• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 毫末不早辨,滋蔓信難圖。

    “毫末不早辨,滋蔓信難圖。”詩句出處:《紫藤》;是唐朝詩人白居易的作品。

    藤花紫蒙茸,藤葉青扶疏。
    誰謂好顏色,而為害有餘。
    下如蛇屈盤,上若繩縈紆。
    可憐中間樹,束縛成枯株。
    柔蔓不自勝,裊裊掛空虛。
    豈知纏樹木,千夫力不如。
    先柔後為害,有似諛佞徒。
    附著君權勢,君迷不肯誅。
    又如妖婦人,綢繆蠱其夫。
    奇邪壞人室,夫惑不能除。
    寄言邦與傢,所慎在其初。
    毫末不早辨,滋蔓信難圖。
    願以藤為誡,銘之於座隅。

    【註釋】:

    毫:

    ①細長而尖的毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”②毛筆。杜甫《飲中八仙歌》:“揮毫落紙如雲煙。”陸機《文賦》:“或含毫而邈然。”③極細微;一點點。《論衡· 案書》:“孔子作《春秋》,采毫毛之善,貶纖芥之惡。”(纖芥:細小。)④量詞。1. 長度單位。寸的千分之一。《孫子算經》卷上:“十毫為一厘,十厘為一分,十分為一寸。”2. 重量單位。一錢的千分之一。⑤絲毫;一丁點兒。宋應星《天工開物序》:“此書於功名進取毫不相關也。”

    毫末:

    極其細微的事物。《老子》:“合抱之木,生於~~。九層之臺,起於累土。”也作“豪末”。《莊子·秋水》:“然則吾大天地而小~~,可乎?”

    末:

    ①樹梢。《左傳·昭公十一年》:“末大必折。”②指物的端、尾。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”③末尾;最後。白居易《上陽白發人》:“外人不見見應笑,天寶末年時世妝。”(天寶:唐玄宗年號。)④非根本的;不重要的。《論語· 子張》:“抑末也,本之則無。”⑤舊指工商業,與農業相對。《呂氏春秋·上農》:“民舍本而事末則不令,不令則不可以守,不可以戰。”(令:善。)⑥粉末。陸羽《茶經·四之器·則》:“凡煮水一升,用末方寸。”⑦微小;淺薄。《呂氏春秋·精諭》:“淺智者之所以爭則末矣。”⑧無。《漢書·外戚傳序》:“人能弘道,末如命何?”⑨傳統戲曲中扮演中年男子的角色。洪昇《長生殿·埋玉》:“末扮陳元禮引軍士上。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    辨:

    (一)①辨別;區分。《論語·顏淵》:“子張問崇德、辨惑。”《禮記·仲尼燕居》:“以之居處有禮,故長幼辨也;以之閨門之內有禮,故三族和也。”②通“辯”。辯論。《商君書·更法》:“曲學多辨。”(曲學:指學識片面的人。) (二)bàn 通“辦”(辦)。治理;辦理。《鹽鐵論·世務》:“事不豫辨,不可以應卒(cù)。”(豫:預先。應:應付。)

    滋:

    ①增長;增添。《尚書·秦誓下》:“樹德務滋,除惡務本。”(務:務必。本:根本。)②草木生長;滋生。《呂氏春秋·明理》:“草木庳小不滋,五谷萎敗不成。”③培植。屈原《離騷》:“餘既滋蘭之九畹兮,又樹蕙之百畝。”(畹:二畝。)④美味;滋味。何遜《七召·肴饌》:“此蓋滋旨之極珍,豈從餘而並進!”⑤水;汁液。揚雄《羽獵賦》:“方將上獵三靈之流,下決醴泉之滋。”⑥愈;更加。《史記· 吳王濞(bì)列傳》:“吳王恐,為謀滋甚。”(謀:指謀反。)⑦黑;污濁。《史記·屈原賈生列傳》:“不獲世之滋垢,皭然泥而不滓者也。”

    滋蔓:

    滋長,蔓延。《左傳·隱公元年》:“薑氏何厭之有,不如早為之所,無使~~。”也作“孳蔓”。《後漢書·桓帝紀》:“蝗蟲~~。”

    蔓:

    (一)①蔓生植物的枝莖。周敦頤《愛蓮說》:“中通外直,不蔓不枝。”②蔓延。《左傳·隱公元年》:“無使滋蔓,蔓難圖也。” (二)mán [蔓菁]即“蕪菁”。二年生草本植物。葉和根可食。《晉書·四夷傳·吐谷渾》:“地宜大麥,而多蔓菁。”

    信:

    ①誠實;真實。《老子》:“信言不美,美言不信。”②副詞。實在;的確。杜甫《兵車行》:“信知生男惡,反是生女好。”③信用。《左傳·桓公十二年》:“戰焉,宋無信也。君子曰:‘茍信無繼,盟無益也。’”(茍:如果。繼:繼續。盟:結盟。)④相信。王充《論衡·問孔》:“世儒學者,好信師而是古。”⑤信奉。《論語· 子張》:“信道不篤。”(篤:堅定。)⑥音訊;消息。杜甫《喜達行在所》詩:“西憶岐陽信。”⑦信函。元稹《書樂天紙》詩:“半封京信半題詩。”⑧古指傳遞信件的人。杜甫《寄彭州高三十五君》:“書成無信將。”(書:書信。將:送。)⑨信符;憑證。《後漢書·烏桓鮮卑傳》:“大人有所召呼,則刻木為信,雖無文字,而部眾不敢違犯。”(大人:酋長。)⑩隨意;隨便。白居易《琵琶行》:“低眉信手續續彈。”(11)同“芯(xìn)”。(12)古通“伸(shēn)”。伸展。揚雄《解嘲》:“是以士頗得信其舌而奮其筆。”

    難:

    (一)nán 困難;艱難。與“易”相對。《老子》第二章:“故有無相生,難易相成。”李白《蜀道難》:“蜀道之難,難於上青天。” (二)nàn ①災難;禍患。《孫子·謀攻》:“三軍既惑且疑,則諸侯之難至矣。”《韓非子·五蠹》:“堅甲厲兵以備難。”(厲兵:磨快兵器。)特指兵難,反抗或叛亂。賈誼《過秦論》:“一夫作難而七廟隳。”(七廟:天子的宗廟。隳 :毀壞。)蘇軾《晁錯論》:“惟仁人君子豪傑之士,能出身為天下犯大難,以求成大功。”②怨仇。《戰國策·秦策一》:“以與周武為難。”(周武:周武王。)《史記·張儀列傳》:“楚嘗與秦構難,戰於漢中。”③責備;責難。《孟子·離婁下》:“於禽獸又何難焉?”又詰問;反駁。《論衡·問孔》:“造難孔子,何傷於義?”王安石《答司馬諫議書》:“辟邪說,難壬人。”(壬人:佞人,巧言諂媚的小人。)又辯駁的觀點,論點。《漢書·高帝紀》:“(漢王)以問張良,良發八難。” (三)nuó ①茂盛的樣子。《詩經·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其葉有難。”(阿:通“婀”,柔美的樣子。)②驅逐疫鬼。後來寫作“儺”。《周禮·夏官·方相氏》:“帥百隸而時難,以索室驅疫。”

    圖:

    ①版圖;地圖。嶽飛《五嶽祠盟記》:“取故地上版圖。”《周禮·地官·小司徒》:“凡民訟以地比正之,地訟以圖證之。”(地比:比鄰;鄰居。正:辨別是非。)②畫。《莊子·田子方》:“宋元君將畫圖。”杜甫《詠懷古跡五首》之三:“畫圖省識春風面,環佩空歸月夜魂。”(省識:罕識。環佩:婦女裝飾,借指王昭君。)③繪;畫。《漢書·蘇武傳》:“乃圖畫其人於麒麟閣。”沈括《夢溪筆談》卷一:“直以七彩圖之。”④思慮;謀劃。《左傳·僖公三十年》:“闕秦以利晉,唯君圖之!”(闕:損害。)⑤謀取;圖謀。《三國志 · 蜀書·諸葛亮傳》:“此可以為援而不可圖也。”⑥料想;猜度。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“阿母大拊掌,不圖子自歸。”(拊掌:拍手。這裡表示驚異。)⑦法度。《楚辭·九章·懷沙》:“前圖未改。”


  • 毫末不早辨,滋蔓信难图。

    “毫末不早辨,滋蔓信难图。”诗句出处:《紫藤》;是唐朝诗人白居易的作品。

    藤花紫蒙茸,藤叶青扶疏。
    谁谓好颜色,而为害有余。
    下如蛇屈盘,上若绳萦纡。
    可怜中间树,束缚成枯株。
    柔蔓不自胜,袅袅挂空虚。
    岂知缠树木,千夫力不如。
    先柔后为害,有似谀佞徒。
    附著君权势,君迷不肯诛。
    又如妖妇人,绸缪蛊其夫。
    奇邪坏人室,夫惑不能除。
    寄言邦与家,所慎在其初。
    毫末不早辨,滋蔓信难图。
    愿以藤为诫,铭之于座隅。

    【注释】:

    毫:

    ①细长而尖的毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”②毛笔。杜甫《饮中八仙歌》:“挥毫落纸如云烟。”陆机《文赋》:“或含毫而邈然。”③极细微;一点点。《论衡· 案书》:“孔子作《春秋》,采毫毛之善,贬纤芥之恶。”(纤芥:细小。)④量词。1. 长度单位。寸的千分之一。《孙子算经》卷上:“十毫为一厘,十厘为一分,十分为一寸。”2. 重量单位。一钱的千分之一。⑤丝毫;一丁点儿。宋应星《天工开物序》:“此书于功名进取毫不相关也。”

    毫末:

    极其细微的事物。《老子》:“合抱之木,生于~~。九层之台,起于累土。”也作“豪末”。《庄子·秋水》:“然则吾大天地而小~~,可乎?”

    末:

    ①树梢。《左传·昭公十一年》:“末大必折。”②指物的端、尾。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”③末尾;最后。白居易《上阳白发人》:“外人不见见应笑,天宝末年时世妆。”(天宝:唐玄宗年号。)④非根本的;不重要的。《论语· 子张》:“抑末也,本之则无。”⑤旧指工商业,与农业相对。《吕氏春秋·上农》:“民舍本而事末则不令,不令则不可以守,不可以战。”(令:善。)⑥粉末。陆羽《茶经·四之器·则》:“凡煮水一升,用末方寸。”⑦微小;浅薄。《吕氏春秋·精谕》:“浅智者之所以争则末矣。”⑧无。《汉书·外戚传序》:“人能弘道,末如命何?”⑨传统戏曲中扮演中年男子的角色。洪昇《长生殿·埋玉》:“末扮陈元礼引军士上。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    辨:

    (一)①辨别;区分。《论语·颜渊》:“子张问崇德、辨惑。”《礼记·仲尼燕居》:“以之居处有礼,故长幼辨也;以之闺门之内有礼,故三族和也。”②通“辩”。辩论。《商君书·更法》:“曲学多辨。”(曲学:指学识片面的人。) (二)bàn 通“办”(辦)。治理;办理。《盐铁论·世务》:“事不豫辨,不可以应卒(cù)。”(豫:预先。应:应付。)

    滋:

    ①增长;增添。《尚书·秦誓下》:“树德务滋,除恶务本。”(务:务必。本:根本。)②草木生长;滋生。《吕氏春秋·明理》:“草木庳小不滋,五谷萎败不成。”③培植。屈原《离骚》:“余既滋兰之九畹兮,又树蕙之百亩。”(畹:二亩。)④美味;滋味。何逊《七召·肴馔》:“此盖滋旨之极珍,岂从余而并进!”⑤水;汁液。扬雄《羽猎赋》:“方将上猎三灵之流,下决醴泉之滋。”⑥愈;更加。《史记· 吴王濞(bì)列传》:“吴王恐,为谋滋甚。”(谋:指谋反。)⑦黑;污浊。《史记·屈原贾生列传》:“不获世之滋垢,皭然泥而不滓者也。”

    滋蔓:

    滋长,蔓延。《左传·隐公元年》:“姜氏何厌之有,不如早为之所,无使~~。”也作“孳蔓”。《后汉书·桓帝纪》:“蝗虫~~。”

    蔓:

    (一)①蔓生植物的枝茎。周敦颐《爱莲说》:“中通外直,不蔓不枝。”②蔓延。《左传·隐公元年》:“无使滋蔓,蔓难图也。” (二)mán [蔓菁]即“芜菁”。二年生草本植物。叶和根可食。《晋书·四夷传·吐谷浑》:“地宜大麦,而多蔓菁。”

    信:

    ①诚实;真实。《老子》:“信言不美,美言不信。”②副词。实在;的确。杜甫《兵车行》:“信知生男恶,反是生女好。”③信用。《左传·桓公十二年》:“战焉,宋无信也。君子曰:‘苟信无继,盟无益也。’”(苟:如果。继:继续。盟:结盟。)④相信。王充《论衡·问孔》:“世儒学者,好信师而是古。”⑤信奉。《论语· 子张》:“信道不笃。”(笃:坚定。)⑥音讯;消息。杜甫《喜达行在所》诗:“西忆岐阳信。”⑦信函。元稹《书乐天纸》诗:“半封京信半题诗。”⑧古指传递信件的人。杜甫《寄彭州高三十五君》:“书成无信将。”(书:书信。将:送。)⑨信符;凭证。《后汉书·乌桓鲜卑传》:“大人有所召呼,则刻木为信,虽无文字,而部众不敢违犯。”(大人:酋长。)⑩随意;随便。白居易《琵琶行》:“低眉信手续续弹。”(11)同“芯(xìn)”。(12)古通“伸(shēn)”。伸展。扬雄《解嘲》:“是以士颇得信其舌而奋其笔。”

    难:

    (一)nán 困难;艰难。与“易”相对。《老子》第二章:“故有无相生,难易相成。”李白《蜀道难》:“蜀道之难,难于上青天。” (二)nàn ①灾难;祸患。《孙子·谋攻》:“三军既惑且疑,则诸侯之难至矣。”《韩非子·五蠹》:“坚甲厉兵以备难。”(厉兵:磨快兵器。)特指兵难,反抗或叛乱。贾谊《过秦论》:“一夫作难而七庙隳。”(七庙:天子的宗庙。隳 :毁坏。)苏轼《晁错论》:“惟仁人君子豪杰之士,能出身为天下犯大难,以求成大功。”②怨仇。《战国策·秦策一》:“以与周武为难。”(周武:周武王。)《史记·张仪列传》:“楚尝与秦构难,战于汉中。”③责备;责难。《孟子·离娄下》:“于禽兽又何难焉?”又诘问;反驳。《论衡·问孔》:“造难孔子,何伤于义?”王安石《答司马谏议书》:“辟邪说,难壬人。”(壬人:佞人,巧言谄媚的小人。)又辩驳的观点,论点。《汉书·高帝纪》:“(汉王)以问张良,良发八难。” (三)nuó ①茂盛的样子。《诗经·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其叶有难。”(阿:通“婀”,柔美的样子。)②驱逐疫鬼。后来写作“傩”。《周礼·夏官·方相氏》:“帅百隶而时难,以索室驱疫。”

    图:

    ①版图;地图。岳飞《五岳祠盟记》:“取故地上版图。”《周礼·地官·小司徒》:“凡民讼以地比正之,地讼以图证之。”(地比:比邻;邻居。正:辨别是非。)②画。《庄子·田子方》:“宋元君将画图。”杜甫《咏怀古迹五首》之三:“画图省识春风面,环佩空归月夜魂。”(省识:罕识。环佩:妇女装饰,借指王昭君。)③绘;画。《汉书·苏武传》:“乃图画其人于麒麟阁。”沈括《梦溪笔谈》卷一:“直以七彩图之。”④思虑;谋划。《左传·僖公三十年》:“阙秦以利晋,唯君图之!”(阙:损害。)⑤谋取;图谋。《三国志 · 蜀书·诸葛亮传》:“此可以为援而不可图也。”⑥料想;猜度。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“阿母大拊掌,不图子自归。”(拊掌:拍手。这里表示惊异。)⑦法度。《楚辞·九章·怀沙》:“前图未改。”


  • hao mo bu zao bian ,zi man xin nan tu 。

    “hao mo bu zao bian ,zi man xin nan tu 。”shi gou chu chu :《zi teng 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    teng hua zi meng rong ,teng xie qing fu shu 。
    shei wei hao yan se ,er wei hai you yu 。
    xia ru she qu pan ,shang re sheng ying yu 。
    ke lian zhong jian shu ,shu fu cheng ku zhu 。
    rou man bu zi sheng ,niao niao gua kong xu 。
    qi zhi chan shu mu ,qian fu li bu ru 。
    xian rou hou wei hai ,you shi yu ning tu 。
    fu zhe jun quan shi ,jun mi bu ken zhu 。
    you ru yao fu ren ,chou miao gu ji fu 。
    ji xie huai ren shi ,fu huo bu neng chu 。
    ji yan bang yu jia ,suo shen zai ji chu 。
    hao mo bu zao bian ,zi man xin nan tu 。
    yuan yi teng wei jie ,ming zhi yu zuo yu 。

    【zhu shi 】:

    hao :

    ①xi chang er jian de mao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”②mao bi 。du fu 《yin zhong ba xian ge 》:“hui hao la zhi ru yun yan 。”liu ji 《wen fu 》:“huo han hao er miao ran 。”③ji xi wei ;yi dian dian 。《lun heng · an shu 》:“kong zi zuo 《chun qiu 》,cai hao mao zhi shan ,bian qian gai zhi e 。”(qian gai :xi xiao 。)④liang ci 。1. chang du chan wei 。cun de qian fen zhi yi 。《sun zi suan jing 》juan shang :“shi hao wei yi li ,shi li wei yi fen ,shi fen wei yi cun 。”2. chong liang chan wei 。yi qian de qian fen zhi yi 。⑤si hao ;yi ding dian er 。song ying xing 《tian gong kai wu xu 》:“ci shu yu gong ming jin qu hao bu xiang guan ye 。”

    hao mo :

    ji ji xi wei de shi wu 。《lao zi 》:“ge bao zhi mu ,sheng yu ~~。jiu ceng zhi tai ,qi yu lei tu 。”ye zuo “hao mo ”。《zhuang zi ·qiu shui 》:“ran ze wu da tian de er xiao ~~,ke hu ?”

    mo :

    ①shu sao 。《zuo chuan ·zhao gong shi yi nian 》:“mo da bi she 。”②zhi wu de duan 、wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”③mo wei ;zui hou 。bai ju yi 《shang yang bai fa ren 》:“wai ren bu jian jian ying xiao ,tian bao mo nian shi shi zhuang 。”(tian bao :tang xuan zong nian hao 。)④fei gen ben de ;bu chong yao de 。《lun yu · zi zhang 》:“yi mo ye ,ben zhi ze mo 。”⑤jiu zhi gong shang ye ,yu nong ye xiang dui 。《lv shi chun qiu ·shang nong 》:“min she ben er shi mo ze bu ling ,bu ling ze bu ke yi shou ,bu ke yi zhan 。”(ling :shan 。)⑥fen mo 。liu yu 《cha jing ·si zhi qi ·ze 》:“fan zhu shui yi sheng ,yong mo fang cun 。”⑦wei xiao ;jian bao 。《lv shi chun qiu ·jing yu 》:“jian zhi zhe zhi suo yi zheng ze mo yi 。”⑧mo 。《han shu ·wai qi chuan xu 》:“ren neng hong dao ,mo ru ming he ?”⑨chuan tong hu qu zhong ban yan zhong nian nan zi de jiao se 。hong 昇《chang sheng dian ·mai yu 》:“mo ban chen yuan li yin jun shi shang 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    bian :

    (yi )①bian bie ;ou fen 。《lun yu ·yan yuan 》:“zi zhang wen chong de 、bian huo 。”《li ji ·zhong ni yan ju 》:“yi zhi ju chu you li ,gu chang you bian ye ;yi zhi gui men zhi nei you li ,gu san zu he ye 。”②tong “bian ”。bian lun 。《shang jun shu ·geng fa 》:“qu xue duo bian 。”(qu xue :zhi xue shi pian mian de ren 。) (er )bàn tong “ban ”(辦)。zhi li ;ban li 。《yan tie lun ·shi wu 》:“shi bu yu bian ,bu ke yi ying cu (cù)。”(yu :yu xian 。ying :ying fu 。)

    zi :

    ①zeng chang ;zeng tian 。《shang shu ·qin shi xia 》:“shu de wu zi ,chu e wu ben 。”(wu :wu bi 。ben :gen ben 。)②cao mu sheng chang ;zi sheng 。《lv shi chun qiu ·ming li 》:“cao mu bi xiao bu zi ,wu gu wei bai bu cheng 。”③pei zhi 。qu yuan 《li sao 》:“yu ji zi lan zhi jiu wan xi ,you shu hui zhi bai mu 。”(wan :er mu 。)④mei wei ;zi wei 。he xun 《qi shao ·yao zhuan 》:“ci gai zi zhi zhi ji zhen ,qi cong yu er bing jin !”⑤shui ;zhi ye 。yang xiong 《yu lie fu 》:“fang jiang shang lie san ling zhi liu ,xia jue li quan zhi zi 。”⑥yu ;geng jia 。《shi ji · wu wang bi (bì)lie chuan 》:“wu wang kong ,wei mou zi shen 。”(mou :zhi mou fan 。)⑦hei ;wu zhuo 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“bu huo shi zhi zi gou ,jiao ran ni er bu zi zhe ye 。”

    zi man :

    zi chang ,man yan 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“jiang shi he ya zhi you ,bu ru zao wei zhi suo ,mo shi ~~。”ye zuo “zi man ”。《hou han shu ·huan di ji 》:“huang chong ~~。”

    man :

    (yi )①man sheng zhi wu de zhi jing 。zhou dui yi 《ai lian shui 》:“zhong tong wai zhi ,bu man bu zhi 。”②man yan 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“mo shi zi man ,man nan tu ye 。” (er )mán [man jing ]ji “wu jing ”。er nian sheng cao ben zhi wu 。xie he gen ke shi 。《jin shu ·si yi chuan ·tu gu hun 》:“de yi da mai ,er duo man jing 。”

    xin :

    ①cheng shi ;zhen shi 。《lao zi 》:“xin yan bu mei ,mei yan bu xin 。”②fu ci 。shi zai ;de que 。du fu 《bing che hang 》:“xin zhi sheng nan e ,fan shi sheng nv hao 。”③xin yong 。《zuo chuan ·huan gong shi er nian 》:“zhan yan ,song mo xin ye 。jun zi yue :‘gou xin mo ji ,meng mo yi ye 。’”(gou :ru guo 。ji :ji xu 。meng :jie meng 。)④xiang xin 。wang chong 《lun heng ·wen kong 》:“shi ru xue zhe ,hao xin shi er shi gu 。”⑤xin feng 。《lun yu · zi zhang 》:“xin dao bu du 。”(du :jian ding 。)⑥yin xun ;xiao xi 。du fu 《xi da hang zai suo 》shi :“xi yi qi yang xin 。”⑦xin han 。yuan zhen 《shu le tian zhi 》shi :“ban feng jing xin ban ti shi 。”⑧gu zhi chuan di xin jian de ren 。du fu 《ji peng zhou gao san shi wu jun 》:“shu cheng mo xin jiang 。”(shu :shu xin 。jiang :song 。)⑨xin fu ;ping zheng 。《hou han shu ·wu huan xian bei chuan 》:“da ren you suo shao hu ,ze ke mu wei xin ,sui mo wen zi ,er bu zhong bu gan wei fan 。”(da ren :qiu chang 。)⑩sui yi ;sui bian 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“di mei xin shou xu xu dan 。”(11)tong “xin (xìn)”。(12)gu tong “shen (shēn)”。shen zhan 。yang xiong 《jie chao 》:“shi yi shi po de xin ji she er fen ji bi 。”

    nan :

    (yi )nán kun nan ;jian nan 。yu “yi ”xiang dui 。《lao zi 》di er zhang :“gu you mo xiang sheng ,nan yi xiang cheng 。”li bai 《shu dao nan 》:“shu dao zhi nan ,nan yu shang qing tian 。” (er )nàn ①zai nan ;huo huan 。《sun zi ·mou gong 》:“san jun ji huo ju yi ,ze zhu hou zhi nan zhi yi 。”《han fei zi ·wu du 》:“jian jia li bing yi bei nan 。”(li bing :mo kuai bing qi 。)te zhi bing nan ,fan kang huo pan luan 。gu yi 《guo qin lun 》:“yi fu zuo nan er qi miao hui 。”(qi miao :tian zi de zong miao 。hui :hui huai 。)su shi 《chao cuo lun 》:“wei ren ren jun zi hao jie zhi shi ,neng chu shen wei tian xia fan da nan ,yi qiu cheng da gong 。”②yuan chou 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yi yu zhou wu wei nan 。”(zhou wu :zhou wu wang 。)《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“chu chang yu qin gou nan ,zhan yu han zhong 。”③ze bei ;ze nan 。《meng zi ·li lou xia 》:“yu qin shou you he nan yan ?”you jie wen ;fan bo 。《lun heng ·wen kong 》:“zao nan kong zi ,he shang yu yi ?”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“bi xie shui ,nan ren ren 。”(ren ren :ning ren ,qiao yan chan mei de xiao ren 。)you bian bo de guan dian ,lun dian 。《han shu ·gao di ji 》:“(han wang )yi wen zhang liang ,liang fa ba nan 。” (san )nuó ①mao cheng de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“xi sang you a ,ji xie you nan 。”(a :tong “e ”,rou mei de yang zi 。)②qu zhu yi gui 。hou lai xie zuo “nuo ”。《zhou li ·xia guan ·fang xiang shi 》:“shuai bai li er shi nan ,yi suo shi qu yi 。”

    tu :

    ①ban tu ;de tu 。yue fei 《wu yue ci meng ji 》:“qu gu de shang ban tu 。”《zhou li ·de guan ·xiao si tu 》:“fan min song yi de bi zheng zhi ,de song yi tu zheng zhi 。”(de bi :bi lin ;lin ju 。zheng :bian bie shi fei 。)②hua 。《zhuang zi ·tian zi fang 》:“song yuan jun jiang hua tu 。”du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi san :“hua tu sheng shi chun feng mian ,huan pei kong gui yue ye hun 。”(sheng shi :han shi 。huan pei :fu nv zhuang shi ,jie zhi wang zhao jun 。)③hui ;hua 。《han shu ·su wu chuan 》:“nai tu hua ji ren yu qi lin ge 。”shen gua 《meng xi bi tan 》juan yi :“zhi yi qi cai tu zhi 。”④sai lv ;mou hua 。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“que qin yi li jin ,wei jun tu zhi !”(que :sun hai 。)⑤mou qu ;tu mou 。《san guo zhi · shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ci ke yi wei yuan er bu ke tu ye 。”⑥liao xiang ;cai du 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“a mu da fu zhang ,bu tu zi zi gui 。”(fu zhang :pai shou 。zhe li biao shi jing yi 。)⑦fa du 。《chu ci ·jiu zhang ·huai sha 》:“qian tu wei gai 。”