• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 迺陟南岡,乃覯於京。

    “迺陟南岡,乃覯於京。”詩句出處:《公劉》;是先秦詩人詩經的作品。

    篤公劉,匪居匪康。
    迺埸迺疆,迺積迺倉。
    迺裹餱糧,於橐於囊,思輯用光。
    弓矢斯張,幹戈戚揚,爰方啟行。

    篤公劉,於胥斯原。
    既庶既繁,既順迺宣,而無永嘆。
    陟則在巘,復降在原。
    何以舟之,維玉及瑤,鞞琫容刀。

    篤公劉,逝彼百泉,瞻彼溥原。
    迺陟南岡,乃覯於京。
    京師之野,於時處處,於時廬旅,於時言言,於時語語。

    篤公劉,於京斯依。
    蹌蹌濟濟,俾筵俾幾。
    既登乃依,乃造其曹。
    執豕於牢,酌之用匏。
    食之飲之,君之宗之。

    篤公劉,既溥且長,既景迺岡。
    相其陰陽,觀其流泉,其軍三單。
    度其隰原,徹田為糧。
    度其夕陽,豳居允荒。

    篤公劉,於豳斯館。
    涉渭為亂,取厲取鍛。
    止基迺理,爰眾爰有。
    夾其皇澗,溯其過澗。
    止旅迺密,芮鞫之即。

    【註釋】:

    陟:

    ①登上。一般指登山或登高。《詩經·周頌·般》:“陟其高山。”《詩經·周南·卷耳》:“陟彼高岡,我馬玄黃。”②提升。諸葛亮《前出師表》:“陟罰臧否,不宜異同。”(臧:好。否:壞。宜:應該。異同:不同,不一致。)

    岡:

    ①山脊;山嶺。《詩經·周南·卷耳》:“陟彼高岡,我馬玄黃。”謝靈運《廬陵王墓下作》:“含淒泛廣川,灑淚眺連岡。”②山坡;斜坡。左思《招隱》:“白雲停陰岡,丹葩曜陽林。”《徐霞客遊記·粵西遊日記三》:“越此入安平境,復有村在路右岡陂(bēi)間。”(陂:山坡。)

    乃:

    ①第二人稱代詞。你;你的。《漢書·翟義傳》:“今欲發之,乃肯從我乎?”(發:發兵。)陸遊《示兒》:“王師北定中原日,傢祭無忘告乃翁。”(翁:父親。)②是;就是。《資治通鑒·赤壁之戰》:“若事之不濟,此乃天也。”③副詞。1.於是,這才。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“乃三顧亮於草廬之中。”2.卻;竟。司馬光《訓儉示康》:“古人以儉為美德,今人乃以儉相詬病。”3.隻;僅僅。《呂氏春秋·義賞》:“天下勝者眾矣,而霸者乃五。”④助詞。《尚書·大禹謨》:“乃聖乃神,乃武乃文。”⑤甚至。《資治通鑒·赤壁之戰》:“蒙沖鬥艦乃以千數。”[乃爾]如此。《三國志·蜀書· 呂凱傳》:“臣不意永昌風俗敦直乃爾。”

    覯:

    ①見;看見;遇到。《詩經·大雅·公劉》:“乃陟南岡,乃覯於京。”②通“構”。構成。《左傳·成公六年》:“其惡易覯。”

    於:

    (一)①介詞。相當於“在”。表動作的時間、處所。《左傳·成公二年》:“射其左,越於車下。”(越:墜。)②介詞。相當於“對”、“對於”。表動作對象。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”③相當於“向”。表示趨向。《戰國策·東周策》:“秦假道於周以伐韓。”④相當於“至”、“到”。表示方向和目標。《尚書· 盤庚上》:“盤庚遷於殷。”(遷:遷都。)⑤相當於“過”。表示比較。司馬遷《報任安書》:“人固有一死,或重於泰山,或輕於鴻毛。”⑥相當於“自”、“從”、“由”。表示起始。宋玉《風賦》:“夫風生於地,起於青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:頂端。)⑦相當於“給”。《漢書·揚雄傳下》:“東方朔割炙(zhì)於細君。”(炙:烤肉。細君:妻。)⑧相當於“被”。表被動。《史記·廉頗藺相如列傳》:“臣誠恐見欺於王而負趙。” (二)wū(烏)。嘆詞。表呼聲或贊嘆。《尚書·大禹謨》:“禹曰:‘於,帝念哉!’”(念:常常想。)

    京:

    ①人工堆起的高丘。《詩經· 小雅· 甫田》:“曾孫之庾(yǔ),如坻如京。”(曾孫:指周王。庾:露天糧囤。坻:小丘。)《呂氏春秋·不廣》:“得屍二萬,以為二京。”《管子·輕重丁》:“有新成囷京者二傢。”(囷jūn:圓形的谷倉。)②方形谷倉。《史記·扁鵲倉公列傳》:“黃氏諸倩見(宋)建傢京下方石,即弄之。”(倩:女婿。)③大。《公羊傳· 桓公九年》:“京者何? 大也。”《左傳·莊公二十二年》:“八世之後,莫之與京。”④國都;首都。張衡《東京賦》:“論其遷邑易京,則同規乎殷盤。”(規:效法。殷盤:殷王盤庚。)班固《典引》:“京遷鎬、亳。”《詩經·大雅·公劉》:“京京之野。”[京師]國都。曹植《洛神賦序》:“黃初三年,餘朝京師。”[京華]對京城的美稱。杜甫《夢李白》:“冠蓋滿京華,斯人獨憔悴。”(冠蓋:指官吏。斯:這。)


  • 迺陟南冈,乃觏于京。

    “迺陟南冈,乃觏于京。”诗句出处:《公刘》;是先秦诗人诗经的作品。

    笃公刘,匪居匪康。
    迺埸迺疆,迺积迺仓。
    迺裹糇粮,于橐于囊,思辑用光。
    弓矢斯张,干戈戚扬,爰方启行。

    笃公刘,于胥斯原。
    既庶既繁,既顺迺宣,而无永叹。
    陟则在巘,复降在原。
    何以舟之,维玉及瑶,鞞琫容刀。

    笃公刘,逝彼百泉,瞻彼溥原。
    迺陟南冈,乃觏于京。
    京师之野,于时处处,于时庐旅,于时言言,于时语语。

    笃公刘,于京斯依。
    跄跄济济,俾筵俾几。
    既登乃依,乃造其曹。
    执豕于牢,酌之用匏。
    食之饮之,君之宗之。

    笃公刘,既溥且长,既景迺冈。
    相其阴阳,观其流泉,其军三单。
    度其隰原,彻田为粮。
    度其夕阳,豳居允荒。

    笃公刘,于豳斯馆。
    涉渭为乱,取厉取锻。
    止基迺理,爰众爰有。
    夹其皇涧,溯其过涧。
    止旅迺密,芮鞫之即。

    【注释】:

    陟:

    ①登上。一般指登山或登高。《诗经·周颂·般》:“陟其高山。”《诗经·周南·卷耳》:“陟彼高冈,我马玄黄。”②提升。诸葛亮《前出师表》:“陟罚臧否,不宜异同。”(臧:好。否:坏。宜:应该。异同:不同,不一致。)

    冈:

    ①山脊;山岭。《诗经·周南·卷耳》:“陟彼高冈,我马玄黄。”谢灵运《庐陵王墓下作》:“含凄泛广川,洒泪眺连冈。”②山坡;斜坡。左思《招隐》:“白云停阴冈,丹葩曜阳林。”《徐霞客游记·粤西游日记三》:“越此入安平境,复有村在路右冈陂(bēi)间。”(陂:山坡。)

    乃:

    ①第二人称代词。你;你的。《汉书·翟义传》:“今欲发之,乃肯从我乎?”(发:发兵。)陆游《示儿》:“王师北定中原日,家祭无忘告乃翁。”(翁:父亲。)②是;就是。《资治通鉴·赤壁之战》:“若事之不济,此乃天也。”③副词。1.于是,这才。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“乃三顾亮于草庐之中。”2.却;竟。司马光《训俭示康》:“古人以俭为美德,今人乃以俭相诟病。”3.只;仅仅。《吕氏春秋·义赏》:“天下胜者众矣,而霸者乃五。”④助词。《尚书·大禹谟》:“乃圣乃神,乃武乃文。”⑤甚至。《资治通鉴·赤壁之战》:“蒙冲斗舰乃以千数。”[乃尔]如此。《三国志·蜀书· 吕凯传》:“臣不意永昌风俗敦直乃尔。”

    觏:

    ①见;看见;遇到。《诗经·大雅·公刘》:“乃陟南冈,乃觏于京。”②通“构”。构成。《左传·成公六年》:“其恶易觏。”

    于:

    (一)①介词。相当于“在”。表动作的时间、处所。《左传·成公二年》:“射其左,越于车下。”(越:坠。)②介词。相当于“对”、“对于”。表动作对象。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”③相当于“向”。表示趋向。《战国策·东周策》:“秦假道于周以伐韩。”④相当于“至”、“到”。表示方向和目标。《尚书· 盘庚上》:“盘庚迁于殷。”(迁:迁都。)⑤相当于“过”。表示比较。司马迁《报任安书》:“人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛。”⑥相当于“自”、“从”、“由”。表示起始。宋玉《风赋》:“夫风生于地,起于青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:顶端。)⑦相当于“给”。《汉书·扬雄传下》:“东方朔割炙(zhì)于细君。”(炙:烤肉。细君:妻。)⑧相当于“被”。表被动。《史记·廉颇蔺相如列传》:“臣诚恐见欺于王而负赵。” (二)wū(乌)。叹词。表呼声或赞叹。《尚书·大禹谟》:“禹曰:‘于,帝念哉!’”(念:常常想。)

    京:

    ①人工堆起的高丘。《诗经· 小雅· 甫田》:“曾孙之庾(yǔ),如坻如京。”(曾孙:指周王。庾:露天粮囤。坻:小丘。)《吕氏春秋·不广》:“得尸二万,以为二京。”《管子·轻重丁》:“有新成囷京者二家。”(囷jūn:圆形的谷仓。)②方形谷仓。《史记·扁鹊仓公列传》:“黄氏诸倩见(宋)建家京下方石,即弄之。”(倩:女婿。)③大。《公羊传· 桓公九年》:“京者何? 大也。”《左传·庄公二十二年》:“八世之后,莫之与京。”④国都;首都。张衡《东京赋》:“论其迁邑易京,则同规乎殷盘。”(规:效法。殷盘:殷王盘庚。)班固《典引》:“京迁镐、亳。”《诗经·大雅·公刘》:“京京之野。”[京师]国都。曹植《洛神赋序》:“黄初三年,余朝京师。”[京华]对京城的美称。杜甫《梦李白》:“冠盖满京华,斯人独憔悴。”(冠盖:指官吏。斯:这。)


  • 迺zhi na gang ,nai gou yu jing 。

    “迺zhi na gang ,nai gou yu jing 。”shi gou chu chu :《gong liu 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    du gong liu ,fei ju fei kang 。
    迺yi 迺jiang ,迺ji 迺cang 。
    迺guo hou liang ,yu tuo yu nang ,sai ji yong guang 。
    gong shi si zhang ,gan ge qi yang ,yuan fang qi hang 。

    du gong liu ,yu xu si yuan 。
    ji shu ji fan ,ji shun 迺xuan ,er mo yong tan 。
    zhi ze zai yan ,fu jiang zai yuan 。
    he yi zhou zhi ,wei yu ji yao ,bi beng rong dao 。

    du gong liu ,shi bi bai quan ,zhan bi pu yuan 。
    迺zhi na gang ,nai gou yu jing 。
    jing shi zhi ye ,yu shi chu chu ,yu shi lu lv ,yu shi yan yan ,yu shi yu yu 。

    du gong liu ,yu jing si yi 。
    qiang qiang ji ji ,bi yan bi ji 。
    ji deng nai yi ,nai zao ji cao 。
    zhi shi yu lao ,zhuo zhi yong pao 。
    shi zhi yin zhi ,jun zhi zong zhi 。

    du gong liu ,ji pu ju chang ,ji jing 迺gang 。
    xiang ji yin yang ,guan ji liu quan ,ji jun san chan 。
    du ji xi yuan ,che tian wei liang 。
    du ji xi yang ,bin ju yun huang 。

    du gong liu ,yu bin si guan 。
    she wei wei luan ,qu li qu duan 。
    zhi ji 迺li ,yuan zhong yuan you 。
    ga ji huang jian ,su ji guo jian 。
    zhi lv 迺mi ,rui ju zhi ji 。

    【zhu shi 】:

    zhi :

    ①deng shang 。yi ban zhi deng shan huo deng gao 。《shi jing ·zhou song ·ban 》:“zhi ji gao shan 。”《shi jing ·zhou na ·juan er 》:“zhi bi gao gang ,wo ma xuan huang 。”②di sheng 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“zhi fa zang fou ,bu yi yi tong 。”(zang :hao 。fou :huai 。yi :ying gai 。yi tong :bu tong ,bu yi zhi 。)

    gang :

    ①shan ji ;shan ling 。《shi jing ·zhou na ·juan er 》:“zhi bi gao gang ,wo ma xuan huang 。”xie ling yun 《lu ling wang mu xia zuo 》:“han qi fan an chuan ,sa lei tiao lian gang 。”②shan po ;xie po 。zuo sai 《qiao yin 》:“bai yun ting yin gang ,dan pa yao yang lin 。”《xu xia ke you ji ·yue xi you ri ji san 》:“yue ci ru an ping jing ,fu you cun zai lu you gang bei (bēi)jian 。”(bei :shan po 。)

    nai :

    ①di er ren chen dai ci 。ni ;ni de 。《han shu ·di yi chuan 》:“jin yu fa zhi ,nai ken cong wo hu ?”(fa :fa bing 。)liu you 《shi er 》:“wang shi bei ding zhong yuan ri ,jia ji mo wang gao nai weng 。”(weng :fu qin 。)②shi ;jiu shi 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“re shi zhi bu ji ,ci nai tian ye 。”③fu ci 。1.yu shi ,zhe cai 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“nai san gu liang yu cao lu zhi zhong 。”2.que ;jing 。si ma guang 《xun jian shi kang 》:“gu ren yi jian wei mei de ,jin ren nai yi jian xiang gou bing 。”3.zhi ;jin jin 。《lv shi chun qiu ·yi shang 》:“tian xia sheng zhe zhong yi ,er ba zhe nai wu 。”④zhu ci 。《shang shu ·da yu mo 》:“nai sheng nai shen ,nai wu nai wen 。”⑤shen zhi 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“meng chong dou jian nai yi qian shu 。”[nai er ]ru ci 。《san guo zhi ·shu shu · lv kai chuan 》:“chen bu yi yong chang feng su dui zhi nai er 。”

    gou :

    ①jian ;kan jian ;yu dao 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“nai zhi na gang ,nai gou yu jing 。”②tong “gou ”。gou cheng 。《zuo chuan ·cheng gong liu nian 》:“ji e yi gou 。”

    yu :

    (yi )①jie ci 。xiang dang yu “zai ”。biao dong zuo de shi jian 、chu suo 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“she ji zuo ,yue yu che xia 。”(yue :zhui 。)②jie ci 。xiang dang yu “dui ”、“dui yu ”。biao dong zuo dui xiang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”③xiang dang yu “xiang ”。biao shi qu xiang 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“qin jia dao yu zhou yi fa han 。”④xiang dang yu “zhi ”、“dao ”。biao shi fang xiang he mu biao 。《shang shu · pan geng shang 》:“pan geng qian yu yan 。”(qian :qian dou 。)⑤xiang dang yu “guo ”。biao shi bi jiao 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ren gu you yi si ,huo chong yu tai shan ,huo qing yu hong mao 。”⑥xiang dang yu “zi ”、“cong ”、“you ”。biao shi qi shi 。song yu 《feng fu 》:“fu feng sheng yu de ,qi yu qing 蘋zhi mo 。”(qing 蘋:shui cao ming 。mo :ding duan 。)⑦xiang dang yu “gei ”。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“dong fang shuo ge zhi (zhì)yu xi jun 。”(zhi :kao rou 。xi jun :qi 。)⑧xiang dang yu “bei ”。biao bei dong 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“chen cheng kong jian qi yu wang er fu zhao 。” (er )wū(wu )。tan ci 。biao hu sheng huo zan tan 。《shang shu ·da yu mo 》:“yu yue :‘yu ,di nian zai !’”(nian :chang chang xiang 。)

    jing :

    ①ren gong dui qi de gao qiu 。《shi jing · xiao ya · fu tian 》:“ceng sun zhi yu (yǔ),ru chi ru jing 。”(ceng sun :zhi zhou wang 。yu :lou tian liang dun 。chi :xiao qiu 。)《lv shi chun qiu ·bu an 》:“de shi er mo ,yi wei er jing 。”《guan zi ·qing chong ding 》:“you xin cheng qun jing zhe er jia 。”(qun jūn:yuan xing de gu cang 。)②fang xing gu cang 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“huang shi zhu qian jian (song )jian jia jing xia fang dan ,ji long zhi 。”(qian :nv xu 。)③da 。《gong yang chuan · huan gong jiu nian 》:“jing zhe he ? da ye 。”《zuo chuan ·zhuang gong er shi er nian 》:“ba shi zhi hou ,mo zhi yu jing 。”④guo dou ;shou dou 。zhang heng 《dong jing fu 》:“lun ji qian yi yi jing ,ze tong gui hu yan pan 。”(gui :xiao fa 。yan pan :yan wang pan geng 。)ban gu 《dian yin 》:“jing qian gao 、bo 。”《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“jing jing zhi ye 。”[jing shi ]guo dou 。cao zhi 《luo shen fu xu 》:“huang chu san nian ,yu chao jing shi 。”[jing hua ]dui jing cheng de mei chen 。du fu 《meng li bai 》:“guan gai man jing hua ,si ren du qiao cui 。”(guan gai :zhi guan li 。si :zhe 。)