• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 謀慮系安危,威權主生殺。

    “謀慮系安危,威權主生殺。”詩句出處:《偶作二首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    擾擾貪生人,幾何不夭閼。
    遑遑愛名人,幾何能貴達。
    伊餘信多幸,拖紫垂白發。
    身為三品官,年已五十八。
    筋骸雖早衰,尚未苦羸(輟左換忄)。
    資產雖不豐,亦不甚貧竭。
    登山力猶在,遇酒興時發。
    無事日月長,不羈天地闊。
    安身有處所,適意無時節。
    解帶松下風,抱琴池上月。
    人間所重者,相印將軍鉞。
    謀慮系安危,威權主生殺。
    焦心一身苦,炙手旁人熱。
    未必方寸間,得如吾快活。

    日出起盥櫛,振衣入道場。
    寂然無他念,但對一爐香。
    日高始就食,食亦非膏粱。
    精粗隨所有,亦足飽充腸。
    日午脫巾簪,燕息窗下床。
    清風颯然至,臥可致羲皇。
    日西引杖屨,散步遊林塘。
    或飲茶一盞,或吟詩一章。
    日久多不食,有時唯命觴。
    何以送閑夜,一曲秋霓裳。
    一日分五時,作息率有常。
    自喜老後健,不嫌閑中忙。
    是非一以貫,身世交相忘。
    若問此何許,此是無何鄉。

    【註釋】:

    謀:

    ①謀劃;考慮。《左傳·莊公十年》:“肉食者謀之。”②計謀;計策。《孫子·謀攻》:“上兵伐謀。”③謀求;圖謀。《論語·衛靈公》:“君子謀道不謀食。”④咨詢。《隋書·李密傳》:“玄感謀計於密。”

    謀慮:

    計謀,思慮。《韓非子·亡征》:“簡法禁而務~~,荒封內而恃交援者,可亡也。”

    慮:

    ①思考;考慮。《論語·衛靈公》:“人無遠慮,必有近憂。”②意念;心思。《楚辭·卜居》:“心煩慮亂,不知所從。”③憂慮;擔憂。杜甫《羌村三首》之二:“撫事煎百慮。”④亂;打擾。《呂氏春秋·長利》:“無慮吾農事。”⑤大約;大概。《漢書·賈誼傳》:“慮亡不帝制而天子自為者。”

    系:

    ①懸掛。曹植《輔臣論》:“群言系於口。”②捆綁。《淮南子·本經》:“系絆其足以禁其動。”③繼續;連接。班固《東都賦》:“系唐統,接漢緒。”④帶子。古樂府《陌上桑》:“青絲為籠系,桂枝為籠鉤。”⑤世系;譜系。《新唐書·桑道茂傳》:“桑道茂者,寒人,失其系望。”

    安:

    ①安寧;安穩;安定。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“風雨不動安如山。”《漢書·薛廣德傳》:“乘船危,就橋安。”(就橋:從橋上走。)②使安寧。《三國志·蜀書·蔣琬傳》:“其為政以安民為本,不以修飾為先。”③安樂;安逸。《孟子·告子下》:“然後知生於憂患,而死於安樂也。”④安心。陳壽《三國志·魏書·司馬朗傳》“郊境之內,民不安業。”⑤安放;設置。陸遊《東陽道中》詩:“先安筆硯對溪山。”⑥疑問代詞。相當於“什麼”、“什麼地方”。司馬遷《史記·項羽本紀》:“項王曰:‘沛公安在?’”《漢書·黥佈傳》:“女安從知之?”(女:你。)⑦副詞。表示反問。韓愈《馬說》:“且欲與常馬等不可得,安求其能千裡也?”

    危:

    ①憂懼。《戰國策 ·西周策》:“竊為君危之。”(竊:私下。)②危險;危急。《左傳·僖公三十年》:“國危矣,若使燭之武見秦君,師必退。”③危險;使遭受危險。《韓非子·外儲說右上》:“此危吾位者也。”④屋脊。《史記·魏世傢》:“上屋騎危。”⑤端正;正。嵇康《與山巨源絕交書》:“危坐一時,痹不得搖。”(痹:麻木。搖:動。)⑥高;高峻。《莊子·盜蹠》:“使子路去其危冠,解其長劍。”李白《夜宿山寺》:“危樓高百尺,手可摘星辰。”⑦星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·仲夏》:“仲夏之月,日在東井,昏亢中,旦危中。”⑧通“詭”。險詐。《史記·李斯列傳》:“今高有邪佚之志,危反之行。”

    威:

    ①威嚴;有威儀。《論語·述而》:“子溫而厲,威而不猛,恭而安。”②威勢;威力。《詩經·周頌·我將》:“畏天之威。”《左傳·文公七年》:“叛而不討,何以示威?”(討:征伐。)③使……害怕;威懾。《周易·系辭下》:“弧矢之利,以威天下。”《墨子· 七患》:“賞賜不能喜,誅罰不能威。”④害怕;畏懼。《詩經 · 小雅 ·常棣》:“死喪之威。”(喪:亡。)《莊子·漁父》:“未嘗見夫子遇人如此其威也。”

    威權:

    威勢和權柄。《國語·晉語》:“明訓在~~,~~在君。”

    權:

    ①秤錘;秤砣。《論語·堯曰》:“謹權量,審法度。”②秤。《漢書·律歷志上》:“權者,銖、兩、斤、鈞、石也,所以稱物平施,知輕重也。”③稱量。《孟子·梁惠王上》:“權,然後知輕重;度,然後知長短。”④衡量。《呂氏春秋·舉難》:“且人固難全,權而用其長者。”⑤均平。《周禮·考工記· 弓人》:“九和之弓,角與幹權。”⑥重;重於。《戰國策·齊策三》:“今已得地而求不止者,以太子權王也。”⑦權力;權勢。《商君書·修權》:“國之所以治者三:一曰法,二曰信,三曰權。”《史記·項羽本紀》:“項王乃疑范增與漢有私,稍奪之權。”(稍:逐漸。)⑧有權勢的。李白《夢遊天姥吟留別》:“安能摧眉折腰事權貴,使我不得開心顏!”(摧眉:低顏。)⑨權變;權謀。《淮南子·主術》:“任輕者易權。”⑩變通。《儒林外史》第四回:“禮有經,亦有權,想沒有什麼行不得處。”(經:常規。)(11)代理(官職);攝守官職。李翱《韓史部行狀》:“入為權知國子博士。”(12)副詞。姑且;暫且。左思《魏都賦》:“權假日以馀榮。”

    主:

    ①君;國君。《荀子·王霸》:“主能治近,則遠者理;主能治明,則幽者化;主能當一,則百事正。”(理:治理。幽:暗處。化:感化。當:主管。)《商君書·君臣》:“故國治而地廣,兵強而主尊。”②皇帝的女兒。《後漢書·宋弘傳》:“弘被引見,帝令主坐屏風後。”③春秋戰國時稱大夫為主。《左傳·昭公元年》:“趙孟曰:‘誰當良臣?’對曰:‘主是謂矣。’”(趙孟:晉國卿大夫。當:相當於。)④主人。杜甫《秋興八首》之四:“王侯第宅皆新主。”(第:貴族的大宅子。)劉義慶《世說新語·簡傲》:“主已知子猷當往,乃灑掃施設,在聽事坐相待。”(子猷:王徽之字。)⑤死者的牌位。《春秋·文公二年》:“作僖公主。”⑥根本;首要的。曹丕《典論·論文》:“文以氣為主。”⑦掌管;主持。《墨子·備高臨》:“十人主此車。”⑧預兆。范仲淹《奏乞宣諭大臣定河東捍禦》:“河東地震數年,占書亦主城陷。”

    生:

    ①生長;長出。《荀子·勸學》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活著;生存。《論語· 衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”③生命;性命。《韓非子·解老》:“祿也者,人之所以持生也。”(祿:俸祿。持:維持。)④產生;發生。《韓詩外傳》卷五:“水淵深廣,則龍魚生之。”⑤生育;誕生。《左傳·隱公元年》:“莊公寤生。”⑥生存的期間,指人的一生;一輩子。曹操《短歌行》:“對酒當歌,人生幾何?”⑦生活;生計。柳宗元《捕蛇者說》:“鄉鄰之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《呂氏春秋·適音》:“大饗之禮,上玄尊而俎生魚。”2.未加工煉制的。《洛陽伽藍記·城北》:“頭後垂二尺生絹。”⑨讀書的人。《史記·秦始皇本紀》:“今諸生不師今而學古,以非當世。”

    殺:

    (一)①殺死;弄死。《論語·衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”柳宗元《捕蛇者說》:“去死肌,殺三蟲。”②消減;消除;滅除。柳宗元《時令論上》:“季夏行水殺草。”③草木枯敗;枯死。《呂氏春秋·應同》:“及禹之時,天先見草木秋冬不殺。”④收束;收尾;結束。《晉書·衛瓘傳》:“杜氏殺字甚安,而書體微瘦。”⑤副詞。用在動詞後,表示程度深。《古詩十九首》之十四:“白楊多悲風,蕭蕭愁殺人。” (二)shài ①降等。《孟子·盡心下》:“周於利者兇年不能殺。”(周:富足。)②減省。《公羊傳·僖公二十二年》:“《春秋》辭繁而不殺者,正也。”③衰;衰微。《儀禮·士冠禮》:“德之殺也。”《呂氏春秋·長利》:“是故地日削,子孫彌殺。”④等差;等級。《禮記·中庸》:“親親之殺,賢賢之等,禮所生也。”(親親:親其所當親。) (三)sà 顏色暗淡。《史記·扁鵲倉公列傳》:“故傷脾之色也,望之殺然黃。”


  • 谋虑系安危,威权主生杀。

    “谋虑系安危,威权主生杀。”诗句出处:《偶作二首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    扰扰贪生人,几何不夭阏。
    遑遑爱名人,几何能贵达。
    伊余信多幸,拖紫垂白发。
    身为三品官,年已五十八。
    筋骸虽早衰,尚未苦羸(辍左换忄)。
    资产虽不丰,亦不甚贫竭。
    登山力犹在,遇酒兴时发。
    无事日月长,不羁天地阔。
    安身有处所,适意无时节。
    解带松下风,抱琴池上月。
    人间所重者,相印将军钺。
    谋虑系安危,威权主生杀。
    焦心一身苦,炙手旁人热。
    未必方寸间,得如吾快活。

    日出起盥栉,振衣入道场。
    寂然无他念,但对一炉香。
    日高始就食,食亦非膏粱。
    精粗随所有,亦足饱充肠。
    日午脱巾簪,燕息窗下床。
    清风飒然至,卧可致羲皇。
    日西引杖屦,散步游林塘。
    或饮茶一盏,或吟诗一章。
    日久多不食,有时唯命觞。
    何以送闲夜,一曲秋霓裳。
    一日分五时,作息率有常。
    自喜老后健,不嫌闲中忙。
    是非一以贯,身世交相忘。
    若问此何许,此是无何乡。

    【注释】:

    谋:

    ①谋划;考虑。《左传·庄公十年》:“肉食者谋之。”②计谋;计策。《孙子·谋攻》:“上兵伐谋。”③谋求;图谋。《论语·卫灵公》:“君子谋道不谋食。”④咨询。《隋书·李密传》:“玄感谋计于密。”

    谋虑:

    计谋,思虑。《韩非子·亡征》:“简法禁而务~~,荒封内而恃交援者,可亡也。”

    虑:

    ①思考;考虑。《论语·卫灵公》:“人无远虑,必有近忧。”②意念;心思。《楚辞·卜居》:“心烦虑乱,不知所从。”③忧虑;担忧。杜甫《羌村三首》之二:“抚事煎百虑。”④乱;打扰。《吕氏春秋·长利》:“无虑吾农事。”⑤大约;大概。《汉书·贾谊传》:“虑亡不帝制而天子自为者。”

    系:

    ①悬挂。曹植《辅臣论》:“群言系于口。”②捆绑。《淮南子·本经》:“系绊其足以禁其动。”③继续;连接。班固《东都赋》:“系唐统,接汉绪。”④带子。古乐府《陌上桑》:“青丝为笼系,桂枝为笼钩。”⑤世系;谱系。《新唐书·桑道茂传》:“桑道茂者,寒人,失其系望。”

    安:

    ①安宁;安稳;安定。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“风雨不动安如山。”《汉书·薛广德传》:“乘船危,就桥安。”(就桥:从桥上走。)②使安宁。《三国志·蜀书·蒋琬传》:“其为政以安民为本,不以修饰为先。”③安乐;安逸。《孟子·告子下》:“然后知生于忧患,而死于安乐也。”④安心。陈寿《三国志·魏书·司马朗传》“郊境之内,民不安业。”⑤安放;设置。陆游《东阳道中》诗:“先安笔砚对溪山。”⑥疑问代词。相当于“什么”、“什么地方”。司马迁《史记·项羽本纪》:“项王曰:‘沛公安在?’”《汉书·黥布传》:“女安从知之?”(女:你。)⑦副词。表示反问。韩愈《马说》:“且欲与常马等不可得,安求其能千里也?”

    危:

    ①忧惧。《战国策 ·西周策》:“窃为君危之。”(窃:私下。)②危险;危急。《左传·僖公三十年》:“国危矣,若使烛之武见秦君,师必退。”③危险;使遭受危险。《韩非子·外储说右上》:“此危吾位者也。”④屋脊。《史记·魏世家》:“上屋骑危。”⑤端正;正。嵇康《与山巨源绝交书》:“危坐一时,痹不得摇。”(痹:麻木。摇:动。)⑥高;高峻。《庄子·盗跖》:“使子路去其危冠,解其长剑。”李白《夜宿山寺》:“危楼高百尺,手可摘星辰。”⑦星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·仲夏》:“仲夏之月,日在东井,昏亢中,旦危中。”⑧通“诡”。险诈。《史记·李斯列传》:“今高有邪佚之志,危反之行。”

    威:

    ①威严;有威仪。《论语·述而》:“子温而厉,威而不猛,恭而安。”②威势;威力。《诗经·周颂·我将》:“畏天之威。”《左传·文公七年》:“叛而不讨,何以示威?”(讨:征伐。)③使……害怕;威慑。《周易·系辞下》:“弧矢之利,以威天下。”《墨子· 七患》:“赏赐不能喜,诛罚不能威。”④害怕;畏惧。《诗经 · 小雅 ·常棣》:“死丧之威。”(丧:亡。)《庄子·渔父》:“未尝见夫子遇人如此其威也。”

    威权:

    威势和权柄。《国语·晋语》:“明训在~~,~~在君。”

    权:

    ①秤锤;秤砣。《论语·尧曰》:“谨权量,审法度。”②秤。《汉书·律历志上》:“权者,铢、两、斤、钧、石也,所以称物平施,知轻重也。”③称量。《孟子·梁惠王上》:“权,然后知轻重;度,然后知长短。”④衡量。《吕氏春秋·举难》:“且人固难全,权而用其长者。”⑤均平。《周礼·考工记· 弓人》:“九和之弓,角与干权。”⑥重;重于。《战国策·齐策三》:“今已得地而求不止者,以太子权王也。”⑦权力;权势。《商君书·修权》:“国之所以治者三:一曰法,二曰信,三曰权。”《史记·项羽本纪》:“项王乃疑范增与汉有私,稍夺之权。”(稍:逐渐。)⑧有权势的。李白《梦游天姥吟留别》:“安能摧眉折腰事权贵,使我不得开心颜!”(摧眉:低颜。)⑨权变;权谋。《淮南子·主术》:“任轻者易权。”⑩变通。《儒林外史》第四回:“礼有经,亦有权,想没有什么行不得处。”(经:常规。)(11)代理(官职);摄守官职。李翱《韩史部行状》:“入为权知国子博士。”(12)副词。姑且;暂且。左思《魏都赋》:“权假日以馀荣。”

    主:

    ①君;国君。《荀子·王霸》:“主能治近,则远者理;主能治明,则幽者化;主能当一,则百事正。”(理:治理。幽:暗处。化:感化。当:主管。)《商君书·君臣》:“故国治而地广,兵强而主尊。”②皇帝的女儿。《后汉书·宋弘传》:“弘被引见,帝令主坐屏风后。”③春秋战国时称大夫为主。《左传·昭公元年》:“赵孟曰:‘谁当良臣?’对曰:‘主是谓矣。’”(赵孟:晋国卿大夫。当:相当于。)④主人。杜甫《秋兴八首》之四:“王侯第宅皆新主。”(第:贵族的大宅子。)刘义庆《世说新语·简傲》:“主已知子猷当往,乃洒扫施设,在听事坐相待。”(子猷:王徽之字。)⑤死者的牌位。《春秋·文公二年》:“作僖公主。”⑥根本;首要的。曹丕《典论·论文》:“文以气为主。”⑦掌管;主持。《墨子·备高临》:“十人主此车。”⑧预兆。范仲淹《奏乞宣谕大臣定河东捍御》:“河东地震数年,占书亦主城陷。”

    生:

    ①生长;长出。《荀子·劝学》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活着;生存。《论语· 卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”③生命;性命。《韩非子·解老》:“禄也者,人之所以持生也。”(禄:俸禄。持:维持。)④产生;发生。《韩诗外传》卷五:“水渊深广,则龙鱼生之。”⑤生育;诞生。《左传·隐公元年》:“庄公寤生。”⑥生存的期间,指人的一生;一辈子。曹操《短歌行》:“对酒当歌,人生几何?”⑦生活;生计。柳宗元《捕蛇者说》:“乡邻之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《吕氏春秋·适音》:“大飨之礼,上玄尊而俎生鱼。”2.未加工炼制的。《洛阳伽蓝记·城北》:“头后垂二尺生绢。”⑨读书的人。《史记·秦始皇本纪》:“今诸生不师今而学古,以非当世。”

    杀:

    (一)①杀死;弄死。《论语·卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”柳宗元《捕蛇者说》:“去死肌,杀三虫。”②消减;消除;灭除。柳宗元《时令论上》:“季夏行水杀草。”③草木枯败;枯死。《吕氏春秋·应同》:“及禹之时,天先见草木秋冬不杀。”④收束;收尾;结束。《晋书·卫瓘传》:“杜氏杀字甚安,而书体微瘦。”⑤副词。用在动词后,表示程度深。《古诗十九首》之十四:“白杨多悲风,萧萧愁杀人。” (二)shài ①降等。《孟子·尽心下》:“周于利者凶年不能杀。”(周:富足。)②减省。《公羊传·僖公二十二年》:“《春秋》辞繁而不杀者,正也。”③衰;衰微。《仪礼·士冠礼》:“德之杀也。”《吕氏春秋·长利》:“是故地日削,子孙弥杀。”④等差;等级。《礼记·中庸》:“亲亲之杀,贤贤之等,礼所生也。”(亲亲:亲其所当亲。) (三)sà 颜色暗淡。《史记·扁鹊仓公列传》:“故伤脾之色也,望之杀然黄。”


  • mou lv ji an wei ,wei quan zhu sheng sha 。

    “mou lv ji an wei ,wei quan zhu sheng sha 。”shi gou chu chu :《ou zuo er shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    rao rao tan sheng ren ,ji he bu wai e 。
    huang huang ai ming ren ,ji he neng gui da 。
    yi yu xin duo xing ,tuo zi chui bai fa 。
    shen wei san pin guan ,nian yi wu shi ba 。
    jin hai sui zao cui ,shang wei ku lei (chuo zuo huan shu )。
    zi chan sui bu feng ,yi bu shen pin jie 。
    deng shan li you zai ,yu jiu xing shi fa 。
    mo shi ri yue chang ,bu ji tian de kuo 。
    an shen you chu suo ,kuo yi mo shi jie 。
    jie dai song xia feng ,bao qin chi shang yue 。
    ren jian suo chong zhe ,xiang yin jiang jun yue 。
    mou lv ji an wei ,wei quan zhu sheng sha 。
    jiao xin yi shen ku ,zhi shou pang ren re 。
    wei bi fang cun jian ,de ru wu kuai huo 。

    ri chu qi guan zhi ,zhen yi ru dao chang 。
    ji ran mo ta nian ,dan dui yi lu xiang 。
    ri gao shi jiu shi ,shi yi fei gao liang 。
    jing cu sui suo you ,yi zu bao chong chang 。
    ri wu tuo jin zan ,yan xi chuang xia chuang 。
    qing feng sa ran zhi ,wo ke zhi xi huang 。
    ri xi yin zhang ju ,san bu you lin tang 。
    huo yin cha yi zhan ,huo yin shi yi zhang 。
    ri jiu duo bu shi ,you shi wei ming shang 。
    he yi song xian ye ,yi qu qiu ni chang 。
    yi ri fen wu shi ,zuo xi lv you chang 。
    zi xi lao hou jian ,bu xian xian zhong mang 。
    shi fei yi yi guan ,shen shi jiao xiang wang 。
    re wen ci he hu ,ci shi mo he xiang 。

    【zhu shi 】:

    mou :

    ①mou hua ;kao lv 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“rou shi zhe mou zhi 。”②ji mou ;ji ce 。《sun zi ·mou gong 》:“shang bing fa mou 。”③mou qiu ;tu mou 。《lun yu ·wei ling gong 》:“jun zi mou dao bu mou shi 。”④zi xun 。《sui shu ·li mi chuan 》:“xuan gan mou ji yu mi 。”

    mou lv :

    ji mou ,sai lv 。《han fei zi ·wang zheng 》:“jian fa jin er wu ~~,huang feng nei er shi jiao yuan zhe ,ke wang ye 。”

    lv :

    ①sai kao ;kao lv 。《lun yu ·wei ling gong 》:“ren mo yuan lv ,bi you jin you 。”②yi nian ;xin sai 。《chu ci ·bo ju 》:“xin fan lv luan ,bu zhi suo cong 。”③you lv ;dan you 。du fu 《qiang cun san shou 》zhi er :“fu shi jian bai lv 。”④luan ;da rao 。《lv shi chun qiu ·chang li 》:“mo lv wu nong shi 。”⑤da yao ;da gai 。《han shu ·gu yi chuan 》:“lv wang bu di zhi er tian zi zi wei zhe 。”

    ji :

    ①xuan gua 。cao zhi 《fu chen lun 》:“qun yan ji yu kou 。”②kun bang 。《huai na zi ·ben jing 》:“ji ban ji zu yi jin ji dong 。”③ji xu ;lian jie 。ban gu 《dong dou fu 》:“ji tang tong ,jie han xu 。”④dai zi 。gu le fu 《mo shang sang 》:“qing si wei long ji ,gui zhi wei long gou 。”⑤shi ji ;pu ji 。《xin tang shu ·sang dao mao chuan 》:“sang dao mao zhe ,han ren ,shi ji ji wang 。”

    an :

    ①an ning ;an wen ;an ding 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“feng yu bu dong an ru shan 。”《han shu ·xue an de chuan 》:“cheng chuan wei ,jiu qiao an 。”(jiu qiao :cong qiao shang zou 。)②shi an ning 。《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan chuan 》:“ji wei zheng yi an min wei ben ,bu yi xiu shi wei xian 。”③an le ;an yi 。《meng zi ·gao zi xia 》:“ran hou zhi sheng yu you huan ,er si yu an le ye 。”④an xin 。chen shou 《san guo zhi ·wei shu ·si ma lang chuan 》“jiao jing zhi nei ,min bu an ye 。”⑤an fang ;she zhi 。liu you 《dong yang dao zhong 》shi :“xian an bi yan dui xi shan 。”⑥yi wen dai ci 。xiang dang yu “shen me ”、“shen me de fang ”。si ma qian 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang yue :‘pei gong an zai ?’”《han shu ·qing bu chuan 》:“nv an cong zhi zhi ?”(nv :ni 。)⑦fu ci 。biao shi fan wen 。han yu 《ma shui 》:“ju yu yu chang ma deng bu ke de ,an qiu ji neng qian li ye ?”

    wei :

    ①you ju 。《zhan guo ce ·xi zhou ce 》:“qie wei jun wei zhi 。”(qie :si xia 。)②wei xian ;wei ji 。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“guo wei yi ,re shi zhu zhi wu jian qin jun ,shi bi tui 。”③wei xian ;shi zao shou wei xian 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“ci wei wu wei zhe ye 。”④wu ji 。《shi ji ·wei shi jia 》:“shang wu ji wei 。”⑤duan zheng ;zheng 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wei zuo yi shi ,bi bu de yao 。”(bi :ma mu 。yao :dong 。)⑥gao ;gao jun 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“shi zi lu qu ji wei guan ,jie ji chang jian 。”li bai 《ye su shan si 》:“wei lou gao bai che ,shou ke zhai xing chen 。”⑦xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·zhong xia 》:“zhong xia zhi yue ,ri zai dong jing ,hun kang zhong ,dan wei zhong 。”⑧tong “gui ”。xian zha 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“jin gao you xie yi zhi zhi ,wei fan zhi hang 。”

    wei :

    ①wei yan ;you wei yi 。《lun yu ·shu er 》:“zi wen er li ,wei er bu meng ,gong er an 。”②wei shi ;wei li 。《shi jing ·zhou song ·wo jiang 》:“wei tian zhi wei 。”《zuo chuan ·wen gong qi nian 》:“pan er bu tao ,he yi shi wei ?”(tao :zheng fa 。)③shi ……hai pa ;wei she 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“hu shi zhi li ,yi wei tian xia 。”《mo zi · qi huan 》:“shang ci bu neng xi ,zhu fa bu neng wei 。”④hai pa ;wei ju 。《shi jing · xiao ya ·chang di 》:“si sang zhi wei 。”(sang :wang 。)《zhuang zi ·yu fu 》:“wei chang jian fu zi yu ren ru ci ji wei ye 。”

    wei quan :

    wei shi he quan bing 。《guo yu ·jin yu 》:“ming xun zai ~~,~~zai jun 。”

    quan :

    ①chen chui ;chen tuo 。《lun yu ·yao yue 》:“jin quan liang ,shen fa du 。”②chen 。《han shu ·lv li zhi shang 》:“quan zhe ,zhu 、liang 、jin 、jun 、dan ye ,suo yi chen wu ping shi ,zhi qing chong ye 。”③chen liang 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“quan ,ran hou zhi qing chong ;du ,ran hou zhi chang duan 。”④heng liang 。《lv shi chun qiu ·ju nan 》:“ju ren gu nan quan ,quan er yong ji chang zhe 。”⑤jun ping 。《zhou li ·kao gong ji · gong ren 》:“jiu he zhi gong ,jiao yu gan quan 。”⑥chong ;chong yu 。《zhan guo ce ·ji ce san 》:“jin yi de de er qiu bu zhi zhe ,yi tai zi quan wang ye 。”⑦quan li ;quan shi 。《shang jun shu ·xiu quan 》:“guo zhi suo yi zhi zhe san :yi yue fa ,er yue xin ,san yue quan 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang nai yi fan zeng yu han you si ,shao duo zhi quan 。”(shao :zhu jian 。)⑧you quan shi de 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“an neng cui mei she yao shi quan gui ,shi wo bu de kai xin yan !”(cui mei :di yan 。)⑨quan bian ;quan mou 。《huai na zi ·zhu shu 》:“ren qing zhe yi quan 。”⑩bian tong 。《ru lin wai shi 》di si hui :“li you jing ,yi you quan ,xiang mei you shen me hang bu de chu 。”(jing :chang gui 。)(11)dai li (guan zhi );she shou guan zhi 。li ao 《han shi bu hang zhuang 》:“ru wei quan zhi guo zi bo shi 。”(12)fu ci 。gu ju ;zan ju 。zuo sai 《wei dou fu 》:“quan jia ri yi yu rong 。”

    zhu :

    ①jun ;guo jun 。《xun zi ·wang ba 》:“zhu neng zhi jin ,ze yuan zhe li ;zhu neng zhi ming ,ze you zhe hua ;zhu neng dang yi ,ze bai shi zheng 。”(li :zhi li 。you :an chu 。hua :gan hua 。dang :zhu guan 。)《shang jun shu ·jun chen 》:“gu guo zhi er de an ,bing jiang er zhu zun 。”②huang di de nv er 。《hou han shu ·song hong chuan 》:“hong bei yin jian ,di ling zhu zuo bing feng hou 。”③chun qiu zhan guo shi chen da fu wei zhu 。《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“zhao meng yue :‘shei dang liang chen ?’dui yue :‘zhu shi wei yi 。’”(zhao meng :jin guo qing da fu 。dang :xiang dang yu 。)④zhu ren 。du fu 《qiu xing ba shou 》zhi si :“wang hou di zhai jie xin zhu 。”(di :gui zu de da zhai zi 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·jian ao 》:“zhu yi zhi zi you dang wang ,nai sa sao shi she ,zai ting shi zuo xiang dai 。”(zi you :wang hui zhi zi 。)⑤si zhe de pai wei 。《chun qiu ·wen gong er nian 》:“zuo xi gong zhu 。”⑥gen ben ;shou yao de 。cao pi 《dian lun ·lun wen 》:“wen yi qi wei zhu 。”⑦zhang guan ;zhu chi 。《mo zi ·bei gao lin 》:“shi ren zhu ci che 。”⑧yu zhao 。fan zhong yan 《zou qi xuan yu da chen ding he dong han yu 》:“he dong de zhen shu nian ,zhan shu yi zhu cheng xian 。”

    sheng :

    ①sheng chang ;chang chu 。《xun zi ·quan xue 》:“peng sheng ma zhong ,bu fu er zhi 。”②huo zhao ;sheng cun 。《lun yu · wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”③sheng ming ;xing ming 。《han fei zi ·jie lao 》:“lu ye zhe ,ren zhi suo yi chi sheng ye 。”(lu :feng lu 。chi :wei chi 。)④chan sheng ;fa sheng 。《han shi wai chuan 》juan wu :“shui yuan shen an ,ze long yu sheng zhi 。”⑤sheng yo ;dan sheng 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhuang gong wu sheng 。”⑥sheng cun de ji jian ,zhi ren de yi sheng ;yi bei zi 。cao cao 《duan ge hang 》:“dui jiu dang ge ,ren sheng ji he ?”⑦sheng huo ;sheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“xiang lin zhi sheng ri cu (cù)。”(cu :jiong pai 。)⑧bu shou de 。1. wei zhu huo wei zhu shou de 。《lv shi chun qiu ·kuo yin 》:“da xiang zhi li ,shang xuan zun er zu sheng yu 。”2.wei jia gong lian zhi de 。《luo yang ga lan ji ·cheng bei 》:“tou hou chui er che sheng juan 。”⑨dou shu de ren 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin zhu sheng bu shi jin er xue gu ,yi fei dang shi 。”

    sha :

    (yi )①sha si ;long si 。《lun yu ·wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“qu si ji ,sha san chong 。”②xiao jian ;xiao chu ;mie chu 。liu zong yuan 《shi ling lun shang 》:“ji xia hang shui sha cao 。”③cao mu ku bai ;ku si 。《lv shi chun qiu ·ying tong 》:“ji yu zhi shi ,tian xian jian cao mu qiu dong bu sha 。”④shou shu ;shou wei ;jie shu 。《jin shu ·wei guan chuan 》:“du shi sha zi shen an ,er shu ti wei shou 。”⑤fu ci 。yong zai dong ci hou ,biao shi cheng du shen 。《gu shi shi jiu shou 》zhi shi si :“bai yang duo bei feng ,xiao xiao chou sha ren 。” (er )shài ①jiang deng 。《meng zi ·jin xin xia 》:“zhou yu li zhe xiong nian bu neng sha 。”(zhou :fu zu 。)②jian sheng 。《gong yang chuan ·xi gong er shi er nian 》:“《chun qiu 》ci fan er bu sha zhe ,zheng ye 。”③cui ;cui wei 。《yi li ·shi guan li 》:“de zhi sha ye 。”《lv shi chun qiu ·chang li 》:“shi gu de ri xiao ,zi sun mi sha 。”④deng cha ;deng ji 。《li ji ·zhong yong 》:“qin qin zhi sha ,xian xian zhi deng ,li suo sheng ye 。”(qin qin :qin ji suo dang qin 。) (san )sà yan se an dan 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“gu shang pi zhi se ye ,wang zhi sha ran huang 。”