• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 赤松復自無特操,上下隨煙何慅慅。

    “赤松復自無特操,上下隨煙何慅慅。”詩句出處:《松》;是宋朝詩人王安石的作品。

    世傳壽可三松倒,此語難為常人道。
    人能百歲自古稀,松得千年未為老。
    我移兩松苦不早,豈望見渠身合抱。
    但憐眾木總漂搖,顏色青青終自保。
    兔絲茯苓會當有,邂逅食之能壽考。
    不知篝火定何人,且看森垂覆荒草。
    君詩愛我亦古意,秀眉昔比南山栲。
    復謂留侯不及我,人或笑君無白皁。
    求仙辟谷彼誠悞,未見赤松饑已槁。
    豈如強飯適志遊,封殖蒼官蔭華皓。
    赤松復自無特操,上下隨煙何慅慅。
    蒼官受命與舜同,真可從之忘發縞。
    詩雖祝我以再黑,積雪已多安可掃。
    試問蒼官值歲寒,戴白孰與蒼然好。

    【註釋】:

    赤:

    ①紅色。賈思勰《齊民要術·種椒》:“色赤椒好。”②真誠;沒有雜念。韓偓《息兵》:“自有蒼蒼鑒赤誠。”(蒼蒼:天。)③空無所有。《韓非子· 十過》:“晉國大旱,赤地三年。”④裸露;露出身體的一部分或全部。杜甫《早秋苦熱》詩:“安得赤腳踏層冰。”

    松:

    樹名。《論語·子罕》:“歲寒,然後知松柏之後凋也。”

    復:

    ①返回;回歸。《左傳·宣公二年》:“宣子未出山而復。”崔顥《黃鶴樓》:“黃鶴一去不復返。”②恢復。《呂氏春秋·慎大》:“武王於是復盤庚之政。”③報復。《孟子·滕文公下》:“為匹夫匹婦復仇也。”④回報;回復。《孟子·梁惠王上》:“有復於王者曰。”⑤副詞。再;又。曹植《送應氏》:“側足無行徑,荒疇不復田。”⑥免除賦稅徭役。《漢書·五行志下之下》:“裁什一之稅,復三日之役。”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    特:

    ①公牛。張纘《南征賦》:“雲怒特之奔來。”《本草綱目 · 獸部一·牛》:“牛之牡者曰牯、曰特。”②泛指雄性牲畜。《周禮·夏官·校人》:“凡馬,特居四之一。”③三歲獸。《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有懸特兮?”④一頭牲畜。《左傳·襄公二十二年》:“祭以特羊。”⑤單個;單獨。《禮記·內則》:“君已食,徹焉,使之特馂。”⑥突出;傑出。《詩經 · 秦風·黃鳥》:“維此奄息,百夫之特。”(維:助詞。奄息:人名。)⑦配偶。《詩經·鄘風·柏舟》:“髧(dàn)比兩髦,實維我特。”(髧:頭發下垂貌。髦:發辮。維:助詞。)⑧副詞。1. 表示動作為某種目的而專門進行,相當於“特地”、“特別”。《史記·季佈欒佈列傳》:“河東,吾股肱郡,故特召君耳。”2. 表示范圍。相當於“隻”、“僅僅”。《史記·廉頗藺相如列傳》:“相如度秦王特以詐佯為予趙城。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“然建特不與皓和好往來。”

    特操:

    獨特的節操。王安石《酬王濬賢良松泉二詩松》:“赤松復自無~~,上下隨煙何慅慅。”

    操:

    ①執持。《楚辭·九歌·國殤》:“操吳戈兮被犀甲。”②掌握;控制。《韓非子· 定法》:“操生殺之柄。”《莊子·達生》:“吾嘗濟乎觴深之淵,津人操舟若神。”③操作;處理。劉基《鬱離子·省敵》:“臣不惟能造舟,而又能操舟。”④從事。《孫子·用間》:“內外騷動,怠於道路,不得操事者,七十萬傢。”⑤訓練;演習。《三國演義》第四十五回:“荊州水軍,久不操練。”⑥指彈奏。許渾《戲代李協律松江有贈》:“蜀客操琴吳女歌,明珠十斛是天河。”⑦操守;品德。東方朔《七諫·沉江》:“正臣端其操行兮,反離謗而見攘。”⑧琴曲名。古有《箕子操》《猗蘭操》,見《史記·宋微子世傢》。[操作]勞動。《聊齋志異·珊瑚》:“臧姑役母若婢,生不敢言,惟身代母操作。”[操縱]控制,掌握。歸有光《送嘉定縣令序》:“侯能操縱有法,賦辦而民不驚。”(侯:對地方長官的尊稱。)

    上:

    (一)①位置在高處的。與“下”相對。《孟子·梁惠王上》:“王坐於堂上,有牽牛而過堂下者。”②等級高或質量好的。《天工開物·飴餳》:“色以白者為上。”③次序或時間在前的。《墨子·七患》:“故雖上世之聖王,豈能使五谷常收,而旱水不至哉?”古樂府《日出東南隅行》:“東方千餘騎,夫婿居上頭。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其長上。”⑤由低處往高處。《莊子·逍遙遊》:“摶(tuán)扶搖而上者九萬裡。”⑥去;往。黃宗羲《柳敬亭傳》:“始復上街頭理其故業。”⑦向前。《戰國策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:終。)⑧進呈;進獻;送上。《漢書·東方朔傳》:“四方士多上書言得失。”⑨出場。王實甫《西廂記》第一本楔子:“正旦扮鶯鶯上。”⑩加;添加。《論語·顏淵》:“草上之風必偃。”(11)塗染。《天工開物·造竹紙》:“先以白礬水染過,後上紅花汁雲。”(12)通“尚”。崇尚。《呂氏春秋·長見》:“尊賢上功。” (二)shǎng 上聲,漢語四聲之一。鐘嶸《詩品序》:“至平上去人,則餘病未能。”

    下:

    ①位置在低處的。與“上”相對。《史記·孫子吳起列傳》:“龐涓死於此樹之下。”②等級低的。《戰國策·齊策一》:“能謗議於市朝,聞寡人之耳者,受下賞。”③謙詞。《水滸全傳》第六十三回:“蔡福聽瞭,心中暗喜:如此發放,正中下懷。”④質量低的。陸羽《茶經·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤時間在後的。《孟子·盡心下》:“奮乎百世之上,百世之下,聞者莫不興起也。”⑥次序靠後的。《史記·屈原賈生列傳》:“上稱帝嚳,下道齊桓。”⑦低於;少於。《呂氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示屬於一定的范圍、情況、條件等。⑨當某個時間或時節;時下。⑩由高處往低處。《論語·微子》:“孔子下,欲與之言。”(11)去;往。常指由西往東,由北往南,由上遊往下遊。彭端淑《為學一首示子侄》:“吾數年來欲買舟而下。”(12)攻克。《呂氏春秋·慎大》:“一朝而兩城下。”(13)退讓。(14)頒佈;下達。《韓非子·內儲說上》:“令下而人皆疾習射,日夜不休。”(15)用;施行。蘇軾《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年幾變,個中下語千難。”(16)動作的次數。林嗣環《口技》:“但聞屏障中撫尺一下。”

    隨:

    ①跟隨。《莊子·人間世》:“自吾執斧斤以隨夫子,未嘗見材如此其美也。”②沿著;順著。《范子》:“聖人之變,如水隨形。”③順應。《淮南子·齊俗》:“故聖人論世而立法,隨時而舉事。”④聽任;放任。韓愈《進學解》:“業精於勤荒於嬉,行成於思毀於隨。”⑤追逐;追求。《周易·隨》:“隨有求得。”(追逐而有所求則必得。)⑥副詞。隨即;接著。《史記·留侯世傢》:“(張)良殊大驚,隨目之。”(殊:非常。目:用目看。)⑦周代侯國名。在今湖北省隨縣。⑧春秋邑名。在今山西省介休縣。

    煙:

    (一)①物質燃燒時產生的氣狀物。《國語 · 魯語上》:“既其葬也,焚,煙徹於上。”王維《輞川閑居贈裴秀才迪》:“墟裡上孤煙。”②泛指雲氣、霧靄等煙狀之物。陳子昂《春日登金華觀》:“山川亂雲日,樓榭入煙霄。”杜牧《泊秦淮》:“煙籠寒水月籠沙。”③煙熏所積的灰。可制墨。簡文帝《與湘東王書》:“煙墨不言,受其驅染。”晁貫之《墨經·松》:“墨取廬山松煙。”代指墨。庾肩吾《謝賚銅硯筆格啟》:“煙磨青石。” (二)yīn [煙煴]1.古人指天地未分時的混沌之氣。班固《東都賦》:“降煙煴,調元氣。”2. 為陰陽二氣和合的樣子。張衡《思玄賦》:“天地煙煴,百卉含葩。”3.雲煙彌漫的樣子。江淹《別賦》:“襲青氣之煙煴。”

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。


  • 赤松复自无特操,上下随烟何慅慅。

    “赤松复自无特操,上下随烟何慅慅。”诗句出处:《松》;是宋朝诗人王安石的作品。

    世传寿可三松倒,此语难为常人道。
    人能百岁自古稀,松得千年未为老。
    我移两松苦不早,岂望见渠身合抱。
    但怜众木总漂摇,颜色青青终自保。
    兔丝茯苓会当有,邂逅食之能寿考。
    不知篝火定何人,且看森垂覆荒草。
    君诗爱我亦古意,秀眉昔比南山栲。
    复谓留侯不及我,人或笑君无白皁。
    求仙辟谷彼诚悞,未见赤松饥已槁。
    岂如强饭适志游,封殖苍官荫华皓。
    赤松复自无特操,上下随烟何慅慅。
    苍官受命与舜同,真可从之忘发缟。
    诗虽祝我以再黑,积雪已多安可扫。
    试问苍官值岁寒,戴白孰与苍然好。

    【注释】:

    赤:

    ①红色。贾思勰《齐民要术·种椒》:“色赤椒好。”②真诚;没有杂念。韩偓《息兵》:“自有苍苍鉴赤诚。”(苍苍:天。)③空无所有。《韩非子· 十过》:“晋国大旱,赤地三年。”④裸露;露出身体的一部分或全部。杜甫《早秋苦热》诗:“安得赤脚踏层冰。”

    松:

    树名。《论语·子罕》:“岁寒,然后知松柏之后凋也。”

    复:

    ①返回;回归。《左传·宣公二年》:“宣子未出山而复。”崔颢《黄鹤楼》:“黄鹤一去不复返。”②恢复。《吕氏春秋·慎大》:“武王于是复盘庚之政。”③报复。《孟子·滕文公下》:“为匹夫匹妇复仇也。”④回报;回复。《孟子·梁惠王上》:“有复于王者曰。”⑤副词。再;又。曹植《送应氏》:“侧足无行径,荒畴不复田。”⑥免除赋税徭役。《汉书·五行志下之下》:“裁什一之税,复三日之役。”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    特:

    ①公牛。张缵《南征赋》:“云怒特之奔来。”《本草纲目 · 兽部一·牛》:“牛之牡者曰牯、曰特。”②泛指雄性牲畜。《周礼·夏官·校人》:“凡马,特居四之一。”③三岁兽。《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有悬特兮?”④一头牲畜。《左传·襄公二十二年》:“祭以特羊。”⑤单个;单独。《礼记·内则》:“君已食,彻焉,使之特馂。”⑥突出;杰出。《诗经 · 秦风·黄鸟》:“维此奄息,百夫之特。”(维:助词。奄息:人名。)⑦配偶。《诗经·鄘风·柏舟》:“髧(dàn)比两髦,实维我特。”(髧:头发下垂貌。髦:发辫。维:助词。)⑧副词。1. 表示动作为某种目的而专门进行,相当于“特地”、“特别”。《史记·季布栾布列传》:“河东,吾股肱郡,故特召君耳。”2. 表示范围。相当于“只”、“仅仅”。《史记·廉颇蔺相如列传》:“相如度秦王特以诈佯为予赵城。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“然建特不与皓和好往来。”

    特操:

    独特的节操。王安石《酬王濬贤良松泉二诗松》:“赤松復自无~~,上下随烟何慅慅。”

    操:

    ①执持。《楚辞·九歌·国殇》:“操吴戈兮被犀甲。”②掌握;控制。《韩非子· 定法》:“操生杀之柄。”《庄子·达生》:“吾尝济乎觞深之渊,津人操舟若神。”③操作;处理。刘基《郁离子·省敌》:“臣不惟能造舟,而又能操舟。”④从事。《孙子·用间》:“内外骚动,怠于道路,不得操事者,七十万家。”⑤训练;演习。《三国演义》第四十五回:“荆州水军,久不操练。”⑥指弹奏。许浑《戏代李协律松江有赠》:“蜀客操琴吴女歌,明珠十斛是天河。”⑦操守;品德。东方朔《七谏·沉江》:“正臣端其操行兮,反离谤而见攘。”⑧琴曲名。古有《箕子操》《猗兰操》,见《史记·宋微子世家》。[操作]劳动。《聊斋志异·珊瑚》:“臧姑役母若婢,生不敢言,惟身代母操作。”[操纵]控制,掌握。归有光《送嘉定县令序》:“侯能操纵有法,赋办而民不惊。”(侯:对地方长官的尊称。)

    上:

    (一)①位置在高处的。与“下”相对。《孟子·梁惠王上》:“王坐于堂上,有牵牛而过堂下者。”②等级高或质量好的。《天工开物·饴饧》:“色以白者为上。”③次序或时间在前的。《墨子·七患》:“故虽上世之圣王,岂能使五谷常收,而旱水不至哉?”古乐府《日出东南隅行》:“东方千余骑,夫婿居上头。”④在上位的君主。《孟子·梁惠王上》:“入以事其父兄,出以事其长上。”⑤由低处往高处。《庄子·逍遥游》:“抟(tuán)扶摇而上者九万里。”⑥去;往。黄宗羲《柳敬亭传》:“始复上街头理其故业。”⑦向前。《战国策·秦策二》:“三鼓之而卒不上。”(卒:终。)⑧进呈;进献;送上。《汉书·东方朔传》:“四方士多上书言得失。”⑨出场。王实甫《西厢记》第一本楔子:“正旦扮莺莺上。”⑩加;添加。《论语·颜渊》:“草上之风必偃。”(11)涂染。《天工开物·造竹纸》:“先以白矾水染过,后上红花汁云。”(12)通“尚”。崇尚。《吕氏春秋·长见》:“尊贤上功。” (二)shǎng 上声,汉语四声之一。钟嵘《诗品序》:“至平上去人,则余病未能。”

    下:

    ①位置在低处的。与“上”相对。《史记·孙子吴起列传》:“庞涓死于此树之下。”②等级低的。《战国策·齐策一》:“能谤议于市朝,闻寡人之耳者,受下赏。”③谦词。《水浒全传》第六十三回:“蔡福听了,心中暗喜:如此发放,正中下怀。”④质量低的。陆羽《茶经·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤时间在后的。《孟子·尽心下》:“奋乎百世之上,百世之下,闻者莫不兴起也。”⑥次序靠后的。《史记·屈原贾生列传》:“上称帝喾,下道齐桓。”⑦低于;少于。《吕氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示属于一定的范围、情况、条件等。⑨当某个时间或时节;时下。⑩由高处往低处。《论语·微子》:“孔子下,欲与之言。”(11)去;往。常指由西往东,由北往南,由上游往下游。彭端淑《为学一首示子侄》:“吾数年来欲买舟而下。”(12)攻克。《吕氏春秋·慎大》:“一朝而两城下。”(13)退让。(14)颁布;下达。《韩非子·内储说上》:“令下而人皆疾习射,日夜不休。”(15)用;施行。苏轼《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年几变,个中下语千难。”(16)动作的次数。林嗣环《口技》:“但闻屏障中抚尺一下。”

    随:

    ①跟随。《庄子·人间世》:“自吾执斧斤以随夫子,未尝见材如此其美也。”②沿着;顺着。《范子》:“圣人之变,如水随形。”③顺应。《淮南子·齐俗》:“故圣人论世而立法,随时而举事。”④听任;放任。韩愈《进学解》:“业精于勤荒于嬉,行成于思毁于随。”⑤追逐;追求。《周易·随》:“随有求得。”(追逐而有所求则必得。)⑥副词。随即;接着。《史记·留侯世家》:“(张)良殊大惊,随目之。”(殊:非常。目:用目看。)⑦周代侯国名。在今湖北省随县。⑧春秋邑名。在今山西省介休县。

    烟:

    (一)①物质燃烧时产生的气状物。《国语 · 鲁语上》:“既其葬也,焚,烟彻于上。”王维《辋川闲居赠裴秀才迪》:“墟里上孤烟。”②泛指云气、雾霭等烟状之物。陈子昂《春日登金华观》:“山川乱云日,楼榭入烟霄。”杜牧《泊秦淮》:“烟笼寒水月笼沙。”③烟熏所积的灰。可制墨。简文帝《与湘东王书》:“烟墨不言,受其驱染。”晁贯之《墨经·松》:“墨取庐山松烟。”代指墨。庾肩吾《谢赉铜砚笔格启》:“烟磨青石。” (二)yīn [烟煴]1.古人指天地未分时的混沌之气。班固《东都赋》:“降烟煴,调元气。”2. 为阴阳二气和合的样子。张衡《思玄赋》:“天地烟煴,百卉含葩。”3.云烟弥漫的样子。江淹《别赋》:“袭青气之烟煴。”

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。


  • chi song fu zi mo te cao ,shang xia sui yan he cao cao 。

    “chi song fu zi mo te cao ,shang xia sui yan he cao cao 。”shi gou chu chu :《song 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    shi chuan shou ke san song dao ,ci yu nan wei chang ren dao 。
    ren neng bai sui zi gu xi ,song de qian nian wei wei lao 。
    wo yi liang song ku bu zao ,qi wang jian qu shen ge bao 。
    dan lian zhong mu zong piao yao ,yan se qing qing zhong zi bao 。
    tu si fu ling hui dang you ,xie hou shi zhi neng shou kao 。
    bu zhi gou huo ding he ren ,ju kan sen chui fu huang cao 。
    jun shi ai wo yi gu yi ,xiu mei xi bi na shan kao 。
    fu wei liu hou bu ji wo ,ren huo xiao jun mo bai zao 。
    qiu xian bi gu bi cheng wu ,wei jian chi song ji yi gao 。
    qi ru jiang fan kuo zhi you ,feng shi cang guan yin hua hao 。
    chi song fu zi mo te cao ,shang xia sui yan he cao cao 。
    cang guan shou ming yu shun tong ,zhen ke cong zhi wang fa gao 。
    shi sui zhu wo yi zai hei ,ji xue yi duo an ke sao 。
    shi wen cang guan zhi sui han ,dai bai shu yu cang ran hao 。

    【zhu shi 】:

    chi :

    ①gong se 。gu sai xie 《ji min yao shu ·chong jiao 》:“se chi jiao hao 。”②zhen cheng ;mei you za nian 。han wo 《xi bing 》:“zi you cang cang jian chi cheng 。”(cang cang :tian 。)③kong mo suo you 。《han fei zi · shi guo 》:“jin guo da han ,chi de san nian 。”④luo lou ;lou chu shen ti de yi bu fen huo quan bu 。du fu 《zao qiu ku re 》shi :“an de chi jiao ta ceng bing 。”

    song :

    shu ming 。《lun yu ·zi han 》:“sui han ,ran hou zhi song bai zhi hou diao ye 。”

    fu :

    ①fan hui ;hui gui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xuan zi wei chu shan er fu 。”cui hao 《huang he lou 》:“huang he yi qu bu fu fan 。”②hui fu 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“wu wang yu shi fu pan geng zhi zheng 。”③bao fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei pi fu pi fu fu chou ye 。”④hui bao ;hui fu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you fu yu wang zhe yue 。”⑤fu ci 。zai ;you 。cao zhi 《song ying shi 》:“ce zu mo hang jing ,huang chou bu fu tian 。”⑥mian chu fu shui yao yi 。《han shu ·wu hang zhi xia zhi xia 》:“cai shen yi zhi shui ,fu san ri zhi yi 。”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    te :

    ①gong niu 。zhang zuan 《na zheng fu 》:“yun nu te zhi ben lai 。”《ben cao gang mu · shou bu yi ·niu 》:“niu zhi mu zhe yue gu 、yue te 。”②fan zhi xiong xing sheng chu 。《zhou li ·xia guan ·jiao ren 》:“fan ma ,te ju si zhi yi 。”③san sui shou 。《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xuan te xi ?”④yi tou sheng chu 。《zuo chuan ·xiang gong er shi er nian 》:“ji yi te yang 。”⑤chan ge ;chan du 。《li ji ·nei ze 》:“jun yi shi ,che yan ,shi zhi te jun 。”⑥tu chu ;jie chu 。《shi jing · qin feng ·huang diao 》:“wei ci yan xi ,bai fu zhi te 。”(wei :zhu ci 。yan xi :ren ming 。)⑦pei ou 。《shi jing ·yong feng ·bai zhou 》:“dan (dàn)bi liang mao ,shi wei wo te 。”(dan :tou fa xia chui mao 。mao :fa bian 。wei :zhu ci 。)⑧fu ci 。1. biao shi dong zuo wei mou chong mu de er zhuan men jin hang ,xiang dang yu “te de ”、“te bie ”。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“he dong ,wu gu gong jun ,gu te shao jun er 。”2. biao shi fan wei 。xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“xiang ru du qin wang te yi zha yang wei yu zhao cheng 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ran jian te bu yu hao he hao wang lai 。”

    te cao :

    du te de jie cao 。wang an dan 《chou wang jun xian liang song quan er shi song 》:“chi song 復zi mo ~~,shang xia sui yan he cao cao 。”

    cao :

    ①zhi chi 。《chu ci ·jiu ge ·guo shang 》:“cao wu ge xi bei xi jia 。”②zhang wo ;kong zhi 。《han fei zi · ding fa 》:“cao sheng sha zhi bing 。”《zhuang zi ·da sheng 》:“wu chang ji hu shang shen zhi yuan ,jin ren cao zhou re shen 。”③cao zuo ;chu li 。liu ji 《yu li zi ·sheng di 》:“chen bu wei neng zao zhou ,er you neng cao zhou 。”④cong shi 。《sun zi ·yong jian 》:“nei wai sao dong ,dai yu dao lu ,bu de cao shi zhe ,qi shi mo jia 。”⑤xun lian ;yan xi 。《san guo yan yi 》di si shi wu hui :“jing zhou shui jun ,jiu bu cao lian 。”⑥zhi dan zou 。hu hun 《hu dai li xie lv song jiang you zeng 》:“shu ke cao qin wu nv ge ,ming zhu shi hu shi tian he 。”⑦cao shou ;pin de 。dong fang shuo 《qi jian ·chen jiang 》:“zheng chen duan ji cao hang xi ,fan li bang er jian rang 。”⑧qin qu ming 。gu you 《ji zi cao 》《yi lan cao 》,jian 《shi ji ·song wei zi shi jia 》。[cao zuo ]lao dong 。《liao zhai zhi yi ·shan hu 》:“zang gu yi mu re bi ,sheng bu gan yan ,wei shen dai mu cao zuo 。”[cao zong ]kong zhi ,zhang wo 。gui you guang 《song jia ding xian ling xu 》:“hou neng cao zong you fa ,fu ban er min bu jing 。”(hou :dui de fang chang guan de zun chen 。)

    shang :

    (yi )①wei zhi zai gao chu de 。yu “xia ”xiang dui 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang zuo yu tang shang ,you qian niu er guo tang xia zhe 。”②deng ji gao huo zhi liang hao de 。《tian gong kai wu ·yi tang 》:“se yi bai zhe wei shang 。”③ci xu huo shi jian zai qian de 。《mo zi ·qi huan 》:“gu sui shang shi zhi sheng wang ,qi neng shi wu gu chang shou ,er han shui bu zhi zai ?”gu le fu 《ri chu dong na yu hang 》:“dong fang qian yu ji ,fu xu ju shang tou 。”④zai shang wei de jun zhu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ru yi shi ji fu xiong ,chu yi shi ji chang shang 。”⑤you di chu wang gao chu 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tuan (tuán)fu yao er shang zhe jiu mo li 。”⑥qu ;wang 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“shi fu shang jie tou li ji gu ye 。”⑦xiang qian 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“san gu zhi er cu bu shang 。”(cu :zhong 。)⑧jin cheng ;jin suo ;song shang 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“si fang shi duo shang shu yan de shi 。”⑨chu chang 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di yi ben xie zi :“zheng dan ban ying ying shang 。”⑩jia ;tian jia 。《lun yu ·yan yuan 》:“cao shang zhi feng bi yan 。”(11)tu ran 。《tian gong kai wu ·zao zhu zhi 》:“xian yi bai fan shui ran guo ,hou shang gong hua zhi yun 。”(12)tong “shang ”。chong shang 。《lv shi chun qiu ·chang jian 》:“zun xian shang gong 。” (er )shǎng shang sheng ,han yu si sheng zhi yi 。zhong rong 《shi pin xu 》:“zhi ping shang qu ren ,ze yu bing wei neng 。”

    xia :

    ①wei zhi zai di chu de 。yu “shang ”xiang dui 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“pang juan si yu ci shu zhi xia 。”②deng ji di de 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“neng bang yi yu shi chao ,wen gua ren zhi er zhe ,shou xia shang 。”③qian ci 。《shui hu quan chuan 》di liu shi san hui :“cai fu ting le ,xin zhong an xi :ru ci fa fang ,zheng zhong xia huai 。”④zhi liang di de 。liu yu 《cha jing ·wu zhi zhu 》:“ji shui yong shan shui ,shang ;jiang shui ,zhong ;jing shui ,xia 。”⑤shi jian zai hou de 。《meng zi ·jin xin xia 》:“fen hu bai shi zhi shang ,bai shi zhi xia ,wen zhe mo bu xing qi ye 。”⑥ci xu kao hou de 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang chen di ku ,xia dao ji huan 。”⑦di yu ;shao yu 。《lv shi chun qiu ·yong sai 》:“ci bu xia jiu dan 。”⑧biao shi shu yu yi ding de fan wei 、qing kuang 、tiao jian deng 。⑨dang mou ge shi jian huo shi jie ;shi xia 。⑩you gao chu wang di chu 。《lun yu ·wei zi 》:“kong zi xia ,yu yu zhi yan 。”(11)qu ;wang 。chang zhi you xi wang dong ,you bei wang na ,you shang you wang xia you 。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“wu shu nian lai yu mai zhou er xia 。”(12)gong ke 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“yi chao er liang cheng xia 。”(13)tui rang 。(14)ban bu ;xia da 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“ling xia er ren jie ji xi she ,ri ye bu xiu 。”(15)yong ;shi hang 。su shi 《xi jiang yue ·zuo ye bian zhou jing kou 》:“ci jing bai nian ji bian ,ge zhong xia yu qian nan 。”(16)dong zuo de ci shu 。lin si huan 《kou ji 》:“dan wen bing zhang zhong fu che yi xia 。”

    sui :

    ①gen sui 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“zi wu zhi fu jin yi sui fu zi ,wei chang jian cai ru ci ji mei ye 。”②yan zhao ;shun zhao 。《fan zi 》:“sheng ren zhi bian ,ru shui sui xing 。”③shun ying 。《huai na zi ·ji su 》:“gu sheng ren lun shi er li fa ,sui shi er ju shi 。”④ting ren ;fang ren 。han yu 《jin xue jie 》:“ye jing yu qin huang yu xi ,hang cheng yu sai hui yu sui 。”⑤zhui zhu ;zhui qiu 。《zhou yi ·sui 》:“sui you qiu de 。”(zhui zhu er you suo qiu ze bi de 。)⑥fu ci 。sui ji ;jie zhao 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“(zhang )liang shu da jing ,sui mu zhi 。”(shu :fei chang 。mu :yong mu kan 。)⑦zhou dai hou guo ming 。zai jin hu bei sheng sui xian 。⑧chun qiu yi ming 。zai jin shan xi sheng jie xiu xian 。

    yan :

    (yi )①wu zhi ran shao shi chan sheng de qi zhuang wu 。《guo yu · lu yu shang 》:“ji ji zang ye ,fen ,yan che yu shang 。”wang wei 《wang chuan xian ju zeng pei xiu cai di 》:“xu li shang gu yan 。”②fan zhi yun qi 、wu ai deng yan zhuang zhi wu 。chen zi ang 《chun ri deng jin hua guan 》:“shan chuan luan yun ri ,lou xie ru yan xiao 。”du mu 《bo qin huai 》:“yan long han shui yue long sha 。”③yan xun suo ji de hui 。ke zhi mo 。jian wen di 《yu xiang dong wang shu 》:“yan mo bu yan ,shou ji qu ran 。”chao guan zhi 《mo jing ·song 》:“mo qu lu shan song yan 。”dai zhi mo 。yu jian wu 《xie lai tong yan bi ge qi 》:“yan mo qing dan 。” (er )yīn [yan yun ]1.gu ren zhi tian de wei fen shi de hun dun zhi qi 。ban gu 《dong dou fu 》:“jiang yan yun ,diao yuan qi 。”2. wei yin yang er qi he ge de yang zi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“tian de yan yun ,bai hui han pa 。”3.yun yan mi man de yang zi 。jiang yan 《bie fu 》:“xi qing qi zhi yan yun 。”

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。