• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 展禽雖未三見黜,叔夜自知七不堪。

    “展禽雖未三見黜,叔夜自知七不堪。”詩句出處:《自金山放船至焦山》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    金山樓觀何耽耽,撞鐘擊鼓聞淮南。
    焦山何有有修竹,采薪汲水僧兩三。
    雲霾浪打人跡絕,時有沙戶祈春蠶。
    我來金山更留宿,而此不到心懷慚。
    同遊盡返決獨往,賦命窮薄輕江潭。
    清晨無風浪自湧,中流歌嘯倚半酣。
    老僧下山驚客至,迎笑喜作巴人談。
    自言久客忘鄉井,隻有彌勒為同龕。
    困眠得就紙帳暖,飽食未厭山蔬甘。
    山林饑臥古亦有,無田不退寧非貪。
    展禽雖未三見黜,叔夜自知七不堪。
    行當投劾謝簪組,為我佳處留茅庵。
    (吳人謂水中可田者為沙。
    焦山長老,中江人也。

    【註釋】:

    展:

    ①轉動;翻轉。《世說新語·德行》:“(陳)遺已聚斂得數鬥焦飯,未展歸傢,遂帶以從軍。”(遺:人名。展:指轉身。)②伸展;舒展。《莊子·盜蹠》:“兩展其足。”③擴展;施展。陸機《辯亡論》:“四民展業於下。”曹植《名都篇》:“餘巧未及展。”④陳;陳列。《左傳·成公十六年》:“繕甲兵,展車馬。”(繕:修理。甲兵:鎧甲和武器。)⑤察看;檢查。《國語·周語中》:“工人展車。”⑥寬延;延長。《史記 · 酷吏列傳》:“令冬月益展一月,足吾事矣。”⑦誠實。《國語·楚語下》:“展而不信,愛而不仁。”⑧副詞。確實。《詩經·小雅·車攻》:“允矣君子,展也大成。”(允:誠實。)[展轉]1. 翻來覆去。劉向《九嘆·惜賢》:“憂心展轉。”2. 經過多人之手。《後漢書·趙岐傳》:“展轉還長安。”3.流轉遷徙,遊移無定。杜甫《乾元中寓居同谷縣》:“生別展轉不相見,胡塵暗天道路長。”

    禽:

    ①擒捉;捕捉;獵獲。後作“擒”。《呂氏春秋·季秋》:“命主祠祭禽於四方。”②獸的總稱。《論衡·遭虎》:“虎也諸禽之雄也。”③鳥獸的總稱。《周易·師》:“田有禽。”《論衡·物勢》:“以十二辰之禽效之。”(十二辰:十二地支。效:證明。)④特指鳥類。《孟子·梁惠王上》:“君子之於禽獸也,見其生,不忍見其死。”

    雖:

    ①連詞。1.表示轉折。相當於“雖然”。《孟子·告子上》:“雖與之俱學,弗若之矣。”(若:如。)2.表示讓步。相當於“即使”、“縱然”。《列子·湯問》:“雖我之死,有子存焉。”②通“惟(wéi)”。副詞。相當於“僅”、“隻”。《管子·君臣下》:“決之則行,塞之則止,雖有明君能決之,能塞之。”③蟲名,形似蜥蜴。《說文》:“雖,似蜥蠍而大。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    三:

    ①基數詞。《周易·解》:“田獲三狐。”(田:打獵。)②序數第三。《左傳·莊公十年》:“一鼓作氣,再而衰,三而竭。”③表示多數或多次。《史記·魯周公世傢》:“一沐三捉發,一飯三吐哺。”(哺:口中含嚼的食物。)

    見:

    (一)①看;看到。《詩經·小雅·何人斯》:“我聞其聲,不見其身。”《戰國策·楚策四》:“見兔而顧犬。”《石鐘山記》:“事不目見耳聞,而臆斷有無,可乎?”②拜見;謁見。《墨子·公輸》:“子墨子見王。”③會見。《史記·項羽本紀》:“項伯即入見沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相見。”④見解;見識。《晉書·王渾傳》:“敢陳愚見。”⑤表示被動,相當於“被”。《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗,能無怨乎?”《楚辭·漁父》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(放:放逐。)⑥放在動詞前,有稱代自我作用。王安石《答司馬諫議書》:“冀君實或見恕也。”李密《陳情表》:“生孩六月,慈父見背。” (二)xiàn ①顯露;出現。《敕勒歌》:“天蒼蒼,野茫茫,風吹草低見牛羊。”②介紹;引見。《墨子·公輸》:“胡不見我於王?”(胡:為何。)③現成的。《史記·項羽本紀》:“軍無見糧。”

    黜:

    ①貶退(降職或罷免)。《左傳·文公十八年》:“莒(jǔ)紀公生大子仆,又生季佗,愛季佗而黜仆。”柳宗元《封建論》:“有罪得以黜,有能得以賞。”②消除。《三國志·魏書·武帝紀》:“克黜其難。”③遺棄。黃綰《明道編》卷二:“黜婦不顯其惡,使之可再嫁。”④減少。《左傳·襄公十年》:“子駟與尉止有爭,將禦諸侯之師而黜其車。”⑤通“屈”。彎曲。《說苑·立節》:“(子囊)不復於君,黜兵而退。”

    叔:

    ①拾起;拾取。《詩經·豳風·七月》:“八月斷壺,九月叔苴。”(壺:葫蘆。苴:麻籽。)②妻子稱丈夫的弟弟。《禮記·雜記下》:“嫂不撫叔。”③兄弟中排行第三。《白虎通·姓名》:“故以時長幼,號曰伯仲叔季。”④叔父。亦泛稱與父親同輩而年齡小的男子。文天祥《〈指南錄〉後序》:“數呂師孟叔侄為逆。”⑤通“菽”。豆類。《墨子·非命下》:“強乎耕稼樹藝,多聚叔粟。”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    知:

    ①知道。《論語·為政》:“知之為知之,不知為不知,是知也。”王充《論衡·知實》:“不學自知,不問自曉,古今行事,未之有也。”(未之有也:沒有這樣的事。)②知覺;感覺。范縝《神滅論》:“手等有痛癢之知。”③見解;知識。《商君書·更法》:“有獨知之慮者。”(慮:思慮。)④知識。《列子· 湯問》:“兩小兒笑曰:‘孰為汝多知乎?’”(孰:誰。為:通“謂”,說。)⑤瞭解。《史記·管晏列傳》:“知我者鮑子也。”(鮑子:鮑叔牙。)⑥交好;相親。司馬遷《報任安書》:“絕賓客之知。”⑦知己;知心的人。鮑照《詠雙燕》:“悲歌辭舊愛,銜淚覓新知。”(銜淚:噙著淚。覓:找尋。)⑧主持。《左傳·襄公二十六年》:“子產其將知政矣。”

    七:

    ①數目字。六加一的和。②文體名,賦的一種。如漢·枚乘《七發》、漢·張衡《七辯》、三國·魏·曹植《七啟》。③人死後,每隔七天祭一次,從“頭七”至“七七”,叫“做七”。《北史·胡國珍傳》:“又詔自始薨至七七,皆為設千僧齋。”④姓。【七夕】夏歷七月初七晚,古神話牛郎織女此時相會於天河。唐·杜甫《牽牛織女》詩:“牽牛出河西,織女處其東。萬古永相望,七夕誰見同?”【七尺】古制七尺相當於成人身高,因作成人身軀的代稱。南朝·梁·沈約《齊太尉王儉碑銘》:“傾方寸以奉國,忘七尺以事君。”【七廟】古代帝皇設七廟供奉七代祖先。《禮記·王制》:“天子七廟,三昭三穆,與太祖之廟而七。”後作封建王朝的代稱。漢·賈誼《過秦論》:“一夫作難而七廟隳。”【七竅】七孔,指耳、目、鼻、口。《莊子·應帝王》:“人皆有七竅,以視聽食息。”【七情】①儒傢指喜、怒、哀、懼、愛、惡、欲。②佛傢指喜、怒、憂、懼、愛、憎、欲。③中醫學指喜、怒、憂、思、悲、恐、驚。

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    堪:

    ①承受得起。《左傳·隱公元年》:“今京不度,非制也。君將不堪。”《後漢書·朱俊傳》:“副相國,非臣所堪也。”嵇康《與山巨源絕交書》:“吾直性狹中,多所不堪,偶與足下相知耳。”(狹中:心地狹窄。)②可以;能夠。《尚書·多方》:“惟爾多方,罔堪顧之。”陸遊《書憤》:“出師一表真名世,千載誰堪伯仲間?”(誰堪伯仲:伯仲,比喻不相上下。即誰能夠相比。)


  • 展禽虽未三见黜,叔夜自知七不堪。

    “展禽虽未三见黜,叔夜自知七不堪。”诗句出处:《自金山放船至焦山》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    金山楼观何耽耽,撞钟击鼓闻淮南。
    焦山何有有修竹,采薪汲水僧两三。
    云霾浪打人迹绝,时有沙户祈春蚕。
    我来金山更留宿,而此不到心怀惭。
    同游尽返决独往,赋命穷薄轻江潭。
    清晨无风浪自涌,中流歌啸倚半酣。
    老僧下山惊客至,迎笑喜作巴人谈。
    自言久客忘乡井,只有弥勒为同龛。
    困眠得就纸帐暖,饱食未厌山蔬甘。
    山林饥卧古亦有,无田不退宁非贪。
    展禽虽未三见黜,叔夜自知七不堪。
    行当投劾谢簪组,为我佳处留茅庵。
    (吴人谓水中可田者为沙。
    焦山长老,中江人也。

    【注释】:

    展:

    ①转动;翻转。《世说新语·德行》:“(陈)遗已聚敛得数斗焦饭,未展归家,遂带以从军。”(遗:人名。展:指转身。)②伸展;舒展。《庄子·盗跖》:“两展其足。”③扩展;施展。陆机《辩亡论》:“四民展业于下。”曹植《名都篇》:“余巧未及展。”④陈;陈列。《左传·成公十六年》:“缮甲兵,展车马。”(缮:修理。甲兵:铠甲和武器。)⑤察看;检查。《国语·周语中》:“工人展车。”⑥宽延;延长。《史记 · 酷吏列传》:“令冬月益展一月,足吾事矣。”⑦诚实。《国语·楚语下》:“展而不信,爱而不仁。”⑧副词。确实。《诗经·小雅·车攻》:“允矣君子,展也大成。”(允:诚实。)[展转]1. 翻来覆去。刘向《九叹·惜贤》:“忧心展转。”2. 经过多人之手。《后汉书·赵岐传》:“展转还长安。”3.流转迁徙,游移无定。杜甫《乾元中寓居同谷县》:“生别展转不相见,胡尘暗天道路长。”

    禽:

    ①擒捉;捕捉;猎获。后作“擒”。《吕氏春秋·季秋》:“命主祠祭禽于四方。”②兽的总称。《论衡·遭虎》:“虎也诸禽之雄也。”③鸟兽的总称。《周易·师》:“田有禽。”《论衡·物势》:“以十二辰之禽效之。”(十二辰:十二地支。效:证明。)④特指鸟类。《孟子·梁惠王上》:“君子之于禽兽也,见其生,不忍见其死。”

    虽:

    ①连词。1.表示转折。相当于“虽然”。《孟子·告子上》:“虽与之俱学,弗若之矣。”(若:如。)2.表示让步。相当于“即使”、“纵然”。《列子·汤问》:“虽我之死,有子存焉。”②通“惟(wéi)”。副词。相当于“仅”、“只”。《管子·君臣下》:“决之则行,塞之则止,虽有明君能决之,能塞之。”③虫名,形似蜥蜴。《说文》:“虽,似蜥蝎而大。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    三:

    ①基数词。《周易·解》:“田获三狐。”(田:打猎。)②序数第三。《左传·庄公十年》:“一鼓作气,再而衰,三而竭。”③表示多数或多次。《史记·鲁周公世家》:“一沐三捉发,一饭三吐哺。”(哺:口中含嚼的食物。)

    见:

    (一)①看;看到。《诗经·小雅·何人斯》:“我闻其声,不见其身。”《战国策·楚策四》:“见兔而顾犬。”《石钟山记》:“事不目见耳闻,而臆断有无,可乎?”②拜见;谒见。《墨子·公输》:“子墨子见王。”③会见。《史记·项羽本纪》:“项伯即入见沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相见。”④见解;见识。《晋书·王浑传》:“敢陈愚见。”⑤表示被动,相当于“被”。《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤,能无怨乎?”《楚辞·渔父》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(放:放逐。)⑥放在动词前,有称代自我作用。王安石《答司马谏议书》:“冀君实或见恕也。”李密《陈情表》:“生孩六月,慈父见背。” (二)xiàn ①显露;出现。《敕勒歌》:“天苍苍,野茫茫,风吹草低见牛羊。”②介绍;引见。《墨子·公输》:“胡不见我于王?”(胡:为何。)③现成的。《史记·项羽本纪》:“军无见粮。”

    黜:

    ①贬退(降职或罢免)。《左传·文公十八年》:“莒(jǔ)纪公生大子仆,又生季佗,爱季佗而黜仆。”柳宗元《封建论》:“有罪得以黜,有能得以赏。”②消除。《三国志·魏书·武帝纪》:“克黜其难。”③遗弃。黄绾《明道编》卷二:“黜妇不显其恶,使之可再嫁。”④减少。《左传·襄公十年》:“子驷与尉止有争,将御诸侯之师而黜其车。”⑤通“屈”。弯曲。《说苑·立节》:“(子囊)不复于君,黜兵而退。”

    叔:

    ①拾起;拾取。《诗经·豳风·七月》:“八月断壶,九月叔苴。”(壶:葫芦。苴:麻籽。)②妻子称丈夫的弟弟。《礼记·杂记下》:“嫂不抚叔。”③兄弟中排行第三。《白虎通·姓名》:“故以时长幼,号曰伯仲叔季。”④叔父。亦泛称与父亲同辈而年龄小的男子。文天祥《〈指南录〉后序》:“数吕师孟叔侄为逆。”⑤通“菽”。豆类。《墨子·非命下》:“强乎耕稼树艺,多聚叔粟。”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    知:

    ①知道。《论语·为政》:“知之为知之,不知为不知,是知也。”王充《论衡·知实》:“不学自知,不问自晓,古今行事,未之有也。”(未之有也:没有这样的事。)②知觉;感觉。范缜《神灭论》:“手等有痛痒之知。”③见解;知识。《商君书·更法》:“有独知之虑者。”(虑:思虑。)④知识。《列子· 汤问》:“两小儿笑曰:‘孰为汝多知乎?’”(孰:谁。为:通“谓”,说。)⑤了解。《史记·管晏列传》:“知我者鲍子也。”(鲍子:鲍叔牙。)⑥交好;相亲。司马迁《报任安书》:“绝宾客之知。”⑦知己;知心的人。鲍照《咏双燕》:“悲歌辞旧爱,衔泪觅新知。”(衔泪:噙着泪。觅:找寻。)⑧主持。《左传·襄公二十六年》:“子产其将知政矣。”

    七:

    ①数目字。六加一的和。②文体名,赋的一种。如汉·枚乘《七发》、汉·张衡《七辩》、三国·魏·曹植《七启》。③人死后,每隔七天祭一次,从“头七”至“七七”,叫“做七”。《北史·胡国珍传》:“又诏自始薨至七七,皆为设千僧斋。”④姓。【七夕】夏历七月初七晚,古神话牛郎织女此时相会于天河。唐·杜甫《牵牛织女》诗:“牵牛出河西,织女处其东。万古永相望,七夕谁见同?”【七尺】古制七尺相当于成人身高,因作成人身躯的代称。南朝·梁·沈约《齐太尉王俭碑铭》:“倾方寸以奉国,忘七尺以事君。”【七庙】古代帝皇设七庙供奉七代祖先。《礼记·王制》:“天子七庙,三昭三穆,与太祖之庙而七。”后作封建王朝的代称。汉·贾谊《过秦论》:“一夫作难而七庙隳。”【七窍】七孔,指耳、目、鼻、口。《庄子·应帝王》:“人皆有七窍,以视听食息。”【七情】①儒家指喜、怒、哀、惧、爱、恶、欲。②佛家指喜、怒、忧、惧、爱、憎、欲。③中医学指喜、怒、忧、思、悲、恐、惊。

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    堪:

    ①承受得起。《左传·隐公元年》:“今京不度,非制也。君将不堪。”《后汉书·朱俊传》:“副相国,非臣所堪也。”嵇康《与山巨源绝交书》:“吾直性狭中,多所不堪,偶与足下相知耳。”(狭中:心地狭窄。)②可以;能够。《尚书·多方》:“惟尔多方,罔堪顾之。”陆游《书愤》:“出师一表真名世,千载谁堪伯仲间?”(谁堪伯仲:伯仲,比喻不相上下。即谁能够相比。)


  • zhan qin sui wei san jian chu ,shu ye zi zhi qi bu kan 。

    “zhan qin sui wei san jian chu ,shu ye zi zhi qi bu kan 。”shi gou chu chu :《zi jin shan fang chuan zhi jiao shan 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    jin shan lou guan he dan dan ,zhuang zhong ji gu wen huai na 。
    jiao shan he you you xiu zhu ,cai xin ji shui seng liang san 。
    yun mai lang da ren ji jue ,shi you sha hu qi chun can 。
    wo lai jin shan geng liu su ,er ci bu dao xin huai can 。
    tong you jin fan jue du wang ,fu ming qiong bao qing jiang tan 。
    qing chen mo feng lang zi chong ,zhong liu ge xiao yi ban han 。
    lao seng xia shan jing ke zhi ,ying xiao xi zuo ba ren tan 。
    zi yan jiu ke wang xiang jing ,zhi you mi le wei tong kan 。
    kun mian de jiu zhi zhang nuan ,bao shi wei ya shan shu gan 。
    shan lin ji wo gu yi you ,mo tian bu tui ning fei tan 。
    zhan qin sui wei san jian chu ,shu ye zi zhi qi bu kan 。
    hang dang tou he xie zan zu ,wei wo jia chu liu mao an 。
    (wu ren wei shui zhong ke tian zhe wei sha 。
    jiao shan chang lao ,zhong jiang ren ye 。

    【zhu shi 】:

    zhan :

    ①zhuai dong ;fan zhuai 。《shi shui xin yu ·de hang 》:“(chen )wei yi ju lian de shu dou jiao fan ,wei zhan gui jia ,sui dai yi cong jun 。”(wei :ren ming 。zhan :zhi zhuai shen 。)②shen zhan ;shu zhan 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“liang zhan ji zu 。”③kuo zhan ;shi zhan 。liu ji 《bian wang lun 》:“si min zhan ye yu xia 。”cao zhi 《ming dou pian 》:“yu qiao wei ji zhan 。”④chen ;chen lie 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“shan jia bing ,zhan che ma 。”(shan :xiu li 。jia bing :kai jia he wu qi 。)⑤cha kan ;jian cha 。《guo yu ·zhou yu zhong 》:“gong ren zhan che 。”⑥kuan yan ;yan chang 。《shi ji · ku li lie chuan 》:“ling dong yue yi zhan yi yue ,zu wu shi yi 。”⑦cheng shi 。《guo yu ·chu yu xia 》:“zhan er bu xin ,ai er bu ren 。”⑧fu ci 。que shi 。《shi jing ·xiao ya ·che gong 》:“yun yi jun zi ,zhan ye da cheng 。”(yun :cheng shi 。)[zhan zhuai ]1. fan lai fu qu 。liu xiang 《jiu tan ·xi xian 》:“you xin zhan zhuai 。”2. jing guo duo ren zhi shou 。《hou han shu ·zhao qi chuan 》:“zhan zhuai hai chang an 。”3.liu zhuai qian xi ,you yi mo ding 。du fu 《gan yuan zhong yu ju tong gu xian 》:“sheng bie zhan zhuai bu xiang jian ,hu chen an tian dao lu chang 。”

    qin :

    ①qin zhuo ;bu zhuo ;lie huo 。hou zuo “qin ”。《lv shi chun qiu ·ji qiu 》:“ming zhu ci ji qin yu si fang 。”②shou de zong chen 。《lun heng ·zao hu 》:“hu ye zhu qin zhi xiong ye 。”③diao shou de zong chen 。《zhou yi ·shi 》:“tian you qin 。”《lun heng ·wu shi 》:“yi shi er chen zhi qin xiao zhi 。”(shi er chen :shi er de zhi 。xiao :zheng ming 。)④te zhi diao lei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“jun zi zhi yu qin shou ye ,jian ji sheng ,bu ren jian ji si 。”

    sui :

    ①lian ci 。1.biao shi zhuai she 。xiang dang yu “sui ran ”。《meng zi ·gao zi shang 》:“sui yu zhi ju xue ,fu re zhi yi 。”(re :ru 。)2.biao shi rang bu 。xiang dang yu “ji shi ”、“zong ran ”。《lie zi ·shang wen 》:“sui wo zhi si ,you zi cun yan 。”②tong “wei (wéi)”。fu ci 。xiang dang yu “jin ”、“zhi ”。《guan zi ·jun chen xia 》:“jue zhi ze hang ,sai zhi ze zhi ,sui you ming jun neng jue zhi ,neng sai zhi 。”③chong ming ,xing shi xi yi 。《shui wen 》:“sui ,shi xi xie er da 。”

    wei :

    ①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”

    san :

    ①ji shu ci 。《zhou yi ·jie 》:“tian huo san hu 。”(tian :da lie 。)②xu shu di san 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“yi gu zuo qi ,zai er cui ,san er jie 。”③biao shi duo shu huo duo ci 。《shi ji ·lu zhou gong shi jia 》:“yi mu san zhuo fa ,yi fan san tu bu 。”(bu :kou zhong han jiao de shi wu 。)

    jian :

    (yi )①kan ;kan dao 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo wen ji sheng ,bu jian ji shen 。”《zhan guo ce ·chu ce si 》:“jian tu er gu quan 。”《dan zhong shan ji 》:“shi bu mu jian er wen ,er yi duan you mo ,ke hu ?”②bai jian ;ye jian 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi jian wang 。”③hui jian 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai ji ru jian pei gong 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“yi chuan xiang jin yao xiang jian 。”④jian jie ;jian shi 。《jin shu ·wang hun chuan 》:“gan chen yu jian 。”⑤biao shi bei dong ,xiang dang yu “bei ”。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang ,neng mo yuan hu ?”《chu ci ·yu fu 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(fang :fang zhu 。)⑥fang zai dong ci qian ,you chen dai zi wo zuo yong 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“ji jun shi huo jian shu ye 。”li mi 《chen qing biao 》:“sheng hai liu yue ,ci fu jian bei 。” (er )xiàn ①xian lou ;chu xian 。《chi le ge 》:“tian cang cang ,ye mang mang ,feng chui cao di jian niu yang 。”②jie shao ;yin jian 。《mo zi ·gong shu 》:“hu bu jian wo yu wang ?”(hu :wei he 。)③xian cheng de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun mo jian liang 。”

    chu :

    ①bian tui (jiang zhi huo ba mian )。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“ju (jǔ)ji gong sheng da zi pu ,you sheng ji tuo ,ai ji tuo er chu pu 。”liu zong yuan 《feng jian lun 》:“you zui de yi chu ,you neng de yi shang 。”②xiao chu 。《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“ke chu ji nan 。”③wei qi 。huang wan 《ming dao bian 》juan er :“chu fu bu xian ji e ,shi zhi ke zai jia 。”④jian shao 。《zuo chuan ·xiang gong shi nian 》:“zi si yu wei zhi you zheng ,jiang yu zhu hou zhi shi er chu ji che 。”⑤tong “qu ”。wan qu 。《shui yuan ·li jie 》:“(zi nang )bu fu yu jun ,chu bing er tui 。”

    shu :

    ①she qi ;she qu 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ba yue duan hu ,jiu yue shu ju 。”(hu :hu lu 。ju :ma zi 。)②qi zi chen zhang fu de di di 。《li ji ·za ji xia 》:“sao bu fu shu 。”③xiong di zhong pai hang di san 。《bai hu tong ·xing ming 》:“gu yi shi chang you ,hao yue bai zhong shu ji 。”④shu fu 。yi fan chen yu fu qin tong bei er nian ling xiao de nan zi 。wen tian xiang 《〈zhi na lu 〉hou xu 》:“shu lv shi meng shu zhi wei ni 。”⑤tong “shu ”。dou lei 。《mo zi ·fei ming xia 》:“jiang hu geng jia shu yi ,duo ju shu su 。”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    zhi :

    ①zhi dao 。《lun yu ·wei zheng 》:“zhi zhi wei zhi zhi ,bu zhi wei bu zhi ,shi zhi ye 。”wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“bu xue zi zhi ,bu wen zi xiao ,gu jin hang shi ,wei zhi you ye 。”(wei zhi you ye :mei you zhe yang de shi 。)②zhi jiao ;gan jiao 。fan zhen 《shen mie lun 》:“shou deng you tong yang zhi zhi 。”③jian jie ;zhi shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“you du zhi zhi lv zhe 。”(lv :sai lv 。)④zhi shi 。《lie zi · shang wen 》:“liang xiao er xiao yue :‘shu wei ru duo zhi hu ?’”(shu :shei 。wei :tong “wei ”,shui 。)⑤le jie 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“zhi wo zhe bao zi ye 。”(bao zi :bao shu ya 。)⑥jiao hao ;xiang qin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jue bin ke zhi zhi 。”⑦zhi ji ;zhi xin de ren 。bao zhao 《yong shuang yan 》:“bei ge ci jiu ai ,xian lei mi xin zhi 。”(xian lei :qin zhao lei 。mi :zhao xun 。)⑧zhu chi 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“zi chan ji jiang zhi zheng yi 。”

    qi :

    ①shu mu zi 。liu jia yi de he 。②wen ti ming ,fu de yi chong 。ru han ·mei cheng 《qi fa 》、han ·zhang heng 《qi bian 》、san guo ·wei ·cao zhi 《qi qi 》。③ren si hou ,mei ge qi tian ji yi ci ,cong “tou qi ”zhi “qi qi ”,jiao “zuo qi ”。《bei shi ·hu guo zhen chuan 》:“you zhao zi shi hong zhi qi qi ,jie wei she qian seng zhai 。”④xing 。【qi xi 】xia li qi yue chu qi wan ,gu shen hua niu lang zhi nv ci shi xiang hui yu tian he 。tang ·du fu 《qian niu zhi nv 》shi :“qian niu chu he xi ,zhi nv chu ji dong 。mo gu yong xiang wang ,qi xi shei jian tong ?”【qi che 】gu zhi qi che xiang dang yu cheng ren shen gao ,yin zuo cheng ren shen qu de dai chen 。na chao ·liang ·shen yao 《ji tai wei wang jian bei ming 》:“qing fang cun yi feng guo ,wang qi che yi shi jun 。”【qi miao 】gu dai di huang she qi miao gong feng qi dai zu xian 。《li ji ·wang zhi 》:“tian zi qi miao ,san zhao san mu ,yu tai zu zhi miao er qi 。”hou zuo feng jian wang chao de dai chen 。han ·gu yi 《guo qin lun 》:“yi fu zuo nan er qi miao hui 。”【qi qiao 】qi kong ,zhi er 、mu 、bi 、kou 。《zhuang zi ·ying di wang 》:“ren jie you qi qiao ,yi shi ting shi xi 。”【qi qing 】①ru jia zhi xi 、nu 、ai 、ju 、ai 、e 、yu 。②fo jia zhi xi 、nu 、you 、ju 、ai 、zeng 、yu 。③zhong yi xue zhi xi 、nu 、you 、sai 、bei 、kong 、jing 。

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    kan :

    ①cheng shou de qi 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“jin jing bu du ,fei zhi ye 。jun jiang bu kan 。”《hou han shu ·zhu jun chuan 》:“fu xiang guo ,fei chen suo kan ye 。”ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wu zhi xing xia zhong ,duo suo bu kan ,ou yu zu xia xiang zhi er 。”(xia zhong :xin de xia zhai 。)②ke yi ;neng gou 。《shang shu ·duo fang 》:“wei er duo fang ,wang kan gu zhi 。”liu you 《shu fen 》:“chu shi yi biao zhen ming shi ,qian zai shei kan bai zhong jian ?”(shei kan bai zhong :bai zhong ,bi yu bu xiang shang xia 。ji shei neng gou xiang bi 。)