• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 登高慚思拙,匠物謝情妍。

    “登高慚思拙,匠物謝情妍。”詩句出處:《冬日述懷奉呈韋祭酒張左丞蘭臺名賢》;是唐朝詩人崔日知的作品。

    弱齡好經籍,披卷即怡然。覃精四十載,馳騁數千言。
    孔壁采遺篆,周韋考絕編。袁公論劍術,孫子敘兵篇。
    魯史君臣道,姬書日月懸。從師改炎燠,負笈遍山川。
    上異西河夏,中非北海玄。光榮拾青紫,名價接通賢。
    既重萬鐘樂,寧思二頃田。長戟同分虎,高冠亞附蟬。
    晚懷重虛曠,養志息雕鐫。登高慚思拙,匠物謝情妍。
    不慕張平子,寧希王仲宣。誰謂登龍日,翻成刻鵠年。
    循循勞善誘,軋軋思微牽。琢磨才既竭,鉆仰德彌堅。
    朽木誠為諭,捫心徒自憐。終期吞鳥夢,振翼上雲煙。
    賦成先擲地,詞高直掞天。更執摳衣禮,仍開函丈筵。
    霧披槐市藹,水靜璧池圓。願逐從風葉,飛舞翰林前。

    【註釋】:

    登:

    ①升;由低處到高處。《荀子·勸學》:“故不登高山,不知天之高也。”《徐霞客遊記·遊嵩山日記》:“凡登山以晴朗為佳。”②升任。嵇康《與山巨源絕交書》:“子文無欲卿相,而三登令尹。”(令尹:春秋時楚國最高官職。)③記載;刊登。《周禮·秋官· 司民》:“掌登萬民之數,自生齒以上,皆書於版。”(生齒:指嬰兒。)④莊稼成熟。《孟子·滕文公上》:“五谷不登。”⑤踏上。杜甫《石壕吏》:“天明登前途,獨與老翁別。”⑥副詞。立即;立刻。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“登即相許和,便可作婚姻。”(許和:答應。)

    高:

    ①高。與“低”相對。《荀子·勸學》:“故不登高山,不知天之厚也。”杜荀鶴《春宮怨》:“風暖鳥聲碎,日高花影重。”(重:重疊。)②指高度。杜甫《將赴成都草堂途中有作五首》之四:“新松恨不高千尺,惡竹應須斬萬竿。”③高級;上等;優良。《對楚王問》:“是其曲彌高,其和彌寡。”④歲數大。《左傳·昭公十五年》:“且昔而高祖孫伯黶,司晉之典籍。”⑤高超;高明的。《漢書·晁錯傳》:“對策者百餘人,唯錯為高第。”(對策:對答寫在簡策上的考題。)⑥尊崇。《莊子· 盜蹠》:“世之所高,莫若黃帝。”⑦高尚。《韓非子·五蠹》:“輕辭天子,非高也,勢薄也。”

    慚:

    羞愧。《史記· 酈生陸賈列傳》:“高帝不懌(yì)而有慚色。”

    思:

    ①思考;想。《論語·為政》:“學而不思則罔。”《荀子·勸學》:“吾嘗終日而思矣,不如須臾之所學也。”②思念;懷念。《詩經·邶風·泉水》:“靡(mǐ)日不思。”(靡:無。)李白《靜夜思》:“低頭思故鄉。”③愁思。張華《勵志詩》:“吉士思秋。”(吉士:對男子的美稱。)④心情;情緒。李煜《虞美人》:“清霜殘雪思難任。”(清霜殘雪:指鬢發已白。)柳宗元《登柳州城樓》:“海天愁思正茫茫。”⑤助詞。可用於句首或句中,調整音節。《詩經·大雅 ·思齊》:“思齊大任,文王之母。”(齊:通“齋”。莊敬。大任:即太任。王季之妻,文王之母。)⑥語氣詞,啊。《詩經·周南·漢廣》:“南有喬木,不可休思。”(喬:高大。休:休息。)

    拙:

    ①笨。《莊子·胠篋》:“大巧若拙。”②粗劣;粗鄙。錢起《奉和中書常舍人〈晚秋集賢院即事〉》:“定笑巴歌拙。”③謙詞。張居正《答石麓李相公》:“拙作俟秋冬間各呈上也。”

    匠:

    ①[名]木匠,木工。《左傳·襄公四年》:“~慶用蒲圃之檟,季孫不禦。”②[名]工匠。王充《論衡·量知》:“能穿鑿穴坎,謂之土~。”③[名]在某方面造詣很深的人。杜甫《贈特進汝陽王》:“學業醇儒富,辭華哲~能。”④[動]制造。屈原《天問》:“女媧有體,孰制~之?”

    物:

    ①雜毛牛。《詩經·小雅·無羊》:“三十維物,爾牲則具。”②客觀存在的物體。《莊子·天地》:“天地雖大,其化均也;萬物雖多,其治一也。”③特指物產。《晉書·顧榮傳》:“故國安物阜,以義成俗。”(阜:豐富。)④與“我”相對的物和人;眾人。《水經註·洛水》:“既神遊自得,不與物之”。江淹《雜體詩·雜述》:“物我俱忘懷。”⑤指外界環境。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨識,察看。《周禮·地官·艸人》:“則物其地,圖而授之。”[物議]眾人的議論,多指非議。《南史·謝靈運傳附謝幾卿》:“二人意相得……不屑物議。”

    謝:

    ①辭去官職。《禮記·曲禮上》:“大夫七十而致事,若不得謝,則必賜之幾杖。”(致事:退職。)②拒絕。《史記·儒林列傳》:“謝絕賓客。”③辭別。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“往昔初陽歲,謝傢來貴門。”④道歉;認錯。《戰國策 · 趙策四》:“入而徐趨,至而自謝。”⑤告訴。《漢書·周勃傳附周亞夫》:“使人稱謝:‘皇帝敬勞將軍。’”⑥感謝。《漢書·張湯傳》:“嘗有所薦,其人來謝。”⑦衰退。晁補之《鹽角兒·亳(bó)社觀梅》:“開時似雪,謝時似雪。”(亳:地名。)⑧遜色。劉禹錫《上杜司徒書》:“況乎道謝孔、顏。”

    情:

    ①一般的情感或情緒。《禮記·禮運》:“何謂人情?喜、怒、哀、懼、愛、惡、欲,七者弗學而能。”②特指愛情。孔尚任《桃花扇·逃難》:“情根愛胎,何時消敗?”③常理;常情。《孫子·九地》:“兵之情主速,乘人之不及。”④情形;真實情況;實情。《左傳·莊公十年》:“小大之獄,雖不能察,必以情。”⑤真實;真誠。《墨子·非攻上》:“情不知其不義也。故書其言以遺後世。”

    妍:

    美麗。顧野王《艷歌行三首》之三:“燕姬妍,趙女麗。”(姬:美女。)


  • 登高惭思拙,匠物谢情妍。

    “登高惭思拙,匠物谢情妍。”诗句出处:《冬日述怀奉呈韦祭酒张左丞兰台名贤》;是唐朝诗人崔日知的作品。

    弱龄好经籍,披卷即怡然。覃精四十载,驰骋数千言。
    孔壁采遗篆,周韦考绝编。袁公论剑术,孙子叙兵篇。
    鲁史君臣道,姬书日月悬。从师改炎燠,负笈遍山川。
    上异西河夏,中非北海玄。光荣拾青紫,名价接通贤。
    既重万钟乐,宁思二顷田。长戟同分虎,高冠亚附蝉。
    晚怀重虚旷,养志息雕镌。登高惭思拙,匠物谢情妍。
    不慕张平子,宁希王仲宣。谁谓登龙日,翻成刻鹄年。
    循循劳善诱,轧轧思微牵。琢磨才既竭,钻仰德弥坚。
    朽木诚为谕,扪心徒自怜。终期吞鸟梦,振翼上云烟。
    赋成先掷地,词高直掞天。更执抠衣礼,仍开函丈筵。
    雾披槐市蔼,水静璧池圆。愿逐从风叶,飞舞翰林前。

    【注释】:

    登:

    ①升;由低处到高处。《荀子·劝学》:“故不登高山,不知天之高也。”《徐霞客游记·游嵩山日记》:“凡登山以晴朗为佳。”②升任。嵇康《与山巨源绝交书》:“子文无欲卿相,而三登令尹。”(令尹:春秋时楚国最高官职。)③记载;刊登。《周礼·秋官· 司民》:“掌登万民之数,自生齿以上,皆书于版。”(生齿:指婴儿。)④庄稼成熟。《孟子·滕文公上》:“五谷不登。”⑤踏上。杜甫《石壕吏》:“天明登前途,独与老翁别。”⑥副词。立即;立刻。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“登即相许和,便可作婚姻。”(许和:答应。)

    高:

    ①高。与“低”相对。《荀子·劝学》:“故不登高山,不知天之厚也。”杜荀鹤《春宫怨》:“风暖鸟声碎,日高花影重。”(重:重叠。)②指高度。杜甫《将赴成都草堂途中有作五首》之四:“新松恨不高千尺,恶竹应须斩万竿。”③高级;上等;优良。《对楚王问》:“是其曲弥高,其和弥寡。”④岁数大。《左传·昭公十五年》:“且昔而高祖孙伯黶,司晋之典籍。”⑤高超;高明的。《汉书·晁错传》:“对策者百余人,唯错为高第。”(对策:对答写在简策上的考题。)⑥尊崇。《庄子· 盗跖》:“世之所高,莫若黄帝。”⑦高尚。《韩非子·五蠹》:“轻辞天子,非高也,势薄也。”

    惭:

    羞愧。《史记· 郦生陆贾列传》:“高帝不怿(yì)而有惭色。”

    思:

    ①思考;想。《论语·为政》:“学而不思则罔。”《荀子·劝学》:“吾尝终日而思矣,不如须臾之所学也。”②思念;怀念。《诗经·邶风·泉水》:“靡(mǐ)日不思。”(靡:无。)李白《静夜思》:“低头思故乡。”③愁思。张华《励志诗》:“吉士思秋。”(吉士:对男子的美称。)④心情;情绪。李煜《虞美人》:“清霜残雪思难任。”(清霜残雪:指鬓发已白。)柳宗元《登柳州城楼》:“海天愁思正茫茫。”⑤助词。可用于句首或句中,调整音节。《诗经·大雅 ·思齐》:“思齐大任,文王之母。”(齐:通“斋”。庄敬。大任:即太任。王季之妻,文王之母。)⑥语气词,啊。《诗经·周南·汉广》:“南有乔木,不可休思。”(乔:高大。休:休息。)

    拙:

    ①笨。《庄子·胠箧》:“大巧若拙。”②粗劣;粗鄙。钱起《奉和中书常舍人〈晚秋集贤院即事〉》:“定笑巴歌拙。”③谦词。张居正《答石麓李相公》:“拙作俟秋冬间各呈上也。”

    匠:

    ①[名]木匠,木工。《左传·襄公四年》:“~庆用蒲圃之槚,季孙不御。”②[名]工匠。王充《论衡·量知》:“能穿凿穴坎,谓之土~。”③[名]在某方面造诣很深的人。杜甫《赠特进汝阳王》:“学业醇儒富,辞华哲~能。”④[动]制造。屈原《天问》:“女娲有体,孰制~之?”

    物:

    ①杂毛牛。《诗经·小雅·无羊》:“三十维物,尔牲则具。”②客观存在的物体。《庄子·天地》:“天地虽大,其化均也;万物虽多,其治一也。”③特指物产。《晋书·顾荣传》:“故国安物阜,以义成俗。”(阜:丰富。)④与“我”相对的物和人;众人。《水经注·洛水》:“既神游自得,不与物之”。江淹《杂体诗·杂述》:“物我俱忘怀。”⑤指外界环境。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨识,察看。《周礼·地官·艸人》:“则物其地,图而授之。”[物议]众人的议论,多指非议。《南史·谢灵运传附谢几卿》:“二人意相得……不屑物议。”

    谢:

    ①辞去官职。《礼记·曲礼上》:“大夫七十而致事,若不得谢,则必赐之几杖。”(致事:退职。)②拒绝。《史记·儒林列传》:“谢绝宾客。”③辞别。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“往昔初阳岁,谢家来贵门。”④道歉;认错。《战国策 · 赵策四》:“入而徐趋,至而自谢。”⑤告诉。《汉书·周勃传附周亚夫》:“使人称谢:‘皇帝敬劳将军。’”⑥感谢。《汉书·张汤传》:“尝有所荐,其人来谢。”⑦衰退。晁补之《盐角儿·亳(bó)社观梅》:“开时似雪,谢时似雪。”(亳:地名。)⑧逊色。刘禹锡《上杜司徒书》:“况乎道谢孔、颜。”

    情:

    ①一般的情感或情绪。《礼记·礼运》:“何谓人情?喜、怒、哀、惧、爱、恶、欲,七者弗学而能。”②特指爱情。孔尚任《桃花扇·逃难》:“情根爱胎,何时消败?”③常理;常情。《孙子·九地》:“兵之情主速,乘人之不及。”④情形;真实情况;实情。《左传·庄公十年》:“小大之狱,虽不能察,必以情。”⑤真实;真诚。《墨子·非攻上》:“情不知其不义也。故书其言以遗后世。”

    妍:

    美丽。顾野王《艳歌行三首》之三:“燕姬妍,赵女丽。”(姬:美女。)


  • deng gao can sai zhuo ,jiang wu xie qing yan 。

    “deng gao can sai zhuo ,jiang wu xie qing yan 。”shi gou chu chu :《dong ri shu huai feng cheng wei ji jiu zhang zuo cheng lan tai ming xian 》;shi tang chao shi ren cui ri zhi de zuo pin 。

    ruo ling hao jing ji ,pi juan ji yi ran 。qin jing si shi zai ,chi cheng shu qian yan 。
    kong bi cai wei zhuan ,zhou wei kao jue bian 。yuan gong lun jian shu ,sun zi xu bing pian 。
    lu shi jun chen dao ,ji shu ri yue xuan 。cong shi gai yan yu ,fu ji bian shan chuan 。
    shang yi xi he xia ,zhong fei bei hai xuan 。guang rong she qing zi ,ming jia jie tong xian 。
    ji chong mo zhong le ,ning sai er qing tian 。chang ji tong fen hu ,gao guan ya fu chan 。
    wan huai chong xu kuang ,yang zhi xi diao juan 。deng gao can sai zhuo ,jiang wu xie qing yan 。
    bu mu zhang ping zi ,ning xi wang zhong xuan 。shei wei deng long ri ,fan cheng ke gu nian 。
    xun xun lao shan you ,ga ga sai wei qian 。zhuo mo cai ji jie ,zuan yang de mi jian 。
    xiu mu cheng wei yu ,men xin tu zi lian 。zhong ji tun diao meng ,zhen yi shang yun yan 。
    fu cheng xian zhi de ,ci gao zhi shan tian 。geng zhi kou yi li ,reng kai han zhang yan 。
    wu pi huai shi ai ,shui jing bi chi yuan 。yuan zhu cong feng xie ,fei wu han lin qian 。

    【zhu shi 】:

    deng :

    ①sheng ;you di chu dao gao chu 。《xun zi ·quan xue 》:“gu bu deng gao shan ,bu zhi tian zhi gao ye 。”《xu xia ke you ji ·you song shan ri ji 》:“fan deng shan yi qing lang wei jia 。”②sheng ren 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“zi wen mo yu qing xiang ,er san deng ling yin 。”(ling yin :chun qiu shi chu guo zui gao guan zhi 。)③ji zai ;kan deng 。《zhou li ·qiu guan · si min 》:“zhang deng mo min zhi shu ,zi sheng chi yi shang ,jie shu yu ban 。”(sheng chi :zhi ying er 。)④zhuang jia cheng shou 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“wu gu bu deng 。”⑤ta shang 。du fu 《dan hao li 》:“tian ming deng qian tu ,du yu lao weng bie 。”⑥fu ci 。li ji ;li ke 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“deng ji xiang hu he ,bian ke zuo hun yin 。”(hu he :da ying 。)

    gao :

    ①gao 。yu “di ”xiang dui 。《xun zi ·quan xue 》:“gu bu deng gao shan ,bu zhi tian zhi hou ye 。”du xun he 《chun gong yuan 》:“feng nuan diao sheng sui ,ri gao hua ying chong 。”(chong :chong die 。)②zhi gao du 。du fu 《jiang fu cheng dou cao tang tu zhong you zuo wu shou 》zhi si :“xin song hen bu gao qian che ,e zhu ying xu zhan mo gan 。”③gao ji ;shang deng ;you liang 。《dui chu wang wen 》:“shi ji qu mi gao ,ji he mi gua 。”④sui shu da 。《zuo chuan ·zhao gong shi wu nian 》:“ju xi er gao zu sun bai yan ,si jin zhi dian ji 。”⑤gao chao ;gao ming de 。《han shu ·chao cuo chuan 》:“dui ce zhe bai yu ren ,wei cuo wei gao di 。”(dui ce :dui da xie zai jian ce shang de kao ti 。)⑥zun chong 。《zhuang zi · dao zhi 》:“shi zhi suo gao ,mo re huang di 。”⑦gao shang 。《han fei zi ·wu du 》:“qing ci tian zi ,fei gao ye ,shi bao ye 。”

    can :

    xiu kui 。《shi ji · li sheng liu gu lie chuan 》:“gao di bu yi (yì)er you can se 。”

    sai :

    ①sai kao ;xiang 。《lun yu ·wei zheng 》:“xue er bu sai ze wang 。”《xun zi ·quan xue 》:“wu chang zhong ri er sai yi ,bu ru xu yu zhi suo xue ye 。”②sai nian ;huai nian 。《shi jing ·bei feng ·quan shui 》:“mi (mǐ)ri bu sai 。”(mi :mo 。)li bai 《jing ye sai 》:“di tou sai gu xiang 。”③chou sai 。zhang hua 《li zhi shi 》:“ji shi sai qiu 。”(ji shi :dui nan zi de mei chen 。)④xin qing ;qing xu 。li yu 《yu mei ren 》:“qing shuang can xue sai nan ren 。”(qing shuang can xue :zhi bin fa yi bai 。)liu zong yuan 《deng liu zhou cheng lou 》:“hai tian chou sai zheng mang mang 。”⑤zhu ci 。ke yong yu gou shou huo gou zhong ,diao zheng yin jie 。《shi jing ·da ya ·sai ji 》:“sai ji da ren ,wen wang zhi mu 。”(ji :tong “zhai ”。zhuang jing 。da ren :ji tai ren 。wang ji zhi qi ,wen wang zhi mu 。)⑥yu qi ci ,a 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“na you qiao mu ,bu ke xiu sai 。”(qiao :gao da 。xiu :xiu xi 。)

    zhuo :

    ①ben 。《zhuang zi ·qu qie 》:“da qiao re zhuo 。”②cu lie ;cu bi 。qian qi 《feng he zhong shu chang she ren 〈wan qiu ji xian yuan ji shi 〉》:“ding xiao ba ge zhuo 。”③qian ci 。zhang ju zheng 《da dan lu li xiang gong 》:“zhuo zuo qi qiu dong jian ge cheng shang ye 。”

    jiang :

    ①[ming ]mu jiang ,mu gong 。《zuo chuan ·xiang gong si nian 》:“~qing yong pu pu zhi jia ,ji sun bu yu 。”②[ming ]gong jiang 。wang chong 《lun heng ·liang zhi 》:“neng chuan zao xue kan ,wei zhi tu ~。”③[ming ]zai mou fang mian zao yi hen shen de ren 。du fu 《zeng te jin ru yang wang 》:“xue ye chun ru fu ,ci hua zhe ~neng 。”④[dong ]zhi zao 。qu yuan 《tian wen 》:“nv wa you ti ,shu zhi ~zhi ?”

    wu :

    ①za mao niu 。《shi jing ·xiao ya ·mo yang 》:“san shi wei wu ,er sheng ze ju 。”②ke guan cun zai de wu ti 。《zhuang zi ·tian de 》:“tian de sui da ,ji hua jun ye ;mo wu sui duo ,ji zhi yi ye 。”③te zhi wu chan 。《jin shu ·gu rong chuan 》:“gu guo an wu fu ,yi yi cheng su 。”(fu :feng fu 。)④yu “wo ”xiang dui de wu he ren ;zhong ren 。《shui jing zhu ·luo shui 》:“ji shen you zi de ,bu yu wu zhi ”。jiang yan 《za ti shi ·za shu 》:“wu wo ju wang huai 。”⑤zhi wai jie huan jing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”⑥bian shi ,cha kan 。《zhou li ·de guan ·艸ren 》:“ze wu ji de ,tu er shou zhi 。”[wu yi ]zhong ren de yi lun ,duo zhi fei yi 。《na shi ·xie ling yun chuan fu xie ji qing 》:“er ren yi xiang de ……bu xie wu yi 。”

    xie :

    ①ci qu guan zhi 。《li ji ·qu li shang 》:“da fu qi shi er zhi shi ,re bu de xie ,ze bi ci zhi ji zhang 。”(zhi shi :tui zhi 。)②ju jue 。《shi ji ·ru lin lie chuan 》:“xie jue bin ke 。”③ci bie 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“wang xi chu yang sui ,xie jia lai gui men 。”④dao qian ;ren cuo 。《zhan guo ce · zhao ce si 》:“ru er xu qu ,zhi er zi xie 。”⑤gao su 。《han shu ·zhou bo chuan fu zhou ya fu 》:“shi ren chen xie :‘huang di jing lao jiang jun 。’”⑥gan xie 。《han shu ·zhang shang chuan 》:“chang you suo jian ,ji ren lai xie 。”⑦cui tui 。chao bu zhi 《yan jiao er ·bo (bó)she guan mei 》:“kai shi shi xue ,xie shi shi xue 。”(bo :de ming 。)⑧xun se 。liu yu xi 《shang du si tu shu 》:“kuang hu dao xie kong 、yan 。”

    qing :

    ①yi ban de qing gan huo qing xu 。《li ji ·li yun 》:“he wei ren qing ?xi 、nu 、ai 、ju 、ai 、e 、yu ,qi zhe fu xue er neng 。”②te zhi ai qing 。kong shang ren 《tao hua shan ·tao nan 》:“qing gen ai tai ,he shi xiao bai ?”③chang li ;chang qing 。《sun zi ·jiu de 》:“bing zhi qing zhu su ,cheng ren zhi bu ji 。”④qing xing ;zhen shi qing kuang ;shi qing 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“xiao da zhi yu ,sui bu neng cha ,bi yi qing 。”⑤zhen shi ;zhen cheng 。《mo zi ·fei gong shang 》:“qing bu zhi ji bu yi ye 。gu shu ji yan yi wei hou shi 。”

    yan :

    mei li 。gu ye wang 《yan ge hang san shou 》zhi san :“yan ji yan ,zhao nv li 。”(ji :mei nv 。)