• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 乾坤含瘡痍,憂虞何時畢。

    “乾坤含瘡痍,憂虞何時畢。”詩句出處:《北征》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    皇帝二載秋,閏八月初吉。杜子將北征,蒼茫問傢室。
    維時遭艱虞,朝野少暇日。顧慚恩私被,詔許歸蓬蓽。
    拜辭詣闕下,怵惕久未出。雖乏諫諍姿,恐君有遺失。
    君誠中興主,經緯固密勿。東胡反未已,臣甫憤所切。
    揮涕戀行在,道途猶恍惚。乾坤含瘡痍,憂虞何時畢。
    靡靡逾阡陌,人煙眇蕭瑟。所遇多被傷,呻吟更流血。
    回首鳳翔縣,旌旗晚明滅。前登寒山重,屢得飲馬窟。
    邠郊入地底,涇水中蕩潏。猛虎立我前,蒼崖吼時裂。
    菊垂今秋花,石戴古車轍。青雲動高興,幽事亦可悅。
    山果多瑣細,羅生雜橡栗。或紅如丹砂,或黑如點漆。
    雨露之所濡,甘苦齊結實。緬思桃源內,益嘆身世拙。
    坡陀望鄜畤,巖谷互出沒。我行已水濱,我仆猶木末。
    鴟鳥鳴黃桑,野鼠拱亂穴。夜深經戰場,寒月照白骨。
    潼關百萬師,往者散何卒。遂令半秦民,殘害為異物。
    況我墮胡塵,及歸盡華發。經年至茅屋,妻子衣百結。
    慟哭松聲回,悲泉共幽咽。平生所嬌兒,顏色白勝雪。
    見耶背面啼,垢膩腳不襪。床前兩小女,補綻才過膝。
    海圖坼波濤,舊繡移曲折。天吳及紫鳳,顛倒在裋褐。
    老夫情懷惡,嘔泄臥數日。那無囊中帛,救汝寒凜栗。
    粉黛亦解苞,衾裯稍羅列。瘦妻面復光,癡女頭自櫛。
    學母無不為,曉妝隨手抹。移時施朱鉛,狼藉畫眉闊。
    生還對童稚,似欲忘饑渴。問事競挽須,誰能即嗔喝。
    翻思在賊愁,甘受雜亂聒。新歸且慰意,生理焉能說。
    至尊尚蒙塵,幾日休練卒。仰觀天色改,坐覺祆氣豁。
    陰風西北來,慘澹隨回鶻。其王願助順,其俗善馳突。
    送兵五千人,驅馬一萬匹。此輩少為貴,四方服勇決。
    所用皆鷹騰,破敵過箭疾。聖心頗虛佇,時議氣欲奪。
    伊洛指掌收,西京不足拔。官軍請深入,蓄銳何俱發。
    此舉開青徐,旋瞻略恒碣。昊天積霜露,正氣有肅殺。
    禍轉亡胡歲,勢成擒胡月。胡命其能久,皇綱未宜絕。
    憶昨狼狽初,事與古先別。奸臣竟菹醢,同惡隨蕩析。
    不聞夏殷衰,中自誅褒妲。周漢獲再興,宣光果明哲。
    桓桓陳將軍,仗鉞奮忠烈。微爾人盡非,於今國猶活。
    淒涼大同殿,寂寞白獸闥。都人望翠華,佳氣向金闕。
    園陵固有神,掃灑數不缺。煌煌太宗業,樹立甚宏達。

    【註釋】:

    乾:

    (一)①八卦之一。代表天。《周易·說卦》:“乾,天也。”②男性的。《周易·系辭上》:“乾道成男。”③乾縣。在陜西省。 (二)gān “幹2”的繁體字。見“幹2”。

    坤:

    ①卦名。八卦之一,代表地。②女性的;陰性的。③指西南方。朱象賢《聞見偶錄·串月》:“上方山在吳城之坤方,東臨石湖。”

    含:

    (一)①把東西銜在口中。《韓非子·備內》:“醫善吮人之傷,含人之血,非骨肉之親也,利所加也。”②容納;包含。劉勰《文心雕龍·宗經》:“揚子比雕玉以作器,謂五經之含文也。”(比:比方。文:文彩。)杜甫《絕句四首》:“窗含西嶺千秋雪,門泊東吳萬裡船。”③隱忍;容忍。《左傳·宣公十五年》:“瑾瑜匿瑕,國君含垢。”(匿:隱藏。)④懷藏;心裡藏著。李白《古風五十九首》之四十七:“桃花開東園,含笑誇白日。”於若瀛《山茶》:“丹砂點雕蕊,經月獨含苞。”《莊子·胠篋》:“人含其德,則天下不僻矣。” (二)hàn 古代的一種葬禮,給死者口中放進珠玉米貝等物。字又作“琀”。《戰國策·趙策三》:“鄒魯之臣生則不得事養,死則不得飯含。”(事養:指奉養其君。)

    瘡:

    ①[名]瘡癤。聶夷中《傷田傢》:“醫得眼前~,剜卻心頭肉。”②[名]通“創”。傷,傷口。《戰國策·楚策四》:“其飛徐而鳴悲。飛徐者,故~痛也。”

    瘡痍:

    ①創傷,傷口。《抱樸子·自敘》:“弟與我同冒矢石,~~周身。”②喻人民的疾苦。杜甫《雷》:“故老仰面啼,~~向誰訴。”

    痍:

    創傷。《史記·蒙恬列傳》:“痍傷者未瘳。”(瘳chōu:治好。)

    憂:

    ①擔憂;發愁。《鹽鐵論·伐功》:“憂人之患者,民一心而歸之,湯武是也。”(湯武:商湯王和周武王。)白居易《賣炭翁》:“心憂炭賤願天寒。”②困厄;憂患。《新書·禮》:“憂民之憂者,民必憂其憂。”蘇軾《貧士》:“未能遣一力,分汝薪水憂。”③特指父母的喪事。《魏書·李彪傳》:“朝臣丁父憂者假滿赴職。”(丁:遭遇。)

    虞:

    ①預料;料想。《詩經·大雅·抑》:“謹爾侯度,用戒不虞。”(侯:君;諸侯。度:法度。)《左傳·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(涉:指進入。)②事先有準備;防備。《孫子·謀攻》:“以虞待不虞者勝。”葉適《葉嶺書房記》:“補樓船器甲之壞,以虞寇至。”③憂慮;憂患。《左傳·昭公四年》:“君若茍無四方之虞。”馬中錫《中山狼傳》:“前虞跋胡,後恐疐尾。”(跋:踏;踩。胡:獸頸下的垂肉。疐zhì:壓著;絆倒。)④企望;期待。《左傳·桓公十一年》:“且日虞四邑之至也。”又《昭公六年》:“始吾有虞於子,今則已矣。”⑤欺騙。《左傳·宣公十五年》:“我無爾詐,爾無我虞。”⑥通“娛”。快樂。《管子·七臣七主》:“故主虞而安。”《漢書· 王褒傳》:“皆以此虞說耳目。”(虞、說:都用如使動。使快樂喜悅。)⑦古代一種祭祀名。葬後舉行的祭祀,有安神靈之意。《禮記·檀弓下》:“有司以幾筵舍奠於墓左,反,日中而虞。”(有司:主管官吏。反:返回。)⑧古代掌管山澤田獵的官。《史記·貨殖列傳序》:“虞不出則財匱少。”(匱:缺乏。)[虞人]掌山澤田獵的官。《左傳·昭公二十年》:“齊侯田於沛,招虞人以弓。”(田:打獵。沛:澤名。)馬中錫《中山狼傳》:“趙簡子大獵於中山,虞人道前,鷹犬羅後。”(道dǎo:引導。羅:羅列。)⑨傳說中舜所建的朝代。《左傳·莊公三十二年》:“虞、夏、商、周皆有之。”⑩周代諸侯國,武王所封,開國君主為古公亶父之子虞仲的後代,在今山西省平陸縣東北。《左傳·僖公五年》:“晉侯復假道於虞以伐虢。”(假:借。虢guó:周代諸侯國。)

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    時:

    ①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。”

    畢:

    ①古時田獵用的長柄小網。王充《論衡·偶會》:“雁鵠集於會稽……來遭民田之畢。”(民田:指老百姓的田裡。)②用網捕捉禽獸。《詩經·小雅·鴛鴦》:“鴛鴦於飛,畢之羅之。”(羅:用網捉捕。)③完畢;結束。杜牧《阿房宮賦》:“六王畢,四海一。”④星名。二十八宿之一。⑤副詞。全;皆。《史記·太史公自序》:“天下遺文古事,靡不畢集。”


  • 乾坤含疮痍,忧虞何时毕。

    “乾坤含疮痍,忧虞何时毕。”诗句出处:《北征》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    皇帝二载秋,闰八月初吉。杜子将北征,苍茫问家室。
    维时遭艰虞,朝野少暇日。顾惭恩私被,诏许归蓬荜。
    拜辞诣阙下,怵惕久未出。虽乏谏诤姿,恐君有遗失。
    君诚中兴主,经纬固密勿。东胡反未已,臣甫愤所切。
    挥涕恋行在,道途犹恍惚。乾坤含疮痍,忧虞何时毕。
    靡靡逾阡陌,人烟眇萧瑟。所遇多被伤,呻吟更流血。
    回首凤翔县,旌旗晚明灭。前登寒山重,屡得饮马窟。
    邠郊入地底,泾水中荡潏。猛虎立我前,苍崖吼时裂。
    菊垂今秋花,石戴古车辙。青云动高兴,幽事亦可悦。
    山果多琐细,罗生杂橡栗。或红如丹砂,或黑如点漆。
    雨露之所濡,甘苦齐结实。缅思桃源内,益叹身世拙。
    坡陀望鄜畤,岩谷互出没。我行已水滨,我仆犹木末。
    鸱鸟鸣黄桑,野鼠拱乱穴。夜深经战场,寒月照白骨。
    潼关百万师,往者散何卒。遂令半秦民,残害为异物。
    况我堕胡尘,及归尽华发。经年至茅屋,妻子衣百结。
    恸哭松声回,悲泉共幽咽。平生所娇儿,颜色白胜雪。
    见耶背面啼,垢腻脚不袜。床前两小女,补绽才过膝。
    海图坼波涛,旧绣移曲折。天吴及紫凤,颠倒在裋褐。
    老夫情怀恶,呕泄卧数日。那无囊中帛,救汝寒凛栗。
    粉黛亦解苞,衾裯稍罗列。瘦妻面复光,痴女头自栉。
    学母无不为,晓妆随手抹。移时施朱铅,狼藉画眉阔。
    生还对童稚,似欲忘饥渴。问事竞挽须,谁能即嗔喝。
    翻思在贼愁,甘受杂乱聒。新归且慰意,生理焉能说。
    至尊尚蒙尘,几日休练卒。仰观天色改,坐觉祆气豁。
    阴风西北来,惨澹随回鹘。其王愿助顺,其俗善驰突。
    送兵五千人,驱马一万匹。此辈少为贵,四方服勇决。
    所用皆鹰腾,破敌过箭疾。圣心颇虚伫,时议气欲夺。
    伊洛指掌收,西京不足拔。官军请深入,蓄锐何俱发。
    此举开青徐,旋瞻略恒碣。昊天积霜露,正气有肃杀。
    祸转亡胡岁,势成擒胡月。胡命其能久,皇纲未宜绝。
    忆昨狼狈初,事与古先别。奸臣竟菹醢,同恶随荡析。
    不闻夏殷衰,中自诛褒妲。周汉获再兴,宣光果明哲。
    桓桓陈将军,仗钺奋忠烈。微尔人尽非,于今国犹活。
    凄凉大同殿,寂寞白兽闼。都人望翠华,佳气向金阙。
    园陵固有神,扫洒数不缺。煌煌太宗业,树立甚宏达。

    【注释】:

    乾:

    (一)①八卦之一。代表天。《周易·说卦》:“乾,天也。”②男性的。《周易·系辞上》:“乾道成男。”③乾县。在陕西省。 (二)gān “干2”的繁体字。见“干2”。

    坤:

    ①卦名。八卦之一,代表地。②女性的;阴性的。③指西南方。朱象贤《闻见偶录·串月》:“上方山在吴城之坤方,东临石湖。”

    含:

    (一)①把东西衔在口中。《韩非子·备内》:“医善吮人之伤,含人之血,非骨肉之亲也,利所加也。”②容纳;包含。刘勰《文心雕龙·宗经》:“扬子比雕玉以作器,谓五经之含文也。”(比:比方。文:文彩。)杜甫《绝句四首》:“窗含西岭千秋雪,门泊东吴万里船。”③隐忍;容忍。《左传·宣公十五年》:“瑾瑜匿瑕,国君含垢。”(匿:隐藏。)④怀藏;心里藏着。李白《古风五十九首》之四十七:“桃花开东园,含笑夸白日。”于若瀛《山茶》:“丹砂点雕蕊,经月独含苞。”《庄子·胠箧》:“人含其德,则天下不僻矣。” (二)hàn 古代的一种葬礼,给死者口中放进珠玉米贝等物。字又作“琀”。《战国策·赵策三》:“邹鲁之臣生则不得事养,死则不得饭含。”(事养:指奉养其君。)

    疮:

    ①[名]疮疖。聂夷中《伤田家》:“医得眼前~,剜却心头肉。”②[名]通“创”。伤,伤口。《战国策·楚策四》:“其飞徐而鸣悲。飞徐者,故~痛也。”

    疮痍:

    ①创伤,伤口。《抱朴子·自叙》:“弟与我同冒矢石,~~周身。”②喻人民的疾苦。杜甫《雷》:“故老仰面啼,~~向谁诉。”

    痍:

    创伤。《史记·蒙恬列传》:“痍伤者未瘳。”(瘳chōu:治好。)

    忧:

    ①担忧;发愁。《盐铁论·伐功》:“忧人之患者,民一心而归之,汤武是也。”(汤武:商汤王和周武王。)白居易《卖炭翁》:“心忧炭贱愿天寒。”②困厄;忧患。《新书·礼》:“忧民之忧者,民必忧其忧。”苏轼《贫士》:“未能遣一力,分汝薪水忧。”③特指父母的丧事。《魏书·李彪传》:“朝臣丁父忧者假满赴职。”(丁:遭遇。)

    虞:

    ①预料;料想。《诗经·大雅·抑》:“谨尔侯度,用戒不虞。”(侯:君;诸侯。度:法度。)《左传·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(涉:指进入。)②事先有准备;防备。《孙子·谋攻》:“以虞待不虞者胜。”叶适《叶岭书房记》:“补楼船器甲之坏,以虞寇至。”③忧虑;忧患。《左传·昭公四年》:“君若苟无四方之虞。”马中锡《中山狼传》:“前虞跋胡,后恐疐尾。”(跋:踏;踩。胡:兽颈下的垂肉。疐zhì:压着;绊倒。)④企望;期待。《左传·桓公十一年》:“且日虞四邑之至也。”又《昭公六年》:“始吾有虞于子,今则已矣。”⑤欺骗。《左传·宣公十五年》:“我无尔诈,尔无我虞。”⑥通“娱”。快乐。《管子·七臣七主》:“故主虞而安。”《汉书· 王褒传》:“皆以此虞说耳目。”(虞、说:都用如使动。使快乐喜悦。)⑦古代一种祭祀名。葬后举行的祭祀,有安神灵之意。《礼记·檀弓下》:“有司以几筵舍奠于墓左,反,日中而虞。”(有司:主管官吏。反:返回。)⑧古代掌管山泽田猎的官。《史记·货殖列传序》:“虞不出则财匮少。”(匮:缺乏。)[虞人]掌山泽田猎的官。《左传·昭公二十年》:“齐侯田于沛,招虞人以弓。”(田:打猎。沛:泽名。)马中锡《中山狼传》:“赵简子大猎于中山,虞人道前,鹰犬罗后。”(道dǎo:引导。罗:罗列。)⑨传说中舜所建的朝代。《左传·庄公三十二年》:“虞、夏、商、周皆有之。”⑩周代诸侯国,武王所封,开国君主为古公亶父之子虞仲的后代,在今山西省平陆县东北。《左传·僖公五年》:“晋侯复假道于虞以伐虢。”(假:借。虢guó:周代诸侯国。)

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    时:

    ①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。”

    毕:

    ①古时田猎用的长柄小网。王充《论衡·偶会》:“雁鹄集于会稽……来遭民田之毕。”(民田:指老百姓的田里。)②用网捕捉禽兽。《诗经·小雅·鸳鸯》:“鸳鸯于飞,毕之罗之。”(罗:用网捉捕。)③完毕;结束。杜牧《阿房宫赋》:“六王毕,四海一。”④星名。二十八宿之一。⑤副词。全;皆。《史记·太史公自序》:“天下遗文古事,靡不毕集。”


  • gan kun han chuang yi ,you yu he shi bi 。

    “gan kun han chuang yi ,you yu he shi bi 。”shi gou chu chu :《bei zheng 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    huang di er zai qiu ,run ba yue chu ji 。du zi jiang bei zheng ,cang mang wen jia shi 。
    wei shi zao jian yu ,chao ye shao xia ri 。gu can en si bei ,zhao hu gui peng bi 。
    bai ci yi que xia ,chu ti jiu wei chu 。sui fa jian zheng zi ,kong jun you wei shi 。
    jun cheng zhong xing zhu ,jing wei gu mi wu 。dong hu fan wei yi ,chen fu fen suo qie 。
    hui ti lian hang zai ,dao tu you huang hu 。gan kun han chuang yi ,you yu he shi bi 。
    mi mi yu qian mo ,ren yan miao xiao se 。suo yu duo bei shang ,shen yin geng liu xie 。
    hui shou feng xiang xian ,jing qi wan ming mie 。qian deng han shan chong ,lv de yin ma ku 。
    bin jiao ru de de ,jing shui zhong dang jue 。meng hu li wo qian ,cang ya hou shi lie 。
    ju chui jin qiu hua ,dan dai gu che zhe 。qing yun dong gao xing ,you shi yi ke yue 。
    shan guo duo suo xi ,luo sheng za xiang li 。huo gong ru dan sha ,huo hei ru dian qi 。
    yu lou zhi suo ru ,gan ku ji jie shi 。mian sai tao yuan nei ,yi tan shen shi zhuo 。
    po tuo wang fu chou ,yan gu hu chu mei 。wo hang yi shui bin ,wo pu you mu mo 。
    chi diao ming huang sang ,ye shu gong luan xue 。ye shen jing zhan chang ,han yue zhao bai gu 。
    tong guan bai mo shi ,wang zhe san he cu 。sui ling ban qin min ,can hai wei yi wu 。
    kuang wo duo hu chen ,ji gui jin hua fa 。jing nian zhi mao wu ,qi zi yi bai jie 。
    tong ku song sheng hui ,bei quan gong you yan 。ping sheng suo jiao er ,yan se bai sheng xue 。
    jian ye bei mian ti ,gou ni jiao bu wa 。chuang qian liang xiao nv ,bu zhan cai guo xi 。
    hai tu che bo tao ,jiu xiu yi qu she 。tian wu ji zi feng ,dian dao zai shu he 。
    lao fu qing huai e ,ou xie wo shu ri 。na mo nang zhong bo ,jiu ru han lin li 。
    fen dai yi jie bao ,qin chou shao luo lie 。shou qi mian fu guang ,chi nv tou zi zhi 。
    xue mu mo bu wei ,xiao zhuang sui shou ma 。yi shi shi zhu qian ,lang ji hua mei kuo 。
    sheng hai dui tong zhi ,shi yu wang ji ke 。wen shi jing wan xu ,shei neng ji chen he 。
    fan sai zai zei chou ,gan shou za luan guo 。xin gui ju wei yi ,sheng li yan neng shui 。
    zhi zun shang meng chen ,ji ri xiu lian cu 。yang guan tian se gai ,zuo jiao xian qi hua 。
    yin feng xi bei lai ,can dan sui hui gu 。ji wang yuan zhu shun ,ji su shan chi tu 。
    song bing wu qian ren ,qu ma yi mo pi 。ci bei shao wei gui ,si fang fu yong jue 。
    suo yong jie ying teng ,po di guo jian ji 。sheng xin po xu zhu ,shi yi qi yu duo 。
    yi luo zhi zhang shou ,xi jing bu zu ba 。guan jun qing shen ru ,xu rui he ju fa 。
    ci ju kai qing xu ,xuan zhan lve heng jie 。hao tian ji shuang lou ,zheng qi you su sha 。
    huo zhuai wang hu sui ,shi cheng qin hu yue 。hu ming ji neng jiu ,huang gang wei yi jue 。
    yi zuo lang bei chu ,shi yu gu xian bie 。jian chen jing ju hai ,tong e sui dang xi 。
    bu wen xia yan cui ,zhong zi zhu bao da 。zhou han huo zai xing ,xuan guang guo ming zhe 。
    huan huan chen jiang jun ,zhang yue fen zhong lie 。wei er ren jin fei ,yu jin guo you huo 。
    qi liang da tong dian ,ji mo bai shou ta 。dou ren wang cui hua ,jia qi xiang jin que 。
    yuan ling gu you shen ,sao sa shu bu que 。huang huang tai zong ye ,shu li shen hong da 。

    【zhu shi 】:

    gan :

    (yi )①ba gua zhi yi 。dai biao tian 。《zhou yi ·shui gua 》:“gan ,tian ye 。”②nan xing de 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“gan dao cheng nan 。”③gan xian 。zai shan xi sheng 。 (er )gān “gan 2”de fan ti zi 。jian “gan 2”。

    kun :

    ①gua ming 。ba gua zhi yi ,dai biao de 。②nv xing de ;yin xing de 。③zhi xi na fang 。zhu xiang xian 《wen jian ou lu ·chuan yue 》:“shang fang shan zai wu cheng zhi kun fang ,dong lin dan hu 。”

    han :

    (yi )①ba dong xi xian zai kou zhong 。《han fei zi ·bei nei 》:“yi shan shun ren zhi shang ,han ren zhi xie ,fei gu rou zhi qin ye ,li suo jia ye 。”②rong na ;bao han 。liu xie 《wen xin diao long ·zong jing 》:“yang zi bi diao yu yi zuo qi ,wei wu jing zhi han wen ye 。”(bi :bi fang 。wen :wen cai 。)du fu 《jue gou si shou 》:“chuang han xi ling qian qiu xue ,men bo dong wu mo li chuan 。”③yin ren ;rong ren 。《zuo chuan ·xuan gong shi wu nian 》:“jin yu ni xia ,guo jun han gou 。”(ni :yin cang 。)④huai cang ;xin li cang zhao 。li bai 《gu feng wu shi jiu shou 》zhi si shi qi :“tao hua kai dong yuan ,han xiao kua bai ri 。”yu re ying 《shan cha 》:“dan sha dian diao rui ,jing yue du han bao 。”《zhuang zi ·qu qie 》:“ren han ji de ,ze tian xia bu pi yi 。” (er )hàn gu dai de yi chong zang li ,gei si zhe kou zhong fang jin zhu yu mi bei deng wu 。zi you zuo “han ”。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“ju lu zhi chen sheng ze bu de shi yang ,si ze bu de fan han 。”(shi yang :zhi feng yang ji jun 。)

    chuang :

    ①[ming ]chuang jie 。nie yi zhong 《shang tian jia 》:“yi de yan qian ~,wan que xin tou rou 。”②[ming ]tong “chuang ”。shang ,shang kou 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“ji fei xu er ming bei 。fei xu zhe ,gu ~tong ye 。”

    chuang yi :

    ①chuang shang ,shang kou 。《bao piao zi ·zi xu 》:“di yu wo tong mao shi dan ,~~zhou shen 。”②yu ren min de ji ku 。du fu 《lei 》:“gu lao yang mian ti ,~~xiang shei su 。”

    yi :

    chuang shang 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“yi shang zhe wei chou 。”(chou chōu:zhi hao 。)

    you :

    ①dan you ;fa chou 。《yan tie lun ·fa gong 》:“you ren zhi huan zhe ,min yi xin er gui zhi ,shang wu shi ye 。”(shang wu :shang shang wang he zhou wu wang 。)bai ju yi 《mai tan weng 》:“xin you tan jian yuan tian han 。”②kun e ;you huan 。《xin shu ·li 》:“you min zhi you zhe ,min bi you ji you 。”su shi 《pin shi 》:“wei neng qian yi li ,fen ru xin shui you 。”③te zhi fu mu de sang shi 。《wei shu ·li biao chuan 》:“chao chen ding fu you zhe jia man fu zhi 。”(ding :zao yu 。)

    yu :

    ①yu liao ;liao xiang 。《shi jing ·da ya ·yi 》:“jin er hou du ,yong jie bu yu 。”(hou :jun ;zhu hou 。du :fa du 。)《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“bu yu jun zhi she wu de ye 。”(she :zhi jin ru 。)②shi xian you zhun bei ;fang bei 。《sun zi ·mou gong 》:“yi yu dai bu yu zhe sheng 。”xie kuo 《xie ling shu fang ji 》:“bu lou chuan qi jia zhi huai ,yi yu kou zhi 。”③you lv ;you huan 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“jun re gou mo si fang zhi yu 。”ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“qian yu ba hu ,hou kong di wei 。”(ba :ta ;cai 。hu :shou geng xia de chui rou 。di zhì:ya zhao ;ban dao 。)④qi wang ;ji dai 。《zuo chuan ·huan gong shi yi nian 》:“ju ri yu si yi zhi zhi ye 。”you 《zhao gong liu nian 》:“shi wu you yu yu zi ,jin ze yi yi 。”⑤qi pian 。《zuo chuan ·xuan gong shi wu nian 》:“wo mo er zha ,er mo wo yu 。”⑥tong “yu ”。kuai le 。《guan zi ·qi chen qi zhu 》:“gu zhu yu er an 。”《han shu · wang bao chuan 》:“jie yi ci yu shui er mu 。”(yu 、shui :dou yong ru shi dong 。shi kuai le xi yue 。)⑦gu dai yi chong ji si ming 。zang hou ju hang de ji si ,you an shen ling zhi yi 。《li ji ·tan gong xia 》:“you si yi ji yan she dian yu mu zuo ,fan ,ri zhong er yu 。”(you si :zhu guan guan li 。fan :fan hui 。)⑧gu dai zhang guan shan ze tian lie de guan 。《shi ji ·huo shi lie chuan xu 》:“yu bu chu ze cai kui shao 。”(kui :que fa 。)[yu ren ]zhang shan ze tian lie de guan 。《zuo chuan ·zhao gong er shi nian 》:“ji hou tian yu pei ,qiao yu ren yi gong 。”(tian :da lie 。pei :ze ming 。)ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“zhao jian zi da lie yu zhong shan ,yu ren dao qian ,ying quan luo hou 。”(dao dǎo:yin dao 。luo :luo lie 。)⑨chuan shui zhong shun suo jian de chao dai 。《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“yu 、xia 、shang 、zhou jie you zhi 。”⑩zhou dai zhu hou guo ,wu wang suo feng ,kai guo jun zhu wei gu gong dan fu zhi zi yu zhong de hou dai ,zai jin shan xi sheng ping liu xian dong bei 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin hou fu jia dao yu yu yi fa guo 。”(jia :jie 。guo guó:zhou dai zhu hou guo 。)

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    shi :

    ①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”

    bi :

    ①gu shi tian lie yong de chang bing xiao wang 。wang chong 《lun heng ·ou hui 》:“yan gu ji yu hui ji ……lai zao min tian zhi bi 。”(min tian :zhi lao bai xing de tian li 。)②yong wang bu zhuo qin shou 。《shi jing ·xiao ya ·yuan yang 》:“yuan yang yu fei ,bi zhi luo zhi 。”(luo :yong wang zhuo bu 。)③wan bi ;jie shu 。du mu 《a fang gong fu 》:“liu wang bi ,si hai yi 。”④xing ming 。er shi ba su zhi yi 。⑤fu ci 。quan ;jie 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“tian xia wei wen gu shi ,mi bu bi ji 。”