• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 漂沙坼岸去,漱壑松柏禿。

    “漂沙坼岸去,漱壑松柏禿。”詩句出處:《三川觀水漲二十韻》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    我經華原來,不復見平陸。北上唯土山,連山走窮谷。
    火雲無時出,飛電常在目。自多窮岫雨,行潦相豗蹙。
    蓊匌川氣黃,群流會空曲。清晨望高浪,忽謂陰崖踣。
    恐泥竄蛟龍,登危聚麋鹿。枯查卷拔樹,礧磈共充塞。
    聲吹鬼神下,勢閱人代速。不有萬穴歸,何以尊四瀆。
    及觀泉源漲,反懼江海覆。漂沙坼岸去,漱壑松柏禿。
    乘陵破山門,回斡裂地軸。交洛赴洪河,及關豈信宿。
    應沈數州沒,如聽萬室哭。穢濁殊未清,風濤怒猶蓄。
    何時通舟車,陰氣不黲黷。浮生有蕩汩,吾道正羈束。
    人寰難容身,石壁滑側足。雲雷此不已,艱險路更跼。
    普天無川梁,欲濟願水縮。因悲中林士,未脫眾魚腹。
    舉頭向蒼天,安得騎鴻鵠。

    【註釋】:

    坼:

    ①裂開;分裂。《淮南子·本經》:“天旱地坼。”杜甫《登嶽陽樓》:“吳楚東南坼,乾坤日夜浮。”②裂縫;裂口。《周禮·春官·占人》:“史占墨,卜人占坼。”③拆毀;毀壞。韓愈《禦史臺上天旱人饑狀》:“至聞有棄子逐妻,以求口食,坼屋伐樹,以納稅錢。”

    岸:

    ①江河湖海等水邊的陸地。王灣《次北固山下》:“潮平兩岸闊,風正一帆懸。”蘇軾《念奴嬌·赤壁懷古》:“驚濤拍岸,卷起千堆雪。”②指山崖或高地。《荀子·宥坐》:“三尺之岸,而虛車不能登也。”(虛車:空車。)王粲《七哀詩》:“南登霸陵岸,回首望長安。”(霸陵:漢文帝陵墓。)③高大雄偉。班固《漢書·江充傳》:“充為人魁岸。”④高傲。《文心雕龍·序志》:“傲岸泉石,咀嚼文義。”⑤端莊嚴肅的樣子。《聊齋志異·成仙》:“黃巾氅(chǎng)服,岸然道貌。”(氅:外套。)⑥把頭飾掀起,露出前額。黃庭堅《玉樓春》:“坐中還有賞音人,能岸烏紗傾大白。”[岸幘(zé)]幘:頭巾。把頭巾往上推露出前額,表示不拘形跡。也稱“岸巾”。《晉書·謝奕傳》:“岸幘笑詠,無異常日。”(笑詠:談笑詠詩。)

    去:

    (一)①離開。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”②距離。《谷梁傳·莊公三十二年》:“梁丘在曹邾之間,去齊八百裡。”③失去;失掉。孟雲卿《悲哉行》:“孤兒去慈親,遠客喪主人。”周亮工《書影》卷一:“郡縣守巡各至,問所失,吏部曰:‘吾傢無一物,獨去破氈具一床耳。’”④除去;舍棄;丟棄。《左傳·隱公六年》:“見惡,如農夫之務去草焉。”韓愈《與孟尚書書》:“何有去聖人之道,舍先王之法,而從夷狄之教,以求福利也。”⑤婉稱去世;死亡。古詩《孤兒行》:“居生不樂,不如早去,下從地下黃泉。”⑥往;到。辛棄疾《摸魚兒》:“休去倚危欄,斜陽正在、煙柳斷腸處。”⑦過去的;從前的。《新語·至德》:“斯乃去事之戒,來事之師也。”⑧助詞。用於形容詞後,相當於“啊”、“瞭”。白居易《鹽商婦》:“綠鬟富去金釵多,皓腕肥來銀釧窄。”(綠鬟:比喻女子烏黑的發髻。)⑨去聲。漢語四聲之一。⑩往;到……去。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《與史郎中飲聽黃鶴樓上吹笛》:“一為遷客去長沙,西望長安不見傢。”(遷客:被貶謫到外地的官員。)(11)通“驅”。驅逐。《左傳·僖公十五年》:“三去之馀,獲其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左傳·昭公十九年》:“紡焉以度而去之。”(紡線搓繩量瞭城墻的高度然後收藏起來。)《史記·周本紀》:“龍亡而漦在,櫝而去之。”(漦lí:涎沫。櫝dú:放在木匣中。)這個意義後來寫作“弆”。

    漱:

    ①漱口。《禮記·內則》:“凡內外,雞初鳴,咸盥漱。”②洗滌。《禮記·曲禮上》:“諸母不漱裳。”陸遊《古井》:“駕言欲漱濯,冀遠塵土襲。”(駕:乘車。言:詞頭。)③沖刷;沖蕩。杜甫《三川觀水漲二十韻》:“漱壑松柏禿。”④吮吸;飲。張衡《思玄賦》:“漱飛泉之瀝液兮,咀石菌之流英。”

    壑:

    ①深溝;山谷。《孟子·滕文公上》:“蓋上世嘗有不葬其親者,其親死,則舉而委之於壑。”(蓋:大概。委:丟棄。)王維《終南山》:“陰晴眾壑殊。”②人工開掘的溝;護城河。杜甫《乾元中寓居同谷縣作歌》之六:“嗚呼六歌兮思遲,溪壑為我回春姿。”(嗚呼:嘆詞。回:返還。姿:容貌。)

    松:

    樹名。《論語·子罕》:“歲寒,然後知松柏之後凋也。”

    禿:

    ①頭上無發。《呂氏春秋·盡數》:“輕水所,多禿與癭人。”《莊子·天地》:“禿而施髢(dí),病而求醫。”(髢:假發。)②不戴帽子。《後漢書·孔融傳》:“融為九列,不遵朝儀,禿巾微行,唐突宮掖。”李賢註:“謂不加幘。”(九列:位列九卿。唐突:本義為橫沖直闖,這裡指不禮貌。宮掖:嬪妃居住的宮庭。)③(鳥獸頭或尾)沒有毛;(樹木)沒有枝葉;(山)沒有草木。李白《醉後贈王歷陽》:“書禿千兔毫。”白居易《和夢遊春》:“半死梧桐禿。”劉克莊《蒜嶺》:“燒馀山頂禿,潮至海波渾。”


  • 漂沙坼岸去,漱壑松柏秃。

    “漂沙坼岸去,漱壑松柏秃。”诗句出处:《三川观水涨二十韵》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    我经华原来,不复见平陆。北上唯土山,连山走穷谷。
    火云无时出,飞电常在目。自多穷岫雨,行潦相豗蹙。
    蓊匌川气黄,群流会空曲。清晨望高浪,忽谓阴崖踣。
    恐泥窜蛟龙,登危聚麋鹿。枯查卷拔树,礧磈共充塞。
    声吹鬼神下,势阅人代速。不有万穴归,何以尊四渎。
    及观泉源涨,反惧江海覆。漂沙坼岸去,漱壑松柏秃。
    乘陵破山门,回斡裂地轴。交洛赴洪河,及关岂信宿。
    应沈数州没,如听万室哭。秽浊殊未清,风涛怒犹蓄。
    何时通舟车,阴气不黪黩。浮生有荡汩,吾道正羁束。
    人寰难容身,石壁滑侧足。云雷此不已,艰险路更跼。
    普天无川梁,欲济愿水缩。因悲中林士,未脱众鱼腹。
    举头向苍天,安得骑鸿鹄。

    【注释】:

    坼:

    ①裂开;分裂。《淮南子·本经》:“天旱地坼。”杜甫《登岳阳楼》:“吴楚东南坼,乾坤日夜浮。”②裂缝;裂口。《周礼·春官·占人》:“史占墨,卜人占坼。”③拆毁;毁坏。韩愈《御史台上天旱人饥状》:“至闻有弃子逐妻,以求口食,坼屋伐树,以纳税钱。”

    岸:

    ①江河湖海等水边的陆地。王湾《次北固山下》:“潮平两岸阔,风正一帆悬。”苏轼《念奴娇·赤壁怀古》:“惊涛拍岸,卷起千堆雪。”②指山崖或高地。《荀子·宥坐》:“三尺之岸,而虚车不能登也。”(虚车:空车。)王粲《七哀诗》:“南登霸陵岸,回首望长安。”(霸陵:汉文帝陵墓。)③高大雄伟。班固《汉书·江充传》:“充为人魁岸。”④高傲。《文心雕龙·序志》:“傲岸泉石,咀嚼文义。”⑤端庄严肃的样子。《聊斋志异·成仙》:“黄巾氅(chǎng)服,岸然道貌。”(氅:外套。)⑥把头饰掀起,露出前额。黄庭坚《玉楼春》:“坐中还有赏音人,能岸乌纱倾大白。”[岸帻(zé)]帻:头巾。把头巾往上推露出前额,表示不拘形迹。也称“岸巾”。《晋书·谢奕传》:“岸帻笑咏,无异常日。”(笑咏:谈笑咏诗。)

    去:

    (一)①离开。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”②距离。《谷梁传·庄公三十二年》:“梁丘在曹邾之间,去齐八百里。”③失去;失掉。孟云卿《悲哉行》:“孤儿去慈亲,远客丧主人。”周亮工《书影》卷一:“郡县守巡各至,问所失,吏部曰:‘吾家无一物,独去破毡具一床耳。’”④除去;舍弃;丢弃。《左传·隐公六年》:“见恶,如农夫之务去草焉。”韩愈《与孟尚书书》:“何有去圣人之道,舍先王之法,而从夷狄之教,以求福利也。”⑤婉称去世;死亡。古诗《孤儿行》:“居生不乐,不如早去,下从地下黄泉。”⑥往;到。辛弃疾《摸鱼儿》:“休去倚危栏,斜阳正在、烟柳断肠处。”⑦过去的;从前的。《新语·至德》:“斯乃去事之戒,来事之师也。”⑧助词。用于形容词后,相当于“啊”、“了”。白居易《盐商妇》:“绿鬟富去金钗多,皓腕肥来银钏窄。”(绿鬟:比喻女子乌黑的发髻。)⑨去声。汉语四声之一。⑩往;到……去。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《与史郎中饮听黄鹤楼上吹笛》:“一为迁客去长沙,西望长安不见家。”(迁客:被贬谪到外地的官员。)(11)通“驱”。驱逐。《左传·僖公十五年》:“三去之馀,获其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左传·昭公十九年》:“纺焉以度而去之。”(纺线搓绳量了城墙的高度然后收藏起来。)《史记·周本纪》:“龙亡而漦在,椟而去之。”(漦lí:涎沫。椟dú:放在木匣中。)这个意义后来写作“弆”。

    漱:

    ①漱口。《礼记·内则》:“凡内外,鸡初鸣,咸盥漱。”②洗涤。《礼记·曲礼上》:“诸母不漱裳。”陆游《古井》:“驾言欲漱濯,冀远尘土袭。”(驾:乘车。言:词头。)③冲刷;冲荡。杜甫《三川观水涨二十韵》:“漱壑松柏秃。”④吮吸;饮。张衡《思玄赋》:“漱飞泉之沥液兮,咀石菌之流英。”

    壑:

    ①深沟;山谷。《孟子·滕文公上》:“盖上世尝有不葬其亲者,其亲死,则举而委之于壑。”(盖:大概。委:丢弃。)王维《终南山》:“阴晴众壑殊。”②人工开掘的沟;护城河。杜甫《乾元中寓居同谷县作歌》之六:“呜呼六歌兮思迟,溪壑为我回春姿。”(呜呼:叹词。回:返还。姿:容貌。)

    松:

    树名。《论语·子罕》:“岁寒,然后知松柏之后凋也。”

    秃:

    ①头上无发。《吕氏春秋·尽数》:“轻水所,多秃与瘿人。”《庄子·天地》:“秃而施髢(dí),病而求医。”(髢:假发。)②不戴帽子。《后汉书·孔融传》:“融为九列,不遵朝仪,秃巾微行,唐突宫掖。”李贤注:“谓不加帻。”(九列:位列九卿。唐突:本义为横冲直闯,这里指不礼貌。宫掖:嫔妃居住的宫庭。)③(鸟兽头或尾)没有毛;(树木)没有枝叶;(山)没有草木。李白《醉后赠王历阳》:“书秃千兔毫。”白居易《和梦游春》:“半死梧桐秃。”刘克庄《蒜岭》:“烧馀山顶秃,潮至海波浑。”


  • piao sha che an qu ,shu he song bai tu 。

    “piao sha che an qu ,shu he song bai tu 。”shi gou chu chu :《san chuan guan shui zhang er shi yun 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    wo jing hua yuan lai ,bu fu jian ping liu 。bei shang wei tu shan ,lian shan zou qiong gu 。
    huo yun mo shi chu ,fei dian chang zai mu 。zi duo qiong xiu yu ,hang lao xiang hui cu 。
    weng ge chuan qi huang ,qun liu hui kong qu 。qing chen wang gao lang ,hu wei yin ya bo 。
    kong ni cuan jiao long ,deng wei ju mi lu 。ku cha juan ba shu ,lei kui gong chong sai 。
    sheng chui gui shen xia ,shi yue ren dai su 。bu you mo xue gui ,he yi zun si du 。
    ji guan quan yuan zhang ,fan ju jiang hai fu 。piao sha che an qu ,shu he song bai tu 。
    cheng ling po shan men ,hui wo lie de zhou 。jiao luo fu hong he ,ji guan qi xin su 。
    ying shen shu zhou mei ,ru ting mo shi ku 。hui zhuo shu wei qing ,feng tao nu you xu 。
    he shi tong zhou che ,yin qi bu can du 。fu sheng you dang gu ,wu dao zheng ji shu 。
    ren huan nan rong shen ,dan bi hua ce zu 。yun lei ci bu yi ,jian xian lu geng 跼。
    pu tian mo chuan liang ,yu ji yuan shui su 。yin bei zhong lin shi ,wei tuo zhong yu fu 。
    ju tou xiang cang tian ,an de ji hong gu 。

    【zhu shi 】:

    che :

    ①lie kai ;fen lie 。《huai na zi ·ben jing 》:“tian han de che 。”du fu 《deng yue yang lou 》:“wu chu dong na che ,gan kun ri ye fu 。”②lie feng ;lie kou 。《zhou li ·chun guan ·zhan ren 》:“shi zhan mo ,bo ren zhan che 。”③ca hui ;hui huai 。han yu 《yu shi tai shang tian han ren ji zhuang 》:“zhi wen you qi zi zhu qi ,yi qiu kou shi ,che wu fa shu ,yi na shui qian 。”

    an :

    ①jiang he hu hai deng shui bian de liu de 。wang wan 《ci bei gu shan xia 》:“chao ping liang an kuo ,feng zheng yi fan xuan 。”su shi 《nian nu jiao ·chi bi huai gu 》:“jing tao pai an ,juan qi qian dui xue 。”②zhi shan ya huo gao de 。《xun zi ·you zuo 》:“san che zhi an ,er xu che bu neng deng ye 。”(xu che :kong che 。)wang can 《qi ai shi 》:“na deng ba ling an ,hui shou wang chang an 。”(ba ling :han wen di ling mu 。)③gao da xiong wei 。ban gu 《han shu ·jiang chong chuan 》:“chong wei ren kui an 。”④gao ao 。《wen xin diao long ·xu zhi 》:“ao an quan dan ,ju jiao wen yi 。”⑤duan zhuang yan su de yang zi 。《liao zhai zhi yi ·cheng xian 》:“huang jin chang (chǎng)fu ,an ran dao mao 。”(chang :wai tao 。)⑥ba tou shi xian qi ,lou chu qian e 。huang ting jian 《yu lou chun 》:“zuo zhong hai you shang yin ren ,neng an wu sha qing da bai 。”[an ze (zé)]ze :tou jin 。ba tou jin wang shang tui lou chu qian e ,biao shi bu ju xing ji 。ye chen “an jin ”。《jin shu ·xie yi chuan 》:“an ze xiao yong ,mo yi chang ri 。”(xiao yong :tan xiao yong shi 。)

    qu :

    (yi )①li kai 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”②ju li 。《gu liang chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“liang qiu zai cao zhu zhi jian ,qu ji ba bai li 。”③shi qu ;shi diao 。meng yun qing 《bei zai hang 》:“gu er qu ci qin ,yuan ke sang zhu ren 。”zhou liang gong 《shu ying 》juan yi :“jun xian shou xun ge zhi ,wen suo shi ,li bu yue :‘wu jia mo yi wu ,du qu po zhan ju yi chuang er 。’”④chu qu ;she qi ;diu qi 。《zuo chuan ·yin gong liu nian 》:“jian e ,ru nong fu zhi wu qu cao yan 。”han yu 《yu meng shang shu shu 》:“he you qu sheng ren zhi dao ,she xian wang zhi fa ,er cong yi di zhi jiao ,yi qiu fu li ye 。”⑤wan chen qu shi ;si wang 。gu shi 《gu er hang 》:“ju sheng bu le ,bu ru zao qu ,xia cong de xia huang quan 。”⑥wang ;dao 。xin qi ji 《mo yu er 》:“xiu qu yi wei lan ,xie yang zheng zai 、yan liu duan chang chu 。”⑦guo qu de ;cong qian de 。《xin yu ·zhi de 》:“si nai qu shi zhi jie ,lai shi zhi shi ye 。”⑧zhu ci 。yong yu xing rong ci hou ,xiang dang yu “a ”、“le ”。bai ju yi 《yan shang fu 》:“lu huan fu qu jin chai duo ,hao wan fei lai yin chuan zhai 。”(lu huan :bi yu nv zi wu hei de fa ji 。)⑨qu sheng 。han yu si sheng zhi yi 。⑩wang ;dao ……qu 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“qing ke qu cheng hun 。”li bai 《yu shi lang zhong yin ting huang he lou shang chui di 》:“yi wei qian ke qu chang sha ,xi wang chang an bu jian jia 。”(qian ke :bei bian zhe dao wai de de guan yuan 。)(11)tong “qu ”。qu zhu 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“san qu zhi yu ,huo ji xiong hu 。” (er )jǔ shou cang 。《zuo chuan ·zhao gong shi jiu nian 》:“fang yan yi du er qu zhi 。”(fang xian cuo sheng liang le cheng qiang de gao du ran hou shou cang qi lai 。)《shi ji ·zhou ben ji 》:“long wang er chi zai ,du er qu zhi 。”(chi lí:xian mo 。du dú:fang zai mu xia zhong 。)zhe ge yi yi hou lai xie zuo “ju ”。

    shu :

    ①shu kou 。《li ji ·nei ze 》:“fan nei wai ,ji chu ming ,xian guan shu 。”②xi di 。《li ji ·qu li shang 》:“zhu mu bu shu chang 。”liu you 《gu jing 》:“jia yan yu shu zhuo ,ji yuan chen tu xi 。”(jia :cheng che 。yan :ci tou 。)③chong shua ;chong dang 。du fu 《san chuan guan shui zhang er shi yun 》:“shu he song bai tu 。”④shun xi ;yin 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“shu fei quan zhi li ye xi ,ju dan jun zhi liu ying 。”

    he :

    ①shen gou ;shan gu 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“gai shang shi chang you bu zang ji qin zhe ,ji qin si ,ze ju er wei zhi yu he 。”(gai :da gai 。wei :diu qi 。)wang wei 《zhong na shan 》:“yin qing zhong he shu 。”②ren gong kai jue de gou ;hu cheng he 。du fu 《gan yuan zhong yu ju tong gu xian zuo ge 》zhi liu :“wu hu liu ge xi sai chi ,xi he wei wo hui chun zi 。”(wu hu :tan ci 。hui :fan hai 。zi :rong mao 。)

    song :

    shu ming 。《lun yu ·zi han 》:“sui han ,ran hou zhi song bai zhi hou diao ye 。”

    tu :

    ①tou shang mo fa 。《lv shi chun qiu ·jin shu 》:“qing shui suo ,duo tu yu ying ren 。”《zhuang zi ·tian de 》:“tu er shi di (dí),bing er qiu yi 。”(di :jia fa 。)②bu dai mao zi 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“rong wei jiu lie ,bu zun chao yi ,tu jin wei hang ,tang tu gong ye 。”li xian zhu :“wei bu jia ze 。”(jiu lie :wei lie jiu qing 。tang tu :ben yi wei heng chong zhi chuang ,zhe li zhi bu li mao 。gong ye :pin fei ju zhu de gong ting 。)③(diao shou tou huo wei )mei you mao ;(shu mu )mei you zhi xie ;(shan )mei you cao mu 。li bai 《zui hou zeng wang li yang 》:“shu tu qian tu hao 。”bai ju yi 《he meng you chun 》:“ban si wu tong tu 。”liu ke zhuang 《suan ling 》:“shao yu shan ding tu ,chao zhi hai bo hun 。”