• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 田畯至喜,攮其左右,嘗其旨否。

    “田畯至喜,攮其左右,嘗其旨否。”詩句出處:《甫田》;是先秦詩人詩經的作品。

    倬彼甫天,歲取千千。
    我取其陳,食我農人,自古有年。
    今適南畝,或耘或耔,黍稷薿薿。
    攸介攸止,烝我髦士。

    以我齊明,與我犧羊,以社以方。
    我天既臧,農夫之慶。
    琴瑟擊鼓,以禦田祖,以祈甘雨。
    以介我黍稷,以榖我士女。

    曾孫來止,以其婦子,饁彼南畝。
    田畯至喜,攮其左右,嘗其旨否。
    禾易長畝,終善且有。
    曾孫不怒,農夫克敏。

    曾孫之稼,如茨如梁。
    曾孫之庾,如坻如京。
    乃求千斯倉,乃求萬斯箱。
    黍稷稻梁,農夫之慶。
    報以介福,萬壽無疆。

    【註釋】:

    田:

    ①種植作物的土地。陶淵明《桃花源記》:“有良田美池桑竹之屬。”②耕種田地。《漢書·高帝紀》:“故秦苑囿園池,令民得田之。”③通“畋”。打獵。《韓非子·難一》:“焚林而田,偷取多獸,後必無獸。”④春季打獵和習兵之禮。《周禮 · 春官 · 甸祝》:“甸祝掌四時之田。”⑤古代主管農事的官員,即田峻。《禮記·月令》:“王命佈農事,命田舍東郊。”⑥大鼓。《詩經 · 周頌·有瞽》:“應田縣鼓。”(應:小鼓。)

    至:

    ①到;到達。《詩經·秦風·渭陽》:“我送舅氏,日至渭陽。”(舅氏:舅父,母親的兄弟。)《左傳·文公二年》:“秦師又至。”(師:軍隊。)②及;達到。李白《望天門山》:“天門中斷楚江開,碧水東流至此回。”③達到極點。《論語·雍也》:“中庸之為德也,其至矣乎!”《莊子·逍遙遊》:“此亦飛之至也。”④周備;周到。宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,禮愈至,不敢出一言以復。”(叱咄:呼喝;大聲斥責。)⑤節氣名。夏至、冬至的統稱。《左傳·僖公五年》:“凡分分、至、啟、閉,必書雲物。”⑥副詞。最;極。《荀子·正論》:“罪至重而刑至輕,庸人不知惡矣。”⑦連詞。表示提出另一話題。相當於“至於”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕雞豚者,其不義又甚入人園圃竊桃李。”⑧通“志”。意志;志向。鄒陽《上書吳王》:“故願大王無忽,察聽其至。”《漢書·鄒陽傳》“至”作“志”。

    喜:

    (一)①快樂;高興。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”②喜慶的事。《史記·天官書》:“卿雲,喜氣也。”③愛好;喜愛。《呂氏春秋·疑似》:“褒姒不說,喜之。”④習慣或適合於某種環境條件。蘇軾《格物粗談·樹木》:“松喜幹,檜喜翼。”⑤容易發生。楊衒之《洛陽伽藍記》卷五:“夏喜暴雨,冬則積雪,行人由之多致難艱。” (二)xī①遊戲;嬉戲。《墨子·號令》:“五日官(閱),各上喜戲、居處不莊、好侵侮人者。”②通“”。酒食。 《詩經·豳風·七月》:“饁(yè)彼南畝,田畯(jùn)至喜。”(饁:給耕作者送飯。田畯:古代勸農的官。)③通“熙”。光明。揚雄《劇秦美新》:“百工伊凝,庶績咸喜。”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    左:

    ①左邊。《孫子兵法· 虛實》:“備左則右寡,備右則左寡。”②地理上以東為左。《晉書·溫嶠傳》:“元帝初鎮江左。”③古代尊崇右,故以右為較尊貴的地位,而以左為較低的地位。柳宗元《送李渭赴京師序》:“過洞庭,上湘江,非有罪左遷者罕至。”(左遷:降職。)④以右指親近;贊助;以左指不親近;不贊助。《戰國策·魏策二》:“右韓而左魏。”(韓、魏:國名。)【註意】古代車騎以左為尊位,“虛左”表示對人的尊敬。《史記·信陵君列傳》:“公子從車騎,虛左,自迎夷門侯生。”(從:指帶著。虛:空出。侯生:人名。)⑤不正;邪僻。《禮記·王制》:“執左道以亂政。”⑥不合;違背。韓愈《答寶秀才書》:“身動而事左。”⑦證據;證人。《新唐書·劉知幾傳》:“舉十二條左證其謬。”《漢書·張湯傳》:“使吏案捕湯左田信等。”(派遣官吏追捕張湯的證人田信等。)[左右]1.在旁侍候的近侍近臣。《韓非子·孤憤》:“千乘之患,左右太信。”(千乘:指小國的君主。)2.周圍,附近。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“令軍士不得於亮墓所左右芻(chú除)牧樵采。”(亮墓所:諸葛亮墓地。芻:割草。樵:打柴。)3.表示約數,相當於“上下”。王充《論衡·氣壽》:“百歲左右。”4.幫助。《史記·蕭相國世傢》:“高祖為亭長,常左右之。”5.支配;控制。《左傳·僖公二十六年》:“凡師,能左右之曰以。”(以:指使用。)6.書信中對對方的尊稱,表示不敢直稱對方,隻稱呼對方的左右執事者。白居易《與元九書》:“然亦不能不粗陳於左右。”(陳:陳述。)

    左右:

    ①在旁侍候的人或近臣。《史記·廉頗藺相如傳》:“~~欲刃相如,相如張目叱之,~~皆靡。”②左邊和右邊。《詩·大雅·常武》:“~~陳行,戒我師旅。”③旁側。《詩·大雅·文王》:“文王陟降,在帝~~。”④幫助,輔助。《易·泰》:“輔相天地之宜,以~~民。”⑤反正,總之。《紅樓夢》回六十四:“鳳姐道:‘~~也不過是這麼著,三日好,兩日不好的。’”

    右:

    ①右手。《左傳·成公二年》:“(郤克)左並轡,右援枹(fú)而鼓。”(援:持。枹:鼓槌。)②右邊。《孫子兵法·虛實》:“備左則右寡,備右則左寡。”③西邊。王維《為王常侍祭沙陀鄯國夫人文》:“居之右地,革其左衽(rèn)。”(左衽:前襟向左的衣服。)④古代尚右,故以右為上或尊位。《史記·廉頗藺相如列傳》:“以相如功大,拜為上卿,位在廉頗之右。”引申為顯貴。《後漢書·張衡傳》:“又多豪右,共為不軌。”⑤崇尚;尊崇。《史記·平津侯主父列傳》:“守成尚文,遭遇右武。”⑥車右。古時乘車,左為尊者,中為禦者,右為武士。又稱“驂乘”。《左傳·成公二年》:“邴(bǐng)夏禦齊侯,逢醜父為右。”⑦贊助;輔助。也作“佑”。《左傳·襄公二十一年》:“周公右王。”⑧親近;偏袒。《左傳·襄公十年》:“王右伯輿。”⑨通“侑”。勸人飲酒進食。《詩經·小雅·彤弓》:“鐘鼓既設,一朝右之。”

    嘗:

    ①用口品嘗味道。《荀子·榮辱》:“嘗之而甘於口。”(甘:好吃)②泛指嘗試;試一試。《孟子·梁惠王上》:“我雖不敏,請嘗試之。”③經歷。《左傳·僖公二十八年》:“險阻艱難,備嘗之矣。”(備:全部。)④古代特指秋祭。供奉新谷讓祖宗嘗新,故名。《公羊傳·桓公八年》:“秋(祭)日嘗。”⑤副詞。曾經。《論語·衛靈公》:“俎豆之事,則嘗聞之矣。”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    旨:

    ①味美。《詩經·小雅·鹿鳴》:“我有旨酒。”②美味。《孝經·喪親》:“食旨不甘。”也泛指味。方回《晚秋雜書》之三:“上饒有二泉,旨淡骨獨清。”(上饒:地名。骨:神志。)③意思;意圖。《周易·系辭下》:“其旨遠,其辭文。”《舊五代史·寇彥卿傳》:“好書吏,復善伺太祖旨。”④皇帝詔書。《舊唐書·劉洎傳》:“陛下降恩旨。”

    否:

    (一)副詞。表示否定或不同意。①相當於“不”、“不這樣”。《詩經·小雅·賓之初筵》:“凡此飲酒,或醉或否。”②用於疑問句末,表示疑問。《史記·秦始皇本紀》:“二世曰:‘丞相可得見否?’”(丞相:指趙高。)③用於應對,獨立成句。《孟子·滕文公上》:“(孟子曰)‘許子必織佈而後衣(yì)乎?’相曰:‘否,許子衣(yì)褐。’”(二)pǐ①閉塞;不通。《漢書·楚元王傳附劉向》:“否者,閉而亂也。”②困頓。潘嶽《西征賦》:“豈地勢之安危,信人事之否泰。”③邪惡。諸葛亮《出師表》:“陟罰臧否,不宜異同。”④同“鄙”。卑劣;鄙陋。《鹽鐵論·復古》:“窮夫否婦,不知國之慮。”⑤六十四卦之一。《周易·否》:“象曰:天地不交,否。”


  • 田畯至喜,攮其左右,尝其旨否。

    “田畯至喜,攮其左右,尝其旨否。”诗句出处:《甫田》;是先秦诗人诗经的作品。

    倬彼甫天,岁取千千。
    我取其陈,食我农人,自古有年。
    今适南亩,或耘或耔,黍稷薿薿。
    攸介攸止,烝我髦士。

    以我齐明,与我牺羊,以社以方。
    我天既臧,农夫之庆。
    琴瑟击鼓,以御田祖,以祈甘雨。
    以介我黍稷,以榖我士女。

    曾孙来止,以其妇子,馌彼南亩。
    田畯至喜,攮其左右,尝其旨否。
    禾易长亩,终善且有。
    曾孙不怒,农夫克敏。

    曾孙之稼,如茨如梁。
    曾孙之庾,如坻如京。
    乃求千斯仓,乃求万斯箱。
    黍稷稻梁,农夫之庆。
    报以介福,万寿无疆。

    【注释】:

    田:

    ①种植作物的土地。陶渊明《桃花源记》:“有良田美池桑竹之属。”②耕种田地。《汉书·高帝纪》:“故秦苑囿园池,令民得田之。”③通“畋”。打猎。《韩非子·难一》:“焚林而田,偷取多兽,后必无兽。”④春季打猎和习兵之礼。《周礼 · 春官 · 甸祝》:“甸祝掌四时之田。”⑤古代主管农事的官员,即田峻。《礼记·月令》:“王命布农事,命田舍东郊。”⑥大鼓。《诗经 · 周颂·有瞽》:“应田县鼓。”(应:小鼓。)

    至:

    ①到;到达。《诗经·秦风·渭阳》:“我送舅氏,日至渭阳。”(舅氏:舅父,母亲的兄弟。)《左传·文公二年》:“秦师又至。”(师:军队。)②及;达到。李白《望天门山》:“天门中断楚江开,碧水东流至此回。”③达到极点。《论语·雍也》:“中庸之为德也,其至矣乎!”《庄子·逍遥游》:“此亦飞之至也。”④周备;周到。宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,礼愈至,不敢出一言以复。”(叱咄:呼喝;大声斥责。)⑤节气名。夏至、冬至的统称。《左传·僖公五年》:“凡分分、至、启、闭,必书云物。”⑥副词。最;极。《荀子·正论》:“罪至重而刑至轻,庸人不知恶矣。”⑦连词。表示提出另一话题。相当于“至于”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕鸡豚者,其不义又甚入人园圃窃桃李。”⑧通“志”。意志;志向。邹阳《上书吴王》:“故愿大王无忽,察听其至。”《汉书·邹阳传》“至”作“志”。

    喜:

    (一)①快乐;高兴。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”②喜庆的事。《史记·天官书》:“卿云,喜气也。”③爱好;喜爱。《吕氏春秋·疑似》:“褒姒不说,喜之。”④习惯或适合于某种环境条件。苏轼《格物粗谈·树木》:“松喜干,桧喜翼。”⑤容易发生。杨衒之《洛阳伽蓝记》卷五:“夏喜暴雨,冬则积雪,行人由之多致难艰。” (二)xī①游戏;嬉戏。《墨子·号令》:“五日官(阅),各上喜戏、居处不庄、好侵侮人者。”②通“”。酒食。 《诗经·豳风·七月》:“馌(yè)彼南亩,田畯(jùn)至喜。”(馌:给耕作者送饭。田畯:古代劝农的官。)③通“熙”。光明。扬雄《剧秦美新》:“百工伊凝,庶绩咸喜。”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    左:

    ①左边。《孙子兵法· 虚实》:“备左则右寡,备右则左寡。”②地理上以东为左。《晋书·温峤传》:“元帝初镇江左。”③古代尊崇右,故以右为较尊贵的地位,而以左为较低的地位。柳宗元《送李渭赴京师序》:“过洞庭,上湘江,非有罪左迁者罕至。”(左迁:降职。)④以右指亲近;赞助;以左指不亲近;不赞助。《战国策·魏策二》:“右韩而左魏。”(韩、魏:国名。)【注意】古代车骑以左为尊位,“虚左”表示对人的尊敬。《史记·信陵君列传》:“公子从车骑,虚左,自迎夷门侯生。”(从:指带着。虚:空出。侯生:人名。)⑤不正;邪僻。《礼记·王制》:“执左道以乱政。”⑥不合;违背。韩愈《答宝秀才书》:“身动而事左。”⑦证据;证人。《新唐书·刘知几传》:“举十二条左证其谬。”《汉书·张汤传》:“使吏案捕汤左田信等。”(派遣官吏追捕张汤的证人田信等。)[左右]1.在旁侍候的近侍近臣。《韩非子·孤愤》:“千乘之患,左右太信。”(千乘:指小国的君主。)2.周围,附近。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“令军士不得于亮墓所左右刍(chú除)牧樵采。”(亮墓所:诸葛亮墓地。刍:割草。樵:打柴。)3.表示约数,相当于“上下”。王充《论衡·气寿》:“百岁左右。”4.帮助。《史记·萧相国世家》:“高祖为亭长,常左右之。”5.支配;控制。《左传·僖公二十六年》:“凡师,能左右之曰以。”(以:指使用。)6.书信中对对方的尊称,表示不敢直称对方,只称呼对方的左右执事者。白居易《与元九书》:“然亦不能不粗陈于左右。”(陈:陈述。)

    左右:

    ①在旁侍候的人或近臣。《史记·廉颇蔺相如传》:“~~欲刃相如,相如张目叱之,~~皆靡。”②左边和右边。《诗·大雅·常武》:“~~陈行,戒我师旅。”③旁侧。《诗·大雅·文王》:“文王陟降,在帝~~。”④帮助,辅助。《易·泰》:“辅相天地之宜,以~~民。”⑤反正,总之。《红楼梦》回六十四:“凤姐道:‘~~也不过是这么着,三日好,两日不好的。’”

    右:

    ①右手。《左传·成公二年》:“(郤克)左并辔,右援枹(fú)而鼓。”(援:持。枹:鼓槌。)②右边。《孙子兵法·虚实》:“备左则右寡,备右则左寡。”③西边。王维《为王常侍祭沙陀鄯国夫人文》:“居之右地,革其左衽(rèn)。”(左衽:前襟向左的衣服。)④古代尚右,故以右为上或尊位。《史记·廉颇蔺相如列传》:“以相如功大,拜为上卿,位在廉颇之右。”引申为显贵。《后汉书·张衡传》:“又多豪右,共为不轨。”⑤崇尚;尊崇。《史记·平津侯主父列传》:“守成尚文,遭遇右武。”⑥车右。古时乘车,左为尊者,中为御者,右为武士。又称“骖乘”。《左传·成公二年》:“邴(bǐng)夏御齐侯,逢丑父为右。”⑦赞助;辅助。也作“佑”。《左传·襄公二十一年》:“周公右王。”⑧亲近;偏袒。《左传·襄公十年》:“王右伯舆。”⑨通“侑”。劝人饮酒进食。《诗经·小雅·彤弓》:“钟鼓既设,一朝右之。”

    尝:

    ①用口品尝味道。《荀子·荣辱》:“尝之而甘于口。”(甘:好吃)②泛指尝试;试一试。《孟子·梁惠王上》:“我虽不敏,请尝试之。”③经历。《左传·僖公二十八年》:“险阻艰难,备尝之矣。”(备:全部。)④古代特指秋祭。供奉新谷让祖宗尝新,故名。《公羊传·桓公八年》:“秋(祭)日尝。”⑤副词。曾经。《论语·卫灵公》:“俎豆之事,则尝闻之矣。”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    旨:

    ①味美。《诗经·小雅·鹿鸣》:“我有旨酒。”②美味。《孝经·丧亲》:“食旨不甘。”也泛指味。方回《晚秋杂书》之三:“上饶有二泉,旨淡骨独清。”(上饶:地名。骨:神志。)③意思;意图。《周易·系辞下》:“其旨远,其辞文。”《旧五代史·寇彦卿传》:“好书吏,复善伺太祖旨。”④皇帝诏书。《旧唐书·刘洎传》:“陛下降恩旨。”

    否:

    (一)副词。表示否定或不同意。①相当于“不”、“不这样”。《诗经·小雅·宾之初筵》:“凡此饮酒,或醉或否。”②用于疑问句末,表示疑问。《史记·秦始皇本纪》:“二世曰:‘丞相可得见否?’”(丞相:指赵高。)③用于应对,独立成句。《孟子·滕文公上》:“(孟子曰)‘许子必织布而后衣(yì)乎?’相曰:‘否,许子衣(yì)褐。’”(二)pǐ①闭塞;不通。《汉书·楚元王传附刘向》:“否者,闭而乱也。”②困顿。潘岳《西征赋》:“岂地势之安危,信人事之否泰。”③邪恶。诸葛亮《出师表》:“陟罚臧否,不宜异同。”④同“鄙”。卑劣;鄙陋。《盐铁论·复古》:“穷夫否妇,不知国之虑。”⑤六十四卦之一。《周易·否》:“象曰:天地不交,否。”


  • tian jun zhi xi ,nang ji zuo you ,chang ji zhi fou 。

    “tian jun zhi xi ,nang ji zuo you ,chang ji zhi fou 。”shi gou chu chu :《fu tian 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    zhuo bi fu tian ,sui qu qian qian 。
    wo qu ji chen ,shi wo nong ren ,zi gu you nian 。
    jin kuo na mu ,huo yun huo zi ,shu ji ni ni 。
    you jie you zhi ,zheng wo mao shi 。

    yi wo ji ming ,yu wo xi yang ,yi she yi fang 。
    wo tian ji zang ,nong fu zhi qing 。
    qin se ji gu ,yi yu tian zu ,yi qi gan yu 。
    yi jie wo shu ji ,yi gu wo shi nv 。

    ceng sun lai zhi ,yi ji fu zi ,ye bi na mu 。
    tian jun zhi xi ,nang ji zuo you ,chang ji zhi fou 。
    he yi chang mu ,zhong shan ju you 。
    ceng sun bu nu ,nong fu ke min 。

    ceng sun zhi jia ,ru ci ru liang 。
    ceng sun zhi yu ,ru chi ru jing 。
    nai qiu qian si cang ,nai qiu mo si xiang 。
    shu ji dao liang ,nong fu zhi qing 。
    bao yi jie fu ,mo shou mo jiang 。

    【zhu shi 】:

    tian :

    ①chong zhi zuo wu de tu de 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“you liang tian mei chi sang zhu zhi shu 。”②geng chong tian de 。《han shu ·gao di ji 》:“gu qin yuan you yuan chi ,ling min de tian zhi 。”③tong “tian ”。da lie 。《han fei zi ·nan yi 》:“fen lin er tian ,tou qu duo shou ,hou bi mo shou 。”④chun ji da lie he xi bing zhi li 。《zhou li · chun guan · dian zhu 》:“dian zhu zhang si shi zhi tian 。”⑤gu dai zhu guan nong shi de guan yuan ,ji tian jun 。《li ji ·yue ling 》:“wang ming bu nong shi ,ming tian she dong jiao 。”⑥da gu 。《shi jing · zhou song ·you gu 》:“ying tian xian gu 。”(ying :xiao gu 。)

    zhi :

    ①dao ;dao da 。《shi jing ·qin feng ·wei yang 》:“wo song jiu shi ,ri zhi wei yang 。”(jiu shi :jiu fu ,mu qin de xiong di 。)《zuo chuan ·wen gong er nian 》:“qin shi you zhi 。”(shi :jun dui 。)②ji ;da dao 。li bai 《wang tian men shan 》:“tian men zhong duan chu jiang kai ,bi shui dong liu zhi ci hui 。”③da dao ji dian 。《lun yu ·yong ye 》:“zhong yong zhi wei de ye ,ji zhi yi hu !”《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ci yi fei zhi zhi ye 。”④zhou bei ;zhou dao 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo ,se yu gong ,li yu zhi ,bu gan chu yi yan yi fu 。”(chi duo :hu he ;da sheng chi ze 。)⑤jie qi ming 。xia zhi 、dong zhi de tong chen 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fan fen fen 、zhi 、qi 、bi ,bi shu yun wu 。”⑥fu ci 。zui ;ji 。《xun zi ·zheng lun 》:“zui zhi chong er xing zhi qing ,yong ren bu zhi e yi 。”⑦lian ci 。biao shi di chu ling yi hua ti 。xiang dang yu “zhi yu ”。《mo zi ·fei gong 》:“zhi rang ren quan shi ji tun zhe ,ji bu yi you shen ru ren yuan pu qie tao li 。”⑧tong “zhi ”。yi zhi ;zhi xiang 。ju yang 《shang shu wu wang 》:“gu yuan da wang mo hu ,cha ting ji zhi 。”《han shu ·ju yang chuan 》“zhi ”zuo “zhi ”。

    xi :

    (yi )①kuai le ;gao xing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”②xi qing de shi 。《shi ji ·tian guan shu 》:“qing yun ,xi qi ye 。”③ai hao ;xi ai 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“bao si bu shui ,xi zhi 。”④xi guan huo kuo ge yu mou chong huan jing tiao jian 。su shi 《ge wu cu tan ·shu mu 》:“song xi gan ,gui xi yi 。”⑤rong yi fa sheng 。yang xuan zhi 《luo yang ga lan ji 》juan wu :“xia xi bao yu ,dong ze ji xue ,hang ren you zhi duo zhi nan jian 。” (er )xī①you hu ;xi hu 。《mo zi ·hao ling 》:“wu ri guan (yue ),ge shang xi hu 、ju chu bu zhuang 、hao qin wu ren zhe 。”②tong “”。jiu shi 。 《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ye (yè)bi na mu ,tian jun (jùn)zhi xi 。”(ye :gei geng zuo zhe song fan 。tian jun :gu dai quan nong de guan 。)③tong “xi ”。guang ming 。yang xiong 《ju qin mei xin 》:“bai gong yi ning ,shu ji xian xi 。”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    zuo :

    ①zuo bian 。《sun zi bing fa · xu shi 》:“bei zuo ze you gua ,bei you ze zuo gua 。”②de li shang yi dong wei zuo 。《jin shu ·wen jiao chuan 》:“yuan di chu zhen jiang zuo 。”③gu dai zun chong you ,gu yi you wei jiao zun gui de de wei ,er yi zuo wei jiao di de de wei 。liu zong yuan 《song li wei fu jing shi xu 》:“guo dong ting ,shang xiang jiang ,fei you zui zuo qian zhe han zhi 。”(zuo qian :jiang zhi 。)④yi you zhi qin jin ;zan zhu ;yi zuo zhi bu qin jin ;bu zan zhu 。《zhan guo ce ·wei ce er 》:“you han er zuo wei 。”(han 、wei :guo ming 。)【zhu yi 】gu dai che ji yi zuo wei zun wei ,“xu zuo ”biao shi dui ren de zun jing 。《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“gong zi cong che ji ,xu zuo ,zi ying yi men hou sheng 。”(cong :zhi dai zhao 。xu :kong chu 。hou sheng :ren ming 。)⑤bu zheng ;xie pi 。《li ji ·wang zhi 》:“zhi zuo dao yi luan zheng 。”⑥bu ge ;wei bei 。han yu 《da bao xiu cai shu 》:“shen dong er shi zuo 。”⑦zheng ju ;zheng ren 。《xin tang shu ·liu zhi ji chuan 》:“ju shi er tiao zuo zheng ji miu 。”《han shu ·zhang shang chuan 》:“shi li an bu shang zuo tian xin deng 。”(pa qian guan li zhui bu zhang shang de zheng ren tian xin deng 。)[zuo you ]1.zai pang shi hou de jin shi jin chen 。《han fei zi ·gu fen 》:“qian cheng zhi huan ,zuo you tai xin 。”(qian cheng :zhi xiao guo de jun zhu 。)2.zhou wei ,fu jin 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ling jun shi bu de yu liang mu suo zuo you chu (chúchu )mu qiao cai 。”(liang mu suo :zhu ge liang mu de 。chu :ge cao 。qiao :da chai 。)3.biao shi yao shu ,xiang dang yu “shang xia ”。wang chong 《lun heng ·qi shou 》:“bai sui zuo you 。”4.bang zhu 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu wei ting chang ,chang zuo you zhi 。”5.zhi pei ;kong zhi 。《zuo chuan ·xi gong er shi liu nian 》:“fan shi ,neng zuo you zhi yue yi 。”(yi :zhi shi yong 。)6.shu xin zhong dui dui fang de zun chen ,biao shi bu gan zhi chen dui fang ,zhi chen hu dui fang de zuo you zhi shi zhe 。bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“ran yi bu neng bu cu chen yu zuo you 。”(chen :chen shu 。)

    zuo you :

    ①zai pang shi hou de ren huo jin chen 。《shi ji ·lian po lin xiang ru chuan 》:“~~yu ren xiang ru ,xiang ru zhang mu chi zhi ,~~jie mi 。”②zuo bian he you bian 。《shi ·da ya ·chang wu 》:“~~chen hang ,jie wo shi lv 。”③pang ce 。《shi ·da ya ·wen wang 》:“wen wang zhi jiang ,zai di ~~。”④bang zhu ,fu zhu 。《yi ·tai 》:“fu xiang tian de zhi yi ,yi ~~min 。”⑤fan zheng ,zong zhi 。《gong lou meng 》hui liu shi si :“feng jie dao :‘~~ye bu guo shi zhe me zhao ,san ri hao ,liang ri bu hao de 。’”

    you :

    ①you shou 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“(xi ke )zuo bing pei ,you yuan bao (fú)er gu 。”(yuan :chi 。bao :gu chui 。)②you bian 。《sun zi bing fa ·xu shi 》:“bei zuo ze you gua ,bei you ze zuo gua 。”③xi bian 。wang wei 《wei wang chang shi ji sha tuo shan guo fu ren wen 》:“ju zhi you de ,ge ji zuo ren (rèn)。”(zuo ren :qian jin xiang zuo de yi fu 。)④gu dai shang you ,gu yi you wei shang huo zun wei 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“yi xiang ru gong da ,bai wei shang qing ,wei zai lian po zhi you 。”yin shen wei xian gui 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“you duo hao you ,gong wei bu gui 。”⑤chong shang ;zun chong 。《shi ji ·ping jin hou zhu fu lie chuan 》:“shou cheng shang wen ,zao yu you wu 。”⑥che you 。gu shi cheng che ,zuo wei zun zhe ,zhong wei yu zhe ,you wei wu shi 。you chen “can cheng ”。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“bing (bǐng)xia yu ji hou ,feng chou fu wei you 。”⑦zan zhu ;fu zhu 。ye zuo “you ”。《zuo chuan ·xiang gong er shi yi nian 》:“zhou gong you wang 。”⑧qin jin ;pian tan 。《zuo chuan ·xiang gong shi nian 》:“wang you bai yu 。”⑨tong “you ”。quan ren yin jiu jin shi 。《shi jing ·xiao ya ·tong gong 》:“zhong gu ji she ,yi chao you zhi 。”

    chang :

    ①yong kou pin chang wei dao 。《xun zi ·rong ru 》:“chang zhi er gan yu kou 。”(gan :hao chi )②fan zhi chang shi ;shi yi shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wo sui bu min ,qing chang shi zhi 。”③jing li 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“xian zu jian nan ,bei chang zhi yi 。”(bei :quan bu 。)④gu dai te zhi qiu ji 。gong feng xin gu rang zu zong chang xin ,gu ming 。《gong yang chuan ·huan gong ba nian 》:“qiu (ji )ri chang 。”⑤fu ci 。ceng jing 。《lun yu ·wei ling gong 》:“zu dou zhi shi ,ze chang wen zhi yi 。”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    zhi :

    ①wei mei 。《shi jing ·xiao ya ·lu ming 》:“wo you zhi jiu 。”②mei wei 。《xiao jing ·sang qin 》:“shi zhi bu gan 。”ye fan zhi wei 。fang hui 《wan qiu za shu 》zhi san :“shang rao you er quan ,zhi dan gu du qing 。”(shang rao :de ming 。gu :shen zhi 。)③yi sai ;yi tu 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“ji zhi yuan ,ji ci wen 。”《jiu wu dai shi ·kou yan qing chuan 》:“hao shu li ,fu shan ci tai zu zhi 。”④huang di zhao shu 。《jiu tang shu ·liu ji chuan 》:“bi xia jiang en zhi 。”

    fou :

    (yi )fu ci 。biao shi fou ding huo bu tong yi 。①xiang dang yu “bu ”、“bu zhe yang ”。《shi jing ·xiao ya ·bin zhi chu yan 》:“fan ci yin jiu ,huo zui huo fou 。”②yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“er shi yue :‘cheng xiang ke de jian fou ?’”(cheng xiang :zhi zhao gao 。)③yong yu ying dui ,du li cheng gou 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“(meng zi yue )‘hu zi bi zhi bu er hou yi (yì)hu ?’xiang yue :‘fou ,hu zi yi (yì)he 。’”(er )pǐ①bi sai ;bu tong 。《han shu ·chu yuan wang chuan fu liu xiang 》:“fou zhe ,bi er luan ye 。”②kun du 。pan yue 《xi zheng fu 》:“qi de shi zhi an wei ,xin ren shi zhi fou tai 。”③xie e 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“zhi fa zang fou ,bu yi yi tong 。”④tong “bi ”。bei lie ;bi lou 。《yan tie lun ·fu gu 》:“qiong fu fou fu ,bu zhi guo zhi lv 。”⑤liu shi si gua zhi yi 。《zhou yi ·fou 》:“xiang yue :tian de bu jiao ,fou 。”