• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 何必待人勸,持此自為歡。

    “何必待人勸,持此自為歡。”詩句出處:《效陶潛體詩十六首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    不動者厚地,不息者高天。
    無窮者日月,長在者山川。
    松柏與龜鶴,其壽皆千年。
    嗟嗟群物中,而人獨不然。
    早出向朝市,暮已歸下泉。
    形質及壽命,危脆若浮煙。
    堯舜與周孔,古來稱聖賢。
    借問今何在,一去亦不還。
    我無不死藥,兀兀隨化遷。
    所未定知者,修短遲速間。
    幸及身健日,當歌一樽前。
    何必待人勸,持此自為歡。

    翳翳窬月陰,沉沉連日雨。
    開簾望天色,黃雲暗如土。
    行潦毀我墉,疾風壞我宇。
    蓬莠生庭院,泥塗失場圃。
    村深絕賓客,窗晦無儔侶。
    盡日不下床,跳蛙時入戶。
    出門無所往,入室還獨處。
    不以酒自娛,塊然與誰語。

    朝飲一杯酒,冥心合元化。
    兀然無所思,日高尚閑臥。
    暮讀一卷書,會意如嘉話。
    欣然有所遇,夜深猶獨坐。
    又得琴上趣,安弦有餘暇。
    復多詩中狂,下筆不能罷。
    唯茲三四事,持用度晝夜。
    所以陰雨中,經旬不出舍。
    始悟獨往人,心安時亦過。

    東傢采桑婦,雨來苦愁悲。
    蔟蠶北堂前,雨冷不成絲。
    西傢荷鋤叟,雨來亦怨咨。
    種豆南山下,雨多落為萁。
    而我獨何幸,醞酒本無期。
    及此多雨日,正遇新熟時。
    開瓶瀉樽中,玉液黃金脂。
    持玩已可悅,歡嘗有餘滋。
    一酌發好容,再酌開愁眉。
    連延四五酌,酣暢入四肢。
    忽然遺我物,誰復分是非。
    是時連夕雨,酩酊無所知。
    人心苦顛倒,反為憂者嗤。

    朝亦獨醉歌,暮亦獨醉睡。
    未盡一壺酒,已成三獨醉。
    勿嫌飲太少,且喜歡易致。
    一杯復兩杯,多不過三四。
    便得心中適,盡忘身外事。
    更復強一杯,陶然遺萬累。
    一飲一石者,徒以多為貴。
    及其酩酊時,與我亦無異。
    笑謝多飲者,酒錢徒自費。

    天秋無片雲,地靜無纖塵。
    團團新晴月,林外生白輪。
    憶昨陰霖天,連連三四旬。
    賴逢傢醞熟,不覺過朝昏。
    私言雨霽後,可以罷餘樽。
    及對新月色,不醉亦愁人。
    床頭殘酒榼,欲盡味彌淳。
    攜置南簷下,舉酌自殷勤。
    清光入杯杓,白露生衣巾。
    乃知陰與晴,安可無此君。
    我有樂府詩,成來人未聞。
    今宵醉有興,狂詠驚四鄰。
    獨賞猶復爾,何況有交親。

    中秋三五夜,明月在前軒。
    臨觴忽不飲,憶我平生歡。
    我有同心人,邈邈崔與錢。
    我有忘形友,迢迢李與元。
    或飛青雲上,或落江湖間。
    與我不相見,於今四五年。
    我無縮地術,君非馭風仙。
    安得明月下,四人來晤言。
    良夜信難得,佳期杳無緣。
    明月又不駐,漸下西南天。
    豈無他時會,惜此清景前。

    傢醞飲已盡,村中無酒貰。
    坐愁今夜醒,其奈秋懷何。
    有客忽叩門,言語一何佳。
    雲是南村叟,挈榼來相過。
    且喜樽不燥,安問少與多。
    重陽雖已過,籬菊有殘花。
    歡來苦晝短,不覺夕陽斜。
    老人勿遽起,且待新月華。
    客去有餘趣,竟夕獨酣歌。

    原生衣百結,顏子食一簞。
    歡然樂其志,有以忘饑寒。
    今我何人哉,德不及先賢。
    衣食幸相屬,胡為不自安。
    況茲清渭曲,居處安且閑。
    榆柳百餘樹,茅茨十數間。
    寒負簷下日,熱濯澗底泉。
    日出猶未起,日入已復眠。
    西風滿村巷,清涼八月天。
    但有雞犬聲,不聞車馬喧。
    時傾一樽酒,坐望東南山。
    稚侄初學步,牽衣戲我前。
    即此自可樂,庶幾顏與原。

    湛湛樽中酒,有功不自伐。
    不伐人不知,我今代其說。
    良將臨大敵,前驅千萬卒。
    一簞投河飲,赴死心如一。
    壯士磨匕首,勇憤氣咆(口勃)。
    一酣忘報讎,四體如無骨。
    東海殺孝婦,天旱窬年月。
    一酌酹其魂,通宵雨不歇。
    咸陽秦獄氣,冤痛結為物。
    千歲不肯散,一沃亦銷失。
    況茲兒女恨,及彼幽憂疾。
    快飲無不消,如霜得春日。
    方知曲糵靈,萬物無與匹。

    煙霞隔懸圃,風波限瀛州。
    我豈不欲往,大海路阻修。
    神仙但聞說,靈藥不可求。
    長生無得者,舉世如蜉蝣。
    逝者不重回,存者難久留。
    踟躕未死間,何苦懷百憂。
    念此忽內熱,坐看成白頭。
    舉杯還獨飲,顧影自獻酬。
    心與口相約,未醉勿言休。
    今朝不盡醉,知有明朝不?
    不見郭門外,累累墳與丘。
    月明愁殺人,黃蒿風颼颼。
    死者若有知,悔不秉燭遊。

    吾聞潯陽郡,昔有陶徵君。
    愛酒佈愛名,憂醒不憂貧。
    嘗為彭澤令,在官才八旬。
    啾然忽不樂,掛印著公門。
    口吟歸去來,頭戴漉酒巾。
    人吏留不得,直入故山雲。
    歸來五柳下,還以酒養真。
    人間榮與利,擺落如泥塵。
    先生去已久,紙墨有遺文。
    篇篇勸我飲,此外無所雲。
    我從老大來,竊慕其為人。
    其他不可及,且效醉昏昏。

    楚王疑忠臣,江南放屈平。
    晉朝輕高士,林下棄劉伶。
    一人常獨醉,一人常獨醒。
    醒者多苦志,醉者多歡情。
    歡情信獨善,苦志竟何成。
    兀傲甕間臥,憔悴澤畔行。
    彼憂而此樂,道理甚分明。
    願君且飲酒,勿思身後名。

    有一燕趙士,言貌甚奇瑰。
    日日酒傢去,脫衣典數杯。
    問君何落拓,雲仆生草萊。
    地寒命且薄,徒抱王佐才。
    豈無濟時策,君門乏良媒。
    三獻寢不報,遲遲空手回。
    亦有同門生,先升青雲梯。
    貴賤交道絕,朱門叩不開。
    及歸種禾黍,三歲旱為災。
    入山燒黃白,一旦化為灰。
    磋跎五十餘,生世苦不諧。
    處處去不得,卻歸酒中來。

    南巷有貴人,高蓋駟馬車。
    我問何所苦,四十垂白須。
    答雲君不知,位重多憂虞。
    北裡有寒士,甕牖繩為樞。
    出扶桑棗杖,入臥蝸牛廬。
    散賤無憂患,心安體亦舒。
    東鄰有富翁,藏貨遍五都。
    東京收粟帛,西市鬻金珠。
    朝營暮計算,晝夜不安居。
    西舍有貧者,匹婦配匹夫。
    佈裙行賃舂,短褐坐傭書。
    以此求口食,一飽欣有餘。
    貴賤與貧富,高下雖有殊。
    憂樂與利害,彼此不相窬。
    是以達人觀,萬化同一途。
    但未知生死,勝負兩何如。
    遲疑未知間,且以酒為娛。

    濟水澄而潔,河水渾而黃。
    交流列四瀆,清濁不相傷。
    太公戰牧野,伯夷餓首陽。
    同時號賢聖,進退不相妨。
    謂天不愛民,胡為生稻粱。
    謂天果愛民,胡為生豺狼。
    謂神福善人,孔聖竟棲遑。
    謂神禍淫人,暴秦終霸王。
    顏回與黃憲,何辜早夭亡。
    蝮蛇與鴆鳥,何得壽延長。
    物理不可測,神道亦難量。
    舉頭仰問天,天色但蒼蒼。
    唯當多種黍,日醉手中觴。

    【註釋】:

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    何必:

    何須要,不必要。《孟子·梁惠王》:“王亦曰仁義而已矣,~~曰利?”

    必:

    ①必然;必定。《孟子·公孫醜下》:“故君子有不戰,戰必勝矣。”《商君書·更法》:“治世不一道,便國不必法古。”(便國:對國傢有利。法古:效法古代。)②必須;一定要。《水滸傳》第五回:“男大須婚,女大必嫁。”《三國演義》第九回:“誓必殺之。”③連詞。表假設。如果。《史記·廉頗藺相如傳》:“王必無人,臣願奉璧往使。”

    待:

    ①等;等候。《左傳·隱公元年》:“多行不義必自斃,子姑待之。”②對待。《三國志· 吳書·吳主傳》:“吾待蜀不薄。”③依賴;倚仗。《商君書·農戰》:“故不待賞賜而民親上,不待爵祿而民從事,不待刑罰而民致死。”(上:君主。致死:效命。)④防禦;防備。《韓非子·外儲說左上》:“今城郭不完,兵甲不備,不可以待不虞。”⑤須;需要。《史記·天官書》:“傳其人,不待告。”[待年]1.等待年長。陳壽《三國志·魏書·武帝紀》:“天子聘公三女為貴人,少者待年於國。”2.指女子待嫁。顏延年《宋文皇帝元皇後哀策文》:“爰自待年,金聲夙振。”

    勸:

    ①勉勵;鼓勵;獎勵。《左傳·成公十四年》:“懲惡而勸善,非聖人誰能修之?”晁錯《論貴粟疏》:“三曰勸農耕。”②受鼓勵。《韓非子·顯學》:“夫有功者必賞,則爵祿厚而愈勸。”③進言鼓勵;勸說;勸阻。《呂氏春秋·慎行》:“王為建取妻於秦而美,無忌勸王奪。”④努力。《鹽鐵論·未通》:“故牧民之道,除其所疾,適其所安,安而不擾,使而不勞,是以百姓勸業而樂公賦。”(牧:統治。公賦:國傢的賦稅。)

    持:

    ①一隻手從下托物。《莊子·漁父》:“左手據膝,右手持頤以聽。”②握;執。《戰國策·趙策四》:“媼之送燕後也,持其踵為之泣。”③掌握;掌管。戴復古《春日懷傢》:“客遊兒廢學,身拙婦持傢。”④執行。《明史·孝宗紀》:“務存心仁恕,持法公平。”⑤保持;維持。《詩經·大雅·鳧鷖序》:“太平之君子,能持盈守成。”⑥支持;支撐。《淮南子·主術》:“十圍之木,持千鈞之屋。”⑦扶持;扶助。張衡《東京賦》:“西朝顛覆而莫持。”⑧挾制;控制。《史記·寧成傳》:“持吏長短。”(短:指短處。)韓愈《柳子厚墓志銘》:“使子厚在臺省時,自持其身,己能如司馬、刺史時,亦自不斥。”(子厚:柳宗元字。臺省:指尚書省、禦史臺。)⑨對抗;對峙。《三國志·魏書·郭嘉傳》:“太祖與袁紹持於官渡。”

    此:

    ①代詞。這;這個。《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”《禮記·禮運》:“此之謂大同。”②這樣;這般。庾信《哀江南賦》:“天何為而此醉。”③副詞。乃;則。《後漢書·黃瓊傳》:“必待堯舜之君,此為志士終無時矣。”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    為:

    (一)①做。《詩經·周頌·豐年》:“為酒為醴,烝畀祖妣。”(烝:進獻。畀:給予。)《論語·學而》:“其為人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友愛。)②制作;創作。《禮記·曲禮下》:“為宮室,不斬於丘木。”(丘木:墓地的樹。)《漢書·枚乘傳》:“司馬相如善為文而遲。”(遲:慢。)③治理。《商君書·農戰》:“善為國者,倉廩雖滿,不偷於農。”(偷:怠惰;忽視。)《論語·為政》:“為政以德。”④行為。范仲淹《嶽陽樓記》:“予嘗求古仁人之心,或異二者之為。”(嘗:曾經。)⑤充當。《論語·為政》:“溫故而知新,可以為師矣。”(溫:溫習。故:舊的知識。)⑥當作。李白《夢遊天姥吟留別》:“霓為衣兮風為馬。”⑦變為;成為。屈原《離騷》:“蘭芷變而不芳兮,荃蕙化而為茅。”(蘭、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧認為。《孟子·公孫醜上》:“而子為我願之乎?”(子:你。)⑨是。《左傳·宣公三年》:“餘為伯儵,餘而祖也。”⑩介詞。1. 表被動。被。《三國志 · 吳書· 呂蒙傳》:“為張遼等所襲。”2.表對象。對;向。《戰國策·韓策二》:“(嚴仲子)因為聶政語曰:‘臣有仇。’”(11)連詞。如果。《戰國策·秦策四》:“秦為知之,必不救也。”(12)語氣詞。1. 與“何”相配,表疑問語氣。《論語·季氏》:“何以伐為?”(伐:進攻。)2. 多用於句未,表示反問語氣。《漢書·外戚傳下·趙皇後》:“今故告之,反怒為!”(故:故意。) (二)wèi ①幫助。《詩經·大雅·鳧鷖》:“公屍燕飲,福祿來為。”②介詞。1. 表對象。替。《論語·學而》:“為人謀而不忠乎?”2. 表原因。因為。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”3. 表目的。為瞭。《孔雀東南飛》:“慎勿為婦死。”③通“偽”。假裝。《禮記·檀弓下》:“夫子為弗聞也者而過之。”

    歡:

    ①喜悅;高興。《左傳·昭公四年》:“從宋之盟,承君之歡。”《左傳·襄公八年》:“歡以承命,何時之有?”②交好;友好。《史記· 田敬仲完世傢》:“陽生素與乞歡。”③古時相愛男女的互稱。古樂府《石城樂》:“聞歡遠行去,相送方山亭。”④恩愛;情誼。《古詩十九首》之十六:“良人惟古歡,枉駕惠前綏。”


  • 何必待人劝,持此自为欢。

    “何必待人劝,持此自为欢。”诗句出处:《效陶潜体诗十六首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    不动者厚地,不息者高天。
    无穷者日月,长在者山川。
    松柏与龟鹤,其寿皆千年。
    嗟嗟群物中,而人独不然。
    早出向朝市,暮已归下泉。
    形质及寿命,危脆若浮烟。
    尧舜与周孔,古来称圣贤。
    借问今何在,一去亦不还。
    我无不死药,兀兀随化迁。
    所未定知者,修短迟速间。
    幸及身健日,当歌一樽前。
    何必待人劝,持此自为欢。

    翳翳窬月阴,沉沉连日雨。
    开帘望天色,黄云暗如土。
    行潦毁我墉,疾风坏我宇。
    蓬莠生庭院,泥涂失场圃。
    村深绝宾客,窗晦无俦侣。
    尽日不下床,跳蛙时入户。
    出门无所往,入室还独处。
    不以酒自娱,块然与谁语。

    朝饮一杯酒,冥心合元化。
    兀然无所思,日高尚闲卧。
    暮读一卷书,会意如嘉话。
    欣然有所遇,夜深犹独坐。
    又得琴上趣,安弦有余暇。
    复多诗中狂,下笔不能罢。
    唯兹三四事,持用度昼夜。
    所以阴雨中,经旬不出舍。
    始悟独往人,心安时亦过。

    东家采桑妇,雨来苦愁悲。
    蔟蚕北堂前,雨冷不成丝。
    西家荷锄叟,雨来亦怨咨。
    种豆南山下,雨多落为萁。
    而我独何幸,酝酒本无期。
    及此多雨日,正遇新熟时。
    开瓶泻樽中,玉液黄金脂。
    持玩已可悦,欢尝有余滋。
    一酌发好容,再酌开愁眉。
    连延四五酌,酣畅入四肢。
    忽然遗我物,谁复分是非。
    是时连夕雨,酩酊无所知。
    人心苦颠倒,反为忧者嗤。

    朝亦独醉歌,暮亦独醉睡。
    未尽一壶酒,已成三独醉。
    勿嫌饮太少,且喜欢易致。
    一杯复两杯,多不过三四。
    便得心中适,尽忘身外事。
    更复强一杯,陶然遗万累。
    一饮一石者,徒以多为贵。
    及其酩酊时,与我亦无异。
    笑谢多饮者,酒钱徒自费。

    天秋无片云,地静无纤尘。
    团团新晴月,林外生白轮。
    忆昨阴霖天,连连三四旬。
    赖逢家酝熟,不觉过朝昏。
    私言雨霁后,可以罢余樽。
    及对新月色,不醉亦愁人。
    床头残酒榼,欲尽味弥淳。
    携置南檐下,举酌自殷勤。
    清光入杯杓,白露生衣巾。
    乃知阴与晴,安可无此君。
    我有乐府诗,成来人未闻。
    今宵醉有兴,狂咏惊四邻。
    独赏犹复尔,何况有交亲。

    中秋三五夜,明月在前轩。
    临觞忽不饮,忆我平生欢。
    我有同心人,邈邈崔与钱。
    我有忘形友,迢迢李与元。
    或飞青云上,或落江湖间。
    与我不相见,于今四五年。
    我无缩地术,君非驭风仙。
    安得明月下,四人来晤言。
    良夜信难得,佳期杳无缘。
    明月又不驻,渐下西南天。
    岂无他时会,惜此清景前。

    家酝饮已尽,村中无酒贳。
    坐愁今夜醒,其奈秋怀何。
    有客忽叩门,言语一何佳。
    云是南村叟,挈榼来相过。
    且喜樽不燥,安问少与多。
    重阳虽已过,篱菊有残花。
    欢来苦昼短,不觉夕阳斜。
    老人勿遽起,且待新月华。
    客去有余趣,竟夕独酣歌。

    原生衣百结,颜子食一箪。
    欢然乐其志,有以忘饥寒。
    今我何人哉,德不及先贤。
    衣食幸相属,胡为不自安。
    况兹清渭曲,居处安且闲。
    榆柳百余树,茅茨十数间。
    寒负檐下日,热濯涧底泉。
    日出犹未起,日入已复眠。
    西风满村巷,清凉八月天。
    但有鸡犬声,不闻车马喧。
    时倾一樽酒,坐望东南山。
    稚侄初学步,牵衣戏我前。
    即此自可乐,庶几颜与原。

    湛湛樽中酒,有功不自伐。
    不伐人不知,我今代其说。
    良将临大敌,前驱千万卒。
    一箪投河饮,赴死心如一。
    壮士磨匕首,勇愤气咆(口勃)。
    一酣忘报雠,四体如无骨。
    东海杀孝妇,天旱窬年月。
    一酌酹其魂,通宵雨不歇。
    咸阳秦狱气,冤痛结为物。
    千岁不肯散,一沃亦销失。
    况兹儿女恨,及彼幽忧疾。
    快饮无不消,如霜得春日。
    方知曲糵灵,万物无与匹。

    烟霞隔悬圃,风波限瀛州。
    我岂不欲往,大海路阻修。
    神仙但闻说,灵药不可求。
    长生无得者,举世如蜉蝣。
    逝者不重回,存者难久留。
    踟蹰未死间,何苦怀百忧。
    念此忽内热,坐看成白头。
    举杯还独饮,顾影自献酬。
    心与口相约,未醉勿言休。
    今朝不尽醉,知有明朝不?
    不见郭门外,累累坟与丘。
    月明愁杀人,黄蒿风飕飕。
    死者若有知,悔不秉烛游。

    吾闻浔阳郡,昔有陶徵君。
    爱酒布爱名,忧醒不忧贫。
    尝为彭泽令,在官才八旬。
    啾然忽不乐,挂印著公门。
    口吟归去来,头戴漉酒巾。
    人吏留不得,直入故山云。
    归来五柳下,还以酒养真。
    人间荣与利,摆落如泥尘。
    先生去已久,纸墨有遗文。
    篇篇劝我饮,此外无所云。
    我从老大来,窃慕其为人。
    其他不可及,且效醉昏昏。

    楚王疑忠臣,江南放屈平。
    晋朝轻高士,林下弃刘伶。
    一人常独醉,一人常独醒。
    醒者多苦志,醉者多欢情。
    欢情信独善,苦志竟何成。
    兀傲瓮间卧,憔悴泽畔行。
    彼忧而此乐,道理甚分明。
    愿君且饮酒,勿思身后名。

    有一燕赵士,言貌甚奇瑰。
    日日酒家去,脱衣典数杯。
    问君何落拓,云仆生草莱。
    地寒命且薄,徒抱王佐才。
    岂无济时策,君门乏良媒。
    三献寝不报,迟迟空手回。
    亦有同门生,先升青云梯。
    贵贱交道绝,朱门叩不开。
    及归种禾黍,三岁旱为灾。
    入山烧黄白,一旦化为灰。
    磋跎五十余,生世苦不谐。
    处处去不得,却归酒中来。

    南巷有贵人,高盖驷马车。
    我问何所苦,四十垂白须。
    答云君不知,位重多忧虞。
    北里有寒士,瓮牖绳为枢。
    出扶桑枣杖,入卧蜗牛庐。
    散贱无忧患,心安体亦舒。
    东邻有富翁,藏货遍五都。
    东京收粟帛,西市鬻金珠。
    朝营暮计算,昼夜不安居。
    西舍有贫者,匹妇配匹夫。
    布裙行赁舂,短褐坐佣书。
    以此求口食,一饱欣有余。
    贵贱与贫富,高下虽有殊。
    忧乐与利害,彼此不相窬。
    是以达人观,万化同一途。
    但未知生死,胜负两何如。
    迟疑未知间,且以酒为娱。

    济水澄而洁,河水浑而黄。
    交流列四渎,清浊不相伤。
    太公战牧野,伯夷饿首阳。
    同时号贤圣,进退不相妨。
    谓天不爱民,胡为生稻粱。
    谓天果爱民,胡为生豺狼。
    谓神福善人,孔圣竟栖遑。
    谓神祸淫人,暴秦终霸王。
    颜回与黄宪,何辜早夭亡。
    蝮蛇与鸩鸟,何得寿延长。
    物理不可测,神道亦难量。
    举头仰问天,天色但苍苍。
    唯当多种黍,日醉手中觞。

    【注释】:

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    何必:

    何须要,不必要。《孟子·梁惠王》:“王亦曰仁义而已矣,~~曰利?”

    必:

    ①必然;必定。《孟子·公孙丑下》:“故君子有不战,战必胜矣。”《商君书·更法》:“治世不一道,便国不必法古。”(便国:对国家有利。法古:效法古代。)②必须;一定要。《水浒传》第五回:“男大须婚,女大必嫁。”《三国演义》第九回:“誓必杀之。”③连词。表假设。如果。《史记·廉颇蔺相如传》:“王必无人,臣愿奉璧往使。”

    待:

    ①等;等候。《左传·隐公元年》:“多行不义必自毙,子姑待之。”②对待。《三国志· 吴书·吴主传》:“吾待蜀不薄。”③依赖;倚仗。《商君书·农战》:“故不待赏赐而民亲上,不待爵禄而民从事,不待刑罚而民致死。”(上:君主。致死:效命。)④防御;防备。《韩非子·外储说左上》:“今城郭不完,兵甲不备,不可以待不虞。”⑤须;需要。《史记·天官书》:“传其人,不待告。”[待年]1.等待年长。陈寿《三国志·魏书·武帝纪》:“天子聘公三女为贵人,少者待年于国。”2.指女子待嫁。颜延年《宋文皇帝元皇后哀策文》:“爰自待年,金声夙振。”

    劝:

    ①勉励;鼓励;奖励。《左传·成公十四年》:“惩恶而劝善,非圣人谁能修之?”晁错《论贵粟疏》:“三曰劝农耕。”②受鼓励。《韩非子·显学》:“夫有功者必赏,则爵禄厚而愈劝。”③进言鼓励;劝说;劝阻。《吕氏春秋·慎行》:“王为建取妻于秦而美,无忌劝王夺。”④努力。《盐铁论·未通》:“故牧民之道,除其所疾,适其所安,安而不扰,使而不劳,是以百姓劝业而乐公赋。”(牧:统治。公赋:国家的赋税。)

    持:

    ①一只手从下托物。《庄子·渔父》:“左手据膝,右手持颐以听。”②握;执。《战国策·赵策四》:“媪之送燕后也,持其踵为之泣。”③掌握;掌管。戴复古《春日怀家》:“客游儿废学,身拙妇持家。”④执行。《明史·孝宗纪》:“务存心仁恕,持法公平。”⑤保持;维持。《诗经·大雅·凫鹥序》:“太平之君子,能持盈守成。”⑥支持;支撑。《淮南子·主术》:“十围之木,持千钧之屋。”⑦扶持;扶助。张衡《东京赋》:“西朝颠覆而莫持。”⑧挟制;控制。《史记·宁成传》:“持吏长短。”(短:指短处。)韩愈《柳子厚墓志铭》:“使子厚在台省时,自持其身,己能如司马、刺史时,亦自不斥。”(子厚:柳宗元字。台省:指尚书省、御史台。)⑨对抗;对峙。《三国志·魏书·郭嘉传》:“太祖与袁绍持于官渡。”

    此:

    ①代词。这;这个。《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”《礼记·礼运》:“此之谓大同。”②这样;这般。庾信《哀江南赋》:“天何为而此醉。”③副词。乃;则。《后汉书·黄琼传》:“必待尧舜之君,此为志士终无时矣。”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    为:

    (一)①做。《诗经·周颂·丰年》:“为酒为醴,烝畀祖妣。”(烝:进献。畀:给予。)《论语·学而》:“其为人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友爱。)②制作;创作。《礼记·曲礼下》:“为宫室,不斩于丘木。”(丘木:墓地的树。)《汉书·枚乘传》:“司马相如善为文而迟。”(迟:慢。)③治理。《商君书·农战》:“善为国者,仓廪虽满,不偷于农。”(偷:怠惰;忽视。)《论语·为政》:“为政以德。”④行为。范仲淹《岳阳楼记》:“予尝求古仁人之心,或异二者之为。”(尝:曾经。)⑤充当。《论语·为政》:“温故而知新,可以为师矣。”(温:温习。故:旧的知识。)⑥当作。李白《梦游天姥吟留别》:“霓为衣兮风为马。”⑦变为;成为。屈原《离骚》:“兰芷变而不芳兮,荃蕙化而为茅。”(兰、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧认为。《孟子·公孙丑上》:“而子为我愿之乎?”(子:你。)⑨是。《左传·宣公三年》:“余为伯儵,余而祖也。”⑩介词。1. 表被动。被。《三国志 · 吴书· 吕蒙传》:“为张辽等所袭。”2.表对象。对;向。《战国策·韩策二》:“(严仲子)因为聂政语曰:‘臣有仇。’”(11)连词。如果。《战国策·秦策四》:“秦为知之,必不救也。”(12)语气词。1. 与“何”相配,表疑问语气。《论语·季氏》:“何以伐为?”(伐:进攻。)2. 多用于句未,表示反问语气。《汉书·外戚传下·赵皇后》:“今故告之,反怒为!”(故:故意。) (二)wèi ①帮助。《诗经·大雅·凫鹥》:“公尸燕饮,福禄来为。”②介词。1. 表对象。替。《论语·学而》:“为人谋而不忠乎?”2. 表原因。因为。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”3. 表目的。为了。《孔雀东南飞》:“慎勿为妇死。”③通“伪”。假装。《礼记·檀弓下》:“夫子为弗闻也者而过之。”

    欢:

    ①喜悦;高兴。《左传·昭公四年》:“从宋之盟,承君之欢。”《左传·襄公八年》:“欢以承命,何时之有?”②交好;友好。《史记· 田敬仲完世家》:“阳生素与乞欢。”③古时相爱男女的互称。古乐府《石城乐》:“闻欢远行去,相送方山亭。”④恩爱;情谊。《古诗十九首》之十六:“良人惟古欢,枉驾惠前绥。”


  • he bi dai ren quan ,chi ci zi wei huan 。

    “he bi dai ren quan ,chi ci zi wei huan 。”shi gou chu chu :《xiao tao qian ti shi shi liu shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    bu dong zhe hou de ,bu xi zhe gao tian 。
    mo qiong zhe ri yue ,chang zai zhe shan chuan 。
    song bai yu gui he ,ji shou jie qian nian 。
    jie jie qun wu zhong ,er ren du bu ran 。
    zao chu xiang chao shi ,mu yi gui xia quan 。
    xing zhi ji shou ming ,wei cui re fu yan 。
    yao shun yu zhou kong ,gu lai chen sheng xian 。
    jie wen jin he zai ,yi qu yi bu hai 。
    wo mo bu si yao ,wu wu sui hua qian 。
    suo wei ding zhi zhe ,xiu duan chi su jian 。
    xing ji shen jian ri ,dang ge yi zun qian 。
    he bi dai ren quan ,chi ci zi wei huan 。

    yi yi yu yue yin ,chen chen lian ri yu 。
    kai lian wang tian se ,huang yun an ru tu 。
    hang lao hui wo yong ,ji feng huai wo yu 。
    peng you sheng ting yuan ,ni tu shi chang pu 。
    cun shen jue bin ke ,chuang hui mo chou lv 。
    jin ri bu xia chuang ,tiao wa shi ru hu 。
    chu men mo suo wang ,ru shi hai du chu 。
    bu yi jiu zi yu ,kuai ran yu shei yu 。

    chao yin yi bei jiu ,ming xin ge yuan hua 。
    wu ran mo suo sai ,ri gao shang xian wo 。
    mu dou yi juan shu ,hui yi ru jia hua 。
    xin ran you suo yu ,ye shen you du zuo 。
    you de qin shang qu ,an xian you yu xia 。
    fu duo shi zhong kuang ,xia bi bu neng ba 。
    wei ci san si shi ,chi yong du zhou ye 。
    suo yi yin yu zhong ,jing xun bu chu she 。
    shi wu du wang ren ,xin an shi yi guo 。

    dong jia cai sang fu ,yu lai ku chou bei 。
    cu can bei tang qian ,yu leng bu cheng si 。
    xi jia he chu sou ,yu lai yi yuan zi 。
    chong dou na shan xia ,yu duo la wei qi 。
    er wo du he xing ,yun jiu ben mo ji 。
    ji ci duo yu ri ,zheng yu xin shou shi 。
    kai ping xie zun zhong ,yu ye huang jin zhi 。
    chi wan yi ke yue ,huan chang you yu zi 。
    yi zhuo fa hao rong ,zai zhuo kai chou mei 。
    lian yan si wu zhuo ,han chang ru si zhi 。
    hu ran wei wo wu ,shei fu fen shi fei 。
    shi shi lian xi yu ,ming ding mo suo zhi 。
    ren xin ku dian dao ,fan wei you zhe chi 。

    chao yi du zui ge ,mu yi du zui shui 。
    wei jin yi hu jiu ,yi cheng san du zui 。
    wu xian yin tai shao ,ju xi huan yi zhi 。
    yi bei fu liang bei ,duo bu guo san si 。
    bian de xin zhong kuo ,jin wang shen wai shi 。
    geng fu jiang yi bei ,tao ran wei mo lei 。
    yi yin yi dan zhe ,tu yi duo wei gui 。
    ji ji ming ding shi ,yu wo yi mo yi 。
    xiao xie duo yin zhe ,jiu qian tu zi fei 。

    tian qiu mo pian yun ,de jing mo qian chen 。
    tuan tuan xin qing yue ,lin wai sheng bai lun 。
    yi zuo yin lin tian ,lian lian san si xun 。
    lai feng jia yun shou ,bu jiao guo chao hun 。
    si yan yu ji hou ,ke yi ba yu zun 。
    ji dui xin yue se ,bu zui yi chou ren 。
    chuang tou can jiu ke ,yu jin wei mi chun 。
    xie zhi na yan xia ,ju zhuo zi yan qin 。
    qing guang ru bei biao ,bai lou sheng yi jin 。
    nai zhi yin yu qing ,an ke mo ci jun 。
    wo you le fu shi ,cheng lai ren wei wen 。
    jin xiao zui you xing ,kuang yong jing si lin 。
    du shang you fu er ,he kuang you jiao qin 。

    zhong qiu san wu ye ,ming yue zai qian xuan 。
    lin shang hu bu yin ,yi wo ping sheng huan 。
    wo you tong xin ren ,miao miao cui yu qian 。
    wo you wang xing you ,tiao tiao li yu yuan 。
    huo fei qing yun shang ,huo la jiang hu jian 。
    yu wo bu xiang jian ,yu jin si wu nian 。
    wo mo su de shu ,jun fei yu feng xian 。
    an de ming yue xia ,si ren lai wu yan 。
    liang ye xin nan de ,jia ji yao mo yuan 。
    ming yue you bu zhu ,jian xia xi na tian 。
    qi mo ta shi hui ,xi ci qing jing qian 。

    jia yun yin yi jin ,cun zhong mo jiu shi 。
    zuo chou jin ye xing ,ji nai qiu huai he 。
    you ke hu kou men ,yan yu yi he jia 。
    yun shi na cun sou ,qie ke lai xiang guo 。
    ju xi zun bu zao ,an wen shao yu duo 。
    chong yang sui yi guo ,li ju you can hua 。
    huan lai ku zhou duan ,bu jiao xi yang xie 。
    lao ren wu ju qi ,ju dai xin yue hua 。
    ke qu you yu qu ,jing xi du han ge 。

    yuan sheng yi bai jie ,yan zi shi yi dan 。
    huan ran le ji zhi ,you yi wang ji han 。
    jin wo he ren zai ,de bu ji xian xian 。
    yi shi xing xiang shu ,hu wei bu zi an 。
    kuang ci qing wei qu ,ju chu an ju xian 。
    yu liu bai yu shu ,mao ci shi shu jian 。
    han fu yan xia ri ,re zhuo jian de quan 。
    ri chu you wei qi ,ri ru yi fu mian 。
    xi feng man cun hang ,qing liang ba yue tian 。
    dan you ji quan sheng ,bu wen che ma xuan 。
    shi qing yi zun jiu ,zuo wang dong na shan 。
    zhi zhi chu xue bu ,qian yi hu wo qian 。
    ji ci zi ke le ,shu ji yan yu yuan 。

    zhan zhan zun zhong jiu ,you gong bu zi fa 。
    bu fa ren bu zhi ,wo jin dai ji shui 。
    liang jiang lin da di ,qian qu qian mo cu 。
    yi dan tou he yin ,fu si xin ru yi 。
    zhuang shi mo bi shou ,yong fen qi pao (kou bo )。
    yi han wang bao chou ,si ti ru mo gu 。
    dong hai sha xiao fu ,tian han yu nian yue 。
    yi zhuo lei ji hun ,tong xiao yu bu xie 。
    xian yang qin yu qi ,yuan tong jie wei wu 。
    qian sui bu ken san ,yi wo yi xiao shi 。
    kuang ci er nv hen ,ji bi you you ji 。
    kuai yin mo bu xiao ,ru shuang de chun ri 。
    fang zhi qu nie ling ,mo wu mo yu pi 。

    yan xia ge xuan pu ,feng bo xian ying zhou 。
    wo qi bu yu wang ,da hai lu zu xiu 。
    shen xian dan wen shui ,ling yao bu ke qiu 。
    chang sheng mo de zhe ,ju shi ru fu you 。
    shi zhe bu chong hui ,cun zhe nan jiu liu 。
    chi chu wei si jian ,he ku huai bai you 。
    nian ci hu nei re ,zuo kan cheng bai tou 。
    ju bei hai du yin ,gu ying zi suo chou 。
    xin yu kou xiang yao ,wei zui wu yan xiu 。
    jin chao bu jin zui ,zhi you ming chao bu ?
    bu jian guo men wai ,lei lei fen yu qiu 。
    yue ming chou sha ren ,huang hao feng sou sou 。
    si zhe re you zhi ,hui bu bing zhu you 。

    wu wen xun yang jun ,xi you tao zheng jun 。
    ai jiu bu ai ming ,you xing bu you pin 。
    chang wei peng ze ling ,zai guan cai ba xun 。
    jiu ran hu bu le ,gua yin zhe gong men 。
    kou yin gui qu lai ,tou dai lu jiu jin 。
    ren li liu bu de ,zhi ru gu shan yun 。
    gui lai wu liu xia ,hai yi jiu yang zhen 。
    ren jian rong yu li ,bai la ru ni chen 。
    xian sheng qu yi jiu ,zhi mo you wei wen 。
    pian pian quan wo yin ,ci wai mo suo yun 。
    wo cong lao da lai ,qie mu ji wei ren 。
    ji ta bu ke ji ,ju xiao zui hun hun 。

    chu wang yi zhong chen ,jiang na fang qu ping 。
    jin chao qing gao shi ,lin xia qi liu ling 。
    yi ren chang du zui ,yi ren chang du xing 。
    xing zhe duo ku zhi ,zui zhe duo huan qing 。
    huan qing xin du shan ,ku zhi jing he cheng 。
    wu ao weng jian wo ,qiao cui ze pan hang 。
    bi you er ci le ,dao li shen fen ming 。
    yuan jun ju yin jiu ,wu sai shen hou ming 。

    you yi yan zhao shi ,yan mao shen ji gui 。
    ri ri jiu jia qu ,tuo yi dian shu bei 。
    wen jun he la ta ,yun pu sheng cao lai 。
    de han ming ju bao ,tu bao wang zuo cai 。
    qi mo ji shi ce ,jun men fa liang mei 。
    san suo qin bu bao ,chi chi kong shou hui 。
    yi you tong men sheng ,xian sheng qing yun ti 。
    gui jian jiao dao jue ,zhu men kou bu kai 。
    ji gui chong he shu ,san sui han wei zai 。
    ru shan shao huang bai ,yi dan hua wei hui 。
    cuo tuo wu shi yu ,sheng shi ku bu xie 。
    chu chu qu bu de ,que gui jiu zhong lai 。

    na hang you gui ren ,gao gai si ma che 。
    wo wen he suo ku ,si shi chui bai xu 。
    da yun jun bu zhi ,wei chong duo you yu 。
    bei li you han shi ,weng you sheng wei shu 。
    chu fu sang zao zhang ,ru wo luo niu lu 。
    san jian mo you huan ,xin an ti yi shu 。
    dong lin you fu weng ,cang huo bian wu dou 。
    dong jing shou su bo ,xi shi yu jin zhu 。
    chao ying mu ji suan ,zhou ye bu an ju 。
    xi she you pin zhe ,pi fu pei pi fu 。
    bu qun hang lin chong ,duan he zuo yong shu 。
    yi ci qiu kou shi ,yi bao xin you yu 。
    gui jian yu pin fu ,gao xia sui you shu 。
    you le yu li hai ,bi ci bu xiang yu 。
    shi yi da ren guan ,mo hua tong yi tu 。
    dan wei zhi sheng si ,sheng fu liang he ru 。
    chi yi wei zhi jian ,ju yi jiu wei yu 。

    ji shui cheng er jie ,he shui hun er huang 。
    jiao liu lie si du ,qing zhuo bu xiang shang 。
    tai gong zhan mu ye ,bai yi e shou yang 。
    tong shi hao xian sheng ,jin tui bu xiang fang 。
    wei tian bu ai min ,hu wei sheng dao liang 。
    wei tian guo ai min ,hu wei sheng chai lang 。
    wei shen fu shan ren ,kong sheng jing qi huang 。
    wei shen huo yin ren ,bao qin zhong ba wang 。
    yan hui yu huang xian ,he gu zao wai wang 。
    fu she yu zhen diao ,he de shou yan chang 。
    wu li bu ke ce ,shen dao yi nan liang 。
    ju tou yang wen tian ,tian se dan cang cang 。
    wei dang duo chong shu ,ri zui shou zhong shang 。

    【zhu shi 】:

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    he bi :

    he xu yao ,bu bi yao 。《meng zi ·liang hui wang 》:“wang yi yue ren yi er yi yi ,~~yue li ?”

    bi :

    ①bi ran ;bi ding 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“gu jun zi you bu zhan ,zhan bi sheng yi 。”《shang jun shu ·geng fa 》:“zhi shi bu yi dao ,bian guo bu bi fa gu 。”(bian guo :dui guo jia you li 。fa gu :xiao fa gu dai 。)②bi xu ;yi ding yao 。《shui hu chuan 》di wu hui :“nan da xu hun ,nv da bi jia 。”《san guo yan yi 》di jiu hui :“shi bi sha zhi 。”③lian ci 。biao jia she 。ru guo 。《shi ji ·lian po lin xiang ru chuan 》:“wang bi mo ren ,chen yuan feng bi wang shi 。”

    dai :

    ①deng ;deng hou 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“duo hang bu yi bi zi bi ,zi gu dai zhi 。”②dui dai 。《san guo zhi · wu shu ·wu zhu chuan 》:“wu dai shu bu bao 。”③yi lai ;yi zhang 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“gu bu dai shang ci er min qin shang ,bu dai jue lu er min cong shi ,bu dai xing fa er min zhi si 。”(shang :jun zhu 。zhi si :xiao ming 。)④fang yu ;fang bei 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“jin cheng guo bu wan ,bing jia bu bei ,bu ke yi dai bu yu 。”⑤xu ;xu yao 。《shi ji ·tian guan shu 》:“chuan ji ren ,bu dai gao 。”[dai nian ]1.deng dai nian chang 。chen shou 《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“tian zi pin gong san nv wei gui ren ,shao zhe dai nian yu guo 。”2.zhi nv zi dai jia 。yan yan nian 《song wen huang di yuan huang hou ai ce wen 》:“yuan zi dai nian ,jin sheng su zhen 。”

    quan :

    ①mian li ;gu li ;jiang li 。《zuo chuan ·cheng gong shi si nian 》:“cheng e er quan shan ,fei sheng ren shei neng xiu zhi ?”chao cuo 《lun gui su shu 》:“san yue quan nong geng 。”②shou gu li 。《han fei zi ·xian xue 》:“fu you gong zhe bi shang ,ze jue lu hou er yu quan 。”③jin yan gu li ;quan shui ;quan zu 。《lv shi chun qiu ·shen hang 》:“wang wei jian qu qi yu qin er mei ,mo ji quan wang duo 。”④nu li 。《yan tie lun ·wei tong 》:“gu mu min zhi dao ,chu ji suo ji ,kuo ji suo an ,an er bu rao ,shi er bu lao ,shi yi bai xing quan ye er le gong fu 。”(mu :tong zhi 。gong fu :guo jia de fu shui 。)

    chi :

    ①yi zhi shou cong xia tuo wu 。《zhuang zi ·yu fu 》:“zuo shou ju xi ,you shou chi yi yi ting 。”②wo ;zhi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“ao zhi song yan hou ye ,chi ji zhong wei zhi qi 。”③zhang wo ;zhang guan 。dai fu gu 《chun ri huai jia 》:“ke you er fei xue ,shen zhuo fu chi jia 。”④zhi hang 。《ming shi ·xiao zong ji 》:“wu cun xin ren shu ,chi fa gong ping 。”⑤bao chi ;wei chi 。《shi jing ·da ya ·fu yi xu 》:“tai ping zhi jun zi ,neng chi ying shou cheng 。”⑥zhi chi ;zhi cheng 。《huai na zi ·zhu shu 》:“shi wei zhi mu ,chi qian jun zhi wu 。”⑦fu chi ;fu zhu 。zhang heng 《dong jing fu 》:“xi chao dian fu er mo chi 。”⑧jia zhi ;kong zhi 。《shi ji ·ning cheng chuan 》:“chi li chang duan 。”(duan :zhi duan chu 。)han yu 《liu zi hou mu zhi ming 》:“shi zi hou zai tai sheng shi ,zi chi ji shen ,ji neng ru si ma 、ci shi shi ,yi zi bu chi 。”(zi hou :liu zong yuan zi 。tai sheng :zhi shang shu sheng 、yu shi tai 。)⑨dui kang ;dui shi 。《san guo zhi ·wei shu ·guo jia chuan 》:“tai zu yu yuan shao chi yu guan du 。”

    ci :

    ①dai ci 。zhe ;zhe ge 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”《li ji ·li yun 》:“ci zhi wei da tong 。”②zhe yang ;zhe ban 。yu xin 《ai jiang na fu 》:“tian he wei er ci zui 。”③fu ci 。nai ;ze 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“bi dai yao shun zhi jun ,ci wei zhi shi zhong mo shi yi 。”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    wei :

    (yi )①zuo 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“wei jiu wei li ,zheng bi zu bi 。”(zheng :jin suo 。bi :gei yu 。)《lun yu ·xue er 》:“ji wei ren ye xiao di (tì)。”(di :tong “ti ”。you ai 。)②zhi zuo ;chuang zuo 。《li ji ·qu li xia 》:“wei gong shi ,bu zhan yu qiu mu 。”(qiu mu :mu de de shu 。)《han shu ·mei cheng chuan 》:“si ma xiang ru shan wei wen er chi 。”(chi :man 。)③zhi li 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“shan wei guo zhe ,cang lin sui man ,bu tou yu nong 。”(tou :dai duo ;hu shi 。)《lun yu ·wei zheng 》:“wei zheng yi de 。”④hang wei 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu chang qiu gu ren ren zhi xin ,huo yi er zhe zhi wei 。”(chang :ceng jing 。)⑤chong dang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wen gu er zhi xin ,ke yi wei shi yi 。”(wen :wen xi 。gu :jiu de zhi shi 。)⑥dang zuo 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“ni wei yi xi feng wei ma 。”⑦bian wei ;cheng wei 。qu yuan 《li sao 》:“lan zhi bian er bu fang xi ,quan hui hua er wei mao 。”(lan 、zhi 、quan 、hui :jie xiang cao ming 。)⑧ren wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“er zi wei wo yuan zhi hu ?”(zi :ni 。)⑨shi 。《zuo chuan ·xuan gong san nian 》:“yu wei bai shu ,yu er zu ye 。”⑩jie ci 。1. biao bei dong 。bei 。《san guo zhi · wu shu · lv meng chuan 》:“wei zhang liao deng suo xi 。”2.biao dui xiang 。dui ;xiang 。《zhan guo ce ·han ce er 》:“(yan zhong zi )yin wei nie zheng yu yue :‘chen you chou 。’”(11)lian ci 。ru guo 。《zhan guo ce ·qin ce si 》:“qin wei zhi zhi ,bi bu jiu ye 。”(12)yu qi ci 。1. yu “he ”xiang pei ,biao yi wen yu qi 。《lun yu ·ji shi 》:“he yi fa wei ?”(fa :jin gong 。)2. duo yong yu gou wei ,biao shi fan wen yu qi 。《han shu ·wai qi chuan xia ·zhao huang hou 》:“jin gu gao zhi ,fan nu wei !”(gu :gu yi 。) (er )wèi ①bang zhu 。《shi jing ·da ya ·fu yi 》:“gong shi yan yin ,fu lu lai wei 。”②jie ci 。1. biao dui xiang 。ti 。《lun yu ·xue er 》:“wei ren mou er bu zhong hu ?”2. biao yuan yin 。yin wei 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”3. biao mu de 。wei le 。《kong qiao dong na fei 》:“shen wu wei fu si 。”③tong “wei ”。jia zhuang 。《li ji ·tan gong xia 》:“fu zi wei fu wen ye zhe er guo zhi 。”

    huan :

    ①xi yue ;gao xing 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“cong song zhi meng ,cheng jun zhi huan 。”《zuo chuan ·xiang gong ba nian 》:“huan yi cheng ming ,he shi zhi you ?”②jiao hao ;you hao 。《shi ji · tian jing zhong wan shi jia 》:“yang sheng su yu qi huan 。”③gu shi xiang ai nan nv de hu chen 。gu le fu 《dan cheng le 》:“wen huan yuan hang qu ,xiang song fang shan ting 。”④en ai ;qing yi 。《gu shi shi jiu shou 》zhi shi liu :“liang ren wei gu huan ,wang jia hui qian sui 。”