• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 靜故瞭群動,空故納萬境。

    “靜故瞭群動,空故納萬境。”詩句出處:《送參寥師》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    上人學苦空,百念已灰冷。
    劍頭惟一吷,焦谷無新穎。
    胡為逐吾輩,文字爭蔚炳。
    新詩如玉雪,出語便清警。
    退之論草書,萬事未嘗屏。
    憂愁不平氣,一寓筆所騁。
    頗怪浮屠人,視身如丘井。
    頹然寄淡泊,誰與發豪猛。
    細思乃不然,真巧非幻影。
    欲令詩語妙,無厭空且靜。
    靜故瞭群動,空故納萬境。
    閱世走人間,觀身臥雲嶺。
    咸酸雜眾好,中有至味永。
    詩法不相妨,此語當更請。

    【註釋】:

    靜:

    ①靜止;平靜(與“動”相對)。《嶽陽樓記》:“浮光躍金,靜影沉璧。”《墨子·非攻下》:“而神民不違,天下乃靜。”《韓非子·喻老》:“天下有道無急患則曰靜。”《周易·系辭上》:“夫坤,其靜也翕(xī),其動也辟。”(翕:斂息。辟:開啟。)②寂靜;安靜。《詩經·衛風·氓》:“靜言思之,躬自悼矣。”杜甫《甘林》:“喧靜不同科。”③安定;平定。杜光庭《墉城集仙錄·薛玄同》:“玄同自是冥心靜神,往往不食。”④閑雅;文靜。《詩經·邶風·靜女》:“靜女其姝,俟我於城隅。”⑤清潔;清凈。張衡《東京賦》:“滌濯靜嘉。”(嘉:美好。)洪昇《長生殿·雨夢》:“因此把驛庭靜掃,鑾輿幸早。”(鑾輿:皇帝的車駕。)⑥道傢的一種修煉方法。王建《送宮人入道》:“問師初得經中字,入靜猶燒內裡香。”(內裡:宮裡。)

    故:

    ①緣故;原因。王安石《讀孟嘗君傳》:“世皆稱孟嘗君能得士,士以故歸之。”高叔嗣《簡袁永之獄中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韓非子·顯學》:“不道仁義者故,不聽學者之言。”(者:之。)特指祭祀、期會等大事。《禮記·玉藻》:“君無故不殺牛,大夫無故不殺羊,士無故不殺犬豕。”③事故。《孟子·盡心上》:“父母俱存,兄弟無故,一樂也。”④原來的;舊有的。袁凱《客中夜坐》:“落葉蕭蕭江水長,故園歸路更茫茫。”蘇洵《六國論》:“從六國破亡之故事。”⑤老朋友;舊交。曹丕《與吳質書》“昔年疾疫,尋故鄉離其災。”⑥去世。張居正《答總督王鑒川計處黃酋》:“近報吉能亦於三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副詞。1.本來。李白《白頭吟》:“兔絲故無情,隨風任傾倒。”2.仍然。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“三日斷五匹,大人故嫌遲。”(大人:對長輩的敬稱。)3. 故意。《史記·陳涉世傢》:“將尉醉,廣故數言欲之,忿恚尉。”⑧連詞。表示因果;“所以”。蘇洵《六國論》:“故曰弊在賂秦也。”2. 猶則,便。《周易·豫》:“天地以順動,故日月不過而四時不忒(tè);聖人以順動,則刑罰清而民服。”(忒:差錯。)

    瞭:

    ①完畢;結束。王褒《僮約》:“晨起早掃,食瞭洗滌。”翁卷《鄉村四月》:“鄉村四月閑人少,才瞭蠶桑又插田。”②瞭解;明白。《太平廣記》卷十引《神仙傳》:“熟研之此經,所疑皆瞭。”(熟研:仔細研究。)③副詞。全;完全。用於否定句。《世說新語·言語》:“瞭無遽(jù)容。”(遽:恐懼。)《世說新語·雅量》:“瞭無恐色。”④聰明。《後漢書·孔融傳》:“夫人小而聰瞭,大未必奇。”⑤瞭斷;決定。《尹文子·大道上》:“非己所獨瞭。”

    群:

    ①羊群;聚集在一起的禽獸。《詩經· 小雅·無羊》:“誰謂爾無羊,三百維群。”②聚集在一起的人或物。《淮南子·主術》:“千人之群無絕梁。”③成群的;眾多的。《左傳·莊公十二年》:“群公子奔蕭。”④眾人。《梁書·劉顯傳》:“聰明特達,出類拔群。”⑤同類;種類。《周易·系辭上》:“方以類聚,物以群分。”⑥會合;聯合。《漢書·刑法志》:“不仁愛則不能群,不能群則不能勝物,不勝物則養不足。”(養:給養。)⑦聚合。《荀子·非十二子》:“而群天下之英傑。”

    動:

    ①行動; 活動。《周易·系辭下》:“變動以利言,吉兇以情遷。”(利:利益。遷:變易。)《孫臏兵法·見威王》:“事備而後動。”②勞作;勞動。《孟子· 滕文公上》:“為民父母,使民盻盻(xì)然,將終歲勤動,不得以養其父母。”(盻盻:恨視。)③震動;移動。《孫子兵法· 軍爭》:“懸權而動。”李商隱《瑤池》詩:“黃竹歌聲動地哀。”④使用;動用。蘇軾《辨黃慶基彈劾札子》:“若一一似此羅織人言,則天下之人更不敢開口動筆矣。”⑤發動;開動。《漢書·魏相傳》:“今邊郡困乏……常恐不能自存,難以動兵。”劉肅《大唐新語·極諫》:“今所幸宮去京二百餘裡,鑾輿動軔,俄經旬日,非可朝行暮至也。”(幸:舊指皇帝親臨。動軔:啟動車輛。)⑥萌發;發生。《齊民要術·插刜》:“刜葉微動為上時,將欲開莩為下時。”(上時:最好的時間。開莩:葉子裂開。)⑦改變;變化。《後漢書·班固傳》:“君臣動色,左右相趨。”⑧感動;觸動。《史記·絳侯周勃世傢》:“天子為動,改容式車。”⑨懷念。杜甫《詠懷古跡五首》之一:“庾信生平最蕭瑟,暮年詩賦動鄉關。”⑩引動;牽動。柳宗元《答貢士沈起書》:“謹以所示佈露於聞人,羅列於坐隅,使識者動目,聞者傾耳。”(聞人:有名望的人。坐:“座”本字,座位。)(11)指動物。歸有光《二石說》:“至仁之澤,洋洋乎被動植矣。”(被:施加。)(12)副詞。表示動作行為發生次數很多,相當於“常常”“動不動”。《漢書·食貨志上》:“又動欲慕古,不度時宜。”

    空:

    (一)①空虛;什麼也沒有。《韓非子·初見秦》:“囷倉空虛。”宋玉《風賦》:“空穴來風。”王維《鹿砦》:“空山不見人。”②不實;空泛。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦貪,負其強,以空言求璧。”③白白地。《漢書·匈奴傳》:“兵不空出。”④天空;空中。李白《送孟浩然之廣陵》:“孤帆遠影碧空盡。”⑤佛教用語。佛教認為一切事物的現象並無實體,都是空的。《般若心經》:“色即是空,空即是色。”(色:指物質現象。) (二)kǒng 孔;洞穴。《周禮· 考工記·函人》:“眡(shì)其鉆空。”(眡:視。)《史記·五帝本紀》:“舜穿井為匿空旁出。”(三)kòng ①窮困。《詩經·小雅·節南山》:“不宜空我師。”(空:用如使動,使……窮困。師:眾;眾人。)《論語·先進》:“回也其庶乎,屢空。”(回:顏回。庶:庶幾;差不多。)②缺少。《法言·問神》:“昔之說《書》者序以百,而《酒誥》之篇俄空焉。”(《酒誥》:《尚書》中的篇名。)白居易《春憶二林寺舊遊》:“最慚僧社題橋處,十八人名空一人。”③間隙;空子。《三國志·吳書·周魴傳》:“看伺空隙,欲復為亂。”④閑著;未被利用的。《史記·蕭相國世傢》:“上林中多空地。”(上林:苑囿名。)《論衡·命義》:“伯牛空居,而遭惡疾。”(伯牛:冉耕,字伯牛。空居:閑居在傢。)

    故:

    ①緣故;原因。王安石《讀孟嘗君傳》:“世皆稱孟嘗君能得士,士以故歸之。”高叔嗣《簡袁永之獄中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韓非子·顯學》:“不道仁義者故,不聽學者之言。”(者:之。)特指祭祀、期會等大事。《禮記·玉藻》:“君無故不殺牛,大夫無故不殺羊,士無故不殺犬豕。”③事故。《孟子·盡心上》:“父母俱存,兄弟無故,一樂也。”④原來的;舊有的。袁凱《客中夜坐》:“落葉蕭蕭江水長,故園歸路更茫茫。”蘇洵《六國論》:“從六國破亡之故事。”⑤老朋友;舊交。曹丕《與吳質書》“昔年疾疫,尋故鄉離其災。”⑥去世。張居正《答總督王鑒川計處黃酋》:“近報吉能亦於三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副詞。1.本來。李白《白頭吟》:“兔絲故無情,隨風任傾倒。”2.仍然。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“三日斷五匹,大人故嫌遲。”(大人:對長輩的敬稱。)3. 故意。《史記·陳涉世傢》:“將尉醉,廣故數言欲之,忿恚尉。”⑧連詞。表示因果;“所以”。蘇洵《六國論》:“故曰弊在賂秦也。”2. 猶則,便。《周易·豫》:“天地以順動,故日月不過而四時不忒(tè);聖人以順動,則刑罰清而民服。”(忒:差錯。)

    納:

    ①收進;收藏。《詩經·豳風·七月》:“九月築場圃,十月納禾稼。”(場圃:曬糧食的場地。)②接受。《韓非子·說林上》:“溫人之周,周不納。”③獻出;貢獻。司馬遷《報任安書》:“上之,不能納忠效信,有奇策才力之譽。”又指歸還。《韓非子·外儲說左下》:“遂納璽而去,文侯不受。”又指交納,上交。《鹽鐵論 · 本議》:“農上納其獲。”杜荀鶴《山中寡婦》:“桑柘廢來猶納稅。”④縫綴。《論衡·程材》:“納縷之工不能織錦。”

    萬:

    [萬俟(qí)]復姓。

    境:

    ①疆界;邊界。《孟子·梁惠王下》:“臣始至於境,問國之大禁,然後敢入。”《商君書·農戰》:“今境內之民,皆曰農戰可避,而官爵可得也。”《史記·廉頗藺相如列傳》:“臣嘗從大王與燕王會境上。”②地域;處所。陶淵明《桃花源記》:“率妻子邑人來此絕境,不復出焉。”③環境;境況。柳宗元《小石潭記》:“以其境過清,不可久居,乃記之而去。”《宋史·舒璘傳》:“敝床疏席,總是佳趣;櫛(zhì)風沐雨,反為美境。”(敝:破。疏:粗。櫛:梳頭。)④境域;疆域。《後漢書·西羌傳》:“武帝征伐四夷,開地廣境。”⑤佛教指成為心意對象的世界。


  • 静故了群动,空故纳万境。

    “静故了群动,空故纳万境。”诗句出处:《送参寥师》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    上人学苦空,百念已灰冷。
    剑头惟一吷,焦谷无新颖。
    胡为逐吾辈,文字争蔚炳。
    新诗如玉雪,出语便清警。
    退之论草书,万事未尝屏。
    忧愁不平气,一寓笔所骋。
    颇怪浮屠人,视身如丘井。
    颓然寄淡泊,谁与发豪猛。
    细思乃不然,真巧非幻影。
    欲令诗语妙,无厌空且静。
    静故了群动,空故纳万境。
    阅世走人间,观身卧云岭。
    咸酸杂众好,中有至味永。
    诗法不相妨,此语当更请。

    【注释】:

    静:

    ①静止;平静(与“动”相对)。《岳阳楼记》:“浮光跃金,静影沉璧。”《墨子·非攻下》:“而神民不违,天下乃静。”《韩非子·喻老》:“天下有道无急患则曰静。”《周易·系辞上》:“夫坤,其静也翕(xī),其动也辟。”(翕:敛息。辟:开启。)②寂静;安静。《诗经·卫风·氓》:“静言思之,躬自悼矣。”杜甫《甘林》:“喧静不同科。”③安定;平定。杜光庭《墉城集仙录·薛玄同》:“玄同自是冥心静神,往往不食。”④闲雅;文静。《诗经·邶风·静女》:“静女其姝,俟我于城隅。”⑤清洁;清净。张衡《东京赋》:“涤濯静嘉。”(嘉:美好。)洪昇《长生殿·雨梦》:“因此把驿庭静扫,銮舆幸早。”(銮舆:皇帝的车驾。)⑥道家的一种修炼方法。王建《送宫人入道》:“问师初得经中字,入静犹烧内里香。”(内里:宫里。)

    故:

    ①缘故;原因。王安石《读孟尝君传》:“世皆称孟尝君能得士,士以故归之。”高叔嗣《简袁永之狱中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韩非子·显学》:“不道仁义者故,不听学者之言。”(者:之。)特指祭祀、期会等大事。《礼记·玉藻》:“君无故不杀牛,大夫无故不杀羊,士无故不杀犬豕。”③事故。《孟子·尽心上》:“父母俱存,兄弟无故,一乐也。”④原来的;旧有的。袁凯《客中夜坐》:“落叶萧萧江水长,故园归路更茫茫。”苏洵《六国论》:“从六国破亡之故事。”⑤老朋友;旧交。曹丕《与吴质书》“昔年疾疫,寻故乡离其灾。”⑥去世。张居正《答总督王鉴川计处黄酋》:“近报吉能亦于三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副词。1.本来。李白《白头吟》:“兔丝故无情,随风任倾倒。”2.仍然。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“三日断五匹,大人故嫌迟。”(大人:对长辈的敬称。)3. 故意。《史记·陈涉世家》:“将尉醉,广故数言欲之,忿恚尉。”⑧连词。表示因果;“所以”。苏洵《六国论》:“故曰弊在赂秦也。”2. 犹则,便。《周易·豫》:“天地以顺动,故日月不过而四时不忒(tè);圣人以顺动,则刑罚清而民服。”(忒:差错。)

    了:

    ①完毕;结束。王褒《僮约》:“晨起早扫,食了洗涤。”翁卷《乡村四月》:“乡村四月闲人少,才了蚕桑又插田。”②了解;明白。《太平广记》卷十引《神仙传》:“熟研之此经,所疑皆了。”(熟研:仔细研究。)③副词。全;完全。用于否定句。《世说新语·言语》:“了无遽(jù)容。”(遽:恐惧。)《世说新语·雅量》:“了无恐色。”④聪明。《后汉书·孔融传》:“夫人小而聪了,大未必奇。”⑤了断;决定。《尹文子·大道上》:“非己所独了。”

    群:

    ①羊群;聚集在一起的禽兽。《诗经· 小雅·无羊》:“谁谓尔无羊,三百维群。”②聚集在一起的人或物。《淮南子·主术》:“千人之群无绝梁。”③成群的;众多的。《左传·庄公十二年》:“群公子奔萧。”④众人。《梁书·刘显传》:“聪明特达,出类拔群。”⑤同类;种类。《周易·系辞上》:“方以类聚,物以群分。”⑥会合;联合。《汉书·刑法志》:“不仁爱则不能群,不能群则不能胜物,不胜物则养不足。”(养:给养。)⑦聚合。《荀子·非十二子》:“而群天下之英杰。”

    动:

    ①行动; 活动。《周易·系辞下》:“变动以利言,吉凶以情迁。”(利:利益。迁:变易。)《孙膑兵法·见威王》:“事备而后动。”②劳作;劳动。《孟子· 滕文公上》:“为民父母,使民盻盻(xì)然,将终岁勤动,不得以养其父母。”(盻盻:恨视。)③震动;移动。《孙子兵法· 军争》:“悬权而动。”李商隐《瑶池》诗:“黄竹歌声动地哀。”④使用;动用。苏轼《辨黄庆基弹劾札子》:“若一一似此罗织人言,则天下之人更不敢开口动笔矣。”⑤发动;开动。《汉书·魏相传》:“今边郡困乏……常恐不能自存,难以动兵。”刘肃《大唐新语·极谏》:“今所幸宫去京二百余里,銮舆动轫,俄经旬日,非可朝行暮至也。”(幸:旧指皇帝亲临。动轫:启动车辆。)⑥萌发;发生。《齐民要术·插刜》:“刜叶微动为上时,将欲开莩为下时。”(上时:最好的时间。开莩:叶子裂开。)⑦改变;变化。《后汉书·班固传》:“君臣动色,左右相趋。”⑧感动;触动。《史记·绛侯周勃世家》:“天子为动,改容式车。”⑨怀念。杜甫《咏怀古迹五首》之一:“庾信生平最萧瑟,暮年诗赋动乡关。”⑩引动;牵动。柳宗元《答贡士沈起书》:“谨以所示布露于闻人,罗列于坐隅,使识者动目,闻者倾耳。”(闻人:有名望的人。坐:“座”本字,座位。)(11)指动物。归有光《二石说》:“至仁之泽,洋洋乎被动植矣。”(被:施加。)(12)副词。表示动作行为发生次数很多,相当于“常常”“动不动”。《汉书·食货志上》:“又动欲慕古,不度时宜。”

    空:

    (一)①空虚;什么也没有。《韩非子·初见秦》:“囷仓空虚。”宋玉《风赋》:“空穴来风。”王维《鹿砦》:“空山不见人。”②不实;空泛。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦贪,负其强,以空言求璧。”③白白地。《汉书·匈奴传》:“兵不空出。”④天空;空中。李白《送孟浩然之广陵》:“孤帆远影碧空尽。”⑤佛教用语。佛教认为一切事物的现象并无实体,都是空的。《般若心经》:“色即是空,空即是色。”(色:指物质现象。) (二)kǒng 孔;洞穴。《周礼· 考工记·函人》:“眡(shì)其钻空。”(眡:视。)《史记·五帝本纪》:“舜穿井为匿空旁出。”(三)kòng ①穷困。《诗经·小雅·节南山》:“不宜空我师。”(空:用如使动,使……穷困。师:众;众人。)《论语·先进》:“回也其庶乎,屡空。”(回:颜回。庶:庶几;差不多。)②缺少。《法言·问神》:“昔之说《书》者序以百,而《酒诰》之篇俄空焉。”(《酒诰》:《尚书》中的篇名。)白居易《春忆二林寺旧游》:“最惭僧社题桥处,十八人名空一人。”③间隙;空子。《三国志·吴书·周鲂传》:“看伺空隙,欲复为乱。”④闲着;未被利用的。《史记·萧相国世家》:“上林中多空地。”(上林:苑囿名。)《论衡·命义》:“伯牛空居,而遭恶疾。”(伯牛:冉耕,字伯牛。空居:闲居在家。)

    故:

    ①缘故;原因。王安石《读孟尝君传》:“世皆称孟尝君能得士,士以故归之。”高叔嗣《简袁永之狱中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韩非子·显学》:“不道仁义者故,不听学者之言。”(者:之。)特指祭祀、期会等大事。《礼记·玉藻》:“君无故不杀牛,大夫无故不杀羊,士无故不杀犬豕。”③事故。《孟子·尽心上》:“父母俱存,兄弟无故,一乐也。”④原来的;旧有的。袁凯《客中夜坐》:“落叶萧萧江水长,故园归路更茫茫。”苏洵《六国论》:“从六国破亡之故事。”⑤老朋友;旧交。曹丕《与吴质书》“昔年疾疫,寻故乡离其灾。”⑥去世。张居正《答总督王鉴川计处黄酋》:“近报吉能亦于三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副词。1.本来。李白《白头吟》:“兔丝故无情,随风任倾倒。”2.仍然。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“三日断五匹,大人故嫌迟。”(大人:对长辈的敬称。)3. 故意。《史记·陈涉世家》:“将尉醉,广故数言欲之,忿恚尉。”⑧连词。表示因果;“所以”。苏洵《六国论》:“故曰弊在赂秦也。”2. 犹则,便。《周易·豫》:“天地以顺动,故日月不过而四时不忒(tè);圣人以顺动,则刑罚清而民服。”(忒:差错。)

    纳:

    ①收进;收藏。《诗经·豳风·七月》:“九月筑场圃,十月纳禾稼。”(场圃:晒粮食的场地。)②接受。《韩非子·说林上》:“温人之周,周不纳。”③献出;贡献。司马迁《报任安书》:“上之,不能纳忠效信,有奇策才力之誉。”又指归还。《韩非子·外储说左下》:“遂纳玺而去,文侯不受。”又指交纳,上交。《盐铁论 · 本议》:“农上纳其获。”杜荀鹤《山中寡妇》:“桑柘废来犹纳税。”④缝缀。《论衡·程材》:“纳缕之工不能织锦。”

    万:

    [万俟(qí)]复姓。

    境:

    ①疆界;边界。《孟子·梁惠王下》:“臣始至于境,问国之大禁,然后敢入。”《商君书·农战》:“今境内之民,皆曰农战可避,而官爵可得也。”《史记·廉颇蔺相如列传》:“臣尝从大王与燕王会境上。”②地域;处所。陶渊明《桃花源记》:“率妻子邑人来此绝境,不复出焉。”③环境;境况。柳宗元《小石潭记》:“以其境过清,不可久居,乃记之而去。”《宋史·舒璘传》:“敝床疏席,总是佳趣;栉(zhì)风沐雨,反为美境。”(敝:破。疏:粗。栉:梳头。)④境域;疆域。《后汉书·西羌传》:“武帝征伐四夷,开地广境。”⑤佛教指成为心意对象的世界。


  • jing gu le qun dong ,kong gu na mo jing 。

    “jing gu le qun dong ,kong gu na mo jing 。”shi gou chu chu :《song can liao shi 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    shang ren xue ku kong ,bai nian yi hui leng 。
    jian tou wei yi jue ,jiao gu mo xin ying 。
    hu wei zhu wu bei ,wen zi zheng wei bing 。
    xin shi ru yu xue ,chu yu bian qing jing 。
    tui zhi lun cao shu ,mo shi wei chang bing 。
    you chou bu ping qi ,yi yu bi suo cheng 。
    po guai fu tu ren ,shi shen ru qiu jing 。
    tui ran ji dan bo ,shei yu fa hao meng 。
    xi sai nai bu ran ,zhen qiao fei huan ying 。
    yu ling shi yu miao ,mo ya kong ju jing 。
    jing gu le qun dong ,kong gu na mo jing 。
    yue shi zou ren jian ,guan shen wo yun ling 。
    xian suan za zhong hao ,zhong you zhi wei yong 。
    shi fa bu xiang fang ,ci yu dang geng qing 。

    【zhu shi 】:

    jing :

    ①jing zhi ;ping jing (yu “dong ”xiang dui )。《yue yang lou ji 》:“fu guang yue jin ,jing ying chen bi 。”《mo zi ·fei gong xia 》:“er shen min bu wei ,tian xia nai jing 。”《han fei zi ·yu lao 》:“tian xia you dao mo ji huan ze yue jing 。”《zhou yi ·ji ci shang 》:“fu kun ,ji jing ye xi (xī),ji dong ye bi 。”(xi :lian xi 。bi :kai qi 。)②ji jing ;an jing 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“jing yan sai zhi ,gong zi dao yi 。”du fu 《gan lin 》:“xuan jing bu tong ke 。”③an ding ;ping ding 。du guang ting 《yong cheng ji xian lu ·xue xuan tong 》:“xuan tong zi shi ming xin jing shen ,wang wang bu shi 。”④xian ya ;wen jing 。《shi jing ·bei feng ·jing nv 》:“jing nv ji shu ,qi wo yu cheng yu 。”⑤qing jie ;qing jing 。zhang heng 《dong jing fu 》:“di zhuo jing jia 。”(jia :mei hao 。)hong 昇《chang sheng dian ·yu meng 》:“yin ci ba yi ting jing sao ,luan yu xing zao 。”(luan yu :huang di de che jia 。)⑥dao jia de yi chong xiu lian fang fa 。wang jian 《song gong ren ru dao 》:“wen shi chu de jing zhong zi ,ru jing you shao nei li xiang 。”(nei li :gong li 。)

    gu :

    ①yuan gu ;yuan yin 。wang an dan 《dou meng chang jun chuan 》:“shi jie chen meng chang jun neng de shi ,shi yi gu gui zhi 。”gao shu si 《jian yuan yong zhi yu zhong 》:“zui zhi yu he yan ,zhi yi yu yong gu 。”②shi 。《han fei zi ·xian xue 》:“bu dao ren yi zhe gu ,bu ting xue zhe zhi yan 。”(zhe :zhi 。)te zhi ji si 、ji hui deng da shi 。《li ji ·yu zao 》:“jun mo gu bu sha niu ,da fu mo gu bu sha yang ,shi mo gu bu sha quan shi 。”③shi gu 。《meng zi ·jin xin shang 》:“fu mu ju cun ,xiong di mo gu ,yi le ye 。”④yuan lai de ;jiu you de 。yuan kai 《ke zhong ye zuo 》:“la xie xiao xiao jiang shui chang ,gu yuan gui lu geng mang mang 。”su xun 《liu guo lun 》:“cong liu guo po wang zhi gu shi 。”⑤lao peng you ;jiu jiao 。cao pi 《yu wu zhi shu 》“xi nian ji yi ,xun gu xiang li ji zai 。”⑥qu shi 。zhang ju zheng 《da zong du wang jian chuan ji chu huang qiu 》:“jin bao ji neng yi yu san yue san ri bing gu 。”(ji neng :ren ming 。)⑦fu ci 。1.ben lai 。li bai 《bai tou yin 》:“tu si gu mo qing ,sui feng ren qing dao 。”2.reng ran 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“san ri duan wu pi ,da ren gu xian chi 。”(da ren :dui chang bei de jing chen 。)3. gu yi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“jiang wei zui ,an gu shu yan yu zhi ,fen hui wei 。”⑧lian ci 。biao shi yin guo ;“suo yi ”。su xun 《liu guo lun 》:“gu yue bi zai lu qin ye 。”2. you ze ,bian 。《zhou yi ·yu 》:“tian de yi shun dong ,gu ri yue bu guo er si shi bu te (tè);sheng ren yi shun dong ,ze xing fa qing er min fu 。”(te :cha cuo 。)

    le :

    ①wan bi ;jie shu 。wang bao 《tong yao 》:“chen qi zao sao ,shi le xi di 。”weng juan 《xiang cun si yue 》:“xiang cun si yue xian ren shao ,cai le can sang you cha tian 。”②le jie ;ming bai 。《tai ping an ji 》juan shi yin 《shen xian chuan 》:“shou yan zhi ci jing ,suo yi jie le 。”(shou yan :zai xi yan jiu 。)③fu ci 。quan ;wan quan 。yong yu fou ding gou 。《shi shui xin yu ·yan yu 》:“le mo ju (jù)rong 。”(ju :kong ju 。)《shi shui xin yu ·ya liang 》:“le mo kong se 。”④cong ming 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“fu ren xiao er cong le ,da wei bi ji 。”⑤le duan ;jue ding 。《yin wen zi ·da dao shang 》:“fei ji suo du le 。”

    qun :

    ①yang qun ;ju ji zai yi qi de qin shou 。《shi jing · xiao ya ·mo yang 》:“shei wei er mo yang ,san bai wei qun 。”②ju ji zai yi qi de ren huo wu 。《huai na zi ·zhu shu 》:“qian ren zhi qun mo jue liang 。”③cheng qun de ;zhong duo de 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“qun gong zi ben xiao 。”④zhong ren 。《liang shu ·liu xian chuan 》:“cong ming te da ,chu lei ba qun 。”⑤tong lei ;chong lei 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fang yi lei ju ,wu yi qun fen 。”⑥hui ge ;lian ge 。《han shu ·xing fa zhi 》:“bu ren ai ze bu neng qun ,bu neng qun ze bu neng sheng wu ,bu sheng wu ze yang bu zu 。”(yang :gei yang 。)⑦ju ge 。《xun zi ·fei shi er zi 》:“er qun tian xia zhi ying jie 。”

    dong :

    ①hang dong ; huo dong 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“bian dong yi li yan ,ji xiong yi qing qian 。”(li :li yi 。qian :bian yi 。)《sun bin bing fa ·jian wei wang 》:“shi bei er hou dong 。”②lao zuo ;lao dong 。《meng zi · teng wen gong shang 》:“wei min fu mu ,shi min xi xi (xì)ran ,jiang zhong sui qin dong ,bu de yi yang ji fu mu 。”(xi xi :hen shi 。)③zhen dong ;yi dong 。《sun zi bing fa · jun zheng 》:“xuan quan er dong 。”li shang yin 《yao chi 》shi :“huang zhu ge sheng dong de ai 。”④shi yong ;dong yong 。su shi 《bian huang qing ji dan he zha zi 》:“re yi yi shi ci luo zhi ren yan ,ze tian xia zhi ren geng bu gan kai kou dong bi yi 。”⑤fa dong ;kai dong 。《han shu ·wei xiang chuan 》:“jin bian jun kun fa ……chang kong bu neng zi cun ,nan yi dong bing 。”liu su 《da tang xin yu ·ji jian 》:“jin suo xing gong qu jing er bai yu li ,luan yu dong ren ,e jing xun ri ,fei ke chao hang mu zhi ye 。”(xing :jiu zhi huang di qin lin 。dong ren :qi dong che liang 。)⑥meng fa ;fa sheng 。《ji min yao shu ·cha fu 》:“fu xie wei dong wei shang shi ,jiang yu kai fu wei xia shi 。”(shang shi :zui hao de shi jian 。kai fu :xie zi lie kai 。)⑦gai bian ;bian hua 。《hou han shu ·ban gu chuan 》:“jun chen dong se ,zuo you xiang qu 。”⑧gan dong ;chu dong 。《shi ji ·jiang hou zhou bo shi jia 》:“tian zi wei dong ,gai rong shi che 。”⑨huai nian 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi yi :“yu xin sheng ping zui xiao se ,mu nian shi fu dong xiang guan 。”⑩yin dong ;qian dong 。liu zong yuan 《da gong shi shen qi shu 》:“jin yi suo shi bu lou yu wen ren ,luo lie yu zuo yu ,shi shi zhe dong mu ,wen zhe qing er 。”(wen ren :you ming wang de ren 。zuo :“zuo ”ben zi ,zuo wei 。)(11)zhi dong wu 。gui you guang 《er dan shui 》:“zhi ren zhi ze ,xiang xiang hu bei dong zhi yi 。”(bei :shi jia 。)(12)fu ci 。biao shi dong zuo hang wei fa sheng ci shu hen duo ,xiang dang yu “chang chang ”“dong bu dong ”。《han shu ·shi huo zhi shang 》:“you dong yu mu gu ,bu du shi yi 。”

    kong :

    (yi )①kong xu ;shen me ye mei you 。《han fei zi ·chu jian qin 》:“qun cang kong xu 。”song yu 《feng fu 》:“kong xue lai feng 。”wang wei 《lu zhai 》:“kong shan bu jian ren 。”②bu shi ;kong fan 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin tan ,fu ji jiang ,yi kong yan qiu bi 。”③bai bai de 。《han shu ·xiong nu chuan 》:“bing bu kong chu 。”④tian kong ;kong zhong 。li bai 《song meng hao ran zhi an ling 》:“gu fan yuan ying bi kong jin 。”⑤fo jiao yong yu 。fo jiao ren wei yi qie shi wu de xian xiang bing mo shi ti ,dou shi kong de 。《ban re xin jing 》:“se ji shi kong ,kong ji shi se 。”(se :zhi wu zhi xian xiang 。) (er )kǒng kong ;dong xue 。《zhou li · kao gong ji ·han ren 》:“shi (shì)ji zuan kong 。”(shi :shi 。)《shi ji ·wu di ben ji 》:“shun chuan jing wei ni kong pang chu 。”(san )kòng ①qiong kun 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“bu yi kong wo shi 。”(kong :yong ru shi dong ,shi ……qiong kun 。shi :zhong ;zhong ren 。)《lun yu ·xian jin 》:“hui ye ji shu hu ,lv kong 。”(hui :yan hui 。shu :shu ji ;cha bu duo 。)②que shao 。《fa yan ·wen shen 》:“xi zhi shui 《shu 》zhe xu yi bai ,er 《jiu gao 》zhi pian e kong yan 。”(《jiu gao 》:《shang shu 》zhong de pian ming 。)bai ju yi 《chun yi er lin si jiu you 》:“zui can seng she ti qiao chu ,shi ba ren ming kong yi ren 。”③jian xi ;kong zi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhou fang chuan 》:“kan ci kong xi ,yu fu wei luan 。”④xian zhao ;wei bei li yong de 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“shang lin zhong duo kong de 。”(shang lin :yuan you ming 。)《lun heng ·ming yi 》:“bai niu kong ju ,er zao e ji 。”(bai niu :ran geng ,zi bai niu 。kong ju :xian ju zai jia 。)

    gu :

    ①yuan gu ;yuan yin 。wang an dan 《dou meng chang jun chuan 》:“shi jie chen meng chang jun neng de shi ,shi yi gu gui zhi 。”gao shu si 《jian yuan yong zhi yu zhong 》:“zui zhi yu he yan ,zhi yi yu yong gu 。”②shi 。《han fei zi ·xian xue 》:“bu dao ren yi zhe gu ,bu ting xue zhe zhi yan 。”(zhe :zhi 。)te zhi ji si 、ji hui deng da shi 。《li ji ·yu zao 》:“jun mo gu bu sha niu ,da fu mo gu bu sha yang ,shi mo gu bu sha quan shi 。”③shi gu 。《meng zi ·jin xin shang 》:“fu mu ju cun ,xiong di mo gu ,yi le ye 。”④yuan lai de ;jiu you de 。yuan kai 《ke zhong ye zuo 》:“la xie xiao xiao jiang shui chang ,gu yuan gui lu geng mang mang 。”su xun 《liu guo lun 》:“cong liu guo po wang zhi gu shi 。”⑤lao peng you ;jiu jiao 。cao pi 《yu wu zhi shu 》“xi nian ji yi ,xun gu xiang li ji zai 。”⑥qu shi 。zhang ju zheng 《da zong du wang jian chuan ji chu huang qiu 》:“jin bao ji neng yi yu san yue san ri bing gu 。”(ji neng :ren ming 。)⑦fu ci 。1.ben lai 。li bai 《bai tou yin 》:“tu si gu mo qing ,sui feng ren qing dao 。”2.reng ran 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“san ri duan wu pi ,da ren gu xian chi 。”(da ren :dui chang bei de jing chen 。)3. gu yi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“jiang wei zui ,an gu shu yan yu zhi ,fen hui wei 。”⑧lian ci 。biao shi yin guo ;“suo yi ”。su xun 《liu guo lun 》:“gu yue bi zai lu qin ye 。”2. you ze ,bian 。《zhou yi ·yu 》:“tian de yi shun dong ,gu ri yue bu guo er si shi bu te (tè);sheng ren yi shun dong ,ze xing fa qing er min fu 。”(te :cha cuo 。)

    na :

    ①shou jin ;shou cang 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“jiu yue zhu chang pu ,shi yue na he jia 。”(chang pu :shai liang shi de chang de 。)②jie shou 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wen ren zhi zhou ,zhou bu na 。”③suo chu ;gong suo 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“shang zhi ,bu neng na zhong xiao xin ,you ji ce cai li zhi yu 。”you zhi gui hai 。《han fei zi ·wai chu shui zuo xia 》:“sui na xi er qu ,wen hou bu shou 。”you zhi jiao na ,shang jiao 。《yan tie lun · ben yi 》:“nong shang na ji huo 。”du xun he 《shan zhong gua fu 》:“sang zhe fei lai you na shui 。”④feng chuo 。《lun heng ·cheng cai 》:“na lv zhi gong bu neng zhi jin 。”

    mo :

    [mo qi (qí)]fu xing 。

    jing :

    ①jiang jie ;bian jie 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“chen shi zhi yu jing ,wen guo zhi da jin ,ran hou gan ru 。”《shang jun shu ·nong zhan 》:“jin jing nei zhi min ,jie yue nong zhan ke bi ,er guan jue ke de ye 。”《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“chen chang cong da wang yu yan wang hui jing shang 。”②de yu ;chu suo 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“lv qi zi yi ren lai ci jue jing ,bu fu chu yan 。”③huan jing ;jing kuang 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“yi ji jing guo qing ,bu ke jiu ju ,nai ji zhi er qu 。”《song shi ·shu lin chuan 》:“bi chuang shu xi ,zong shi jia qu ;zhi (zhì)feng mu yu ,fan wei mei jing 。”(bi :po 。shu :cu 。zhi :shu tou 。)④jing yu ;jiang yu 。《hou han shu ·xi qiang chuan 》:“wu di zheng fa si yi ,kai de an jing 。”⑤fo jiao zhi cheng wei xin yi dui xiang de shi jie 。