• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 應憐郡守老且愚,欲把瘡痍手摩撫。

    “應憐郡守老且愚,欲把瘡痍手摩撫。”詩句出處:《次韻章傳道喜雨(禱常山而得。)》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    去年夏旱秋不雨,海畔居民飲咸苦。
    今年春暖欲生蝝,地上戢戢多於土。
    預憂一旦開兩翅,口吻如風那肯吐。
    前時渡江入吳越,佈陣橫空如項羽。
    (去歲錢塘見飛蝗自西北來,極可畏。
    )農夫拱手但垂泣,人力區區固難禦。
    撲緣發尾困牛馬,啖嚙衣服穿房戶。
    坐觀不救亦何心,秉畀炎火傳自古。
    荷鋤散掘誰敢後,得米濟饑還小補。
    常山山神信英烈,捴駕雷公訶電母。
    應憐郡守老且愚,欲把瘡痍手摩撫。
    山中歸時風色變。
    中路已覺商羊舞。
    夜窗騷騷鬧松竹,朝畦泫泫流膏乳。
    従來蝗旱必相資,此事吾聞老農語。
    庶將積潤掃遺孽,收拾豐歲還明主。
    縣前已窖八千斛,(今春及今,得蝗子八千餘斛。
    )率以一升完一畝。
    更看蠶婦過初眠,(蠶一眠,則蝗不復生矣。
    )未用賀客來旁午。
    先生筆力吾所畏,蹙踏鮑謝跨徐庚。
    偶然談笑得佳篇,便恐流傳成樂府。
    陋邦一雨何足道,吾君盛德九州普。
    中和樂職幾時作,試向諸生選何武。

    【註釋】:

    應:

    (一)yīng ①當;應當。《三國志·吳書·吳主傳》:“重則本非應死之罪。”(重:指刑法重。)蘇軾《水調歌頭》:“不應有恨,何事長向別時圓?”②古國名。相傳為周武王之子的封國,故址在今河南魯山縣東。 (二)yìng ①受;接受。王充《論衡·語增》:“周流應聘。”(周流:周遊。)②答應;回答。《列子·湯問》:“河曲智叟亡以應。”③允許;同意。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“阿母謂阿女:‘汝可去應之。’”④適合;合於。《荀子· 天論》:“望時而待之,孰與應時而使之?”⑤應和。《史記·陳涉世傢》:“殺之以應陳涉。”蘇軾《後赤壁賦》:“山鳴谷應,風起雲湧。”⑥對付;處置。《三國志· 魏志·鐘繇傳》:“得所送馬,甚應其急。”⑦應驗;證實。《後漢書·郭玉傳》:“和帝時,為太醫丞,多有效應。帝奇之。”⑧小鼓。《詩經·周頌·有瞽》:“應田縣鼓。”(田:大鼓。縣:懸掛。)

    憐:

    ①憐憫;同情。《史記·淮陰侯列傳》:“(漢王)身居項王掌握中數(shuò)矣,項王憐而活之。”②愛;憐愛。韓愈《履霜操》:“母生眾兒,有母憐之。獨無母憐,兒寧不悲!”《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”

    郡:

    古代地方行政區劃。周朝縣大郡小,秦朝郡大縣小,漢朝因之。隋唐後,州郡互稱,至明朝而郡廢。白居易《洛中偶作》:“一年巴郡守,半年南宮郎。”(守、郎:皆官名。)賈誼《過秦論》:“東割膏腴之地,北收要害之郡。”

    守:

    ①官吏的職責。《左傳·隱公五年》:“官司之守,非君所及也。”②掌管;管理。《左傳·昭公二十年》:“山林之木,衡鹿守之。”(衡鹿:官名。)③守衛;防守;保衛。《周易 ·坎卦》:“王公設險,以守其國。”④守候。《韓非子·五蠹》:“守株,冀復得兔。”(冀:希望。)⑤看守;守護。《國語·越語上》:“將免者以告,公令醫守之。”⑥遵守;保持。《孟子·滕文公下》:“守先王之道。”⑦操守;節操。《呂氏春秋·論人》:“喜之以驗其守。”⑧官名。《史記·孫子吳起列傳》:“吳起為西河守。”

    老:

    ①年歲大。《詩經·邶風·擊鼓》:“與子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往來。”②衰老。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“廉頗老矣,尚能飯否?”③老年人。《戰國策·齊策》:“民扶老攜幼,迎君道中。”特用於對資深長者的敬稱。《詩經·小雅·十月之交》:“不憖遺一老。”(憖yìn:願)④老死;終老。死的諱稱。張溥《五人墓碑記》:“令五人者保其首領以老於戶牖之下。”⑤敬老,養老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟練,有經驗。歐陽修《為君難論》:“其父奢,趙之名將,老用於兵者也。”⑦對公卿大夫的總稱。《左傳·昭公十三年》:“天子之老,請帥王賦。”也指大夫的傢臣《論語·憲問》:“孟公綽為趙魏老則優。”(孟公綽:魯大夫。趙魏:都是晉國的世卿。)⑧告老;年老退休。《左傳·襄公三年》:“祁奚請老。”(祁奚:晉大夫。)⑨年久的;歷時久遠的。原來的(與“新”相對)。方苞《獄中雜記》:“而獄中為老監者四,監五室。”⑩陳舊的。歸有光《項脊軒志》:“百年老屋,塵泥滲漉。”(11)前綴。用於稱人、排列次序和某些動植物名。蘇軾《江城子·密州出獵》:“老夫聊發少年狂。”

    且:

    (一)①副詞。1. 姑且;暫且。《史記·淮陰侯列傳》:“韓信謝曰:‘先生且休矣! 我將念之。’”(休:止。念:思考。)2. 將要;將近。《列子·湯問》:“北山愚公者,年且九十。”②連詞。1.表示並列,相當於“而且”、“並且”。《論語·述而》:“不義而富且貴,於我如浮雲。”2.[既……且……]相當於“又……又……”。《孫子兵法·謀攻》:“三軍且惑且疑。”3. [且……且……]表示相承,相當於“一邊……一邊……”。《史記·淮陰侯列傳》:“上且怒且喜。”4.表示遞進,相當於“況且”、“尚且”。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“且北方之人,不習水戰。”《孟子·梁惠王上》:“獸相食,且人惡(wù)之。”(惡:憎惡。)(二)jū 語氣詞。《詩經·鄭風·出其東門》:“匪我思且。”

    愚:

    ①愚笨;無知。《論語 ·為政》:“回也不愚。”(回:顏回。)柳宗元《愚溪詩序》:“餘以愚觸罪。”又指愚笨的人。《論語· 陽貨》:“古之愚也直。”(直:直率。)②蒙蔽;欺騙。《孫子·九地》:“能愚士卒之耳目,使之無知。”賈誼《過秦論》:“於是廢先王之道,燔百傢之言,以愚黔首。”(黔首:百姓。)③自稱謙詞。《史記·劉敬叔孫通列傳》:“愚以為匈奴不可擊也。”諸葛亮《出師表》:“愚以為宮中之事,事無大小,悉以咨之。”

    欲:

    ①欲望;願望。又作“慾”。《孟子·離婁下》:“從(縱)耳目之欲。”《孫子兵法·謀攻》:“上下同欲者勝。”②想要。《左傳·隱公元年》:“愛共叔段,欲立之。”《論語·顏淵》:“己所不欲,勿施於人。”③需要。《齊民要術·耕田》:“凡秋耕欲深,春夏欲淺。”④副詞。將要;快要。杜甫《聞官軍收河南河北》:“卻看妻子愁何在,漫卷詩書喜欲狂。”⑤情欲;貪欲。劉伶《酒德頌》:“不覺寒暑之切肌,利欲之感情。”

    把:

    ①握;持;執。杜甫《兵車行》:“縱有健婦把鋤犁,禾生隴畝無東西。”白居易《賣炭翁》:“手把文書口稱敕,回車叱牛牽向北。”②控制;掌握。《漢書·王溫舒傳》:“擇郡中豪敢往吏十馀人為爪牙,皆把其陰重罪,而縱使督盜賊。”③把守;看管。汪元量《越州歌》:“官司把斷西興渡,要奪漁船作戰船。”④捆紮成束的東西。《三國志·吳書·陸遜傳》:“乃敕各持一把茅,以火攻,拔之。”⑤通“爬(pá)”。扒;搔。《後漢書·戴就傳》:“以大針刺指爪中,使以把土,爪悉墮落。”

    瘡:

    ①[名]瘡癤。聶夷中《傷田傢》:“醫得眼前~,剜卻心頭肉。”②[名]通“創”。傷,傷口。《戰國策·楚策四》:“其飛徐而鳴悲。飛徐者,故~痛也。”

    瘡痍:

    ①創傷,傷口。《抱樸子·自敘》:“弟與我同冒矢石,~~周身。”②喻人民的疾苦。杜甫《雷》:“故老仰面啼,~~向誰訴。”

    痍:

    創傷。《史記·蒙恬列傳》:“痍傷者未瘳。”(瘳chōu:治好。)

    摩:

    (一)①摩擦。《周易·系辭上》:“是故剛柔相摩,八卦相蕩。”(蕩:推移。)②按摩;撫摩。《陳書·徐陵傳》:“手摩其頂。”吳偉業《病中別孚令弟》之十:“挽須憐尚幼,摩頂喜堪狂。”③靠近;接近。《淮南子·人間》:“物類之相摩近而異門戶者,眾而難識也。”阮籍《詠懷八十二首》之四十九:“高鳥摩天飛,凌雲共遊嬉。”④砥礪;磨礪。《漢書·董仲舒傳》:“漸民以仁,摩民以誼,節民以禮。”⑤切磋;研討。《禮記·學記》:“相觀而善謂之摩。”⑥磨損;磨滅。司馬遷《報任安書》:“古者富貴而名摩滅,不可勝記。” (二)mā [摩挲(sā)]用手輕輕按著並慢慢地移動。王安石《謝公墩》:“摩娑蒼苔石,點檢屐齒痕。”

    撫:

    ①撫摩。《禮記·喪大記》:“主人降,北面於堂下,君撫之,主人拜稽(qǐ)顙(sǎng)。”(稽顙:跪拜禮,額至地。)②按;握。《呂氏春秋· 舉難》:“桓公聞之,撫其仆之手。”③安撫;撫慰。《孟子· 梁惠王上》:“欲辟土地,朝秦楚,蒞中國,而撫四夷。”④敲擊;拍打。《列子·湯問》:“撫節悲歌,聲振林木,響遏行雲。”(遏:止。)又撫弄;彈奏。庾信《春賦》:“玉管初調,鳴弦暫撫。”⑤撫養;撫育。《顏氏傢訓·兄弟》:“換子而撫,則此患不生矣。”⑥古代官名。巡撫的省稱。


  • 应怜郡守老且愚,欲把疮痍手摩抚。

    “应怜郡守老且愚,欲把疮痍手摩抚。”诗句出处:《次韵章传道喜雨(祷常山而得。)》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    去年夏旱秋不雨,海畔居民饮咸苦。
    今年春暖欲生蝝,地上戢戢多于土。
    预忧一旦开两翅,口吻如风那肯吐。
    前时渡江入吴越,布阵横空如项羽。
    (去岁钱塘见飞蝗自西北来,极可畏。
    )农夫拱手但垂泣,人力区区固难御。
    扑缘发尾困牛马,啖啮衣服穿房户。
    坐观不救亦何心,秉畀炎火传自古。
    荷锄散掘谁敢后,得米济饥还小补。
    常山山神信英烈,捴驾雷公诃电母。
    应怜郡守老且愚,欲把疮痍手摩抚。
    山中归时风色变。
    中路已觉商羊舞。
    夜窗骚骚闹松竹,朝畦泫泫流膏乳。
    従来蝗旱必相资,此事吾闻老农语。
    庶将积润扫遗孽,收拾丰岁还明主。
    县前已窖八千斛,(今春及今,得蝗子八千余斛。
    )率以一升完一亩。
    更看蚕妇过初眠,(蚕一眠,则蝗不复生矣。
    )未用贺客来旁午。
    先生笔力吾所畏,蹙踏鲍谢跨徐庚。
    偶然谈笑得佳篇,便恐流传成乐府。
    陋邦一雨何足道,吾君盛德九州普。
    中和乐职几时作,试向诸生选何武。

    【注释】:

    应:

    (一)yīng ①当;应当。《三国志·吴书·吴主传》:“重则本非应死之罪。”(重:指刑法重。)苏轼《水调歌头》:“不应有恨,何事长向别时圆?”②古国名。相传为周武王之子的封国,故址在今河南鲁山县东。 (二)yìng ①受;接受。王充《论衡·语增》:“周流应聘。”(周流:周游。)②答应;回答。《列子·汤问》:“河曲智叟亡以应。”③允许;同意。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“阿母谓阿女:‘汝可去应之。’”④适合;合于。《荀子· 天论》:“望时而待之,孰与应时而使之?”⑤应和。《史记·陈涉世家》:“杀之以应陈涉。”苏轼《后赤壁赋》:“山鸣谷应,风起云涌。”⑥对付;处置。《三国志· 魏志·钟繇传》:“得所送马,甚应其急。”⑦应验;证实。《后汉书·郭玉传》:“和帝时,为太医丞,多有效应。帝奇之。”⑧小鼓。《诗经·周颂·有瞽》:“应田县鼓。”(田:大鼓。县:悬挂。)

    怜:

    ①怜悯;同情。《史记·淮阴侯列传》:“(汉王)身居项王掌握中数(shuò)矣,项王怜而活之。”②爱;怜爱。韩愈《履霜操》:“母生众儿,有母怜之。独无母怜,儿宁不悲!”《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”

    郡:

    古代地方行政区划。周朝县大郡小,秦朝郡大县小,汉朝因之。隋唐后,州郡互称,至明朝而郡废。白居易《洛中偶作》:“一年巴郡守,半年南宫郎。”(守、郎:皆官名。)贾谊《过秦论》:“东割膏腴之地,北收要害之郡。”

    守:

    ①官吏的职责。《左传·隐公五年》:“官司之守,非君所及也。”②掌管;管理。《左传·昭公二十年》:“山林之木,衡鹿守之。”(衡鹿:官名。)③守卫;防守;保卫。《周易 ·坎卦》:“王公设险,以守其国。”④守候。《韩非子·五蠹》:“守株,冀复得兔。”(冀:希望。)⑤看守;守护。《国语·越语上》:“将免者以告,公令医守之。”⑥遵守;保持。《孟子·滕文公下》:“守先王之道。”⑦操守;节操。《吕氏春秋·论人》:“喜之以验其守。”⑧官名。《史记·孙子吴起列传》:“吴起为西河守。”

    老:

    ①年岁大。《诗经·邶风·击鼓》:“与子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往来。”②衰老。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“廉颇老矣,尚能饭否?”③老年人。《战国策·齐策》:“民扶老携幼,迎君道中。”特用于对资深长者的敬称。《诗经·小雅·十月之交》:“不慭遗一老。”(慭yìn:愿)④老死;终老。死的讳称。张溥《五人墓碑记》:“令五人者保其首领以老于户牖之下。”⑤敬老,养老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟练,有经验。欧阳修《为君难论》:“其父奢,赵之名将,老用于兵者也。”⑦对公卿大夫的总称。《左传·昭公十三年》:“天子之老,请帅王赋。”也指大夫的家臣《论语·宪问》:“孟公绰为赵魏老则优。”(孟公绰:鲁大夫。赵魏:都是晋国的世卿。)⑧告老;年老退休。《左传·襄公三年》:“祁奚请老。”(祁奚:晋大夫。)⑨年久的;历时久远的。原来的(与“新”相对)。方苞《狱中杂记》:“而狱中为老监者四,监五室。”⑩陈旧的。归有光《项脊轩志》:“百年老屋,尘泥渗漉。”(11)前缀。用于称人、排列次序和某些动植物名。苏轼《江城子·密州出猎》:“老夫聊发少年狂。”

    且:

    (一)①副词。1. 姑且;暂且。《史记·淮阴侯列传》:“韩信谢曰:‘先生且休矣! 我将念之。’”(休:止。念:思考。)2. 将要;将近。《列子·汤问》:“北山愚公者,年且九十。”②连词。1.表示并列,相当于“而且”、“并且”。《论语·述而》:“不义而富且贵,于我如浮云。”2.[既……且……]相当于“又……又……”。《孙子兵法·谋攻》:“三军且惑且疑。”3. [且……且……]表示相承,相当于“一边……一边……”。《史记·淮阴侯列传》:“上且怒且喜。”4.表示递进,相当于“况且”、“尚且”。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“且北方之人,不习水战。”《孟子·梁惠王上》:“兽相食,且人恶(wù)之。”(恶:憎恶。)(二)jū 语气词。《诗经·郑风·出其东门》:“匪我思且。”

    愚:

    ①愚笨;无知。《论语 ·为政》:“回也不愚。”(回:颜回。)柳宗元《愚溪诗序》:“余以愚触罪。”又指愚笨的人。《论语· 阳货》:“古之愚也直。”(直:直率。)②蒙蔽;欺骗。《孙子·九地》:“能愚士卒之耳目,使之无知。”贾谊《过秦论》:“于是废先王之道,燔百家之言,以愚黔首。”(黔首:百姓。)③自称谦词。《史记·刘敬叔孙通列传》:“愚以为匈奴不可击也。”诸葛亮《出师表》:“愚以为宫中之事,事无大小,悉以咨之。”

    欲:

    ①欲望;愿望。又作“慾”。《孟子·离娄下》:“从(纵)耳目之欲。”《孙子兵法·谋攻》:“上下同欲者胜。”②想要。《左传·隐公元年》:“爱共叔段,欲立之。”《论语·颜渊》:“己所不欲,勿施于人。”③需要。《齐民要术·耕田》:“凡秋耕欲深,春夏欲浅。”④副词。将要;快要。杜甫《闻官军收河南河北》:“却看妻子愁何在,漫卷诗书喜欲狂。”⑤情欲;贪欲。刘伶《酒德颂》:“不觉寒暑之切肌,利欲之感情。”

    把:

    ①握;持;执。杜甫《兵车行》:“纵有健妇把锄犁,禾生陇亩无东西。”白居易《卖炭翁》:“手把文书口称敕,回车叱牛牵向北。”②控制;掌握。《汉书·王温舒传》:“择郡中豪敢往吏十馀人为爪牙,皆把其阴重罪,而纵使督盗贼。”③把守;看管。汪元量《越州歌》:“官司把断西兴渡,要夺渔船作战船。”④捆扎成束的东西。《三国志·吴书·陆逊传》:“乃敕各持一把茅,以火攻,拔之。”⑤通“爬(pá)”。扒;搔。《后汉书·戴就传》:“以大针刺指爪中,使以把土,爪悉堕落。”

    疮:

    ①[名]疮疖。聂夷中《伤田家》:“医得眼前~,剜却心头肉。”②[名]通“创”。伤,伤口。《战国策·楚策四》:“其飞徐而鸣悲。飞徐者,故~痛也。”

    疮痍:

    ①创伤,伤口。《抱朴子·自叙》:“弟与我同冒矢石,~~周身。”②喻人民的疾苦。杜甫《雷》:“故老仰面啼,~~向谁诉。”

    痍:

    创伤。《史记·蒙恬列传》:“痍伤者未瘳。”(瘳chōu:治好。)

    摩:

    (一)①摩擦。《周易·系辞上》:“是故刚柔相摩,八卦相荡。”(荡:推移。)②按摩;抚摩。《陈书·徐陵传》:“手摩其顶。”吴伟业《病中别孚令弟》之十:“挽须怜尚幼,摩顶喜堪狂。”③靠近;接近。《淮南子·人间》:“物类之相摩近而异门户者,众而难识也。”阮籍《咏怀八十二首》之四十九:“高鸟摩天飞,凌云共游嬉。”④砥砺;磨砺。《汉书·董仲舒传》:“渐民以仁,摩民以谊,节民以礼。”⑤切磋;研讨。《礼记·学记》:“相观而善谓之摩。”⑥磨损;磨灭。司马迁《报任安书》:“古者富贵而名摩灭,不可胜记。” (二)mā [摩挲(sā)]用手轻轻按着并慢慢地移动。王安石《谢公墩》:“摩娑苍苔石,点检屐齿痕。”

    抚:

    ①抚摩。《礼记·丧大记》:“主人降,北面于堂下,君抚之,主人拜稽(qǐ)颡(sǎng)。”(稽颡:跪拜礼,额至地。)②按;握。《吕氏春秋· 举难》:“桓公闻之,抚其仆之手。”③安抚;抚慰。《孟子· 梁惠王上》:“欲辟土地,朝秦楚,莅中国,而抚四夷。”④敲击;拍打。《列子·汤问》:“抚节悲歌,声振林木,响遏行云。”(遏:止。)又抚弄;弹奏。庾信《春赋》:“玉管初调,鸣弦暂抚。”⑤抚养;抚育。《颜氏家训·兄弟》:“换子而抚,则此患不生矣。”⑥古代官名。巡抚的省称。


  • ying lian jun shou lao ju yu ,yu ba chuang yi shou ma fu 。

    “ying lian jun shou lao ju yu ,yu ba chuang yi shou ma fu 。”shi gou chu chu :《ci yun zhang chuan dao xi yu (dao chang shan er de 。)》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    qu nian xia han qiu bu yu ,hai pan ju min yin xian ku 。
    jin nian chun nuan yu sheng yuan ,de shang ji ji duo yu tu 。
    yu you yi dan kai liang chi ,kou wen ru feng na ken tu 。
    qian shi du jiang ru wu yue ,bu zhen heng kong ru xiang yu 。
    (qu sui qian tang jian fei huang zi xi bei lai ,ji ke wei 。
    )nong fu gong shou dan chui qi ,ren li ou ou gu nan yu 。
    pu yuan fa wei kun niu ma ,dan nie yi fu chuan fang hu 。
    zuo guan bu jiu yi he xin ,bing bi yan huo chuan zi gu 。
    he chu san jue shei gan hou ,de mi ji ji hai xiao bu 。
    chang shan shan shen xin ying lie ,zong jia lei gong he dian mu 。
    ying lian jun shou lao ju yu ,yu ba chuang yi shou ma fu 。
    shan zhong gui shi feng se bian 。
    zhong lu yi jiao shang yang wu 。
    ye chuang sao sao nao song zhu ,chao qi xuan xuan liu gao ru 。
    cong lai huang han bi xiang zi ,ci shi wu wen lao nong yu 。
    shu jiang ji run sao wei nie ,shou she feng sui hai ming zhu 。
    xian qian yi jiao ba qian hu ,(jin chun ji jin ,de huang zi ba qian yu hu 。
    )lv yi yi sheng wan yi mu 。
    geng kan can fu guo chu mian ,(can yi mian ,ze huang bu fu sheng yi 。
    )wei yong he ke lai pang wu 。
    xian sheng bi li wu suo wei ,cu ta bao xie kua xu geng 。
    ou ran tan xiao de jia pian ,bian kong liu chuan cheng le fu 。
    lou bang yi yu he zu dao ,wu jun cheng de jiu zhou pu 。
    zhong he le zhi ji shi zuo ,shi xiang zhu sheng shua he wu 。

    【zhu shi 】:

    ying :

    (yi )yīng ①dang ;ying dang 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“chong ze ben fei ying si zhi zui 。”(chong :zhi xing fa chong 。)su shi 《shui diao ge tou 》:“bu ying you hen ,he shi chang xiang bie shi yuan ?”②gu guo ming 。xiang chuan wei zhou wu wang zhi zi de feng guo ,gu zhi zai jin he na lu shan xian dong 。 (er )yìng ①shou ;jie shou 。wang chong 《lun heng ·yu zeng 》:“zhou liu ying pin 。”(zhou liu :zhou you 。)②da ying ;hui da 。《lie zi ·shang wen 》:“he qu zhi sou wang yi ying 。”③yun hu ;tong yi 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“a mu wei a nv :‘ru ke qu ying zhi 。’”④kuo ge ;ge yu 。《xun zi · tian lun 》:“wang shi er dai zhi ,shu yu ying shi er shi zhi ?”⑤ying he 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“sha zhi yi ying chen she 。”su shi 《hou chi bi fu 》:“shan ming gu ying ,feng qi yun chong 。”⑥dui fu ;chu zhi 。《san guo zhi · wei zhi ·zhong yao chuan 》:“de suo song ma ,shen ying ji ji 。”⑦ying yan ;zheng shi 。《hou han shu ·guo yu chuan 》:“he di shi ,wei tai yi cheng ,duo you xiao ying 。di ji zhi 。”⑧xiao gu 。《shi jing ·zhou song ·you gu 》:“ying tian xian gu 。”(tian :da gu 。xian :xuan gua 。)

    lian :

    ①lian min ;tong qing 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“(han wang )shen ju xiang wang zhang wo zhong shu (shuò)yi ,xiang wang lian er huo zhi 。”②ai ;lian ai 。han yu 《lv shuang cao 》:“mu sheng zhong er ,you mu lian zhi 。du mo mu lian ,er ning bu bei !”《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”

    jun :

    gu dai de fang hang zheng ou hua 。zhou chao xian da jun xiao ,qin chao jun da xian xiao ,han chao yin zhi 。sui tang hou ,zhou jun hu chen ,zhi ming chao er jun fei 。bai ju yi 《luo zhong ou zuo 》:“yi nian ba jun shou ,ban nian na gong lang 。”(shou 、lang :jie guan ming 。)gu yi 《guo qin lun 》:“dong ge gao yu zhi de ,bei shou yao hai zhi jun 。”

    shou :

    ①guan li de zhi ze 。《zuo chuan ·yin gong wu nian 》:“guan si zhi shou ,fei jun suo ji ye 。”②zhang guan ;guan li 。《zuo chuan ·zhao gong er shi nian 》:“shan lin zhi mu ,heng lu shou zhi 。”(heng lu :guan ming 。)③shou wei ;fang shou ;bao wei 。《zhou yi ·kan gua 》:“wang gong she xian ,yi shou ji guo 。”④shou hou 。《han fei zi ·wu du 》:“shou zhu ,ji fu de tu 。”(ji :xi wang 。)⑤kan shou ;shou hu 。《guo yu ·yue yu shang 》:“jiang mian zhe yi gao ,gong ling yi shou zhi 。”⑥zun shou ;bao chi 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“shou xian wang zhi dao 。”⑦cao shou ;jie cao 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“xi zhi yi yan ji shou 。”⑧guan ming 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“wu qi wei xi he shou 。”

    lao :

    ①nian sui da 。《shi jing ·bei feng ·ji gu 》:“yu zi xie lao 。”(xie :yi tong 。)《lao zi 》di shi ba zhang :“min zhi lao si bu xiang wang lai 。”②cui lao 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“lian po lao yi ,shang neng fan fou ?”③lao nian ren 。《zhan guo ce ·ji ce 》:“min fu lao xie you ,ying jun dao zhong 。”te yong yu dui zi shen chang zhe de jing chen 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“bu yin wei yi lao 。”(yin yìn:yuan )④lao si ;zhong lao 。si de hui chen 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“ling wu ren zhe bao ji shou ling yi lao yu hu you zhi xia 。”⑤jing lao ,yang lao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“lao wu lao yi ji ren zhi lao 。”⑥shou lian ,you jing yan 。ou yang xiu 《wei jun nan lun 》:“ji fu she ,zhao zhi ming jiang ,lao yong yu bing zhe ye 。”⑦dui gong qing da fu de zong chen 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“tian zi zhi lao ,qing shuai wang fu 。”ye zhi da fu de jia chen 《lun yu ·xian wen 》:“meng gong chao wei zhao wei lao ze you 。”(meng gong chao :lu da fu 。zhao wei :dou shi jin guo de shi qing 。)⑧gao lao ;nian lao tui xiu 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qi xi qing lao 。”(qi xi :jin da fu 。)⑨nian jiu de ;li shi jiu yuan de 。yuan lai de (yu “xin ”xiang dui )。fang bao 《yu zhong za ji 》:“er yu zhong wei lao jian zhe si ,jian wu shi 。”⑩chen jiu de 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“bai nian lao wu ,chen ni shen lu 。”(11)qian chuo 。yong yu chen ren 、pai lie ci xu he mou xie dong zhi wu ming 。su shi 《jiang cheng zi ·mi zhou chu lie 》:“lao fu liao fa shao nian kuang 。”

    ju :

    (yi )①fu ci 。1. gu ju ;zan ju 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“han xin xie yue :‘xian sheng ju xiu yi ! wo jiang nian zhi 。’”(xiu :zhi 。nian :sai kao 。)2. jiang yao ;jiang jin 。《lie zi ·shang wen 》:“bei shan yu gong zhe ,nian ju jiu shi 。”②lian ci 。1.biao shi bing lie ,xiang dang yu “er ju ”、“bing ju ”。《lun yu ·shu er 》:“bu yi er fu ju gui ,yu wo ru fu yun 。”2.[ji ……ju ……]xiang dang yu “you ……you ……”。《sun zi bing fa ·mou gong 》:“san jun ju huo ju yi 。”3. [ju ……ju ……]biao shi xiang cheng ,xiang dang yu “yi bian ……yi bian ……”。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shang ju nu ju xi 。”4.biao shi di jin ,xiang dang yu “kuang ju ”、“shang ju ”。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ju bei fang zhi ren ,bu xi shui zhan 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“shou xiang shi ,ju ren e (wù)zhi 。”(e :zeng e 。)(er )jū yu qi ci 。《shi jing ·zheng feng ·chu ji dong men 》:“fei wo sai ju 。”

    yu :

    ①yu ben ;mo zhi 。《lun yu ·wei zheng 》:“hui ye bu yu 。”(hui :yan hui 。)liu zong yuan 《yu xi shi xu 》:“yu yi yu chu zui 。”you zhi yu ben de ren 。《lun yu · yang huo 》:“gu zhi yu ye zhi 。”(zhi :zhi lv 。)②meng bi ;qi pian 。《sun zi ·jiu de 》:“neng yu shi cu zhi er mu ,shi zhi mo zhi 。”gu yi 《guo qin lun 》:“yu shi fei xian wang zhi dao ,fan bai jia zhi yan ,yi yu qian shou 。”(qian shou :bai xing 。)③zi chen qian ci 。《shi ji ·liu jing shu sun tong lie chuan 》:“yu yi wei xiong nu bu ke ji ye 。”zhu ge liang 《chu shi biao 》:“yu yi wei gong zhong zhi shi ,shi mo da xiao ,xi yi zi zhi 。”

    yu :

    ①yu wang ;yuan wang 。you zuo “慾”。《meng zi ·li lou xia 》:“cong (zong )er mu zhi yu 。”《sun zi bing fa ·mou gong 》:“shang xia tong yu zhe sheng 。”②xiang yao 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“ai gong shu duan ,yu li zhi 。”《lun yu ·yan yuan 》:“ji suo bu yu ,wu shi yu ren 。”③xu yao 。《ji min yao shu ·geng tian 》:“fan qiu geng yu shen ,chun xia yu jian 。”④fu ci 。jiang yao ;kuai yao 。du fu 《wen guan jun shou he na he bei 》:“que kan qi zi chou he zai ,man juan shi shu xi yu kuang 。”⑤qing yu ;tan yu 。liu ling 《jiu de song 》:“bu jiao han shu zhi qie ji ,li yu zhi gan qing 。”

    ba :

    ①wo ;chi ;zhi 。du fu 《bing che hang 》:“zong you jian fu ba chu li ,he sheng long mu mo dong xi 。”bai ju yi 《mai tan weng 》:“shou ba wen shu kou chen chi ,hui che chi niu qian xiang bei 。”②kong zhi ;zhang wo 。《han shu ·wang wen shu chuan 》:“ze jun zhong hao gan wang li shi yu ren wei zhao ya ,jie ba ji yin chong zui ,er zong shi du dao zei 。”③ba shou ;kan guan 。wang yuan liang 《yue zhou ge 》:“guan si ba duan xi xing du ,yao duo yu chuan zuo zhan chuan 。”④kun za cheng shu de dong xi 。《san guo zhi ·wu shu ·liu xun chuan 》:“nai chi ge chi yi ba mao ,yi huo gong ,ba zhi 。”⑤tong “pa (pá)”。ba ;sao 。《hou han shu ·dai jiu chuan 》:“yi da zhen ci zhi zhao zhong ,shi yi ba tu ,zhao xi duo la 。”

    chuang :

    ①[ming ]chuang jie 。nie yi zhong 《shang tian jia 》:“yi de yan qian ~,wan que xin tou rou 。”②[ming ]tong “chuang ”。shang ,shang kou 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“ji fei xu er ming bei 。fei xu zhe ,gu ~tong ye 。”

    chuang yi :

    ①chuang shang ,shang kou 。《bao piao zi ·zi xu 》:“di yu wo tong mao shi dan ,~~zhou shen 。”②yu ren min de ji ku 。du fu 《lei 》:“gu lao yang mian ti ,~~xiang shei su 。”

    yi :

    chuang shang 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“yi shang zhe wei chou 。”(chou chōu:zhi hao 。)

    ma :

    (yi )①ma ca 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“shi gu gang rou xiang ma ,ba gua xiang dang 。”(dang :tui yi 。)②an ma ;fu ma 。《chen shu ·xu ling chuan 》:“shou ma ji ding 。”wu wei ye 《bing zhong bie fu ling di 》zhi shi :“wan xu lian shang you ,ma ding xi kan kuang 。”③kao jin ;jie jin 。《huai na zi ·ren jian 》:“wu lei zhi xiang ma jin er yi men hu zhe ,zhong er nan shi ye 。”ruan ji 《yong huai ba shi er shou 》zhi si shi jiu :“gao diao ma tian fei ,ling yun gong you xi 。”④di li ;mo li 。《han shu ·dong zhong shu chuan 》:“jian min yi ren ,ma min yi yi ,jie min yi li 。”⑤qie cuo ;yan tao 。《li ji ·xue ji 》:“xiang guan er shan wei zhi ma 。”⑥mo sun ;mo mie 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“gu zhe fu gui er ming ma mie ,bu ke sheng ji 。” (er )mā [ma sa (sā)]yong shou qing qing an zhao bing man man de yi dong 。wang an dan 《xie gong dun 》:“ma suo cang tai dan ,dian jian ji chi hen 。”

    fu :

    ①fu ma 。《li ji ·sang da ji 》:“zhu ren jiang ,bei mian yu tang xia ,jun fu zhi ,zhu ren bai ji (qǐ)sang (sǎng)。”(ji sang :gui bai li ,e zhi de 。)②an ;wo 。《lv shi chun qiu · ju nan 》:“huan gong wen zhi ,fu ji pu zhi shou 。”③an fu ;fu wei 。《meng zi · liang hui wang shang 》:“yu bi tu de ,chao qin chu ,li zhong guo ,er fu si yi 。”④qiao ji ;pai da 。《lie zi ·shang wen 》:“fu jie bei ge ,sheng zhen lin mu ,xiang e hang yun 。”(e :zhi 。)you fu long ;dan zou 。yu xin 《chun fu 》:“yu guan chu diao ,ming xian zan fu 。”⑤fu yang ;fu yo 。《yan shi jia xun ·xiong di 》:“huan zi er fu ,ze ci huan bu sheng yi 。”⑥gu dai guan ming 。xun fu de sheng chen 。