• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 料君能獻可,努力副疇咨。

    “料君能獻可,努力副疇咨。”詩句出處:《送陳兼應辟兼寄高適、賈至》;是唐朝詩人獨孤及的作品。

    結綠處燕石,卞和不必知。所以王佐才,未能忘茅茨。
    罷官梁山外,獲稻楚水湄。適會傅巖人,虛舟濟川時。
    天網忽搖頓,公才難棄遺。鳳凰翔千仞,今始一鳴岐。
    上馬指國門,舉鞭謝書帷。預知大人賦,掩卻歸來詞。
    天子方在宥,朝廷張四維。料君能獻可,努力副疇咨。
    舊友滿皇州,高冠飛翠蕤。相逢絳闕下,應道軒車遲。
    高侯秉戎翰,策馬觀西夷。方從幕中事,參謀王者師。
    賈生去洛陽,焜耀琳瑯姿。芳名動北步,逸韻凌南皮。
    肅肅舉鴻毛,冷然順風吹。波流有同異,由是限別離。
    漢塞隔隴底,秦川連鎬池。白雲日夜滿,道裡安可思。
    夢想浩盈積,物華愁變衰。因君附錯刀,送遠益淒其。
    四海各橫絕,九霄應易期。不知故巢燕,決起棲何枝。

    【註釋】:

    料:

    ①計算;統計。《國語·周語上》:“宣王既喪南國之師,乃料民於太原。”(喪:喪失。南國:指江淮之間。料民:調查人口。)《晉書· 庾冰傳》:“料出無名萬餘人,以充軍實。”(軍實:指兵員。)②估量;預測。《東周列國志》第二十五回:“虞有賢臣二人,曰宮之奇、百裡奚,明於料事。”(虞:春秋時晉的鄰國。)《漢書·趙充國傳》:“料敵制勝。”③挑選。《三國志·吳書·陸遜傳》:“遜料得精兵八千餘人。”④材料。《朱子語類》卷四:“若木生於山,取之,或貴而為棟梁,或賤而為廁料。”《宋史·河渠志一》:“儲積物料。”⑤指官俸以外的食物,錢財。白居易《詠所樂》:“官優有祿料。”⑥同“撩”。挑弄;撥弄。《莊子·盜蹠》:“疾走料虎頭。”

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    能:

    ①能力;才能。《荀子·王制》:“無能不官,無功不賞。”②有能力;有才能。諸葛亮《出師表》:“先帝稱之曰能。”③能夠;勝任。《論語·先進》:“非曰能之,願學焉。”④擅長;善於。蔡元培《圖畫》:“善畫者多工書而能詩。”(書:書法。)⑤和睦,親善。《左傳·襄公二十二年》:“令尹之不能,爾所知也。”⑥如此;這般。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“南村群童欺我老無力,忍能對面為盜賊。”(忍:忍心。)⑦及,達到。王安石《遊褒禪山記》:“蓋餘所至,比好遊者尚不能十一。”⑧副詞。約同“乃”、“於是”。《管子·權修》:“二者不失,則民能可得而官也。”⑨通“耐”。忍耐,禁得起。《淮南子·地形》:“食水者善遊能寒。”(食水:指魚鱉囧鶩等。)

    獻:

    ①祭祀宗廟所用之犬。②獻祭。《禮記 · 禮器》:“ 一獻質,三獻文,五獻察,七獻神。”(質:質樸;簡略。文:文飾。察:明。神:指先祖。)③進獻;奉獻。《周禮·夏官·羅氏》:“獻鳩以養國老。”④主人向客人敬酒。《詩經·小雅·楚茨》:“為賓為客,獻酬交錯。”⑤呈露;呈現。《左傳·昭公二十七年》:“羞者獻體改服於門外。”⑥賢人。《尚書·益稷》:“萬邦黎獻,共惟帝臣。”

    可:

    (一)①同意。《左傳·隱公三年》:“公曰:不可。”②正確。《史記·范雎蔡澤列傳》:“使以臣之言為可,願行而利其道;以臣之言為不可,久留臣無為也。”(使:如果。)③值得。白居易《賣炭翁》:“可憐身上衣正單,心憂炭賤願天寒。”④能夠;可以。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“庶曰:‘此人可就見,不可屈致也。’”⑤著實。《史記·田單列傳》:“吾懼燕(yān)人掘吾城外塚墓,僇(lù)先人,可為寒心。”(僇:通“戮”。殺。此指戮屍。)⑥適合;適宜。張翰《杖賦》:“方圓適意,洪細可乎。”李漁《笠翁一傢言·笠翁偶集·種植部》:“芙蕖則不然:自荷錢出水之日,便為點綴綠波;及其莖葉既生,則又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西廂記諸宮調》卷三:“瘦得渾如削,百般醫療終難可。”(渾:簡直。)⑧當著,對著。周邦彥《南柯子》:“曉來階下按新聲,恰有一方明月可中庭。”(按:擊,奏。一方:一塊。)⑨副詞。1.表示估計,相當於“大約”。王維《洛陽女兒行》:“洛陽女兒對門居,才可容顏十五餘。”2. 表示轉折,相當於“卻”。李白《相逢行》:“相見情已深,未語可知心。”3. 表示反詰,相當於“豈”“哪”。《史記·項羽本紀》:“騅不逝兮可奈何!”方幹《山中言志》:“潛夫自有孤雲侶,可要王侯知姓名?”(潛夫:隱居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少數民族君主的稱號。古樂府《木蘭詩》:“昨夜見軍帖,可汗大點兵。”(軍帖:軍中文告。)

    力:

    ①力氣,力量。《孟子·告子下》:“有人於此,力不能勝一匹雛,則為無力人矣。”《孟子·梁惠王上》:“吾力足以舉百鈞。”②能力;才能。《論語·季氏》:“陳力就列,不能者止。”元結《上〈時議三篇〉表》:“百姓勞苦,力用不足。”③權力;勢力;威力。賈誼《新書·藩疆》:“欲天下之治安,天子之無憂,莫如眾建諸侯而少其力;力小則易使以義。”《孟子·公孫醜上》:“以力服人者,非心服也。”④功勞。《禮記· 夏官·司勛》:“治功曰力,戰功曰多。”⑤功效。《左傳·昭公十一年》:“且譬之於天,其有五材,而將用之,力盡而敝之。”(五材:金、木、水、火、土。)⑥勞役;力役。《孟子·盡心下》:“有佈縷之征,粟米之征,力役之征。”《國語·魯語下》:“任力以夫,而議其老幼。”也指役使。范仲淹《張公神道碑》:“公請增長堤二百裡,旁錮巨石為十闥,以疏其橫流,舍(shè)役伍於堤上,不力一民,而日廣月高。”(闥:門,指閘。舍:止宿。)⑦努力;盡力;竭力。《後漢書· 桓帝紀》:“自忠賢力爭,屢折奸鋒,雖願依斟流彘亦不可得已。”(斟:夏太康被羿逐所居處;彘:周厲王流放處。)杜甫《往在》:“冗官各復業,土著還力農。”《呂氏春秋·上農》:“若民不力田,墨乃傢畜。”(墨:通“沒”。沒收。)⑧甚;厲害。《漢書·汲黯傳》:“今病力,不能任郡事。”

    副:

    (一)①居第二位的;輔助的(與“正”或“主”相對)。《漢書·張騫傳》:“騫即分遣副使使大宛、康居、月氏、大夏。”②居第二位;輔助性的職務或官員。《新唐書·百官志四上》:“鎮將、鎮副、戍主、戍副,掌捍衛防守。”③輔佐;輔助。劉餗《隋唐嘉話》卷上:“(太宗)謂尉遲公曰:‘寡人持弓箭,公把長槍相副。’”④相稱;符合。《後漢書·黃瓊傳》:“陽春之曲,和者必寡;盛名之下,其實難副。”⑤圖書、文獻的復本。《隋書·經籍志一》:“煬帝即位,祕閣之書,限寫五十副本。”(祕閣:古代宮中收藏珍貴圖書之處。)⑥量詞。套。《唐會要》卷十七:“造兩副供用。” (二)pì剖開;分開。《禮記·曲禮上》:“為天子削瓜者副之。”

    疇:

    ①已耕治的田地。《荀子·富國》:“其田疇穢。”(穢:荒蕪。)②田間的分界。左思《魏都賦》:“均田畫疇,蕃廬錯列。”(蕃廬錯列:藩籬廬舍錯雜羅列。)③種類;同類。後作“儔”。《荀子·勸學》:“草木疇生,禽獸群焉,物各從其類也。”《戰國策·齊策》:“物各有疇。”④同輩。《後漢書·劉隆傳》:“明年,隆坐征下獄,其疇輩十餘人皆死。”(坐征:受懲。)⑤誰。《列子·天瑞》:“運轉亡已,天地密移,疇覺之哉?”[疇昔]以前;往昔。范成大《一百八盤》:“疇昔辭桂林,自謂已出嶺。”《左傳·宣公二年》:“疇昔之羊子為政,今日之事,我為政。”

    疇咨:

    探訪,詢問。《後漢書·崔駰傳》:“人有昏墊之戹,主有~~之優。”

    咨:

    ①商議;咨詢。諸葛亮《前出師表》:“事無大小,悉以咨之,然後實行。”《左傳·昭公元年》:“子產咨於大叔。”②舊時用於平行機關的一種公文。薛福成《出使四國公牘序》:“公牘之體,曰奏疏,下告上之辭也;曰咨文,平等相告也。”③語氣詞。表示贊賞。相當於“嘖”。《論語·堯曰》:“堯曰:‘咨,爾舜! 天之歷數在爾躬。’”(歷數:天道,此指朝代更替的次序。)《尚書·堯典》:“帝曰:咨,四嶽!”④嘆息。《呂氏春秋·行論》:“文王流涕而咨之。”


  • 料君能献可,努力副畴咨。

    “料君能献可,努力副畴咨。”诗句出处:《送陈兼应辟兼寄高適、贾至》;是唐朝诗人独孤及的作品。

    结绿处燕石,卞和不必知。所以王佐才,未能忘茅茨。
    罢官梁山外,获稻楚水湄。适会傅岩人,虚舟济川时。
    天网忽摇顿,公才难弃遗。凤凰翔千仞,今始一鸣岐。
    上马指国门,举鞭谢书帷。预知大人赋,掩却归来词。
    天子方在宥,朝廷张四维。料君能献可,努力副畴咨。
    旧友满皇州,高冠飞翠蕤。相逢绛阙下,应道轩车迟。
    高侯秉戎翰,策马观西夷。方从幕中事,参谋王者师。
    贾生去洛阳,焜耀琳琅姿。芳名动北步,逸韵凌南皮。
    肃肃举鸿毛,冷然顺风吹。波流有同异,由是限别离。
    汉塞隔陇底,秦川连镐池。白云日夜满,道里安可思。
    梦想浩盈积,物华愁变衰。因君附错刀,送远益凄其。
    四海各横绝,九霄应易期。不知故巢燕,决起栖何枝。

    【注释】:

    料:

    ①计算;统计。《国语·周语上》:“宣王既丧南国之师,乃料民于太原。”(丧:丧失。南国:指江淮之间。料民:调查人口。)《晋书· 庾冰传》:“料出无名万余人,以充军实。”(军实:指兵员。)②估量;预测。《东周列国志》第二十五回:“虞有贤臣二人,曰宫之奇、百里奚,明于料事。”(虞:春秋时晋的邻国。)《汉书·赵充国传》:“料敌制胜。”③挑选。《三国志·吴书·陆逊传》:“逊料得精兵八千余人。”④材料。《朱子语类》卷四:“若木生于山,取之,或贵而为栋梁,或贱而为厕料。”《宋史·河渠志一》:“储积物料。”⑤指官俸以外的食物,钱财。白居易《咏所乐》:“官优有禄料。”⑥同“撩”。挑弄;拨弄。《庄子·盗跖》:“疾走料虎头。”

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    能:

    ①能力;才能。《荀子·王制》:“无能不官,无功不赏。”②有能力;有才能。诸葛亮《出师表》:“先帝称之曰能。”③能够;胜任。《论语·先进》:“非曰能之,愿学焉。”④擅长;善于。蔡元培《图画》:“善画者多工书而能诗。”(书:书法。)⑤和睦,亲善。《左传·襄公二十二年》:“令尹之不能,尔所知也。”⑥如此;这般。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“南村群童欺我老无力,忍能对面为盗贼。”(忍:忍心。)⑦及,达到。王安石《游褒禅山记》:“盖余所至,比好游者尚不能十一。”⑧副词。约同“乃”、“于是”。《管子·权修》:“二者不失,则民能可得而官也。”⑨通“耐”。忍耐,禁得起。《淮南子·地形》:“食水者善游能寒。”(食水:指鱼鳖囧鹜等。)

    献:

    ①祭祀宗庙所用之犬。②献祭。《礼记 · 礼器》:“ 一献质,三献文,五献察,七献神。”(质:质朴;简略。文:文饰。察:明。神:指先祖。)③进献;奉献。《周礼·夏官·罗氏》:“献鸠以养国老。”④主人向客人敬酒。《诗经·小雅·楚茨》:“为宾为客,献酬交错。”⑤呈露;呈现。《左传·昭公二十七年》:“羞者献体改服于门外。”⑥贤人。《尚书·益稷》:“万邦黎献,共惟帝臣。”

    可:

    (一)①同意。《左传·隐公三年》:“公曰:不可。”②正确。《史记·范雎蔡泽列传》:“使以臣之言为可,愿行而利其道;以臣之言为不可,久留臣无为也。”(使:如果。)③值得。白居易《卖炭翁》:“可怜身上衣正单,心忧炭贱愿天寒。”④能够;可以。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“庶曰:‘此人可就见,不可屈致也。’”⑤着实。《史记·田单列传》:“吾惧燕(yān)人掘吾城外冢墓,僇(lù)先人,可为寒心。”(僇:通“戮”。杀。此指戮尸。)⑥适合;适宜。张翰《杖赋》:“方圆适意,洪细可乎。”李渔《笠翁一家言·笠翁偶集·种植部》:“芙蕖则不然:自荷钱出水之日,便为点缀绿波;及其茎叶既生,则又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西厢记诸宫调》卷三:“瘦得浑如削,百般医疗终难可。”(浑:简直。)⑧当着,对着。周邦彦《南柯子》:“晓来阶下按新声,恰有一方明月可中庭。”(按:击,奏。一方:一块。)⑨副词。1.表示估计,相当于“大约”。王维《洛阳女儿行》:“洛阳女儿对门居,才可容颜十五余。”2. 表示转折,相当于“却”。李白《相逢行》:“相见情已深,未语可知心。”3. 表示反诘,相当于“岂”“哪”。《史记·项羽本纪》:“骓不逝兮可奈何!”方干《山中言志》:“潜夫自有孤云侣,可要王侯知姓名?”(潜夫:隐居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少数民族君主的称号。古乐府《木兰诗》:“昨夜见军帖,可汗大点兵。”(军帖:军中文告。)

    力:

    ①力气,力量。《孟子·告子下》:“有人于此,力不能胜一匹雏,则为无力人矣。”《孟子·梁惠王上》:“吾力足以举百钧。”②能力;才能。《论语·季氏》:“陈力就列,不能者止。”元结《上〈时议三篇〉表》:“百姓劳苦,力用不足。”③权力;势力;威力。贾谊《新书·藩疆》:“欲天下之治安,天子之无忧,莫如众建诸侯而少其力;力小则易使以义。”《孟子·公孙丑上》:“以力服人者,非心服也。”④功劳。《礼记· 夏官·司勋》:“治功曰力,战功曰多。”⑤功效。《左传·昭公十一年》:“且譬之于天,其有五材,而将用之,力尽而敝之。”(五材:金、木、水、火、土。)⑥劳役;力役。《孟子·尽心下》:“有布缕之征,粟米之征,力役之征。”《国语·鲁语下》:“任力以夫,而议其老幼。”也指役使。范仲淹《张公神道碑》:“公请增长堤二百里,旁锢巨石为十闼,以疏其横流,舍(shè)役伍于堤上,不力一民,而日广月高。”(闼:门,指闸。舍:止宿。)⑦努力;尽力;竭力。《后汉书· 桓帝纪》:“自忠贤力争,屡折奸锋,虽愿依斟流彘亦不可得已。”(斟:夏太康被羿逐所居处;彘:周厉王流放处。)杜甫《往在》:“冗官各复业,土著还力农。”《吕氏春秋·上农》:“若民不力田,墨乃家畜。”(墨:通“没”。没收。)⑧甚;厉害。《汉书·汲黯传》:“今病力,不能任郡事。”

    副:

    (一)①居第二位的;辅助的(与“正”或“主”相对)。《汉书·张骞传》:“骞即分遣副使使大宛、康居、月氏、大夏。”②居第二位;辅助性的职务或官员。《新唐书·百官志四上》:“镇将、镇副、戍主、戍副,掌捍卫防守。”③辅佐;辅助。刘餗《隋唐嘉话》卷上:“(太宗)谓尉迟公曰:‘寡人持弓箭,公把长枪相副。’”④相称;符合。《后汉书·黄琼传》:“阳春之曲,和者必寡;盛名之下,其实难副。”⑤图书、文献的复本。《隋书·经籍志一》:“炀帝即位,祕阁之书,限写五十副本。”(祕阁:古代宫中收藏珍贵图书之处。)⑥量词。套。《唐会要》卷十七:“造两副供用。” (二)pì剖开;分开。《礼记·曲礼上》:“为天子削瓜者副之。”

    畴:

    ①已耕治的田地。《荀子·富国》:“其田畴秽。”(秽:荒芜。)②田间的分界。左思《魏都赋》:“均田画畴,蕃庐错列。”(蕃庐错列:藩篱庐舍错杂罗列。)③种类;同类。后作“俦”。《荀子·劝学》:“草木畴生,禽兽群焉,物各从其类也。”《战国策·齐策》:“物各有畴。”④同辈。《后汉书·刘隆传》:“明年,隆坐征下狱,其畴辈十余人皆死。”(坐征:受惩。)⑤谁。《列子·天瑞》:“运转亡已,天地密移,畴觉之哉?”[畴昔]以前;往昔。范成大《一百八盘》:“畴昔辞桂林,自谓已出岭。”《左传·宣公二年》:“畴昔之羊子为政,今日之事,我为政。”

    畴咨:

    探访,询问。《后汉书·崔骃传》:“人有昏垫之戹,主有~~之优。”

    咨:

    ①商议;咨询。诸葛亮《前出师表》:“事无大小,悉以咨之,然后实行。”《左传·昭公元年》:“子产咨于大叔。”②旧时用于平行机关的一种公文。薛福成《出使四国公牍序》:“公牍之体,曰奏疏,下告上之辞也;曰咨文,平等相告也。”③语气词。表示赞赏。相当于“啧”。《论语·尧曰》:“尧曰:‘咨,尔舜! 天之历数在尔躬。’”(历数:天道,此指朝代更替的次序。)《尚书·尧典》:“帝曰:咨,四岳!”④叹息。《吕氏春秋·行论》:“文王流涕而咨之。”


  • liao jun neng suo ke ,nu li fu chou zi 。

    “liao jun neng suo ke ,nu li fu chou zi 。”shi gou chu chu :《song chen jian ying bi jian ji gao 適、gu zhi 》;shi tang chao shi ren du gu ji de zuo pin 。

    jie lu chu yan dan ,bian he bu bi zhi 。suo yi wang zuo cai ,wei neng wang mao ci 。
    ba guan liang shan wai ,huo dao chu shui mei 。kuo hui fu yan ren ,xu zhou ji chuan shi 。
    tian wang hu yao du ,gong cai nan qi wei 。feng huang xiang qian ren ,jin shi yi ming qi 。
    shang ma zhi guo men ,ju bian xie shu wei 。yu zhi da ren fu ,yan que gui lai ci 。
    tian zi fang zai you ,chao ting zhang si wei 。liao jun neng suo ke ,nu li fu chou zi 。
    jiu you man huang zhou ,gao guan fei cui rui 。xiang feng jiang que xia ,ying dao xuan che chi 。
    gao hou bing rong han ,ce ma guan xi yi 。fang cong mu zhong shi ,can mou wang zhe shi 。
    gu sheng qu luo yang ,kun yao lin lang zi 。fang ming dong bei bu ,yi yun ling na pi 。
    su su ju hong mao ,leng ran shun feng chui 。bo liu you tong yi ,you shi xian bie li 。
    han sai ge long de ,qin chuan lian gao chi 。bai yun ri ye man ,dao li an ke sai 。
    meng xiang hao ying ji ,wu hua chou bian cui 。yin jun fu cuo dao ,song yuan yi qi ji 。
    si hai ge heng jue ,jiu xiao ying yi ji 。bu zhi gu chao yan ,jue qi qi he zhi 。

    【zhu shi 】:

    liao :

    ①ji suan ;tong ji 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“xuan wang ji sang na guo zhi shi ,nai liao min yu tai yuan 。”(sang :sang shi 。na guo :zhi jiang huai zhi jian 。liao min :diao cha ren kou 。)《jin shu · yu bing chuan 》:“liao chu mo ming mo yu ren ,yi chong jun shi 。”(jun shi :zhi bing yuan 。)②gu liang ;yu ce 。《dong zhou lie guo zhi 》di er shi wu hui :“yu you xian chen er ren ,yue gong zhi ji 、bai li xi ,ming yu liao shi 。”(yu :chun qiu shi jin de lin guo 。)《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“liao di zhi sheng 。”③tiao shua 。《san guo zhi ·wu shu ·liu xun chuan 》:“xun liao de jing bing ba qian yu ren 。”④cai liao 。《zhu zi yu lei 》juan si :“re mu sheng yu shan ,qu zhi ,huo gui er wei dong liang ,huo jian er wei ce liao 。”《song shi ·he qu zhi yi 》:“chu ji wu liao 。”⑤zhi guan feng yi wai de shi wu ,qian cai 。bai ju yi 《yong suo le 》:“guan you you lu liao 。”⑥tong “liao ”。tiao long ;bo long 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“ji zou liao hu tou 。”

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    neng :

    ①neng li ;cai neng 。《xun zi ·wang zhi 》:“mo neng bu guan ,mo gong bu shang 。”②you neng li ;you cai neng 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xian di chen zhi yue neng 。”③neng gou ;sheng ren 。《lun yu ·xian jin 》:“fei yue neng zhi ,yuan xue yan 。”④shan chang ;shan yu 。cai yuan pei 《tu hua 》:“shan hua zhe duo gong shu er neng shi 。”(shu :shu fa 。)⑤he mu ,qin shan 。《zuo chuan ·xiang gong er shi er nian 》:“ling yin zhi bu neng ,er suo zhi ye 。”⑥ru ci ;zhe ban 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“na cun qun tong qi wo lao mo li ,ren neng dui mian wei dao zei 。”(ren :ren xin 。)⑦ji ,da dao 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gai yu suo zhi ,bi hao you zhe shang bu neng shi yi 。”⑧fu ci 。yao tong “nai ”、“yu shi ”。《guan zi ·quan xiu 》:“er zhe bu shi ,ze min neng ke de er guan ye 。”⑨tong “nai ”。ren nai ,jin de qi 。《huai na zi ·de xing 》:“shi shui zhe shan you neng han 。”(shi shui :zhi yu bie jiong wu deng 。)

    suo :

    ①ji si zong miao suo yong zhi quan 。②suo ji 。《li ji · li qi 》:“ yi suo zhi ,san suo wen ,wu suo cha ,qi suo shen 。”(zhi :zhi piao ;jian lve 。wen :wen shi 。cha :ming 。shen :zhi xian zu 。)③jin suo ;feng suo 。《zhou li ·xia guan ·luo shi 》:“suo jiu yi yang guo lao 。”④zhu ren xiang ke ren jing jiu 。《shi jing ·xiao ya ·chu ci 》:“wei bin wei ke ,suo chou jiao cuo 。”⑤cheng lou ;cheng xian 。《zuo chuan ·zhao gong er shi qi nian 》:“xiu zhe suo ti gai fu yu men wai 。”⑥xian ren 。《shang shu ·yi ji 》:“mo bang li suo ,gong wei di chen 。”

    ke :

    (yi )①tong yi 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“gong yue :bu ke 。”②zheng que 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“shi yi chen zhi yan wei ke ,yuan hang er li ji dao ;yi chen zhi yan wei bu ke ,jiu liu chen mo wei ye 。”(shi :ru guo 。)③zhi de 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“ke lian shen shang yi zheng chan ,xin you tan jian yuan tian han 。”④neng gou ;ke yi 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“shu yue :‘ci ren ke jiu jian ,bu ke qu zhi ye 。’”⑤zhao shi 。《shi ji ·tian chan lie chuan 》:“wu ju yan (yān)ren jue wu cheng wai zhong mu ,僇(lù)xian ren ,ke wei han xin 。”(僇:tong “lu ”。sha 。ci zhi lu shi 。)⑥kuo ge ;kuo yi 。zhang han 《zhang fu 》:“fang yuan kuo yi ,hong xi ke hu 。”li yu 《li weng yi jia yan ·li weng ou ji ·chong zhi bu 》:“fu qu ze bu ran :zi he qian chu shui zhi ri ,bian wei dian chuo lu bo ;ji ji jing xie ji sheng ,ze you ri gao ri shang ……ci jie yan ji ke mu zhe ye 。”⑦quan yu 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan san :“shou de hun ru xiao ,bai ban yi liao zhong nan ke 。”(hun :jian zhi 。)⑧dang zhao ,dui zhao 。zhou bang yan 《na ke zi 》:“xiao lai jie xia an xin sheng ,qia you yi fang ming yue ke zhong ting 。”(an :ji ,zou 。yi fang :yi kuai 。)⑨fu ci 。1.biao shi gu ji ,xiang dang yu “da yao ”。wang wei 《luo yang nv er hang 》:“luo yang nv er dui men ju ,cai ke rong yan shi wu yu 。”2. biao shi zhuai she ,xiang dang yu “que ”。li bai 《xiang feng hang 》:“xiang jian qing yi shen ,wei yu ke zhi xin 。”3. biao shi fan jie ,xiang dang yu “qi ”“na ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“zhui bu shi xi ke nai he !”fang gan 《shan zhong yan zhi 》:“qian fu zi you gu yun lv ,ke yao wang hou zhi xing ming ?”(qian fu :yin ju de ren 。) (er )kè [ke han (hán)]yi zuo “ke han ”。gu dai bei fang yi xie shao shu min zu jun zhu de chen hao 。gu le fu 《mu lan shi 》:“zuo ye jian jun tie ,ke han da dian bing 。”(jun tie :jun zhong wen gao 。)

    li :

    ①li qi ,li liang 。《meng zi ·gao zi xia 》:“you ren yu ci ,li bu neng sheng yi pi chu ,ze wei mo li ren yi 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu li zu yi ju bai jun 。”②neng li ;cai neng 。《lun yu ·ji shi 》:“chen li jiu lie ,bu neng zhe zhi 。”yuan jie 《shang 〈shi yi san pian 〉biao 》:“bai xing lao ku ,li yong bu zu 。”③quan li ;shi li ;wei li 。gu yi 《xin shu ·fan jiang 》:“yu tian xia zhi zhi an ,tian zi zhi mo you ,mo ru zhong jian zhu hou er shao ji li ;li xiao ze yi shi yi yi 。”《meng zi ·gong sun chou shang 》:“yi li fu ren zhe ,fei xin fu ye 。”④gong lao 。《li ji · xia guan ·si xun 》:“zhi gong yue li ,zhan gong yue duo 。”⑤gong xiao 。《zuo chuan ·zhao gong shi yi nian 》:“ju pi zhi yu tian ,ji you wu cai ,er jiang yong zhi ,li jin er bi zhi 。”(wu cai :jin 、mu 、shui 、huo 、tu 。)⑥lao yi ;li yi 。《meng zi ·jin xin xia 》:“you bu lv zhi zheng ,su mi zhi zheng ,li yi zhi zheng 。”《guo yu ·lu yu xia 》:“ren li yi fu ,er yi ji lao you 。”ye zhi yi shi 。fan zhong yan 《zhang gong shen dao bei 》:“gong qing zeng chang di er bai li ,pang gu ju dan wei shi ta ,yi shu ji heng liu ,she (shè)yi wu yu di shang ,bu li yi min ,er ri an yue gao 。”(ta :men ,zhi zha 。she :zhi su 。)⑦nu li ;jin li ;jie li 。《hou han shu · huan di ji 》:“zi zhong xian li zheng ,lv she jian feng ,sui yuan yi zhen liu zhi yi bu ke de yi 。”(zhen :xia tai kang bei yi zhu suo ju chu ;zhi :zhou li wang liu fang chu 。)du fu 《wang zai 》:“rong guan ge fu ye ,tu zhe hai li nong 。”《lv shi chun qiu ·shang nong 》:“re min bu li tian ,mo nai jia chu 。”(mo :tong “mei ”。mei shou 。)⑧shen ;li hai 。《han shu ·ji an chuan 》:“jin bing li ,bu neng ren jun shi 。”

    fu :

    (yi )①ju di er wei de ;fu zhu de (yu “zheng ”huo “zhu ”xiang dui )。《han shu ·zhang jian chuan 》:“jian ji fen qian fu shi shi da wan 、kang ju 、yue shi 、da xia 。”②ju di er wei ;fu zhu xing de zhi wu huo guan yuan 。《xin tang shu ·bai guan zhi si shang 》:“zhen jiang 、zhen fu 、shu zhu 、shu fu ,zhang han wei fang shou 。”③fu zuo ;fu zhu 。liu su 《sui tang jia hua 》juan shang :“(tai zong )wei wei chi gong yue :‘gua ren chi gong jian ,gong ba chang qiang xiang fu 。’”④xiang chen ;fu ge 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“yang chun zhi qu ,he zhe bi gua ;cheng ming zhi xia ,ji shi nan fu 。”⑤tu shu 、wen suo de fu ben 。《sui shu ·jing ji zhi yi 》:“yang di ji wei ,祕ge zhi shu ,xian xie wu shi fu ben 。”(祕ge :gu dai gong zhong shou cang zhen gui tu shu zhi chu 。)⑥liang ci 。tao 。《tang hui yao 》juan shi qi :“zao liang fu gong yong 。” (er )pìpou kai ;fen kai 。《li ji ·qu li shang 》:“wei tian zi xiao gua zhe fu zhi 。”

    chou :

    ①yi geng zhi de tian de 。《xun zi ·fu guo 》:“ji tian chou hui 。”(hui :huang wu 。)②tian jian de fen jie 。zuo sai 《wei dou fu 》:“jun tian hua chou ,fan lu cuo lie 。”(fan lu cuo lie :fan li lu she cuo za luo lie 。)③chong lei ;tong lei 。hou zuo “chou ”。《xun zi ·quan xue 》:“cao mu chou sheng ,qin shou qun yan ,wu ge cong ji lei ye 。”《zhan guo ce ·ji ce 》:“wu ge you chou 。”④tong bei 。《hou han shu ·liu long chuan 》:“ming nian ,long zuo zheng xia yu ,ji chou bei shi yu ren jie si 。”(zuo zheng :shou cheng 。)⑤shei 。《lie zi ·tian rui 》:“yun zhuai wang yi ,tian de mi yi ,chou jiao zhi zai ?”[chou xi ]yi qian ;wang xi 。fan cheng da 《yi bai ba pan 》:“chou xi ci gui lin ,zi wei yi chu ling 。”《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“chou xi zhi yang zi wei zheng ,jin ri zhi shi ,wo wei zheng 。”

    chou zi :

    tan fang ,xun wen 。《hou han shu ·cui yin chuan 》:“ren you hun dian zhi e ,zhu you ~~zhi you 。”

    zi :

    ①shang yi ;zi xun 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“shi mo da xiao ,xi yi zi zhi ,ran hou shi hang 。”《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“zi chan zi yu da shu 。”②jiu shi yong yu ping hang ji guan de yi chong gong wen 。xue fu cheng 《chu shi si guo gong du xu 》:“gong du zhi ti ,yue zou shu ,xia gao shang zhi ci ye ;yue zi wen ,ping deng xiang gao ye 。”③yu qi ci 。biao shi zan shang 。xiang dang yu “ze ”。《lun yu ·yao yue 》:“yao yue :‘zi ,er shun ! tian zhi li shu zai er gong 。’”(li shu :tian dao ,ci zhi chao dai geng ti de ci xu 。)《shang shu ·yao dian 》:“di yue :zi ,si yue !”④tan xi 。《lv shi chun qiu ·hang lun 》:“wen wang liu ti er zi zhi 。”