• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 陽施見誇麗,陰閉感淒愴。

    “陽施見誇麗,陰閉感淒愴。”詩句出處:《嶽陽樓別竇司直》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    洞庭九州間,厥大誰與讓。南匯群崖水,北註何奔放。
    瀦為七百裡,吞納各殊狀。自古澄不清,環混無歸向。
    炎風日搜攪,幽怪多冗長。軒然大波起,宇宙隘而妨。
    巍峨拔嵩華,騰踔較健壯。聲音一何宏,轟輵車萬兩。
    猶疑帝軒轅,張樂就空曠。蛟螭露筍簴,縞練吹組帳。
    鬼神非人世,節奏頗跌踼。陽施見誇麗,陰閉感淒愴。
    朝過宜春口,極北缺堤障。夜纜巴陵洲,叢芮才可傍。
    星河盡涵泳,俯仰迷下上。餘瀾怒不已,喧聒鳴甕盎。
    明登嶽陽樓,輝煥朝日亮。飛廉戢其威,清晏息纖纊。
    泓澄湛凝綠,物影巧相況。江豚時出戲,驚波忽蕩漾。
    時當冬之孟,隙竅縮寒漲。前臨指近岸,側坐眇難望。
    滌濯神魂醒,幽懷舒以暢。主人孩童舊,握手乍忻悵。
    憐我竄逐歸,相見得無恙。開筵交履舄,爛漫倒傢釀。
    杯行無留停,高柱送清唱。中盤進橙栗,投擲傾脯醬。
    歡窮悲心生,婉孌不能忘。念昔始讀書,志欲幹霸王。
    屠龍破千金,為藝亦雲亢。愛才不擇行,觸事得讒謗。
    前年出官由,此禍最無妄。公卿采虛名,擢拜識天仗。
    奸猜畏彈射,斥逐恣欺誑。新恩移府庭,逼側廁諸將。
    於嗟苦駑緩,但懼失宜當。追思南渡時,魚腹甘所葬。
    嚴程迫風帆,劈箭入高浪。顛沈在須臾,忠鯁誰復諒。
    生還真可喜,克己自懲創。庶從今日後,粗識得與喪。
    事多改前好,趣有獲新尚。誓耕十畝田,不取萬乘相。
    細君知蠶織,稚子已能餉。行當掛其冠,生死君一訪。

    【註釋】:

    陽:

    ①山的南面或水的北面。《尚書·禹貢》:“岷山之陽,至於衡山。”《詩經·秦風·渭陽》:“我送舅氏,曰至渭陽。”(曰:句首助詞。無義。)地名第二個字為“陽”的,一般都來自這個意義。②太陽;陽光。《詩經·小雅 ·湛露》:“匪陽不晞。”(匪:非。晞:曬幹。)《孟子 · 滕文公上》:“秋陽以暴(pù)之。”(暴:曬。)③溫暖。《管子 ·地數》:“陽春農事方作。”④鮮明;明亮。《詩經·豳風·七月》:“我朱孔陽。”(朱:紅色。孔:甚。)⑤表面上;假裝。《韓非子·說難》:“則陽收其身,而實疏之。”⑥古代哲學概念。與“陰”相對。用以概括諸事物兩大對立面的一個方面。《楚辭·九章·涉江》:“陰陽易位,時不當兮。”(時不當:生不逢時。)⑦通“佯”。假裝。《漢書·田儋傳》:“儋陽為縛其奴。”⑧古邑名。春秋燕地。在今河北省唐縣東。

    施:

    (一)①佈;散佈;鋪陳。《周易·乾》:“雲行雨施。”《荀子·勸學》:“施薪若一,火就燥也。”②施行;實行。《國語·吳語》:“施民所善,去民所惡。”③施加。《論語·衛靈公》:“己所不欲,勿施於人。”④恩惠。《左傳·僖公二十七年》:“報施救患,取霸定威。”⑤設置。《晉書·李特載記》:“又令梓潼太守張演於諸要施關,搜索寶貨。” (二)yì 蔓延;延續。《詩經·周南·葛覃》:“葛之覃兮,施於中谷。”(覃tán:延長。)(三)yí 逶迤斜行。《孟子·離婁下》:“蚤起,施從良人之所之。”(蚤:通“早”。良人:指丈夫。所之:所住。)

    見:

    (一)①看;看到。《詩經·小雅·何人斯》:“我聞其聲,不見其身。”《戰國策·楚策四》:“見兔而顧犬。”《石鐘山記》:“事不目見耳聞,而臆斷有無,可乎?”②拜見;謁見。《墨子·公輸》:“子墨子見王。”③會見。《史記·項羽本紀》:“項伯即入見沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相見。”④見解;見識。《晉書·王渾傳》:“敢陳愚見。”⑤表示被動,相當於“被”。《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗,能無怨乎?”《楚辭·漁父》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(放:放逐。)⑥放在動詞前,有稱代自我作用。王安石《答司馬諫議書》:“冀君實或見恕也。”李密《陳情表》:“生孩六月,慈父見背。” (二)xiàn ①顯露;出現。《敕勒歌》:“天蒼蒼,野茫茫,風吹草低見牛羊。”②介紹;引見。《墨子·公輸》:“胡不見我於王?”(胡:為何。)③現成的。《史記·項羽本紀》:“軍無見糧。”

    誇:

    ①奢侈。《荀子·仲尼》:“貴而不為誇,信而不處謙。”(謙:通“嫌”,疑惑。)《新唐書·薛收傳》:“殫人力以事誇侈。”②通“誇2”。誇口;炫耀。《史記·韓長孺列傳》:“即欲以侘(chà)鄙縣,驅馳國中,以誇諸侯,令天下盡知太後、帝愛之也。”(侘:誇大。)③通“姱”。美好。傅毅《舞賦》:“誇容乃理。”引申為柔弱;溫柔。《淮南子·脩務》:“曼頰皓齒,形誇骨佳。”④通“跨(kuà)”。兼跨。《漢書·諸侯王表》:“而藩國大者,誇州兼郡,連城數十,宮室百官,同制京師。”

    麗:

    (一)①成雙的;成對的。劉勰《文心雕龍·麗辭》:“麗辭之體,凡有四對。”《周禮·夏官·校人》:“麗馬一圉(yǔ),八麗一師。”(圉:養馬的人。師:指掌管馬匹的人。)②附著;依附。《禮記·祭義》:“祭之日,君牽牲……既入廟門,麗於碑。”③華麗美好。杜甫《戲為六絕句》之五:“清詞麗句必為鄰。”(為鄰:指借鑒。)④美麗;漂亮。曹植《洛神賦》:“睹一麗人,於巖之畔。”(巖:山崖。)⑤特指美貌女子。白居易《長恨歌》:“後宮佳麗三千人,三千寵愛在一身。”杜甫《麗人行》:“長安水邊多麗人。” (二)lí [麗水]縣名。在今浙江省。

    陰:

    (一)①山的北面或水的南面。《孟子·萬章上》:“益避禹之子於箕山之陰。”《韓非子·說林上》:“夏居山之陰。”②陽光、月亮、星星被遮擋的天氣。李東陽《蜀葵》:“縱教雨黑天陰夜,不是南枝不放花。”③背面。吳曾《能改齋漫錄·樂府一》:“政和中,一中貴人使越州回,得詞於古碑陰,無名無譜,不知何人作也。”④陰影;樹陰。辛棄疾《水龍吟· 甲辰歲壽韓南澗尚書》:“對桐陰滿庭清晝。”⑤陰森;陰冷。龔鼎孳《遊七星巖》:“花月炎蒸偏五嶺,乍來陰洞逼秋看。”⑥暗中;暗地裡。《三國志·魏志·武帝紀》:“備之未東也,陰與董承等謀反。”⑦詭詐。《新唐書·李林甫傳》:“性陰密,忍誅殺,不見喜怒。”⑧男女生殖器的通稱。《史記· 呂不韋列傳》:“私求大陰人嫪毐為舍人。”⑨古代哲學概念。 與“陽”相對。用以概括諸事物兩大對立面的一個方面。柳宗元《天說》:“寒而暑者,世謂之陰陽。”⑩時光。《晉書·陶侃傳》:“大禹聖者,乃惜寸陰;至於眾人當惜分陰。”(11)通“蔭yìn”。庇蔭;庇護。《詩經·大雅·桑柔》:“既之陰女,反予來赫。”(予:我。赫:拒絕。) (二)ān [亮陰]指帝王居喪。《尚書·說命上》:“王宅憂,亮陰三祀。”(祀:年。)又《無逸》:“乃或亮陰,三年不言。”

    閉:

    ①關門。《史記·康叔世傢》:“門已閉矣。”②泛指閉上。《史記·張儀列傳》:“願陳子閉口,毋復言。”③結束;停止。④堵塞。《漢書·藝文志序》:“以通閉解結,反之於平。”⑤古時指立秋、立冬。《左傳·僖公五年》:“凡分、至、啟、閉,必書雲物。”(分:春分、秋分。至:夏至、冬至。啟:立春、立夏。雲物:雲色。)

    感:

    ①感動。《荀子·樂論》:“其感人深。”《漢書·禮樂志》:“音聲足以動耳,詩語足以感心。”②感慨;情感。范仲淹《嶽陽樓記》:“滿目蕭然,感極而悲者矣。”曹植《洛神賦序》:“感宋玉對楚王神女之事,遂作斯賦。”③感覺。《莊子·刻意》:“感而後應,迫而後動。”④通“憾(hàn)”。遺憾。《漢書·杜鄴傳》:“內無感恨之隙(xì),外無侵侮之羞。”(隙:指人際關系上的隔閡。)⑤通“撼(hàn)”。動;搖。《詩經·召南·野有死麕》:“舒而脫脫兮,無感我帨兮。”(舒:徐緩。脫脫:腳步輕緩的樣子。帨:系在腰帶上的佩巾。)

    淒:

    ①寒冷。《莊子·大宗師》:“淒然似秋,暖然似春。”②淒涼。酈道元《水經註·江水二》:“常有高猿長嘯,屬(zhǔ)引淒異,空谷傳響,哀轉久絕。”(屬引:連續延長。)

    愴:

    悲傷。曹操《讓縣自明本志令》:“孤每讀此二人書,未嘗不愴然流涕也。”


  • 阳施见夸丽,阴闭感凄怆。

    “阳施见夸丽,阴闭感凄怆。”诗句出处:《岳阳楼别窦司直》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    洞庭九州间,厥大谁与让。南汇群崖水,北注何奔放。
    潴为七百里,吞纳各殊状。自古澄不清,环混无归向。
    炎风日搜搅,幽怪多冗长。轩然大波起,宇宙隘而妨。
    巍峨拔嵩华,腾踔较健壮。声音一何宏,轰輵车万两。
    犹疑帝轩辕,张乐就空旷。蛟螭露笋簴,缟练吹组帐。
    鬼神非人世,节奏颇跌踼。阳施见夸丽,阴闭感凄怆。
    朝过宜春口,极北缺堤障。夜缆巴陵洲,丛芮才可傍。
    星河尽涵泳,俯仰迷下上。余澜怒不已,喧聒鸣瓮盎。
    明登岳阳楼,辉焕朝日亮。飞廉戢其威,清晏息纤纩。
    泓澄湛凝绿,物影巧相况。江豚时出戏,惊波忽荡漾。
    时当冬之孟,隙窍缩寒涨。前临指近岸,侧坐眇难望。
    涤濯神魂醒,幽怀舒以畅。主人孩童旧,握手乍忻怅。
    怜我窜逐归,相见得无恙。开筵交履舄,烂漫倒家酿。
    杯行无留停,高柱送清唱。中盘进橙栗,投掷倾脯酱。
    欢穷悲心生,婉娈不能忘。念昔始读书,志欲干霸王。
    屠龙破千金,为艺亦云亢。爱才不择行,触事得谗谤。
    前年出官由,此祸最无妄。公卿采虚名,擢拜识天仗。
    奸猜畏弹射,斥逐恣欺诳。新恩移府庭,逼侧厕诸将。
    于嗟苦驽缓,但惧失宜当。追思南渡时,鱼腹甘所葬。
    严程迫风帆,劈箭入高浪。颠沈在须臾,忠鲠谁复谅。
    生还真可喜,克己自惩创。庶从今日后,粗识得与丧。
    事多改前好,趣有获新尚。誓耕十亩田,不取万乘相。
    细君知蚕织,稚子已能饷。行当挂其冠,生死君一访。

    【注释】:

    阳:

    ①山的南面或水的北面。《尚书·禹贡》:“岷山之阳,至于衡山。”《诗经·秦风·渭阳》:“我送舅氏,曰至渭阳。”(曰:句首助词。无义。)地名第二个字为“阳”的,一般都来自这个意义。②太阳;阳光。《诗经·小雅 ·湛露》:“匪阳不晞。”(匪:非。晞:晒干。)《孟子 · 滕文公上》:“秋阳以暴(pù)之。”(暴:晒。)③温暖。《管子 ·地数》:“阳春农事方作。”④鲜明;明亮。《诗经·豳风·七月》:“我朱孔阳。”(朱:红色。孔:甚。)⑤表面上;假装。《韩非子·说难》:“则阳收其身,而实疏之。”⑥古代哲学概念。与“阴”相对。用以概括诸事物两大对立面的一个方面。《楚辞·九章·涉江》:“阴阳易位,时不当兮。”(时不当:生不逢时。)⑦通“佯”。假装。《汉书·田儋传》:“儋阳为缚其奴。”⑧古邑名。春秋燕地。在今河北省唐县东。

    施:

    (一)①布;散布;铺陈。《周易·乾》:“云行雨施。”《荀子·劝学》:“施薪若一,火就燥也。”②施行;实行。《国语·吴语》:“施民所善,去民所恶。”③施加。《论语·卫灵公》:“己所不欲,勿施于人。”④恩惠。《左传·僖公二十七年》:“报施救患,取霸定威。”⑤设置。《晋书·李特载记》:“又令梓潼太守张演于诸要施关,搜索宝货。” (二)yì 蔓延;延续。《诗经·周南·葛覃》:“葛之覃兮,施于中谷。”(覃tán:延长。)(三)yí 逶迤斜行。《孟子·离娄下》:“蚤起,施从良人之所之。”(蚤:通“早”。良人:指丈夫。所之:所住。)

    见:

    (一)①看;看到。《诗经·小雅·何人斯》:“我闻其声,不见其身。”《战国策·楚策四》:“见兔而顾犬。”《石钟山记》:“事不目见耳闻,而臆断有无,可乎?”②拜见;谒见。《墨子·公输》:“子墨子见王。”③会见。《史记·项羽本纪》:“项伯即入见沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相见。”④见解;见识。《晋书·王浑传》:“敢陈愚见。”⑤表示被动,相当于“被”。《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤,能无怨乎?”《楚辞·渔父》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(放:放逐。)⑥放在动词前,有称代自我作用。王安石《答司马谏议书》:“冀君实或见恕也。”李密《陈情表》:“生孩六月,慈父见背。” (二)xiàn ①显露;出现。《敕勒歌》:“天苍苍,野茫茫,风吹草低见牛羊。”②介绍;引见。《墨子·公输》:“胡不见我于王?”(胡:为何。)③现成的。《史记·项羽本纪》:“军无见粮。”

    夸:

    ①奢侈。《荀子·仲尼》:“贵而不为夸,信而不处谦。”(谦:通“嫌”,疑惑。)《新唐书·薛收传》:“殚人力以事夸侈。”②通“夸2”。夸口;炫耀。《史记·韩长孺列传》:“即欲以侘(chà)鄙县,驱驰国中,以夸诸侯,令天下尽知太后、帝爱之也。”(侘:夸大。)③通“姱”。美好。傅毅《舞赋》:“夸容乃理。”引申为柔弱;温柔。《淮南子·脩务》:“曼颊皓齿,形夸骨佳。”④通“跨(kuà)”。兼跨。《汉书·诸侯王表》:“而藩国大者,夸州兼郡,连城数十,宫室百官,同制京师。”

    丽:

    (一)①成双的;成对的。刘勰《文心雕龙·丽辞》:“丽辞之体,凡有四对。”《周礼·夏官·校人》:“丽马一圉(yǔ),八丽一师。”(圉:养马的人。师:指掌管马匹的人。)②附着;依附。《礼记·祭义》:“祭之日,君牵牲……既入庙门,丽于碑。”③华丽美好。杜甫《戏为六绝句》之五:“清词丽句必为邻。”(为邻:指借鉴。)④美丽;漂亮。曹植《洛神赋》:“睹一丽人,于岩之畔。”(岩:山崖。)⑤特指美貌女子。白居易《长恨歌》:“后宫佳丽三千人,三千宠爱在一身。”杜甫《丽人行》:“长安水边多丽人。” (二)lí [丽水]县名。在今浙江省。

    阴:

    (一)①山的北面或水的南面。《孟子·万章上》:“益避禹之子于箕山之阴。”《韩非子·说林上》:“夏居山之阴。”②阳光、月亮、星星被遮挡的天气。李东阳《蜀葵》:“纵教雨黑天阴夜,不是南枝不放花。”③背面。吴曾《能改斋漫录·乐府一》:“政和中,一中贵人使越州回,得词于古碑阴,无名无谱,不知何人作也。”④阴影;树阴。辛弃疾《水龙吟· 甲辰岁寿韩南涧尚书》:“对桐阴满庭清昼。”⑤阴森;阴冷。龚鼎孳《游七星岩》:“花月炎蒸偏五岭,乍来阴洞逼秋看。”⑥暗中;暗地里。《三国志·魏志·武帝纪》:“备之未东也,阴与董承等谋反。”⑦诡诈。《新唐书·李林甫传》:“性阴密,忍诛杀,不见喜怒。”⑧男女生殖器的通称。《史记· 吕不韦列传》:“私求大阴人嫪毐为舍人。”⑨古代哲学概念。 与“阳”相对。用以概括诸事物两大对立面的一个方面。柳宗元《天说》:“寒而暑者,世谓之阴阳。”⑩时光。《晋书·陶侃传》:“大禹圣者,乃惜寸阴;至于众人当惜分阴。”(11)通“荫yìn”。庇荫;庇护。《诗经·大雅·桑柔》:“既之阴女,反予来赫。”(予:我。赫:拒绝。) (二)ān [亮阴]指帝王居丧。《尚书·说命上》:“王宅忧,亮阴三祀。”(祀:年。)又《无逸》:“乃或亮阴,三年不言。”

    闭:

    ①关门。《史记·康叔世家》:“门已闭矣。”②泛指闭上。《史记·张仪列传》:“愿陈子闭口,毋复言。”③结束;停止。④堵塞。《汉书·艺文志序》:“以通闭解结,反之于平。”⑤古时指立秋、立冬。《左传·僖公五年》:“凡分、至、启、闭,必书云物。”(分:春分、秋分。至:夏至、冬至。启:立春、立夏。云物:云色。)

    感:

    ①感动。《荀子·乐论》:“其感人深。”《汉书·礼乐志》:“音声足以动耳,诗语足以感心。”②感慨;情感。范仲淹《岳阳楼记》:“满目萧然,感极而悲者矣。”曹植《洛神赋序》:“感宋玉对楚王神女之事,遂作斯赋。”③感觉。《庄子·刻意》:“感而后应,迫而后动。”④通“憾(hàn)”。遗憾。《汉书·杜邺传》:“内无感恨之隙(xì),外无侵侮之羞。”(隙:指人际关系上的隔阂。)⑤通“撼(hàn)”。动;摇。《诗经·召南·野有死麕》:“舒而脱脱兮,无感我帨兮。”(舒:徐缓。脱脱:脚步轻缓的样子。帨:系在腰带上的佩巾。)

    凄:

    ①寒冷。《庄子·大宗师》:“凄然似秋,暖然似春。”②凄凉。郦道元《水经注·江水二》:“常有高猿长啸,属(zhǔ)引凄异,空谷传响,哀转久绝。”(属引:连续延长。)

    怆:

    悲伤。曹操《让县自明本志令》:“孤每读此二人书,未尝不怆然流涕也。”


  • yang shi jian kua li ,yin bi gan qi chuang 。

    “yang shi jian kua li ,yin bi gan qi chuang 。”shi gou chu chu :《yue yang lou bie dou si zhi 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    dong ting jiu zhou jian ,jue da shei yu rang 。na hui qun ya shui ,bei zhu he ben fang 。
    zhu wei qi bai li ,tun na ge shu zhuang 。zi gu cheng bu qing ,huan hun mo gui xiang 。
    yan feng ri sou jiao ,you guai duo rong chang 。xuan ran da bo qi ,yu zhou ai er fang 。
    wei e ba song hua ,teng chuo jiao jian zhuang 。sheng yin yi he hong ,hong ge che mo liang 。
    you yi di xuan yuan ,zhang le jiu kong kuang 。jiao chi lou sun ju ,gao lian chui zu zhang 。
    gui shen fei ren shi ,jie zou po die tang 。yang shi jian kua li ,yin bi gan qi chuang 。
    chao guo yi chun kou ,ji bei que di zhang 。ye lan ba ling zhou ,cong rui cai ke bang 。
    xing he jin han yong ,fu yang mi xia shang 。yu lan nu bu yi ,xuan guo ming weng ang 。
    ming deng yue yang lou ,hui huan chao ri liang 。fei lian ji ji wei ,qing yan xi qian kuang 。
    hong cheng zhan ning lu ,wu ying qiao xiang kuang 。jiang tun shi chu hu ,jing bo hu dang yang 。
    shi dang dong zhi meng ,xi qiao su han zhang 。qian lin zhi jin an ,ce zuo miao nan wang 。
    di zhuo shen hun xing ,you huai shu yi chang 。zhu ren hai tong jiu ,wo shou zha xin chang 。
    lian wo cuan zhu gui ,xiang jian de mo yang 。kai yan jiao lv xi ,lan man dao jia niang 。
    bei hang mo liu ting ,gao zhu song qing chang 。zhong pan jin cheng li ,tou zhi qing fu jiang 。
    huan qiong bei xin sheng ,wan luan bu neng wang 。nian xi shi dou shu ,zhi yu gan ba wang 。
    tu long po qian jin ,wei yi yi yun kang 。ai cai bu ze hang ,chu shi de chan bang 。
    qian nian chu guan you ,ci huo zui mo wang 。gong qing cai xu ming ,zhuo bai shi tian zhang 。
    jian cai wei dan she ,chi zhu zi qi kuang 。xin en yi fu ting ,bi ce ce zhu jiang 。
    yu jie ku nu huan ,dan ju shi yi dang 。zhui sai na du shi ,yu fu gan suo zang 。
    yan cheng pai feng fan ,pi jian ru gao lang 。dian shen zai xu yu ,zhong geng shei fu liang 。
    sheng hai zhen ke xi ,ke ji zi cheng chuang 。shu cong jin ri hou ,cu shi de yu sang 。
    shi duo gai qian hao ,qu you huo xin shang 。shi geng shi mu tian ,bu qu mo cheng xiang 。
    xi jun zhi can zhi ,zhi zi yi neng xiang 。hang dang gua ji guan ,sheng si jun yi fang 。

    【zhu shi 】:

    yang :

    ①shan de na mian huo shui de bei mian 。《shang shu ·yu gong 》:“min shan zhi yang ,zhi yu heng shan 。”《shi jing ·qin feng ·wei yang 》:“wo song jiu shi ,yue zhi wei yang 。”(yue :gou shou zhu ci 。mo yi 。)de ming di er ge zi wei “yang ”de ,yi ban dou lai zi zhe ge yi yi 。②tai yang ;yang guang 。《shi jing ·xiao ya ·zhan lou 》:“fei yang bu 晞。”(fei :fei 。晞:shai gan 。)《meng zi · teng wen gong shang 》:“qiu yang yi bao (pù)zhi 。”(bao :shai 。)③wen nuan 。《guan zi ·de shu 》:“yang chun nong shi fang zuo 。”④xian ming ;ming liang 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“wo zhu kong yang 。”(zhu :gong se 。kong :shen 。)⑤biao mian shang ;jia zhuang 。《han fei zi ·shui nan 》:“ze yang shou ji shen ,er shi shu zhi 。”⑥gu dai zhe xue gai nian 。yu “yin ”xiang dui 。yong yi gai gua zhu shi wu liang da dui li mian de yi ge fang mian 。《chu ci ·jiu zhang ·she jiang 》:“yin yang yi wei ,shi bu dang xi 。”(shi bu dang :sheng bu feng shi 。)⑦tong “yang ”。jia zhuang 。《han shu ·tian dan chuan 》:“dan yang wei fu ji nu 。”⑧gu yi ming 。chun qiu yan de 。zai jin he bei sheng tang xian dong 。

    shi :

    (yi )①bu ;san bu ;pu chen 。《zhou yi ·gan 》:“yun hang yu shi 。”《xun zi ·quan xue 》:“shi xin re yi ,huo jiu zao ye 。”②shi hang ;shi hang 。《guo yu ·wu yu 》:“shi min suo shan ,qu min suo e 。”③shi jia 。《lun yu ·wei ling gong 》:“ji suo bu yu ,wu shi yu ren 。”④en hui 。《zuo chuan ·xi gong er shi qi nian 》:“bao shi jiu huan ,qu ba ding wei 。”⑤she zhi 。《jin shu ·li te zai ji 》:“you ling zi tong tai shou zhang yan yu zhu yao shi guan ,sou suo bao huo 。” (er )yì man yan ;yan xu 。《shi jing ·zhou na ·ge qin 》:“ge zhi qin xi ,shi yu zhong gu 。”(qin tán:yan chang 。)(san )yí wei yi xie hang 。《meng zi ·li lou xia 》:“zao qi ,shi cong liang ren zhi suo zhi 。”(zao :tong “zao ”。liang ren :zhi zhang fu 。suo zhi :suo zhu 。)

    jian :

    (yi )①kan ;kan dao 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo wen ji sheng ,bu jian ji shen 。”《zhan guo ce ·chu ce si 》:“jian tu er gu quan 。”《dan zhong shan ji 》:“shi bu mu jian er wen ,er yi duan you mo ,ke hu ?”②bai jian ;ye jian 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi jian wang 。”③hui jian 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai ji ru jian pei gong 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“yi chuan xiang jin yao xiang jian 。”④jian jie ;jian shi 。《jin shu ·wang hun chuan 》:“gan chen yu jian 。”⑤biao shi bei dong ,xiang dang yu “bei ”。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang ,neng mo yuan hu ?”《chu ci ·yu fu 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(fang :fang zhu 。)⑥fang zai dong ci qian ,you chen dai zi wo zuo yong 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“ji jun shi huo jian shu ye 。”li mi 《chen qing biao 》:“sheng hai liu yue ,ci fu jian bei 。” (er )xiàn ①xian lou ;chu xian 。《chi le ge 》:“tian cang cang ,ye mang mang ,feng chui cao di jian niu yang 。”②jie shao ;yin jian 。《mo zi ·gong shu 》:“hu bu jian wo yu wang ?”(hu :wei he 。)③xian cheng de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun mo jian liang 。”

    kua :

    ①she chi 。《xun zi ·zhong ni 》:“gui er bu wei kua ,xin er bu chu qian 。”(qian :tong “xian ”,yi huo 。)《xin tang shu ·xue shou chuan 》:“dan ren li yi shi kua chi 。”②tong “kua 2”。kua kou ;xuan yao 。《shi ji ·han chang ru lie chuan 》:“ji yu yi cha (chà)bi xian ,qu chi guo zhong ,yi kua zhu hou ,ling tian xia jin zhi tai hou 、di ai zhi ye 。”(cha :kua da 。)③tong “hu ”。mei hao 。fu yi 《wu fu 》:“kua rong nai li 。”yin shen wei rou ruo ;wen rou 。《huai na zi ·脩wu 》:“man jia hao chi ,xing kua gu jia 。”④tong “kua (kuà)”。jian kua 。《han shu ·zhu hou wang biao 》:“er fan guo da zhe ,kua zhou jian jun ,lian cheng shu shi ,gong shi bai guan ,tong zhi jing shi 。”

    li :

    (yi )①cheng shuang de ;cheng dui de 。liu xie 《wen xin diao long ·li ci 》:“li ci zhi ti ,fan you si dui 。”《zhou li ·xia guan ·jiao ren 》:“li ma yi yu (yǔ),ba li yi shi 。”(yu :yang ma de ren 。shi :zhi zhang guan ma pi de ren 。)②fu zhao ;yi fu 。《li ji ·ji yi 》:“ji zhi ri ,jun qian sheng ……ji ru miao men ,li yu bei 。”③hua li mei hao 。du fu 《hu wei liu jue gou 》zhi wu :“qing ci li gou bi wei lin 。”(wei lin :zhi jie jian 。)④mei li ;piao liang 。cao zhi 《luo shen fu 》:“du yi li ren ,yu yan zhi pan 。”(yan :shan ya 。)⑤te zhi mei mao nv zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“hou gong jia li san qian ren ,san qian chong ai zai yi shen 。”du fu 《li ren hang 》:“chang an shui bian duo li ren 。” (er )lí [li shui ]xian ming 。zai jin zhe jiang sheng 。

    yin :

    (yi )①shan de bei mian huo shui de na mian 。《meng zi ·mo zhang shang 》:“yi bi yu zhi zi yu ji shan zhi yin 。”《han fei zi ·shui lin shang 》:“xia ju shan zhi yin 。”②yang guang 、yue liang 、xing xing bei zhe dang de tian qi 。li dong yang 《shu kui 》:“zong jiao yu hei tian yin ye ,bu shi na zhi bu fang hua 。”③bei mian 。wu ceng 《neng gai zhai man lu ·le fu yi 》:“zheng he zhong ,yi zhong gui ren shi yue zhou hui ,de ci yu gu bei yin ,mo ming mo pu ,bu zhi he ren zuo ye 。”④yin ying ;shu yin 。xin qi ji 《shui long yin · jia chen sui shou han na jian shang shu 》:“dui tong yin man ting qing zhou 。”⑤yin sen ;yin leng 。gong ding zi 《you qi xing yan 》:“hua yue yan zheng pian wu ling ,zha lai yin dong bi qiu kan 。”⑥an zhong ;an de li 。《san guo zhi ·wei zhi ·wu di ji 》:“bei zhi wei dong ye ,yin yu dong cheng deng mou fan 。”⑦gui zha 。《xin tang shu ·li lin fu chuan 》:“xing yin mi ,ren zhu sha ,bu jian xi nu 。”⑧nan nv sheng shi qi de tong chen 。《shi ji · lv bu wei lie chuan 》:“si qiu da yin ren lao ai wei she ren 。”⑨gu dai zhe xue gai nian 。 yu “yang ”xiang dui 。yong yi gai gua zhu shi wu liang da dui li mian de yi ge fang mian 。liu zong yuan 《tian shui 》:“han er shu zhe ,shi wei zhi yin yang 。”⑩shi guang 。《jin shu ·tao kan chuan 》:“da yu sheng zhe ,nai xi cun yin ;zhi yu zhong ren dang xi fen yin 。”(11)tong “yin yìn”。bi yin ;bi hu 。《shi jing ·da ya ·sang rou 》:“ji zhi yin nv ,fan yu lai he 。”(yu :wo 。he :ju jue 。) (er )ān [liang yin ]zhi di wang ju sang 。《shang shu ·shui ming shang 》:“wang zhai you ,liang yin san si 。”(si :nian 。)you 《mo yi 》:“nai huo liang yin ,san nian bu yan 。”

    bi :

    ①guan men 。《shi ji ·kang shu shi jia 》:“men yi bi yi 。”②fan zhi bi shang 。《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“yuan chen zi bi kou ,wu fu yan 。”③jie shu ;ting zhi 。④du sai 。《han shu ·yi wen zhi xu 》:“yi tong bi jie jie ,fan zhi yu ping 。”⑤gu shi zhi li qiu 、li dong 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fan fen 、zhi 、qi 、bi ,bi shu yun wu 。”(fen :chun fen 、qiu fen 。zhi :xia zhi 、dong zhi 。qi :li chun 、li xia 。yun wu :yun se 。)

    gan :

    ①gan dong 。《xun zi ·le lun 》:“ji gan ren shen 。”《han shu ·li le zhi 》:“yin sheng zu yi dong er ,shi yu zu yi gan xin 。”②gan kai ;qing gan 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“man mu xiao ran ,gan ji er bei zhe yi 。”cao zhi 《luo shen fu xu 》:“gan song yu dui chu wang shen nv zhi shi ,sui zuo si fu 。”③gan jiao 。《zhuang zi ·ke yi 》:“gan er hou ying ,pai er hou dong 。”④tong “han (hàn)”。wei han 。《han shu ·du ye chuan 》:“nei mo gan hen zhi xi (xì),wai mo qin wu zhi xiu 。”(xi :zhi ren ji guan ji shang de ge he 。)⑤tong “han (hàn)”。dong ;yao 。《shi jing ·shao na ·ye you si jun 》:“shu er tuo tuo xi ,mo gan wo shui xi 。”(shu :xu huan 。tuo tuo :jiao bu qing huan de yang zi 。shui :ji zai yao dai shang de pei jin 。)

    qi :

    ①han leng 。《zhuang zi ·da zong shi 》:“qi ran shi qiu ,nuan ran shi chun 。”②qi liang 。li dao yuan 《shui jing zhu ·jiang shui er 》:“chang you gao yuan chang xiao ,shu (zhǔ)yin qi yi ,kong gu chuan xiang ,ai zhuai jiu jue 。”(shu yin :lian xu yan chang 。)

    chuang :

    bei shang 。cao cao 《rang xian zi ming ben zhi ling 》:“gu mei dou ci er ren shu ,wei chang bu chuang ran liu ti ye 。”