• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 燕趙休矜出佳麗,宮闈不擬選才人。

    “燕趙休矜出佳麗,宮闈不擬選才人。”詩句出處:《承聞河北諸節度入朝歡喜口號絕》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    祿山作逆降天誅,更有思明亦已無。
    洶洶人寰猶不定,時時鬥戰欲何須。

    社稷蒼生計必安,蠻夷雜種錯相幹。
    周宣漢武今王是,孝子忠臣後代看。

    喧喧道路多歌謠,河北將軍盡入朝。
    始是乾坤王室正,卻交江漢客魂銷。

    不道諸公無表來,茫然庶事遣人猜。
    擁兵相學幹戈銳,使者徒勞百萬回。

    鳴玉鏘金盡正臣,修文偃武不無人。
    興王會靜妖氛氣,聖壽宜過一萬春。

    英雄見事若通神,聖哲為心小一身。
    燕趙休矜出佳麗,宮闈不擬選才人。

    抱病江天白首郎,空山樓閣暮春光。
    衣冠是日朝天子,草奏何時入帝鄉。

    澶漫山東一百州,削成如桉抱青丘。
    苞茅重入歸關內,王祭還供盡海頭。

    東逾遼水北滹沱,星象風雲喜共和。
    紫氣關臨天地闊,黃金臺貯俊賢多。

    漁陽突騎邯鄲兒,酒酣並轡金鞭垂。
    意氣即歸雙闕舞,雄豪復遣五陵知。

    李相將軍擁薊門,白頭雖老赤心存。
    竟能盡說諸侯入,知有從來天子尊。

    十二年來多戰場,天威已息陣堂堂。
    神靈漢代中興主,功業汾陽異姓王。

    【註釋】:

    燕:

    (一)①燕子。《史記·陳涉世傢》:“燕雀安知鴻鵠之志哉!”(安:哪裡。鴻:雁。鵠:天鵝。志:志向。)②安逸;安閑。《史記·萬石君傳》:“雖燕居必冠。”(冠:戴帽。表示恭敬。)③接近;親近。《韓非子·難三》:“士之用不在近遠,而俳(pái)優侏儒,固人主之所與燕也。”(俳優:古代以樂舞作諧戲的藝人。侏儒:雜技藝人。)④輕慢;褻瀆。蘇軾《題楊次公春蘭》:“丹青寫真色,欲補《離騷》傳。對之如靈均,冠佩不敢燕。”(靈均:屈原的字。)⑤通“宴”。宴飲。《詩經·小雅·鹿鳴》:“我有旨酒,嘉賓式燕以敖。”(式:與。敖:遨遊。)(二)yān 周代諸侯國名。戰國時七雄之一。在今河北北部與遼寧南部。《韓非子·初見秦》:“親齊、燕,以成霸王之名。”[燕支]1.草名。可作紅色染料、顏料。《南史·齊紀下·廢帝海陵王》:“武帝時以燕支為宋衣。”代指紅色。白居易《題郡中荔枝詩十八韻》:“燕支掌中顆,甘露舌頭漿。”也作“燕脂”。2.山名。在匈奴境內。李白《王昭君》之一:“燕支長寒雪作花。”也泛指北地。李白《代贈遠》:“燕支多美女,走馬輕風雪。”

    趙:

    ①疾行。《穆天子傳》卷二:“己卯,天子北征,趙行□舍。”②周代諸侯國名,戰國七雄之一。原是晉國的一部分。戰國初趙烈侯與魏、韓三傢分晉自立。在今山西北部、河北西部和南部一帶。

    休:

    ①休息。歐陽修《醉翁亭記》:“行者休於樹。”②停止;罷休。蒲松齡《促織》:“少年大駭,急解令休止。”③美善;吉祥。《詩經·大雅·江漢》:“對揚王休。”(報答和宣揚周王的美德。)④喜。《詩經·小雅·菁菁者莪》:“既見君子,我心則休。”⑤封建時代指丈夫離棄妻子。⑥副詞。不要。杜甫《戲贈友》:“勸君休嘆息。”⑦句末語氣詞。相當於“瞭”、“罷”。呂勝己《南鄉子》:“笑道漁翁太拙休!”

    矜:

    (一)①憐憫;同情。《詩經·小雅·巷伯》:“視彼驕人,矜此勞人。”《陳情表》:“伏惟聖朝以孝治天下,凡在故老,猶蒙矜育。”②謹慎。《漢書·賈誼傳》:“嬰以廉恥,故人矜節行。”(嬰:加。)③端莊。《論語·衛靈公》:“君子矜而不爭,群而不黨。”④崇尚。《漢書·地理志下》:“故至今其士多好經術,矜功名。”⑤驕傲。《鹽鐵論·相刺》:“袁盎面刺絳侯之驕矜。”⑥誇耀。歐陽修《賣油翁》:“陳康肅公堯咨善射,當世無雙,公亦以此自矜。”《國語·越語下》:“勞而不矜其功。”⑦危險。《詩經·小雅·菀(yùn)柳》:“居以兇矜。”(菀:枯。)(二) qín 矛或戟的柄。《漢書·徐樂傳》:“起窮巷,奮棘矜。”(棘:通“戟”。)(三) guān 同“鰥”。無妻的老人或喪妻的人。《詩經·大雅·烝民》:“不侮矜寡。”《禮記·王制》:“老而無妻者謂之矜,老而無夫者謂之寡。”

    出:

    ①出去;從裡面到外面。屈原《九歌·國殤》:“出不入兮往不返。”②到;到達。《漢書·霍光傳》:“築神道,北臨昭靈,南出承恩。”(神道:墓道。昭靈、承恩:皆館名。)③超過;超越。《論語· 鄉黨》:“祭肉不出三日。”白居易《與元九書》:“自思所陳亦無出足下之見。”④發出。《商君書·更法》:“於是遂出墾草令。”⑤指天然生長或人工生產。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”⑥產生;發生。《荀子·勸學》:“肉腐出蟲。”(腐:腐爛。)⑦出現;露出。葛洪《抱樸子·外篇· 省煩》:“枝分葉散,重出互見。”(重:重復。)蘇軾《後赤壁賦》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食貨志上五》:“又農民出錢,難於出力。”(比出力困難。)曹操《收租調令》:“戶出絹二匹。”⑨指引文、典故等來源於某書。《後漢書·孔融傳》:“(曹操)後問出何經典。”⑩舊指離棄妻子。《孟子· 離婁下》:“出妻屏子,終身不養焉。”(11)指花瓣。《宋書·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪獨六出。”(花雪:雪花。)[出塵]1.超出塵俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之標,瀟灑出塵之想。”2.佛教用語。脫離煩惱的塵俗。《四十二章經》二三:“故曰凡夫透得此門,出塵羅漢。”[出閤]1.皇子出就封國。《南齊書·江謐傳》:“諸皇子出閤用文武主帥,皆以委謐。”2.指閣臣出任外職。《梁書·江蒨傳》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“雖穠華可尚,出閤未期,而湯沐先施,分封有據。”後用為女子出嫁的通稱。[出首]1.自首。《晉書·華軼傳》:“尋而軼敗,(高)悝藏匿軼二子及妻,崎嶇經年,既而遇赦,悝攜之出首。”2.檢舉;告發。王實甫《西廂記》三本二折:“我將這簡貼兒去夫人行出首去來。”

    佳:

    ①美;美好。傅玄《吳楚歌》:“燕人美兮趙女佳。”屈原《九歌·湘夫人》:“聞佳人兮召予。”②贊美。蘇舜欽《和韓三謁歐陽九之作》:“韓子我所佳。”

    佳麗:

    ①美好,漂亮。《楚辭·九章·抽思》:“好姱~~兮,牉獨處此異域。”②指美女。鮑泉《詠薔薇》:“~~新妝罷,含笑折芳叢。”

    麗:

    (一)①成雙的;成對的。劉勰《文心雕龍·麗辭》:“麗辭之體,凡有四對。”《周禮·夏官·校人》:“麗馬一圉(yǔ),八麗一師。”(圉:養馬的人。師:指掌管馬匹的人。)②附著;依附。《禮記·祭義》:“祭之日,君牽牲……既入廟門,麗於碑。”③華麗美好。杜甫《戲為六絕句》之五:“清詞麗句必為鄰。”(為鄰:指借鑒。)④美麗;漂亮。曹植《洛神賦》:“睹一麗人,於巖之畔。”(巖:山崖。)⑤特指美貌女子。白居易《長恨歌》:“後宮佳麗三千人,三千寵愛在一身。”杜甫《麗人行》:“長安水邊多麗人。” (二)lí [麗水]縣名。在今浙江省。

    宮:

    ①房屋;住宅。《周易·系辭下》:“上古穴居而野處,後世聖人易之以宮室。”②帝王的宮殿。《史記·秦始皇本紀》:“作宮阿房,故天下謂之阿房宮。”③宗廟;神廟。《洛陽伽藍記·永寧寺》:“須彌寶殿,兜率凈宮,莫尚於斯也。”④古代五刑之一。殘害男子生殖器,破壞婦女生殖機能的刑罰。《漢書·景帝紀》:“除宮刑,出美人。”⑤古代五聲“宮商角徵羽”音階的第一音。相當於簡譜的“1”。《宋書· 律歷志上》:“宮、商、角、徵、羽,謂之五聲。”

    闈:

    ①宮中小門。《周禮·地官·保氏》:“使其屬守王闈。”《左傳·哀公十四年》:“攻闈與大門,皆不勝。”②泛指門。《國語·吳語》:“棘闈不納。”(棘:楚邑名。)③皇後與妃子居住的地方。《後漢書·皇後紀上》:“後正位宮闈,同體天王。”④父母居室。黃庭堅《送蒲元禮南歸》:“此行省親闈。”⑤考場。王應奎《柳南隨筆》卷二:“至己亥歲張又入闈。”⑥科舉考試。姚合《別胡逸》:“記得春闈同席試。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    擬:

    ①忖度;思量。《周易·系辭上》:“擬之而後言,議之而後動。”②比擬;相比。陸遊《入蜀記》:“(小孤山)自數十裡外望之,碧峰巉然孤起,上幹雲霄,已非他山可擬。”③比劃,用兵器作出殺人的樣子。《漢書·蘇建傳附蘇武》:“(衛律)復舉劍擬之,武不動。”④模擬;仿照。《漢書·揚雄傳》:“常擬之以為式。”⑤打算;準備。《齊民要術·收種》:“至春治取,別種,以擬明年種子。”⑥估量;預料。辛棄疾《摸魚兒》:“準擬佳期又誤。”⑦起草;設計。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“命君擬旨。”

    選:

    ①選擇;挑揀。賈思勰《齊民要術·收種》:“選好穗絕色者。”②選舉;舉薦。《禮記·禮運》:“選賢與能。”③選輯成冊的作品。王士禛等《師友詩傳錄》:“文之有選,自蕭維摩始也。”④遣送;放逐。《左傳·昭公元年》:“弗去,懼選。”

    才:

    ①副詞。表示此前不久。晁錯《言守邊備塞疏》:“救之,少發則不足,多發,遠縣才至,則胡又已去。”(胡:指匈奴。)②僅僅;隻。陶潛《桃花源記》:“初極狹,才通人。”③表示在某種條件下結果怎樣。《老殘遊記》第十二回:“問瞭鄉人,才尋著瞭關帝廟。”

    才人:

    有才能的人。《論衡·書解》:“故~~能令其行可尊,不能使人必法己。”也作“材人”。《左傳·文公十六年》:“國之~~,無不事也”。


  • 燕赵休矜出佳丽,宫闱不拟选才人。

    “燕赵休矜出佳丽,宫闱不拟选才人。”诗句出处:《承闻河北诸节度入朝欢喜口号绝》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    禄山作逆降天诛,更有思明亦已无。
    汹汹人寰犹不定,时时斗战欲何须。

    社稷苍生计必安,蛮夷杂种错相干。
    周宣汉武今王是,孝子忠臣后代看。

    喧喧道路多歌谣,河北将军尽入朝。
    始是乾坤王室正,却交江汉客魂销。

    不道诸公无表来,茫然庶事遣人猜。
    拥兵相学干戈锐,使者徒劳百万回。

    鸣玉锵金尽正臣,修文偃武不无人。
    兴王会静妖氛气,圣寿宜过一万春。

    英雄见事若通神,圣哲为心小一身。
    燕赵休矜出佳丽,宫闱不拟选才人。

    抱病江天白首郎,空山楼阁暮春光。
    衣冠是日朝天子,草奏何时入帝乡。

    澶漫山东一百州,削成如桉抱青丘。
    苞茅重入归关内,王祭还供尽海头。

    东逾辽水北滹沱,星象风云喜共和。
    紫气关临天地阔,黄金台贮俊贤多。

    渔阳突骑邯郸儿,酒酣并辔金鞭垂。
    意气即归双阙舞,雄豪复遣五陵知。

    李相将军拥蓟门,白头虽老赤心存。
    竟能尽说诸侯入,知有从来天子尊。

    十二年来多战场,天威已息阵堂堂。
    神灵汉代中兴主,功业汾阳异姓王。

    【注释】:

    燕:

    (一)①燕子。《史记·陈涉世家》:“燕雀安知鸿鹄之志哉!”(安:哪里。鸿:雁。鹄:天鹅。志:志向。)②安逸;安闲。《史记·万石君传》:“虽燕居必冠。”(冠:戴帽。表示恭敬。)③接近;亲近。《韩非子·难三》:“士之用不在近远,而俳(pái)优侏儒,固人主之所与燕也。”(俳优:古代以乐舞作谐戏的艺人。侏儒:杂技艺人。)④轻慢;亵渎。苏轼《题杨次公春兰》:“丹青写真色,欲补《离骚》传。对之如灵均,冠佩不敢燕。”(灵均:屈原的字。)⑤通“宴”。宴饮。《诗经·小雅·鹿鸣》:“我有旨酒,嘉宾式燕以敖。”(式:与。敖:遨游。)(二)yān 周代诸侯国名。战国时七雄之一。在今河北北部与辽宁南部。《韩非子·初见秦》:“亲齐、燕,以成霸王之名。”[燕支]1.草名。可作红色染料、颜料。《南史·齐纪下·废帝海陵王》:“武帝时以燕支为宋衣。”代指红色。白居易《题郡中荔枝诗十八韵》:“燕支掌中颗,甘露舌头浆。”也作“燕脂”。2.山名。在匈奴境内。李白《王昭君》之一:“燕支长寒雪作花。”也泛指北地。李白《代赠远》:“燕支多美女,走马轻风雪。”

    赵:

    ①疾行。《穆天子传》卷二:“己卯,天子北征,赵行□舍。”②周代诸侯国名,战国七雄之一。原是晋国的一部分。战国初赵烈侯与魏、韩三家分晋自立。在今山西北部、河北西部和南部一带。

    休:

    ①休息。欧阳修《醉翁亭记》:“行者休于树。”②停止;罢休。蒲松龄《促织》:“少年大骇,急解令休止。”③美善;吉祥。《诗经·大雅·江汉》:“对扬王休。”(报答和宣扬周王的美德。)④喜。《诗经·小雅·菁菁者莪》:“既见君子,我心则休。”⑤封建时代指丈夫离弃妻子。⑥副词。不要。杜甫《戏赠友》:“劝君休叹息。”⑦句末语气词。相当于“了”、“罢”。吕胜己《南乡子》:“笑道渔翁太拙休!”

    矜:

    (一)①怜悯;同情。《诗经·小雅·巷伯》:“视彼骄人,矜此劳人。”《陈情表》:“伏惟圣朝以孝治天下,凡在故老,犹蒙矜育。”②谨慎。《汉书·贾谊传》:“婴以廉耻,故人矜节行。”(婴:加。)③端庄。《论语·卫灵公》:“君子矜而不争,群而不党。”④崇尚。《汉书·地理志下》:“故至今其士多好经术,矜功名。”⑤骄傲。《盐铁论·相刺》:“袁盎面刺绛侯之骄矜。”⑥夸耀。欧阳修《卖油翁》:“陈康肃公尧咨善射,当世无双,公亦以此自矜。”《国语·越语下》:“劳而不矜其功。”⑦危险。《诗经·小雅·菀(yùn)柳》:“居以凶矜。”(菀:枯。)(二) qín 矛或戟的柄。《汉书·徐乐传》:“起穷巷,奋棘矜。”(棘:通“戟”。)(三) guān 同“鳏”。无妻的老人或丧妻的人。《诗经·大雅·烝民》:“不侮矜寡。”《礼记·王制》:“老而无妻者谓之矜,老而无夫者谓之寡。”

    出:

    ①出去;从里面到外面。屈原《九歌·国殇》:“出不入兮往不返。”②到;到达。《汉书·霍光传》:“筑神道,北临昭灵,南出承恩。”(神道:墓道。昭灵、承恩:皆馆名。)③超过;超越。《论语· 乡党》:“祭肉不出三日。”白居易《与元九书》:“自思所陈亦无出足下之见。”④发出。《商君书·更法》:“于是遂出垦草令。”⑤指天然生长或人工生产。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”⑥产生;发生。《荀子·劝学》:“肉腐出虫。”(腐:腐烂。)⑦出现;露出。葛洪《抱朴子·外篇· 省烦》:“枝分叶散,重出互见。”(重:重复。)苏轼《后赤壁赋》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食货志上五》:“又农民出钱,难于出力。”(比出力困难。)曹操《收租调令》:“户出绢二匹。”⑨指引文、典故等来源于某书。《后汉书·孔融传》:“(曹操)后问出何经典。”⑩旧指离弃妻子。《孟子· 离娄下》:“出妻屏子,终身不养焉。”(11)指花瓣。《宋书·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪独六出。”(花雪:雪花。)[出尘]1.超出尘俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之标,潇洒出尘之想。”2.佛教用语。脱离烦恼的尘俗。《四十二章经》二三:“故曰凡夫透得此门,出尘罗汉。”[出閤]1.皇子出就封国。《南齐书·江谧传》:“诸皇子出閤用文武主帅,皆以委谧。”2.指阁臣出任外职。《梁书·江蒨传》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“虽秾华可尚,出閤未期,而汤沐先施,分封有据。”后用为女子出嫁的通称。[出首]1.自首。《晋书·华轶传》:“寻而轶败,(高)悝藏匿轶二子及妻,崎岖经年,既而遇赦,悝携之出首。”2.检举;告发。王实甫《西厢记》三本二折:“我将这简贴儿去夫人行出首去来。”

    佳:

    ①美;美好。傅玄《吴楚歌》:“燕人美兮赵女佳。”屈原《九歌·湘夫人》:“闻佳人兮召予。”②赞美。苏舜钦《和韩三谒欧阳九之作》:“韩子我所佳。”

    佳丽:

    ①美好,漂亮。《楚辞·九章·抽思》:“好姱~~兮,牉独处此异域。”②指美女。鲍泉《咏蔷薇》:“~~新妆罢,含笑折芳丛。”

    丽:

    (一)①成双的;成对的。刘勰《文心雕龙·丽辞》:“丽辞之体,凡有四对。”《周礼·夏官·校人》:“丽马一圉(yǔ),八丽一师。”(圉:养马的人。师:指掌管马匹的人。)②附着;依附。《礼记·祭义》:“祭之日,君牵牲……既入庙门,丽于碑。”③华丽美好。杜甫《戏为六绝句》之五:“清词丽句必为邻。”(为邻:指借鉴。)④美丽;漂亮。曹植《洛神赋》:“睹一丽人,于岩之畔。”(岩:山崖。)⑤特指美貌女子。白居易《长恨歌》:“后宫佳丽三千人,三千宠爱在一身。”杜甫《丽人行》:“长安水边多丽人。” (二)lí [丽水]县名。在今浙江省。

    宫:

    ①房屋;住宅。《周易·系辞下》:“上古穴居而野处,后世圣人易之以宫室。”②帝王的宫殿。《史记·秦始皇本纪》:“作宫阿房,故天下谓之阿房宫。”③宗庙;神庙。《洛阳伽蓝记·永宁寺》:“须弥宝殿,兜率净宫,莫尚于斯也。”④古代五刑之一。残害男子生殖器,破坏妇女生殖机能的刑罚。《汉书·景帝纪》:“除宫刑,出美人。”⑤古代五声“宫商角徵羽”音阶的第一音。相当于简谱的“1”。《宋书· 律历志上》:“宫、商、角、徵、羽,谓之五声。”

    闱:

    ①宫中小门。《周礼·地官·保氏》:“使其属守王闱。”《左传·哀公十四年》:“攻闱与大门,皆不胜。”②泛指门。《国语·吴语》:“棘闱不纳。”(棘:楚邑名。)③皇后与妃子居住的地方。《后汉书·皇后纪上》:“后正位宫闱,同体天王。”④父母居室。黄庭坚《送蒲元礼南归》:“此行省亲闱。”⑤考场。王应奎《柳南随笔》卷二:“至己亥岁张又入闱。”⑥科举考试。姚合《别胡逸》:“记得春闱同席试。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    拟:

    ①忖度;思量。《周易·系辞上》:“拟之而后言,议之而后动。”②比拟;相比。陆游《入蜀记》:“(小孤山)自数十里外望之,碧峰巉然孤起,上干云霄,已非他山可拟。”③比划,用兵器作出杀人的样子。《汉书·苏建传附苏武》:“(卫律)复举剑拟之,武不动。”④模拟;仿照。《汉书·扬雄传》:“常拟之以为式。”⑤打算;准备。《齐民要术·收种》:“至春治取,别种,以拟明年种子。”⑥估量;预料。辛弃疾《摸鱼儿》:“准拟佳期又误。”⑦起草;设计。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“命君拟旨。”

    选:

    ①选择;挑拣。贾思勰《齐民要术·收种》:“选好穗绝色者。”②选举;举荐。《礼记·礼运》:“选贤与能。”③选辑成册的作品。王士禛等《师友诗传录》:“文之有选,自萧维摩始也。”④遣送;放逐。《左传·昭公元年》:“弗去,惧选。”

    才:

    ①副词。表示此前不久。晁错《言守边备塞疏》:“救之,少发则不足,多发,远县才至,则胡又已去。”(胡:指匈奴。)②仅仅;只。陶潜《桃花源记》:“初极狭,才通人。”③表示在某种条件下结果怎样。《老残游记》第十二回:“问了乡人,才寻着了关帝庙。”

    才人:

    有才能的人。《论衡·书解》:“故~~能令其行可尊,不能使人必法己。”也作“材人”。《左传·文公十六年》:“国之~~,无不事也”。


  • yan zhao xiu jin chu jia li ,gong wei bu ni shua cai ren 。

    “yan zhao xiu jin chu jia li ,gong wei bu ni shua cai ren 。”shi gou chu chu :《cheng wen he bei zhu jie du ru chao huan xi kou hao jue 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    lu shan zuo ni jiang tian zhu ,geng you sai ming yi yi mo 。
    xiong xiong ren huan you bu ding ,shi shi dou zhan yu he xu 。

    she ji cang sheng ji bi an ,man yi za chong cuo xiang gan 。
    zhou xuan han wu jin wang shi ,xiao zi zhong chen hou dai kan 。

    xuan xuan dao lu duo ge yao ,he bei jiang jun jin ru chao 。
    shi shi gan kun wang shi zheng ,que jiao jiang han ke hun xiao 。

    bu dao zhu gong mo biao lai ,mang ran shu shi qian ren cai 。
    yong bing xiang xue gan ge rui ,shi zhe tu lao bai mo hui 。

    ming yu qiang jin jin zheng chen ,xiu wen yan wu bu mo ren 。
    xing wang hui jing yao fen qi ,sheng shou yi guo yi mo chun 。

    ying xiong jian shi re tong shen ,sheng zhe wei xin xiao yi shen 。
    yan zhao xiu jin chu jia li ,gong wei bu ni shua cai ren 。

    bao bing jiang tian bai shou lang ,kong shan lou ge mu chun guang 。
    yi guan shi ri chao tian zi ,cao zou he shi ru di xiang 。

    chan man shan dong yi bai zhou ,xiao cheng ru an bao qing qiu 。
    bao mao chong ru gui guan nei ,wang ji hai gong jin hai tou 。

    dong yu liao shui bei hu duo ,xing xiang feng yun xi gong he 。
    zi qi guan lin tian de kuo ,huang jin tai zhu jun xian duo 。

    yu yang tu ji han dan er ,jiu han bing pei jin bian chui 。
    yi qi ji gui shuang que wu ,xiong hao fu qian wu ling zhi 。

    li xiang jiang jun yong ji men ,bai tou sui lao chi xin cun 。
    jing neng jin shui zhu hou ru ,zhi you cong lai tian zi zun 。

    shi er nian lai duo zhan chang ,tian wei yi xi zhen tang tang 。
    shen ling han dai zhong xing zhu ,gong ye fen yang yi xing wang 。

    【zhu shi 】:

    yan :

    (yi )①yan zi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“yan qiao an zhi hong gu zhi zhi zai !”(an :na li 。hong :yan 。gu :tian e 。zhi :zhi xiang 。)②an yi ;an xian 。《shi ji ·mo dan jun chuan 》:“sui yan ju bi guan 。”(guan :dai mao 。biao shi gong jing 。)③jie jin ;qin jin 。《han fei zi ·nan san 》:“shi zhi yong bu zai jin yuan ,er pai (pái)you zhu ru ,gu ren zhu zhi suo yu yan ye 。”(pai you :gu dai yi le wu zuo xie hu de yi ren 。zhu ru :za ji yi ren 。)④qing man ;xie du 。su shi 《ti yang ci gong chun lan 》:“dan qing xie zhen se ,yu bu 《li sao 》chuan 。dui zhi ru ling jun ,guan pei bu gan yan 。”(ling jun :qu yuan de zi 。)⑤tong “yan ”。yan yin 。《shi jing ·xiao ya ·lu ming 》:“wo you zhi jiu ,jia bin shi yan yi ao 。”(shi :yu 。ao :ao you 。)(er )yān zhou dai zhu hou guo ming 。zhan guo shi qi xiong zhi yi 。zai jin he bei bei bu yu liao ning na bu 。《han fei zi ·chu jian qin 》:“qin ji 、yan ,yi cheng ba wang zhi ming 。”[yan zhi ]1.cao ming 。ke zuo gong se ran liao 、yan liao 。《na shi ·ji ji xia ·fei di hai ling wang 》:“wu di shi yi yan zhi wei song yi 。”dai zhi gong se 。bai ju yi 《ti jun zhong li zhi shi shi ba yun 》:“yan zhi zhang zhong ke ,gan lou she tou jiang 。”ye zuo “yan zhi ”。2.shan ming 。zai xiong nu jing nei 。li bai 《wang zhao jun 》zhi yi :“yan zhi chang han xue zuo hua 。”ye fan zhi bei de 。li bai 《dai zeng yuan 》:“yan zhi duo mei nv ,zou ma qing feng xue 。”

    zhao :

    ①ji hang 。《mu tian zi chuan 》juan er :“ji mao ,tian zi bei zheng ,zhao hang □she 。”②zhou dai zhu hou guo ming ,zhan guo qi xiong zhi yi 。yuan shi jin guo de yi bu fen 。zhan guo chu zhao lie hou yu wei 、han san jia fen jin zi li 。zai jin shan xi bei bu 、he bei xi bu he na bu yi dai 。

    xiu :

    ①xiu xi 。ou yang xiu 《zui weng ting ji 》:“hang zhe xiu yu shu 。”②ting zhi ;ba xiu 。pu song ling 《cu zhi 》:“shao nian da hai ,ji jie ling xiu zhi 。”③mei shan ;ji xiang 。《shi jing ·da ya ·jiang han 》:“dui yang wang xiu 。”(bao da he xuan yang zhou wang de mei de 。)④xi 。《shi jing ·xiao ya ·jing jing zhe e 》:“ji jian jun zi ,wo xin ze xiu 。”⑤feng jian shi dai zhi zhang fu li qi qi zi 。⑥fu ci 。bu yao 。du fu 《hu zeng you 》:“quan jun xiu tan xi 。”⑦gou mo yu qi ci 。xiang dang yu “le ”、“ba ”。lv sheng ji 《na xiang zi 》:“xiao dao yu weng tai zhuo xiu !”

    jin :

    (yi )①lian min ;tong qing 。《shi jing ·xiao ya ·hang bai 》:“shi bi jiao ren ,jin ci lao ren 。”《chen qing biao 》:“fu wei sheng chao yi xiao zhi tian xia ,fan zai gu lao ,you meng jin yo 。”②jin shen 。《han shu ·gu yi chuan 》:“ying yi lian chi ,gu ren jin jie hang 。”(ying :jia 。)③duan zhuang 。《lun yu ·wei ling gong 》:“jun zi jin er bu zheng ,qun er bu dang 。”④chong shang 。《han shu ·de li zhi xia 》:“gu zhi jin ji shi duo hao jing shu ,jin gong ming 。”⑤jiao ao 。《yan tie lun ·xiang ci 》:“yuan ang mian ci jiang hou zhi jiao jin 。”⑥kua yao 。ou yang xiu 《mai you weng 》:“chen kang su gong yao zi shan she ,dang shi mo shuang ,gong yi yi ci zi jin 。”《guo yu ·yue yu xia 》:“lao er bu jin ji gong 。”⑦wei xian 。《shi jing ·xiao ya ·wan (yùn)liu 》:“ju yi xiong jin 。”(wan :ku 。)(er ) qín mao huo ji de bing 。《han shu ·xu le chuan 》:“qi qiong hang ,fen ji jin 。”(ji :tong “ji ”。)(san ) guān tong “guan ”。mo qi de lao ren huo sang qi de ren 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“bu wu jin gua 。”《li ji ·wang zhi 》:“lao er mo qi zhe wei zhi jin ,lao er mo fu zhe wei zhi gua 。”

    chu :

    ①chu qu ;cong li mian dao wai mian 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan 。”②dao ;dao da 。《han shu ·huo guang chuan 》:“zhu shen dao ,bei lin zhao ling ,na chu cheng en 。”(shen dao :mu dao 。zhao ling 、cheng en :jie guan ming 。)③chao guo ;chao yue 。《lun yu · xiang dang 》:“ji rou bu chu san ri 。”bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“zi sai suo chen yi mo chu zu xia zhi jian 。”④fa chu 。《shang jun shu ·geng fa 》:“yu shi sui chu ken cao ling 。”⑤zhi tian ran sheng chang huo ren gong sheng chan 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”⑥chan sheng ;fa sheng 。《xun zi ·quan xue 》:“rou fu chu chong 。”(fu :fu lan 。)⑦chu xian ;lou chu 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian · sheng fan 》:“zhi fen xie san ,chong chu hu jian 。”(chong :chong fu 。)su shi 《hou chi bi fu 》:“shan gao yue xiao ,shui la dan chu 。”⑧na chu ;zhi chu 。《song shi ·shi huo zhi shang wu 》:“you nong min chu qian ,nan yu chu li 。”(bi chu li kun nan 。)cao cao 《shou zu diao ling 》:“hu chu juan er pi 。”⑨zhi yin wen 、dian gu deng lai yuan yu mou shu 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“(cao cao )hou wen chu he jing dian 。”⑩jiu zhi li qi qi zi 。《meng zi · li lou xia 》:“chu qi bing zi ,zhong shen bu yang yan 。”(11)zhi hua ban 。《song shu ·fu rui zhi xia 》:“cao mu hua duo wu chu ,hua xue du liu chu 。”(hua xue :xue hua 。)[chu chen ]1.chao chu chen su 。kong zhi gui 《bei shan yi wen 》:“geng jie ba su zhi biao ,xiao sa chu chen zhi xiang 。”2.fo jiao yong yu 。tuo li fan nao de chen su 。《si shi er zhang jing 》er san :“gu yue fan fu tou de ci men ,chu chen luo han 。”[chu 閤]1.huang zi chu jiu feng guo 。《na ji shu ·jiang mi chuan 》:“zhu huang zi chu 閤yong wen wu zhu shuai ,jie yi wei mi 。”2.zhi ge chen chu ren wai zhi 。《liang shu ·jiang qian chuan 》:“chu ,wang tai chu 閤。”3.gong zhu chu jia 。yuan zhen 《qi nv feng gong zhu zhi 》:“sui nong hua ke shang ,chu 閤wei ji ,er shang mu xian shi ,fen feng you ju 。”hou yong wei nv zi chu jia de tong chen 。[chu shou ]1.zi shou 。《jin shu ·hua yi chuan 》:“xun er yi bai ,(gao )kui cang ni yi er zi ji qi ,qi qu jing nian ,ji er yu she ,kui xie zhi chu shou 。”2.jian ju ;gao fa 。wang shi fu 《xi xiang ji 》san ben er she :“wo jiang zhe jian tie er qu fu ren hang chu shou qu lai 。”

    jia :

    ①mei ;mei hao 。fu xuan 《wu chu ge 》:“yan ren mei xi zhao nv jia 。”qu yuan 《jiu ge ·xiang fu ren 》:“wen jia ren xi shao yu 。”②zan mei 。su shun qin 《he han san ye ou yang jiu zhi zuo 》:“han zi wo suo jia 。”

    jia li :

    ①mei hao ,piao liang 。《chu ci ·jiu zhang ·chou sai 》:“hao hu ~~xi ,pan du chu ci yi yu 。”②zhi mei nv 。bao quan 《yong qiang wei 》:“~~xin zhuang ba ,han xiao she fang cong 。”

    li :

    (yi )①cheng shuang de ;cheng dui de 。liu xie 《wen xin diao long ·li ci 》:“li ci zhi ti ,fan you si dui 。”《zhou li ·xia guan ·jiao ren 》:“li ma yi yu (yǔ),ba li yi shi 。”(yu :yang ma de ren 。shi :zhi zhang guan ma pi de ren 。)②fu zhao ;yi fu 。《li ji ·ji yi 》:“ji zhi ri ,jun qian sheng ……ji ru miao men ,li yu bei 。”③hua li mei hao 。du fu 《hu wei liu jue gou 》zhi wu :“qing ci li gou bi wei lin 。”(wei lin :zhi jie jian 。)④mei li ;piao liang 。cao zhi 《luo shen fu 》:“du yi li ren ,yu yan zhi pan 。”(yan :shan ya 。)⑤te zhi mei mao nv zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“hou gong jia li san qian ren ,san qian chong ai zai yi shen 。”du fu 《li ren hang 》:“chang an shui bian duo li ren 。” (er )lí [li shui ]xian ming 。zai jin zhe jiang sheng 。

    gong :

    ①fang wu ;zhu zhai 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu xue ju er ye chu ,hou shi sheng ren yi zhi yi gong shi 。”②di wang de gong dian 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“zuo gong a fang ,gu tian xia wei zhi a fang gong 。”③zong miao ;shen miao 。《luo yang ga lan ji ·yong ning si 》:“xu mi bao dian ,dou lv jing gong ,mo shang yu si ye 。”④gu dai wu xing zhi yi 。can hai nan zi sheng shi qi ,po huai fu nv sheng shi ji neng de xing fa 。《han shu ·jing di ji 》:“chu gong xing ,chu mei ren 。”⑤gu dai wu sheng “gong shang jiao zheng yu ”yin jie de di yi yin 。xiang dang yu jian pu de “1”。《song shu · lv li zhi shang 》:“gong 、shang 、jiao 、zheng 、yu ,wei zhi wu sheng 。”

    wei :

    ①gong zhong xiao men 。《zhou li ·de guan ·bao shi 》:“shi ji shu shou wang wei 。”《zuo chuan ·ai gong shi si nian 》:“gong wei yu da men ,jie bu sheng 。”②fan zhi men 。《guo yu ·wu yu 》:“ji wei bu na 。”(ji :chu yi ming 。)③huang hou yu fei zi ju zhu de de fang 。《hou han shu ·huang hou ji shang 》:“hou zheng wei gong wei ,tong ti tian wang 。”④fu mu ju shi 。huang ting jian 《song pu yuan li na gui 》:“ci hang sheng qin wei 。”⑤kao chang 。wang ying kui 《liu na sui bi 》juan er :“zhi ji hai sui zhang you ru wei 。”⑥ke ju kao shi 。yao ge 《bie hu yi 》:“ji de chun wei tong xi shi 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    ni :

    ①cun du ;sai liang 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“ni zhi er hou yan ,yi zhi er hou dong 。”②bi ni ;xiang bi 。liu you 《ru shu ji 》:“(xiao gu shan )zi shu shi li wai wang zhi ,bi feng chan ran gu qi ,shang gan yun xiao ,yi fei ta shan ke ni 。”③bi hua ,yong bing qi zuo chu sha ren de yang zi 。《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“(wei lv )fu ju jian ni zhi ,wu bu dong 。”④mo ni ;fang zhao 。《han shu ·yang xiong chuan 》:“chang ni zhi yi wei shi 。”⑤da suan ;zhun bei 。《ji min yao shu ·shou chong 》:“zhi chun zhi qu ,bie chong ,yi ni ming nian chong zi 。”⑥gu liang ;yu liao 。xin qi ji 《mo yu er 》:“zhun ni jia ji you wu 。”⑦qi cao ;she ji 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“ming jun ni zhi 。”

    shua :

    ①shua ze ;tiao jian 。gu sai xie 《ji min yao shu ·shou chong 》:“shua hao sui jue se zhe 。”②shua ju ;ju jian 。《li ji ·li yun 》:“shua xian yu neng 。”③shua ji cheng ce de zuo pin 。wang shi zhen deng 《shi you shi chuan lu 》:“wen zhi you shua ,zi xiao wei ma shi ye 。”④qian song ;fang zhu 。《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“fu qu ,ju shua 。”

    cai :

    ①fu ci 。biao shi ci qian bu jiu 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“jiu zhi ,shao fa ze bu zu ,duo fa ,yuan xian cai zhi ,ze hu you yi qu 。”(hu :zhi xiong nu 。)②jin jin ;zhi 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“chu ji xia ,cai tong ren 。”③biao shi zai mou chong tiao jian xia jie guo zen yang 。《lao can you ji 》di shi er hui :“wen le xiang ren ,cai xun zhao le guan di miao 。”

    cai ren :

    you cai neng de ren 。《lun heng ·shu jie 》:“gu ~~neng ling ji hang ke zun ,bu neng shi ren bi fa ji 。”ye zuo “cai ren ”。《zuo chuan ·wen gong shi liu nian 》:“guo zhi ~~,mo bu shi ye ”。