- 繁体
- 简体
- 拼音
-
萬物不給乃相兵,伏羲畫法作後程。
“萬物不給乃相兵,伏羲畫法作後程。”詩句出處:《自訟》;是宋朝詩人王安石的作品。
孔子見南子,子路為不怡。
欲從公山氏,勃鬱見色辭。
道如天之蒼,萬物不能緇。
弟子尚不信,況餘乏才資。
明知古人仁,語默各有時。
茍出不自慎,果為聽者疑。
白圭尚有磨,駟馬猶能追。
一言成不智,雖悔欲何為。
彼狂上古杳默無人聲,日月不忒山川平。
人與鳥獸相隨行,祖孫一死十百生。
萬物不給乃相兵,伏羲畫法作後程。
漁蟲獵獸寬群爭,勢不得已當經營。
非以示世為聰明,方分類別物有名。
誇賢尚功列恥榮,蠱偽日巧雕元精。
至言一出眾輒驚,上智閉匿不敢成。
因時就俗救刖黥,惜哉彼狂以文鳴。
強取色樂要聾盲,震蕩沈濁終無清。
詼詭徒亂聖人氓,豈若泯默死蠶耕。【註釋】:
萬:
[萬俟(qí)]復姓。萬物:
所有的事物。《易·乾》:“大哉乾元,~~資始。”物:
①雜毛牛。《詩經·小雅·無羊》:“三十維物,爾牲則具。”②客觀存在的物體。《莊子·天地》:“天地雖大,其化均也;萬物雖多,其治一也。”③特指物產。《晉書·顧榮傳》:“故國安物阜,以義成俗。”(阜:豐富。)④與“我”相對的物和人;眾人。《水經註·洛水》:“既神遊自得,不與物之”。江淹《雜體詩·雜述》:“物我俱忘懷。”⑤指外界環境。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨識,察看。《周禮·地官·艸人》:“則物其地,圖而授之。”[物議]眾人的議論,多指非議。《南史·謝靈運傳附謝幾卿》:“二人意相得……不屑物議。”不:
(一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)給:
①豐足;富裕。《史記·太史公自序》:“要曰強本節用,則人給傢足之道也。”(要曰:總括起來說。)②供應;供給。《鹽鐵論 · 本議》:“郡置輸官以相給運。”《漢書·蕭何傳》:“何以丞相留收巴蜀,填(zhèn)撫諭告,使給軍食。”(填:通“鎮”。安定。)③敏捷,口齒伶俐。《漢書·東方朔傳》:“上以朔口諧辭給,好作問之。”(諧:詼諧。)乃:
①第二人稱代詞。你;你的。《漢書·翟義傳》:“今欲發之,乃肯從我乎?”(發:發兵。)陸遊《示兒》:“王師北定中原日,傢祭無忘告乃翁。”(翁:父親。)②是;就是。《資治通鑒·赤壁之戰》:“若事之不濟,此乃天也。”③副詞。1.於是,這才。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“乃三顧亮於草廬之中。”2.卻;竟。司馬光《訓儉示康》:“古人以儉為美德,今人乃以儉相詬病。”3.隻;僅僅。《呂氏春秋·義賞》:“天下勝者眾矣,而霸者乃五。”④助詞。《尚書·大禹謨》:“乃聖乃神,乃武乃文。”⑤甚至。《資治通鑒·赤壁之戰》:“蒙沖鬥艦乃以千數。”[乃爾]如此。《三國志·蜀書· 呂凱傳》:“臣不意永昌風俗敦直乃爾。”相:
(一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”兵:
①兵器;武器。賈誼《過秦論》:“斬木為兵,揭竿為旗。”(揭:舉。)②士卒;軍隊。《史記·蒙恬列傳》:“今臣將兵三十餘萬。”③用兵器殺(人)。《史記·伯夷列傳》:“左右欲兵之。”④戰爭;軍事。《孫子兵法·計篇》:“兵者,國之大事。”伏:
①趴;俯伏。《禮記· 曲禮上》:“寢毋伏。”又指俯身。《莊子·漁父》:“孔子伏軾而嘆曰。”(軾:車前憑靠的橫木。)②低;落。韓愈《南海神廟碑》:“伏波不興。”(興:起。)③潛伏;隱蔽。《老子》:“禍兮福所倚,福兮禍所伏。”《漢書·藝文志》:“自春秋至於戰國,出奇設伏,變詐之兵並作。”④屈服;承受。《左傳·隱公十一年》:“許既伏其罪矣。”(許:國名。既:已經。)《淮南子·原道》:“海外賓伏。”⑤降伏;服從。皇甫冉《贈普門上人》:“慧力堪傳教,禪功久伏魔。”⑥通“服”。1. 佩服。《晉書·左思傳》:“及(左)思賦出,(陸)機絕嘆伏,以為不能加也,遂輟筆焉。”(絕:非常。加:增添。)2. 適應;習慣。韓愈《黃傢賊事宜狀》:“例皆不諳山川,不伏水土。”⑦伏天。分初伏、中伏、末伏,統稱三伏。時間在農歷六月前後,是盛夏季節。楊惲《報孫會宗書》:“歲日伏臘,烹羊炰羔,鬥酒自勞。”⑧敬辭。臣下對君主、下對上的敬辭。《漢書·楊惲傳》:“伏惟聖主之恩,不可勝量。”(惟:思。)《古詩為焦仲卿妻作》:“府吏長跪告,伏惟啟阿母。”⑨古代夏祭稱“伏”。《史記·留侯世傢》:“每上塚(zhǒng)伏臘,祠黃石。”(塚:墳。臘:冬祭稱臘。黃石:石名。)羲:
[羲皇]亦作“犧皇”。傳說中的帝王伏羲氏。揚雄《劇秦美新》:“上罔顯於羲皇。”[羲和]1. 傳說中的為太陽駕車的神。屈原《離騷》:“吾令羲和弭(mǐ)節兮。”(弭節:按節徐行。)2.借指太陽。《後漢書·崔駰傳》:“羲和忽以潛輝。”3.羲氏與和氏的合稱。傳說為唐虞時代掌管天地四時的官員。《尚書·堯典》:“乃命羲、和,欽若昊(hào)天。”(欽:敬。若:順。昊天:廣大的天。)畫:
①劃分;劃分界線。《左傳·襄公四年》:“芒芒禹跡,畫為九州。”(芒芒:遼遠的樣子。)司馬遷《報任安書》:“故士有畫地為牢勢不入。”②繪畫;作畫。《戰國策·齊策二》:“請畫地為蛇,先成者飲酒。”《後漢書·宗室傳·齊武王佖》:“使長安中官署及天下鄉亭皆畫伯升像於塾,旦起射之。”(伯升:劉縯字。)③圖畫;畫成的藝術品。沈括《夢溪筆談·書畫》:“書畫之妙,當以神會,難可以形器求也。”《聊齋志異·促織》:“拾視之,非字而畫。”④有彩畫的;用彩畫裝飾的。韋應物《郡齋中雨與諸文士燕集》:“兵衛森畫戟,宴寢凝清香。”⑤謀劃;籌劃。《史記·留侯世傢》:“良曰:‘誰為陛下畫此計者?’”《商君書· 更法》:“孝公平畫。”(平:評議。)⑥計策;計謀。《史記·淮陰侯列傳》:“言不聽,畫不用。”⑦書法的橫筆叫畫;漢字的一筆叫一畫。魏學洢《核舟記》:“細若紋足,鉤畫瞭瞭。”法:
① 刑法;法令;法律;制度。《周易·蒙》:“利用刑人,以正法也。”(刑人:以刑懲人。)又指制度;規章。《孟子·離婁上》:“遵先王之法而過者,未之有也。”②標準;模范。《管子·七法》:“尺寸也,繩墨也,規矩也……謂之法。”③方法;辦法。沈括《夢溪筆談·技藝》:“其法:用膠泥刻字,薄如錢唇,每字為一印,火燒令堅。”④仿效;學習。《商君書·壹言》:“故聖人之為國也,不法古,不修今,因世而為之治。”⑤佛教的教義。李白《春日歸山寄孟浩然》:“鳥聚疑聞法,龍參若護禪。”作:
①起;起立。《論語·先進》:“舍瑟而作。”②興起;產生。《史記·秦始皇本紀》:“古者天下散亂,莫之能一,是以諸侯並作。”(一:統一。)又起身。《管子·弟子職》:“夜寐蚤作。”(寐:睡。蚤:通“早”。)《孟子·公孫醜上》:“由湯至於武丁,賢聖之君六七作。”《韓非子·解老》:“大奸作則小盜隨。”③始。《尚書· 禹貢》:“萊夷作牧。”(萊夷:地名。牧:放牧。)④勞作;工作。《莊子·讓王》:“日出而作,日入而息。”楊惲《報孫會宗書》:“田傢作苦。”⑤創作;寫作。《孟子·梁惠王下》:“孔子懼,作《春秋》。”《呂氏春秋·勿躬》:“容成作歷。”(容成:傳說中黃帝臣,歷法的創造者。)王充《論衡·定賢》:“譬猶工匠之作器也。”⑥名詞,指作品。蕭統《文選序》:“則有‘憑虛’、‘亡是’之作。”⑦事務。鮑照《采桑》:“季春梅始落,女工事蠶作。”(事:從事。)⑧擔當;充任。《論語·子路》:“人而無恒,不可以作巫醫。”(而:假如。)劉義慶《世說新語·方正》:“敦槐作關中都督,甚得民情。”⑨當成;算做。羅公升《溪上》:“門前溪一發,我作五湖看。”(一發:一根頭發。)又成為。李賀《浩歌》:“南風吹山作平地。”⑩通“詛”。詛咒。《詩經·大雅·蕩》:“侯作侯祝。”(侯:語氣詞。)(11)通“詐”。欺騙。《史記·孟子荀卿列傳》:“作先合,然後引之大道。”[作色]臉上變色。指神情嚴肅起來或發怒。《禮記·哀公問》:“孔子愀(qiǎo)然作色。”(愀然:容色改變的樣子。)程:
①度量衡的總稱。《荀子·致仕》:“程者,物之準也。”②衡量;考量。《漢書·東方朔傳》:“武帝既招英俊,程其器能。”(器能:才能。)③準則;規則。《呂氏春秋·慎行》:“始而相與,久而相信,卒而相親,後世以為法程。”④限期;限量。陳琳《飲馬長城窟行》:“官作自有程。”(作:工程。)《漢書·刑法志》:“晝斷獄,夜理書,自程決事。”⑤路途;路程。權德輿《送臺州崔錄事》:“扁舟山水程。”白居易《同李十一醉憶元九》詩:“計程今日到梁州。”韓愈《食曲河驛》:“孑(jié)孑萬裡程。”(孑孑:孤單。)⑥展示;展現。張衡《西京賦》:“程巧致功。”(致功:極盡功夫。) -
万物不给乃相兵,伏羲画法作後程。
“万物不给乃相兵,伏羲画法作後程。”诗句出处:《自讼》;是宋朝诗人王安石的作品。
孔子见南子,子路为不怡。
欲从公山氏,勃郁见色辞。
道如天之苍,万物不能缁。
弟子尚不信,况余乏才资。
明知古人仁,语默各有时。
苟出不自慎,果为听者疑。
白圭尚有磨,驷马犹能追。
一言成不智,虽悔欲何为。
彼狂上古杳默无人声,日月不忒山川平。
人与鸟兽相随行,祖孙一死十百生。
万物不给乃相兵,伏羲画法作後程。
渔虫猎兽宽群争,势不得已当经营。
非以示世为聪明,方分类别物有名。
夸贤尚功列耻荣,蛊伪日巧雕元精。
至言一出众辄惊,上智闭匿不敢成。
因时就俗救刖黥,惜哉彼狂以文鸣。
强取色乐要聋盲,震荡沈浊终无清。
诙诡徒乱圣人氓,岂若泯默死蚕耕。【注释】:
万:
[万俟(qí)]复姓。万物:
所有的事物。《易·乾》:“大哉乾元,~~资始。”物:
①杂毛牛。《诗经·小雅·无羊》:“三十维物,尔牲则具。”②客观存在的物体。《庄子·天地》:“天地虽大,其化均也;万物虽多,其治一也。”③特指物产。《晋书·顾荣传》:“故国安物阜,以义成俗。”(阜:丰富。)④与“我”相对的物和人;众人。《水经注·洛水》:“既神游自得,不与物之”。江淹《杂体诗·杂述》:“物我俱忘怀。”⑤指外界环境。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨识,察看。《周礼·地官·艸人》:“则物其地,图而授之。”[物议]众人的议论,多指非议。《南史·谢灵运传附谢几卿》:“二人意相得……不屑物议。”不:
(一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)给:
①丰足;富裕。《史记·太史公自序》:“要曰强本节用,则人给家足之道也。”(要曰:总括起来说。)②供应;供给。《盐铁论 · 本议》:“郡置输官以相给运。”《汉书·萧何传》:“何以丞相留收巴蜀,填(zhèn)抚谕告,使给军食。”(填:通“镇”。安定。)③敏捷,口齿伶俐。《汉书·东方朔传》:“上以朔口谐辞给,好作问之。”(谐:诙谐。)乃:
①第二人称代词。你;你的。《汉书·翟义传》:“今欲发之,乃肯从我乎?”(发:发兵。)陆游《示儿》:“王师北定中原日,家祭无忘告乃翁。”(翁:父亲。)②是;就是。《资治通鉴·赤壁之战》:“若事之不济,此乃天也。”③副词。1.于是,这才。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“乃三顾亮于草庐之中。”2.却;竟。司马光《训俭示康》:“古人以俭为美德,今人乃以俭相诟病。”3.只;仅仅。《吕氏春秋·义赏》:“天下胜者众矣,而霸者乃五。”④助词。《尚书·大禹谟》:“乃圣乃神,乃武乃文。”⑤甚至。《资治通鉴·赤壁之战》:“蒙冲斗舰乃以千数。”[乃尔]如此。《三国志·蜀书· 吕凯传》:“臣不意永昌风俗敦直乃尔。”相:
(一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”兵:
①兵器;武器。贾谊《过秦论》:“斩木为兵,揭竿为旗。”(揭:举。)②士卒;军队。《史记·蒙恬列传》:“今臣将兵三十余万。”③用兵器杀(人)。《史记·伯夷列传》:“左右欲兵之。”④战争;军事。《孙子兵法·计篇》:“兵者,国之大事。”伏:
①趴;俯伏。《礼记· 曲礼上》:“寝毋伏。”又指俯身。《庄子·渔父》:“孔子伏轼而叹曰。”(轼:车前凭靠的横木。)②低;落。韩愈《南海神庙碑》:“伏波不兴。”(兴:起。)③潜伏;隐蔽。《老子》:“祸兮福所倚,福兮祸所伏。”《汉书·艺文志》:“自春秋至于战国,出奇设伏,变诈之兵并作。”④屈服;承受。《左传·隐公十一年》:“许既伏其罪矣。”(许:国名。既:已经。)《淮南子·原道》:“海外宾伏。”⑤降伏;服从。皇甫冉《赠普门上人》:“慧力堪传教,禅功久伏魔。”⑥通“服”。1. 佩服。《晋书·左思传》:“及(左)思赋出,(陆)机绝叹伏,以为不能加也,遂辍笔焉。”(绝:非常。加:增添。)2. 适应;习惯。韩愈《黄家贼事宜状》:“例皆不谙山川,不伏水土。”⑦伏天。分初伏、中伏、末伏,统称三伏。时间在农历六月前后,是盛夏季节。杨恽《报孙会宗书》:“岁日伏腊,烹羊炰羔,斗酒自劳。”⑧敬辞。臣下对君主、下对上的敬辞。《汉书·杨恽传》:“伏惟圣主之恩,不可胜量。”(惟:思。)《古诗为焦仲卿妻作》:“府吏长跪告,伏惟启阿母。”⑨古代夏祭称“伏”。《史记·留侯世家》:“每上冢(zhǒng)伏腊,祠黄石。”(冢:坟。腊:冬祭称腊。黄石:石名。)羲:
[羲皇]亦作“牺皇”。传说中的帝王伏羲氏。扬雄《剧秦美新》:“上罔显于羲皇。”[羲和]1. 传说中的为太阳驾车的神。屈原《离骚》:“吾令羲和弭(mǐ)节兮。”(弭节:按节徐行。)2.借指太阳。《后汉书·崔骃传》:“羲和忽以潜辉。”3.羲氏与和氏的合称。传说为唐虞时代掌管天地四时的官员。《尚书·尧典》:“乃命羲、和,钦若昊(hào)天。”(钦:敬。若:顺。昊天:广大的天。)画:
①划分;划分界线。《左传·襄公四年》:“芒芒禹迹,画为九州。”(芒芒:辽远的样子。)司马迁《报任安书》:“故士有画地为牢势不入。”②绘画;作画。《战国策·齐策二》:“请画地为蛇,先成者饮酒。”《后汉书·宗室传·齐武王佖》:“使长安中官署及天下乡亭皆画伯升像于塾,旦起射之。”(伯升:刘縯字。)③图画;画成的艺术品。沈括《梦溪笔谈·书画》:“书画之妙,当以神会,难可以形器求也。”《聊斋志异·促织》:“拾视之,非字而画。”④有彩画的;用彩画装饰的。韦应物《郡斋中雨与诸文士燕集》:“兵卫森画戟,宴寝凝清香。”⑤谋划;筹划。《史记·留侯世家》:“良曰:‘谁为陛下画此计者?’”《商君书· 更法》:“孝公平画。”(平:评议。)⑥计策;计谋。《史记·淮阴侯列传》:“言不听,画不用。”⑦书法的横笔叫画;汉字的一笔叫一画。魏学洢《核舟记》:“细若纹足,钩画了了。”法:
① 刑法;法令;法律;制度。《周易·蒙》:“利用刑人,以正法也。”(刑人:以刑惩人。)又指制度;规章。《孟子·离娄上》:“遵先王之法而过者,未之有也。”②标准;模范。《管子·七法》:“尺寸也,绳墨也,规矩也……谓之法。”③方法;办法。沈括《梦溪笔谈·技艺》:“其法:用胶泥刻字,薄如钱唇,每字为一印,火烧令坚。”④仿效;学习。《商君书·壹言》:“故圣人之为国也,不法古,不修今,因世而为之治。”⑤佛教的教义。李白《春日归山寄孟浩然》:“鸟聚疑闻法,龙参若护禅。”作:
①起;起立。《论语·先进》:“舍瑟而作。”②兴起;产生。《史记·秦始皇本纪》:“古者天下散乱,莫之能一,是以诸侯并作。”(一:统一。)又起身。《管子·弟子职》:“夜寐蚤作。”(寐:睡。蚤:通“早”。)《孟子·公孙丑上》:“由汤至于武丁,贤圣之君六七作。”《韩非子·解老》:“大奸作则小盗随。”③始。《尚书· 禹贡》:“莱夷作牧。”(莱夷:地名。牧:放牧。)④劳作;工作。《庄子·让王》:“日出而作,日入而息。”杨恽《报孙会宗书》:“田家作苦。”⑤创作;写作。《孟子·梁惠王下》:“孔子惧,作《春秋》。”《吕氏春秋·勿躬》:“容成作历。”(容成:传说中黄帝臣,历法的创造者。)王充《论衡·定贤》:“譬犹工匠之作器也。”⑥名词,指作品。萧统《文选序》:“则有‘凭虚’、‘亡是’之作。”⑦事务。鲍照《采桑》:“季春梅始落,女工事蚕作。”(事:从事。)⑧担当;充任。《论语·子路》:“人而无恒,不可以作巫医。”(而:假如。)刘义庆《世说新语·方正》:“敦槐作关中都督,甚得民情。”⑨当成;算做。罗公升《溪上》:“门前溪一发,我作五湖看。”(一发:一根头发。)又成为。李贺《浩歌》:“南风吹山作平地。”⑩通“诅”。诅咒。《诗经·大雅·荡》:“侯作侯祝。”(侯:语气词。)(11)通“诈”。欺骗。《史记·孟子荀卿列传》:“作先合,然后引之大道。”[作色]脸上变色。指神情严肃起来或发怒。《礼记·哀公问》:“孔子愀(qiǎo)然作色。”(愀然:容色改变的样子。)程:
①度量衡的总称。《荀子·致仕》:“程者,物之准也。”②衡量;考量。《汉书·东方朔传》:“武帝既招英俊,程其器能。”(器能:才能。)③准则;规则。《吕氏春秋·慎行》:“始而相与,久而相信,卒而相亲,后世以为法程。”④限期;限量。陈琳《饮马长城窟行》:“官作自有程。”(作:工程。)《汉书·刑法志》:“昼断狱,夜理书,自程决事。”⑤路途;路程。权德舆《送台州崔录事》:“扁舟山水程。”白居易《同李十一醉忆元九》诗:“计程今日到梁州。”韩愈《食曲河驿》:“孑(jié)孑万里程。”(孑孑:孤单。)⑥展示;展现。张衡《西京赋》:“程巧致功。”(致功:极尽功夫。) -
mo wu bu gei nai xiang bing ,fu xi hua fa zuo hou cheng 。
“mo wu bu gei nai xiang bing ,fu xi hua fa zuo hou cheng 。”shi gou chu chu :《zi song 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。
kong zi jian na zi ,zi lu wei bu yi 。
yu cong gong shan shi ,bo yu jian se ci 。
dao ru tian zhi cang ,mo wu bu neng zi 。
di zi shang bu xin ,kuang yu fa cai zi 。
ming zhi gu ren ren ,yu mo ge you shi 。
gou chu bu zi shen ,guo wei ting zhe yi 。
bai gui shang you mo ,si ma you neng zhui 。
yi yan cheng bu zhi ,sui hui yu he wei 。
bi kuang shang gu yao mo mo ren sheng ,ri yue bu te shan chuan ping 。
ren yu diao shou xiang sui hang ,zu sun yi si shi bai sheng 。
mo wu bu gei nai xiang bing ,fu xi hua fa zuo hou cheng 。
yu chong lie shou kuan qun zheng ,shi bu de yi dang jing ying 。
fei yi shi shi wei cong ming ,fang fen lei bie wu you ming 。
kua xian shang gong lie chi rong ,gu wei ri qiao diao yuan jing 。
zhi yan yi chu zhong zhe jing ,shang zhi bi ni bu gan cheng 。
yin shi jiu su jiu yue qing ,xi zai bi kuang yi wen ming 。
jiang qu se le yao long mang ,zhen dang shen zhuo zhong mo qing 。
hui gui tu luan sheng ren mang ,qi re min mo si can geng 。【zhu shi 】:
mo :
[mo qi (qí)]fu xing 。mo wu :
suo you de shi wu 。《yi ·gan 》:“da zai gan yuan ,~~zi shi 。”wu :
①za mao niu 。《shi jing ·xiao ya ·mo yang 》:“san shi wei wu ,er sheng ze ju 。”②ke guan cun zai de wu ti 。《zhuang zi ·tian de 》:“tian de sui da ,ji hua jun ye ;mo wu sui duo ,ji zhi yi ye 。”③te zhi wu chan 。《jin shu ·gu rong chuan 》:“gu guo an wu fu ,yi yi cheng su 。”(fu :feng fu 。)④yu “wo ”xiang dui de wu he ren ;zhong ren 。《shui jing zhu ·luo shui 》:“ji shen you zi de ,bu yu wu zhi ”。jiang yan 《za ti shi ·za shu 》:“wu wo ju wang huai 。”⑤zhi wai jie huan jing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”⑥bian shi ,cha kan 。《zhou li ·de guan ·艸ren 》:“ze wu ji de ,tu er shou zhi 。”[wu yi ]zhong ren de yi lun ,duo zhi fei yi 。《na shi ·xie ling yun chuan fu xie ji qing 》:“er ren yi xiang de ……bu xie wu yi 。”bu :
(yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)gei :
①feng zu ;fu yu 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“yao yue jiang ben jie yong ,ze ren gei jia zu zhi dao ye 。”(yao yue :zong gua qi lai shui 。)②gong ying ;gong gei 。《yan tie lun · ben yi 》:“jun zhi shu guan yi xiang gei yun 。”《han shu ·xiao he chuan 》:“he yi cheng xiang liu shou ba shu ,tian (zhèn)fu yu gao ,shi gei jun shi 。”(tian :tong “zhen ”。an ding 。)③min jie ,kou chi ling li 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“shang yi shuo kou xie ci gei ,hao zuo wen zhi 。”(xie :hui xie 。)nai :
①di er ren chen dai ci 。ni ;ni de 。《han shu ·di yi chuan 》:“jin yu fa zhi ,nai ken cong wo hu ?”(fa :fa bing 。)liu you 《shi er 》:“wang shi bei ding zhong yuan ri ,jia ji mo wang gao nai weng 。”(weng :fu qin 。)②shi ;jiu shi 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“re shi zhi bu ji ,ci nai tian ye 。”③fu ci 。1.yu shi ,zhe cai 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“nai san gu liang yu cao lu zhi zhong 。”2.que ;jing 。si ma guang 《xun jian shi kang 》:“gu ren yi jian wei mei de ,jin ren nai yi jian xiang gou bing 。”3.zhi ;jin jin 。《lv shi chun qiu ·yi shang 》:“tian xia sheng zhe zhong yi ,er ba zhe nai wu 。”④zhu ci 。《shang shu ·da yu mo 》:“nai sheng nai shen ,nai wu nai wen 。”⑤shen zhi 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“meng chong dou jian nai yi qian shu 。”[nai er ]ru ci 。《san guo zhi ·shu shu · lv kai chuan 》:“chen bu yi yong chang feng su dui zhi nai er 。”xiang :
(yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”bing :
①bing qi ;wu qi 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhan mu wei bing ,jie gan wei qi 。”(jie :ju 。)②shi cu ;jun dui 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“jin chen jiang bing san shi yu mo 。”③yong bing qi sha (ren )。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“zuo you yu bing zhi 。”④zhan zheng ;jun shi 。《sun zi bing fa ·ji pian 》:“bing zhe ,guo zhi da shi 。”fu :
①pa ;fu fu 。《li ji · qu li shang 》:“qin wu fu 。”you zhi fu shen 。《zhuang zi ·yu fu 》:“kong zi fu shi er tan yue 。”(shi :che qian ping kao de heng mu 。)②di ;la 。han yu 《na hai shen miao bei 》:“fu bo bu xing 。”(xing :qi 。)③qian fu ;yin bi 。《lao zi 》:“huo xi fu suo yi ,fu xi huo suo fu 。”《han shu ·yi wen zhi 》:“zi chun qiu zhi yu zhan guo ,chu ji she fu ,bian zha zhi bing bing zuo 。”④qu fu ;cheng shou 。《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“hu ji fu ji zui yi 。”(hu :guo ming 。ji :yi jing 。)《huai na zi ·yuan dao 》:“hai wai bin fu 。”⑤jiang fu ;fu cong 。huang fu ran 《zeng pu men shang ren 》:“hui li kan chuan jiao ,chan gong jiu fu mo 。”⑥tong “fu ”。1. pei fu 。《jin shu ·zuo sai chuan 》:“ji (zuo )sai fu chu ,(liu )ji jue tan fu ,yi wei bu neng jia ye ,sui chuo bi yan 。”(jue :fei chang 。jia :zeng tian 。)2. kuo ying ;xi guan 。han yu 《huang jia zei shi yi zhuang 》:“li jie bu an shan chuan ,bu fu shui tu 。”⑦fu tian 。fen chu fu 、zhong fu 、mo fu ,tong chen san fu 。shi jian zai nong li liu yue qian hou ,shi cheng xia ji jie 。yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“sui ri fu la ,peng yang fou gao ,dou jiu zi lao 。”⑧jing ci 。chen xia dui jun zhu 、xia dui shang de jing ci 。《han shu ·yang yun chuan 》:“fu wei sheng zhu zhi en ,bu ke sheng liang 。”(wei :sai 。)《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“fu li chang gui gao ,fu wei qi a mu 。”⑨gu dai xia ji chen “fu ”。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“mei shang zhong (zhǒng)fu la ,ci huang dan 。”(zhong :fen 。la :dong ji chen la 。huang dan :dan ming 。)xi :
[xi huang ]yi zuo “xi huang ”。chuan shui zhong de di wang fu xi shi 。yang xiong 《ju qin mei xin 》:“shang wang xian yu xi huang 。”[xi he ]1. chuan shui zhong de wei tai yang jia che de shen 。qu yuan 《li sao 》:“wu ling xi he mi (mǐ)jie xi 。”(mi jie :an jie xu hang 。)2.jie zhi tai yang 。《hou han shu ·cui yin chuan 》:“xi he hu yi qian hui 。”3.xi shi yu he shi de ge chen 。chuan shui wei tang yu shi dai zhang guan tian de si shi de guan yuan 。《shang shu ·yao dian 》:“nai ming xi 、he ,qin re hao (hào)tian 。”(qin :jing 。re :shun 。hao tian :an da de tian 。)hua :
①hua fen ;hua fen jie xian 。《zuo chuan ·xiang gong si nian 》:“mang mang yu ji ,hua wei jiu zhou 。”(mang mang :liao yuan de yang zi 。)si ma qian 《bao ren an shu 》:“gu shi you hua de wei lao shi bu ru 。”②hui hua ;zuo hua 。《zhan guo ce ·ji ce er 》:“qing hua de wei she ,xian cheng zhe yin jiu 。”《hou han shu ·zong shi chuan ·ji wu wang bi 》:“shi chang an zhong guan shu ji tian xia xiang ting jie hua bai sheng xiang yu shu ,dan qi she zhi 。”(bai sheng :liu 縯zi 。)③tu hua ;hua cheng de yi shu pin 。shen gua 《meng xi bi tan ·shu hua 》:“shu hua zhi miao ,dang yi shen hui ,nan ke yi xing qi qiu ye 。”《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“she shi zhi ,fei zi er hua 。”④you cai hua de ;yong cai hua zhuang shi de 。wei ying wu 《jun zhai zhong yu yu zhu wen shi yan ji 》:“bing wei sen hua ji ,yan qin ning qing xiang 。”⑤mou hua ;chou hua 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liang yue :‘shei wei bi xia hua ci ji zhe ?’”《shang jun shu · geng fa 》:“xiao gong ping hua 。”(ping :ping yi 。)⑥ji ce ;ji mou 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“yan bu ting ,hua bu yong 。”⑦shu fa de heng bi jiao hua ;han zi de yi bi jiao yi hua 。wei xue yi 《he zhou ji 》:“xi re wen zu ,gou hua le le 。”fa :
① xing fa ;fa ling ;fa lv ;zhi du 。《zhou yi ·meng 》:“li yong xing ren ,yi zheng fa ye 。”(xing ren :yi xing cheng ren 。)you zhi zhi du ;gui zhang 。《meng zi ·li lou shang 》:“zun xian wang zhi fa er guo zhe ,wei zhi you ye 。”②biao zhun ;mo fan 。《guan zi ·qi fa 》:“che cun ye ,sheng mo ye ,gui ju ye ……wei zhi fa 。”③fang fa ;ban fa 。shen gua 《meng xi bi tan ·ji yi 》:“ji fa :yong jiao ni ke zi ,bao ru qian chun ,mei zi wei yi yin ,huo shao ling jian 。”④fang xiao ;xue xi 。《shang jun shu ·yi yan 》:“gu sheng ren zhi wei guo ye ,bu fa gu ,bu xiu jin ,yin shi er wei zhi zhi 。”⑤fo jiao de jiao yi 。li bai 《chun ri gui shan ji meng hao ran 》:“diao ju yi wen fa ,long can re hu chan 。”zuo :
①qi ;qi li 。《lun yu ·xian jin 》:“she se er zuo 。”②xing qi ;chan sheng 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“gu zhe tian xia san luan ,mo zhi neng yi ,shi yi zhu hou bing zuo 。”(yi :tong yi 。)you qi shen 。《guan zi ·di zi zhi 》:“ye mei zao zuo 。”(mei :shui 。zao :tong “zao ”。)《meng zi ·gong sun chou shang 》:“you shang zhi yu wu ding ,xian sheng zhi jun liu qi zuo 。”《han fei zi ·jie lao 》:“da jian zuo ze xiao dao sui 。”③shi 。《shang shu · yu gong 》:“lai yi zuo mu 。”(lai yi :de ming 。mu :fang mu 。)④lao zuo ;gong zuo 。《zhuang zi ·rang wang 》:“ri chu er zuo ,ri ru er xi 。”yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“tian jia zuo ku 。”⑤chuang zuo ;xie zuo 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“kong zi ju ,zuo 《chun qiu 》。”《lv shi chun qiu ·wu gong 》:“rong cheng zuo li 。”(rong cheng :chuan shui zhong huang di chen ,li fa de chuang zao zhe 。)wang chong 《lun heng ·ding xian 》:“pi you gong jiang zhi zuo qi ye 。”⑥ming ci ,zhi zuo pin 。xiao tong 《wen shua xu 》:“ze you ‘ping xu ’、‘wang shi ’zhi zuo 。”⑦shi wu 。bao zhao 《cai sang 》:“ji chun mei shi la ,nv gong shi can zuo 。”(shi :cong shi 。)⑧dan dang ;chong ren 。《lun yu ·zi lu 》:“ren er mo heng ,bu ke yi zuo wu yi 。”(er :jia ru 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·fang zheng 》:“dui huai zuo guan zhong dou du ,shen de min qing 。”⑨dang cheng ;suan zuo 。luo gong sheng 《xi shang 》:“men qian xi yi fa ,wo zuo wu hu kan 。”(yi fa :yi gen tou fa 。)you cheng wei 。li he 《hao ge 》:“na feng chui shan zuo ping de 。”⑩tong “zu ”。zu zhou 。《shi jing ·da ya ·dang 》:“hou zuo hou zhu 。”(hou :yu qi ci 。)(11)tong “zha ”。qi pian 。《shi ji ·meng zi xun qing lie chuan 》:“zuo xian ge ,ran hou yin zhi da dao 。”[zuo se ]lian shang bian se 。zhi shen qing yan su qi lai huo fa nu 。《li ji ·ai gong wen 》:“kong zi qiao (qiǎo)ran zuo se 。”(qiao ran :rong se gai bian de yang zi 。)cheng :
①du liang heng de zong chen 。《xun zi ·zhi shi 》:“cheng zhe ,wu zhi zhun ye 。”②heng liang ;kao liang 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“wu di ji qiao ying jun ,cheng ji qi neng 。”(qi neng :cai neng 。)③zhun ze ;gui ze 。《lv shi chun qiu ·shen hang 》:“shi er xiang yu ,jiu er xiang xin ,cu er xiang qin ,hou shi yi wei fa cheng 。”④xian ji ;xian liang 。chen lin 《yin ma chang cheng ku hang 》:“guan zuo zi you cheng 。”(zuo :gong cheng 。)《han shu ·xing fa zhi 》:“zhou duan yu ,ye li shu ,zi cheng jue shi 。”⑤lu tu ;lu cheng 。quan de yu 《song tai zhou cui lu shi 》:“bian zhou shan shui cheng 。”bai ju yi 《tong li shi yi zui yi yuan jiu 》shi :“ji cheng jin ri dao liang zhou 。”han yu 《shi qu he yi 》:“jie (jié)jie mo li cheng 。”(jie jie :gu chan 。)⑥zhan shi ;zhan xian 。zhang heng 《xi jing fu 》:“cheng qiao zhi gong 。”(zhi gong :ji jin gong fu 。)
今日更新
-
随步结金莲。
[2020-01-06]
-
无作无为,物外真空伴。
[2020-01-06]
-
常归一,证圆成了了,得赴仙都。
[2020-01-06]
-
无言可说,慨然脱底明彻。
[2020-01-06]
-
气凝神聚契空圆。
[2020-01-06]
今日推荐