• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 土木朽且陋,黼黻謬增賁。

    “土木朽且陋,黼黻謬增賁。”詩句出處:《酬和黃太博》;是宋朝詩人范仲淹的作品。

    古籍東南美,蔚蔚幕中議。
    懿行希聖賢,高文粲遊賜。
    伊餘發已禿,偶繼立朝士。
    何以宣王政,甘為時所棄。
    酌以廣州泉,不易伯夷志。
    直哉心如弦,安慮道邊死。
    竊嘗力於古,秉筆庶幾至。
    孰為未聞達,聊以道幽秘。
    夫君鏘以名,憂為世之器。
    贈我百馀言,升堂出而示。
    土木朽且陋,黼黻謬增賁。
    毋臨煩刻畫,返樸吾所愧。
    華勛愛士心,蓬壺延才地。
    何人薦於子,當彼得言位。
    吐以胸中奇,落落金玉繼。
    九虛高可遊。凌厲垂天翅。
    吾將退而隱,尚得榮其視。

    【註釋】:

    土:

    (一)①泥土;土壤。《荀子·勸學》:“積土成山,風雨興焉。”《尚書·禹貢》:“(冀州)厥土惟白壤。”(厥:其;它的。)②土地;田地。揚雄《羽獵賦》:“不奪百姓膏腴谷土桑柘之地。”(膏腴:肥沃。)③領土;國土。《左傳·昭公七年》:“普天之下,莫非王土。”④地方;地區。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”(逝:通“誓”。去:離開。女:通“汝”,你。適:往。)⑤鄉土;故鄉。《後漢書·班超傳》:“久在絕域,年老思土。”⑥本地的;地方性的。《尚書·旅獒》:“犬馬非其土性不畜。”⑦五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑧八音之一。指塤一類的樂器。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八音,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑨土地神。《公羊傳·僖公三十一年》:“天子祭天,諸侯祭土。” (二)dù ①植物的根。《詩經·豳風·鴟鴞》:“徹彼桑土。”②古代河流名。《詩經·大雅·綿》:“民之初生,自土沮漆。”(沮:通“徂cú”,往。漆:古河名。)

    木:

    ①樹木。《詩經·周南·漢廣》:“南有喬木。”②樹葉。韓駒《念奴嬌·月》:“木落山高真個是,一雨秋容新沐。”③木材;木料。《孟子·梁惠王下》:“為巨室,則必使工師求大木。”④用木料制成的。《三國志 · 蜀書·諸葛亮傳》:“亮復出祁山,以木牛運,糧盡退軍。”⑤特指棺材。《左傳·僖公二十三年》:“我二十五年矣,又如是而嫁,則就木焉。”⑥古代八音之一,指木制的樂器。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八音:金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑦五行之一。⑧質樸;樸實。《論語·子路》:“剛毅木訥,近仁。”

    朽:

    ①腐爛。《荀子·勸學》:“鍥而舍之,朽木不折。”②衰老。《晉書·張忠傳》:“年朽花落。”③磨滅。曹操《加棗祗子處中封爵並祀祗令》:“為不朽之事。”

    且:

    (一)①副詞。1. 姑且;暫且。《史記·淮陰侯列傳》:“韓信謝曰:‘先生且休矣! 我將念之。’”(休:止。念:思考。)2. 將要;將近。《列子·湯問》:“北山愚公者,年且九十。”②連詞。1.表示並列,相當於“而且”、“並且”。《論語·述而》:“不義而富且貴,於我如浮雲。”2.[既……且……]相當於“又……又……”。《孫子兵法·謀攻》:“三軍且惑且疑。”3. [且……且……]表示相承,相當於“一邊……一邊……”。《史記·淮陰侯列傳》:“上且怒且喜。”4.表示遞進,相當於“況且”、“尚且”。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“且北方之人,不習水戰。”《孟子·梁惠王上》:“獸相食,且人惡(wù)之。”(惡:憎惡。)(二)jū 語氣詞。《詩經·鄭風·出其東門》:“匪我思且。”

    陋:

    ①狹小;簡陋。劉禹錫《陋室銘》:“斯是陋室,唯吾德馨。”②見識短淺。司馬相如《上林賦》:“鄙人固陋,不知忌諱。”《荀子·修身》:“多見曰閑,少見曰陋。”③偏僻;邊遠地區。《左傳·成公九年》:“莒恃其陋而不修城郭。”《論語·子罕》:“子欲居九夷,或曰陋。”④卑賤。《尚書·堯典》:“明明揚側陋。”(明明:考察賢人。揚:薦舉。側陋:微賤。)⑤輕視。庾信《哀江南賦序》:“張子平見而陋之,固其宜也。”⑥醜陋;粗劣。《舊唐書·盧杞傳》:“杞形陋而心險。”⑦謙詞。

    黻:

    ①古代禮服上繡的青黑相間的花紋。《詩經·秦風·終南》:“黻衣繡裳。”②通“韨”。古代祭祀時遮蔽在衣裳前面的服飾,也稱蔽膝,多用皮革制成。《左傳·宣公十六年》:“以黻冕命士會將中軍。”(將:領兵。)③通“紱”。系印的絲帶。江淹《雜詩·謝光祿郊遊》:“雲裝信解黻。”

    謬:

    ①錯誤。司馬遷《報任安書》:“而事乃有大謬不然者。”②差錯。《漢書·司馬遷傳》:“故《易》曰:‘差以豪氂,謬以千裡。’”③欺詐;欺騙。《史記·范雎蔡澤列傳》:“應侯知蔡澤之欲困己以說,復謬曰:何為不可?”④弄錯。王安石《遊褒禪山記》:“後世之謬其傳而莫能名者。”

    增:

    (一)增加;添。與“減”相對。《詩經·小雅·天保》:“如川之方至,以莫不增。”(方:將。) (二)céng 通“層”。重疊。劉向《說苑·反質》:“宮室臺閣,連屬增累。”(連屬:連接。增累:重疊。)

    賁:

    (一)①奔走。《荀子·強國》:“下比周賁潰以離上矣。”(比周:勾結。)②橫膈膜。《素問·繆刺論》:“無故善怒,氣上走賁上。”[虎賁]勇士。《尚書·牧誓》:“武王戎車三百兩,虎賁三百人。” (二)bì①打扮華美。《詩經·小雅·白駒》:“皎皎白駒,賁然來思。”(思:語氣詞。)②色不純。《呂氏春秋·壹行》:“孔子卜得賁。” (三)fèn 同“墳”。隆起。《谷梁傳·僖公十年》:“覆酒於地而地賁。” (四)fén 大。《詩經·大雅·靈臺》:“賁鼓維鏞。”(維:語氣詞。鏞:大鏵。)


  • 土木朽且陋,黼黻谬增贲。

    “土木朽且陋,黼黻谬增贲。”诗句出处:《酬和黄太博》;是宋朝诗人范仲淹的作品。

    古籍东南美,蔚蔚幕中议。
    懿行希圣贤,高文粲游赐。
    伊余发已秃,偶继立朝士。
    何以宣王政,甘为时所弃。
    酌以广州泉,不易伯夷志。
    直哉心如弦,安虑道边死。
    窃尝力于古,秉笔庶几至。
    孰为未闻达,聊以道幽秘。
    夫君锵以名,忧为世之器。
    赠我百馀言,升堂出而示。
    土木朽且陋,黼黻谬增贲。
    毋临烦刻画,返朴吾所愧。
    华勋爱士心,蓬壶延才地。
    何人薦于子,当彼得言位。
    吐以胸中奇,落落金玉继。
    九虚高可游。凌厉垂天翅。
    吾将退而隐,尚得荣其视。

    【注释】:

    土:

    (一)①泥土;土壤。《荀子·劝学》:“积土成山,风雨兴焉。”《尚书·禹贡》:“(冀州)厥土惟白壤。”(厥:其;它的。)②土地;田地。扬雄《羽猎赋》:“不夺百姓膏腴谷土桑柘之地。”(膏腴:肥沃。)③领土;国土。《左传·昭公七年》:“普天之下,莫非王土。”④地方;地区。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”(逝:通“誓”。去:离开。女:通“汝”,你。适:往。)⑤乡土;故乡。《后汉书·班超传》:“久在绝域,年老思土。”⑥本地的;地方性的。《尚书·旅獒》:“犬马非其土性不畜。”⑦五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑧八音之一。指埙一类的乐器。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八音,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑨土地神。《公羊传·僖公三十一年》:“天子祭天,诸侯祭土。” (二)dù ①植物的根。《诗经·豳风·鸱鸮》:“彻彼桑土。”②古代河流名。《诗经·大雅·绵》:“民之初生,自土沮漆。”(沮:通“徂cú”,往。漆:古河名。)

    木:

    ①树木。《诗经·周南·汉广》:“南有乔木。”②树叶。韩驹《念奴娇·月》:“木落山高真个是,一雨秋容新沐。”③木材;木料。《孟子·梁惠王下》:“为巨室,则必使工师求大木。”④用木料制成的。《三国志 · 蜀书·诸葛亮传》:“亮复出祁山,以木牛运,粮尽退军。”⑤特指棺材。《左传·僖公二十三年》:“我二十五年矣,又如是而嫁,则就木焉。”⑥古代八音之一,指木制的乐器。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八音:金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑦五行之一。⑧质朴;朴实。《论语·子路》:“刚毅木讷,近仁。”

    朽:

    ①腐烂。《荀子·劝学》:“锲而舍之,朽木不折。”②衰老。《晋书·张忠传》:“年朽花落。”③磨灭。曹操《加枣祗子处中封爵并祀祗令》:“为不朽之事。”

    且:

    (一)①副词。1. 姑且;暂且。《史记·淮阴侯列传》:“韩信谢曰:‘先生且休矣! 我将念之。’”(休:止。念:思考。)2. 将要;将近。《列子·汤问》:“北山愚公者,年且九十。”②连词。1.表示并列,相当于“而且”、“并且”。《论语·述而》:“不义而富且贵,于我如浮云。”2.[既……且……]相当于“又……又……”。《孙子兵法·谋攻》:“三军且惑且疑。”3. [且……且……]表示相承,相当于“一边……一边……”。《史记·淮阴侯列传》:“上且怒且喜。”4.表示递进,相当于“况且”、“尚且”。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“且北方之人,不习水战。”《孟子·梁惠王上》:“兽相食,且人恶(wù)之。”(恶:憎恶。)(二)jū 语气词。《诗经·郑风·出其东门》:“匪我思且。”

    陋:

    ①狭小;简陋。刘禹锡《陋室铭》:“斯是陋室,唯吾德馨。”②见识短浅。司马相如《上林赋》:“鄙人固陋,不知忌讳。”《荀子·修身》:“多见曰闲,少见曰陋。”③偏僻;边远地区。《左传·成公九年》:“莒恃其陋而不修城郭。”《论语·子罕》:“子欲居九夷,或曰陋。”④卑贱。《尚书·尧典》:“明明扬侧陋。”(明明:考察贤人。扬:荐举。侧陋:微贱。)⑤轻视。庾信《哀江南赋序》:“张子平见而陋之,固其宜也。”⑥丑陋;粗劣。《旧唐书·卢杞传》:“杞形陋而心险。”⑦谦词。

    黻:

    ①古代礼服上绣的青黑相间的花纹。《诗经·秦风·终南》:“黻衣绣裳。”②通“韨”。古代祭祀时遮蔽在衣裳前面的服饰,也称蔽膝,多用皮革制成。《左传·宣公十六年》:“以黻冕命士会将中军。”(将:领兵。)③通“绂”。系印的丝带。江淹《杂诗·谢光禄郊游》:“云装信解黻。”

    谬:

    ①错误。司马迁《报任安书》:“而事乃有大谬不然者。”②差错。《汉书·司马迁传》:“故《易》曰:‘差以豪氂,谬以千里。’”③欺诈;欺骗。《史记·范雎蔡泽列传》:“应侯知蔡泽之欲困己以说,复谬曰:何为不可?”④弄错。王安石《游褒禅山记》:“后世之谬其传而莫能名者。”

    增:

    (一)增加;添。与“减”相对。《诗经·小雅·天保》:“如川之方至,以莫不增。”(方:将。) (二)céng 通“层”。重叠。刘向《说苑·反质》:“宫室台阁,连属增累。”(连属:连接。增累:重叠。)

    贲:

    (一)①奔走。《荀子·强国》:“下比周贲溃以离上矣。”(比周:勾结。)②横膈膜。《素问·缪刺论》:“无故善怒,气上走贲上。”[虎贲]勇士。《尚书·牧誓》:“武王戎车三百两,虎贲三百人。” (二)bì①打扮华美。《诗经·小雅·白驹》:“皎皎白驹,贲然来思。”(思:语气词。)②色不纯。《吕氏春秋·壹行》:“孔子卜得贲。” (三)fèn 同“坟”。隆起。《谷梁传·僖公十年》:“覆酒于地而地贲。” (四)fén 大。《诗经·大雅·灵台》:“贲鼓维镛。”(维:语气词。镛:大铧。)


  • tu mu xiu ju lou ,fu fu miu zeng ben 。

    “tu mu xiu ju lou ,fu fu miu zeng ben 。”shi gou chu chu :《chou he huang tai bo 》;shi song chao shi ren fan zhong yan de zuo pin 。

    gu ji dong na mei ,wei wei mu zhong yi 。
    yi hang xi sheng xian ,gao wen can you ci 。
    yi yu fa yi tu ,ou ji li chao shi 。
    he yi xuan wang zheng ,gan wei shi suo qi 。
    zhuo yi an zhou quan ,bu yi bai yi zhi 。
    zhi zai xin ru xian ,an lv dao bian si 。
    qie chang li yu gu ,bing bi shu ji zhi 。
    shu wei wei wen da ,liao yi dao you bi 。
    fu jun qiang yi ming ,you wei shi zhi qi 。
    zeng wo bai yu yan ,sheng tang chu er shi 。
    tu mu xiu ju lou ,fu fu miu zeng ben 。
    wu lin fan ke hua ,fan piao wu suo kui 。
    hua xun ai shi xin ,peng hu yan cai de 。
    he ren 薦yu zi ,dang bi de yan wei 。
    tu yi xiong zhong ji ,la la jin yu ji 。
    jiu xu gao ke you 。ling li chui tian chi 。
    wu jiang tui er yin ,shang de rong ji shi 。

    【zhu shi 】:

    tu :

    (yi )①ni tu ;tu rang 。《xun zi ·quan xue 》:“ji tu cheng shan ,feng yu xing yan 。”《shang shu ·yu gong 》:“(ji zhou )jue tu wei bai rang 。”(jue :ji ;ta de 。)②tu de ;tian de 。yang xiong 《yu lie fu 》:“bu duo bai xing gao yu gu tu sang zhe zhi de 。”(gao yu :fei wo 。)③ling tu ;guo tu 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“pu tian zhi xia ,mo fei wang tu 。”④de fang ;de ou 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”(shi :tong “shi ”。qu :li kai 。nv :tong “ru ”,ni 。kuo :wang 。)⑤xiang tu ;gu xiang 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“jiu zai jue yu ,nian lao sai tu 。”⑥ben de de ;de fang xing de 。《shang shu ·lv ao 》:“quan ma fei ji tu xing bu chu 。”⑦wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑧ba yin zhi yi 。zhi xun yi lei de le qi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yin ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑨tu de shen 。《gong yang chuan ·xi gong san shi yi nian 》:“tian zi ji tian ,zhu hou ji tu 。” (er )dù ①zhi wu de gen 。《shi jing ·bin feng ·chi xiao 》:“che bi sang tu 。”②gu dai he liu ming 。《shi jing ·da ya ·mian 》:“min zhi chu sheng ,zi tu ju qi 。”(ju :tong “cu cú”,wang 。qi :gu he ming 。)

    mu :

    ①shu mu 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“na you qiao mu 。”②shu xie 。han ju 《nian nu jiao ·yue 》:“mu la shan gao zhen ge shi ,yi yu qiu rong xin mu 。”③mu cai ;mu liao 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ju shi ,ze bi shi gong shi qiu da mu 。”④yong mu liao zhi cheng de 。《san guo zhi · shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“liang fu chu qi shan ,yi mu niu yun ,liang jin tui jun 。”⑤te zhi guan cai 。《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“wo er shi wu nian yi ,you ru shi er jia ,ze jiu mu yan 。”⑥gu dai ba yin zhi yi ,zhi mu zhi de le qi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yin :jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑦wu hang zhi yi 。⑧zhi piao ;piao shi 。《lun yu ·zi lu 》:“gang yi mu ne ,jin ren 。”

    xiu :

    ①fu lan 。《xun zi ·quan xue 》:“qie er she zhi ,xiu mu bu she 。”②cui lao 。《jin shu ·zhang zhong chuan 》:“nian xiu hua la 。”③mo mie 。cao cao 《jia zao zhi zi chu zhong feng jue bing si zhi ling 》:“wei bu xiu zhi shi 。”

    ju :

    (yi )①fu ci 。1. gu ju ;zan ju 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“han xin xie yue :‘xian sheng ju xiu yi ! wo jiang nian zhi 。’”(xiu :zhi 。nian :sai kao 。)2. jiang yao ;jiang jin 。《lie zi ·shang wen 》:“bei shan yu gong zhe ,nian ju jiu shi 。”②lian ci 。1.biao shi bing lie ,xiang dang yu “er ju ”、“bing ju ”。《lun yu ·shu er 》:“bu yi er fu ju gui ,yu wo ru fu yun 。”2.[ji ……ju ……]xiang dang yu “you ……you ……”。《sun zi bing fa ·mou gong 》:“san jun ju huo ju yi 。”3. [ju ……ju ……]biao shi xiang cheng ,xiang dang yu “yi bian ……yi bian ……”。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shang ju nu ju xi 。”4.biao shi di jin ,xiang dang yu “kuang ju ”、“shang ju ”。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ju bei fang zhi ren ,bu xi shui zhan 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“shou xiang shi ,ju ren e (wù)zhi 。”(e :zeng e 。)(er )jū yu qi ci 。《shi jing ·zheng feng ·chu ji dong men 》:“fei wo sai ju 。”

    lou :

    ①xia xiao ;jian lou 。liu yu xi 《lou shi ming 》:“si shi lou shi ,wei wu de xin 。”②jian shi duan jian 。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“bi ren gu lou ,bu zhi ji hui 。”《xun zi ·xiu shen 》:“duo jian yue xian ,shao jian yue lou 。”③pian pi ;bian yuan de ou 。《zuo chuan ·cheng gong jiu nian 》:“ju shi ji lou er bu xiu cheng guo 。”《lun yu ·zi han 》:“zi yu ju jiu yi ,huo yue lou 。”④bei jian 。《shang shu ·yao dian 》:“ming ming yang ce lou 。”(ming ming :kao cha xian ren 。yang :jian ju 。ce lou :wei jian 。)⑤qing shi 。yu xin 《ai jiang na fu xu 》:“zhang zi ping jian er lou zhi ,gu ji yi ye 。”⑥chou lou ;cu lie 。《jiu tang shu ·lu qi chuan 》:“qi xing lou er xin xian 。”⑦qian ci 。

    fu :

    ①gu dai li fu shang xiu de qing hei xiang jian de hua wen 。《shi jing ·qin feng ·zhong na 》:“fu yi xiu chang 。”②tong “fu ”。gu dai ji si shi zhe bi zai yi chang qian mian de fu shi ,ye chen bi xi ,duo yong pi ge zhi cheng 。《zuo chuan ·xuan gong shi liu nian 》:“yi fu mian ming shi hui jiang zhong jun 。”(jiang :ling bing 。)③tong “fu ”。ji yin de si dai 。jiang yan 《za shi ·xie guang lu jiao you 》:“yun zhuang xin jie fu 。”

    miu :

    ①cuo wu 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“er shi nai you da miu bu ran zhe 。”②cha cuo 。《han shu ·si ma qian chuan 》:“gu 《yi 》yue :‘cha yi hao li ,miu yi qian li 。’”③qi zha ;qi pian 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“ying hou zhi cai ze zhi yu kun ji yi shui ,fu miu yue :he wei bu ke ?”④long cuo 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“hou shi zhi miu ji chuan er mo neng ming zhe 。”

    zeng :

    (yi )zeng jia ;tian 。yu “jian ”xiang dui 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru chuan zhi fang zhi ,yi mo bu zeng 。”(fang :jiang 。) (er )céng tong “ceng ”。chong die 。liu xiang 《shui yuan ·fan zhi 》:“gong shi tai ge ,lian shu zeng lei 。”(lian shu :lian jie 。zeng lei :chong die 。)

    ben :

    (yi )①ben zou 。《xun zi ·jiang guo 》:“xia bi zhou ben hui yi li shang yi 。”(bi zhou :gou jie 。)②heng ge mo 。《su wen ·miao ci lun 》:“mo gu shan nu ,qi shang zou ben shang 。”[hu ben ]yong shi 。《shang shu ·mu shi 》:“wu wang rong che san bai liang ,hu ben san bai ren 。” (er )bì①da ban hua mei 。《shi jing ·xiao ya ·bai ju 》:“jiao jiao bai ju ,ben ran lai sai 。”(sai :yu qi ci 。)②se bu chun 。《lv shi chun qiu ·yi hang 》:“kong zi bo de ben 。” (san )fèn tong “fen ”。long qi 。《gu liang chuan ·xi gong shi nian 》:“fu jiu yu de er de ben 。” (si )fén da 。《shi jing ·da ya ·ling tai 》:“ben gu wei yong 。”(wei :yu qi ci 。yong :da hua 。)