,得道之柄。”《汉书·贾捐之传》:“是皆廓地泰大,征伐不休之故也。”(廓地:开拓疆土。)⑦卦名。《周易》六十四卦之一,卦形为乾下坤上,为天地交通之象。《周易·泰》:“《象》曰:天地交,泰。”⑧亨通;吉。潘岳《西征赋》:“岂地势之安危,信人事之否泰。”(否pǐ:《周易》卦名。主凶。)《聊斋志异·邢子仪》:“泰运已交,百金何足言?”⑨山名。泰山,为五岳之一。《史记·孙子吴起列传》:“夏桀之居,左河济,右泰、华。”(华:华山。)

    阶:

    ①台阶。《孟子·离娄下》:“不逾阶而相揖也。”(逾:超越。)李白《玉阶怨》:“玉阶生白露,夜久侵罗袜。”刘禹锡《陋室铭》:“苔痕上阶绿,草色入帘青。”《左传·庄公八年》:“石之纷如死于阶下。”(石之纷如:人名。)②梯子。《礼记·丧大记》:“复有林麓,则虞人设阶。”(虞人:掌管山泽的官。)屈原《惜诵》:“欲释阶而登天兮。”③根由。《诗经·小雅·巧言》:“无拳无勇,职为乱阶。”(拳:力。职:主要。)《国语·周语中》:“夫婚姻,祸福之阶也。”④官爵之等级。《世说新语·政事》:“乃超两阶用之。”《新唐书·百官志》:“文阶二十八阶,武阶二十一阶。”⑤凭借。《汉书·异姓诸侯王表》:“汉亡(wú)尺土之阶。”(亡:无。)《北史·周室诸王传论》:“兵权爵位,盖安危之所阶乎”⑥招引(祸患)。《左传·隐公三年》:“将立州吁,乃定之矣;若犹未也,阶之为祸。”[阶级]1. 台阶。陆龟蒙《野庙碑》:“升阶级,坐堂筵。”2. 指官位俸禄的等级。《后汉书·边让传》:“阶级名位,亦宜超然。”

    平:

    ①平坦;不倾斜。《吕氏春秋·应同》:“平地注水,水流湿。”白居易《钱塘湖春行》:“水面初平云脚低。”②整治使平。《列子·汤问》:“山不加增,何苦而不平?”③公平;公正。《诗经·小雅·节南山》:“昊天不平,我王不宁。”《史记·扁鹊仓公列传》:“妾父为吏,齐中称其廉平。”韩愈《送孟东野序》:“大凡物不得其平则鸣。”④均平;齐一。《周易·乾》:“云行雨施,天下平也。”⑤平定;平息。《左传·庄公十三年》:“会于北杏,以平宋乱。”⑥安静;安定。杨炯《从军行》:“烽火照西京,心中自不平。”⑦平常;平时。《后汉书·光武帝纪上》:“饮食言笑如平常。”⑧一般;普通。白居易《两朱阁》:“忆昨平阳宅初置,吞并平人几家地!”⑨媾和;讲和。《左传·桓公八年》:“秋,随及楚平。”(随:国名。)⑩通“评”。评议。《商君书·更法》:“孝公平画。”


  • ji shi xian lu bi ,ci ye tai jie ping 。

    “ji shi xian lu bi ,ci ye tai jie ping 。”shi gou chu chu :《wu yan shu de shu qing shi yi shou si shi yun ,suo shang du 》;shi tang chao shi ren li shang yin de zuo pin 。

    di zuo huang jin que ,xian kai bai yu jing 。you ren fu tai ji ,wei yue jiang yuan jing 。
    geng gu guan xun da ,xun chen de wang qing 。旂chang xuan zu de ,jia ling zhe jia sheng 。
    jing chu xuan ni bi ,shu liu yan zi ying 。wu xiang chuan zhen fa ,jian tu zhu wen meng 。
    zi xi liu wang ze ,you lai zhang guo zhen 。jiu he fen ge da ,yi zhu hu zheng rong 。
    de zhu lao san gu ,jing ren ken zai ming 。bi xu tian gong zhuai ,huang dao ri tong hang 。
    hou yin cao can jiu ,xian he fu shui geng 。ji shi xian lu bi ,ci ye tai jie ping 。
    yuan bao mo jiang fu ,jiang tu bu xiu ming 。lv shen ji ji shi ,kou e lv xing bing 。
    gan nian xiao shi lou ,zi jie zhao cu keng 。tang ling an yin ren ,he yi zan zhen ming 。
    e cao sui dang lu ,han song shi ting sheng 。ren yan zhen ke wei ,gong yi ben mo zheng 。
    gu shi liu tai ge ,qian qu ju pei jing 。fu rong wang jian fu ,yang liu ya fu ying 。
    qing xiao pin shu su ,gao tan lv xi cheng 。guo ting duo ling zi ,qi shu you ming sheng 。
    na zhao ying wen ming ,xi shan mo gan jing 。ji ci shou de bo ,duan zuo sao chan qiang 。
    ya yan chu mo juan ,chang ge de you qing 。jian wei chun shui nuan ,lou jiong xue feng qing 。
    yi xi qian xiang man ,hui rao pu jiang ying 。shei zhi du wu ku ,zhi jian xie xuan cheng 。
    you ke qu gao yi ,yu jin zhi xia qing 。deng men can hou zhi ,zhi yi kong xu ying 。
    zi shi yi liu biao ,an neng bi lao peng 。diao long xin yi qie ,hua hu yi he cheng 。
    qi you ceng qian tu ,tu lao bu yi heng 。cheng shi guai qiao huan ,zhan xiang ge jian zhen 。
    fei wang yan zhong xue ,chi hui gu kou geng 。dao shang pan yue chong ,shu li ma qian qing 。
    long diao bei dan zi ,xiang lan yuan zi jing 。gui ji guo jiu sui ,lv meng rao can geng 。
    ruo zhi dao hua zu ,cui men yi wai xiong 。yu chen lao zhe qu ,wei chang lei xian heng 。

    【zhu shi 】:

    ji :

    ①zou jin ;kao jin 。《lun yu · zi zhang 》: “wang zhi yan (yǎn)ran ,ji zhi ye wen 。”(yan ran :zhuang chong 。wen :wen he 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei lai mao si ,lai ji wo mou 。”②zhi ;dao 。《yi li ·pin li 》:“bin ji guan 。qing da fu lao bin ,bin bu jian 。”(guan :bin guan 。lao :wei wen 。)③jiu zhao (mou chong shi wu )。《shi ji ·wu wang bi lie chuan 》:“ji shan zhu qian ,zhu hai shui wei yan 。”④jiu zai (mou shi ,mou de );jiu (mou wu )。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“tian zi shi shi zhe chi da jiang jun yin ,ji jun zhong bai che ji jiang jun qing wei da jiang jun 。”⑤dang xia ;dang shi 。《han shu ·gong sui chuan 》:“(dao zei )wen sui jiao ling ,ji shi jie san 。”⑥fu ci 。1. jiu shi 。《han shu ·yuan she chuan 》:“(wang )you gong mu ji qi tai bai mu ye 。”2.li ji ;ma shang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ji qian bing san mo yi zhu bei 。”⑦lian ci 。1.jia ru ;jia shi 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“jiang jun neng ting chen ,chen gan suo ji ;ji bu neng ,yuan xian zi jing (jǐng)。”(chen :qian chen 。gan :qian ci 。zi jing :zi sha 。)2.xiang dang yu “ze ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“wu wen xian ji zhi ren ,hou ze wei ren suo zhi 。”《yan tie lun ·ben yi 》:“jian ji mai ,gui ze mai 。”3.ji ling ;ji shi 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“ji shang yu fu zhe ,ji xing liu ,bing shu ji chou ,huo jing cheng gu yi 。”

    ji shi :

    dang shi ,li shi 。《han shu ·su wu chuan 》:“~~zhu mie 。”

    shi :

    ①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”

    shi xian :

    dang shi de xian ren 。《hou han shu ·wei biao chuan 》:“zhong chang shi cao jie yi hai nei duo yuan ,yu jie chong ~~yi wei ming 。”

    xian :

    ①you de hang ;you cai neng 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“xian jun yi gua ren wei xian 。”②zhi you cai neng de ren 。《gu liang chuan ·wen gong liu nian 》:“shi ren zhe zuo xian zhe 。”(zuo :fu zhu 。)③you liang ;mei shan 。han yu 《xie zi ran 》:“ren sheng chu mo lei ,zhi shi zui wei xian 。”④sheng guo ;chao guo 。《mo zi ·gong meng 》:“zhi you xian yu ren ,ze ke wei zhi hu ?”⑤lao ku 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“da fu bu jun ,wo cong shi du xian 。”⑥dui ren de jing chen ,duo yong yu ping bei huo wan bei 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“qie ji nai he wei mo shen zhi zhu ,zhong mie xian di zhi ming !”⑦zuo di er ren chen de jing chen 。su shi 《li hang zhong xiu cai zui mian ting 》:“zui zhong dui ke mian he hai ,xu xin tao qian wei re xian 。”⑧che gu guan chuan de kong ,zai che fu nei yi duan lve da de chen xian 。《zhou li ·kao gong ji ·lun ren 》:“wu fen ji gu zhi chang ,qu yi yi wei xian 。”

    xian lu :

    jin yong xian ren de tu jing 。《song shi ·qiao hang jian chuan 》:“fu ~~dang an er bu dang xia ,yan lu dang kai er bu dang sai 。”

    lu :

    ①dao lu ;lu tu 。《chu ci ·jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan ,ping yuan hu xi lu chao yuan 。”②lu cheng 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yuan xi hang ,wang lu zhi yuan jin 。”③tu jing ;fang xiang 。《shang shu ·hong fan 》:“mo you zuo e ,zun wang zhi lu 。”zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“bu yi wang zi fei bao ,yin yu shi yi ,yi sai zhong jian zhi lu ye 。”(yin yu :chen yin shui hua 。)④shi tu ,zhi zheng 。hu tang 《jiang de chen qing shang huai na li pu she ba shou 》zhi ba :“dang lu gong qing shei jian dai ? gu xiang qin you zi yi fei 。”(dai :kuan rong 。yi fei :huai yi you cuo wu 。)⑤fa du ;gui ze 。li hua 《yu shi zhong cheng ting bi ji 》:“zun wang lu yi zheng duo fang 。”(wang :zhi xian wang 。)⑥fang mian ;de ou 。tian yi heng 《liu qing ri ji ·du bo 》:“su chang yi lu you shen ,shi da fu gui jia zhe ze kai du fang ,gai bi jin ye 。”(su chang :su zhou 、chang zhou 。bi jin :bi kai jin ling 。)⑦che 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“wang sai jiu xun er ci zhi lu 。”⑧da 。《shi ji ·xiao wu ben ji 》:“lu gong cheng shi 。”⑨song chao he yuan chao hang zheng ou hua ming 。song de lu yao xiang dang yu xian zai de sheng ,yuan de lu yao xiang dang xian zai de de ou 。

    bi :

    (yi )①fa ;fa du 。《shi jing ·xiao ya ·yu mo zheng 》:“bi yan bu xin ,ru bi hang mai ,ze mi suo zhen (zhēn)。”(mai :zou 。mi :mei you 。zhen :zhi 。)②jun zhu 。《jin shu ·he lian bo bo zai ji 》:“xian bi xiang cheng ,bai wang ji gui 。”③zheng shao 。《jin shu ·xie an chuan 》:“chu bi si tu fu ,chu zuo zhe zuo lang 。”(chu :bai guan 。)④tong “bi ”。bi kai ;bi mian 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“bi xiong li mu ,chu yu wu ling 。”(wu ling :de ming 。) (er )pì ①kai bi 。《shang jun shu ·ruo min 》:“nong bi de 。”②pai chu ;xiao chu 。《xun zi ·cheng xiang 》:“bi chu min hai 。”③pai chi ;bo chi 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“bi xie shui ,nan ren ren ,bu wei ju jian 。”(ren :qiao yan chan mei 。)④tong “pi ”。1.pian pi 。《shi ji ·fan ju chuan 》:“qin guo bi yuan 。”2.xie pi 。《shang jun shu ·ruo min 》:“jing nei zhi min mo bi yin zhi xin 。”(bi yin :xie pi ;yin luan 。)3. tong “pi ”。bi yu 。《xun zi ·ru xiao 》:“bian ji tan shui ,ming ji bi chen 。”[da bi ]gu dai zhi si xing 。《li ji ·wen wang shi zi 》:“ji si zui ,ze yue mou zhi zui zai da bi 。”

    ci :

    ①dai ci 。zhe ;zhe ge 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”《li ji ·li yun 》:“ci zhi wei da tong 。”②zhe yang ;zhe ban 。yu xin 《ai jiang na fu 》:“tian he wei er ci zui 。”③fu ci 。nai ;ze 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“bi dai yao shun zhi jun ,ci wei zhi shi zhong mo shi yi 。”

    tai :

    ①tong chang ;chang da ;tong da 。bai ju yi 《cai shi guan 》:“yan zhe mo zui wen zhe jie ,xia liu shang tong shang xia tai 。”《zhou yi ·tai 》:“tian de jiao tai 。”(jiao :jiao ge 。)②an ding ;ping an 。zhang jun fang 《yun ji qi 籤》juan liu shi si :“xin ji tai ran ,bu shou he dai ?”zhu xi 《jin sai lu 》juan ba :“zi gu tai zhi zhi shi ,bi jian zhi yu cui ti 。”(cui ti :cui bai 。)③kuan yu ;da fang 。《xun zi ·yi bing 》:“fan lv shi yu shu ,er yong cai yu tai 。”(shu :tong “shou ”。cheng shou 。)④she chi ;ao man ;jiao zong 。《lun yu ·zi han 》:“bai xia ,li ye ;jin bai hu shang ,tai ye 。”gong zi zhen 《xi yu zhi hang sheng yi 》:“cheng gan long liu shi zai tai ping zhi cheng ,ren xin guan yu tai chi ,feng su xi yu you dang 。”⑤guo fen 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ru ji dao ,ze shun shou yao zhi tian xia bu wei tai 。”(ru :yi zhao 。)⑥fu ci 。biao shi cheng du ,xiang dang yu “tai ”、“ji ”、“zui ”。《huai na zi ·yuan dao 》:“tai gu er huang ,de dao zhi bing 。”《han shu ·gu juan zhi chuan 》:“shi jie kuo de tai da ,zheng fa bu xiu zhi gu ye 。”(kuo de :kai ta jiang tu 。)⑦gua ming 。《zhou yi 》liu shi si gua zhi yi ,gua xing wei gan xia kun shang ,wei tian de jiao tong zhi xiang 。《zhou yi ·tai 》:“《xiang 》yue :tian de jiao ,tai 。”⑧heng tong ;ji 。pan yue 《xi zheng fu 》:“qi de shi zhi an wei ,xin ren shi zhi fou tai 。”(fou pǐ:《zhou yi 》gua ming 。zhu xiong 。)《liao zhai zhi yi ·geng zi yi 》:“tai yun yi jiao ,bai jin he zu yan ?”⑨shan ming 。tai shan ,wei wu yue zhi yi 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“xia jie zhi ju ,zuo he ji ,you tai 、hua 。”(hua :hua shan 。)

    jie :

    ①tai jie 。《meng zi ·li lou xia 》:“bu yu jie er xiang yi ye 。”(yu :chao yue 。)li bai 《yu jie yuan 》:“yu jie sheng bai lou ,ye jiu qin luo wa 。”liu yu xi 《lou shi ming 》:“tai hen shang jie lu ,cao se ru lian qing 。”《zuo chuan ·zhuang gong ba nian 》:“dan zhi fen ru si yu jie xia 。”(dan zhi fen ru :ren ming 。)②ti zi 。《li ji ·sang da ji 》:“fu you lin lu ,ze yu ren she jie 。”(yu ren :zhang guan shan ze de guan 。)qu yuan 《xi song 》:“yu shi jie er deng tian xi 。”③gen you 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“mo quan mo yong ,zhi wei luan jie 。”(quan :li 。zhi :zhu yao 。)《guo yu ·zhou yu zhong 》:“fu hun yin ,huo fu zhi jie ye 。”④guan jue zhi deng ji 。《shi shui xin yu ·zheng shi 》:“nai chao liang jie yong zhi 。”《xin tang shu ·bai guan zhi 》:“wen jie er shi ba jie ,wu jie er shi yi jie 。”⑤ping jie 。《han shu ·yi xing zhu hou wang biao 》:“han wang (wú)che tu zhi jie 。”(wang :mo 。)《bei shi ·zhou shi zhu wang chuan lun 》:“bing quan jue wei ,gai an wei zhi suo jie hu ”⑥qiao yin (huo huan )。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“jiang li zhou xu ,nai ding zhi yi ;re you wei ye ,jie zhi wei huo 。”[jie ji ]1. tai jie 。liu gui meng 《ye miao bei 》:“sheng jie ji ,zuo tang yan 。”2. zhi guan wei feng lu de deng ji 。《hou han shu ·bian rang chuan 》:“jie ji ming wei ,yi yi chao ran 。”

    ping :

    ①ping tan ;bu qing xie 。《lv shi chun qiu ·ying tong 》:“ping de zhu shui ,shui liu shi 。”bai ju yi 《qian tang hu chun hang 》:“shui mian chu ping yun jiao di 。”②zheng zhi shi ping 。《lie zi ·shang wen 》:“shan bu jia zeng ,he ku er bu ping ?”③gong ping ;gong zheng 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“hao tian bu ping ,wo wang bu ning 。”《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“qie fu wei li ,ji zhong chen ji lian ping 。”han yu 《song meng dong ye xu 》:“da fan wu bu de ji ping ze ming 。”④jun ping ;ji yi 。《zhou yi ·gan 》:“yun hang yu shi ,tian xia ping ye 。”⑤ping ding ;ping xi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi san nian 》:“hui yu bei xing ,yi ping song luan 。”⑥an jing ;an ding 。yang jiong 《cong jun hang 》:“feng huo zhao xi jing ,xin zhong zi bu ping 。”⑦ping chang ;ping shi 。《hou han shu ·guang wu di ji shang 》:“yin shi yan xiao ru ping chang 。”⑧yi ban ;pu tong 。bai ju yi 《liang zhu ge 》:“yi zuo ping yang zhai chu zhi ,tun bing ping ren ji jia de !”⑨gou he ;jiang he 。《zuo chuan ·huan gong ba nian 》:“qiu ,sui ji chu ping 。”(sui :guo ming 。)⑩tong “ping ”。ping yi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“xiao gong ping hua 。”