• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 焦勞皆實錄,宵旰豈虛傳。

    “焦勞皆實錄,宵旰豈虛傳。”詩句出處:《感事三十四韻》;是唐朝詩人韓偓的作品。

    紫殿承恩歲,金鑾入直年。人歸三島路,日過八花磚。
    鴛鷺皆回席,皋夔亦慕膻。慶霄舒羽翼,塵世有神仙。
    雖遇河清聖,慚非嶽降賢。皇慈容散拙,公議逼陶甄。
    江總參文會,陳暄侍狎筵。腐儒親帝座,太史認星躔。
    側弁聆神算,濡毫俟密宣。宮司持玉研,書省擘香箋。
    唯理心無黨,憐才膝屢前。焦勞皆實錄,宵旰豈虛傳。
    始議新堯歷,將期整舜弦。去梯言必盡,仄席意彌堅。
    上相思懲惡,中人詎省愆。鹿窮唯牴觸,兔急且聯猭。
    本是謀賒死,因之致劫遷。氛霾言下合,日月暗中懸。
    恭顯誠甘罪,韋平亦恃權。畏聞巢幕險,寧寤積薪然。
    諒直尋鉗口,奸纖益比肩。晉讒終不解,魯瘠竟難痊。
    隻擬誅黃皓,何曾識霸先。嗾獒翻醜正,養虎欲求全。
    萬乘煙塵裡,千官劍戟邊。鬥魁當北坼,地軸向西偏。
    袁董非徒爾,師昭豈偶然?中原成劫火,東海遂桑田。
    濺血慚嵇紹,遲行笑褚淵。四夷同效順,一命敢虛捐。
    山嶽還青聳,穹蒼舊碧鮮。獨夫長啜泣,多士已忘筌。
    鬱鬱空狂叫,微微幾病癲。丹梯倚寥廓,終去問青天。

    【註釋】:

    焦:

    ①物體燒焦。《莊子·逍遙遊》:“大旱,金石流,土山焦而不熱。”②酥;脆。周紫芝《五禽言·婆餅焦》:“婆餅欲焦新麥香。”③燒焦。《左傳·哀公二年》:“卜戰,龜焦。”杜牧《阿房宮賦》:“楚人一炬,可憐焦土。”④幹燥;幹枯。《墨子·非攻下》:“寒暑雜至,五谷焦死。”《荀子·富國》:“既以伐其木,竭其原,而焦天下矣。”王維《苦熱》:“草木盡焦卷,川澤皆竭涸。”⑤焦急;煩躁。阮籍《詠懷》之六十三:“終身履薄冰,誰知我心焦。”葛洪《抱樸子·內篇·勤求》:“空自焦愁,無益於事。”⑥中醫指人體內的某些部位。《難經·三十一難》:“三焦者,水谷之道路,氣之所終始也。”⑦西周初年國名,故治在今河南省三門峽市附近。⑧春秋時晉邑名。故治在今河南省陜縣附近。

    勞:

    (一)①勞動;勞作。《論語·為政》:“有事弟子服其勞。”又勞動者或勞動力的簡稱。②勞苦;操勞。《左傳·僖公三十二年》:“師勞力竭。”③功勞;功績。《貞觀政要·擇要》:“賞當其勞,無功者自退。”④費;煩。《詩經·邶風·燕燕》:“瞻望弗及,實勞我心。”⑤慰勞;慰問。《儀禮·覲禮》:“(侯氏)北而立,王勞之。”司馬遷《報任安書》:“然陵一呼勞軍,士無不起。” (二)lào 通“耢”。一種耙地的農具。賈思勰《齊民要術·耕田》:“春耕尋手勞。”

    皆:

    ①都;全。《論語·季氏》:“吾二臣者,皆不欲也。”《孟子·梁惠王上》:“百姓皆以王為愛也。”(愛:吝嗇。)《史記·貨殖列傳》:“故言富者皆稱陶朱公。”溫庭筠《望江南》:“過盡千帆皆不是,斜暉脈脈水悠悠。”②普遍。《詩經·周頌·豐年》:“以洽百禮,降福孔皆。”(洽:合。孔:甚。)③通“偕”。相同;偕同。《呂氏春秋·離謂》:“亡國之主,不自以為惑,故與桀、紂、幽、厲皆也。”(幽、厲:指周幽王、周厲王。)又《上德》:“虛素以公,小民皆之。”(虛素:處虛服素、恬淡質樸的意思。)

    實:

    ①充實;充滿。《孟子·梁惠王下》:“君之倉廩實,府庫充。”②果實;種子。《韓非子·五蠹》:“草木之實足食也。”③真實;真誠。《論衡·問孔》:“世之儒生不能實道是非也。”④副詞。的確;確實。《左傳·襄公三十一年》:“小人實不才。”⑤用於句中加強語氣的語氣詞。《左傳·僖公五年》:“鬼神非人實親,惟德是依。”

    實錄:

    翔實的記載。《漢書·司馬遷傳》:“其文直,其事核,不虛美,不隱惡,故謂之~~。”

    錄:

    (一)①記錄;記載。《公羊傳·隱公十年》:“《春秋》錄內而略外。”《韓非子·外儲說左下》:“錄功而與官。”②冊籍;簿籍。李清照《金石錄後序》:“右金石錄三十卷者何?趙侯德父所著書也。”③采納。《論衡·別通》:“或觀讀采取,或棄捐不錄。”④錄取;任用。《隋書·裴仁基傳》:“時隋大亂,有功者不錄。”⑤收藏;收集。《世說新語·政事》:“(陶侃)敕船官悉錄木屑,不限多少。”⑥抄寫。文天祥《指南錄後序》:“道中手自抄錄。”⑦總領。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“亮以丞相錄尚書事。”(尚書:官名。)⑧逮捕。《南史·胡藩傳》:“帝怒,命左右錄來,欲斬之。” (二)lǜ 審查並記錄犯人的罪狀。《漢書·何武傳》:“及武為刺史,行部錄囚徒。”

    宵:

    ①夜晚。陶潛《自祭文》:“翳翳柴門,事我宵晨。”②小。《史記· 三王世傢》:“無邇宵人。”③通“肖”。像;類似。《漢書·刑法志》:“夫人宵天地之䫉。”

    旰:

    (一)晚;天色晚。《後漢書·儒林傳》:“每相遇,輒日旰忘食。” (二)hàn [旰旰]盛大貌。《史記·河渠書》:“皓皓旰旰兮閭殫(dān)為河!”(閭:村莊。殫:盡。)

    豈:

    (一)副詞。①表示反問。相當於“難道”、“怎麼”。《左傳·僖公五年》:“晉,吾宗也,豈害我哉?”②表示推測或疑問。相當於“是否”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“諸葛孔明者,臥龍也,將軍豈願見之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快樂;和樂。《詩經·小雅·魚藻》:“豈樂飲酒。”[豈弟]同“愷悌”。和悅可親。《詩經·齊風·載驅》:“齊子豈弟。”(齊子:齊國國君的女兒。)

    虛:

    ①大土山。《詩經·鄘風·定之方中》:“升彼虛矣,以望楚矣。”②廢墟。《漢書·賈誼傳》:“凡十三歲,社稷為虛。”③集市。柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“去逾四十裡之虛所賣之。”④空虛。《莊子·秋水》:“井蛙不可以語於海者,拘於虛也。”⑤空著。《戰國策·齊策四》:“梁王虛上位。”⑥虛假。《楚辭·九章·惜往日》:“聽讒人之虛辭。”⑦副詞。徒然,白白地。李商隱《安定城樓》:“賈生年少虛垂涕。”(賈生:漢代賈誼。)⑧指清靜無欲的內心境界。《老子》第十五章:“致虛極,守靜篤。”

    傳:

    (一)①傳遞。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦王大喜,傳以示美人及左右。”②傳授。韓愈《師說》:“師者,所以傳道授業解惑也。”③流傳;傳播。桓寬《鹽鐵論·非鞅》:“功如丘山,名傳後世。”張籍《和左司元郎中秋居十首》之十:“新詩才上卷,已得滿城傳。”(卷:指書寫用的紙、帛。)④表達。江總《侍宴賦得起坐彈鳴琴詩》:“絲傳園客意,曲奏楚妃情。”(絲:指琴。)⑤臨摹。杜荀鶴《八駿圖》:“丹雘(huò)傳真未得真,那知筋骨與精神。”(丹雘:紅色顏料。真:原貌。)[傳道]1.轉述;傳說。杜甫《秦州雜詩》之十三:“傳道東柯谷,深藏數十傢。”2.傳授儒傢聖賢之道。韓愈《師說》:“師者,所以傳道授業解惑也。”後也指宗教宣傳教義。[傳燈]1.佛傢指宣傳佛法。佛法猶如明燈,可以消除迷惑,故稱。崔顥《贈懷一上人》:“傳燈遍都邑,杖錫遊王公。”2.指佛像前或人將死時置於腳後的長明燈。杜甫《望牛頭寺》:“傳燈無白日,佈地有黃金。”[傳衣]傳授師法;繼承師業。李商隱《謝書》:“自蒙半夜傳衣後,不羨王祥得佩刀。”(二)zhuàn ①驛站的房舍,供過往旅客及車馬中途休息的地方。《後漢書·陳忠傳》:“發人修道,繕理亭傳。”又泛指客舍。《史記·廉頗藺相如列傳》:“(秦王)舍相如廣成傳。”(舍:使居住。廣成:傳舍名。)②驛站所備的車馬。《左傳·成公五年》:“晉侯以傳召伯宗。”③出入關卡的憑證。《漢書·宣帝紀》:“民以車船載谷入關者,得毋用傳。”(毋:勿。)又泛指官府的憑證。《後漢書·陳蕃傳》:“以諫爭不合,投傳而去。”(投:棄擲。)④解說經義的文字。⑤傳記。如《二十五史》均有人物列傳。劉知幾《史通·列傳》:“傳之為體,大抵相同,而述者多方,有時而異。”


  • 焦劳皆实录,宵旰岂虚传。

    “焦劳皆实录,宵旰岂虚传。”诗句出处:《感事三十四韵》;是唐朝诗人韩偓的作品。

    紫殿承恩岁,金銮入直年。人归三岛路,日过八花砖。
    鸳鹭皆回席,皋夔亦慕膻。庆霄舒羽翼,尘世有神仙。
    虽遇河清圣,惭非岳降贤。皇慈容散拙,公议逼陶甄。
    江总参文会,陈暄侍狎筵。腐儒亲帝座,太史认星躔。
    侧弁聆神算,濡毫俟密宣。宫司持玉研,书省擘香笺。
    唯理心无党,怜才膝屡前。焦劳皆实录,宵旰岂虚传。
    始议新尧历,将期整舜弦。去梯言必尽,仄席意弥坚。
    上相思惩恶,中人讵省愆。鹿穷唯牴触,兔急且联猭。
    本是谋赊死,因之致劫迁。氛霾言下合,日月暗中悬。
    恭显诚甘罪,韦平亦恃权。畏闻巢幕险,宁寤积薪然。
    谅直寻钳口,奸纤益比肩。晋谗终不解,鲁瘠竟难痊。
    只拟诛黄皓,何曾识霸先。嗾獒翻丑正,养虎欲求全。
    万乘烟尘里,千官剑戟边。斗魁当北坼,地轴向西偏。
    袁董非徒尔,师昭岂偶然?中原成劫火,东海遂桑田。
    溅血惭嵇绍,迟行笑褚渊。四夷同效顺,一命敢虚捐。
    山岳还青耸,穹苍旧碧鲜。独夫长啜泣,多士已忘筌。
    郁郁空狂叫,微微几病癫。丹梯倚寥廓,终去问青天。

    【注释】:

    焦:

    ①物体烧焦。《庄子·逍遥游》:“大旱,金石流,土山焦而不热。”②酥;脆。周紫芝《五禽言·婆饼焦》:“婆饼欲焦新麦香。”③烧焦。《左传·哀公二年》:“卜战,龟焦。”杜牧《阿房宫赋》:“楚人一炬,可怜焦土。”④干燥;干枯。《墨子·非攻下》:“寒暑杂至,五谷焦死。”《荀子·富国》:“既以伐其木,竭其原,而焦天下矣。”王维《苦热》:“草木尽焦卷,川泽皆竭涸。”⑤焦急;烦躁。阮籍《咏怀》之六十三:“终身履薄冰,谁知我心焦。”葛洪《抱朴子·内篇·勤求》:“空自焦愁,无益于事。”⑥中医指人体内的某些部位。《难经·三十一难》:“三焦者,水谷之道路,气之所终始也。”⑦西周初年国名,故治在今河南省三门峡市附近。⑧春秋时晋邑名。故治在今河南省陕县附近。

    劳:

    (一)①劳动;劳作。《论语·为政》:“有事弟子服其劳。”又劳动者或劳动力的简称。②劳苦;操劳。《左传·僖公三十二年》:“师劳力竭。”③功劳;功绩。《贞观政要·择要》:“赏当其劳,无功者自退。”④费;烦。《诗经·邶风·燕燕》:“瞻望弗及,实劳我心。”⑤慰劳;慰问。《仪礼·觐礼》:“(侯氏)北而立,王劳之。”司马迁《报任安书》:“然陵一呼劳军,士无不起。” (二)lào 通“耢”。一种耙地的农具。贾思勰《齐民要术·耕田》:“春耕寻手劳。”

    皆:

    ①都;全。《论语·季氏》:“吾二臣者,皆不欲也。”《孟子·梁惠王上》:“百姓皆以王为爱也。”(爱:吝啬。)《史记·货殖列传》:“故言富者皆称陶朱公。”温庭筠《望江南》:“过尽千帆皆不是,斜晖脉脉水悠悠。”②普遍。《诗经·周颂·丰年》:“以洽百礼,降福孔皆。”(洽:合。孔:甚。)③通“偕”。相同;偕同。《吕氏春秋·离谓》:“亡国之主,不自以为惑,故与桀、纣、幽、厉皆也。”(幽、厉:指周幽王、周厉王。)又《上德》:“虚素以公,小民皆之。”(虚素:处虚服素、恬淡质朴的意思。)

    实:

    ①充实;充满。《孟子·梁惠王下》:“君之仓廪实,府库充。”②果实;种子。《韩非子·五蠹》:“草木之实足食也。”③真实;真诚。《论衡·问孔》:“世之儒生不能实道是非也。”④副词。的确;确实。《左传·襄公三十一年》:“小人实不才。”⑤用于句中加强语气的语气词。《左传·僖公五年》:“鬼神非人实亲,惟德是依。”

    实录:

    翔实的记载。《汉书·司马迁传》:“其文直,其事核,不虚美,不隐恶,故谓之~~。”

    录:

    (一)①记录;记载。《公羊传·隐公十年》:“《春秋》录内而略外。”《韩非子·外储说左下》:“录功而与官。”②册籍;簿籍。李清照《金石录后序》:“右金石录三十卷者何?赵侯德父所著书也。”③采纳。《论衡·别通》:“或观读采取,或弃捐不录。”④录取;任用。《隋书·裴仁基传》:“时隋大乱,有功者不录。”⑤收藏;收集。《世说新语·政事》:“(陶侃)敕船官悉录木屑,不限多少。”⑥抄写。文天祥《指南录后序》:“道中手自抄录。”⑦总领。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“亮以丞相录尚书事。”(尚书:官名。)⑧逮捕。《南史·胡藩传》:“帝怒,命左右录来,欲斩之。” (二)lǜ 审查并记录犯人的罪状。《汉书·何武传》:“及武为刺史,行部录囚徒。”

    宵:

    ①夜晚。陶潜《自祭文》:“翳翳柴门,事我宵晨。”②小。《史记· 三王世家》:“无迩宵人。”③通“肖”。像;类似。《汉书·刑法志》:“夫人宵天地之䫉。”

    旰:

    (一)晚;天色晚。《后汉书·儒林传》:“每相遇,辄日旰忘食。” (二)hàn [旰旰]盛大貌。《史记·河渠书》:“皓皓旰旰兮闾殚(dān)为河!”(闾:村庄。殚:尽。)

    岂:

    (一)副词。①表示反问。相当于“难道”、“怎么”。《左传·僖公五年》:“晋,吾宗也,岂害我哉?”②表示推测或疑问。相当于“是否”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“诸葛孔明者,卧龙也,将军岂愿见之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快乐;和乐。《诗经·小雅·鱼藻》:“岂乐饮酒。”[岂弟]同“愷悌”。和悦可亲。《诗经·齐风·载驱》:“齐子岂弟。”(齐子:齐国国君的女儿。)

    虚:

    ①大土山。《诗经·鄘风·定之方中》:“升彼虚矣,以望楚矣。”②废墟。《汉书·贾谊传》:“凡十三岁,社稷为虚。”③集市。柳宗元《童区(ōu)寄传》:“去逾四十里之虚所卖之。”④空虚。《庄子·秋水》:“井蛙不可以语于海者,拘于虚也。”⑤空着。《战国策·齐策四》:“梁王虚上位。”⑥虚假。《楚辞·九章·惜往日》:“听谗人之虚辞。”⑦副词。徒然,白白地。李商隐《安定城楼》:“贾生年少虚垂涕。”(贾生:汉代贾谊。)⑧指清静无欲的内心境界。《老子》第十五章:“致虚极,守静笃。”

    传:

    (一)①传递。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦王大喜,传以示美人及左右。”②传授。韩愈《师说》:“师者,所以传道授业解惑也。”③流传;传播。桓宽《盐铁论·非鞅》:“功如丘山,名传后世。”张籍《和左司元郎中秋居十首》之十:“新诗才上卷,已得满城传。”(卷:指书写用的纸、帛。)④表达。江总《侍宴赋得起坐弹鸣琴诗》:“丝传园客意,曲奏楚妃情。”(丝:指琴。)⑤临摹。杜荀鹤《八骏图》:“丹雘(huò)传真未得真,那知筋骨与精神。”(丹雘:红色颜料。真:原貌。)[传道]1.转述;传说。杜甫《秦州杂诗》之十三:“传道东柯谷,深藏数十家。”2.传授儒家圣贤之道。韩愈《师说》:“师者,所以传道授业解惑也。”后也指宗教宣传教义。[传灯]1.佛家指宣传佛法。佛法犹如明灯,可以消除迷惑,故称。崔颢《赠怀一上人》:“传灯遍都邑,杖锡游王公。”2.指佛像前或人将死时置于脚后的长明灯。杜甫《望牛头寺》:“传灯无白日,布地有黄金。”[传衣]传授师法;继承师业。李商隐《谢书》:“自蒙半夜传衣后,不羡王祥得佩刀。”(二)zhuàn ①驿站的房舍,供过往旅客及车马中途休息的地方。《后汉书·陈忠传》:“发人修道,缮理亭传。”又泛指客舍。《史记·廉颇蔺相如列传》:“(秦王)舍相如广成传。”(舍:使居住。广成:传舍名。)②驿站所备的车马。《左传·成公五年》:“晋侯以传召伯宗。”③出入关卡的凭证。《汉书·宣帝纪》:“民以车船载谷入关者,得毋用传。”(毋:勿。)又泛指官府的凭证。《后汉书·陈蕃传》:“以谏争不合,投传而去。”(投:弃掷。)④解说经义的文字。⑤传记。如《二十五史》均有人物列传。刘知几《史通·列传》:“传之为体,大抵相同,而述者多方,有时而异。”


  • jiao lao jie shi lu ,xiao gan qi xu chuan 。

    “jiao lao jie shi lu ,xiao gan qi xu chuan 。”shi gou chu chu :《gan shi san shi si yun 》;shi tang chao shi ren han wo de zuo pin 。

    zi dian cheng en sui ,jin luan ru zhi nian 。ren gui san dao lu ,ri guo ba hua zhuan 。
    yuan lu jie hui xi ,gao kui yi mu shan 。qing xiao shu yu yi ,chen shi you shen xian 。
    sui yu he qing sheng ,can fei yue jiang xian 。huang ci rong san zhuo ,gong yi bi tao zhen 。
    jiang zong can wen hui ,chen xuan shi xia yan 。fu ru qin di zuo ,tai shi ren xing chan 。
    ce bian ling shen suan ,ru hao qi mi xuan 。gong si chi yu yan ,shu sheng bo xiang jian 。
    wei li xin mo dang ,lian cai xi lv qian 。jiao lao jie shi lu ,xiao gan qi xu chuan 。
    shi yi xin yao li ,jiang ji zheng shun xian 。qu ti yan bi jin ,ze xi yi mi jian 。
    shang xiang sai cheng e ,zhong ren ju sheng qian 。lu qiong wei 牴chu ,tu ji ju lian chuan 。
    ben shi mou she si ,yin zhi zhi jie qian 。fen mai yan xia ge ,ri yue an zhong xuan 。
    gong xian cheng gan zui ,wei ping yi shi quan 。wei wen chao mu xian ,ning wu ji xin ran 。
    liang zhi xun qian kou ,jian qian yi bi jian 。jin chan zhong bu jie ,lu ji jing nan quan 。
    zhi ni zhu huang hao ,he ceng shi ba xian 。sou ao fan chou zheng ,yang hu yu qiu quan 。
    mo cheng yan chen li ,qian guan jian ji bian 。dou kui dang bei che ,de zhou xiang xi pian 。
    yuan dong fei tu er ,shi zhao qi ou ran ?zhong yuan cheng jie huo ,dong hai sui sang tian 。
    jian xie can ji shao ,chi hang xiao chu yuan 。si yi tong xiao shun ,yi ming gan xu juan 。
    shan yue hai qing song ,qiong cang jiu bi xian 。du fu chang chuai qi ,duo shi yi wang quan 。
    yu yu kong kuang jiao ,wei wei ji bing dian 。dan ti yi liao kuo ,zhong qu wen qing tian 。

    【zhu shi 】:

    jiao :

    ①wu ti shao jiao 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“da han ,jin dan liu ,tu shan jiao er bu re 。”②su ;cui 。zhou zi zhi 《wu qin yan ·po bing jiao 》:“po bing yu jiao xin mai xiang 。”③shao jiao 。《zuo chuan ·ai gong er nian 》:“bo zhan ,gui jiao 。”du mu 《a fang gong fu 》:“chu ren yi ju ,ke lian jiao tu 。”④gan zao ;gan ku 。《mo zi ·fei gong xia 》:“han shu za zhi ,wu gu jiao si 。”《xun zi ·fu guo 》:“ji yi fa ji mu ,jie ji yuan ,er jiao tian xia yi 。”wang wei 《ku re 》:“cao mu jin jiao juan ,chuan ze jie jie he 。”⑤jiao ji ;fan zao 。ruan ji 《yong huai 》zhi liu shi san :“zhong shen lv bao bing ,shei zhi wo xin jiao 。”ge hong 《bao piao zi ·nei pian ·qin qiu 》:“kong zi jiao chou ,mo yi yu shi 。”⑥zhong yi zhi ren ti nei de mou xie bu wei 。《nan jing ·san shi yi nan 》:“san jiao zhe ,shui gu zhi dao lu ,qi zhi suo zhong shi ye 。”⑦xi zhou chu nian guo ming ,gu zhi zai jin he na sheng san men xia shi fu jin 。⑧chun qiu shi jin yi ming 。gu zhi zai jin he na sheng shan xian fu jin 。

    lao :

    (yi )①lao dong ;lao zuo 。《lun yu ·wei zheng 》:“you shi di zi fu ji lao 。”you lao dong zhe huo lao dong li de jian chen 。②lao ku ;cao lao 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“shi lao li jie 。”③gong lao ;gong ji 。《zhen guan zheng yao ·ze yao 》:“shang dang ji lao ,mo gong zhe zi tui 。”④fei ;fan 。《shi jing ·bei feng ·yan yan 》:“zhan wang fu ji ,shi lao wo xin 。”⑤wei lao ;wei wen 。《yi li ·jin li 》:“(hou shi )bei er li ,wang lao zhi 。”si ma qian 《bao ren an shu 》:“ran ling yi hu lao jun ,shi mo bu qi 。” (er )lào tong “lao ”。yi chong ba de de nong ju 。gu sai xie 《ji min yao shu ·geng tian 》:“chun geng xun shou lao 。”

    jie :

    ①dou ;quan 。《lun yu ·ji shi 》:“wu er chen zhe ,jie bu yu ye 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai xing jie yi wang wei ai ye 。”(ai :lin se 。)《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“gu yan fu zhe jie chen tao zhu gong 。”wen ting jun 《wang jiang na 》:“guo jin qian fan jie bu shi ,xie hui mai mai shui you you 。”②pu bian 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“yi qia bai li ,jiang fu kong jie 。”(qia :ge 。kong :shen 。)③tong “xie ”。xiang tong ;xie tong 。《lv shi chun qiu ·li wei 》:“wang guo zhi zhu ,bu zi yi wei huo ,gu yu jie 、zhou 、you 、li jie ye 。”(you 、li :zhi zhou you wang 、zhou li wang 。)you 《shang de 》:“xu su yi gong ,xiao min jie zhi 。”(xu su :chu xu fu su 、tian dan zhi piao de yi sai 。)

    shi :

    ①chong shi ;chong man 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“jun zhi cang lin shi ,fu ku chong 。”②guo shi ;chong zi 。《han fei zi ·wu du 》:“cao mu zhi shi zu shi ye 。”③zhen shi ;zhen cheng 。《lun heng ·wen kong 》:“shi zhi ru sheng bu neng shi dao shi fei ye 。”④fu ci 。de que ;que shi 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“xiao ren shi bu cai 。”⑤yong yu gou zhong jia jiang yu qi de yu qi ci 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“gui shen fei ren shi qin ,wei de shi yi 。”

    shi lu :

    xiang shi de ji zai 。《han shu ·si ma qian chuan 》:“ji wen zhi ,ji shi he ,bu xu mei ,bu yin e ,gu wei zhi ~~。”

    lu :

    (yi )①ji lu ;ji zai 。《gong yang chuan ·yin gong shi nian 》:“《chun qiu 》lu nei er lve wai 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo xia 》:“lu gong er yu guan 。”②ce ji ;bu ji 。li qing zhao 《jin dan lu hou xu 》:“you jin dan lu san shi juan zhe he ?zhao hou de fu suo zhe shu ye 。”③cai na 。《lun heng ·bie tong 》:“huo guan dou cai qu ,huo qi juan bu lu 。”④lu qu ;ren yong 。《sui shu ·pei ren ji chuan 》:“shi sui da luan ,you gong zhe bu lu 。”⑤shou cang ;shou ji 。《shi shui xin yu ·zheng shi 》:“(tao kan )chi chuan guan xi lu mu xie ,bu xian duo shao 。”⑥chao xie 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“dao zhong shou zi chao lu 。”⑦zong ling 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“liang yi cheng xiang lu shang shu shi 。”(shang shu :guan ming 。)⑧dai bu 。《na shi ·hu fan chuan 》:“di nu ,ming zuo you lu lai ,yu zhan zhi 。” (er )lǜ shen cha bing ji lu fan ren de zui zhuang 。《han shu ·he wu chuan 》:“ji wu wei ci shi ,hang bu lu qiu tu 。”

    xiao :

    ①ye wan 。tao qian 《zi ji wen 》:“yi yi chai men ,shi wo xiao chen 。”②xiao 。《shi ji · san wang shi jia 》:“mo er xiao ren 。”③tong “xiao ”。xiang ;lei shi 。《han shu ·xing fa zhi 》:“fu ren xiao tian de zhi 䫉。”

    gan :

    (yi )wan ;tian se wan 。《hou han shu ·ru lin chuan 》:“mei xiang yu ,zhe ri gan wang shi 。” (er )hàn [gan gan ]cheng da mao 。《shi ji ·he qu shu 》:“hao hao gan gan xi lv dan (dān)wei he !”(lv :cun zhuang 。dan :jin 。)

    qi :

    (yi )fu ci 。①biao shi fan wen 。xiang dang yu “nan dao ”、“zen me ”。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin ,wu zong ye ,qi hai wo zai ?”②biao shi tui ce huo yi wen 。xiang dang yu “shi fou ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“zhu ge kong ming zhe ,wo long ye ,jiang jun qi yuan jian zhi hu ?”(er )kǎi tong “愷”。kuai le ;he le 。《shi jing ·xiao ya ·yu zao 》:“qi le yin jiu 。”[qi di ]tong “愷ti ”。he yue ke qin 。《shi jing ·ji feng ·zai qu 》:“ji zi qi di 。”(ji zi :ji guo guo jun de nv er 。)

    xu :

    ①da tu shan 。《shi jing ·yong feng ·ding zhi fang zhong 》:“sheng bi xu yi ,yi wang chu yi 。”②fei xu 。《han shu ·gu yi chuan 》:“fan shi san sui ,she ji wei xu 。”③ji shi 。liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“qu yu si shi li zhi xu suo mai zhi 。”④kong xu 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“jing wa bu ke yi yu yu hai zhe ,ju yu xu ye 。”⑤kong zhao 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“liang wang xu shang wei 。”⑥xu jia 。《chu ci ·jiu zhang ·xi wang ri 》:“ting chan ren zhi xu ci 。”⑦fu ci 。tu ran ,bai bai de 。li shang yin 《an ding cheng lou 》:“gu sheng nian shao xu chui ti 。”(gu sheng :han dai gu yi 。)⑧zhi qing jing mo yu de nei xin jing jie 。《lao zi 》di shi wu zhang :“zhi xu ji ,shou jing du 。”

    chuan :

    (yi )①chuan di 。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin wang da xi ,chuan yi shi mei ren ji zuo you 。”②chuan shou 。han yu 《shi shui 》:“shi zhe ,suo yi chuan dao shou ye jie huo ye 。”③liu chuan ;chuan bo 。huan kuan 《yan tie lun ·fei yang 》:“gong ru qiu shan ,ming chuan hou shi 。”zhang ji 《he zuo si yuan lang zhong qiu ju shi shou 》zhi shi :“xin shi cai shang juan ,yi de man cheng chuan 。”(juan :zhi shu xie yong de zhi 、bo 。)④biao da 。jiang zong 《shi yan fu de qi zuo dan ming qin shi 》:“si chuan yuan ke yi ,qu zou chu fei qing 。”(si :zhi qin 。)⑤lin mo 。du xun he 《ba jun tu 》:“dan huo (huò)chuan zhen wei de zhen ,na zhi jin gu yu jing shen 。”(dan huo :gong se yan liao 。zhen :yuan mao 。)[chuan dao ]1.zhuai shu ;chuan shui 。du fu 《qin zhou za shi 》zhi shi san :“chuan dao dong ke gu ,shen cang shu shi jia 。”2.chuan shou ru jia sheng xian zhi dao 。han yu 《shi shui 》:“shi zhe ,suo yi chuan dao shou ye jie huo ye 。”hou ye zhi zong jiao xuan chuan jiao yi 。[chuan deng ]1.fo jia zhi xuan chuan fo fa 。fo fa you ru ming deng ,ke yi xiao chu mi huo ,gu chen 。cui hao 《zeng huai yi shang ren 》:“chuan deng bian dou yi ,zhang xi you wang gong 。”2.zhi fo xiang qian huo ren jiang si shi zhi yu jiao hou de chang ming deng 。du fu 《wang niu tou si 》:“chuan deng mo bai ri ,bu de you huang jin 。”[chuan yi ]chuan shou shi fa ;ji cheng shi ye 。li shang yin 《xie shu 》:“zi meng ban ye chuan yi hou ,bu xian wang xiang de pei dao 。”(er )zhuàn ①yi zhan de fang she ,gong guo wang lv ke ji che ma zhong tu xiu xi de de fang 。《hou han shu ·chen zhong chuan 》:“fa ren xiu dao ,shan li ting chuan 。”you fan zhi ke she 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“(qin wang )she xiang ru an cheng chuan 。”(she :shi ju zhu 。an cheng :chuan she ming 。)②yi zhan suo bei de che ma 。《zuo chuan ·cheng gong wu nian 》:“jin hou yi chuan shao bai zong 。”③chu ru guan ka de ping zheng 。《han shu ·xuan di ji 》:“min yi che chuan zai gu ru guan zhe ,de wu yong chuan 。”(wu :wu 。)you fan zhi guan fu de ping zheng 。《hou han shu ·chen fan chuan 》:“yi jian zheng bu ge ,tou chuan er qu 。”(tou :qi zhi 。)④jie shui jing yi de wen zi 。⑤chuan ji 。ru 《er shi wu shi 》jun you ren wu lie chuan 。liu zhi ji 《shi tong ·lie chuan 》:“chuan zhi wei ti ,da di xiang tong ,er shu zhe duo fang ,you shi er yi 。”