• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 蜿蟺楚南極,淑氣生此民。

    “蜿蟺楚南極,淑氣生此民。”詩句出處:《用前韻再和孫志舉》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    人眾者勝天,天定亦勝人。
    鄧通豈不富,郭解安得貧。
    驚飛賀夏燕,走散入幕賓。
    醉眠中山酒,夢結南柯姻。
    寵辱能幾何,悲歡浩無垠。
    回視人間世,瞭無一事真。
    灑掃古玉局,香火通帝闉。
    我室思無邪,我堂德有鄰。
    所至為鄉裡,事賢友其仁。
    之子富經術,蔚如井大春。
    蜿蟺楚南極,淑氣生此民。
    唱高和自寡,非我誰當親。
    譬彼嶰谷竹,剪栽待伶倫。
    俗學籲可鄙,紙繒配芻銀。
    聊將調癡鬼,亦復爭華新。
    願子事篤實,浮言掃譫諄。
    窮通付造物,得喪理本均。
    期子如太倉,會當發陳陳。

    【註釋】:

    楚:

    ①木名。牡荊。落葉灌木或小喬木。枝幹堅勁,可以作杖。《韓非子·十過》:“公宮之垣,皆以荻蒿楛楚墻之。”②打人的荊條。《禮記·學記》:“夏楚二物,收其威也。”(夏:通“檟”。木名。)③用荊條打。《後漢書·史弼傳》:“命左右引出,楚捶數百。”④痛苦。《史記·文帝本紀》:“何其楚痛而不得也。”⑤整齊。《詩經·小雅·賓之初筵》:“籩豆有楚。”(籩豆:食器。)⑥周朝諸侯國,戰國時為七雄之一。原來在今湖北和湖南一帶,後來擴展到今河南、安徽、江蘇、浙江和四川。後為秦所滅。[楚楚]1. 繁茂的樣子。《詩經·小雅·楚茨》:“楚楚者茨。”(茨:茨藜。)2. 鮮明的樣子。《詩經·曹風·蜉蝣》:“蜉蝣之羽,衣裳楚楚。”

    南極:

    ①南方極遠的地方。《呂氏春秋·本味》:“~~之崖,有菜,其名曰嘉樹,其色若碧。”②地軸的南端。《宋書·天文志》:“周天三百六十五度五百八十九分度之百四十五,半露地上,半在地下之~~,北極。”

    極:

    ①正梁;脊檁。《莊子·則陽》:“其鄰有夫妻臣妾登極者。”②頂點;終極。李賀《秦王飲酒》:“秦王騎虎遊八極。”又達到頂點。范仲淹《嶽陽樓記》:“感極而悲者矣。”《呂氏春秋·制樂》:“聖人所獨見,眾人焉知其極。”③窮盡;到極點。《徐霞客遊記·黔遊日記一》:“各極其趣。”④最高的;最終的。曾鞏《荔枝錄》:“一品紅,言於荔枝為極品也。”⑤標準。葉適《上寧宗皇帝札子》:“臣聞治國以和為體,外事以和為極。”(和:和諧。)⑥副詞。最;非常。《史記·遊俠列傳》:“自是之後,為俠者極眾。”《論衡·本性》:“徒謂中人,不能極善極惡也。”⑦通“亟”。急。《荀子·賦》:“出入甚極,莫知其門。”《淮南子·精神》:“隨其天資而安之不極。”

    淑:

    ①清晰;清澈。《管子·白心》:“淑然自清。”②美好;善良。《公羊傳·莊公十二年》:“甚矣,魯侯之淑,魯侯之美也!”③溫和。杜審言《和晉陵陸丞早春遊望》:“淑氣催黃鳥,晴光轉綠蘋。”(蘋:淺水所生蕨類。)

    氣:

    ①氣;氣體。《列子·天瑞》:“虹霓也,雲霧也,風雨也,四時也,此積氣之成乎天者也。”孟浩然《臨洞庭上張丞相》:“氣蒸雲夢澤,波撼嶽陽城。”②空氣。《列子·天瑞》:“天積氣耳,亡(wú)處亡氣。”(亡:通“無”。)③自然界陰陽風雨等現象。《莊子·逍遙遊》:“禦六氣之辯。”(禦:掌握適應。六氣:指陰陽風雨晦明。辯:同“變”。變化。)④呼吸;氣息。《漢書·蘇建傳附蘇武》:“武氣絕,半日復息。”⑤氣味。《大戴禮記·四代》:“食為味,味為氣。”⑥氣勢;精神狀態。《左傳·莊公十年》:“夫戰,勇氣也。”⑦古代哲學概念。指形成宇宙萬物的最基本的物質實體。《荀子·王制》:“水火有氣而無生。”⑧古代醫學指人體生存要素之一。《呂氏春秋·盡數》:“精不流則氣鬱。”

    生:

    ①生長;長出。《荀子·勸學》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活著;生存。《論語· 衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”③生命;性命。《韓非子·解老》:“祿也者,人之所以持生也。”(祿:俸祿。持:維持。)④產生;發生。《韓詩外傳》卷五:“水淵深廣,則龍魚生之。”⑤生育;誕生。《左傳·隱公元年》:“莊公寤生。”⑥生存的期間,指人的一生;一輩子。曹操《短歌行》:“對酒當歌,人生幾何?”⑦生活;生計。柳宗元《捕蛇者說》:“鄉鄰之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《呂氏春秋·適音》:“大饗之禮,上玄尊而俎生魚。”2.未加工煉制的。《洛陽伽藍記·城北》:“頭後垂二尺生絹。”⑨讀書的人。《史記·秦始皇本紀》:“今諸生不師今而學古,以非當世。”

    此:

    ①代詞。這;這個。《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”《禮記·禮運》:“此之謂大同。”②這樣;這般。庾信《哀江南賦》:“天何為而此醉。”③副詞。乃;則。《後漢書·黃瓊傳》:“必待堯舜之君,此為志士終無時矣。”

    民:

    ①[名]奴隸。《左傳·定公四年》:“昔武王克商,分魯公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹劌論戰》:“小惠未遍,~弗從也。”③[名]人。《禮記·王制》:“五方之~,言語不通。”④[名]指別人。《詩經·邶風·谷風》:“凡~有喪,匍匐救之。”


  • 蜿蟺楚南极,淑气生此民。

    “蜿蟺楚南极,淑气生此民。”诗句出处:《用前韵再和孙志举》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    人众者胜天,天定亦胜人。
    邓通岂不富,郭解安得贫。
    惊飞贺夏燕,走散入幕宾。
    醉眠中山酒,梦结南柯姻。
    宠辱能几何,悲欢浩无垠。
    回视人间世,了无一事真。
    洒扫古玉局,香火通帝闉。
    我室思无邪,我堂德有邻。
    所至为乡里,事贤友其仁。
    之子富经术,蔚如井大春。
    蜿蟺楚南极,淑气生此民。
    唱高和自寡,非我谁当亲。
    譬彼嶰谷竹,剪栽待伶伦。
    俗学吁可鄙,纸缯配刍银。
    聊将调痴鬼,亦复争华新。
    愿子事笃实,浮言扫谵谆。
    穷通付造物,得丧理本均。
    期子如太仓,会当发陈陈。

    【注释】:

    楚:

    ①木名。牡荆。落叶灌木或小乔木。枝干坚劲,可以作杖。《韩非子·十过》:“公宫之垣,皆以荻蒿楛楚墙之。”②打人的荆条。《礼记·学记》:“夏楚二物,收其威也。”(夏:通“槚”。木名。)③用荆条打。《后汉书·史弼传》:“命左右引出,楚捶数百。”④痛苦。《史记·文帝本纪》:“何其楚痛而不得也。”⑤整齐。《诗经·小雅·宾之初筵》:“笾豆有楚。”(笾豆:食器。)⑥周朝诸侯国,战国时为七雄之一。原来在今湖北和湖南一带,后来扩展到今河南、安徽、江苏、浙江和四川。后为秦所灭。[楚楚]1. 繁茂的样子。《诗经·小雅·楚茨》:“楚楚者茨。”(茨:茨藜。)2. 鲜明的样子。《诗经·曹风·蜉蝣》:“蜉蝣之羽,衣裳楚楚。”

    南极:

    ①南方极远的地方。《吕氏春秋·本味》:“~~之崖,有菜,其名曰嘉树,其色若碧。”②地轴的南端。《宋书·天文志》:“周天三百六十五度五百八十九分度之百四十五,半露地上,半在地下之~~,北极。”

    极:

    ①正梁;脊檩。《庄子·则阳》:“其邻有夫妻臣妾登极者。”②顶点;终极。李贺《秦王饮酒》:“秦王骑虎游八极。”又达到顶点。范仲淹《岳阳楼记》:“感极而悲者矣。”《吕氏春秋·制乐》:“圣人所独见,众人焉知其极。”③穷尽;到极点。《徐霞客游记·黔游日记一》:“各极其趣。”④最高的;最终的。曾巩《荔枝录》:“一品红,言于荔枝为极品也。”⑤标准。叶适《上宁宗皇帝札子》:“臣闻治国以和为体,外事以和为极。”(和:和谐。)⑥副词。最;非常。《史记·游侠列传》:“自是之后,为侠者极众。”《论衡·本性》:“徒谓中人,不能极善极恶也。”⑦通“亟”。急。《荀子·赋》:“出入甚极,莫知其门。”《淮南子·精神》:“随其天资而安之不极。”

    淑:

    ①清晰;清澈。《管子·白心》:“淑然自清。”②美好;善良。《公羊传·庄公十二年》:“甚矣,鲁侯之淑,鲁侯之美也!”③温和。杜审言《和晋陵陆丞早春游望》:“淑气催黄鸟,晴光转绿蘋。”(蘋:浅水所生蕨类。)

    气:

    ①气;气体。《列子·天瑞》:“虹霓也,云雾也,风雨也,四时也,此积气之成乎天者也。”孟浩然《临洞庭上张丞相》:“气蒸云梦泽,波撼岳阳城。”②空气。《列子·天瑞》:“天积气耳,亡(wú)处亡气。”(亡:通“无”。)③自然界阴阳风雨等现象。《庄子·逍遥游》:“御六气之辩。”(御:掌握适应。六气:指阴阳风雨晦明。辩:同“变”。变化。)④呼吸;气息。《汉书·苏建传附苏武》:“武气绝,半日复息。”⑤气味。《大戴礼记·四代》:“食为味,味为气。”⑥气势;精神状态。《左传·庄公十年》:“夫战,勇气也。”⑦古代哲学概念。指形成宇宙万物的最基本的物质实体。《荀子·王制》:“水火有气而无生。”⑧古代医学指人体生存要素之一。《吕氏春秋·尽数》:“精不流则气郁。”

    生:

    ①生长;长出。《荀子·劝学》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活着;生存。《论语· 卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”③生命;性命。《韩非子·解老》:“禄也者,人之所以持生也。”(禄:俸禄。持:维持。)④产生;发生。《韩诗外传》卷五:“水渊深广,则龙鱼生之。”⑤生育;诞生。《左传·隐公元年》:“庄公寤生。”⑥生存的期间,指人的一生;一辈子。曹操《短歌行》:“对酒当歌,人生几何?”⑦生活;生计。柳宗元《捕蛇者说》:“乡邻之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《吕氏春秋·适音》:“大飨之礼,上玄尊而俎生鱼。”2.未加工炼制的。《洛阳伽蓝记·城北》:“头后垂二尺生绢。”⑨读书的人。《史记·秦始皇本纪》:“今诸生不师今而学古,以非当世。”

    此:

    ①代词。这;这个。《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”《礼记·礼运》:“此之谓大同。”②这样;这般。庾信《哀江南赋》:“天何为而此醉。”③副词。乃;则。《后汉书·黄琼传》:“必待尧舜之君,此为志士终无时矣。”

    民:

    ①[名]奴隶。《左传·定公四年》:“昔武王克商,分鲁公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹刿论战》:“小惠未遍,~弗从也。”③[名]人。《礼记·王制》:“五方之~,言语不通。”④[名]指别人。《诗经·邶风·谷风》:“凡~有丧,匍匐救之。”


  • wan dan chu na ji ,shu qi sheng ci min 。

    “wan dan chu na ji ,shu qi sheng ci min 。”shi gou chu chu :《yong qian yun zai he sun zhi ju 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    ren zhong zhe sheng tian ,tian ding yi sheng ren 。
    deng tong qi bu fu ,guo jie an de pin 。
    jing fei he xia yan ,zou san ru mu bin 。
    zui mian zhong shan jiu ,meng jie na ke yin 。
    chong ru neng ji he ,bei huan hao mo yin 。
    hui shi ren jian shi ,le mo yi shi zhen 。
    sa sao gu yu ju ,xiang huo tong di yin 。
    wo shi sai mo xie ,wo tang de you lin 。
    suo zhi wei xiang li ,shi xian you ji ren 。
    zhi zi fu jing shu ,wei ru jing da chun 。
    wan dan chu na ji ,shu qi sheng ci min 。
    chang gao he zi gua ,fei wo shei dang qin 。
    pi bi xie gu zhu ,jian zai dai ling lun 。
    su xue xu ke bi ,zhi zeng pei chu yin 。
    liao jiang diao chi gui ,yi fu zheng hua xin 。
    yuan zi shi du shi ,fu yan sao zhan zhun 。
    qiong tong fu zao wu ,de sang li ben jun 。
    ji zi ru tai cang ,hui dang fa chen chen 。

    【zhu shi 】:

    chu :

    ①mu ming 。mu jing 。la xie guan mu huo xiao qiao mu 。zhi gan jian jin ,ke yi zuo zhang 。《han fei zi ·shi guo 》:“gong gong zhi yuan ,jie yi di hao hu chu qiang zhi 。”②da ren de jing tiao 。《li ji ·xue ji 》:“xia chu er wu ,shou ji wei ye 。”(xia :tong “jia ”。mu ming 。)③yong jing tiao da 。《hou han shu ·shi bi chuan 》:“ming zuo you yin chu ,chu chui shu bai 。”④tong ku 。《shi ji ·wen di ben ji 》:“he ji chu tong er bu de ye 。”⑤zheng ji 。《shi jing ·xiao ya ·bin zhi chu yan 》:“bian dou you chu 。”(bian dou :shi qi 。)⑥zhou chao zhu hou guo ,zhan guo shi wei qi xiong zhi yi 。yuan lai zai jin hu bei he hu na yi dai ,hou lai kuo zhan dao jin he na 、an hui 、jiang su 、zhe jiang he si chuan 。hou wei qin suo mie 。[chu chu ]1. fan mao de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·chu ci 》:“chu chu zhe ci 。”(ci :ci li 。)2. xian ming de yang zi 。《shi jing ·cao feng ·fu you 》:“fu you zhi yu ,yi chang chu chu 。”

    na ji :

    ①na fang ji yuan de de fang 。《lv shi chun qiu ·ben wei 》:“~~zhi ya ,you cai ,ji ming yue jia shu ,ji se re bi 。”②de zhou de na duan 。《song shu ·tian wen zhi 》:“zhou tian san bai liu shi wu du wu bai ba shi jiu fen du zhi bai si shi wu ,ban lou de shang ,ban zai de xia zhi ~~,bei ji 。”

    ji :

    ①zheng liang ;ji lin 。《zhuang zi ·ze yang 》:“ji lin you fu qi chen qie deng ji zhe 。”②ding dian ;zhong ji 。li he 《qin wang yin jiu 》:“qin wang ji hu you ba ji 。”you da dao ding dian 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“gan ji er bei zhe yi 。”《lv shi chun qiu ·zhi le 》:“sheng ren suo du jian ,zhong ren yan zhi ji ji 。”③qiong jin ;dao ji dian 。《xu xia ke you ji ·qian you ri ji yi 》:“ge ji ji qu 。”④zui gao de ;zui zhong de 。ceng gong 《li zhi lu 》:“yi pin gong ,yan yu li zhi wei ji pin ye 。”⑤biao zhun 。xie kuo 《shang ning zong huang di zha zi 》:“chen wen zhi guo yi he wei ti ,wai shi yi he wei ji 。”(he :he xie 。)⑥fu ci 。zui ;fei chang 。《shi ji ·you xia lie chuan 》:“zi shi zhi hou ,wei xia zhe ji zhong 。”《lun heng ·ben xing 》:“tu wei zhong ren ,bu neng ji shan ji e ye 。”⑦tong “ji ”。ji 。《xun zi ·fu 》:“chu ru shen ji ,mo zhi ji men 。”《huai na zi ·jing shen 》:“sui ji tian zi er an zhi bu ji 。”

    shu :

    ①qing xi ;qing che 。《guan zi ·bai xin 》:“shu ran zi qing 。”②mei hao ;shan liang 。《gong yang chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“shen yi ,lu hou zhi shu ,lu hou zhi mei ye !”③wen he 。du shen yan 《he jin ling liu cheng zao chun you wang 》:“shu qi cui huang diao ,qing guang zhuai lu 蘋。”(蘋:jian shui suo sheng jue lei 。)

    qi :

    ①qi ;qi ti 。《lie zi ·tian rui 》:“hong ni ye ,yun wu ye ,feng yu ye ,si shi ye ,ci ji qi zhi cheng hu tian zhe ye 。”meng hao ran 《lin dong ting shang zhang cheng xiang 》:“qi zheng yun meng ze ,bo han yue yang cheng 。”②kong qi 。《lie zi ·tian rui 》:“tian ji qi er ,wang (wú)chu wang qi 。”(wang :tong “mo ”。)③zi ran jie yin yang feng yu deng xian xiang 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yu liu qi zhi bian 。”(yu :zhang wo kuo ying 。liu qi :zhi yin yang feng yu hui ming 。bian :tong “bian ”。bian hua 。)④hu xi ;qi xi 。《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“wu qi jue ,ban ri fu xi 。”⑤qi wei 。《da dai li ji ·si dai 》:“shi wei wei ,wei wei qi 。”⑥qi shi ;jing shen zhuang tai 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“fu zhan ,yong qi ye 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi xing cheng yu zhou mo wu de zui ji ben de wu zhi shi ti 。《xun zi ·wang zhi 》:“shui huo you qi er mo sheng 。”⑧gu dai yi xue zhi ren ti sheng cun yao su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·jin shu 》:“jing bu liu ze qi yu 。”

    sheng :

    ①sheng chang ;chang chu 。《xun zi ·quan xue 》:“peng sheng ma zhong ,bu fu er zhi 。”②huo zhao ;sheng cun 。《lun yu · wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”③sheng ming ;xing ming 。《han fei zi ·jie lao 》:“lu ye zhe ,ren zhi suo yi chi sheng ye 。”(lu :feng lu 。chi :wei chi 。)④chan sheng ;fa sheng 。《han shi wai chuan 》juan wu :“shui yuan shen an ,ze long yu sheng zhi 。”⑤sheng yo ;dan sheng 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhuang gong wu sheng 。”⑥sheng cun de ji jian ,zhi ren de yi sheng ;yi bei zi 。cao cao 《duan ge hang 》:“dui jiu dang ge ,ren sheng ji he ?”⑦sheng huo ;sheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“xiang lin zhi sheng ri cu (cù)。”(cu :jiong pai 。)⑧bu shou de 。1. wei zhu huo wei zhu shou de 。《lv shi chun qiu ·kuo yin 》:“da xiang zhi li ,shang xuan zun er zu sheng yu 。”2.wei jia gong lian zhi de 。《luo yang ga lan ji ·cheng bei 》:“tou hou chui er che sheng juan 。”⑨dou shu de ren 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin zhu sheng bu shi jin er xue gu ,yi fei dang shi 。”

    ci :

    ①dai ci 。zhe ;zhe ge 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”《li ji ·li yun 》:“ci zhi wei da tong 。”②zhe yang ;zhe ban 。yu xin 《ai jiang na fu 》:“tian he wei er ci zui 。”③fu ci 。nai ;ze 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“bi dai yao shun zhi jun ,ci wei zhi shi zhong mo shi yi 。”

    min :

    ①[ming ]nu li 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“xi wu wang ke shang ,fen lu gong yi yan ~liu zu 。”②[ming ]ren min ,bai xing 。《cao gui lun zhan 》:“xiao hui wei bian ,~fu cong ye 。”③[ming ]ren 。《li ji ·wang zhi 》:“wu fang zhi ~,yan yu bu tong 。”④[ming ]zhi bie ren 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“fan ~you sang ,pu fu jiu zhi 。”