• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 內省未入朝,死淚終映睫。

    “內省未入朝,死淚終映睫。”詩句出處:《八哀詩·故司徒李公光弼》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    司徒天寶末,北收晉陽甲。胡騎攻吾城,愁寂意不愜。
    人安若泰山,薊北斷右脅。朔方氣乃蘇,黎首見帝業。
    二宮泣西郊,九廟起頹壓。未散河陽卒,思明偽臣妾。
    復自碣石來,火焚乾坤獵。高視笑祿山,公又大獻捷。
    異王冊崇勛,小敵信所怯。擁兵鎮河汴,千裡初妥帖。
    青蠅紛營營,風雨秋一葉。內省未入朝,死淚終映睫。
    大屋去高棟,長城掃遺堞。平生白羽扇,零落蛟龍匣。
    雅望與英姿,惻愴槐裡接。三軍晦光彩,烈士痛稠疊。
    直筆在史臣,將來洗箱篋。吾思哭孤塚,南紀阻歸楫。
    扶顛永蕭條,未濟失利涉。疲苶竟何人,灑涕巴東峽。

    【註釋】:

    內:

    (一)①裡面。跟“外”相對。《左傳·定公八年》:“與陽氏戰於南門之內。”引申為內心。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以修能。”②內室。《漢書·晁錯傳》:“先為築室,傢有一堂二內。”③舊稱妻妾。《左傳·僖公十七年》:“齊侯好內。”④皇宮。白居易《長恨歌》:“西宮南內多秋草。” (二)nà①接納;交納。後作“納”。《史記·秦始皇本紀》:“百姓內粟千石,拜爵一級。”②結納;結交。《孟子·公孫醜上》:“非所以內交於孺子之父母也。”

    省:

    (一)①減少;去掉。《後漢書·襄楷傳》:“省欲去奢。”《三國志·吳書· 吳主傳》:“省徭役,減征賦。”②儉省;節省;節約。賈思勰《齊民要術·種谷》:“所以省費燎火。”③宮禁。《北齊書·神武紀》:“孫騰帶仗入省。”④古代官署名。為朝廷的中央機構。《新五代史·豆盧革傳》:“父子同省,人以為非。”⑤地方行政區劃名。元代於各路設行省,後世即以省為地方最高一級行政區劃,直屬中央領導。洪秀全《原道醒世訓》:“以此省此府此縣而憎彼省彼府彼縣。” (二)xǐng ①檢查;察看;視察。《史記·秦始皇本紀》:“皇帝春遊,覽省遠方。”(功:事。)李公佐《南柯太守傳》:“生下車省風俗,療病苦。”②檢查自己。《論語·學而》:“吾日三省吾身。”(日:一天。)③問候、探視尊長。《禮記·曲禮上》:“昏定而晨省。”④泛指探視。《新唐書·杜審言傳》:“初審言病甚,宋之問、武平一等省候何如。”⑤醒悟:明白。杜甫《遊龍門奉先寺》:“欲覺聞晨鐘,令人發深省。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    入:

    ①進入;由外面到裡面。《論語·八佾》:“子入太廟,每事問。”②泛指進入某種境界。李白《王右軍》:“筆精妙入神。”③特指入朝為官。傅亮《為宋公求加贈劉前軍表》:“出征入輔,幸不辱命。”④接受;收入。《左傳·宣公元年》:“驟諫而不入。”(驟:屢次。)《新五代史·楚世傢》:“歲入萬計。”⑤上交;交納。《墨子·貴義》:“今農夫入其稅於大人。”⑥參加;加入。《戰國策·魏策一》:“入子之事者,吾為子殺之亡之。”⑦合於;相合;符合。朱慶餘《近試上張籍水部》:“畫眉深淺入時無?”(時:時髦。)⑧入聲。古漢語有平、上、去、入四種聲調。

    朝:

    (一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”

    終:

    ①終瞭;結束。《詩經·大雅·蕩》:“靡(mí)不有初,鮮(xiǎn)克有終。”(靡:無。鮮:少。克:能。)《孫子兵法·勢篇》:“終而復始,日月是也。”②生命完結;死。《史記·刺客列傳》:“老母今以天年終,政將為知己者用。”(政:人名。)③自始至終。《戰國策·魏策四》:“受地於先王,願終守之。”④副詞。終歸;終於。《戰國策·齊策二》:“為蛇足者,終亡其酒。”⑤盡;全。《老子》:“驟雨不終日。”[終……且……]既……又……。《詩經·邶風·終風》:“終風且暴。”(暴:急雨。)


  • 内省未入朝,死泪终映睫。

    “内省未入朝,死泪终映睫。”诗句出处:《八哀诗·故司徒李公光弼》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    司徒天宝末,北收晋阳甲。胡骑攻吾城,愁寂意不惬。
    人安若泰山,蓟北断右胁。朔方气乃苏,黎首见帝业。
    二宫泣西郊,九庙起颓压。未散河阳卒,思明伪臣妾。
    复自碣石来,火焚乾坤猎。高视笑禄山,公又大献捷。
    异王册崇勋,小敌信所怯。拥兵镇河汴,千里初妥帖。
    青蝇纷营营,风雨秋一叶。内省未入朝,死泪终映睫。
    大屋去高栋,长城扫遗堞。平生白羽扇,零落蛟龙匣。
    雅望与英姿,恻怆槐里接。三军晦光彩,烈士痛稠叠。
    直笔在史臣,将来洗箱箧。吾思哭孤冢,南纪阻归楫。
    扶颠永萧条,未济失利涉。疲苶竟何人,洒涕巴东峡。

    【注释】:

    内:

    (一)①里面。跟“外”相对。《左传·定公八年》:“与阳氏战于南门之内。”引申为内心。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以修能。”②内室。《汉书·晁错传》:“先为筑室,家有一堂二内。”③旧称妻妾。《左传·僖公十七年》:“齐侯好内。”④皇宫。白居易《长恨歌》:“西宫南内多秋草。” (二)nà①接纳;交纳。后作“纳”。《史记·秦始皇本纪》:“百姓内粟千石,拜爵一级。”②结纳;结交。《孟子·公孙丑上》:“非所以内交于孺子之父母也。”

    省:

    (一)①减少;去掉。《后汉书·襄楷传》:“省欲去奢。”《三国志·吴书· 吴主传》:“省徭役,减征赋。”②俭省;节省;节约。贾思勰《齐民要术·种谷》:“所以省费燎火。”③宫禁。《北齐书·神武纪》:“孙腾带仗入省。”④古代官署名。为朝廷的中央机构。《新五代史·豆卢革传》:“父子同省,人以为非。”⑤地方行政区划名。元代于各路设行省,后世即以省为地方最高一级行政区划,直属中央领导。洪秀全《原道醒世训》:“以此省此府此县而憎彼省彼府彼县。” (二)xǐng ①检查;察看;视察。《史记·秦始皇本纪》:“皇帝春游,览省远方。”(功:事。)李公佐《南柯太守传》:“生下车省风俗,疗病苦。”②检查自己。《论语·学而》:“吾日三省吾身。”(日:一天。)③问候、探视尊长。《礼记·曲礼上》:“昏定而晨省。”④泛指探视。《新唐书·杜审言传》:“初审言病甚,宋之问、武平一等省候何如。”⑤醒悟:明白。杜甫《游龙门奉先寺》:“欲觉闻晨钟,令人发深省。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    入:

    ①进入;由外面到里面。《论语·八佾》:“子入太庙,每事问。”②泛指进入某种境界。李白《王右军》:“笔精妙入神。”③特指入朝为官。傅亮《为宋公求加赠刘前军表》:“出征入辅,幸不辱命。”④接受;收入。《左传·宣公元年》:“骤谏而不入。”(骤:屡次。)《新五代史·楚世家》:“岁入万计。”⑤上交;交纳。《墨子·贵义》:“今农夫入其税于大人。”⑥参加;加入。《战国策·魏策一》:“入子之事者,吾为子杀之亡之。”⑦合于;相合;符合。朱庆余《近试上张籍水部》:“画眉深浅入时无?”(时:时髦。)⑧入声。古汉语有平、上、去、入四种声调。

    朝:

    (一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”

    终:

    ①终了;结束。《诗经·大雅·荡》:“靡(mí)不有初,鲜(xiǎn)克有终。”(靡:无。鲜:少。克:能。)《孙子兵法·势篇》:“终而复始,日月是也。”②生命完结;死。《史记·刺客列传》:“老母今以天年终,政将为知己者用。”(政:人名。)③自始至终。《战国策·魏策四》:“受地于先王,愿终守之。”④副词。终归;终于。《战国策·齐策二》:“为蛇足者,终亡其酒。”⑤尽;全。《老子》:“骤雨不终日。”[终……且……]既……又……。《诗经·邶风·终风》:“终风且暴。”(暴:急雨。)


  • nei sheng wei ru chao ,si lei zhong ying jie 。

    “nei sheng wei ru chao ,si lei zhong ying jie 。”shi gou chu chu :《ba ai shi ·gu si tu li gong guang bi 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    si tu tian bao mo ,bei shou jin yang jia 。hu ji gong wu cheng ,chou ji yi bu qie 。
    ren an re tai shan ,ji bei duan you xie 。shuo fang qi nai su ,li shou jian di ye 。
    er gong qi xi jiao ,jiu miao qi tui ya 。wei san he yang cu ,sai ming wei chen qie 。
    fu zi jie dan lai ,huo fen gan kun lie 。gao shi xiao lu shan ,gong you da suo jie 。
    yi wang ce chong xun ,xiao di xin suo qie 。yong bing zhen he bian ,qian li chu tuo tie 。
    qing ying fen ying ying ,feng yu qiu yi xie 。nei sheng wei ru chao ,si lei zhong ying jie 。
    da wu qu gao dong ,chang cheng sao wei die 。ping sheng bai yu shan ,ling la jiao long xia 。
    ya wang yu ying zi ,ce chuang huai li jie 。san jun hui guang cai ,lie shi tong chou die 。
    zhi bi zai shi chen ,jiang lai xi xiang qie 。wu sai ku gu zhong ,na ji zu gui ji 。
    fu dian yong xiao tiao ,wei ji shi li she 。pi nie jing he ren ,sa ti ba dong xia 。

    【zhu shi 】:

    nei :

    (yi )①li mian 。gen “wai ”xiang dui 。《zuo chuan ·ding gong ba nian 》:“yu yang shi zhan yu na men zhi nei 。”yin shen wei nei xin 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi xiu neng 。”②nei shi 。《han shu ·chao cuo chuan 》:“xian wei zhu shi ,jia you yi tang er nei 。”③jiu chen qi qie 。《zuo chuan ·xi gong shi qi nian 》:“ji hou hao nei 。”④huang gong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“xi gong na nei duo qiu cao 。” (er )nà①jie na ;jiao na 。hou zuo “na ”。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“bai xing nei su qian dan ,bai jue yi ji 。”②jie na ;jie jiao 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“fei suo yi nei jiao yu ru zi zhi fu mu ye 。”

    sheng :

    (yi )①jian shao ;qu diao 。《hou han shu ·xiang kai chuan 》:“sheng yu qu she 。”《san guo zhi ·wu shu · wu zhu chuan 》:“sheng yao yi ,jian zheng fu 。”②jian sheng ;jie sheng ;jie yao 。gu sai xie 《ji min yao shu ·chong gu 》:“suo yi sheng fei liao huo 。”③gong jin 。《bei ji shu ·shen wu ji 》:“sun teng dai zhang ru sheng 。”④gu dai guan shu ming 。wei chao ting de zhong yang ji gou 。《xin wu dai shi ·dou lu ge chuan 》:“fu zi tong sheng ,ren yi wei fei 。”⑤de fang hang zheng ou hua ming 。yuan dai yu ge lu she hang sheng ,hou shi ji yi sheng wei de fang zui gao yi ji hang zheng ou hua ,zhi shu zhong yang ling dao 。hong xiu quan 《yuan dao xing shi xun 》:“yi ci sheng ci fu ci xian er zeng bi sheng bi fu bi xian 。” (er )xǐng ①jian cha ;cha kan ;shi cha 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“huang di chun you ,lan sheng yuan fang 。”(gong :shi 。)li gong zuo 《na ke tai shou chuan 》:“sheng xia che sheng feng su ,liao bing ku 。”②jian cha zi ji 。《lun yu ·xue er 》:“wu ri san sheng wu shen 。”(ri :yi tian 。)③wen hou 、tan shi zun chang 。《li ji ·qu li shang 》:“hun ding er chen sheng 。”④fan zhi tan shi 。《xin tang shu ·du shen yan chuan 》:“chu shen yan bing shen ,song zhi wen 、wu ping yi deng sheng hou he ru 。”⑤xing wu :ming bai 。du fu 《you long men feng xian si 》:“yu jiao wen chen zhong ,ling ren fa shen sheng 。”

    wei :

    ①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”

    ru :

    ①jin ru ;you wai mian dao li mian 。《lun yu ·ba yi 》:“zi ru tai miao ,mei shi wen 。”②fan zhi jin ru mou chong jing jie 。li bai 《wang you jun 》:“bi jing miao ru shen 。”③te zhi ru chao wei guan 。fu liang 《wei song gong qiu jia zeng liu qian jun biao 》:“chu zheng ru fu ,xing bu ru ming 。”④jie shou ;shou ru 。《zuo chuan ·xuan gong yuan nian 》:“zhou jian er bu ru 。”(zhou :lv ci 。)《xin wu dai shi ·chu shi jia 》:“sui ru mo ji 。”⑤shang jiao ;jiao na 。《mo zi ·gui yi 》:“jin nong fu ru ji shui yu da ren 。”⑥can jia ;jia ru 。《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“ru zi zhi shi zhe ,wu wei zi sha zhi wang zhi 。”⑦ge yu ;xiang ge ;fu ge 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“hua mei shen jian ru shi mo ?”(shi :shi mao 。)⑧ru sheng 。gu han yu you ping 、shang 、qu 、ru si chong sheng diao 。

    chao :

    (yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”

    zhong :

    ①zhong le ;jie shu 。《shi jing ·da ya ·dang 》:“mi (mí)bu you chu ,xian (xiǎn)ke you zhong 。”(mi :mo 。xian :shao 。ke :neng 。)《sun zi bing fa ·shi pian 》:“zhong er fu shi ,ri yue shi ye 。”②sheng ming wan jie ;si 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“lao mu jin yi tian nian zhong ,zheng jiang wei zhi ji zhe yong 。”(zheng :ren ming 。)③zi shi zhi zhong 。《zhan guo ce ·wei ce si 》:“shou de yu xian wang ,yuan zhong shou zhi 。”④fu ci 。zhong gui ;zhong yu 。《zhan guo ce ·ji ce er 》:“wei she zu zhe ,zhong wang ji jiu 。”⑤jin ;quan 。《lao zi 》:“zhou yu bu zhong ri 。”[zhong ……ju ……]ji ……you ……。《shi jing ·bei feng ·zhong feng 》:“zhong feng ju bao 。”(bao :ji yu 。)